Arıza Teşhisi. Debriyaj sistemindeki arıza ve sorunlar için teşhis kılavuzu

Transkript

1 Arıza Teşhisi Debriyaj sistemindeki arıza ve sorunlar için teşhis kılavuzu

2 Bu broşürün içeriğinin yasal bağlayıcılığı yoktur ve yalnızca bilgi vermek amacını taşımaktadır. Schaeffler Automotive Aftermarket GmbH & Co. KG, izin verilen yasal kapsam çerçevesinde, bu broşürün kullanılmasından veya içeriğinden ötürü hiçbir sorumluluk üstlenmez. Her hakkı saklıdır. Bu broşürün tamamının veya herhangi bir kısmının Schaeffler Automotive Aftermarket GmbH & Co. KG şirketinin önceden yazılı izni alınmadan herhangi bir biçimde kopyalanması, dağıtılması, yeniden üretilmesi, kamuya açık hale getirilmesi veya diğer yöntemlerle yayınlanması yasaktır. Telif Hakları Schaeffler Automotive Aftermarket GmbH & Co. KG şirketine aittir Mayıs 2012

3 İçerik İçerik Sayfa 1 Debriyaj sisteminde arıza ve sorunlardan kaçınmaya yönelik faydalı, kısa bilgiler 4 2 Debriyaj ayırmıyor 8 3 Debriyaj kaçırıyor 16 4 Debriyaj silkeleme yapıyor 20 5 Debriyaj ses yapıyor 25 6 Debriyaj pedalı sert 31 7 Genel montaj bilgileri 32 8 Arıza teşhis tabloları 38 9 LuK sorun giderme ve servis notları 42 3

4 1 Debriyaj sisteminde arıza ve sorunlardan kaçınmaya yönelik faydalı, kısa bilgiler 1 Debriyaj sisteminde arıza ve sorunlardan kaçınmaya yönelik faydalı, kısa bilgiler Başlıca arıza sebepleri: Volan Debriyaj balatası ile sürtünme çifti olarak çalışan volan, debriyaj uzunca bir süre kullanıldıktan sonra çoğu zaman belirgin şekilde çizilmiş olur. Oyulmalar, yüksek sıcaklık izleri veya şişlikler debriyajın aşırı ısınmış olduğuna işaret eder. Bu izlerin mutlaka giderilmesi gerekmektedir. Ancak volanın eski durumuna getirilmesi, yani taşlanması sadece öngörülmüş olan toleranslar içinde yapılmalıdır. Bu sırada debriyaj vidalama yüzeyinin de balata temas yüzeyi ile aynı miktar kadar işlenmesine dikkat edilmelidir. Ayrıca marş ayna dişlisi de kontrol edilmelidir. Çift Kütleli Volan (DMF/DFC) Kullanılmış civatalar uzamaya maruz kalmış olabilirler. Bu nedenle montaj sırasında mutlaka yeni montaj civataları kullanılmalıdır. Aşınmış debriyaj kesinlikle kullanılmamalıdır (volan yatak zarfı, karşılıklı çalışan parçalardaki aşınmadan dolayı hasar görebilir). Debriyajın montajından önce Çift Kütleli Volan ın sürtünme yüzeyi yağ çözen bir madde ile temizlenmelidir. Devir sayısı sensörleri ile volan üzerindeki algılama dişleri arasındaki boşluğun doğru olmasına dikkat edilmelidir. Çift Kütleli Volan ın sürtünme yüzeyinin tornalanması tavsiye edilmemektedir. Debriyajın montajında çok uzun tespit civataları kullanılması, birinci kütlenin çizilerek ses yapmasına ve devamında volanın arızalanmasına yol açar. Ayrıca merkezleme pimlerinin içeri girmemiş olmasına da dikkat edilmelidir. Motorun krank devir sensöründe hasar olup olmadığı kontrol edilmelidir. BMW modellerinde Çift Kütleli Volan montajı sırasında, sensör kovanının krank mili bağlantısına takılı olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir, aksi takdirde motor düzensiz çalışır. Çift Kütleli Volan a sahip Mercedes-Benz araçlarda, montaj için bir merkezleme pimi kullanılmaktadır. Bu pimin takılı olup olmadığı da kontrol edilmelidir. Notlar: Tasarım özelliğine bağlı olarak aşağıdaki durumlara izin verilebilir ve bunlar, parçaların çalışma şeklini etkilemez: Birinci ve ikinci kütleler arasında küçük bir miktarda eksenel boşluk bulunabilir. Serbest durumdayken ikinci kütle kendi ekseninde döndürülebilir ve bırakıldığında kendi kendine geri gelmeyebilir. Çift Kütleli Volan ın arka tarafında (motor tarafında) sızdırmazlık kapaklarından dışa doğru uzayan gres izleri görülebilir, bunlar arızaya yol açmaz. Priz direkt yatağı Araç modeline bağlı olarak rulman veya burç şeklinde mevcuttur. Yüksük kadar küçük ancak arıza durumunda etkisi büyüktür: sıkıştığında debriyajda ayırma sorunları yaşanır. Gürültüye ve açısal kaçıklığa sebep olarak debriyaj balatasının tahrip olmasına yol açar. Priz direkt yatağının yerinde bulunmaması, şanzıman giriş milinin sarsıntılı dönmesine yol açarak titreşim damperinin ve şanzıman priz direkt rulmanı veya burcunun hasar görmesine sebep olur. Yağ keçeleri Sızıntı yapan yağ keçeleri, debriyaja ciddi hasarlar verebilir. Çok az miktarda gres veya yağ sızıntısı, debriyajın çalışmasını olumsuz yönde etkiler. Debriyaj baskısındaki veya debriyaj balatası üzerindeki yağ izleri, keçelerin mutlaka yenilenmesi gerektiğine işaret eder. Çok kilometre yapmış eski araçlarda keçeler, önlem olarak değiştirilmelidir. Sızdırma yapan yağ keçeleri, debriyajın başlıca arızalanma nedenleri arasında yer almaktadır. Debriyaj balatası Otomobilleri hafifletme çabaları, debriyaj balatasının inceltilmesini de zorunlu hale getirmiştir. İnceltilmiş balatalar sert kullanıma yalpa ile tepki verir. Üretilen her balatanın LuK üretim tesislerinde kontrol edilmesine karşın, tamirhaneye kadar geçen uzun yolda herhangi bir hasar görmesi olanaksız değildir. Bundan dolayı, montaj işleminden önce her balatanın yalpası kontrol edilmelidir (azami 0,5 mm). Yalpalı balatalar garanti kapsamında kabul edilemez. Debriyaj rulmanı (debriyaj bilyası) Debriyaj rulmanının çalışma fonksiyonu, tamirhane ortamında tam olarak kontrol edilemez. Bu nedenle her debriyaj değişiminde rulmanının da değiştirilmesi gerekir. Rulman, kılavuz kovan üzerinde kalkma yapmaksızın kolayca kaymalıdır. Aşınmış bir çalışma yüzeyi, kaçınılmaz olarak gürültüye yol açar. Hidrolik debriyaj rulmanı (CSC) Hidrolik debriyaj rulmanları da debriyaj gibi doğal bir aşınmaya maruzdur. Ancak bu aşınma her zaman gözle kesin bir şekilde tespit edilemez. Her debriyaj seti değişiminde hidrolik debriyaj rulmanının da değiştirilmesi tavsiye edilmektedir. Genellikle, debriyaj seti değiştirilirken, yüzeysel bir muayene yapılarak debriyaj rulmanının değiştirilmesine gerek duyulmamaktadır. Ancak, rulman arızası zamanında fark edilemediği için, çoğu zaman debriyaj değişiminden kısa bir süre sonra araç sahibinin tamirhaneyi / servisi tekrar ziyaret etmesi riski doğmaktadır. Bu nedenle, usulüne uygun bir onarım, 4

5 daima debriyaj setiyle birlikte hidrolik debriyaj rulmanının da yenilenmesini gerektirmektedir. Debriyaj rulmanı kılavuz kovanı Kovanın şanzımana tam oturup oturmadığı kontrol edilmelidir. Kılavuz kovan kesinlikle merkezde ve şanzıman giriş miline (priz direkt mili) tam paralel olmalıdır. Kovandaki baskı veya aşınma bölgeleri, debriyaj rulmanının serbestçe kaymasını engelleyerek debriyajda silkeleme ve kaçırma sorunlarına yol açabilir. Hasarlı veya aşınmış kılavuz kovanları, debriyaj pedalının sertleşmesine yol açabileceğinden mutlaka değiştirilmelidir. Yağlama maddeleri Göbek frezelerinin ve debriyaj rulmanının / kılavuz kovanının yağlanmasında, yalnızca katı madde içermeyen tipteki gresler kullanılmalıdır. LuK un debriyaj değişiminde önerdiği yüksek performanslı gres referansıyla sipariş edilebilir. Gresi, şanzıman giriş milinin ucuna sürdükten sonra balata göbeği milin üzerinde kaydırılmalı ve ardından fazla gres temizlenmelidir. Nikel kaplı göbeklerin yağlanması gerekmez! Not Debriyaj rulmanının diyafram yay parmakları üzerindeki temas izinden, merkezlemenin hatalı olup olmadığı anlaşılabilir. Debriyaj çatalı (ayırma çatalı) Çatalın kolay hareket edip etmediği kontrol edilmelidir. Çatal mili burçlarında aşırı gezinti oluşması, debriyajın ayırma mesafesini azaltır. Çatalın rulman temas noktalarında meydana gelen dengesiz aşınmalar, debriyaj rulmanının kalkmasına yol açarak kılavuz kovan üzerinde serbestçe kaymasını engeller. Aşınmış, eğilmiş veya kırılmış bir debriyaj çatalı, debriyajda ayırma sorunlarına yol açmaktadır. Çatal mili Çatal milinin monte edilmiş durumda kontrolü mümkün olmadığından hasar hakkında karar verilmesi için mutlaka sökülmesi gerekmektedir. Aşınmış veya hasarlı bir rulman, çatal milinin kasmasına ve sonucunda debriyajın silkelemesine yol açmaktadır. Mil takılmadan önce rulmanlar mutlaka yağlanmalıdır! Yüksek performanslı doğru gres için LuK yedek parça referansı: Debriyaj teli Telin çalışma fonksiyonu, tamirhane ortamında tam olarak kontrol edilemez. Debriyaj teli, aşınan bir parça olduğundan her debriyaj değişiminde yenilenmelidir. Doğru şekilde döşenmesine dikkat edilmelidir. Debriyaj teli hiçbir zaman fazla bükülmemeli veya katlanmamalıdır. Merkezleme Merkezlemeye çoğu zaman dikkat edilmez. Sonucunda ise montajından kısa bir süre sonra debriyajın çalışması olumsuz etkilenir (silkeleme yapar, ayırma yapmaz). Merkezleme mutlaka kontrol edilmelidir. Teknik destek hattı:

6 1 Debriyaj sisteminde arıza ve sorunlardan kaçınmaya yönelik faydalı, kısa bilgiler Arıza teşhisi/arıza nedenleri: Debriyaj sistemindeki arızaların değerlendirilmesi ve arıza teşhisi ile arıza giderme işleminin etkin ve kalıcı bir şekilde yapılabilmesi için belli kriterler göz önünde bulundurularak planlı bir hareket tarzı uygulanmalıdır. Debriyaj sisteminde arıza giderme için işlem sırası aşağıda gösterilmiştir: 1. Şikayet nedenlerinin belirlenmesi 2. Arıza arama 3. Arıza teşhisi 4. Arızanın giderilmesi Şikayet nedenlerinin belirlenmesi arıza arama için bir veya birçok nedene götüren temel bilgiler sağlar. Sağlıklı bir teşhis için, araca takılı veya sökülmüş olan parçanın gözle muayenesi ve boyutsal kontrollerinin yapılması gerekmektedir. Şikayet nedenlerinin belirlenmesi Arızanın giderilmesi için şikayet nedeni hakkında sağlıklı bilgiye sahip olunması çok önemlidir. Debriyaj konusunda farklı şikayet olasılıkları bir elin parmakları kadar sınırlı olduğundan bu problemler açıkça tanımlanabilir. Debriyaj ile ilgili 5 olası şikayet nedeni: Debriyaj ayırmıyor Debriyaj kaçırıyor Debriyaj silkeleme yapıyor Debriyaj ses yapıyor Debriyaj pedalı sert Arıza arama Şikayet nedeni ile ilgili kesin bir ifade yardımıyla arıza arama, sınırlı bir bölgede başlayabilir. Ancak, çoğunlukla çok uğraşı gerektirdiği halde hemen debriyajın sökülmesine başlanır. Öte yandan, çoğu zaman debriyaj arızası olarak düşünülen birçok sorun, debriyajın kendisinden ziyade ayırma sistemi veya şanzıman, motor gibi çevre donanımlardan da kaynaklanabilmektedir. Böyle durumlarda, çevre donanımlarının arızalı debriyaj fonksiyonu ile ilişkisi malesef başlangıçta kurulamamaktadır. Halbuki, kapsamlı bir inceleme yapılması, debriyaj fonksiyonunu olumsuz etkileyen çok sayıda harici etkinin fark edilmesini de sağlayacaktır. Burada birkaç örnek verilebilir: Karbüratörün veya enjeksiyon sistemi ayarının hatalı olması, kötü rölanti çalışmasına yol açabilir. Bu durum, seyir sırasında debriyaj fonksiyonunda kendisini silkeleme şeklinde gösterebilir. Ayrıca motor durdurulurken oluşan düzensiz stop etme problemi (avans bozuk olabilir), teğetsel yaprak yayların darbeli olarak yüklenmesine yol açarak teğetsel yaprak yayların eğilmesine ve sonucunda da ayırma problemlerine sebep olur. Zayıf veya aşınmış motor takozları, debriyajın kavraşması sırasında motorun konumundan ileri geri yönde hareket etmesine yol açar. Bu durum, balata sürtünme yüzeylerinde statik ve dinamik sürtünme katsayıları arasında bir geçişe sebep olarak kendisini silkeleme şeklinde gösterir. Problemli bir gaz kelebeği kumandası da silkeleme olaylarına yol açar. Çok yumuşak bir motor takoz bağlantısı ile birlikte problemli bir gaz kumandası, tahrik aksamının yalpalanmasına sebep olur. Aşınmış bir debriyaj teli (çoğu zaman kontrolu ihmal edilir) ayırma veya silkeleme sorunlarına sebep olur. Debriyaj teli için ayar değerlerinin dikkate alınmaması, debriyaj komponentlerinin tamamen tahrip olmasına kadar varan kaçırma veya ayırma sorunlarına yol açar. Hidrolik ayırma sistemindeki arızalar, ayırma veya silkeleme sorunlarına sebep olur. 6

7 Bozuk şanzıman rulmanları veya priz direkt rulmanı / burcunun yerinde olmaması, krank mili ile şanzıman giriş mili (priz direkt mili) arasında açısal kaçıklığa yol açar. Bunun sonucu olarak, silkeleme veya ayırma sorunları ortaya çıkar. Açısal kaçıklık nedeniyle debriyajın kavraşması ve ayırması sırasında debriyaj diskinde oluşan yalpalama hareketleri, balata tutucularının kırılmalarına yol açar. Doğru Yanlış! Aşınmış priz direkt mili ve balata göbek frezeleri, yük değişimleri sırasında hatalı hareketlere neden olabilir, bu da teğetsel yaprak yayların eğilerek ayırma veya silkeleme sorunları doğurmasına sebep olabilir. Detaylı teknik bilgi için: 7

8 2 Debriyaj ayırmıyor 2 Debriyaj ayırmıyor 1. Aşınmış diyafram yay uçları Debriyaj rulmanı sarma yapmış Debriyaj rulmanı bozuk Ayırma yolu ayarı hatalı 2. Kırık baskı parmakları Debriyaj rulmanı merkezden kaçık çalışmış Debriyaj rulmanı ayarsız Parmak burçları aşınmış 3. Debriyaj rulmanının iç çapı hasarlı Uygun olmayan gres kullanılmış veya hiç greslenmemiş Kılavuz kovanı aşınmış 8

9 4. Kırık debriyaj rulmanı kulakları / tırnakları Ayırma sisteminde sorun var 5. Kırık baskı plakası Debriyajın çok uzun süre kaçırması ve dolayısıyla baskı plakasının aşırı ısınması Aşınmış balatalardan dolayı debriyajın sürekli kaçırması Ayırma sisteminde sorun var Hidrolik debriyaj rulmanı arızalı Balatalar yağlanmış (şanzıman ve/veya krank keçeleri yağ kaçırmış) 6. Hasarlı debriyaj baskısı Montaj hatası Volana doğru şekilde merkezlenmemiş 9

10 2 Debriyaj ayırmıyor 7. Kılavuz kovanı aşınmış Uygun olmayan gres kullanılmış veya hiç greslenmemiş Debriyaj rulmanı bozuk 8. Hasarlı debriyaj baskısı (VW) Montaj hatası Volana doğru şekilde merkezlenmemiş 9. Hasarlı civata delikleri Montaj hatası Destek plakası takılmamış 10

11 10. Balata tutucusu perçinlerinin başlarında çalışma izleri (VW) Montaj hatası Debriyaj rulmanı segmanı hatalı takılmış Yanlış segman 11. Teğetsel yaprak yay kırılmış Tahrik hattında gezinti Örneğin aşınmış tahrik hattı takozu (BMW) Kullanım hatası Aracın 1. veya 2. viteste vurdurularak çalıştırılması Yanlış debriyaj takılmış Motorun dönüş yönü hatalı (Renault) 12. Teğetsel yaprak yay eğilmiş Tahrik hattında gezinti Örneğin aşınmış tahrik hattı takozu (BMW) Kullanım hatası Aracın 1. veya 2. viteste vurdurularak çalıştırılması Aracın hızına uygun olmayan viteslerde kullanılması Usulüne uygun olmayan depolama Debriyajın montajdan önce veya montaj sırasında düşürülmesi Debriyaj montaj civatalarının dengeli ve sırasına uygun şekilde takılıp sıkılmaması 11

12 2 Debriyaj ayırmıyor 13. Hasarlı göbek frezeleri Montaj hatası Montaj sırasında şanzıman giriş mili (priz direkt) ile balata göbeği doğru şekilde merkezlenmemiş Balata doğru şekilde merkezlenmemiş Yanlış debriyaj balatası 14. Göbek frezelerinde pas oluşmuş Şanzıman giriş mili (priz direkt mili) greslenmemiş 15. Göbek profili tek taraftan konik şekilde aşınmış, burulma damperi hasarlı Priz direkt yatağı bozuk Motorla şanzıman arasında açısal kaçıklık 12

13 16. Hasarlı rölanti damperi Montaj hatası Yanlış balata 17. Balata taşıyıcısı deforme olmuş Montaj hatası Montaj sırasında şanzıman giriş mili (priz direkt) ile balata göbeği doğru şekilde merkezlenmemiş 18. Göbek diski kırılmış Priz direkt yatağı bozuk veya yok Motor ile şanzıman arasında açısal kaçıklık Debriyajın montajı sırasında şanzıman kendi ağırlığı üzerine asılı bırakılmış 13

14 2 Debriyaj ayırmıyor 19. Balata sıyırma yapmış Debriyaj balatasının dönüş hızı, balatanın sıyırma hızının üstüne çıkmıştır. Bu durum, seyir sırasında aracın viteste iken debriyaj pedalına basılı durumda sürülmesiyle araç hızının seçili vites hızını aşması halinde ortaya çıkar. Bu hasar motor dönüş hızından bağımsız şekilde oluşur, burada belirleyici olan faktör şanzıman giriş milinin (priz direkt mili) devir sayısıdır. 20. Balata yanmış Balatalar yağlanmış Şanzıman ve krank keçeleri hasarlı Ayırma sisteminde problem var Volan yüzeyi tornalanırken derinlik ölçüsü dikkate alınmamış veya vidalama yüzeyinden aynı miktarda paso alınmamış 21. Balata aşırı yalpalı Takmadan önce balatada yalpa olup olmadığı kontrol edilmemiş Azami 0,5 mm yalpaya izin verilir 14

15 22. Debriyaj rulmanı ve gövdesi hasarlı Debriyaj rulmanında boşluk olmaması sonucu baskı yatağının aşırı ısınması gres kaybına ve dolayısıyla yatağın sarma yapmasına sebep olur 23. Rulman taşıyıcısı hasarlı Debriyaj rulmanı, kılavuz kovanı üzerinde sarma yapmış (muhtemelen yetersiz yağlamadan) Arızalı kılavuz kovanı Aşınmış veya hasarlı burçlar 24. Debriyaj rulmanı aşınmış veya hasarlı Debriyaj çatalının ayarı sorunlu Debriyaj rulmanının ön yükü çok az (olması gereken değer: N) 15

16 3 Debriyaj kaçırıyor 3 Debriyaj kaçırıyor 1. Baskı plakasının aşırı ısınması Balatalar üzerinde yağ veya gres birikimi var (sürtünme kaybı) Şanzıman ve krank keçeleri hasarlı Debriyaj rulmanı boşluğu çok az Ayırma sisteminde problem var (mekanik ya da hidrolik sistem) Kullanım hatası Debriyajın kaçırmasına rağmen araç uzun süre kullanılmaya devam edilmiş 2. Baskı plakasında derin oyuklar ve aşırı ısınma izleri bulunması Balata kalınlığı aşınma sınırının altına inmiş Debriyaj rulmanı boşluğu hatalı Ayırma sisteminde problem var (mekanik ya da hidrolik sistem) Debriyaj, kısmen ayrışmış durumda çalışmış 3. Diyafram yay uçları hasarlı Debriyaj rulmanının ön yükü aşırı yüksek Ayırma sisteminde problem var (mekanik ya da hidrolik sistem) Debriyaj rulmanı diyafram yay üzerine sarma yapmış 16

17 4. Debriyaj rulmanının iç çapında aşınma izleri Uygun olmayan gres kullanılmış veya hiç greslenmemiş Kılavuz kovanı aşınmış 5. Balatanın iç kenarında yağlanma izleri Şanzıman ve krank keçeleri hasarlı Balatanın göbek frezelerine aşırı gres uygulanmış 6. Balata yüzeyinde kurum oluşumu Balatalar yağlanmış Şanzıman ve krank keçeleri hasarlı Debriyajın kaçırmasına rağmen araç uzun süre kullanılmaya devam edilmiş 17

18 3 Debriyaj kaçırıyor 7. Balata yağlanmış Şanzıman ve krank keçeleri hasarlı 8. Balatada aşırı gres izleri Göbeğe aşırı miktarda gres sürülmüş Şanzıman giriş mili (priz direkt mili) frezelerinin üzerindeki fazla gres temizlenmemiş Bundan dolayı fazla gres, balata üzerine yayılmış 9. Balata, perçin başlarına kadar aşınmış Balata aşınmış Araç, kaçırma yapan debriyaja rağmen kullanılmaya devam edilmiş Kullanım hatası Debriyajın kaçırmasına rağmen aracın uzun süre kullanılmaya devam edilmesi Araca yanlış bir debriyaj seti takılmış Ayırma sisteminde problem var 18

19 10. Balatanın volan tarafına bakan yüzeyinde çizikler oluşması Volan, aşınmış olduğu halde değiştirilmemiş Volan, aşınmış olduğu halde tornalanmamış 11. Rölanti damperi hasarlı Montaj hatası Yanlış bir balata takılmış 12. Kılavuz kovanı aşınmış Uygun olmayan gres kullanılmış veya hiç greslenmemiş Debriyaj rulmanı hasarlı 19

20 4 Debriyaj silkeleme yapıyor 4 Debriyaj silkeleme yapıyor 1. Göbek frezelerinde yanlış gres kullanılmış Katı madde içeren yanlış bir gres kullanılmış 2. Teğetsel yaprak yay eğilmiş Tahrik hattında eksenel boşluk Örneğin aşınmış tahrik hattı takozu (BMW) Kullanım hatası Aracın 1. veya 2. viteste vurdurularak çalıştırılması Usulüne uygun olmayan depolama Debriyajın taşıma sırasında veya montaj esnasında yere düşürülmesi Debriyaj montaj civatalarının dengeli ve sırasına uygun şekilde takılıp sıkılmaması 3. Diyafram yay (şemsiye yay) uçları eğilmiş Montaj hatası Diyafram yayın ucu montaj sırasında eğilmiştir 20

21 4. Balata yüzeyleri greslenmiş Göbek frezeleri ve priz direkt mili ucuna aşırı miktarda gres uygulanmış Frezeler üzerindeki fazla gres temizlenmemiş (Bundan dolayı göbekten balataya nüfuz etmiş) 5. Debriyaj rulmanı iç çapında aşınma izleri Uygun olmayan gres kullanılmış veya hiç greslenmemiş Kılavuz kovanı hasar görmüş veya aşınmış 6. Balatanın volana bakan yüzeyinde aşınma izi Volan, aşınmış olduğu halde değiştirilmemiş Volan, aşınmış olduğu halde tornalanmamış 21

22 4 Debriyaj silkeleme yapıyor 7. Hasarlı göbek frezeleri Montaj hatası Şanzıman giriş mili (priz direkt mili), balata göbeğine doğru şekilde merkezlenmemiş Yanlış bir balata diski kullanılmış 8. Debriyaj rulmanı hasarlı Ayırma sisteminde sorun var Debriyaj çatalı aşınmış 9. Debriyaj rulmanı hatalı şekilde greslenmiş Katı madde içeren bir gres kullanılmış 22

23 10. Kılavuz kovan aşınmış Uygun olmayan gres kullanılmış veya hiç greslenmemiş Debriyaj rulmanı hasar görmüş 11. İtme çubuğu izi merkezden kaçık Ayırma sisteminde sorun var Priz direkt mili / itme çubuğu yataklamasında sorun var Kılavuz burcu aşınmış 12. Volan yüzeyinde çizikler oluşmuş Volan, aşınmış olduğu halde değiştirilmemiş / tornalanmamış 23

24 4 Debriyaj silkeleme yapıyor 13. Teğetsel yaprak yaylar eğilmiş Tahrik hattı takozlarında aşırı gezinti 14. Debriyaj rulmanı kulakları hasar görmüş Ayırma sisteminde sorun var 15. Balata yüzeyinin iç kenarında yağlanma izleri Şanzıman ve krank keçeleri hasarlı Balatanın göbek frezelerine aşırı gres uygulanmış 24

25 5 Debriyaj ses yapıyor 5 Debriyaj ses yapıyor 1. Diyafram yay uçları hasar görmüş Debriyaj rulmanı diyafram yay üzerine sarma yapmış Ayırma sisteminde sorun var Debriyaj rulmanının ön yükü çok fazla (olması gereken değer: N) 2. Rölanti damperi hasarlı Montaj hatası Yanlış bir balata takılmış 3. Debriyaj rulmanı emniyet yayı hasar görmüş Montaj hatası Yanlış bir debriyaj baskısı takılmış 25

26 5 Debriyaj ses yapıyor 4. Yay penceresi hasarlı Kullanım hatası Aracın yüksek viteste düşük motor devirlerinde kullanılmasından dolayı burulma damperi aşırı zorlanmış Yanlış bir debriyaj balatası takılmış 5. Burulma yayı yerinden çıkmış Balatalar üzerinde yağ veya gres birikimi var Motor ayarı hatalı Ayırma sisteminde sorun var Kavrama titreşimleri burulma damperine hasar verir 6. Burulma damperi tahdit perçini aşınmış Kullanım hatası Aracın yüksek viteste düşük motor devirlerinde kullanılmasından dolayı burulma damperi aşırı zorlanmış Yanlış bir debriyaj balatası takılmış 26

27 7. Göbek frezeleri tek yönde konik biçimde aşınmış, burulma damperi hasar görmüş Priz direkt rulmanı bozuk Motor ile şanzıman arasında açısal paralellik sağlanamamış 8. Göbek frezeleri aşınmış Priz direkt rulmanı yerinde yok veya bozuk Motor ile şanzıman arasında açısal paralellik sağlanamamış Priz direkt milinin şanzıman gövdesindeki yataklaması bozuk Sistemde burulma titreşimleri mevcut 9. Debriyaj rulmanı ve gövdesi hasarlı Debriyaj rulmanı ön yükünün (dayama kuvveti) hatalı olmasından dolayı rulmanın aşırı ısınması, gres kaybına ve dolayısıyla yatak sarmasına sebep olur. 27

28 5 Debriyaj ses yapıyor 10. Debriyaj rulmanı hasarlı Debriyaj çatalının ayarı hatalı Debriyaj rulmanının ön yükü çok az (olması gereken N) 11. Kılavuz kovanı aşınmış Uygun olmayan gres kullanılmış veya hiç greslenmemiş Debriyaj rulmanı hasar görmüş 12. Debriyaj rulmanının çalışma yüzeyinde oyuklaşma var Ayırma sisteminde sorun var Debriyaj rulmanının ön yükü hatalı (olması gereken değer: N) 28

29 13. Ayırma çubuğu aşınmış Uygun olmayan gres kullanılmış veya hiç greslenmemiş 14. Debriyaj rulmanının çatal oturma yerleri aşınmış Çatal oturma yerine gres sürülmemiş Ayırma sisteminde sorun var 15. İtme çubuğunun temas izi merkezden kaçık (MX tip debriyaj baskısı) Ayırma sisteminde sorun var Priz direkt mili / itme çubuğu yataklamasında sorun var Kılavuz burcu aşınmış 29

30 5 Debriyaj ses yapıyor 16. Debriyaj rulmanının kulakları / tırnakları hasar görmüş Ayırma sisteminde sorun var 17. Debriyaj baskısı üzerinde debriyaj rulmanı çalışma izleri oluşmuş Debriyaj baskısı ve debriyaj rulmanı birbirine uyumsuz 18. Burulma damperi kırılmış Kullanım hatası Aracın yüksek viteste düşük motor devirlerinde kullanılmasından dolayı burulma damperi aşırı zorlanmış Balatalar üzerinde yağ veya gres birikimi oluşmuş 30

31 6 Debriyaj pedalı sert 19. Göbek komplesi kırılmış Montaj hatası Debriyaj balatasının montaj konumu dikkate alınmamış 6 Debriyaj pedalı sert 1. Kılavuz kovanı aşınmış Uygun olmayan gres kullanılmış veya hiç greslenmemiş Debriyaj rulmanı hasar görmüş 31

32 7 Genel montaj bilgileri 7 Genel montaj bilgileri Çift Kütleli Volanlar: Yapı ve fonksiyon Yanma çevriminin oluşturduğu tork dalgalanmaları, burulma titreşimlerine sebep olmaktadır. Bu titreşimler aktarma organlarına geçtiğinde aracın sürüş konforu olumsuz etkilenir. Çift kütleli volanın sahip olduğu yaylı sönümleme sistemi, bu titreşimleri neredeyse tamamen emerek tüm aktarma organı parçalarının sessiz çalışmasını sağlar Marş motoru çevre dişlisi 2. Rijit debriyaj balatası 3. Sürtünme yüzeyine sahip ikinci kütle 4. Lazer kaynağı 5. Birinci kütle kapağı 6. Sızdırmazlık contası 7. Perçin 8. Temel sürtünme kontrolunu sağlayan diyafram yaylar 9. Sabit bilyalı rulman 10. Sürtünme ve destek halkası 11. Oring 12. Sızdırmazlık ve toz kapağı 13. Tahrik flanşı 14. Birinci kütle ve damper muhafazası 15. Gres haznesi 16. Dairesel yaylar 17. Yay kılavuz rayları 18. Sürtünme plakası 19. Göbek 20. Diyafram yay 21. Disk 22. Merkezleme pimi 23. Montaj deliği 24. Konumlandırma deliği 25. Havalandırma kanalları 26. Diyafram yaylı debriyaj 27. Kapama sacı 32

33 Yapı şeması Klasik aktarma tarzı Şanzıman Yaklaşık 1300 dev/dakikadaki rezonans Motor 2 Volan Debriyaj 3 Debriyaj balatasındaki burulma damperi 4 Şanzıman Yapı şeması Çift kütleli volan Şanzıman Yaklaşık 300 dev/dakikadaki rezonans Motor 2 Birinci kütle 3 Çift kütleli volandaki burulma damperi 4 İkinci kütle Volan Debriyaj 5 Şanzıman Çalışma sistemi (Burulma titreşimlerinin aktarılması) Klasik volan ve titreşim damperli bir debriyaja sahip sistem Çift Kütleli Volan Motor devri (d/d) 1,100 Motor 1,000 Şanzıman Zaman (saniye) Zaman (saniye) Motor devri (d/d) 1,100 1, Motor Şanzıman 33

34 7 Genel montaj bilgileri Debriyaj ve Çift Kütleli Volan Seti - Yapı ve fonksiyon Motor Torku [Nm] Hesaplanan Ölçülen Düşük sönümlemeli normal çalışma aralığındaki kısmi döngü Dönüş açısı [ ] Yük değişimleri sırasındaki yüksek sönümleme 1 Birinci kütle ve damper muhafazası 2 Sürtünme yüzeyine sahip ikinci kütle 3 Birinci kütle kapağı 4 Dairesel yaylar 5 Sızdırmazlık contası 6 Yay kılavuz yatağı 7 Kapak emniyet halkası ve flanşı 8 Havalandırma kanalları 9 Marş motoru çevre dişlisi 10 Sızdırmazlık contası 11 Destek sacı 12 Balans ağırlığı 13 Havalandırma kanalları 14 Sızdırmazlık ve toz kapaklı sabit bilyalı rulman 15 Alyen civata 16 Diyafram yay 17 Sürtünme plakası 18 Emniyet sacı 19 Diyafram yay 20 Merkezleme pimi 21 Gergi pimi 22 Gres haznesi 23 Lazer kaynağı 24 Vidalama aleti için geçiş delikleri 25 Baskı plakası 26 Havalandırma kanalları 27 Diyafram yay 28 Diyafram yay halkaları 29 Perçin pimi 30 Yaprak yay 31 Perçin 32 Vidalama aleti için geçiş delikleri 33 Göbek 34 Alyen civata 35 Diyafram yay 36 Balata yastık perçini 37 Balata yastığı 38 Balata perçini 39 Debriyaj balatası 40 Perçin 41 Göbek 42 Birinci kütle 43 Perçin 34

35 Kendinden Ayarlı Debriyaj (SAC) - Yapı ve fonksiyon yeni aşınmış Ayırma basıncı Algılama basıncı 15 1 Debriyaj baskısı 2 Ayar halkası (tırtıllı halka) 3 Sıkıştırma yayı 4 Diyafram yay 5 Konum algılayıcı diyafram yay 6 Pim 7 Pim 8 Yaprak yay 9 Baskı plakası 10 Tahdit aşınmış yeni 11 Debriyaj balatası 12 Konum algılayıcı diyafram yay 13 Ana diyafram yay mesneti 14 Ayar halkası 15 Ana diyafram yay 35

36 7 Genel montaj bilgileri Debriyaj Balataları Yapı ve fonksiyon Ön damper sürtünme halkası 2 Ön damper diyafram yayı (1.kademe) 3 Ön damper göbek flanşı 4 Ön damper sıkıştırma yayları 5 Ön damper sıkıştırma yayları 6 Ön damper kafesi 7 Ana damper diyafram yayı (1.kademe) 8 Merkezleme konisi 9 Ön damper diyafram yayı (2.kademe) 10 Ön damper yük iletim halkası 11 Ön damper kafesi 12 Ana damper diyafram yayı (2.kademe) 13 Ana damper sürtünme halkası 14 Balata perçini 15 Balata 16 Balata yastığı 17 Balata yastık perçini 18 Denge plakası 19 Ana damper sıkıştırma yayları 20 Ana damper sıkıştırma yayları 21 Balata diski 22 Göbek 23 Ana damper sürtünme halkası 24 Ana damper yardımcı flanşı 25 Mesafe sacı Rölanti devrindeki titreşimler Açısal ivme [dev. / s2 ] 2,000 1,000 0 Motor Şanzıman -1, Zaman [s] Zaman [s] Burulma damperi olmadan Burulma damperi olduğunda

37 düşük maliyetli, verimli debriyaj değişimleri Debriyaj baskı plakası 2 Debriyaj balatası 3 Debriyaj rulmanı 4 Volan 5 Şanzıman giriş mili (priz direkt mili) 6 Krank mili Doğru! Yanlış! 19 Öncelikle dikkat edilmesi gereken hususlar: Sözkonusu araç için doğru debriyaj parçaları kullanılıyor mu? Debriyaj değişimi için gerekli olan tüm özel servis takımları mevcut mu? Debriyajın değiştirilmesi sırasında özellikle aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir: 7 Priz direkt yatağın sıkılığını kontrol ediniz; gerekiyorsa değiştiriniz. 8 Motor ve şanzıman yağ keçelerinden sızdırma olup olmadığını kontrol ediniz ve gerekiyorsa değiştiriniz. 9 Volan yüzeyinde çizik ve oyuk olup olmadığını kontrol ediniz. Volan yüzeyinin tornalanması gerekiyorsa, tornalama işlemi sırasında tavsiye edilen toleransları dikkate alınız! Not: Vidalama yüzeyini de, çalışma yüzeyiyle aynı paso miktarında işleyiniz. 10 Debriyaj balatasını takmadan önce yalpa olup olmadığını kontrol ediniz (azami 0,5 mm) 11 Şanzıman giriş milinde hasar olup olmadığını kontrol ediniz, balata göbek profiline veya mile gres sürünüz. Fazla gresi temizleyiniz. Dikkat! Nikel kaplı göbek frezelerine gres sürülmesi gerekmez. Üreticinin önerisi: LuK yüksek performans gresi, Referans no: Katı madde içeren gresler uygun değildir. 12 Debriyaj balatasının montaj konumunu dikkate alınız! Getriebesite yazan yüzeyin baskı plakasına baktığından emin olunuz. 13 Debriyaj rulmanına yataklık eden kılavuz kovanında aşınma olup olmadığını kontrol ediniz ve gerekirse kovanı değiştiriniz, dış yüzeyine gres uygulayınız. 14 Debriyaj baskı kapağını, karşılıklı ve dengeli olarak tavsiye edilen tork değerinde sıkınız. Merkezleme malafası kullanınız. Kendinden ayarlı debriyajı mutlaka Schaeffler Automotive Aftermarket tarafından onaylanmış özel servis aletiyle takınız (Özel servis aleti referansı: ) 15 Debriyaj baskı kapağı-volan merkezlemesini dikkate alınız. 16 Debriyaj ayırma sisteminin çalışmasını ve aşınma olup olmadığını kontrol ediniz! 17 Debriyaj telini, bağlantılarını ve yataklamalarının durumunu kontrol ediniz, gerekiyorsa değiştiriniz. 18 Her debriyaj değişimi sonrasında hidrolik sistemin havasını alınız. Alt merkez silindirinin piston kolunun dışarı hareket mesafesini kontrol ediniz (yarı hidrolik sistemlerde). Başlangıç konumuna ulaşılıp ulaşılmadığını kontrol ediniz. Tam hidrolik sistemlerde, her debriyaj seti değişiminde hidrolik debriyaj rulmanının da değiştirilmesi önerilir. 19 Şanzımanın motora, doğru şekilde oturup oturmadığını kontrol ediniz. Aşınmış merkezleme burçlarını yenileyiniz! 20 Debriyaj rulmanı dayama boşluğunu 2-3 mm olarak ayarlayınız. Ön yük değeri N olmalıdır. 37

38 8 Arıza teşhis tabloları 8 LuK debriyajları için faydalı servis bilgileri - arıza teşhis tabloları Aşağıda verilen tablolar sayesinde debriyaj problemleri kolaylıkla tespit edilerek arıza teşhisi yapılabilir Debriyaj ayırmıyor Problem Nedeni Çözüm Teğetsel yaprak yaylar eğilmiş Diyafram yay parmakları eğilmiş Debriyaj baskısı deforme olmuş Debriyaj balatası deforme olmuş Balata üzerinde pas oluşmuş Debriyaj balatası, priz direkt mili üzerinde sıkışma yapıyor Balata çok kalın Balatalar yapışma yapıyor Burulma damperi kırılmış Kılavuz kovan aşınmış Priz direkt yatağı bozuk Ayırma mesafesi uzunluğu yetersiz Ayırma mesafesi uzunluğu çok fazla Debriyaj balatası volana veya baskı plakasına sarma yapmış Debriyaj baskısı yere düşürülmüş Debriyaj değiştirilirken hasar görmüş Montaj hatası Baskı kapağı, sırasına uygun ve dengeli olarak civatalanmamış Balatanın yalpası hatalı (azami 0,5 mm) Araç uzun bir süre kullanılmamış Göbek frezeleri hasar görmüş Priz direkt mili frezeleri üzerinde pas oluşmuş Yanlış bir gres türü kullanılmış Freze profilinde hata var Araca yanlış debriyaj balatası takılmış Balatalar üzerinde yağ/gres var Debriyaj balatası ters takılmış Debriyaj rulmanı hasar görmüş Birbirine uyumsuz parçalar kullanılmış Gres kullanılmamış Aşınmış Yanlış bir debriyaj teli takılmış veya ayırma sisteminin ayarı sorunlu Hidrolik sistemde hava var Ayırma sisteminde problem var Debriyaj baskı komplesini değiştiriniz Montaj öncesi yayları kontrol ediniz Debriyaj baskı komplesini değiştiriniz Debriyaj baskı komplesini değiştiriniz Düzeltiniz veya değiştiriniz Pası temizleyiniz Çapakları temizleyiniz, balatayı değiştiriniz Pası gidererek gres uygulayınız Doğru gres türünü kullanınız Balatayı ve priz direkt milini değiştiriniz Aracın ruhsat bilgisine tam olarak uyan parçaları kullanınız Debriyaj balatasını değiştiriniz Debriyaj balatasının doğru yönde takıldığından emin olunuz Debriyaj rulmanını değiştiriniz Parçaların birbirine uygun olup olmadığını kontrol ediniz Kovanı yağlayınız Priz direkt rulmanını değiştiriniz Debriyaj telini değiştiriniz Sistemin havasını alınız Ayırma sistemi parçalarını değiştiriniz Ayırma sisteminin çalışmasını kontrol ediniz Balata üzerindeki pas ve oksitlenmeleri temizleyiniz 38

39 Debriyaj kaçırıyor Problem Nedeni Çözüm Baskı plakası aşırı ısınmış Baskı kapağı veya diyafram yaylar kırılmış Diyafram yay uçları aşınmış Debriyaj balatası aşınmış Balataların üzerinde yağ/gres var Balatanın volan tarafına bakan yüzeyi dengesiz aşınmış Volan yüzeyinin işleme derinliği hatalı Kılavuz kovan hasar görmüş Debriyaj pedalı sert Debriyaj pedalı sert Aşırı termal (ısısal) yük Yanlış parçalar kullanılmış Diyafram yay parmakları kırılmış Baskı plakasına yağ nüfuz etmiş Montaj hatası Debriyaj rulmanının ön yükü fazla Pedal boşluğu yok Kullanıma bağlı normal aşınma ve yıpranma Yanlış bir baskı plakası kullanılmış Yağ keçeleri sızdırma yapmış Priz direkt mili frezelerine çok fazla gres sürülmüş Debriyaj rulmanına çok fazla gres sürülmüş Volan yüzeyi aşınmış Volan yüzeyi tornalanırken vidalama yüzeyinden aynı miktarda paso alınmamış Hiç gres uygulanmamış / Yanlış bir gres türü kullanılmış Debriyaj rulmanı hasar görmüş Debriyaj rulmanı ve kılavuz kovan biribirine uyumlu değil Debriyaj teli hasar görmüş Yanlış bir debriyaj teli takılmış Ayırma sistemini yataklayan burçlar aşınmış Burç ve rulmanlar yağlanmamış Debriyaj setini değiştiriniz Yağ keçelerini değiştiriniz Araç üreticisinin montaj talimatlarını dikkate alınız Ön yükü ayarlayınız ( N) Debriyaj setini değiştiriniz Pedal boşluğunu ayarlayınız Debriyaj setini değiştiriniz Yağ keçelerini değiştiriniz Debriyaj setini değiştiriniz Volan yüzeyini tornalayınız Vidalama yüzeylerini tornalayınız Volanı değiştiriniz Kılavuz kovanı değiştiriniz Doğru bir gres türü kullanınız Parçaların birbirine uygun olup olmadığını kontrol ediniz Debriyaj telini değiştiriniz Debriyaj telinin doğru şekilde takılıp takılmadığını kontrol ediniz Burçları değiştiriniz Rulman ve burçları yağlayınız 39

40 8 Arıza teşhis tabloları Debriyaj silkeleme yapıyor Problem Nedeni Çözüm Baskı plakası yalpalı Balatanın üzerinde yağ var Balatanın üzerinde gres var Yanlış balata kullanılmış Balatalar ıslak Debriyaj pedalı çok sert Hidrolik sistemde hava var Kılavuz kovan hasar görmüş Motor/şanzıman takozları sorunlu Aracın motor ayarı bozuk Teğetsel yaprak yaylar eğilmiş veya kırılmış Baskı kapağı deforme olmuş Yağ keçeleri arızalı Freze profillerine ve debriyaj rulmanına çok fazla gres sürülmüş Araca yanlış bir balata takılmış Balatalar rutubet almış Debriyaj teli Ayırma sistemi yataklamaları Kılavuz kovan Üst merkez veya alt merkez silindiri arızalı Üst merkez / alt merkez silindirinden veya borularından yağ kaçağı var Yanlış türde bir gres kullanılmış Takozlar arızalı veya hasarlı Yakıt-ateşleme zamanlama ayarları bozuk Debriyaj baskı kapağını değiştiriniz Talimatlara uygun şekilde takınız Yağ keçelerini değiştiriniz Debriyaj balatasını değiştiriniz Debriyaj balatasını değiştiriniz Debriyaj rulmanını değiştiriniz Balatanın sete uygun olup olmadığını kontrol ediniz Aracı bir süre çalıştırarak rutubeti kurutunuz Ayırma sisteminin tüm kısımlarını kontrol ediniz Debriyaj rulmanı ve kılavuz kovanının birbirine uygun olup olmadığını kontrol ediniz Arızalı olduğundan şüphe duyduğunuz tüm parçaları değiştiriniz Hasarlı parçaları değiştiriniz Kılavuz kovanını değiştiriniz ve doğru türde bir gres kullanınız Takozları değiştiriniz Motor ayarlarını yapınız 40

41 Debriyaj ses yapıyor Problem Nedeni Çözüm Debriyaj rulmanı diyafram yaylar üzerinde eksantrik şekilde çalışıyor Tahrik yok Yanlış bir debriyaj balatası takılmış Burulma damperi kırılmış Debriyaj rulmanı arızalı Priz direkt yatağı arızalı Damper yayı hasarlı veya yerinden çıkmış Rulman merkezlemiyor Burulma damperi araca uygun değil Yanlış bir damper takılmış Düzgün şekilde dönmüyor Düzgün şekilde dönmüyor Hatalı sürüş tarzı (Aracın, hızına uygun olmayan viteslerde kullanılması) Debriyaj rulmanını değiştiriniz Baskı plakasını veya balatayı değiştiriniz Doğru bir debriyaj balatası takınız Doğru bir debriyaj balatası takınız Debriyaj rulmanını değiştiriniz Priz direkt rulmanını (krank uç bilyası) değiştiriniz Debriyaj balatasını değiştiriniz Debriyaj pedalı çok sert Problem Nedeni Çözüm Yanlış bir debriyaj baskısı takılmış Ayırma kuvveti çok fazla Doğru debriyaj baskısını takınız Kılavuz kovan hasar görmüş Ayırma sistemindeki yatak veya burçlar aşınmış Debriyaj teli hasar görmüş Debriyaj rulmanı hasarlı Debriyaj rulmanı ve kılavuz kovan biribirine uyumsuz Gres sürülmemiş Yanlış bir gres türü kullanılmış Burçlar aşınmış veya yeterli şekilde greslenmemiş Normal aşınma ve yıpranma Yanlış bir debriyaj teli kullanılmış Debriyaj rulmanını değiştiriniz Parçaların birbirine uyumunu kontrol ediniz Rulman ve kılavuz kovanı yeterli şekilde yağlayınız Katı madde içermeyen gres kullanınız Katı madde içermeyen gres kullanınız Yatak ve burçları değiştiriniz Gereken yerleri yağlayınız Debriyaj telini değiştiriniz Aracın ruhsat bilgisine uygun olup olmadığını kontrol ediniz 41

42 9 LuK sorun giderme ve servis notları 9 LuK sorun giderme ve servis notları Öncelikle müşterinize şunları sorunuz: Arıza ile ilgili olarak: Hangi bileşen çalışmıyor? Problem nasıl farkedildi? Ne zamandan beri mevcut? Aşınma ile ilgili olarak: Debriyajın kullanım km si? Aracın ilk debriyajı mı? Debriyaj zorlanmış mı? Kullanım ile ilgili olarak: Araç yeni mi? Kim kullanıyor? Kullanıcı tecrübeli mi? Daha önceki onarımlarla ilgili olarak: Debriyaj ve/veya şanzıman daha önce onarılmış mı? Teşhis adımları 1. Hasar kendisini nasıl belli ediyor? 2. Hangi bileşenler arızalı olabilir? 3. Debriyajın sökülmesinden önce neler kontrol edilmeli? 4. Sökme işleminden sonra neler tespit edilebilir? 5. Hasarın nedeni veya nedenleri ne olabilir? Debriyaj kaçırıyor 1. Hasar kendisini nasıl belli ediyor? Motor normal çalışıyor ancak araç vitesteyken çok hızlanıyor veya hiç hızlanmıyor. 2. Hangi bileşenler arızalı olabilir? Debriyaj balatası Baskı plakası Ayırma sistemi Volan / Çift Kütleli Volan (DMF) 3. Debriyajın sökülmesinden önce neler kontrol edilmeli? HIZLI TEST El frenini çekin. Motoru çalıştırın. Üçüncü vitese takın. Gaz vererek ayağınızı yavaş yavaş debriyajdan çekin. Motor bayılmıyor Debriyaj arızalı! DENEME SÜRÜŞÜ Maksimum motor torkuyla hızlanmaya çalışın devri aniden yükseliyor ancak araç hızlanmıyor arızalı.! Motor Debriyaj AYIRMA SİSTEMİ Pedal mekanizması Boşluk ayarları Debriyaj teli Üst merkez / alt merkez silindiri ve hidrolik borular. 4. Sökme işleminden sonra neler tespit edilebilir? DEBRİYAJ BALATASI Balata yağlanmış Balatanın üzerinde gres var Balata camlaşmış Balata kalınlığı çok az BASKI PLAKASI Baskı plakası yanmış Baskı plakasında derin çizikler ve aşınma var Diyafram yay zayıflamış VOLAN (DMF) Yüzeyinde çizilme ve aşınmalar var Volan derinliği tolerans limitlerinin dışında AYIRMA SİSTEMİ Debriyaj rulmanı, kılavuz kovan aşınmış. Hidrolik rulman kaçırıyor. 42

43 5. Hasarın nedeni veya nedenleri ne olabilir? Normal aşınma Kaçırma yapan debriyaj ile aracın kullanılmaya devam edilmesi Krank veya şanzıman yağ keçeleri Modifikasyonlu motor (tuning). Debriyajın aşırı ısıdan yanması Debriyajın aşınma limitlerinin aşılması Debriyaj silkeleme yapıyor 1. Hasar kendisini nasıl belli ediyor? Kalkış sırasında motor titreme yapıyor. 2. Hangi bileşenler arızalı olabilir? Debriya balatası Baskı plakası Volan / Çift Kütleli Volan sürtünme yüzeyi Ayırma sistemi Motor takozları Şanzıman takozları Kardan mili Kaplinler 3. Debriyajın sökülmesinden önce neler kontrol edilmeli? DENEME SÜRÜŞÜ Özellikle belirli sürüş durumlarında (örneğin yokuşta geri geri kalkarken) debriyaj silkeleme yapıyor AYIRMA SİSTEMİ Pedal mekanizması Debriyaj teli İtme çubuğu Üst merkez / alt merkez silindiri ve hidrolik hatlar. MOTOR Motor yönetimi Motor takozları ŞANZIMAN Şanzıman bağlantıları AKTARMA ORGANLARI Kardan mili veya tahrik şaftları Takozlar 4. Sökme işleminden sonra neler tespit edilebilir? DEBRİYAJ BALATASI Balata yağlanmış Balata camlaşmış Balata yalpalı VOLAN (DMF) Çalışma yüzeyinde problem AYIRMA SİSTEMİ Debriyaj rulmanı veya itme çubuğu aşınmış Merkezden kaçık çalışıyor Kılavuz kovanı (debriyaj bilya yatağı) paslanmış 5. Hasarın nedeni veya nedenleri ne olabilir? Aşırı gres uygulanmış Yanlış bir gres türü kullanılmış Kılavuz kovanı paslanmış Montaj hatası Aşırı ısı yükü Debriyaj ses yapıyor 1. Hasar kendisini nasıl belli ediyor? Debriyaj pedalına basıldığında, vites değiştirirken veya normal seyir sırasında ses geliyor. 2. Hangi bileşenler arızalı olabilir? Ayırma sistemi Debriyaj balatası Baskı plakası. 3. Debriyajın sökülmesinden önce neler kontrol edilmeli? HIZLI TEST Debriyaja basın/bırakın Ses debriyaj bölgesinden mi geliyor? Ayırma sistemi parçaları arızalı! DENEME SÜRÜŞÜ Kaçırma sesi Debriyaj arızalı! AYIRMA SİSTEMİ Pedal mekanizması Debriyaj teli İtme çubuğu Üst merkez/alt merkez silindirleri Hidrolik hatlar 4. Sökme işleminden sonra neler tespit edilebilir? DEBRİYAJ BALATASI Göbekte aşınma izleri Burulma damperinde aşınma izleri Burulma damperi yay penceresi üzerinde aşınma izleri Burulma yayı kırılıp çıkmış Göbek frezeleri aşınmış BASKI PLAKASI Diyafram yay parmakları aşınmış BASKI PLAKASI Teğetsel yaprak yaylar eğilmiş Diyafram yay parmakları eğilmiş Baskı kapağı çarpılmış AYIRMA SİSTEMİ Debriyaj rulmanı arızalı İtme çubuğu yatakları arızalı Kılavuz kovan aşınmış ve paslanmış Hareketli parçalarda yağlayıcı eksikliği 43

44 9 LuK sorun giderme ve servis notları PRİZ DİREK YATAĞI Yağlayıcı eksik veya aşınmış VOLAN (DMF) Aşınmış veya sıkışmış 5. Hasarın nedeni veya nedenleri ne olabilir? Yağlayıcı eksikliği veya uygun olmayan yağ kullanımı Normal aşınma ve yıpranma Montaj hatası Gereğinden uzun baskı montaj civatalarının kullanılması sonucu volanın sıkışma yapması Hatalı parça kullanımı Debriyaj Ayırmıyor 1. Hasar kendisini nasıl belli ediyor? Araç, debriyaj pedalına basılmasına rağmen hareket etmeye devam ediyor Vites değiştirilirken çarpma sesleri geliyor. 2. Hangi bileşenler arızalı olabilir? Baskı plakası Debriyaj balatası Ayırma sistemi 3. Debriyajın sökülmesinden önce neler kontrol edilmeli? HIZLI TEST Motoru çalıştırın, geri vitese takın, ardından tüm viteslere geçirin Vites değiştirme sırasında şanzımandan ses geliyor Debriyaj arızalı! AYIRMA SİSTEMİ Pedal mekanizması Boşluk ayarları Debriyaj teli Debriyaj çatalı Üst merkez/alt merkez silindirinin hareket mesafesi Üst merkez/alt merkez silindirinde sızıntı Hidrolik hatlar Sıvı seviyeleri Sistemde hava 4. Sökme işleminden sonra neler tespit edilebilir? DEBRİYAJ BALATASI Göbek frezeleri paslanmış Balata volan yüzeyine kaynamış Balata kopmuş/parçalanmış Aşırı eksenel yalpa Balata taşıyıcısı yamulmuş Debriyaj balatası ters takılmış Burulma damperinin yayı veya yayları kırılıp çıkmış BASKI PLAKASI Baskı plakası kırılmış Teğetsel yaprak yaylar ezilmiş veya kırılmış Diyafram yayın bilya temas yüzeyi çok aşınmış Baskı kapağı çarpılmış AYIRMA SİSTEMİ Debriyaj rulmanı arızalı İtme çubuğu sıkışmış Kılavuz kovan aşınmış ÖZEL DURUM Priz direkt mili, priz direkt rulmanı (krank uç bilyası) içerisinde sıkıştığında debriyaj balatası, debriyaja basıldıktan sonra da kavramaya devam eder. 5. Hasarın nedeni veya nedenleri ne olabilir? Motor şanzıman eksenleri paralel değil Debriyaj balatası montaj sırasında bombeleşmiş Kılavuz kovan aşınmış Araç 1. veya 2. viteste vurdurularak çalıştırılmış Debriyaj balatası sıyırma yapmış Debriyaj pedalı sert 1. Hasar kendisini nasıl belli ediyor? Debriyaj pedalına gereğinden fazla bir kuvvetle basılması gerekiyor. 2. Hangi bileşenler arızalı olabilir? Baskı plakası Ayırma sistemi 3. Debriyajın sökülmesinden önce neler kontrol edilmeli? AYIRMA SİSTEMİ Pedal mekanizması Debriyaj teli İtme çubuğu Üst merkez/alt merkez silindirleri Hidrolik hatlar 4. Sökme işleminden sonra neler tespit edilebilir? AYIRMA SİSTEMİ Debriyaj rulmanında aşınma İtme çubuğu ve yataklamasında aşınma Kılavuz kovanında aşınma Debriyaj çatalında aşınma Hidrolik rulmanda arıza 44

45 5. Hasarın nedeni veya nedenleri ne olabilir? Yanlış yağlayıcı veya yağlayıcı eksikliği Normal aşınma ve yıpranma Montaj hatası Sökme - takma işlemleriyle ilgili güncel servis bilgilerini ve online parça kataloğumuzu ve adreslerinden bulabilirsiniz. 45

46 Notlar 46

47 47

48 /1.0/5.2012/BB-GB 2012 Schaeffler Automotive Aftermarket GmbH & Co. KG