GELECE E M RAS BETON KAL TES

Transkript

1 1

2 GELECE E M RAS BETON KAL TES Süleyman Uluöz Kimya mühendisi Ilgaz n aat Kalite Kontrol ve Ar-Ge Müdürü BETON Agrega, çimento, su, kimyasal gerekti inde mineral katk maddelerinin homojen olarak kar t r lmas ndan olu an, ba lang çta plastik k vamda ekil verilebilen, zamanla kat la p sertle erek mukavemet kazanan bir yap malzemesidir. Betonun mutlak hacminin yakla k %70 oran nda agrega (kum, çak l ), %10 oran nda çimento, % 20 oran nda su olu turur. Gerekti inde, çimento a rl n n %5'sinden fazla olmamak kayd yla, katk malzemesi ilave edilebilir. Projelerin yap m nda; standartlara uygun özellikte yap malzemelerinin kullan lmas, beton kalitesinin standart ve proje kriterlerine uygun yap lmas halinde, beton ve betonarme yap lar, a a da görüldü ü üzere ya ant m z kolayla t ran dostumuz olur. 2

3 Resim 1,2 : Fil n aat taraf ndan Ankara Keçiören de yap m sürdürülen 186 metre yüksekli indeki Cumhuriyet Kulesi n aat Resim 3,4,5. Ilgaz n aat taraf ndan Ankara- stanbul H zl Tren Projesi kapsam nda bulunan 2400 m. uzunlu undaki V4 Viyadü ü n aat. Projelerin yap m nda; standartlara uygun olmayan yap malzemelerinin kullan lmas, beton kalitesinin standart ve proje kriterlerine uygun yap lmamas halinde, beton ve betonarme yap lar a a da görüldü ü üzere en ac mas z dü man m z ve korkulu rüyam z olur. Resim 9,10, Adana depreminde yap larda meydana gelen tahribatlar. Resim 12, 13, 14, 15, 16: 1999 y l nda Marmara depreminde yap larda meydana gelen tahribatlar. 3

4 DEPREMLER NDE YAPILARDAK HASARLARIN OLU NEDENLER Projelerin yap m nda; standartlara uygun olmayan yap malzemelerinin kullan lmas, beton kalitesinin standart ve proje kriterlerine uygun yap lmamas ndan dolay, beton ve betonarme yap lar, meydana gelen hasarlardan dolay kullan lmaz duruma gelmi tir. Resim 17, 18 de ayn proje dal nda yap lm olan yap lar mukayeseli olarak verilmi tir.? Resim 17, depreminde Marmara Bölgesinde y k lan köprü ile H zl Tren Projesi kapsam nda Ilgaz n aat taraf ndan yap lan 2400 metre uzunlu undaki köprü ve viyadü ün mukayesesi. 1. BETON B LE ENLER Projelerde kullan lan beton kalitesinin uygun olmas için, betonu meydana getiren bile enlerinin standartlara uygun olmas gerekmektedir. 1.1 AGREGA Beton üretiminde kullan lan kum, çak l, k rmata gibi malzemelerin genel ad agregad r. Beton içinde hacimsel olarak % civar nda yer i gal eden agrega, önemli bir bile endir. Agregalar genel olarak, Dere yataklar ndan al nan tüvenan agregan n elenip y kanmas yla, Kayaçlar n konkasör tesislerinde k r larak granüle hale gelmesiyle elde edilir. Agregalarda aranan en önemli özellikler unlard r: Sert olmalar, Dayan kl ve bo luksuz olmalar, Zay f taneler içermemeleri (deniz kabu u, odun, kömür... gibi), Bas nca ve a nmaya mukavemetli olmalar, Organik madde içermemeleri, Kil, mil, silt içermemeleri, Yass ve uzun taneler içermemeleri, Çimentoyla zararl reaksiyona girmemeleridir. ( Alkali agrega reaksiyonu ) Betonda kullan lacak agregalar TS 706 EN 'ye uygun olmal d r 4

5 1.1.1 AGREGADA YAPILAN DENEYLER Beton üretiminde kullan lacak agregada; Elek analizi nce madde miktar tespiti Birim hac m a rl k tespiti Özgül a rl k ve % su emme Yass ve uzun madde tespiti Alkali agrega reaksiyonu Metilen mavisi testi Organik madde renk tayini testi Los Angeles a nma kayb ( 100 ve 500 devirde ) Donma çözülmeye dayan m 1. Tabi donma çözünme testi 2. Na2SO4 veya MgSO4 tespiti AGREGA KAL TES NDEN DOLAYI YA ANILAN PROBLEMLER a- Kaya ocaklar ndaki kil bantlar n n agrega kalitesine etkisi Kalker kaya ocaklar nda kayaçlar n aras nda kil bantlar mevcuttur. Kayaçlar konkasör k r c daki çenelere gelmeden önce, içerisindeki killerin ortamdan uzakla t r lmas amac yla baypas ele i olarak adland r lan eleklerden uygun besleme h z yla geçirilmesi gerekmektedir. Fakat baz konkasör tesislerinde, sistemde baypas ele i olmad ndan veya sistemde mevcut olsa dahi maliyetin dü ürülmesi için i letme firesinin az olmas n n istenmesi amac yla baypas ele i çal t r lmad ndan, kil do rudan k rma kumun içerisine girmekte dolay s yla agrega kalitesinin bozulmas na neden olmaktad r tarihleri aras nda tertiplenen; BETON 2004 ULUSAL HAZIR BETON KONGRES NDE; Süleyman Uluöz, Selahattin Düzbasan ve Erol Yak t taraf ndan sunulan; TA UNU VE K L M KTARININ BETON KAL TES NE ETK S isimli sunumda Türkiye de halen devam etmekte olan problem gündeme getirilmi. Mevcut durumun projelerdeki kaliteyi ne kadar etkiledi i akademisyen ve uygulay c lar n dikkatine sunulmu tur. (Kongre kitab sayfa ) Resim 19, 20 de kalker kayaçlar yla, kalker oca ndaki patlatmadan sonra kayaçlar aras nda kalan kil, Resim 21 de ayn konkasör tesisinden ard ard na 5 günde gönderilen, birbirinden farkl renklerdeki 0/5 k rma agregadan al nan numuneler görülmektedir. 5

6 Resim 19. Kaya oca ndaki kil bantlar. Resim 20. Kaya oca ndaki patlatmadan sonraki kayalar aras ndaki kil. Resim 21. Konkasör tesisinden de i ik tarihlerde getirilen k rma kum. K rma kum içerisinde bulunan kilin beton kalitesine yapm oldu u etki 1. Taze betonun Su/Çimento oran beton kalitesini do rudan etkilemekte olup, ihtiyaçtan fazla kullan lacak su beton kalitesinin bozulmas na neden olacakt r. Agrega içerisindeki kil, taze betonun istenilen k vama gelebilmesi için gerekli olan su miktar n n artmas na neden olaca ndan dolay beton kalitesi bozulacakt r. 2. Agrega içersinde kilin olmas durumunda çimento ihtiyac artacakt r. 3. Kilin, su emme ve i me özelli i fazlad r. Beton üretimi s ras nda kilin bünyesine girecek olan su betonun su emme özelli inin artmas na neden olacakt r. 4. Beton içerisindeki kil y kanarak bünyeden uzakla aca ndan dolay beton içerisinde bo luklar olacakt r. b- Dere agrega taneciklerinin d cidar nda kilin beton kalitesine etkisi Beton üretiminde çimento, agrega taneciklerinin d cidar n n sarar. Betondaki bas nç dayan m n n artmas veya azalmas bununla do rudan ilgilidir. Bas nç dayan m na tabi tutulan numuneler incelendi inde, agrega taneciklerinin temiz olmas durumunda, numune içerisinde bulunan agrega taneciklerinin k r lm oldu u görülecektir. Fakat dere agregas n n d cidar nda kil olmas durumunda çimento, agrega taneciklerini saramayaca ndan dolay agrega taneciklerinde k r lmay p, bulundu u yerden kopmalar olaca ndan beton numunelerde bas nç dayan m azalacakt r. 6

7 c- Alkali agrega reaktivitesinin beton kalitesine etkisi Baz agregalar, reaksiyon yapabilen silisten olu an bile enleri içerebilirler. Bu cins bile enler, betonun bo luk suyunda çözünen alkali hidroksit ile kuvvetli kimyasal reaksiyona girer, önce berrak ve yüksek konsantrasyonlu sonra yüksek viskoziteli alkali silikat çözeltisini meydana getirirler. Betonun alkali agrega reaksiyonundan etkilenmesi; Agregan n alkaliye duyarl bile enlerinin cins ve miktar na, Tane büyüklü ü ve da l na, Beton bo lu unda bulunan çözeltideki alkali hidroksit miktar na, Sertle mi betonun çevre ko ullar na ba l d r. Betondaki alkali reaksiyonu önce normal ko ullar alt nda sertle mi olan betonda, zamanla yüzeye yak n bulunan alkaliye duyarl agrega tanelerinin ayr mas na veya betondan kopmas na, çatlaklara ve a r halde betonun parçalanmas na neden olur. Betonda alkali agrega reaksiyonunun meydana gelmemesi için al nmas gereken tedbirler 1. Beton imalatlarda kullan lan aktif silis içeren agrega kullan lmamal. 2. Aktif silis içeren agrega kullan m zorunlu olmas durumunda, CEM I PÇ 42,5 çimento kullan lmamal d r. 3. Çimento içerisinde bulunan Na2O + K2O konsantrasyonu % 0,60 dan fazla olmamal d r. d- Karbonatla ma Karbonatla ma ortam n alkalinitesini dü ürerek, koruyucu oksit tabakas n n tahrip olmas na neden olur. Betonun alkalinitesi, hidrate olmu çimentonun içerdi i Ca(OH) 2 ile sa lan r ve ph 12 civar ndad r. Ancak Ca(OH) 2 zamanla havadaki CO 2 ile reaksiyona girerek CaCO 3 'e dönü ür ye ph 8'in alt na dü er. CO 2 konsantrasyonu artt kça karbonatla ma oran artmaktad r. Karbonatla ma derinli inin birkaç mm ile s n rl oldu u bilinmesine kar n kusurlu betonda, herhangi bir mekanik zorlama olmaks z n çatlaklar olu tu undan, karbonatla ma derinli inin 10 cm'den fazla oldu u tespit edilmi tir. 1.2 Ç MENTO Kalker ( CaCO3 ), kil, marn n uygun kar m yap larak ö ütme sonras C döner f r nlarda pi irilmesi sonunda elde edilen klinkere bir miktar alç ta ile tek ba na veya gerekiyorsa demir cevheri, tras,.vb malzemeler ilave edilerek ö ütülüp toz haline getirilmesiyle elde edilen hidrolik ba lay c d r. Çimento içerisine konulan katk maddelerinin cins ve miktar na göre; CEM I, CEM II, CEM III, CEM IV ve CEM V olmak üzere 5 ana s n fa ve 27 alt s n fa ayr lm t r. CEM I Tablo 1: CEM I çimentosunun özellikleri Çimentonun ad Kodu Klinker miktar Portland çimento CEM I PÇ %

8 CEM II Ç MENTO Tablo 2: CEM II çimentosunu özellikleri Çimentonun ad Kodu Klinker miktar Portland cüruflu çimento CEM II/ A-S % CEM II/ B-S % Portland Silis Çimento CEM II/ A-D % CEM II/ A-P % Portland Puzzolanl Çimento CEM II/ B-P % CEM II/ A-Q % CEM II/ B-Q % CEM II/ A-V % Portland Uçucu Küllü Çimento CEM II/ B-V % CEM II/ A-W % CEM II/ B-W % Portland Pi mi istli Çimento CEM II/ A-T % CEM II/ B-T % CEM II/ A-L % Portland Kalkerli Çimento CEM II/ B-L % CEM II/ A-LL % CEM II/ B-LL % Portland Kompoze Çimento CEM II/ A-M % CEM II/ B-M % CEM III Tablo 3: CEM III çimentosunun özellikleri Çimentonun ad Kodu Klinker miktar CEM III/ A % Yüksek f r n Cüruflu Çimento CEM III/ B % CEM III/ C % 5 19 CEM IV Tablo 4: CEM IV çimentosunun özellikleri Çimentonun ad Kodu Klinker miktar Puzzolonik Çimento CEM IV / A % CEM IV / B % CEM V Tablo 5: CEM V çimentosunun özellikleri Çimentonun ad Kodu Klinker miktar Kompoze Çimento CEM IV / A % CEM IV / B %

9 1.2.1 Ç MENTO B LE ENLER Çimento; C3A, C4AF, C2S, C3S olarak adland r lan 4 ana bile enden meydana gelmi olup, bunlar n karakteristik özellikleri tablo 6 da verilmi tir. Tablo 6. çimento bile enlerinin özellikleri. B LE EN H DRATASYON ISISI REAKS YON BA LAYICILIK DE ER C3A ÇOK YÜKSEK HIZLI AZ C4AF ORTA ORTA AZ C2S DÜ ÜK YAVA SONRADAN FAZLA C3S ORTA ORTA HIZ FAZLA Ç MENTO ALT SINIFLARI a- Ç MENTONUN BASINÇ DAYANIMIMIN Ç MENTO KODU ÜZER NDE GÖSTER M Çimentonun bas nç dayan m, inceli i ve içerisine konulan maddelerin miktarlar yla do rudan ilgilidir. Çimentonun bas nç dayan m n n ne oldu u kodundan sonra 32,5 42,5 52,5 62,5 yaz larak belirtilir. Örnek: CEM I PÇ 42,5 42,5 rakam ; özel kum kullan larak yap lan beton kar m ndan al nan numunenin 20 ± 2 C kür havuzunda 28 gün bekledikten sonra bas nç dayan m n n en az 42,5 N/mm² olmas gerekti ini ifade etmektedir. b- ERKEN DAYANIMIN HIZININ Ç MENTO KODU ÜZER NDE GÖSTER M Çimento s n flar incelendi inde N veya R harflerinin oldu u görülecektir. Çimento kodundan sonra N harfinin olmas : çimentodaki erken dayan m n normal oldu unu ifade etmektedir. Örne in; CEM IV / A- 42,5 N Çimento kodundan sonra R harfinin olmas : Çimentodaki erken dayan m n yüksek oldu unu ifade etmektedir. CEM IV / A 42,5 R Örnek: CEM I PÇ 42,5 R çimentosunun tan t m Çimento s n f CEM I Klinker miktar % Çimento dayan m 42,5 N/mm² Çimentonun erken dayan m h z yüksek 9

10 1.2.3 Ç MENTO SEÇ M Deniz sahillerinde yap lacak yap larda, zeminde sülfat ve benzeri tuzlarca zengin olan yerlerde ( Örne in Hatay Amik ovas nda ), yer alt nda yap lacak her türlü sanat yap lar nda, dolusavak, fore kaz k, köprülerin temellerinde,.vb sülfata dayan kl çimentonun kullan lmas gerekmektedir. Tip V olarak adland r lan bu çimentonun içerisinde ( Tri kalsiyum alüminat) C3A % 5 in alt nda, tetra kalsiyum alümino ferrit ( 2* C3A + C4AF ) % 25 den dü üktür. Özel çimento olan Tip V sülfata dayan kl çimento, kullan c lar taraf ndan pek bilinmedi inden dolay üretimi azd r. Bundan dolay çok özel in aatlar haricinde Tip V sülfata dayan kl çimentolar yerine trasl çimentolar kullan lmaktad r. Çimento standard TS EN Sülfata dayan kl çimento standard TS SÜLFATA DAYANIKLI Ç MENTO KULLANILAN PROJELER Türkiye de yap m sürdürülen baz projelerde sülfata dayan kl çimento kullan lmaktad r. A a da konuya örnek olmas amac yla Ilgaz n aat n 2 farkl üretim tesisindeki uygulamalar verilmi tir. Örnek 1: Ankara stanbul H zl Tren Projesi kapsam nda olan 2400 metre uzunlu uyla Türkiye nin en uzun demiryolu viyadü ünün yap m Ilgaz n aat Tic.Ltd. ti taraf ndan yap lm t r. Projenin karakteristik özellikler tablo 7 de verilmi tir. Tablo 7: V 4 Viyadü ü karakteristik özellikleri Viyadü ün uzunlu u (m) Fore kaz k adedi Temel adedi 67 Elevasyon adedi 67 Öngermeli kiri adedi 792 Kiri tipi I 195 Kiri uzunlu u (m) 33,20 Projede kullan lan beton (m³) Projede kullan lan demir ( ton ) Projede kullan lan öngerme teli (ton ) Projenin yap m s ras nda üretilen m³ betonda kullan lan çimentolara bak ld nda; Fore kaz k üretiminde, radye temelin alt nda, radye temelde ve elevasyonlar n zemine yak n olan k s mlar nda yakla k ton Tip V SDÇ 32,5 R çimentosu kullan lm t r. Elevasyonlar n zeminle temas etme riski olmayan bölümlerinde, öngermeli kiri lerde, tabliye betonlar, kablo kanallar ve di er sanat yap lar n n in aat s ras nda ton CEM I PÇ 42,5 R çimentosu olmak üzere yakla k ton çimento kullan lm t r. 10

11 Resim 22, 23, 24, 25, 26 da sülfat riskinden dolayı sülfata dayanıklı çimento kullanıldığı yerler görülmektedir. Resim 22. Fore kazık yapımı. Resim 24, 25. Radye temelin yapımında. Resim 23. Radye temelin alt kısmı. Resim 26: Elevasyonların alt bölümleri. Ulaştırma Bakanımız Binali Yıldırım, Hızlı Tren Projesinin temrin programına uyulmasının temini ve üretim kalitesini yerinde görmek amacıyla teknik heyetiyle birlikte haftalık periyotlarda şantiyeye gelerek toplantılar yapılmış ve bu sırada projede görevli teknik elemanlar tarafından sunumlar yapılmıştır. Resim 28 de zemindeki sülfat riskine karşı alınan tedbirler hakkında; Ilgaz İnşaat Kalite Kontrol ve ARGE Müdürü Süleyman Uluöz tarafından Ulaştırma Bakanımız Binali Yıldırım a bilgi verilişi görülmektedir. Resim 27. Ulaştırma Bakanımız Binali Yıldırım a sülfat atağına karşı alınan tedbirlerle ilgili bilgi sunulması. 11

12 Örnek 2: BTC Projesi kapsam nda Yumurtal k ta deniz içerisindeki dolum tesis vanalar n korumak amac yla Ilgaz n aat Yenice Üretim Tesisinde sülfata dayan kl Tip V çimento üretilerek özel ekilde dizayn edilen kemer eklindeki betonarme yap lar üretilmi tir. Üretilen kemer say s sadece 200 adet oldu undan dolay sülfata dayan kl torba çimento kullan lm t r. Resim 29, 30, 31 de üretimin a amalar verilmi tir. Resim 28, 29, 30. Deniz içerisinde kullan lacak kemer yap s n n üretimi ve üretimden yap lan kalite kontrol çal mas. Sülfat ve di er tuzlar bak m ndan problemli olan bölgelerde yap lan projelerde sülfata dayan kl veya trasl çimentonun kullan lmamas durumunda beton yap lar ekonomik ömürlerini tamamlamadan kullan lamaz duruma gelmektedir. Resim 31, 32, 33 de deniz kenar nda in a edilen yap larda üretimden 1 y l sonra sülfat ata ndan dolay meydana gelen hasarlar görülmektedir. Resim 31, 32, 33. Adana Yumurtal k da betonda, sülfat ata ndan dolay meydana gelmi tahribatlar. 1.3 BETON KARI IM SUYU Beton üretiminde kullan lan kar m suyunun iki önemli i levi vard r: 1. Kuru haldeki çimento ve agregay plastik, i lenebilir bir kütle haline getirmek. 2. Çimento ile kimyasal reaksiyon yaparak plastik kütlenin sertle mesini sa lamak. Genel olarak içilebilir nitelik ta yan bütün sular betonda kullan ma uygundur. 12

13 Kar m suyu içinde bulunabilecek tuz, asit, ya, eker, la m ve endüstriyel at klar gibi baz maddeler betonda istenmeyen etkiler yaratabilir. Kar m suyunun analizlerle belirlenmesi ve kalitesinin belli aral klarla denetlenmesi artt r. Kimyasal bak mdan problemli olan su kullan lmas durumunda, bu suyun çimento taraf ndan kullan lmayan k sm, beton içerisindeki bo luklar n içerisinde kristalle erek beton ve donat ya zarar verecektir. Betonda kullan lacak kar m suyunun TS EN 1008 Standard na uygun olmal d r. 1.4 BETON K MYASALLARI Beton kalitesini iyile tirmek amac yla beton kimyasallar kullan lmaktad r. Kullan lan beton kimyasallar ; Beton dayan m n art rmak, Betonu olumsuz hava ko ullar na kar korumak, Betonun geçirgenli ini art rmak, Betonun priz alma i lemini geciktirmek, Betonun priz alma i lemini h zland rmak, Beton içerisine hava sürüklemek, vb amac yla art rmak amac yla kullan l r. Kimyasal katk lar n özellikleri TS EN ye uygun olmal d r. 2. BETON ÜRET M Beton bile enlerinin standartlara uygunlu u tespit edildikten sonra, TS 802 e göre beton dizayn çal malar yap larak projenin yap m nda kullan lacak beton kar mlar a rl k esas na göre belirlenir. Beton üretimi a rl k esas na göre çal an beton santrallerinde yap l r. Beton k vam na göre; Kuru k vaml beton ( Kilitli parke, beton ve betonarme boru üretimi ) Plastik k vaml beton üretimi ( Prefabrik beton eleman üretimi ) K vam yüksek beton üretimi ( Beton pompas kullan larak yap lan üretimler ) Beton üretimi s ras nda yap lan hatalar 1. Beton üretimi s ras nda beton santrali kovas içerisine, agrega ve çimento al nd ktan sonra bir süre kar t r lmas gerekmekte ve daha sonra üzerine su konulduktan sonra kar t r l p transmikser içerisine bo alt lmas gerekmektedir. Fakat uygulamada baz antiyelerde; Beton üretimi s ras nda agrega, beton santrali kovas içerisine al nd ktan sonra üzerine su dökülmekte ve hemen ard ndan çimento verilerek kar t r lmaktad r. Çimento, agrega+su kar m n n içerisine döküldü ünden dolay haz rlanm olan betonun içerisinde çimento topaklar meydana gelmekte, bu da beton kalitesinin bozulmas na neden olmaktad r. 13

14 2. Beton santralinin kovas içerisinde bulunan su ebekesi ve vanalardaki su kaçaklar ndan dolay, haz rlanan beton k vam devaml ekilde de i mektedir. Resim 34, 35 de Ilgaz n aat taraf ndan Kazakistan Astana da yap m tamamlanan, shim nehri köprüsü öngermeli kiri lerinin yap m na ba lamadan önce, Astana da faaliyette bulunan Beton Santralar nda incelemeler yap lm t r. Resim 34, 35 te beton santralindeki su kaçaklar ndan dolay betonun kalitesinin mevcut durumu gösterilmi tir. Konuyla ilgili olarak, Ilgaz n aat teknik elemanlar taraf ndan yap lan AR-GE çal mas ndan sonra kalite düzeltildikten sonra söz konusu beton santralinden sat n al nan beton öngermeli kiri üretiminde kullan lmaya ba lan lm t r. Kazakistan Astana da mevcut Rusya Federasyonuna ba l ba ms z laboratuarda test edildikten standartlara uygunlu u tespit edilmi tir. Resim 36 Resim 34, 35. Beton santralindeki su kaçaklar ndan dolay beton kalitesinde meydana gelen görüntü. Resim 36. Rusya federasyonuna ba l ba ms z laboratuar nda test yapan personeller. 3. Beton santralinin; agrega, çimento, su ve beton kimyasal kantarlar n n kalibrasyonlar bozuldu undan dolay üretilen betonlar n kalitesi bozulmaktad r. 4. Beton santrali kovas n n içerisinde bulunan; Kar t r c, palet ve s y r c lar n eksik olmas ndan dolay, haz rlanan beton homojen olamamaktad r. 5. Beton santrali kovas n n kar t rma süresi yeterli olmamaktad r. 6. S cak çimento kullan ld nda, taze betonun s cakl yükselmektedir. 7. Agregalar stok sahas nda ayr ekilde stoklanmas gerekirken birbiri içerisine kar t r ld ndan dolay agregan n gradasyonu de i mekte ve bundan dolay da beton kalitesi bozulmaktad r. 14

15 8. Agregalar aç k sahalarda muhafaza edildi inden dolay, hava artlar ndan do rudan etkilenmektedir. 9. Farkl çimentolar n kullan ld antiyelerde, üretimlerde yanl l kla farkl çimentolar kullan lmaktad r. 3. BETONUN TA INMASI Haz rlanan taze beton yap daki yerine ta n rken homojenli ini kaybetmemelidir; sahip oldu u özellikler s cak, so uk ve nem gibi hava etkilerinden olumsuz olarak etkilenmemelidir. Betonun nakli s ras nda yap lan hatalar 1. Transmikser kazan içerisinde daha önceden unutulan su bo alt lmadan, üzerine beton döküldü ünden dolay beton k vam artmaktad r. 2. Transmikser kazan içerisindeki su ebekesindeki kaçaklar beton k vam n n artmas na neden olmaktad r. 3. Transmikser kazanlar genelde 7, 8, 10, 12 m 3 beton ta yabilecek kapasitedir. Uygulamada kazan kapasitesinin % 80 inden daha fazla yükleme yap ld ndan dolay, transmikser içerisindeki beton homojen olmamaktad r. 4. Haz rlanm olan taze beton içerisine sonradan ilave edilen su, beton kalitesini olumsuz etkilemektedir. Uygulamada betonun pompa ile üst kotlara sevk edilmesi s ras nda betonda olas k vam probleminde, transmikser kazan na su dökülmektedir. Yap lan bu hatal uygulama yerine k vam problemi olan betonlara k vam art r c beton kimyasal konulmal yani redozlama yap lmal d r. 4. BETONUN DÖKÜMÜ Beton dökümü esnas nda, ortalama hava s cakl n n +5 dereceden dü ük olmas, istenen kalitede beton elde edebilmek için yap m, döküm ve bak m i lerinde bir tak m özel önlemler al nmas n gerektirmektedir. Hava s cakl n n 0 derecenin alt nda olmas halinde beton üzerinde don tesiri olmaktad r. Prizden önce don tesirinde kalan betonda,önce bo luklardaki serbest su donmakta,s cakl n daha da dü mesi halinde ( -3 derece) ise k lcal damarlardaki su donmaktad r. Priz almadan donmu beton, s cakl k 0 derecenin üstüne ç k nca tekrar hidratasyon yetene i kazanarak sertle meye devam eder. Prizden sonra don tesirinde kalan betonda, kar m suyunun donmas neticesinde hacim geni lemesi olur. Ba lang çta zay f olan agrega partikülleri aras ndaki ba lar kopar r.böylece betonda çatlaklar olu ur ve beton tahrip olur. Beton içindeki suyun donmas n önleyen katk malzemeleri,hiç bir zaman al nacak önlemleri azaltmaz. Betonarme imalatlarda pas pay problemi Betonarme boru, menfez, baks, her türlü betonarme üst yap lar, binalardaki betonarme imalatlarda kullan lan donat n n beton içerisinde uygun konumda olmas gereklidir. Uygulamada beton pas paylar çok farkl oldu undan dolay, betonarme yap içerisindeki donat amac na uygun çal amamakta ve donat da paslanma meydana gelmektedir. Resim 37, 38 de pas pay problemi olan betonarme yap daki problem görülmektedir. 15

16 Resim 37, 38. Betonda pas pay ndan kaynaklanan tahribat. 5. TAZE BETONUN YERLE T RMES Taze betonun yerine yerle tirilmesi i leminde, betonun homojenli i kaybolmadan ve ayr maya u ramadan yap daki yerini almas önemlidir. Bundan dolay a a da belirtilen hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. 1. Zemine beton dökülmeden önce, belli oranda sulanan zemin s k t r lmal d r. Zemin suya doygun duruma getirilmeden beton dökülmesi durumunda, beton karma suyunun bir bölümü zemine geçece inden betonda çatlama meydana gelecektir. 2. Taze betonun yerine yerle tirme i lemi, kal nl en fazla 60 cm olan tabakalar halinde yap lmal ve her tabakaya mutlaka vibrasyon uygulanmal d r. Bir önceki beton tabakas üzerine yerle tirilen betonun, alttaki beton son prizini almadan önce yerle tirilmesi gerekmektedir. 3. Beton pompas n n sevk borusu ucuyla, betonun döküldü ü yer aras ndaki yükseklik en fazla 1,5 metre olmal d r. 4. Dar ve derin kal plar içerisine taze betonun yerle tirilmesi i leminde, segregasyona yol açmayacak önlem al nmal d r. Bu durumda beton pompalar kullan lmal ve gerekirse pompa borular n n ucuna ilave boru - hortum eklenerek betonun ayr mas na engel olunmal d r. 5. Derin kal plar n alt k sm na yerle tirilecek olan taze betonun k vam ile üst k sm na yerle tirilecek olan taze betonun k vam ayn olmal d r. 6. Taze betonun yerle tirilmesi i lemine kal plar n kö elerinden ba lanmal d r. E imli yüzeylerde yerle tirme i lemine en alçak seviyeden ba layarak devam edilmelidir. 7.Taze beton iddetli ya mur alt nda yerle tirilmemelidir. Böyle bir durum, Betonu istenenden daha slak duruma getirmekte ve özellikle beton yüzeyinin dayan m nda ve dayan kl l nda azalmaya neden olmaktad r. 6. TAZE BETONUN SIKI TIRILMASI Beton malzemelerin haz r beton tesislerinde kar lmas ve taze betonun yerine yerle tirilmesi i lemleri esnas nda, beton kar m n n içerisine kendili inden ( istenmeden ) bir miktar hava da s k maktad r. 16

17 Haz r beton sektöründe kal ba yerle tirilen taze betonun içerisindeki havadan kurtulmak ve betonu daha az bo luklu bir beton durumuna getirebilmek amac yla, betona uygulanan vibrasyon i lemi, vibratör denilen titre imli mekanik aletlerle yap l r. Beton Vibratör tipleri Taze betonun k vam na, yap daki kullan ld yere ( kiri, dö eme v.b) ve imal edilecek beton eleman n n tipine uygun olabilecek s k t rman n yap labilmesi için: Dalg ç vibratörler, Sat h vibratörleri, Vibrasyon masalar, Yüzey vibratörleri olarak üç gurupta imal edilirler. Resim 39. Dalg ç vibratör kullan m. Resim 40. Railone Ilgaz travers üretiminde vibrasyon masas. Resim 42. Saha betonlamas nda helikopter kullan lmas. 6.1 TAZE BETONA V BRASYON UYGULANMASININ SA LADI I YARARLAR Betonun yerle tirilmesi s ras nda, kesafeti daha fazla olan homojen bir beton elde edildi inden dolay, beton bas nç dayan m yükselmektedir. Kal plar sökülen betonda, kenarlar n belirgin hatlar n düzgün ekilde olu abilmesini sa lamaktad r. Daha yüksek dayan ml beton elde edilmektedir. Betonarme yap betonlar nda, betonla demir donat lar n aras nda daha iyi aderans sa lanmaktad r. 6.2 BETONA V BRATÖR UYGULAMASINDA D KKAT ED LMES GEREKEN HUSUSLAR 17

18 1. Beton tabakas n n derinli i, kullan lacak olan vibratörün dal c ucunun uzunlu unu geçmeme ve her beton tabakas vibrasyona tabi tutulmal d r. 2. Vibratör taze beton içerisine dik konumda dald r lmal d r. 3. Vibratörün dal c ucu taze beton tabakas n n tüm derinli ine, hatta bir önceki tabakaya birkaç cm girecek tarzda dald r lmal d r. 4. Vibratör ucunun dald r laca noktalar aras ndaki uzakl k genel olarak cm. civar ndad r ve 75 cm yi geçmemelidir. 5. Dal c uç beton kal b n n yan yüzeylerine yak n tutulmamal d r. 6. Dal c uç taze beton içerisine h zl bir ekilde dald r lmal, beton içerisinde çok k sa veya çok uzun süreyle tutulmamal d r. 7. Dal c uç beton içerisindeki donat lara temas ettirilmemelidir. 8. Kendili inden yerle en betonlarla, çok ak c k vamdaki betonlara vibrasyon i lemi uygulanmamal d r. 9. Priz olay ba lam olan betonlara vibrasyon uygulanmamal d r. 7. BETONA SU KÜRÜ UYGULANMASI Betonun, özellikle ilk günlerde yeterince hidrotasyon yapabilmesini sa layabilmek üzere, betonun içerisinde yeterli miktarda su kürü uygulanmal ve beton s cakl n n kaybolmamas na özen gösterilmelidir. Bunu sa layabilmek için uygulamada; Beton yüzeyine ince film tabakas eklinde, parafin esasl kimyasal püskürtülerek beton bünyesindeki suyun buharla mas önlenmeli yada, betonun üzerine slak telis konularak beton içerisindeki karma suyun buharla mas na engel olunmal d r. Sertle mi betonun çe itli etkilerden zarar görmemesi için dökümü takip eden ilk günden itibaren en az 14 gün boyunca slak küre tabi tutulmal d r. Beton dayan m n n zaman içinde geli imi, bünyesindeki çimentonun su ile yapaca hidratasyonu reaksiyonlar n n süreklili i ile mümkündür. Hava s cakl n n dü ük olmas durumunda, hidratasyonu yava latacak ve buna ba l olarak da beton yava dayan m kazanacakt r. Hava s cakl n n yüksek ve rüzgarl olmas durumunda, beton içerisindeki suda buharla ma olaca ndan hidratasyonu için gerekli su miktar nda azalma olacakt r. Betonun su kaybetmesi önlenemez ise veya buharla an suyun su kürüyle kar lanmamas durumunda, ani kurumadan dolay betonda büzülme olacak ve çatlaklar meydana gelecektir. 7.1 BETONA SU KÜRÜ YAPILMASINDA D KKAT ED LMES GEREKEN HUSUSLAR 1. Beton döküm i lemi bittikten 24 saat sonra su kürü yap lmal d r. 2. Don olay n n oldu u sürede su kürü uygulanmamal ve betonun üzeri örtülmelidir. 3. Beton dökümünde ve prizini alm betonun korunmas s ras nda, rüzgardan etkilenmesi önlenmelidir. 4. S cak havalarda su kürü uygulamas sabah serinli inde ve güne in etkisinin az oldu u ö leden sonra yap lmal d r. 5. Betonun su emme h z ( permabilitesi ) dikkate al narak ayn yere yap lacak su kürü yeterli süre yap lmal d r. 18

19 8. OLUMSUZ HAVA KO ULLARINDA ALINACAK TEDB RLER 8.1 SICAK HAVA KO ULLARINDA ALINACAK TEDB RLER Beton dökümü için en olumsuz ortam, a r s cak, kuru ve rüzgarl havalard r. Yeni yerle tirilmi taze betonda, h zl buharla ma sonucu a r su kayb olur. Bunun sonucunda çökme kayb, priz h zlanmas, hava bo luklar ve yüzeyde plastik rötre çatlaklar meydana gelir. Bu da betonun dayan kl l n olumsuz yönde etkiler. Beton dökerken hava s cakl n n 30 C'den fazla olmas beton için önlemler al nmas n gerektirir., 1. Taze betonun s cakl, rüzgar n h z, ba l nem ve ortam s cakl kontrol edilmelidir. 2. Çimento, su ve agregalar olabildi ince so uk olmal d r. Agrega gölgede stoklanmal, kar m suyu beyaza boyanm tanklarda tutulmal d r. 3. Agregalar periyodik olarak slat lmal ama agregalarda farkl nem oranlar n n olu mamas na dikkat edilmelidir. 4. Hidratasyon s s dü ük çimentolar tercih edilmelidir. 5. Döküm yerine ula an beton bekletilmeden yerle tirilmeli ve vibrasyon k sa sürede tamamlanmal d r. Dökümün gecikmesi halinde priz geciktirici kimyasal katk lar kullan lmal d r. Gece beton dökümü tercih edilmelidir. 6. Döküm esnas nda zemin ve kal plara su püskürtülmesi beton kar m ndaki suyun emilmemesi aç s ndan faydal d r. Böylece betonla temas edecek yüzeylerin s cakl n dü ürerek nem miktar n art rmak mümkündür. 7. Beton yerle tirildikten hemen sonra ilk mastarlama yap l r; daha sonra bir insan betonun üzerine ç kt nda 1-2 mm derinlikte iz kal nca, ikinci mastarlama i lemi yap l r. 8. Dökümden sonra ilk yar m saatten ba layarak 72 saat boyunca su kürü uygulanmal, buharla ma ve su kayb na kar yüzeyler su geçirmez örtüler ile rüzgara kar da rüzgar koruyucularla örtülmelidir. 9. Normal betonarme yap larda kür süresi yaz aylar nda en az 14 gün olmal, yüzey sürekli nemli tutulmal d r. Beton numuneler antiye artlar nda muhafaza edilerek mevcut betonun bas nç dayan m n n izlenmesi daha s hhatl sonuçlar verecektir. 10. Güne ve rüzgar n do rudan etkisine kar korumak için aç kta kalan beton yüzeyler, slak çuval ve plastik örtü gibi malzemelerle örtülmelidir. Özellikle dö eme ve saha betonlar n n "Curing compound" ad verilen bak m maddeleri ile kaplan p, buharla man n geciktirilmesi yararl d r. 8.2 SO UK HAVA KO ULLARINDA ALINACAK TEDB RLER Beton dökümü esnas nda hava s cakl n n +5 C 'den dü ük olmas halinde, kaliteli beton elde edebilmek için yap m, döküm ve bak m i lerinde bir tak m önlemlerin al nmas gerekir. Taze betonun döküldü ü ortam n s cakl ; Bir gün içinde +5 C 'nin alt na dü erse 48 saat süreyle, Bir günden fazla +5 C 'nin alt na dü erse, 72 saat süreyle don etkisinden korunmal d r. Türk standartlar betonun bas nç mukavemetinin 40 kgf/cm2'ye eri mesinden sonra don sebebi ile zarar görmeyece ini kabul etmekte olup, bu süre iyi bir beton için +10 C s cakl kta 3 gündür. 1. Beton dökülecek yer kar, buz ve dondan temizlenmelidir. 2. Beton kar m s cakl minimum 15oC ve yerle tirme s cakl minimum 5oC olmal d r. 3. Beton en az 3 gün koruma alt na al nmal d r. 4. Beton so uk ve rüzgara kar korunmal d r. 19

20 Bu kapsamda; Beton dökülen mahallin s t lmal d r. Korugan (izolasyon malzemeleri, köpük levha, mineral yünü,saman,tala, plastik örtüler gibi malzemeler) ile örtünerek korunmal d r. Beton kar m suyunun donma derecesini a a ya çeken antifiriz veya kar m suyunu azaltan ak kanla t r c veya priz h zland r c lar ilave edilmelidir. Beton kar m nda dü ük su / çimento oran tercih edilmelidir. Kal p alma süreleri; don yapan günler kadar uzat lmal d r. So uk hava ko ullar ndaki beton üretimlerinin bas nç dayan mlar tahribats z yöntemle tespit edilerek beton kalitesi izlenilmelidir. Beton üretimi s rs nda al nan beton numuneleri üretilen betonlarla ayn artlarda muhafaza edilerek bas nç dayan mlar tespit edilmelidir. Üretilen betonun bas nç dayan m 40 kg/cm2 e ula mas ndan sonra so uk hava ko ullar ndan etkilenmemektedir. Dolay s yla antiye artlar nda bekletilen beton numunedeki bas nç dayan m 40 kgf/cm2 e kadar betonun korunmas na devam edilmektedir. Ilgaz n aat taraf ndan; Kazakistan Astana da; 2005 y l nda yap m tamamlanan shim nehri köprüsünün yap m nda kullan lan öngermeli kiri ler - 40 C de üretilmi tir. Resim 43: shim nehri donmu durumda Ankara Polatl da Ankara stanbul H zl Tren Projesi kapsam nda yap lan 2400 m. uzunlu undaki V4 viyadü ünün yap m nda kullan lan öngermeli kiri ler 27 C de üretilmi tir. Olumsuz hava ko ullar nda al nm olan tedbirler; 7. Ulusal Beton Kongresinde ( stanbul TÜ MO / 2007 ) 1. Köprü ve Viyadükler Sempozyumunda ( Antalya MO AÜ / 2007 ) BETON 2008 Uluslar aras Haz r Beton Kongresinde ( stanbul TÜ THBB/ 2009 ) sunulmu tur. 20

21 Resim 44, 45, 46. H zl Tren Projesinin yap ld s radaki olumsuz hava ko ullar. Kazakistan Astana da 40oC de ve Ankara Polatl da 27 C deki olumsuz hava ko ullar ndaki beton üretimlerinde a a daki tedbirler al nm t r. Beton Santralinde Al nan Tedbirler Beton üretiminde kullan lacak agregalar kapal alanda muhafaza edilmi tir. Agrega bunkerlerinin üzeri, yal t ml panelle kapat l p içerisinde s mak yak lm ve bunkerlerin sac k sm su buhar yla s t lm t r. Konveyör band n n üzeri kapat lm t r. Çimento silosu, katk ve su tank kapal yerde muhafaza edilmi ve etraf izolasyonla kapat lm t r. Bunkerler en fazla % 75 oran nda doldurulmu tur. Do al kum mümkün oldu unca kullan lmam t r. Beton kar m suyu 50 C e kadar s t lm ve betonu ta yan transmikserlerin su depolar na s cak su konulmu tur. Betonun haz rlanmas s ras nda mikserdeki kar m süresi art r lm t r. Transmikserdeki betonun olumsuz hava ko ullar nda kalma süresini en aza indirebilmek için, transmikserin yol güzergâh nda trafi in en yo un oldu u yerde personel görevlendirilmi tir. Kiri Üretim Tesisinde Al nan Tedbirler Üretimin yap ld çad r n de i ik bölümlerinde s maklar yak lm t r. Donat demirleri ve öngerme halatlar kapal ortamda stoklanm ve donat haz rlama i lemi üretim merkezi içerisinde yap lm t r. Kiri kal plar na beton yerle tirilmeden önce, kal plar n üzeri buhar kür holüyle kapat l p, kal b n d k sm ndaki serpantin borulardan su buhar geçirilerek, kiri üretim kal b yla içerisindeki donat ve öngerme halatlar s t lm t r. Transmikserler üretim merkezine gelene kadar kiri kal plar n n üzeri buhar holüyle kapal durumda bekletilmi tir. Buhar jeneratörünün ar zalanabilece i dikkate al narak yedek buhar jeneratörü haz r durumda bekletilmi, ayr ca elektrik kesintisine kar elektrik jeneratörü faal durumda haz r bekletilmi tir. Sat h ve i e vibratörlerinden yeterli say da yedek bulundurulmu tur. Üretim S ras nda Al nan Tedbirler Hava s cakl klar ndaki azalma miktar dikkate al narak, tablo 8 de görüldü ü üzere çimento dozaj % 20 e kadar artt r lm t r. Tablo 8 Hava S cakl ve Çimento Dozaj n n De i imi. Tarih S cakl k C Çimento Dozaj Tarih S cakl k C Çimento Dozaj

22 Kiri üretim holü dört kiri üretecek ekilde tasarlanm t r. Üretimi tamamlanan kiri kal b n n üzeri buhar kür holüyle kapat lm, a amal olarak su buhar verilerek ortam s cakl C e getirildikten sonra, di er kiri in üretimi için beton talebi yap lm t r. Üretimin gündüz yap lmas na özen gösterilmi, üretim s ras nda birden fazla transmikserin beklemesine müsaade edilmemi, transmikserler kapal alanda bekletilmi tir. Kal p içerisine yerle tirilen beton, 35 C deki iç ortam s cakl nda 3 saat dinlendirildikten sonra, ortam s cakl 3 saatte C e ç kar lmas gerekirken, bu süre 2 saatte gerçekle tirilmi tir. 5 saat boyunca uygulanmas gereken C lik su buhar kürü, 7 saate yükseltilmi ve bu s cakl n dört kiri lik üretim holü içerisinde homojen olmas sa lanm t r. Buhar kürü tamamland ktan sonra 3 saat içerisinde buhar holü içerisindeki s cakl n d ortam s cakl na dü ürülüp hollerin kald r lmas gerekmektedir. Fakat üretim merkezi içerisindeki so uk havan n kiri betonuna s oku etkisini önlemek için, buhar holü içerisine a amal azaltacak ekilde buhar verilmi ve buhar hollerini kald rma süresi Tablo 9 da görüldü ü üzere uzat lm t r. Tablo 9. Hava S cakl ve Buhar Kür Holünün Kald rma Süreleri. Üretim s ras nda Üretim tarihi hava s cakl C Buhar holünün kald rma süresi Saat YAPILARDAK BETON BASINÇ DAYANIMLARININ TESP T ED LMES 9.1 TAZE BETONDAN NUMUNE ALINARAK BASINÇ DAYANIMI TESP T ED LMES Taze betondan al nan 15 cm lik küp numuneler 24 saat kal p içerisinde bekletildikten sonra 20 ± 2 oc deki kür havuzunda 7 ve 28 gün bekletildikten sonra bas nç dayan mlar tespit edilir. 9.2 BETONDAN ALINAN KAROT NUMUNEDE BASINÇ DAYANIMI TESP T ED LMES Prizini alm olan betondan al nan karot numuneler test edilerek bas nç dayan mlar tespit edilir. 9.3 TAHR BATSIZ METODLA BASINÇ DAYANIMI TESP T ED LMES Beton çekici kullan larak beton bas nç dayan m tespit edilmektedir. 22

23 10. BETON SINIFLARI Betonun standart bas nç dayan m ; 28 gün boyunca 20( ± 2) C s cakl kta ve %100 nemli ortamda suda kür edilen, çap 150 mm, boyu 300 mm olan silindir numunelerin eksenel bas nç alt ndaki dayan m olarak tan mlan r. Gerilme cinsinden ifade edilen dayan m, k r lma yükünün, silindir alan na bölünmesi ile elde edilir. Beton s n flar concrete (beton ) kelimesinin ba harfi olan "C" ile ifade edilir. Örne in C 40 / 50 s n f beton Çap 15 cm yüksekli i 30 cm olan silindir numunenin 28 günlük karakteristik bas nç dayan m 40 MPa yani yakla k 400 kgf/cm2 olan betondur. C 40 / cm lik küp numune kullan ld nda bas nç dayan m 50 N/ mm2 yakla k 500 kgf/cm2 olan betondur. TABLO 10. Beton s n flar. BETON SINIFLARI (TS EN 206-1) BASINÇ DAYANIMI SINIFI EN DÜ ÜK KARAKTER ST K S L ND R DAYANIMI fck, silindir N/mm² EN DÜ ÜK KARAKTER ST K KÜP DAYANIMI fck, küp N/mm² C 8/ C 12/ C 16/ C 20/ C 25/ C 30/ C 35/ C 40/ C 45/ C 50/ C 55/ C 60/ C 70/ C 80/ C 90/ C 100/

24 BETON B R CANLIDIR DO AR BÜYÜR VE ÖLÜR AYNI B R NSAN G B ÇOCO UN SA LIKLI OLMASI Ç N ANNE VE BABASININ SA LIKLI OLMASI GEREKL D R KALITIMSAL HASTALIKLARI OLMAMALIDIR ÇOCU U, DO DUKTAN SONRA SO UKTAN, A IRI SICAKTAN, RÜZGARDAN KORUMAZ SEK; HASTALANIR, C ERLER N Ü ÜTÜR VE ZATÜRREDEN ÖLÜR. ÇOCU A SUSADI I ZAMAN TS 266`YA UYGUN SU VERMEL Y Z. HT YACI OLAN SUYU VERMEZ SEK; SU KAYBINDAN DOLAYI HAYATI TEHL KEYE G RER.TS 266`YA UYGUN OLMAYAN SU ÇOCUKTA ÇE TL BULA ICI HASTALIKLARA NEDEN OLUR. ÇOCUK HASTALANINCA GEREKL TEDAV Y YAPTIRMALIYIZ. E ER YAPTIRMAZ SEK HASTALI I LERLER VE DAHA BÜYÜK HASTALIKLARA NEDEN OLUR. NSAN ÖMRÜNÜ TAMAMLAYINCA ÖLÜR, TOPRAK OLUR. BETONUN KAL TEL OLMASI Ç N AGREGA : TS `ye Ç MENTO : TS 19, TS Vb`ye SU : TS 1247`ye UYGUN OLMALIDIR. BETONU YAPARKEN; DON OLAYINDAN, A IRI SICAKTAN, RÜZGARDAN KORUMALIYIZ. BUNLARI YAPMAZ SEK; BETONA DAHA LK A AMADA DARBE VURMU OLURUZ. BETON ÜRET M NDE TS 1247`YE UYGUN OLAN SU KULLANILMALI VE UYGUN ZAMANDA YETER NCE SU KÜRÜ TATB K ED LMEL D R. BETONA HT YACI OLAN SUYU VERMEZ SEK BETON YANAR. SU TS 1247`YE UYGUN DE LSE OLMASI GEREKEN K MYASAL REAKS YONLAR CEREYAN ETMEZ VE BETON STEN LEN KAL TEDE OLMAZ.. BETONDA ÇATLAMALAR, BETON PARÇALARININ KOPMASI G B PROBLEMLER OLAB L R. GEREKL BAKIMI YAPRIRMALIYIZ. E ER GEREKL BAKIM VE ONARIMI YAPTIRMAZ SEK; BETON ÇER S NDEK TEÇH ZATTA PROBLEMLER BA LAR VE BETON EKONOM K ÖMRÜNÜ TAMAMLAYAMADAN YAPIMIZ KULLANILMAZ DURUMA GEL R. BETON EKONOM K ÖMRÜNÜ TAMAMLAYINCA YIKILIR, UFALANIR VE TOPRAK OLUR. 24

25 SEMPOZYUMDA SUNUM YAPAN TEKN K ELEMANLARIMIZDAN GÖRÜNTÜLER. 25