FLUOR UYGULAMALARININ HALK SAĞLIĞI AÇISINDAN ÖNEMİ. Prof.Dr. Ferda Doğan

Transkript

1 FLUOR UYGULAMALARININ HALK SAĞLIĞI AÇISINDAN ÖNEMİ Prof.Dr. Ferda Doğan

2 Volkanik bölgelerde ve özellikle yüksek dağ eteklerinde yüksek oranda bulunur. Atmosferde yaygın olarak bulunur. Endüstriyel gaz atıklar, kömür atıkları, volkanik aktiviteler sonucu açığa çıkan gazlar aracılığıyla havaya karışır. Hava kirliği görülen bölgelerde 1.4 mg/m 3 e kadar yükselebilir. (Çin de μg/m 3 ) Hava kirliliği görülmeyen bölgelerde ise μg/m 3 kadar.

3 FLUOR UN ETKİ MEKANİZMASI Sistemik kullanım sistemik etki HA HFA-FA Ca 10 (PO4) 6 2OH Ca 10 (PO4) 6 OHF Ca 10 (PO4) 6 2F Dişlerin gelişim döneminde alınan fluor, sistemik etki gösterir. Vücut sert dokularının inorganik yapısına girerek, hidroksiapatit kristallerinin (HA), fluorapatit veya fluorhidroksiapatit (FA-FHA) şeklinde daha güçlü, asitler karşısında daha az çözünür bir yapı oluşmasını sağlar.

4 fluorapatit hidroksiapatit

5 FLUOR UN ETKİ MEKANİZMASI Lokal uygulama lokal etki CaF 2 deposu Lokal olarak diş yüzeyine sürüldüğünde mine üzerinde CaF 2 şeklinde tutunarak fluor deposu olarak görev yapar. Ağız ortamının ph sı değiştiğinde Ca ve F iyonlarına ayrılarak fluor un serbestlenmesini sağlar. fluor : kristallerin çözünürlüğünü azaltır (demineralizasyonu önler) çözünen kristallerin yeniden şekillenmesini artırır (remineralizasyonu artırır) plak ph sını ve içindeki m.organizmaların aktivitelerini etkiler

6 CaF 2 fosfatlar/ pelikıl mine mine remineraproteinler prizmaları lezyonu lize mine ph 7.0

7 CaF 2 fosfatlar/ pelikıl mine mine proteinler prizmaları lezyonu 4,5 > ph < 5,5

8 s.mutans pelikıl mine prizmaları mine lezyonu Remineralize mine

9

10

11 Kritik ph üzerine fluorun etkisi Kritik ph F ile

12 Diş çürüğünü oluşturan faktörler diş ve konakçı (diş eti ) çürük diş ÇÜRÜK hasta diş eti bakteri plağı plak içindeki mikroplar besinler içindeki şeker Beslenme SÜRE

13 ÇÜRÜK gelişimi Koruyucu faktörler Tükürük yapısı ve akış hızı Proteinler ve antibakteriyel ajanlar Kalsiyum, fosfat, fluor Besin yapıları: koruyucu özellikleri Patolojik faktörler Tükürük fonksiyonlarının azalması M. Organizmalar: m.streptokokları laktobasil sayılarının artması Besin yapıları: k.hidratların sık alımı ÇÜRÜK YOK ÇÜRÜK VAR

14 ÇÜRÜK gelişimi Plak Fermente karbonhidrat sağlam mine çürük mine Tükürük Plağın kaldırılması Diyetin düzenlenmesi Fluor

15

16 FLUORUN ÇÜRÜK OLUŞUMU ÜZERİNE ETKİLERİ (özetle) Demineralizasyonu önler Remineralizasyonu destekler Plak bakterilerini üzerine etkili olur Minenin sürme sonrası mineralizasyonunda (olgunlaşmasını) etkili olur

17 FLUOR FLUOR çürük oluşumunu önleme diş fluorozisi FLUOR iskelet fluorozisi sistemik (yumuşak doku) fluorozis

18 Fluorür, düşük konsantrasyonlarda bile biyolojik olarak oldukça aktif özelliklere sahiptir Fluorür, hidrojen ile güçlü bağlar yapar. Bu yolla proteinlerin ve nükleik asitlerin yapısına girmeleri fonksiyonlarına katılmaları kolaylaşır. Fluorür, hem kalsiyum, magnezyum gibi vücut için gerekli olan metallerle, hem de kurşun, alüminyum gibi vücut için toksik olan metallerle, kompleksler yapabilir

19 Fluorür ve alüminyum fluorür kompleksleri ile G-proteinleri birbirlerini etkileyebilmektedir. Fluorür, bu yolla, birçok hormonal yapıya ve bazı nörokimyasal sinyallere karışabilme potansiyeline sahiptir.

20 Ortamda düşük konsantrasyonda fluorür bulunması: -hücre enerji üretiminden sorumlu bazı enzimlerin yapımı yavaşlatalabilir, örn: enolaz fosfoglukomutaz, suksinodehidrogenazveya sitokrom oksidaz -katalaz, perosidaz gibi enzimlere etki edebilir, -fosfat metabolizmasını yönlendiren bazı enzimleri etkileyebilir örn: asit- alkalin fosfataz

21 Hayvan deneylerine göre Fluor un ortam hazırladığı toksititeler D. Sharma et al. Environmental Toxicology and Pharmacology 56 (2017)

22 fluorür bileşiklerinin toksititesi İnorganik fluorür bileşikleri aşırı derecede toksik: gaz şeklinde hidrojen fluorür silikan tetrafluorür hidrofluorik asit solüsyonu hidrofluorosilisik asit oldukça toksik: HF SiF4 HF H2SiF6 kolayca eriyebilen fluorürler ve fluorosilikatlar sodyum fluorür NaF potasyum fluorür KF amonyum fluorür NH4F sodyum fluorosilikat Na2SiF6 potasyum fluorosilikat K2SiF6 amonyum silikofluorür (NF4)2SiF6 orta derecede toksik: kolayca eriyemeyen fluorür yapıları kryolit Na3AlF6 kalsiyum fluorür CaF2

23 Kurşun, fluorür ve arseniğin toksisitelerinin karşılaştırılması kurşun fluor arsenik Robert E. Gosselin et al, Clinical Toxicology of Commercial Products 5th ed., 1984

24 The Lancet Neurology, Volume 13, Issue 3, Pages , March 2014 doi: /s (13) Dr Philippe Grandjean MD a b, Philip J Landrigan MD c Neurodevelopmental disabilities, including autism, attention-deficit hyperactivity disorder, dyslexia, and other cognitive impairments, affect millions of children worldwide, and some diagnoses seem to be increasing in frequency. Industrial chemicals that injure the developing brain are among the known causes for this rise in prevalence. In 2006, we did a systematic review and identified five industrial chemicals as developmental neurotoxicants: lead, methylmercury, polychlorinated biphenyls, arsenic, and toluene. Since 2006, epidemiological studies have documented six additional developmental neurotoxicants manganese, fluoride, chlorpyrifos, dichlorodiphenyltrichloroethane, tetrachloroethylene, and the polybrominated diphenyl ethers. We postulate that even more neurotoxicants remain undiscovered. To control the pandemic of developmental neurotoxicity, we propose a global prevention strategy. Untested chemicals should not be presumed to be safe to brain development, and chemicals in existing use and all new chemicals must therefore be tested for developmental neurotoxicity. To coordinate these efforts and to accelerate translation of science into prevention, we propose the urgent formation of a new international clearinghouse.

25 FLUOR; Bir gıda maddesi değildir, Bir besin elemanı değildir, Eksikliğinde herhangi bir hastalık gelişmez, Metabolik fonksiyonlar için gerekli değildir, Anne sütü içinde dikkate alınmayacak kadar düşük oranlarda bulunur, Diş macunları içindeki fluor bir ilaç olarak değerlendirilmektedir.

26

27

28

29

30 Sistemik fluor kaynakları : - Su, içecekler, besinler - Fluor içeren ürünler diş macunları, ağız gargaraları, bebek mamalar - Fluor içeren ilaçlar, - Çevre- özellikle hava kirliliği Gübre sanayi ve cam sanayi fluoru en fazla kullanan sanayi kuruluşları Böcek öldürücü ilaçlar, fare zehiri ( örn.sodyum fluoroasetat ) Cam aşındırma için veya krom içerikli temizlik ajanları ( amonyumbifluorür )

31 Bazı ilaçların yapısında flüor bulunması ilacın biyoyararlanımını arttırmaktadır. İlacın biyolojik membranlarda geçirgenliğini ve dolayısıyla ilacın hücresel reseptörler gibi ilgili hedeflerle bağlanmasını kolaylaştırmaktadır. genel anestezi ilaçları, vitaminler nöropsikiyatrik kanser, enfeksiyonlar kalp hastalıkları antimikrobiyal ajanlar, antikonvülsan ajanlar, kollestrol düşürücü ajanlar

32 Sularında 0,3 mg/l den daha az fluorür bulunan bölgelerde günlük fluorür alımının %60-65 i ; daha yüksek oranda fluorür bulunan bölgelerde ise %75-80 i bu yolla olmaktadır. Beslenme ile fluor alımı: Su ve diğer içecekler %60-80 Tahıllar (mısır, pirinç, buğday ) %6-8 Et, balık, kümes hayvanları %5-7 Diğer yiyecekler %10-14 Çayda ppm oranında fluor vardır dakikalık demleme sırasında büyük ölçüde suya salınabilir.

33 Anne sütünde oldukça düşük oranda bulunur. ( mg/l) Plazmada 1-3 µmol/l kadar orandadır.

34 Yiyecek fluorür kons. (mg/kg) Araştırma bölgesi Bazı besin maddelerindeki fluorür konsantrasyonları süt ve süt ürünleri et ürünleri balık sebze içecekler çay Kanada Macaristan Almanya Kanada Macaristan Almanya Kanada ABD Kanada Çin Macaristan Almanya Kanada (bira, şarap,kahve) Macaristan (3 çeşit kahve hafif içecekler) Almanya (hafif içecekler) ABD (332 çeşit hafif içecek) Kanada Çin (3 bölgede) Macaristan (çay yap.) Hong Kong (32 çeşit yaprağında) Almanya (çocuk ve bitki çayları ) Almanya ( siyah çay )

35 fluorür ün ABSORBSİYONUNU, BİYOYARARLANIMINI, TOKSİKASYONUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER fluorür preparatının suda eriyebilme özelliği ve kimyasal yapısı Kalsiyumfluorür, kriyolit, hidroksifluorapatit, fluorapatit emilimi oldukça zayıftır. Yiyeceklerle birlikte alınması Aç karnına alınması Mide asiditesinin yüksek olması Böbrek fonksiyonlarının bozuk olması

36 fluorür ÜN TOKSİK DOZLARI Toksik doz : 5 mg F / kg vücut ağırlığı 10 kg ağırlığında çocuk için 50 mg Letal doz : mg F / kg vücut ağırlığı Erişkin için 5 10 gr 10 kg ağırlığında çocuk için 320 mg

37 ÜRÜN Fluor konsantrasyonu 10 kg 20kg % ppm miktar F - çocuk çocuk Gargaralar NaF ml 2,3mg 215ml 430ml NaF ml 9.1mg 55ml 110ml SnF ml 9.7mg 50ml 100ml Macun NaF g 1.0mg 50gr 100gr MPF g 1.0mg 50gr 100gr MPF g 1.5mg 33gr 66gr

38 ÜRÜN Fluor konsantrasyonu 10 kg 20kg % ppm miktar F - çocuk çocuk Jel veya NaF ml 61.5mg 4ml 8ml solüsyon SnF ml 0.97mg 50ml 100ml SnF ml 19.4mg 2.5ml 5ml Cila NaF ,5-1g 11-23mg 2.2ml 4.5ml Tablet 0.25 mg tab mg tab mg tab

39 AKUT fluorür TOKSİKSASYONU SEMPTOMLARI Gastroentestinal sistem: Ağrı, bulantı, kusma, gastrik mukoza kaybı ve kanamaları Kalp ve dolaşım sistemi: Aritmi, taşıkardi veya bradikardi, hipokalsemi ve hipomagnezyum /veya hiperkalemi şeklinde kan kimyasının değişmesi Santral sinir sistemi: Hipokalsemi ve sellüler enzimlerin inhibisyonu nedeniyle tetani Solunum sistemi: Solunum yetersizlikleri, fluorür ün solunmasına bağlı kanama, pulmonal ödem, trakeabronsitis,

40 Akut Fluor Toksikasyonunda Hastane Tedavisi : Kan örneklerinde, serumda fluor, kan gazları ve ph sı, kalsiyum ve potasyum ağırlıklı serum kimyası analiz edilir. İntravenöz olarak hipokalsemiyi önlemek için kalsiyum glikonat, hiperkalemiyi önlemek için glikoz, Asidozisi önlemek, üriner ph yı yükseltmek, üriner akışı artırmak için sodyum laktat veya sodyum bikarbonat serum eşliğinde verilir. Oksijen tedavisi, gerekli görüldüğünde hemodializ uygulanır. Tüm kan kimyası ve klinik bulgular düzelene dek tedavi devam eder.

41 Toxic Exposure Surveillance System Annual Report : F Toothpaste American Association of Poison Control Centers Year No. of Exposures Age Treated Outcome in Health Care < >19 Facility None Minor Mod Major Death ,790 20, , ,014 1, ,087 21, , ,852 1, ,812 22,596 1,064 1, ,413 1, ,180 21,890 1,026 1, ,187 1, ,531 20,248 1,073 1, ,660 1,

42 Fluor un günlük alım dozları ve etkileri Etki Optimal Diş Fluorozisi İskelet Fluorozisi Toksik doz (PTD) Doz mg/kg/day > 0.10 mg/kg/day mg/kg/day 5 mg/kg Süre - 6 yaşına kadar yaş Akut toksikasyon ADA & American Academy of Pediatrics recommendation: No fluoride supplement for children under 6 years old raised in water fluoridation community.

43 KRONİK fluorür TOKSİKASYONU Diş ve kemik dokularında kendini gösterir. İskelet veya diş fluorozisi, doz-cevap ilişkisine verilebilecek en iyi örneklerinden biridir. Her gün 0.06 mg/kg F alan çocuklarda orta ve şiddetli fluorozis görülme olasılığı yükselmektedir. Fluorozis in şiddeti; alınan dozun (fluorür) miktarına ne zaman alındığına alınma süresine ve kişisel özelliklere değişir

44 Kişisel özellikler : Beslenme alışkanlıkları Genetik faktörler İskeletsel büyüme dönemi Böbrek fonksiyonları

45

46

47

48 İSKELET FLUOROZİSİ İçme suyunda 4 ppm den daha yüksek flüor bulunan bölgelerde yaşayan bireylerde görülür. Kemiklerde fluorapatit oluşumu hızlanır. Başlangıçta kemik yapısı güçlenmiş gibi görünse de flüor alımı arttıkça, kemiklerde depolanma oranı arttıkça, kemik yapısı bozulmaya deformasyonlar artmaya ve kırıklara eğilimli hale gelmeye başlar.

49

50

51 TOPLUM ESASLI PROGRAMLARDA SİSTEMİK VE LOKAL FLUOR KULLANIMLARI

52 fluor uygulamaları Sistemik fluor uygulamaları Yerel fluor uygulamaları besinsel fluor fluorlu tuz fluorlu şeker fluor tabletleri suyun, okul suyunun, sütün fluorlanması profesyonel uygulama kendi kendine uygulama jel macun cila gargara fluor içeren malzemeler jel

53 SİSTEMİK FLUOR UYGULAMALARI

54 SİSTEMİK fluor KULLANIM YÖNTEMLERİ DOZ ULAŞTIĞI KİTLE İçme suyunun fluorlanması mg/l tüm toplum Tuzun fluorlanması mg/kg tercih eden kitle (kullanma özgürlüğü) Sütün fluorlanması mg/l - tercih eden kitle (kullanma özgürlüğü) - okul programları kapsamındaki öğrenciler fluor tabletleri mg/gün - tercih eden kitle (kullanma özgürlüğü) - okul programları kapsamındaki öğrenciler

55

56 Suyun fluorlanması Suyun fluorlanması, çürük prevalansının düşmesine neden olmaktadır. Hem çürüğü bulunmayan çocukların oranı artmıştır, hem de dmft/dmft ortalaması azalmıştır. Çürük prevalansında görülen bu azalışının derecesi net değildir, çürüksüz çocukların % 5-64 (%14.6) arasında değiştiği görülmektedir. dmft/dmft ortalaması ise 0,5-4,4 (2.25) arasında olduğu görülmektedir (B düzeyinde). Suyun fluorlanması; 5-12 yaş gurubu arasında sosyal sınıflar arasında çürük şiddeti arasındaki farkı azaltmaktadır. Ancak bu bulgular çok güçlü olmayan çalışmalara dayanmaktadır (C düzeyinde).

57 Suyun fluorlanması Suyun fluorlanmasının diş fluorozisi oluşumu üzerine etkisi kesin bulgulara dayanmaktadır. İçme suyu içindeki fluor ile fluorozis prevalansı arasında, dozcevap ilişkisi vardır. Suda 1 ppm fluor bulunması durumunda fluorozis prevalansı %48 (%40-57 arasında %95 CI), estetik sorunlar yaratan fluorozis prevalansı %12.5 (% arasında %95 CI) olarak bulunmuştur (C düzeyinde). Suyun fluorlanması ile kemik kırıkları, kanserler, konjenital bozukluklar, IQ düşüklüğü arasında güçlü ilişkiler bulunamamıştır.

58 Suyun fluorlanması Doğal olarak fluor bulunan sular ile sonradan fluor ilave edilen suların kullanımı arasında fark bulunmamıştır. Ancak bu konudaki çalışmaların sayısı yetersizdir.

59 İçme sularında 1 ppm F- bulunan bölgelerden elde edilen sonuçlara göre fluor un sağlık üzerine etkileri (diesendorf 2005) Sağlık zararı Bilimsel bulgular İnsanlar üzerinde kesinleşen zararları* Diş florozisi (fizyolojik bir etki, basit kozmetik değil) İskelet florozisi, (anormal kemik büyümesi, kemik ve eklem kalsifikasyonunu da kapsayan ) Kalça ve diğer kemik kırıkları (çoğunlukla yaşlı toplumda görülen) Hipersensitif reaksiyonlar Beyin hasarları ile birlikte IQ azalmaları Genetik mutasyon ve kromozom bozuklukları İnsanlar üzerinde yaygın klinik ve epidemiyolojik çalışmalar Hindistan, Çin, Basra Körfezi ve Afrika da doğal olarak florür bulunan bölgelerde yapılan birkaç epidemiyolojik ve daha fazla sayıdaki klinik çalışmalar Bazı ülkelerde yapılan 20 epidemiyolojik çalışmanın büyük bir bölümünde Bir epidemiyolojik (çifte kör) ve klinik çalışmaların (kör) büyük bir bölümünde Hayvan patolojileri yanında hayvan ve insanların davranış deneyleri Hayvan ve in vitro deneyler Kesindir. Dental araştırmacılar tarafından da yaygın olarak kabul edilmektedir. Kesindir. Fakat florürü destekleyen gruplar tarafında red edilmektedir, Çoğunlukla hastalığın erken aşamasında artiritten ayırdedilebilir. Oldukça muhtemeldir.florür ü destekleyen gruplar, etki olmadığını gösteren bazı çalışmalara odaklanmaktadır. Popülasyonun yaklaşık % 1 inde görülmektedir Muhtemeldir Muhtemeldir

60

61

62 SİSTEMİK fluor KULLANIM YÖNTEMLERİ DOZ ULAŞTIĞI KİTLE İçme suyunun fluorlanması mg/l tüm toplum Tuzun fluorlanması mg/kg tercih eden kitle (kullanma özgürlüğü) Sütün fluorlanması mg/l - tercih eden kitle (kullanma özgürlüğü) 3-5 yaş- 200ml 0.4 mg - okul programları 6-9 yaş- 200ml 0.75 mg kapsamındaki öğrenciler fluor tabletleri - tercih eden kitle (kullanma özgürlüğü) - okul programları kapsamındaki öğrenciler

63 Tuza fluorür katılabilmesi için yasal düzenlemelerin yapılması, teknolojik alt yapının oluşturulması, ambalajlarda tuzun içinde fluorür ün homojen olmasının sağlanması, tüketiciyi bilgilendirecek biçimde etiketleme yapılması, düzenli olarak fluorozis kontrolü için muayeneler yapılması gereklidir Her gün 10 gr. tuz tüketen birisi günde 2.5 mg fluor tuzla alıyor demektir.

64 AVRUPA DA FLUORLU TUZ TÜKETİMİ Pazar payı (% ) Avusturya 6 Çek Cumhuriyeti 15 Fransa 27 Almanya 65 İspanya 10 İsviçre 88 SOURCE: Gotzfried F. (2006). Legal aspects of fluoride in salt, particularly within the EU. Schweiz Monatsschr Zahnmed 116: (2006)

65 LOKAL FLUOR UYGULAMALARI

66 Diş macunları: erişkinler için: % NaF ppm F - nötral % Na 2 FPO 3 (MFP) ppm F - nötral çocuklar için : ppm F

67 Fluorlu diş macunları 120 çalışma incelemeye alınmış, araştırma metodolojisi açısından 74 ü karşılaştırmaya değer bulunmuştur. Bu 74 çalışma, klinik çalışmalara dayanan randomize gruplar, çifte-kör ve plasebo kontrollü çalışmalardır. 70 çalışma için uygulanan meta-analiz bulguları ( çocuğu kapsar), DMFS de %24 azalma olduğunu (%21-28 arasında, %95 CI, p<0.0001) göstermektedir.

68 Fluorlu diş macunları Çürüğün düzeyi, macun içindeki fluor konsantrasyonundan ve kullanım süresinden anlamlı derecede etkilenmektedir. - Macun içinde 1000 ppm F bulunması %8 (%1-16 arasında %95 CI), - Günde 2 kez diş fırçalanması %14 (%6-22 arasında %95 CI), - Gözetim altında diş fırçalanması %11 (%-4 %-18 arasında %95 CI) oranında çürükte azalmayı etkilemektedir. Ancak süt diş dizisi üzerine ve fluorozis üzerine etkileri tam olarak tanımlanamamıştır.

69 Fluorlu diş macunları Avantaj ve dezavantajları: Diş fırçalama ve macun kullanımı kişisel hijyen alışkanlığının bir parçasıdır, özel bir çaba gerektirmez. Macun içine fluor ilavesi özel sektörü ilgilendirmektedir. Devlete ayrıca bir maliyeti yoktur. Gelir düzeyi düşük aileler, pahalı bulmaları nedeniyle alımda zorluk çekebilirler. 2 yaşın altındaki çocuklar için fluorozis için yüksek risk oluşturmaktadır.

70 YAŞ DİŞ FIRÇALAMA < 1 yaş Günde 2 kez yumuşak bir fırça ile temizleme 1-2 yaş Anne tarafından günde 2 kez fırçalama 2-6 yaş Küçük miktarda pediyatrik dozda fluor içeren diş macunu ile günde 2 kez fırçalama Fırçalamanın anne tarafından yapılması veya gözetilmesi > 6 yaş Fluorlu diş macunu ile günde 2 kez fırçalama

71 gargaralar : % 0.05 NaF günlük 230 ppm F - nötral *** % 0.1 SnF 2 günlük 240 ppm F - asit % 0.2 NaF haftalık 905 ppm F - nötral % 0.1 APF haftalık 1000 ppm F - asit düşük konsantrasyonlu jeller: % 0.4 SnF ppm F - asit *** % 1.1 NaF 5000 ppm F - nötral *** % 1.1 APF 5000 ppm F - asit ***

72 Fluorlu gargaralar 32 çalışma için uygulanan meta-analiz bulguları ( çocuğu kapsar), fluorlu gargara kullanımının DMFS de %26 azalma sağladığını (%23-30 arasında, %95 CI, p<0.0001) göstermektedir. Çocuklarda, gözetim altında düzenli kullanımı, konsantrasyonu (230 ve 900 ppmf), gargara sıklığı (günlük veya haftalık) çürük azalışında önemli faktörler olmaktadır.

73 Fluorlu gargaralar Avantaj ve dezavantajları: Okullarda kolay uygulanan programlardır. Fazla malzeme gerektirmez. Öğretmen veya gönüllü uygulayıcılar programı sürdürebilir. Düşük çürük riski bulunan toplumlarda etkinliği tartışmalıdır. Yüksek çürük riski taşıyan toplumlarda maliyet-etkinliği daha yüksektir.

74

75 Muayenehane pratiklerinde kullanılabilecek fluor preparatları: % 2.0 NaF jel ppm F - nötral *** % 1.23 APF jel ppm F - asit *** % 8.0 SnF ppm F - asit % 5 NaF cila ppm F - nötral (Duraphat) %0.9 Silan florür 1000 ppm F - (fluor protector) %6 NaF+ %6 CaF mg F /1gr ( Bifluoride 12)

76 Fluorlu jeller 23 çalışma için uygulanan meta-analiz bulguları (7747 çocuğu kapsar), fluorlu jellerin kullanımının DMFS de %28 azalma sağladığını (%19-37 arasında, %95 CI, p<0.0001) göstermektedir. Kontrol grubunun karşılaştırma için kullanıldığı çalışmalarda ise, DMF/S in %19 azaldığı bulunmuştur. Uygulama sıklığı, kendi kendine jel uygulanması daha yüksek DMF/S azalışı sağlamaktadır. Süt diş dizisi üzerine etkileri, olası yan etkileri konusunda yeterince çalışma bulunmamaktadır.

77 Fluorlu cilalar 8 çalışma için uygulanan meta-analiz bulguları (2709 çocuğu kapsar), fluorlu cilaların kullanımının DMF/S de %46 azalma sağladığını (%30-63 arasında, %95 CI, p<0.0001), d(m/e)fs de %33 azalma sağladığını (%19-48 arasında, %95 CI, p<0.0001), göstermektedir. Uygulamaların tekrarlanması durumunda, dişlerde renkleşme, allerjik reaksiyonlar gibi olası yan etkileri konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır.

78 Fluorlu cilalar Avantaj ve dezavantajları: Fluor cilaları, yeni çürük lezyonunun azaltılmasında ve başlangıç çürük lezyonunun ilerlemesinin engellenmesinde etkili bir yöntemdir. Yüksek çürük riski taşıyan toplumlar için seçilmesi gerekli bir tedavi yöntemidir. Pahalı bir yöntemdir. Uygulanması kolaydır, diş hekimi dışında kişiler tarafından da uygulanabilir. 6 yaşın altındaki çocuklarda az miktarda kullanıldığı, yutma olasılığının olmadığı, çok yavaş fluor salınımı sağlaması açısından güvenle kullanılabilir.

79

80 Okul esaslı programlarda fluor uygulamalarının yeri var mı? Gözetim altında Diş fırçalama ppm fluorür günde 2 kez (1-1,1 mg F/ g) veya ppm Fluor gargarası ml % 0,05 sodyum fluorür günlük ml % 0,2 sodyum fluorür haftalık (her 10 ml de 9 mg F) veya Fluor jeli %1,1 sodyum fluorür haftalık düşük konsantrasyonlu (5000 ppm fluorür veya 4 günde bir 10 ml de 500 mg F)

81 Okul esaslı programlarda fluor uygulamalarının yeri var mı? Fluor cilası her uygulamada 0,3-0,5 ml 3-6 ay aralıklarla %5 sodyum fluorür (% 2,26 F, ppm F)