BİR SOKAK KÖPEĞİNDE CANİNE ORAL PAPİLLOMAVİRUS KAYNAKLI PAPİLLOM (SİĞİL) OLGUSUNUN TEŞHİS VE TEDAVİSİ

Transkript

1 BİR SOKAK KÖPEĞİNDE CANİNE ORAL PAPİLLOMAVİRUS KAYNAKLI PAPİLLOM (SİĞİL) OLGUSUNUN TEŞHİS VE TEDAVİSİ THE DIAGNOSIS AND TREATMENT OF CANINE ORAL PAPILLOMAVIRUS DERIVED WART CASE IN A STRAY DOG 1 Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Burdur. 2 Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Konya. 3 Isparta Belediyesi, Sokak Hayvanları Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi, Isparta. ÖZET: Bu olguda, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Hastanesi Kliniklerine getirilen bir sokak köpeğinin ağız ve ağız içi bölgesinde görülen oral papillomlar (siğiller) tedavi edildi. Köpeğin ağız ve ağız içinde papillomlar çok yaygın olduğu için cerrahi müdahale yapılamadı. Papilloma neden olan Canine Oral Papilloma Virus (COPV) teşhisi virolojik yöntemle gerçekleştirildi. Tedavi amaçlı papillom kitlesinden parça alınarak otojen aşı hazırlandı. Hazırlanan otojen aşı, otohemoterapi ve yeni formüle ettiğimiz topikal pomat ile tedavi uygulamaları Isparta Belediyesi Sokak Hayvanları Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi nde yapıldı. İyileşme süreci 42 günde sağlandı. Köpekte COPV kaynaklı ağız ve ağız içinde görülen yaygın ve yoğun papillomların otojen aşı, otohemoterapi ve pomat uygulamalarıyla iyileştirildi. Yeni geliştirilen topikal pomad ile papillomlarda gerileme ve kabuklaşmanın hızlandığı görüldü. ANAHTAR KELİMELER: Köpek, canine oral papilloma virus, siğil, teşhis, tedavi. ABSTRACT: In this case, oral papillomas (warts) of the mouth in a stray dog were treated at Animal Hospital Clinics, Faculty of Veterinary Medicine, Mehmet Akif Ersoy University. Surgical operation was not applied because of severe papillomas in mouth of the dog. Diagnosis of Canine Oral Papilloma Virus (COPV) was detected by a virological method. The autovaccine was prepared from taken part of the mass papilloma for treatment. The autovaccine, autohemotherapy and new formulated pomade were applied in Isparta Municipality Stray Animal Care and Rehabilitation Center. The recovery period took 42 days. COPV-induced severe oral papillomas of the dog were recovered by using autovaccine, autohemotherapy and pomade. The papillomas were regressed and quickly crusted by new developped pomade. KEYWORDS: Dog, canine oral papilloma virus, wart, diagnosis, treatment. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 5 Sayı 63 Haziran 2018/ 39

2 GİRİŞ: Canine oral papilloma, genellikle genç köpekleri etkilemektedir. Her türlü ırk ve cinsiyetteki köpekte görülebileceği ifade edilmiştir (Head ve ark., 2002). Bu virus un meydana getirdiği tümör morfolojik ve histopatolojik görünümleri ile kolayca teşhis edilebilmektedir. İyi huylu ve mukozaya özgü papillomlardır. Tümörler dışa doğru gelişen ve karnabahar benzeri görünüme sahiptir (Head ve ark. 2002). Canine oral papilloma virus (COPV) çift zincirli, zarsız DNA ya sahiptir (Lange ve Favrot, 2011). Virus, enfekte bir köpekten direkt veya çevreden temasla bulaşabilmektedir. Virus un enfeksiyon oluşturması için deride meydana gelen sıyrıklardan derinin bazal tabakasına geçmesi gerekmektedir (Sykes ve Luff, 2013). Enfeksiyonun inkübasyon süresi 4 hafta olup, çeşitli sayı ve büyüklükte lezyonlar meydana gelebilmektedir (Chambers ve Evans, 1959). COPV kaynaklı birçok olguda orta seyirli klinik form görülmüştür. Komplikasyonlar sonrasında rahatsızlıklar artabilmektedir. 4-8 hafta arasında kendiliğinden iyileşme görülebilmektedir. Yaygın lezyonların olduğu klinik olgularda iyileşme oldukça zordur. Özellikle yemek yeme, su içme ve nefes alma zorluğu görülmektedir (Chambers ve Evans, 1959; Sykes ve Luff, 2013). Papillomatozisler kulak kesimi, zincir takma, böcek, karasinek ve kene ısırmaları, yaralanmalar, damar içi enjeksiyon sonrasında kontamine ekipmanlar ile bütünlüğü bozulmuş deriden vücuda girmektedir (Olson, 1986). Ayrıca kalıtım, beslenme tarzı, kimyasal nedenler, hormonal bozukluklar, mutasyon, elektrik yükü ve vitamin eksikliği gibi nedenlerinde önemli rol oynadığı ifade edilmektedir (Blood ve ark., 1989). COPV teşhisinde klinik belirtiler yeterli olmakla birlikte, çoğunlukla histopatoloji, moleküler teknikler (PCR), immunohistokimya, in situ hibridizasyon, elektron mikroskobi ve ELISA dan yararlanılmaktadır (Bredal ve ark., 1996; Lange ve ark., 2009; Lane ve ark., 2017). Bu olguda, bir sokak köpeğinin ağız ve ağız içinde oluşan yaygın ve yoğun papillomlarının teşhis ve tedavisine yönelik uygulamalar ele alınmıştır. OLGU: Olgu materyalini Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veteriner Fakültesi kliniklerine getirilen 8 aylık kangal melezi, dişi köpek oluşturdu. Köpeğin, Isparta Galericiler Sitesi civarında yaşadığı ve buradaki site esnafları tarafından bakım ve beslenmesinin yapıldığı bilgisi edinilmiştir. Hasta köpeğin fotoğrafları sosyal medya hesaplarından birinde servis edilmiş ve bu duruma kayıtsız kalamayan bir bayan hayvan sever tarafından Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Hastanesi Kliniklerine getirilmiştir. Alınan anamnezde köpeğin papillom nedeniyle yeme ve içmede güçlük çektiği, iştahsızlık ve buna bağlı zayıflama gözlendiği, papilloma bağlı sık sık ağız içi kanamaların meydana geldiği, devamlı tik benzeri titreme hareketleri gösterdiği bilgisine ulaşıldı. İnspeksiyonla muayenede ağız bölgesinde yoğun papillomların (Resim 1) olduğu görüldü. Yapılan muayenede; ağız, dudak, damak, diş eti, dil, farenks ve epiglottis te karnabahar şeklinde yaygın ve yoğun papillomlar tespit edildi (Resim 2). Papillomların yaygın olması sebebiyle cerrahi operasyonun uygun olmadığına karar verildi. Bu nedenle tedavi için otojen aşı uygulanması tercih edildi. Doku örneklerinin toplanması için kısa süreli anestezi uygulandı. Anestezide premedikasyon amacıyla intravenöz 0.3 mg/kg dozunda midazolam (Dormicum, Roche, Türkiye) uygulandı. İndüksiyon için intravenöz 5 mg/kg dozunda propofol (Propofol %1, Fresenius Kabi, Almanya) 60 saniye boyunca uygulandı. Anestezinin sürdürülmesinde 0.4 mg/kg/dk propofol kullanıldı. Papillomların normal mukoza ile birleştiği bölgelerine 0/2 ipek iplik kullanılarak cerrahi ligatür uygulanmasını takiben kopan 10 gr kadar doku parçası (Resim 3) ve teşhis amaçlı da hayvanın vena saphena parva nın ramus dorsalis inden kan örnekleri alınarak viroloji laboratuvarına gönderildi. Alınan kan örneklerinde CPV antijen varlığı araştırıldı. Bu amaçla, CPV ELISA kiti (MyBioSource Inc., Cat.No: MBS , San Diego, USA) kullanıldı. Test, ticari firmanın bildirdiği prosedüre göre gerçekleştirildi. İncelenen kan örnekleri (serum ve lökosit) CPV antijen pozitif olarak tespit edildi. Otojen aşı, Hunt (1984) adlı araştırmacının daha önce bildirmiş olduğu laboratuvar protokolüne göre hazırlandı. Hazırlanan aşı (Resim 4), soğuk zincir kırılmadan hayvana deri altı 4 ml inokule edildi. Uygulama her 10 günde bir tekrar edildi. Toplam 3 kere aşı uygulaması yapıldı. Hayvana, aşılama zamanlarında vena cephalica antebrachii den alınan kanı (Resim 5) 6 ml tekrar deri altına verilerek otohematerapi de gerçekleştirildi. Ayrıca, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı ve Burdur Hayat Eczanesi çalışanları tarafından geliştirilmiş olan topikal pomat (patent başvuru numarası:2017/11813) ağız, dudak ve diş eti mukoza ve derilerinde bulunan papillom kitlelerine günde bir defa, 30 gün süreyle uygulandı (Resim 6). Fakültemizde ilk kan ve doku 40 /Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 5 Sayı 63 Haziran 2018

3 örneklemelerinin alınmasından sonraki tedavi uygulamaları (otojen aşı, otohematerapi ve topikal pomat) Isparta Belediyesi Sokak Hayvanları Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi ndeki veteriner hekimler tarafından yapıldı. Tedavi süreci içerisinde hastanın bakım ve beslenmesine oldukça özen gösterildi. Hasta, yoğun bakım ünitesindeki hospitalizasyon alanındaki ayrı bir bölmede tutuldu. Hasta hayvanın 7., 14., 21., 28., 35. ve 42. günde iyileşme sürecini gösteren fotoğrafları yer almaktadır (Resim 7-13). 42. günde dış bakıda ağız çevresinde birkaç papillom dışında, ağız içinde tüm papillomların yok olduğu gözlendi. Ayrıca hasta iştahının düzeldiği, kilo aldığı ve daha önceden bazı tik benzeri stereotipik davranışların da yok olduğu görüldü. TARTIŞMA ve SONUÇ: Ülkemizde köpeklerde COPV enfeksiyonunun teşhis ve tedavilerine yönelik bilimsel araştırmalar yapılmıştır (Arıkan ve ark., 1993; Biricik ve ark., 2008; Yağcı ve ark., 2008; Oğuzoğlu ve ark., 2017). Bu araştırmalarda farklı metodolojik uygulamalardan yararlanılmıştır. CPOV köpeklere direkt (enfekte hayvan) ve indirekt (çevre kontaminasyonu, fomitler vb.) yollarla bulaşma ve yayılım göstermektedir. Virus un subklinik Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 5 Sayı 63 Haziran 2018/ 41

4 dağılımı hakkında bilgi bulunmamaktadır (Lane ve ark., 2017). COPV salgınları, koruma ve kontrolleri üzerine yapılmış az sayıda araştırma makalesi bulunmaktadır. Bunun nedeni COPV ile enfekte hayvanlarda klinik belirtilerin kendiliğinden gerilemesi ve enfekte hayvanların birçoğunda az sayıda papillom lezyonlarının bulunmasına bağlanmıştır (Lane ve ark., 2017). Ancak, lezyonların yoğun ve yaygın seyrettiği, bulaşma gösteren salgınlarda vardır (Yhee ve ark., 2010). Bu yüzden COPV enfeksiyonu üzerine köpeklere yönelik veteriner faaliyetlerinde, köpek barınaklarında, köpek yetiştirme çiftliklerinde vb. koruma ve kontrol faaliyetleri üzerine çalışmalar yapılması gerekmektedir. Kedi ve köpeklerin ağız içinde meydana gelen proliferatif lezyonlar fiziksel muayene, görüntüleme ve alınan doku örneğinin histopatolojik incelemeleri ile yapılmaktadır (Verhaert, 2010). Klinisyenler, köpeklerde COPV enfeksiyonu olgularında da klinik teşhisle yetinmektedirler (Harvey, 1989). Hasta hayvanda virus varlığının teşhisi, ancak bu gibi araştırma çalışmaları ile ortaya konmaktadır. COPV olgularının teşhisinde histopatolojik incelemelerin yanında PCR, viral antijen tespiti, virus izolasyonu, ve elektron mikroskobi teknikleri de kullanılmalıdır. COPV enfeksiyonuna bağlı gelişen papillomlarda yapılacak tedavi, papillomun ağız ve ağız içinde yayılım düzeyine bağlıdır. Eğer papillom ağız ve ağız içinde birkaç lezyon olarak bulunuyorsa cerrahi müdahale, kriyoşirurji ve elektroşirurji uygulamaları yapılabilir. Ancak, bizim olgudaki gibi çok yaygın ağız ve ağız içi papillomlarda cerrahi uygulamaları tercih edilmemektedir. Yoğun ve yaygın ağız ve ağız içi papillomlarda sekonder enfeksiyonlar sonucu nekrotize dokulardan meydana gelen ağız kokusu, salya ve tümöral dokuların travması sonrası ağız kanamalarının artışı ve hayvanda yemek yeme isteğinin azalması gerçekleşmektedir (Bredal ve ark., 1996). COPV sonucu ağız ve ağız içinde meydana gelen papillomlarda otojen aşı, otohematerapi, immun destekleyiciler, azitromisin benzeri antibiyotikler, vitaminler (B vitamini, askorbit asit), gamma interferon, asiklovir, lityum antimony tiyomalat, vinkristin sülfat, Thuja vb. tedavi uygulamaları yapılmaktadır (Yağcı ve ark., 2008; Dileepkumar ve Ansari, 2012; Singh ve Bhardwaj, 2014; Agnihotri ve ark., 2015; Fantini ve ark., 2015; Uwagie-Ero ve ark., 2017). Sonuç olarak, köpeklerde COPV kaynaklı ağız ve ağız içinde gelişen yaygın ve yoğun papillomlarda otojen aşı, otohemoterapi ve topikal pomat uygulamalarının iyileşmeyi sağladığı ve geliştirilen yeni topikal pomadın papillomlarda gerileme ve kabuklaşmayı hızlandırdığı görüldü. TEŞEKKÜR Pomat Formülasyonun hazırlanmasında bize yardımcı olan ve patent başvuru ekibinde yer alan Hayat Eczanesi çalışanlarından Eczacı Ahmet AK ve Eczacı Teknisyeni Ramazan Şencan a teşekkür ederiz. 42 /Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 5 Sayı 63 Haziran 2018

5 KAYNAKLAR 1. Agnihotri D, Kushwah M, Kumar T, Kumar P, Kumar A, Sindhu SN. (2015). Successful therapeutic management of a case of canine papillomatosis. Haryana Vet, 54 (1), Arıkan N, Özer K, Belge A. (1993). Köpeklerde oral papilloma. YYÜ Vet Fak Derg., 4(1-2), Biricik HS, Cabalar M, Gulbahar MY. (2008). Oral Papillomatosis in a dog and its therapy with Taurolidine. Acta Vet, 77, Blood DC, Radostits OM, Arundel JH. (1989). Papillomatosis. Ed(s): Radostits OM, Gay CC, Veterinary medicine & a textbook of the diseases of cattle, sheep, pigs, goats and horses. 7 th edition, Baillière Tindall, Toronto, Ontario. 5. Bredal WP, Thoresen SI, Rimstad E, Aleksandersen M, Nafstad PH. (1996). Diagnosis and clinical course of canine oral papillomavirus infection. J Small Anim Pract, 37, Chambers VC, Evans CA. (1959). Canine oral papillomatosis. I. Virus assay and observations on the various stages of the experimental infection. Cancer Res, 19, Dileepkumar KM, Ansari MdM. (2012). Clinico-therapeutic management of cutaneous papillomatosis in a buffalo calf. Intas Polivet, 13 (I), Fantini OE, Videmont E, Pin D. (2015). Successful treatment of florid papillomatosis in a dog using subcutaneous feline recombinant interferon- ω. Revue Med Vet, 166, Harvey CE. (1989). Oral hyperplastic and neoplastic disease. In: Textbook of Veterinary Internal Medicine, 3th edn. Ed S. J. Ettinger. W. B. Saunders. Philadelphia, pp Head KW, Else RW, Dubielzig RR. (2002). Tumors of the alimentary tract. In: Meuten DJ (ed.). Tumors in Domestic Animals. 4th ed. Iowa State University Press, Ames, pp , 11. Lane HE, Weese JS, Stull JW. (2017). Canine oral papillomavirus outbreak at a dog daycare facility. Can Vet J, 58(7), Lange CE, Favrot C. (2011). Canine papillomatosis. Vet Clin North Am Small Anim Pract, 41, Lange CE, Tobler K, Favrot C, Müller M, Nöthling JO, Ackermann M. (2009). Detection of antibodies against epidermodysplasia verruciformis-associated canine papillomavirus 3 in sera of dogs from Europe and Africa by enzyme-linked immunosorbent assay. Clin Vaccine Immunol, 2009, 16(1), Oğuzoğlu TC, Timurkan MÖ, Koç BT, Alkan F. (2017). Comparison of genetic characteristics of canine papillomaviruses in Turkey. Infection, Genetics and Evolution, 55, Olson C. (1986). Papillomatosis in cattle. Ed(s): Howard JL, Current veterinary therapy, food animal practice, WB Sounders Co, Philadelphia, pp Singh J, Bhardwaj Y. (2014). Clinical management of oral papillomas in a dog. Intas Polivet 15(I), Sykes JE, Luff JA. (2013). Viral papillomatosis. In: Sykes J, editor. Canine and Feline Infectious Diseases. Elsevier, St. Louis, Missouri, pp Uwagie-Ero EA, Abiaezute CN, Odigie EA, O kwu JA. (2017). Management of canine papillomatosis using oral acyclovir- A case report. Inter J Vet Sci, 6(4), Verhaert L. (2010). Oral proliferative lesions in the dog and cat. EJCAP, 20 (3), Yağcı BB, Ural K, Ocal N, Haydardedeoglu AE. (2008). Azithromycin therapy of papillomatosis in dogs: a prospective, randomized, double-blinded, placebo-controlled clinical trial. Vet Dermatol, 19, Yhee JY, Kwon BJ, Kim JH, et al. (2010). Characterization of canine oral papillomavirus by histopathology and genetic analysis in Korea. J Vet Sci, 11, Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 5 Sayı 63 Haziran 2018/ 43