DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Ücretlere Ait Kayıt ve Vesikalar

Transkript

1 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Ücretlere Ait Kayıt ve Vesikalar I-MADDE METNİ: Ücret bordrosu: Madde 238 İşverenler her ay ödedikleri ücretler için (Ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret (...) (1) üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz. Ücret bordrolarına en az aşağıdaki malümat yazılır. 1. Hizmet erbabının soyadı, adı; ücretin alındığına dair imzası veya mührü (Ücretin ödenmesinde ayrıca makbuz alan iş verenlerin tutacakları ücret bordrosuna imza veya mühür konulması mecburi değildir.); 2. Varsa vergi karnesinin tarih ve numarası; 3. Birim ücreti (Aylık, haftalık, gündelik, saat veya parça başı ücreti); 4. Çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre; 5. Ücret üzerinden hesaplanan vergilerin tutarı. Bordronun hangi aya ait olduğu baş tarafından gösterilir. Bir aya ait bordro ertesi ayın yirminci gününe kadar hazırlanıp tarihlenerek, müessese sahibi veya müdürü ile bordroyu tanzim eden memur tarafından imzalanır. İş verenler ücret bordrolarını, yukarıki esaslara uymak şartiyle diledikleri şekilde tanzim edebilirler. (1) Bu fıkralarda yeralan "götürü ücret" ve "(götürü usulde vergiye tabi olanlar dahil)" ibareleri, 22/7/1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. İlgili tebliğler: 14, 243, 246 II-AÇIKLAMA VE YORUM: Madde de belirtildiği gibi, İşverenler her ay ödedikleri ücretler için ücret bordrosu tutmaya mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz. Örneğin, G.V.K. nun uncu maddelerinde belirtilen ücretler vergiye tabi değildir, dolayısıyla bu maddelerdeki ücret ödemelerini yapanlar bordro düzenlemezler.(vuk.md:238) A-.Ücret Bordroları : İşveren tarafından her ay ödenen ücretler için tanzim edilen ve ücretlerin ve yapılan tüm kesintilerin dökümünü ayrıntılı olarak gösteren cetvellere ücret bordrosu denir. B- Maaş Bordroları : Maaş bordroları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamına giren, daha önce Emekli Sandığına tabi tutulmuş bulunan memurlar için peşin ödenen paraları göstermek amacıyla düzenlenen bordrolardır. Kanun gereği, memur maaş bordrolarının tanzimi, işçi ücret bordrolarının düzenlenmesine göre birçok farklılıklar gösterir. Maaş bordroları; tahsil durumlarını ve hizmet yılını esas alarak derece ve kademe sistemine göre düzenlenmektedir. C-Ücretin Tanımı: Ücret, Anayasa nın 55/1.nci maddesinde, ücret emeğin karşılığıdır. Şeklinde tanımlanmış olup diğer kanunlardaki tanımları ise aşağıda belirtilmiştir.

2 2 4857sayılı İş Kanunu ndaki Tanım: 4857 sayılı İş Kununu nun 32. Maddesinde ücret aşağıda belirtildiği şekilde tanımlanmıştır; Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ndaki Tanım: 5510 sayılı Kanunun 12.inci bendinde ücret tanımı aşağıdaki şekilde yapılmıştır; Ücret: 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutarı D-Ücret Bordrosunun Hukuki Dayanakları: Ücret bordrosu 213 sayılı vergi usul kanunu nun 238. maddesinde düzenlenmiştir. Bu kanuna göre İşverenler her ay ödedikleri ücretler için (Ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz. İş Kanunu açısından: 4857 sayılı iş kanunu nun 37. maddesinde İşveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır. SGK Açısından: 5510 sayılı kanun nun 102. Maddesinin e bendinin 5 numaralı alt bendinde İşverenler tarafından ibraz edilen aylık ücret tediye bordrosunda; işyerinin sicil numarası, bordronun ilişkin olduğu ay, sigortalının adı, soyadı, sigortalının sosyal güvenlik sicil numarası, ücret ödenen gün sayısı, sigortalının ücreti, ödenen ücret tutarı ve ücretin alındığına dair sigortalının imzasının bulunması zorunludur. Belirtilen unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza şartı yönünden makbuz mukabilinde veya banka kanalıyla yapılan ödemeler hariç) ücret tediye bordroları geçerli sayılmaz ve her bir geçersiz ücret tediye bordrosu için aylık asgari ücretin yarısı tutarında, idari para cezası uygulanır. Sosyal sigorta işlemleri yönetmeliğinin 105. Maddesinde İşverenler, Kuruma verdikleri prim belgesinde yazılı olanları doğrulayıcı nitelikte olmak ve Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin beş numaralı alt bendinde sayılan hususları içerecek şekilde aylık ücret tediye bordrosu düzenlemekle yükümlüdürler. Denilmektedir. E-Kimler Ücret Bordrosu Düzenlemek Zorundadır: 213 sayılı vergi usul kanunu nun 238. maddesinde Ücret bordrosu düzenlemeyecek olanlara ilişkin istisnaya göre Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz. Bunların dışındakiler ücret bordrosu düzenlemek zorundadırlar. F-Çalışanlar Ücret Bordrosu Almak Zorunda Mıdır: Genel hizmet sözleşmesi 6098 sayılı Borçlar kanunu nun sayılı maddelerinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Çalışanlar için ücret bordrosu almak gibi bir hukuki zorunluluk söz konusu değildir. Genel hizmet sözleşmesinin borçlar kanununda düzenlenmiş olması hasebiyle ileride doğacak ihtilafların çözümünde ispat vesikası olarak kullanılmak üzere usulüne uygun ücret bordrosu almak işçinin lehine olacaktır. 1 1 Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettiş Yardımcısı Umut ÇİRAY ın sitesinde yayımlanan tarihli ÜCRET BORDROSU isimli makalesi.

3 3 G- Ücret Bordrosunda Bulunması Gereken Zorunluluklar Nelerdir: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu nun 238.nci maddesine göre, Ücret bordrolarına en az aşağıdaki malumat yazılır: 1. Hizmet erbabının soyadı, adı; ücretin alındığına dair imzası veya mührü (Ücretin ödenmesinde ayrıca makbuz alan iş verenlerin tutacakları ücret bordrosuna imza veya mühür konulması mecburi değildir.); 2. Varsa vergi karnesinin tarih ve numarası; 3. Birim ücreti (Aylık, haftalık, gündelik, saat veya parça başı ücreti); 4. Çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre; 5. Ücret üzerinden hesaplanan vergilerin tutarı. Bordronun hangi aya ait olduğu baş tarafında gösterilir. Bir aya ait bordro ertesi ayın 20.nci gününe kadar hazırlanıp tarihlenerek, müessese sahibi veya müdürü ile bordroyu tanzim eden memur tarafından imzalanır. Ücret bordrosunun hukuki dayanakları bölümünde de değinildiği üzere ücret bordrosu, 213 sayılı Vergi usul kanunu, 4857 sayılı İş kanunu ve 5510 Sayılı sosyal güvenlik ve genel sağlık sigortası kanununda ayrı ayrı düzenlenmiştir. Bu üç kanuna göre bordroda bulunması gereken asgari bilgiler aşağıda tabloda karşılaştırmalı olarak gösterilmiştir ve 5510 Sayılı Kanunlara Göre Ücret Bordrosunda Bulunması Gereken Asgari Bilgiler 213 V.U.K 4857 İ.K S.S.G.S.S.K. İşçinin Adı Soyadı İlgili Olduğu Dönem İşyerinin Sicil Numarası Sigortalının TC Kimlik Numarası Sigortalının Sosyal Güvenlik Sicil numarası Çalışma Süresi Ücreti (aylık, haftalık, gündelik, saat veya parça başı ücreti) Fazla Çalışma Ücreti Hafta Tatili Ücreti Bayram Ücreti Genel Tatil Ücreti Diğer her türlü Eklemeler Sigorta Primi Hesaplanan Vergi Avans Mahsubu 2 Aynı yazarın sitesinde yayımlanan tarihli ÜCRET BORDROSU isimli makalesi.

4 4 Nafaka Kesintisi İcra Kesintisi Her Çeşit Kesinti Ücret Ödenen Gün Sayısı Ödenen Ücret Tutarı Toplam Ödeme Günü İşveren(yetkili kişi) İmzası İşçinin İmzası H- Ücretin Net Tutarının ve Kesintilerin Hesaplaması: Ücretin Net Tutarının Hesaplaması : SGK İşçi payı = Brüt ücret x % 14 SGK işsizlik sigortası = Brüt ücret x% 1 Gelir Vergisi Matrahı = Brüt ücret-(sgk işçi payı + SGK işsizlik sigortası işçi payı) Gelir Vergisi = Gelir vergisi matrahı x % 15 Damga Vergisi = Brüt ücret x %07,59 Asgari Geçim İndirimi = 193 sayılı Gelir Vergisi kanunu nun 32. Maddesindeki oranların şu formüle uygulanması suretiyle hesaplanır. A.G.İ. Yıllık Tutarı =[ (Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı x A.G.İ. Oranı) x %15 ]/12 Kesintiler Toplamı = SGK işçi payı + SGK işsizlik Sigortası. + G.V +D.V Net ÜCRET = Brüt ücret Kesintiler toplamı Asgari geçim indirim oranları: Asgari geçim indiriminden yararlanan İndirim oranı Çalışanın kendisi %50 Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş %10 1. çocuk %7,5 2. çocuk %7,5 3. çocuk * %10 4. çocuk %5 * 23 Nisan 2015 Tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 6645 Sayılı Kanunun 8. maddesi ile 193 Sayılı Gelir vergisi kanunun 32. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ilk iki çocuk için %7,5 ibaresinden sonra gelmek üzere, "üçüncü çocuk için %10 ibaresi eklenmiştir. -Eşi Çalışmayan personelin AGİ çocuk sayısı tavanı 3 çocuktur. -Eşi Çalışan personelin AGİ çocuk sayısı tavanı 5 çocuktur Yılı Asgari geçim indirimi tutarları: (2017 Asgari Brüt Ücret: 1.777,5 TL) Asgari Geçim İndirimi Hesaplaması(2017)

5 5 Medeni Durumunuz Çocuk Sayısı 0 Bekar Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı(1.777,5x12) Asgari Geçim İndirim Oranı 50 % Asgari Geçim İndirimine Esas Tutar(21.330x%50) Asgari Ücretin Aylık Brüt Tutarının G.V. (10.665x%15)/12= 133,31TL I-Asgari Ücretin Net Tutarının Ve İşverene Maliyetinin Hesaplanması: 2017 YILI ASGARİ ÜCRET - YASAL KESİNTİLERİ ( Dönemi ) Brüt Ücret Sigorta Primi İşçi Payı ( x% 14) İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı Gelir Vergisi Matrahı Gelir Vergisi (1.510,88x%15) Damga Vergisi ( x% 0 7,59) Kesintiler Toplamı Asgari Geçim İndirimi (Bekâr ve Çocuksuz) NET ÜCRET (Asgari Ücret + AGİ) (Bekar ve Çocuksuz) 1.777,50 TL 248,85 TL 17,78 TL 1.510,88 TL 226,63 TL TL 506,75 TL 133,31 TL 1.404,06 TL ŞVERENE MALİYETİ Asgari Ücret SGK PRİMİ % 15,5 (İşveren Payı) İŞVEREN İŞSİZLİK SİGORTA FONU İŞVERENE TOPLAM MALİYETİ 1.777,50 TL 275,51 TL 35,55 TL 2.088,56 TL İ-Kapıcılar İçin Asgari Ücret Hesabı Ve İşverene Maliyeti: KAPICILAR İÇİN 2017 YILI ASGARİ ÜCRET - YASAL KESİNTİLERİ

6 6 ( Dönemi) Brüt Ücret Sigorta Primi İşçi Payı İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı Kesintiler Toplamı NET ÜCRET 1.777,50 TL 248,85 TL 17,78 TL 266,63 TL 1.510,87 TL KAPICILAR İÇİN İŞVERENE MALİYETİ Asgari Ücret SGK PRİMİ % 15,5 (İşveren Payı) İŞVEREN İŞSİZLİK SİGORTA FONU İŞVERENE TOPLAM MALİYETİ (*) 1.777,50 TL 275,51 TL 35,55 TL 2.088,56 TL J-Ücret Bordrosunun Muhasebeleştirilmesi: GENEL YÖNETİM GİDERLERİ Brüt Ücret : 1.777,50 TL SSK. İşveren : 275,51 TL İşveren işşizlik: 35,55 TL 360-ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR Gelir Vergisi : TL Damga vergisi : TL 361-ÖDENECEK SOS.GÜV. KES SSK.İşçi kesintisi : 248,85 İşsizlik işçi payı : 17,78 SSK.İşveren : 275,51 İşveren işsizlik : 35, PERSONELE BORÇ Ocakayıücret tahakkuku PERSONELEBORÇLARHESABI 1.404,06 1. işçi: 1.300,99 100KASAHESABI 1.404,06 İşçinin ocak ayı ücretinin peşin ödenmesi ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS Gelir vergisi : Damga vergisi : 13.49

7 7 361 ÖDENECEK SOS. GÜVENLİK KESİNTİ. HS SSK işçi kesintisi : 248,85 İşsizlik işçi payı : 17,78 SSK. İşveren : 275,51 İşveren işsizlik : 35, KASA HESABI Ocak ayı vergi ve SGK.ların ödenmesi.../... III-ÜCRET BORDROSUNUN DÜZENLENMEMESİ VEYA EKSİK DÜZENLENMESİNİN HUKUKİ NETİCELERİ: A-Usulsüzlük Cezası Uygulanması: 213 sayılı Vergi Usul Kanunun 227 nci maddesinde Bu Kanuna göre kullanılan veya bu Kanunun Maliye ve Gümrük Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak, kullanma mecburiyeti getirilen belgelerin, öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde bu belgeler vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılır. Diyerek bu belgelerin eksik düzenlenmesi halini yok hükmünde saymıştır. Ücret bordrosu düzenlemeyen veya eksik düzenleyenler için 213 sayılı Vergi Usul Kanunun 352/II-7nci maddesine göre ikinci derece usulsüzlük ve cezasının kesilmesi gerekir. B-Hapis Cezasının Uygulanması: Ücret bordrosu Vergi Usul Kanununa tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan belgelerdendir. V.U.K. na göre, muhteviyatı (kapsamı) itibariyle, yanıltıcı belge düzenleme sayılan gerçeğe aykırı bordrolar nedeniyle, işveren hakkında, (anonim şirketlerde yönetim kurulu hakkında) 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanır. (VUK Md. 359/a-2).Ayrıca, bununla da yetinilmeyecek, ücretin vergisi de, üç kat ceza ve gecikme faizi ile birlikte istenecek. Kuşkusuz, sigorta primi de cezalı olarak istenilecek. Ücret bordrosunda, çalıştırdığı işçinin ücretini düşük gösteren, örneğin asgari ücret üzerinden bildiren mükellef, bu durum ortaya çıktığında, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemiş olacaktır. Bir yandan, eksik ödediği vergi ve sigorta primleri, kendisinden cezalarıyla birlikte istenecek, diğer yandan da olay "kapsamı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme" kabul edilip, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası istemiyle, savcılığa intikal ettirilecek. C- Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Ve İşkanunudaki Ceza: 510 sayılı Kanunun 102/e/5 maddesi gereğince İşverenler tarafından ibraz edilen aylık ücret tediye bordrosunda; işyerinin sicil numarası, bordronun ilişkin olduğu ay, sigortalının adı, soyadı, sigortalının sosyal güvenlik sicil numarası, ücret ödenen gün sayısı, sigortalının ücreti, ödenen ücret tutarı ve ücretin alındığına dair sigortalının imzasının bulunması zorunludur. Belirtilen unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza şartı yönünden makbuz mukabilinde veya banka kanalıyla yapılan ödemeler hariç) ücret tediye bordroları geçerli sayılmaz ve her bir geçersiz ücret tediye bordrosu için aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.4857 sayılı İş Kanunu nun 102/b maddesi gereğince 37 nci maddesine aykırı olarak ücrete ilişkin hesap pusulası düzenlemeyen veya işçi ücretlerinden 38 inci maddeye aykırı olarak ücret kesme cezası veren veya yaptığı ücret kesintisinin sebebini ve hesabını bildirmeyen 52 nci maddedeki belgeyi vermeyen işveren veya işveren vekiline dörtyüzelli Türk Lirası idari para cezası kesilir. IV-KONU İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ HUSUSLAR: 1- Türkiye'de yerleşmiş olmayan gerçek kişilerin sadece Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratları üzerinden vergilendirilmesi: 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, Türkiye'de yerleşmiş olmayan gerçek kişilerin sadece Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratları üzerinden vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır.

8 8 Örneğin, İngiltere'de mukim bir şahıstan alınan çeviri hizmeti karşılığında bu şahsa yapılan ödemeler üzerinden kesinti yapılıp yapılmayacağı ve belge düzeni ile ilgli olarak gelir idaresinin özelgesinde aşağıdaki şekilde açıklama yapılmıştır. Aynı Kanunun 7 nci maddesinde ise; "Dar mükellefiyete tabi kimseler bakımından kazanç ve iradın Türkiye'de elde edildiği aşağıdaki şartlara göre tayin olunur: Ücretlerde : a) Hizmetin Türkiye'de ifa edilmiş veya edilmekte olması veya Türkiye'de değerlendirilmesi; b) Türkiye'de kain müesseselerin idare meclisi başkan ve üyelerine, denetçilerine tasfiye memurlarına ait huzur hakkı, aidat, ikramiye ve benzerlerinin Türkiye'de değerlendirilmesi... Bu maddenin 3'üncü, 4'üncü, 5'inci ve 7'inci bentlerinde sözü edilen değerlendirmeden maksat, ödemenin Türkiye'de yapılması veya ödeme yabancı memlekette yapılmışsa, Türkiye'de ödeyenin veya nam ve hesabına ödeme yapılanın hesaplarına intikal ettirilmesi veya kârından ayrılmasıdır." hükmüne yer verilmiştir. Bu hüküm ve açıklamalara göre, kurumunuzun İngiltere'de mukim bir şahıstan almışolduğu çeviri hizmeti karşılığında anılan şahsa ödenen tutar ücret olarak değerlendirilmekte olup, İngiltere'deki çeviri hizmeti veren kişinin bu hizmeti tamamen İngiltere'de vermesi durumunda, Türkiye'de herhangi bir vergilendirme yapılmayacaktır. Diğer taraftan, 19/10/1988 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Arasında Gelir ve Sermaye Değer Artış Kazançları Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması'nın "Bağımlı Faaliyetler" başlıklı 15 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan koşullardan birisinin ihlal edilmesi durumunda vergileme, Türkiye'de iç mevzuatımız hükümleri çerçevesinde yapılacaktır. Öte yandan, İngiltere'de mukim şahısa ödenen ücretler için ödemeyi yapan tarafından ücret bordrosu düzenlenmesi gerekmektedir.(gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı 07/12/2012 tarih ve sayılı özelgesi) 2-Eğitim ve danışmanlık faaliyeti yapan şirketin mükellef olmayanlardan aldığı hizmeti karşlığı yaptığı ödemelerden tevkifat yapması: Şirket ile eğitmen veya danışmalık faaliyeti veren kişi arasında işçi işveren ilişkisinin bulunması halinde, bunlara yapılan ödemelerin ücret sayılması gerektiğinden 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 238 inci maddesine göre şirketiniz tarafından ücret bordrosu düzenlenmesi gerekecektir. Öte yandan Eğitmenlerin veya danışmalık faaliyeti veren kişilerin kendi nam ve hesabına çalışmaları halinde ise, serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan bir ödeme söz konusu olacağından bu kişiler tarafından serbest meslek makbuzu düzenlenmesi gerekmektedir. (Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı17/08/2012 tarih ve B.07.1.GİB sayılı Özelgesi.) 3-Apartman yöneticiliğinden alınan ücretin vergilendirilmesi: Konu ile ilgili olarak, Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı 19/09/2011 tarih ve B.07.1.GİB sayılı aşağıdaki özelgesinde, Konu : Apartman yönetici yardımcılığından alınan ücretin vergilendirilmesi hk. İlgide kayıtlı özelge talep formunuz incelenmiş olup, SSK emeklisi olduğunuzu, bir apartmanın yönetici yardımcısı olarak ayda...-tl net maaşla çalışmak üzere seçildiğinizi, ancak apartman yönetiminin SSK girişi ve ücret bordrosu yapmadan maaşödemek istediğini belirterek, vergi kanunları açısından durumunuzun değerlendirilmesi hususunda görüş talep etttiğiniz anlaşılmıştır.

9 9 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde, "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmü yer almış olup, aynı maddenin üçüncü fıkrasının 4'üncü bendinde ise; Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatlerin de ücret olarak vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır. Diğer taraftan, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 34 üncü maddesinde yönetici tarif edildikten sonra, inci maddelerinde bunların görevleri ve sorumlulukları belirtilmiş; 40 ıncı maddesinde ise "...Yönetici, yönetim planında veya kendisiyle yapılan sözleşmede bir ücret tayin edilmemiş olsa bile, kat maliklerinden uygun bir ücret isteyebilir. Kat malikleri kurulu, kat malikleri arasından atanmış yöneticinin normal yönetim giderlerine katılıp katılmayacağı, katılacaksa, ne oranda katılacağını kararlaştırır. Bu yolda, bir karar alınmamış ise, yönetici yönetim süresince kendisine düşen normal yönetim giderlerinin yarısına katılmaz." hükmü yer almıştır. Buna göre, yönetici ve denetçilerin kat malikleri dışından seçilmesi halinde, kendisine yönetim planında ya da sözleşmede saptanan ücret ödemesinin, gerçek ücret olarak kabul edilerek vergilendirilmesi gerekir. Ancak, yönetici ve denetçilerin kat malikleri arasından seçilmesi halinde, bunlara sağlanan menfaatler, yukarıda belirtilen görev ve sorumlulukların külfeti ve bu görevin yerine getirilmesinde yapılması gerekli olan masrafların karşılığı niteliğinde olması nedeniyle, bunların vergilendirilmemesi gerekir. Kat malikleri arasından seçilen yöneticilere yönetim giderlerinin üstünde bir ödeme yapılması halinde ise fazla kısmın ücret olarak vergilendirileceği tabiidir. Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun "Vergi Tevkifatı" başlıklı 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında, "Kamu idare ve müessesleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar." hükmüne yer verilmiş, aynı fıkranın 1'inci bendinde ise; Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61'inci maddede yazılı olup, ücret sayılan ödemelerden(istisnadan faydalananlar hariç) 103 ve 104 üncü maddelere göre tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, apartman yöneticiliğine bağlı olarak çalıştırılan ve kat malikleri arasından seçilen yönetici ve deneticilere yönetim giderlerine katılmama oranında yapılan ödemelerin gerçek ücret olarak kabul edilmemesi nedeniyle gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmaması gerekmekte olup, bu kişilere yönetim giderlerinin üzerinde ödeme yapılması durumunda ise fazla kısmın ücret olarak vergilendirilmesi gerektiğinden bu tutar üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılacağı tabiidir. Ancak, kat malikleri dışından yönetici ve denetçi seçilmesi halinde ise; bu kişilere yapılan ödemelerden, Gelir Vergisi Kanununun 61, 94, 103 ve 104 üncü maddelerine göre gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesinin birinci fıkrasının 1/b bendinde, tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı, 103'üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan (2011 yılı için TL) tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dahil) için yıllık beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirlerin beyannameye dahil edilmeyeceği hükme bağlanmıştır. Diğer yandan, Vergi Usul Kanununun 238 inci maddesinde "İşverenler her ay ödedikleri ücretler için (Ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz..." hükmü yer almaktadır. Bu hüküm ve açıklamalara göre, tevkif suretiyle vergilendirilmesi gereken söz konusu ücret geliri için apartman yönetimi tarafından ücret bordosu düzenlenmesi gerekmektedir. Bilgi edinilmesini rica ederim.

10 10 Özelgede, belirtildiğine göre, apartman yönetiminin, aylık ücret ödemek suretiyle yönetici yardımcısı olarak çalıştırdığı şahısın ücretinden tevkifat yapılması gerektiği ve bu kişinin ücretinin vergisinin hesaplanması için de ücret bordrosu düzenlenmesi gerektiği belirtilmiştir. Yukarıdaki özelgeye katılmamız mümkün değildir. Çünkü, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu nun 94.ncü maddesinde tevkifat yapacak olanlar sayılmış ve tevkifat yapılacak ödemeler de belirtilmiştir. Apartman yönetiminin ödediği ücret tevkifat yapılacak ücretler arasında sayılmadığı gibi, tevkifat yapacak olanlar sayılmış, apartman yönetimi tevkifat yapacak kurumlar arasında sayılmamıştır. Çünkü, tevkifat, ileride ödenecek gelir vergisine mahsuben yapılmaktadır. Gelir vergisine mahsuben yapılabilmesi için, tevkifat yapılacak olanın gelir vergisi vergisi mükellefi olması ana düşüncedir. Ancak, nihai vergileme ile ilgili maddede istisnalar da vardır. Peki yönetimin ödediği ücret vergiye tabimidir? Evet bizce bu ücret vergiye tabi bir ücrettir ve elde eden tarafından beyanname verilmek suretiyle vergilendirilmesi gerekir. Çünkü, G.V.K. nun 85 inci maddesine göre, ücret geliri de (7) gelir unsuru içinde sayıldığı için beyana tabidir. 86.ncı maddenin toplama yapılmayan haller sayılırken 1/b bendinde, Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler için beyanname verilmez başka gelirlere nedeniyle beyanname verilse de bu gelirler beyannameye dahil edilmez. Hükmü yer almıştır. Burada maddede tevkifata tabi tutulmuş ibaresi yer almaktadır. Apartman yönetiminin tevkifat yapma zorunluluğu olmadığından bu ücret üzerinden tevkifat yapılamayacağından, tevkifata tabi tutulmamış ücretler de beyanname vermek suretiyle vergilendirilecektir. 4-Bankadan yapılan maaş ödemelerinde maaş alındığına dair bordronun imzalanması: 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 238 nci maddesinde,''işverenler her ay ödedikleri ücretler için (Ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz. Ücret bordrolarına en az aşağıdaki malumat yazılır: 1. Hizmet erbabının soyadı, adı; ücretin alındığına dair imzası veya mührü (Ücretin ödenmesinde ayrıca makbuz alan iş verenlerin tutacakları ücret bordrosuna imza veya mühür konulması mecburi değildir.) ;...'' hükmü mevcuttur. Ancak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 18/11/2008 tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde; "İşyeri ve işletmelerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı işverenler ve üçüncü kişilerin, Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az 10 olması halinde, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanuni kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlüdürler." hükmüne yer verilmiştir. Buna göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayımlanan anılan Yönetmelik uyarınca, işyerinizde çalışan işçilerin ücretlerini banka aracılığıyla ödeme zorunluluğu bulunduğundan, işçilerin ücretlerinin banka hesaplarına yatırıldığının banka dekontu ile tevsik edilmesi halinde, ücretin ödendiğine dair ücret bordrosunun ayrıca imzalattırılmasına gerek bulunmamaktadır.(gelir İdaresi Başkanlığı Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı22/08/2011 tarih ve B.07.1.GİB VUK-ÖZE sayılı özelgesi.) Burada dikkat edilmesi gereken husus, bordronun düzenlenme mecburiyeti vardır, banka veya başka bir dekontla ödendiği için, bordronun imzalanma macburiyeti yoktur. Çünkü, bordronun imzalanması demek, bordroda yazılı olan ücreti aldım demektir. Bankadan yapılan ödemede, banka vasıtasıyla ödeme zaten ispatlanmaktadır.