DOĞRU VE GÜVENİLİR BİLGİLERE ERİŞİYORUM. Adnan Altun, AİBÜ Eğitim Fakültesi, Bolu

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DOĞRU VE GÜVENİLİR BİLGİLERE ERİŞİYORUM. Adnan Altun, AİBÜ Eğitim Fakültesi, Bolu"

Gül Kent
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DOĞRU VE GÜVENİLİR BİLGİLERE ERİŞİYORUM

2 SUNUM İÇERİĞİ Kavramsal Bir Başlangıç Doğru Bilgi Engeller Öneriler

3 DOĞRU

Bilgi Veri ve enformasyona dayalı olarak ve insanın isteğiyle (anlamak, açıklamak,

4 BİLGİ Veri Sayılar, sözcükler, resimler, olaylar, canlılar, nesneler Enformasyon Verinin anlamlı hale dönüştürülmesi (özetleme, hesaplama, çözümleme, sınıflandırma ) Bilgi Veri ve enformasyona dayalı olarak ve insanın isteğiyle (anlamak, açıklamak, yordamak, kontrol etmek yada çözmek için) oluşur. Hikmet Bilgiye kendinden değer (erdem) katmak.

5 BİLGİ

6 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Neden Erişemiyorum? ENGELLER

7 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Neden Erişemiyorum? ÖNE ÇIKAN ENGELLER Bilgisizlik Bilimi (Agnotoloji) Celbedilmiş Toplumsal Afazi Yankı Odası Etkisi ve Tartışma Kültürü Karar Verme Davranışı Medyadaki Değişim

8 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Neden Erişemiyorum? ÖNE ÇIKAN ENGELLER Bilgisizlik Bilimi (Agnotoloji) Celbedilmiş Toplumsal Afazi Yankı Odası Etkisi ve Tartışma Kültürü Karar Verme Davranışı Medyadaki Değişim Agnotoloji = Cehaleti araştıran bilim dalıdır. Stanford Üniversitesi nden bilim tarihçisi Robert Proctor Sigara karşıtı kampanyalar Karışıklık yaratmak yada gerçeği bastırmak için yapılan Daha detaylı olarak Agnotoloji: Kültürel kasıtlı olarak karışıklık yaratmak ve gerçeği bastırmak için özel çıkar grupları tarafından yoğun çaba ile inşa edilen cehaleti araştıran bilim dalıdır.

9 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Neden Erişemiyorum? ÖNE ÇIKAN ENGELLER Bilgisizlik Bilimi (Agnotoloji) Celbedilmiş Toplumsal Afazi Yankı Odası Etkisi ve Tartışma Kültürü Karar Verme Davranışı Medyadaki Değişim «Gerçek ayakkabılarını giymeden, yalan dünyayı üç kere dolaşır.» Mark Twain POST-TRUTH = Gerçek Ötesi Oxford Dictionary %2000 artış Trump ve Brexit etkisi Gerçeğin kamuoyunu belirlemede duygulardan ve kişisel kanaatlerden daha az etkili olması durumu. Trollük

Davranışı Medyadaki Değişim «Kavga insanla kader arasında değil artık, insanla kelime arasında» Cemil MERİÇ CTS, toplumsal bir zihin hastalığıdır.

10 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Neden Erişemiyorum? ÖNE ÇIKAN ENGELLER Bilgisizlik Bilimi (Agnotoloji) Celbedilmiş Toplumsal Söz Yitimi (Afazi) Yankı Odası Etkisi ve Tartışma Kültürü Karar Verme Davranışı Medyadaki Değişim «Kavga insanla kader arasında değil artık, insanla kelime arasında» Cemil MERİÇ CTS, toplumsal bir zihin hastalığıdır. Alev Alatlı İnsanların kavramların gerçek anlamlarıyla değil de kendi zihinlerindeki muğlak ve çoğu zamanda yanlı temsilleriyle hareket etmeleridir. Laiklik, milliyetçilik, sosyalistlik, irtica, vatanseverlik, demokrasi, muhafazkarlık, bilimsellik

Davranışı Medyadaki Değişim Yankı Odası Etkisi (Echo Chamber=Yankı Fanusu) Sosyal medya (facebook, twitter vb) kullanıcılarının hep

11 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Neden Erişemiyorum? ÖNE ÇIKAN ENGELLER Bilgisizlik Bilimi (Agnotoloji) Celbedilmiş Toplumsal Afazi Yankı Odası Etkisi ve Tartışma Kültürü Karar Verme Davranışı Medyadaki Değişim Yankı Odası Etkisi (Echo Chamber=Yankı Fanusu) Sosyal medya (facebook, twitter vb) kullanıcılarının hep kendileriyle aynı görüşte kullanıcıları takip etmeleri ve etkileşime girmeleri. Tartışma sürecinin tersyüz oluşu Argümanlar karşıt argümanlar = Hüküm(ler) YERİNE Hüküm = hükmü destekleyici argümanlar Osmanlıca tartışmaları örneği

ve Tartışma Kültürü Karar Verme Davranışı Beyin Araştırmaları Clay A.

12 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Neden Erişemiyorum? ÖNE ÇIKAN ENGELLER Bilgisizlik Bilimi (Agnotoloji) Celbedilmiş Toplumsal Afazi Yankı Odası Etkisi ve Tartışma Kültürü Karar Verme Davranışı Beyin Araştırmaları Clay A. Johnson Bilgi Diyeti Siyasi kararlar (fmri) Daniel Kahneman Yavaş ve Hızlı Düşünme Yakın dost etkisi Martin Lindstrom Buyology Sigara paketlerinin bilinmeyen etkisi Medyadaki Değişim

13 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Neden Erişemiyorum? ÖNE ÇIKAN ENGELLER Bilgisizlik Bilimi (Agnotoloji) Celbedilmiş Toplumsal Afazi Yankı Odası Etkisi ve Tartışma Kültürü Karar Verme Davranışı Medyadaki Değişim Roger Ailes ve Fox News Gerçek yerine eğlence ve daha da önemlisi istenileni vermek Gerçek yerine inanılanı teyit etmek Medyada ağırlığın bilgi vermekten bilgi toplamaya kayması Google Facebook Sosyal medyanın yükselişi Yalan haberin dolaşımını hızlandıran bir algoritma

14 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Erişiyorum. ÖNERİLER

15 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Erişiyorum. ÖNERİLER (Anahtar) Sorular Sormak Gerçek-Görüşü ayırt etmek 1-2. el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark etmek ÇÖZÜM Çiftdüşün Çoklu Okuma Önyargı... (Örnekler, uygulama kısmı) Daha da önemlisi ve etkilisi; OKUMA LİSTESİ*** Propagandayı fark etmek Mantık hatalarını fark etmek Çoklu okuma yapmak

el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark etmek

16 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Erişiyorum. ÖNERİLER (Anahtar) Sorular Sormak ve araştırmak Gerçek-Görüşü ayırt etmek 1-2. el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark etmek Propagandayı fark etmek Mantık hatalarını fark etmek Heidi nin ayakları neden çıplak? (Verdingkinder) Facebook nasıl dünyanın en büyük şirketlerinden biri olabildi? Yalan haberlere rağmen medya kuruluşları nasıl çalışmaya devam edebiliyor? Ninja kaplumbağalar neden pizza yiyorlar? Çoklu okuma yapmak

17 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Erişiyorum. ÖNERİLER (Anahtar) Sorular Sormak Gerçek-Görüşü ayırt etmek 1-2. el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark etmek Propagandayı fark etmek Mantık hatalarını fark etmek Çoklu okuma yapmak

18 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Erişiyorum. ÖNERİLER (Anahtar) Sorular Sormak Gerçek-Görüşü ayırt etmek 1-2. el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark etmek Propagandayı fark etmek Mantık hatalarını fark etmek Çoklu okuma yapmak

20 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Erişiyorum. ÖNERİLER (Anahtar) Sorular Sormak Gerçek-Görüşü ayırt etmek 1-2. el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark etmek Propagandayı fark etmek Mantık hatalarını fark etmek ÖNYARGI TÜRLERİ Atlama Seçme Yerleştirme Tekrarlama Fotoğrafların kullanımı Dilin kullanımı Vurgulama Ses, ışık Çoklu okuma yapmak

21 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Erişiyorum. ÖNERİLER (Anahtar) Sorular Sormak Gerçek-Görüşü ayırt etmek 1-2. el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark etmek Propagandayı fark etmek Mantık hatalarını fark etmek Çoklu okuma yapmak

el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark

(İkna Etme) Teknikleri Çağrışım Sürüye Uyma Güzel İnsanlar Sıcacık ve

22 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Erişiyorum. ÖNERİLER (Anahtar) Sorular Sormak Gerçek-Görüşü ayırt etmek 1-2. el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark etmek Propagandayı fark etmek Mantık hatalarını fark etmek Propoganda (İkna Etme) Teknikleri Çağrışım Sürüye Uyma Güzel İnsanlar Sıcacık ve Kıvırcık Gösterişli Genellemeler Mizah Nostalji Gösterişli Genellemeler Büyük Yalan* Çoklu okuma yapmak

23 MOY - Yöntem ve Teknikler 23

24 GOTHAM MOY - Yöntem ve Teknikler 24

25 Bazı fontlar sizin çalışkan (inek gibi) olduğunuzu gösterir. Courier gibi. BAZILARI İSE SİZİN CİDDİYETSİZ OLDUĞUNUZU HİSSETTİRİR. COMİC SANS GİBİ. Bazı fontlar ise sizin dostça bir tavır içinde olduğunuzu ima eder. Curlz gibi. Bazıları da soğuk biri olduğunuz izlenimini uyandırır. Haettenschweiler gibi. Bazıları duygusal biri olduğunuzu ele verir. Mistral gibi. MOY - Yöntem ve Teknikler 25

HATALARI Genelleştirme safsatası Bir bilen safsatası Adam karalama safsatası Bilinirlik safsatası Devede kulak safsatası Dolduruşa getirme safsatası Ya

26 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Erişiyorum. ÖNERİLER (Anahtar) Sorular Sormak Gerçek-Görüşü ayırt etmek 1-2. el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark etmek Propagandayı fark etmek Mantık hatalarını fark etmek Çoklu okuma yapmak MANTIK HATALARI Genelleştirme safsatası Bir bilen safsatası Adam karalama safsatası Bilinirlik safsatası Devede kulak safsatası Dolduruşa getirme safsatası Ya siyah ya beyaz safsatası İspatlama mecburiyeti safsatası Felaket tellallığı safsatası İmalı soru safsatası Sınırlı seçenek safsatası Yanlış sebep safsatası Yanlış yön safsatası Yanlış benzetme safsatası

27 Doğru ve Güvenilir Bilgilere Erişiyorum. ÖNERİLER (Anahtar) Sorular Sormak Gerçek-Görüşü ayırt etmek 1-2. el kaynakları ayırt etmek Önyargıyı fark etmek Kalıp yargıları fark etmek Farklı bakış açılarını fark etmek Farkındalığın artırılması Yankı odası etkisinden kurtulmak Önyargıyı (seçme-atlama) fark etmek Propagandayı fark etmek Mantık hatalarını fark etmek Çoklu okuma yapmak

28 DAHA DA ÖNEMLİSİ

29 DAHA DA ÖNEMLİSİ

Görüş 3 Gerçek ve Görüş 4 Kalıp yargı 4 Kalıp yargı 5 Önyargı 5

30 ÇİFT YÖNLÜ DÜŞÜN! MEDYA METNİ BEN/SİZ 1 Bağlam 1 Bağlam 2 Kaynak 2 Kaynak 3 Gerçek ve Görüş 3 Gerçek ve Görüş 4 Kalıp yargı 4 Kalıp yargı 5 Önyargı 5 Önyargı 6 Propaganda 6 Propaganda 7 Mantık Hataları 7 Mantık Hataları BAKIŞ AÇISI BAKIŞ AÇISI KENDİNİZİ TANIYOR MUSUNUZ?

31 TEŞEKKÜRLER

Benzer belgeler

MEDYA OKURYAZARLIĞI DERSİNDE UYGULANABİLECEK YÖNTEM VE TEKNİKLER

MEDYA OKURYAZARLIĞI DERSİNDE UYGULANABİLECEK YÖNTEM VE TEKNİKLER Adnan ALTUN ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ BOLU ÖNCELİKLE MOY - Yöntem ve Teknikler 2 ÖĞRETİM YAKLAŞIMLARI Alan incelendiğinde şu öğretim