SAÇ VE SAÇA UYGULANAN KOZMETİK ÜRÜNLER

Transkript

1 SAÇ VE SAÇA UYGULANAN KOZMETİK ÜRÜNLER

2

3

4 SAÇıN YAPıSı Saç, epidermisin uzantısı olan, büyük ölçüde keratinden oluşmuştır. Keratin, epidermal yapıda bulunan, saçın %85 ten fazlasını kaplayan, çözünmeyen, proteinik yapıda bir komplekstir. Saçta bulunan polipeptit zincir yapısı 18 farklı tipte aminoasitten oluşmaktadır. Kristal ve amorf keratin, iki temel keratin olup saç yapısı ve özellikleri açısından büyük önem taşımaktadır. Saç kılının dış tabakası sert tabaka olarak bilinen kutikül, orta bölgesi korteks, en içteki kısım ise medulla olarak bilinir

5

6 SAÇıN MORFOLOJISI

7 SAÇıN YAPıSı İnsan vücudunda vellus, terminal ve sert kıl olmak üzere üç tip saç bulunur. Terminal saç, uzun ve sert olup, kafa derisini örter. Kozmetik bilimciler arasında en önemli saç tipi terminal olandır.

8 TERMINAL SAÇ VE SAÇıN BÜYÜME DÖNGÜSÜ Saçın büyüme döngüsü, birbirini izleyen Anajen, Katajen ve Telojen olmak üzere 3 fazdan oluşmaktadır.

9 KERATIN VE SAÇıN KIMYASı Keratin Konfigürasyonu Saçta bulunan hidrojen bağları

10 Disülfür Bağları Çok güçlü olan bu bağlar, keratin proteininin makromoleküler yapısı açısından çok önemlidir. Disülfür bağları sülfür içeren iki ünite sisteinin sülfürsülfür bağları ile bağlanması sonucu oluşur. Bu reaksiyon, saçın gelişimini sağlayan keratinizasyonda gerçekleşir ve keratinizasyon sürecinin temelini oluşturur. Sonuçta oluşan dimerik aminoasit, iki zincir arasında sistin olarak bilinen aminoasiti oluşturur.

11 Saçta bulunan disülfür bağları

12 Keratinde bulunan disülfür bağları, enzim ve kimyasal etkilere karşı direncin ana nedenidir. Disülfür bağları aşağıdaki şekillerde parçalanır: UV ışık Oksidanlar Redüktörler Güçlü asit ve alkaliler Uzun süre sıcak (kaynar) su ile muamele

13 Tuz Bağları Tuz bağları, keratin yapısında karboksil ve amino grupları arasındaki doğal çekim sonucu, yan zincirin uygun bir bölgesinde yer alır. Bu reaksiyon, elektrostatik çekim sonucu güçlü bağlarla oluşur. Asit ve alkali tuz bağlarının yapısını etkilemektedir

14 Peptit Bağları Peptit bağları her ne kadar yaygın olarak protein zincirinde bulunsa da zaman zaman iki komşu zincir arasında güçlü, kovalan bağlı çapraz bağlar oluşturur. Asit ve alkali etkisi ile parçalanır.

15 Van der Waals Kuvvetleri Van der Waals kuvvetleri, komşu moleküller arasında oluşan çekim kuvvetleridir ve her molekülde bulunan dipollerle ilişkilidir. Saçın hacim olarak fiziksel özellikleri kozmetik bilimi açısından önem taşımaktadır ve parlaklık, his, uçuşma derecesi, şekillendirebilme, şeklin sabit kalması ve tarama kolaylığı, tüketici için ürün tasarımı ve profesyonel kullanım açısından belirleyici faktörlerdir. Tüm bunlar göz önünde bulundurularak saç telinin ve tüm saç hacmine olan etkilerinin anlaşılması önem taşımaktadır.

16 Saçta bulunan peptit bağları

17 Keratin ve polipeptit zinciri

18

19 SAÇ TEMIZLEYICI ÜRÜNLER Saç ve saçlı deriye zarar vermeden saçtaki yağ, kir, jöle gibi biyolojik ve kimyasal artıkları saçtan arındıran temizleyici ürünlerdir. Her ne kadar şampuanların işlevi son yıllarda karmaşık hale gelmiş olsa da, esas amaçları saçın yüzeyindeki sebum ve yabancı kalıntıları uzaklaştırarak saçı temizlemektir. Şampuan ürünleri, deri ve gözler için güvenli özellikte ve kullanım için uygun olmalıdır. Bu ürünler ayrıca iyi köpürme özelliğine sahip olmalı ve saçtan kolayca arındırılmalıdır. Yeterli süre için saklanabilmeli ve raf ömrü süresince kararlı kalmalıdır. Ayrıca şampuanların görünüşünün çekici ve kokusunun hoş olması tüketici açısından önemlidir.

20 Şampuanın fomülasyonunu şunlar oluşturur. Birincil yüzey etkin madde (temizleyici) İkincil yüzey etkin madde (köpük arttırıcı) Kıvam verici Sertleştirici hacim arttırıcı Renk verici Opaklaştırıcı (sedefli beyaz parlaklığı) Koruyucu

21 BIRINCIL YÜZEY ETKIN MADDELER Anyonik yüzey etkin maddelerin temizleme özellikleri iyidir ve yağsızlandırma etkisi formülasyonuna göre değişir. Bunlar yumuşak temizleyicidirler ve deri ile uyumludurlar. En önemli madde sodyum lauril sülfat (SLS) tır. Bu su sertliğinden bağımsız olarak mükemmel temizleme özelliği sağlayan, çözünen, yüksek köpük oluşturucu özelliktedir. Son zamanlarda amonyum lauril sülfat kullanılmaya başlandı. Bu SLS nin tüm üstün özelliklerine sahip olmakla birlikte, saçlı deri ile daha uyumludur ve saçtan daha kolay uzaklaştırılır.

22 Sodyum lauril eter sülfat, SLS gibi etkin bir köpük ajanıdır. SLE[2]S deri ve göz için SLS den daha yumuşaktır. Bu özellik bebek ve çocuklar için önemlidir.

23 Ayrıca sülfosüksinat yarı esterleri, N-açil taurinler, alkil sarkosinatlar ve alfa-olefin sülfonatlar da kullanılırlar. Sodyumlauril sülfosüksinat

24 İKINCIL YÜZEY ETKIN MADDELER Şampuanlardaki işlevleri, elektrolitler eşliğinde ürünün viskozitesini arttırmanın yanısıra, köpüğü kararlı kılmak ve birincil YEM nin irritan etkisini azaltmaktır. İkincil YEM, noniyonik ve amfeterik YEM olarak iki sınıfa ayrılır.

25 KıVAM VERICILER Birincil YEM nin alkil sülfat veya alkil eter sülfat olduğu şampuanlarda, viskozitenin arttırılması elektrolit kullanımı ile olabilir. Sülfosüksinatlar ve sarkosinatların kullanıldığı şampuanlarda kıvam, selüloz türevleri veya polietilen glikol diesterlerin eklenmesi ile arttırılır.

26 RENK MADDELERI Şampuanlarda kullanılan renklendirici maddelerin suda çözünür olması gerekir. Renklendirici maddeler genellikle anyonik yapıdadır.

27 OPAKLıK VERICI MADDELER En yaygın kullanılan opak verici madde etilen glikol distearattır (EGDS). Sedefli görünüş, mikronize TiO 2 gibi bazı inorganik maddelerin eklenmesi ile elde edilir.

28

29

30

31 SAÇıN BÜYÜMESINI GELIŞTIRICI (DÖKÜLMESINI ÖNLEYICI) ÜRÜNLER Alkol/su çözeltilerine çeşitli farmasötik ajanların eklenmesi ile hazırlanan ve saçlı deriye işlevlerini düzeltmek için uygulanan ürünlerdir. İçerdikleri etkin maddelerin tipine, miktarına ve etkinliğine bağlı olarak; kozmetik, yalancı ilaç, OTC ürünler ve etik farmasötik ürünler olarak sınıflandırılabilirler.

32 SAÇ KAYBıNıN NEDENLERI Erkek hormonlarına bağlı olarak saç folikül fonksiyonunun azalması Saçlı derinin fizyolojik fonksiyonlarının azalması Saçlı derideki fonksiyona bağlı olarak lokal dolaşımın bozulmasıdır.

33 İYILEŞTIRICI SAÇ BAKıM ÜRÜNLERINDE İSTENEN ÖZELLIKLER Saçtaki hasarların giderilmesi Kepek ve seborenin denetim altına alınması Saç büyümesinin hızlandırılması Saç dökülmelerinin önlenmesidir.

34 FORMÜLASYONDAKI MADDELERIN ÖZELLIKLERI Saçlı deride mikrodolaşımı hızlandırma Keratin biyosentezini arttırma Yağ bezi hücrelerinden sebum salgısını denetleme Saçın büyüme hızını arttırma ve saçı beslemesidir.

35 Kullanılan Etkin Maddeler Etki Tarzı Dolaşımın iyileştirilmesi Lokal stimulasyon Saç folikülünün kuvvetlendirilmesi Anti-erkek hormonları Boynuzsu tabakayı çözündürenler Sterilizasyon Antienflamatuar Diğerleri Farmasötik Ajan Swertia Ekstresi E vitamini ve türevleri Benzil nikotinat Alfa-tokoferil nikotinat Chily tentürü (capsicum amuum linne) Kantaris tentürü Kafur Hinokitol Plasenta ekstresi Fotohassaslaştırıcı madde Pantotenik asit ve türevleri Östradiol Östron Kükürt Thioksoron B6 vitamini Benzalkonyum klorür Fotohassaslaştırıcı madde Glisirhetik asit ve türevleri Mentol Aminoasitler Vitaminler Ham ilaç ekstreleri Buğday-yulaf proteinleri Jojoba yağı Bitkiler ve bitkisel kaynaklı maddeler (Aloe vera) Glikozaminoglikanlar

36 SAÇIN GÖRÜNTÜSÜNÜ DÜZELTEN ÜRÜNLER Saçın temizlenmesinden sonra görünüşünü düzeltmek, kolay şekil almasını sağlamak, taranmasını kolaylaştırmak, elektriklenmesini önlemek, hacim kazandırmak, kırıklarını düzeltmek ve pürüzsüz, ipeksi bir görünüm kazandırmak için kullanılır. Doğal ve hafif hasar görmüş saç için krem kullanılır. İnce, zayıf saçlar esnek ve ipek gibi olması için, iyileştirici; kalın, sert saç için yumuşatıcı esneklik verici; çok hasar görmüş saç için ise saç liflerini yeniden yapılandırıcı koruyucu özelliğe sahip preparatların kullanılması uygundur.

37 SAÇ KREMLERI Saç kremleri, emülsiyon şeklinde olup saça parlaklık, esneklik ve nemli bir his verip taranmayı kolaylaştırır. Kremlerin içindeki askorbik asit maddesi saçların kütikul pulcuklarının kapanmasını sağladığı gibi, ayrıca bir antioksidan olarak işlev gördüğü için de kullanılmaktadır. Saç kremlerinin temel bileşenleri, sıvı yağlı maddelerdir. Sulu bileşen ise %30 70 oranındadır. Emülsiyon Y/S veya S/Y tipinde olabilir. Genellikle, Y/S emülsiyonu çok az yapışkan yapıda ve canlandırıcıdır. S/Y tipi ise biraz yağlıdır; buna karşılık çok iyi parlaklık verir ve iyi şekillendiricidir.

38

39 SAÇ SPREYLERI Spreyin ana bileşenleri saçı nemden koruyan ve saç biçimini saç telleri arasında oluşturduğu cila köpükleri ile sertleştirip dayanıklılaştıran suni reçinelerdir. İçinde bulunan yumuşatıcılar sprey tabakasını esnek kılarlar ve pul pul kabarmayı önlerler. Tabaka oluşturucu çözelti maddeleri, yumuşatıcı ve parfüm yağları olarak öncelikle izopropanol, etanol, metilenklorit vs. gibi maddeler kullanılır. Sevk maddeleri (itici gaz) olarak gaz biçimli substanslar kullanılırlar.

40

41 SAÇ SERTLEŞTIRICILER Bileşimleri ve etkileri açısından saç spreylerine benzerler. Çözelti maddeleri olarak kullanılan alkol oranı %20 50 arasındadır. Normal olarak izopropanol, pahalı kokulu sertleştiricilerde ise etanol kullanılır. Saça tonlatıcı renk veren sertleştiriciler doğrudan boyayıcı boya maddeleri içerirler. H2O2 ilavesi olan bazı sertleştiricilerin renk açıcı etkileri vardır. Katyon aktif maddeler, saçın yıkanmadan sonraki elektrostatik yüklenmesini kaldırırlar.

42

43 SAÇA KALICI DALGA VEREN KOZMETİKLER Saçın şeklini kalıcı olarak değiştirmek için kullanılan kozmetiklere saça kalıcı dalga veren kozmetikler denir. Saçta, saçın ana elemanı olan keratindeki polipeptit zincirlerinin çeşitli yan zincir bağları ile oluştuğu bir yapı bulunur. Permanant işlemi açısından, yan zincir bağlarından en önemlisi en kuvvetli olan disülfür (kükürt- S-S) bağlarıdır. Permanant losyonlarının etki düzeneğini kısaca şöyle özetleyebiliriz: Permanant maddesindeki disülfür (kükürt) bağlarını kıran ajanların (indirgeme maddesi) etkisiyle, disülfür bağları kırılarak yeni bir yapı oluşturulur ve saçın şekli bozulur. Bu yeni yapı oksidan ajanların (oksidasyon maddesi) etkisiyle birleşerek, yeni disülfür bağları oluşturur ve sabitler. Böylelikle saçın kalıcı olarak şekli değişir.

44

45 PERMANANT LOSYONLARıNıN İÇERIĞINDEKI MADDELER Permanant işlemi için genellikle iki preparat gurubu kullanılır. Asıl permanant maddesi (developman çözeltisi de denir.) (1. ilaç) Fiksaj maddesi (kısaca F çözeltisi) (2. ilaç). Bu preparatlar piyasada sıvı (çözelti, emülsiyon) ya da köpük (aerosol) şeklinde bulunurlar.

46 ASıL PERMANANT MADDESININ GENEL BILEŞENLERI VE GÖREVLERI İndirgeme maddesi: Permanant maddesinin ön önemli bileşenidir, görevi saçtaki disülfür köprülerini kırma ve böylece saçı biçimlendirilebilir hale getirmektir. Bunun için sülfitler, hidrojen sülfitler en çok tioglikolik asitler uygundur. Alkalik tepkimeli preparatlarda çoğunlukla amonyum tioglikolat bulunur. Tioglikolat, asitten ve amonyaktan oluşan alkali tepkimeli bir tuzdur

47 Alkalileştirme maddesi: Öncelikle amonyak kullanılır, bunun yanı sıra ethanolamin ya da az miktarda sutkostik gibi diğer alkaliler de kullanılabilirler. Alkaliler saçı şişirerek kütikul pulcuklarını açarlar ve böylece perma ilacının saça girmesini sağlarlar. Ayrıca saçtaki tuz ve hidrojen köprülerini gevşetirler. Amonyağı ayırıcı bileşikler: ph değerini ayarlarlar veya duruma göre sabit tutarlar. Genellikle perma maddesinin ph değeri dır. Çözeltileştiriciler: Zor çözünen bileşenlerin çözülebilmesi için gereklidirler.

48 Nemlendiriciler: Sıvıların yüzey gerilimini azaltırlar ve permanant ilacının saçta iyice dağılmasını ve girmesini sağlarlar. Emülgatörler: (örneğin gliserin stearat) Besleyici yağ ilavelerini (yağlar, balmumu) iyice dağılmış bir hale getirmek ve emülsiyonu stabilize etmektir. Koruyucu ve besleyici maddeler: (yağlar, lanolin, lesitin, siklon, proteinler, gliserin, bitki özütleri) Saçın zarar görmesini engellerler.

49 Bunların dışında permanant losyonlarına eklenen maddeler; tioglikolatların kötü kokusunu örtmek için eklenen koku maddeleri, akmayı engellemek için eklenen koyultucu maddeler, görünümü düzeltmek için eklenen boyalar, sulandırıcı olarak eklenen damıtılmış su ya da tuzu alınmış sudur. Karışımdaki su oranı yaklaşık olarak % 60 dır.

50

51

52 SAÇ BOYALARI VE RENK AÇICILAR Rengi açılmış, beyazlamış saçı boyayarak daha genç bir görünüm sağlamak, saçın rengini değiştirerek modaya uygun hale getirmek için kullanılan kozmetiklere saç boyaları kozmetiği denir. Saç boyama, yalnızca beyaz saçları örtmek değil, aynı zamanda güzelleşmek amacıyla kullanılmıştır.

53