GNU Solfege 3.16.bzr-checkout Kullanıcı El Kitabı

Transkript

1 GNU Solfege 3.16.bzr-checkout Kullanıcı El Kitabı Tom Cato Amundsen Telif Hakkı 2005 Tom Eykens Telif Hakkı 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 Tom Cato Amundsen Telif Hakkı SERVER ACİM Özgür Yazılım Vakfı tarafından yayımlanan Genel Kamu Lisansını kabul etmiş olmak şartıyla bu belgeyi kopyalamaya ve dağıtmaya izin verilebilir; bu kural Lisansın 2inci veya daha sonraki sürümü için de geçerlidir. Lisansın tam metninin sağlanabileceği yer Ek A, GNU General Public License version 3. İçindekiler 1. Giriş GNU Solfege Yazılımına Hoş Geldiniz Hatalar Çevrimiçi kaynaklar Solfege Yazılımını İndir Posta listeleri Seçenekler penceresi Çalgılar Kullanıcı Harici yazılımlar Arayüz Pratik Yap Ses ayarı Eğitim seti düzenleyicisi Kulak eğitim deneme çıktısı düzenleyicisi 2. Alıştırmalar için Yardım bölümleri Armonik aralık Yapılandırma Melodik Aralık Yapılandırma Aralığı seslendir Yapılandır Akoru nitelendir Kadansı nitelendir Müziğe verilecek çok seçenekli cevaplar

2 Akoru söyle Ritm Ritmi vur Dikte Diziler Entonasyon Sesi nitelendir Elle yapılandırma Dakika başına vuruş sayısı 12 rastgele notayı söyleyiniz. Aralıklar adlandır Armonik bağlantı diktesi 3. Müzik Kuramı Diziler Aralıklar İkililer Üçlüler Dörtlü Beşli Altılılar Yedililer Aralıklların Çevrimi 4. Extending GNU Solfege Introduction Lesson files File encoding Useful unicode characters Comments Types Global variables Lesson file contents Header block Question block music objects Functions Operators The chordvoicing module The compareintervals module The dictation module The elembuilder module The element block The header block The question block The harmonicinterval module The idbyname module Question block The identifybpm module The idproperty module The idtone module

3 The melodicinterval module The nameinterval module The rhythm module The rhythmtapping module The rhythmtapping2 module The singanswer module The singchord module The singinterval module The twelvetone module The mpd module Midi instrument names Percussion instrument names A. GNU General Public License version 3 Şekiller Bölüm 1. Giriş İçindekiler GNU Solfege Yazılımına Hoş Geldiniz Hatalar Çevrimiçi kaynaklar Solfege Yazılımını İndir Posta listeleri Seçenekler penceresi Çalgılar Kullanıcı Harici yazılımlar Arayüz Pratik Yap Ses ayarı Eğitim seti düzenleyicisi Kulak eğitim deneme çıktısı düzenleyicisi GNU Solfege Yazılımına Hoş Geldiniz Solfege bir Bu programın amaçlarından biri de kaynak kodları konusunda hiç bir şey bilmeseniz bile yazılımı

4 genişletebilme olanağına sahip olabilmenizdir. Eğer bazı özel akorlar üzerine pratik yapmak veya olmayan bazı müziklerle dikte yapmak isterseniz, ders dosyaları yazabilir ve bu dosyaları $HOME Hatalar Hata raporları için Ya da, şu adrese e-posta gönderebilirsiniz Genel konular ve betikler şu e-posta adresine gönderilebilir Lütfen detaylı hata raporu gönderiniz. '' Programı başlatmayı denediğimde bir hata mesajı alıyorum'' gibi bir ifade benim için yetersizdir. Hata raporu gönderirken şunlara dikkat ediniz: Solfege programının hangi sürümünü kullandığınızı belirtiniz. Eğer daha yeni bir sürümü varsa kontrol ediniz. Eğer sadece kararlı sürümü kullanmak istiyorsanız, bu durumda geliştirme sürümlerini test etme durumunda kalmazsınız. Hangi işletim sistemi kullanmaktasınız? Versiyonu nedir? Hata oluştuğunda tama olarak ne yaptığınızı tanımlayınız. Hata raporunun tam bir kopyasını gönderiniz. Size şifre gibi gözükseler de onların Solfege yazarı için çok daha büyük anlamı vardır. Çevrimiçi kaynaklar Solfege anasayfası Daha duruk bilgiler içeren daha küçük web sayfasının linkihttp:// Solfege Yazılımını İndir Kaynak kodunu indirebileceğiniz linkhttp://ftp.gnu.org/gnu/solfege. Eğer maceracı biriyseniz, kararsız sürümü deneyebilirsiniz (biraz hatalı, fakat bazı yeni özellikle içerebilir) buradan yükleyebilirsinizhttp://alpha.gnu.org/gnu/solfege. Bu sürümlerde daha çok hata olabilir, fakat yazılımın yeni özelliklerini deneme şansınız ve bazı hataları bulup raporlama şansınız var. Kaynak kodu ve bazı önceden derlenmiş ikililere ulaşmak içinhttp://sourceforge.net/project/showfiles.php?group_id=1465. Eğer Debian kullanıyorsanızapt-get install solfege komutu ile yazılımı yükleyip kurabilirsiniz. Posta listeleri Çok düşük trafik, azaltılmış ve Solfege yazılımının kararlı sürümlerinin duyurulması için kullanılacak olan bir link. (Subscription Archive)

5 Eğer Solfege yazılımının yükleme ve kurulmasında bazı problemler yaşıyorsanız, ya da sorularınız, yorumlarınız veya Solfege geliştirmek ile ilgili fikirleriniz varsa, yazara veya Sourceforge'daki forumlara ileti göndermek yerine bunları listelere gönderiniz. solfege-devel listesine üye olmadan da ileti gönderebilirsiniz. (Subscription Archive) Hata raporlarının gönderildiği standart GNU adresi. Bu liste'nin şu anda iletildiği posta adresi Seçenekler penceresi Çalgılar Hız Müzik ve arpejler için hızı (saniye başına vuruş sayısı)ayarların. Bu değerler sıralanan alıştırma modülleri tarafından kullanılacaktır: aralıklarıkarşılaştır, armonikaralıklar, tonutanımla, melodikaralık, akorusöyle, aralığısöyle, onikiton, ritm, dakikabaşınavuruşubelirle, aralığıadlandır. Diğer alıştırmaların hız ayarları dosyasından veya alıştırmanın ayarlar sayfasından yapılacaktır. Tercih edilen çalgı Çoğu alıştırmada kullanılan midi çalgısı ve ses yüksekliğini ayarlayınız. Akor çalgıları Solfege akorları çalarken üç farklı çalgı kullanabilir. Bu çalgılardan biri en üstteki nota için, birisi ortadaki ses için diğeri de bas sesi için olacaktır. Eğer akorlardaki sesleri ayrıştırmakta zorlanıyorsanız böyle bir uygulama size yardımcı olacaktır. Tercih edilen vurmalı çalgılar Ritm sorusu başlamadan önceki saymada kullanılacak çalgıyı, ve soru sorulurken kullanılacak olan çalgıyı ayarlayınız. Kullanıcı Kullanıcının sesleri söylemesi istendiğinde Solfege bu bilgiyi bazı alıştırmalarda kullanır.

6 Kullanıcının söyleyebileceği en kalın/en ince ses Bu döndürme düğmeleri Solfege yazılımına kullanıcının söyleyebileceği en tiz ve en pes sesi anlatır. Bu değerler yazılımın önerdiği değerlerdir sadece. Örneğin değerler c ile c' arasına ayarlanmış ise yazılımın size küçük ve büyük ondalık değerler aralığındaki parametrede sesleri söylemesini istemek üzere ayarlamışsınız demektir, bu oranın dışındaki sesleri söylemek zorundasınızdır. Cinsiyet Solfege yazılımı kullanıcının cinsiyetini bilmelidir. Erkek sesi bayan sesine göre bir oktav aşağıdan tınladığı için kullanıcının cevaplandıracağı sorular hazırlanırken bu fark göz önünde tutulmaktadır. Harici yazılımlar Bu sayfadaki programlar için girdiğiniz PATH Solfege tarafından aranacaktır. Eğer programlar PATH dışında kurulmuşlar ise sadece yazmanız gereken programın tam yolunu yazmak olacaktır. Dönüştürücüler Farklı ses dosyalarının birbirleri arasında dönüştürmek için komut satırı verir. %(in)s dönüştürmemize kaynaklık eden dosyaya verilen ad olacak, ve %(out)s ise dönüştüğümüz dosyaya verilen ad olacaktır. Şöyle bir girdi yazmak %(out)s eğer doğru dosya son eki ile kaydedilmiş ise gerekli değildir. Ses dosyası çalarlar Farklı ses dosyası çalan komut satırları. %s çalınacak olan dosya adını alacaktır. Eğer siz yazmaz iseniz dizgenin sonuna eklenen dosya adı şöyle olacaktır %s. Çeşitli CSound ve MMA programlarının kullanımını gerektiren bir kaç alıştırma. Kulak eğitimi test çıktılarını elde etmek için sisteminizde lilypond-book kurulu olmalı, ve dvi formatındaki çıktıların alınabilmesi için latex kurulu olmalıdır. Sisteminizde latex kurulu değilse, sadece html çıktısı elde edersiniz. Eğer girilen dosyanın son eki.py ise, o zaman betik Solfege ile aynı şekilde aynı python yorumlayıcı tarafından çalıştırılacaktır. "Posta yazılımı" kullanıcı kılavuzunda yazan e-posta adresine tıkladığınızda başlayan e-posta yazılımı. Arayüz Kullanıcı el kitabını web tarayıcıda görüntüle. Bunu programın bir parçası olan yardım tarayıcının bir alternatifi olarak kullan.

7 Yeniden boyutlandırılabilen ana pencere: Bu pencere ana solfege penceresini isteğinize göre boyutlandırmanızı sağlar. Dili seç. Eğer Solfege otomatik olarak algılamaz ise dili elle seçebilirsiniz, veya Solfege yazılımınızı işletim sisteminizden farklı bir dilde çalıştırmak isteyebilirsiniz. Pratik Yap Eskisi çözülmeden yeni sorulara izin verilmez: 'yeni' düğmesini soru doğru cevaplanmadan veya kullanıcı "vazgeç" seçeneğini işaretlemeden etkisizleştir. :Eğer soru yanlış ise soruyu tekrarla: Kullanıcı yanlış cevap verirse sesi tekrar çal. Uzman kipi: Bu seçeneği etkinleştirmek şu özellikleri kullanan alıştırma isimletanımla and özelliğitanımla modüllerinin sadece ders dosyasının alt kısmındaki soru seçenekleri ile çalışma yapmanıza imkan verecektir. Uzman kipi etkinleştirildiğinde istatistik kaydı tutulmayacaktır. Ses ayarı Midi ayarı Sesi çalmanın üç yolu vardır: Ses yok: Bunu hata ayıklamak için veya Solfege yazılımını taşımak için kullan. Hiçbir ses çalınmaz, midi olayları bekletilmektedir. Aygıtı kullan: Burada en iyi seçim genellikle /dev/music çünkü en iyi vurma çalgılar desteğine sahiptir. /dev/sequencer2 bu genellikle şuna simgesel bir linktir /dev/music. Eğer sisteminizde bu yoksa /dev/music, root olarak onu oluşturabilirsiniz (eğer linux çekirdeğinin 2.2 veya daha üstünü kullanıyorsanız): cd /dev mknod music u 14 8 MS Windows işletin sisteminde bu seçenek şöyle etiketlenecek Windows çokluortam çıkışı. Dış midiçalar kullan: Bu seçenek eğer harici bir ses düzeneği kullanıyor veya ses kartınızdaki midi sentezleyici kötü ve timidity kullanmak istiyorsanız faydalı olabilir.

8 Eğitim seti düzenleyicisi Eğitim seti düzenleyicisi soruların MİDİ/WAV/MP3/OGG dosyalarını üretmenize ve bunları cep telefonu, MP3 çalar gibi taşınabilir aygıtlara yüklemenize olanak tanır. Çözüm tablosu çıktısını almanız için üretilecektir. Ondan sonra, MP3 çalıcınız ile izleri karışık sırada çalabilecek ve çözüm tablonuzu müziği doğru algılayıp algılamadığını anlamak için kullanabileceksiniz. Eğitim seti düzenleyicinizi hangi alıştırmaların oluşturulacağını belirlemek için kullanırsınız. Daha sonra kullanmak üzere tanımınızı bir dosyaya kayıt edebilirsiniz. Her seferinde şu düğmeye Dışarı Aktar basarak seçtiğiniz dizinde yeni dosya setleri oluşur. Taşınabilir aygıtınıza oluşturduğunuz ses dosyalarını elle yüklemeniz gerekecektir. Bu program size hoşunuza giden ders dosyalarından sorular türetmenize imkan tanır, fakat daha tipik bir yolu tercih ederseniz bir veya birkaç dersten yola çıkarak bir sürü soru türetmektir. Farklı dosya yapılarını birbirleri arasında dönüştürmekte kullanılan programlar tercihler penceresini Grafik kullanıcı arayüzü sayfasında tanımlanmıştır. Eğer, MIDI dosyalarını WAV, MP3 veya OGG kipine dönüştürmekte sorunlar yaşıyorsanız oradaki tanımlamaları lütfen denetleyiniz. Tablo başlıkları açıklaması Say Tekrarla Gecikme Ders dosyasından üretilecek soruların sayısı. Her sorunun tekrarlanma sayısı. Sorular arasındaki gecikmenin ne kadar olacağı. Dörtlük nota uzunluğunda ayarlandı. Kulak eğitim deneme çıktısı düzenleyicisi Bu araca Dosya menüsünden ulaşabilirsiniz. Onun kulak eğitimi testlerini kağıda basmak için kullanabilirsiniz. Solfege belgenin 2 ayrı çıktı türünü üretecektr: biri öğrencilerin tamamlaması için, ve diğeri de cevap anahtarı olacaktır. Gördüğünüz Ekle düğmesi alıştırmalar oluşturabileceğiniz ve etkin tüm alıştırmaları ağaç görünümde gösterildiği bir açılan menü gösterecektir. Bunu yazarken kullanılan alıştırma modüllerü idbyname, melodicinterval and harmonicinterval. Ders dosyalarından yazma idbyname modülü, sadece chord, rvoice ve voice müzik objeleri desteklenir. Bölüm 2. Alıştırmalar için Yardım bölümleri İçindekiler Armonik aralık

9 Yapılandırma Melodik Aralık Yapılandırma Aralığı seslendir Yapılandır Akoru nitelendir Kadansı nitelendir Müziğe verilecek çok seçenekli cevaplar Akoru söyle Ritm Ritmi vur Dikte Diziler Entonasyon Sesi nitelendir Elle yapılandırma Dakika başına vuruş sayısı 12 rastgele notayı söyleyiniz. Aralıklar adlandır Armonik bağlantı diktesi Armonik aralık Bu alıştırma aralıkları çalışabilecek olduğunuz alıştırmalardan biridir. Anlayış basittir. Siz rastgele bir aralık çalınması için Yeni aralıkdüğmesine basarsınız ve aralığın hangi nitelikte olduğunu söylersiniz. Eğer düğmeler arayüzünü kullanıyorsanız, temsil ettiği aralığı duymak için düğmelere sağ tıklamanız gerekir. Yapılandırma Alıştırmanın yapılandırma sayfasında, soruya cevap vermenin farklı yollarını seçebileceğiniz karma bir kutu vardır. Orada piyano, gitar, bas ve varsayılan düğmeler arabirimine ek olarak akordiyon'un birkaç türü vardır. Piyano arabirimini gösteren ekran görüntüsü aşağıdadır.

10 Yeni aralık: Alt+n Tekrarla: Alt+r Melodik tekrarla: Alt+m Vazgeç: Alt+g Küçük ikili: 1 Tam dörtlü: 2 Büyük altılı: 3 Küçük dokuzlu: 4 Büyük ikili: q Tamses:w Küçük üçlü: a Tam beşli: s Küçük yedili: e Büyük dokuzlu: r Büyük yedili: d Küçük onlu: e Büyük üçlü: z Küçük altılı: x Tam oktav: c Büyük onlu: d Melodik Aralık Alıştırma rastgele aralıklar üretir veya siz bunları tanımlamaya çalışmalısınız. Eğer düğmeler arayüzünü kullanıyorsanız, temsil ettiği aralığı duymak için düğmelere sağ tıklamanız gerekir. Yapılandırma Alıştırmanın yapılandırma sayfasında, soruya cevap vermenin farklı yollarını seçebileceğiniz karma bir kutu vardır. Orada piyano, gitar, bas ve varsayılan düğmeler arabirimine ek olarak akordiyon'un birkaç türü vardır. Piyano arabirimini gösteren ekran görüntüsü aşağıdadır. Yeni soru: Alt+n Tekrarla: Alt+r Vazgeç: Alt+g Küçük ikili: 1 Tam dörtlü: 2 Büyük altılı: 3 Küçük dokuzlu: 4 Büyük ikili: q Tamses:w Küçük yedili: e Büyük dokuzlu: r

11 Küçük üçlü: a Tam beşli: s Büyük yedili: d Küçük onlu: e Büyük üçlü: z Küçük altılı: x Tam oktav: c Büyük onlu: d Aralığı seslendir Bu alıştırmada, Solfege yazılımı bir veya birden fazla aralığı gösterecektir ve bunları seslendirmelisiniz. Ne yazık ki, eğer Solfege yazılımının doğru seslendirme yapıp yapmadığınıza Solfege karar vermesi için sesleri bir mikrofona henüz söyleyemiyorsanız, o zaman doğru söyleyip söyleyemediğinize kendiniz karar vermek zorundasınız. Yapılandır İnsan sesi bölgesinde kalarak bu yazılım bir soru sormayı deneyecek, ki bu işlem tercihler penceresinde yapılandırılmıştır. Bazen, soruları daha makul ses sınırları içinde kullanmak pek mümkün olmamıştır, örneğin bazı alıştırmalar öyle programlanmıştır ki yukarı doğru giden pek çok aralık oluşturulmuştur. Yeni aralık: Alt+n Yeni aralık, son cevap doğru idi: Alt+n Yeni aralık, son cevap yanlıştı: Alt+w İlk sesi tekrar edin: Alt+r Cevabı çal: Alt+p En son sesi çal: Alt+l Akoru nitelendir Bu alıştırmanın amacı çalınan akoru nitelendirmektir. Alıştırmaya Yeni düğmesine basarak başlayın. Solfege siz düğmeye basınca bir akor çalacaktır, ve boş dizeğin altındaki düğmelerden birine basarak bu akoru nitelendireceksiniz. Eğer tahmininiz doğru ise, program akoru dizekte gösterecek ve durum çubuğunda "Doğru" mesajı yanıp sönecektir. Bundan sonra siz Yeni düğmesine basarak yeni bir soruya hazırlanacaksınız.

12 Eğer tahmininiz yanlış ise durum çubuğunda "Yanlış" mesajı gözükecektir. Yeni akor: Alt+n Tekrarla: Alt+r Arpeji tekrarla: Alt+a Vazgeç: Alt+g Kadansı nitelendir Kadansları ona ait düğmelere basarak nitelendirebilirsiniz. As acknowledged in bug #5 we need cadence exercises in Solfege. Solefege yazılımının bu sürümünde, sadece majör kadanslara ait bir alıştırmamız vardır. Bu alıştırmada, ekseni algılamak için bir majör dizi çalınmaktadır. Belki bu çok azdır? Sorudan önce tam bir I-IV-V-I bağlantısını duymaya istiyor muyuz? Ya da alıştırmasını yapmak istediğimiz kadansı içeren bir müziğe ihtiyacımız olabilir sürümünü çıkarmadan önce karar vermemiz gereken konulardan biri de budur. Yorumlarınızı ve müziklerinizi şuraya eklenebilir bug #5. Müziğe verilecek çok seçenekli cevaplar Bu sayfa tüm alıştırmaların bulunduğu genel yardım sayfasıdır ve bu alıştırmalar idproperty alıştırma modülü kullanılarak yazılmıştır. Alıştırmalar daha detaylı yardım metinleri ile görüntülenecektir. Yukarıdaki ekran görüntüsü bir alıştırmanın nasıl göründüğünü göstermektedir. Alıştırma bir soru içerecek ve bir müzik çalacaktır, ve düşmelerden oluşan tablodaki sütünlardaki cevaplardan birini seçeceksiniz. Bir sütündaki doğru cevabı seçerseniz, etiket kalın olacak ve "Doğru" mesajı durum çubuğunda yanıp sönecektir. Alıştırmada bir Arpeji tekrarla düğmesi bulunur, bu durum soru veya soruların arpej olarak da çalınabilme olacağı varsa geçerlidir. Yeni akor: Alt+n Tekrarla: Alt+r Arpeji tekrarla: Alt+a Vazgeç: Alt+g

13 Akoru söyle Eğer bir koro yönetiyorsanız, eğer yakınınızda piyano yoksa, tüm partilerin ilk başlangıç seslerini söylemelisiniz, ya da bir diyapasonunuz olmalı. Eğer erkekseniz, kadın seslerini bir oktav aşağıdan söylemelisiniz. Yazılım LA sesini (440 hz) sizin için çalacaktır, ve söylemeniz gereken akoru gösterecektir. Solfege yazılımı henüz mikrofonu desteklememektedir, bu yüzden cevabınızın doğruluğunu kendiniz kontrol etmelisiniz. Yeni: Alt+n 440hz: Alt+z Cevabı tekrarla: Alt+p Ritm Yazılım rastgele üretilmiş bir ritm çalacak ve kullanıcının ritmi yeniden üretmesi gerekecektir. 'Kullanıcı' değişik ritmik ögeleri içeren düğmelere tıklayarak ritmleri girecektir. Yeterli ritmik unsur girdikten sonra, Solfege cevabınızı kontrol edecektir. Eğer herşey doğruysa mutlu bir yüz çıkacak eğer değilse üzgün bir surat gözükecek ve yanlış ritmler gösterilecektir. Üzgün surata tıkladığınızda ya da sayfanın üstündeki ritm düğmelerine tıkladığınız zaman, eğer cevaplarınızdan bazıları yanlış ise, baştan sona tüm yanlış ögeler kaldırılacaktır (cevabınızdaki doğru ritmler korunacaktır). Önerinizi duymak için 'Çal' düğmesine tıklayabilirsiniz. Bu alıştırmadaki sorular ritm ögelerinin rastgele seçimi ile oluşturulmaktadır aynı zamanda. Bunun yapmanın en iyi yolu bu değildir, ve umarız daha sonraki sürümlerde soruları harmanlamanın daha akılcı yolunu bulacağız. Yeni: Alt+n Tekrarla: Alt+r Vazgeç: Alt+g Gerisilme: Gerisilme

14 Ritmi vur Yazılım rastgele üretilmiş bir ritm çalacak ve kullanıcının ritmi yeniden üretmesi gerekecektir. 'Kullanıcı' değişik ritmik ögeleri içeren düğmelere tıklayarak ritmleri girecektir ve şu düğme kullanılacaktırburaya vur. Dikte Bu alıştırmaya dikte alıştırması denir, fakat ders dosyaları hazır ise bu alıştırmalar başka şekillerde de kullanılabilir: Solfege yazılımı kağıda yazacağınız bir müziği çalar. Müziğin küçük parçalarını tekrar etmesi için dörtlük nota şeklindeki düğmeye basın. Bir hata yapıp yapmadığınızı kontrol etmek için Göster düğmesini tıklamalısınız. Bu alıştırmayı deşifre amaçlı kullanabilirsiniz. Alıştırmaya başladığınızda, Göster'e basın ve müziği söylemeye çalışın. Ondan sonra programın müziğin tamamını çalması için Çal'a veya dörtlük nota şeklindeki düğmelere basın. Başarılı olup olmadığınıza kendiniz karar vermek durumundasınız. Tüm müziği çal: Alt+p Göster: Alt+s Diziler Diziler karışık sıradadır. Örneğin yunan lidyen dizisi (C-D-E-F-G-A-B-C) ortaçağ ve modern lidyen (C- D-E-F#-G-A-B-C) dizisinden farklıdır. Aşağıdaki talo GNU Solfege yazılımının bu sürümünde kullanılan dizileri göstermektedir here. Solfege yazılımı dizi alıştırmalarının sadece üç çeşidini içerir. Solfege bir dizi çalacaktır, ve diziyi dizi adlarının olduğu düğmelerden birine tıklayarak tanımlamalısınız. Solfege bir dizi çalacaktır, ve siz dizinin yapısını tanımlamalısınız. Bu diziler size '1', '2' ve '3' gibi düğmelerden oluşan etiketlerle gösterilecektir. Bu numaralar küçük ikili, büyük ikili ve küçük üçlü aralıklarını temsil edeceklerdir. Solfege size bir dizi çalacak ve siz de dereceyi belirleyeceksiniz. Örneğin, Solfege doğal minör dizisini almış ve bu diziyi size dizinin herhangi bir sesinden başlayarak çalmaya başlayabilir, ve siz dizinin hangi notadan başladığını belirlemelisiniz.

15 Yeni: Alt+n Tekrarla: Alt+r Yavaş hızda tekrarla: Alt+s Vazgeç: Alt+g Entonasyon Bu alıştırmada, Solfege bir aralık çalacak ve aralığın nasıl temiz söyleneceğini söylemelisiniz. Bunu 'çok küçük', 'temiz' or 'çok büyük' düğmelerine tıklayarak yapabilirsiniz. Bu üç değmeden birinin olmaması da mümkündür. Yeni: Alt+n Tekrarla: Alt+r Vazgeç: Alt+g Göster: Alt+s Sesi nitelendir Bu ses hafızası ve aralık alıştırmasının birleşimidir. Bazı kişiler bu tür bir çalışmanın size mükemmel bir duyuş yetisi (absolut kulak) kazandırdığına inanırlar, ama ben inanmıyorum. Programın temelinde size bir ses duyurup bunu belirlemenizi istemek ve bu sesi bir önce verilen ses ile karşılaştırmanızı beklemektir. Başlamak için program size bir ses çalacak ve onun adını durum çubuğunda gösterecektir. Siz sesleri piyano tuşesine tıklayarak veya klavye tuşlarındaki kısayol tuşlarına basarak nitelendireceksiniz. Bir sesi doğal yoldan tahmin etmeden duymak için piyano tuşesine tıklayın. (Bazıları buna kopya çekmek diyor...) Elle yapılandırma Eğer ön sayfadan "Kendi Yapılandır" seçeneğini seçersen bu alıştırmayı istediğiniz gibi

16 yapılandırabilirsiniz. Bu alıştırmayı kullanmanın bazı yolları vardır. Kişisel olarak, bu alıştırmayı çok kullanmadım, ve aşağıdaki kısımlar sadece önerilerden ibarettir. Nota nota Sadece birinci zorluktaki c-d-e notalarıyla başlayın. Puanınız en az 96% doğruya ulaştığında, f sesini ekleyin ve devam edin. Alıştırmalar, tüm 12 ses ile alıştırmanızı bitirene kadar sürecektir. Ağır LA Ağırlık 11 (veya daha yüksek) derecesinde sesi yapılandırın ve seslerin tümünün ağırlığı 1 olsun. Bu yolla program sesi daha sık çalacak, böylece sesi hatırlayacak ve bu sesi diğer sesleri hatırlamak için bir referans sesi olarak görmeye başlayacaksınız. Bu şekilde bir süre pratik yaptıktan sonra, daha zor alıştırmalara daha cesaretle geçebileceksiniz. Yapılandır Eğer "Kendiniz Yapılandırın"ı çalıştırırsanız, yapılandır penceresinin tepesinde farklı seslerin ne kadar önemli olduğunu programa söyleyeceksiniz. Eğer örneğin siz bir sese 11 puan, tümünden herbirine 1 puan verirseniz (11+11*1)/11*100 = 50% rastgele tonlar bir la olacaktır. Aşağıda rastgele seslerin hangi oktavdan geleceğini seçebilirsiniz. Bundan sonra eskisini çözdüyseniz Solfege otomatik olarak size yeni bir soru soracaktır. Aşağıdaki çerçevede eğer cevabınız yanlışsa, bazı kendiliğinden açıklanmış güzel seçenekleri ayarlayabilirsiniz. Klavye kısayolları tercihler penceresinde ayarlanabilir. Dakika başına vuruş sayısı Yazılım metronom gibi bir tempo çalacaktır. Dakika başına kaç vuruş çalındığını tahmin etmelisiniz. Her düğme bir tempoyu simgeler, ve yazılım sadece kalın metine sahip tempoları çalacaktır. Temponun durumunu değiştirmek için düğmenin üzerine sağ tıklayınız. Dikkat: ritmin bağlı olduğu özellik gtk timeout_add işlevidir, bu yüzden çok da kesin değildir. Yeni tempo: Alt+n Vazgeç: Alt+g

17 12 rastgele notayı söyleyiniz. Bu alıştırmada, dizideki tüm on iki sesi karışık sırada gösterecek ve dizinin ilk sesini çalacak. Sonra, siz tüm sesleri söyleyebilir ve son sesin uyup uymadığını kontrol edebilirsiniz. Bu yüzden bu çalışma, aralıkları söyleme alıştırmasından ziyade deşifre sınavı gibidir. Bu sebeple, önce diğer aralık alıştırmalarını denemelisiniz. Yeni: Alt+n İlk notayı çal: Alt+l Son notayı çal: Alt+l Hepsini çal: Alt+p Aralıklar adlandır Bu alıştırmada, Solfege bir aralık gösterecek, ve siz de aralığı niteleyeceksiniz. Bu bir müzik teorisi alıştırmasıdır, ve kulak eğitim alıştırması değildir. Aralıkları nasıl niteleyebileceğinizi öğrenmek için şunu okumalısınız Aralıklar. Aralığı düğmeye tıklayarak özel ismini ve genel ismini söyleyerek nitelersiniz. Armonik bağlantı diktesi Bu alıştırmada, Solfege size bir müzik çalacaktır, ve siz armonik bağlantı alıştırmasını simgeleyen düğmelere tıklamalısınız. Bölüm 3. Müzik Kuramı İçindekiler Diziler Aralıklar İkililer Üçlüler Dörtlü Beşli

18 Altılılar Yedililer Aralıklların Çevrimi Diziler Davide Bonetti önemli boyutta dizi alıştırmaları ve tüm dizileri anlatan sayfalarla önemli katkılarda bulunmuştır. Bu sayfaları bulabileceğiniz yer burasıdır. Aralıklar Müzik kuramında iki nota arasındaki uzaklıktan bahsederken aralık kelimesini kullanırız. Eğer iki ses aynı anda duyuluyorsa buna armonik aralıklar, eğer peşpeşe duyuluyorlarsa melodik aralıklar deriz. Aralık adları iki parçadan oluşur. Örneğin "büyük üçlü" and "tam beşli". Walter Piston'un "Armoni" kitabında bu iki parça özel isim ve genel isim olarak tanımlanmıştır. Wikipedia sayfalarında bu iki parça aralık niteliği ve aralık numarası olarak tanımlanır. Bazıları ise aralıklardan bahsederken sayısal boyut terimini kullanmaktadır. Genel ismi arızaları gözardı ederek dizek üzerindeki perdeleri sayarak bulursunuz. Böylece eğer adlandırmak istediğiniz aralık Mi'den Sol diyez'e gidiyorsa, 3 ses (mi, fa, sol) sayarız ve genel ismin üçlü olduğunu görürüz. Özel isim bize aralığın tam adını anlatır. Sesdeşler, dörtlüler, beşliler ve sekizliler eksilmiş, saf veya artmış olabilir. İkililer, üçlüler, altılıar ve yedililer küçük, büyük, eksiltilmiş veya arttırılmış olabilir. Bir küçük aralık, büyüğüne göre yarım perde daha küçüktür. Bir eksiltilmiş aralık minör aralığına göre bir yarım perde daha küçük, bir arttırılmış aralık tam veya büyük olanına göre yarım perde daha büyüktür. Arızalar aralığın boyutunu değiştirebilirler. Bir aralığın ikinci sesine diyez veya ilk sesine bir bemol eklerseniz arlık yarım perde daha büyük olacaktır. Ve ikinci ses bemol veya birinci sese diyez eklerseniz aralık bir yarım perde daha küçük olacaktor. Gelen bölümde aralıkların adlandırılması daha detaylı biçimde anlatılmaktadır. İkililer İkilileri tanımak kolaydır: dizekteki komşu seslerdir bunlar. Notanın biri çizginin tam içinde ötekisi ise bir sonraki veya bir önceki boşluktadır. Küçük ikili yarım perde, büyük ikili tam perde uzaklığındadır. İkilileri tanımayı öğrenmek için, önce doğal skalada hangi sesler arasında ikililerin kendiliğinden oluştuğunu anlamalısınız. Burada gördüğünüz gibi Şekil 3.1,, sadece E-F ve B-C sesleri küçük ikilidir. Diğerlerinin tümü büyük aralıklardır. Buraya bakarak Şekil 3.1, piyano tuşesinden de bunu doğrulayabilirsiniz. Göreceğiniz gibi E ve F ile B ve C arasında hiç siyah tuş yoktur. Şekil 3.1.

19 Eğer ikililer arıza almış ise, aralığın boyutunda bunların neyi değiştirdiğine bir bakalım. Bir kaç aralık tanımlayalım! Şekil 3.2. Şu aralıkdan arızayı kaldıralım Şekil 3.2, ve F-G seslerinin büyük ikili oluşturduğunu görelim. İkinci sese bemol eklediğimizde, aralığın boyutu yarım perde küçülür, ve küçük ikili olur. Şekil 3.3. Arıları kaldırınca, A-B'nin büyük ikili olduğunu görürüz. Hatırlıyorsunuz Şekil 3.1,, değil mi? Sonra La sesine bemol ekleyince aralık artık ikili olur. Ve Si sesine de bemol ekleyince, aralık büyük ikili olur. Şekil 3.4. Arıları kaldırınca Mi-Fa'nın küçük ikili olduğunu görürüz. Alttaki sese bemol ekleyince, iki ses arasındaki aralık bir yarım perde açılır, ve büyük ikili olur. Üstteki ses diyez eklersek aralık yarım perde daha büyür ve artmış ikili olur. Üçlüler Bir küçük üçlü aralığı, bir küçük ve bir büyük ikiliden veya üç yarım perdeden oluşur. Bir büyük üçlü aralığı iki büyük ikiliden veya dört yarım perdeden oluşur. Şekil 3.5, tüm doğal yapıdaki üçlüleri gösterir. Büyük aralıkları ezberlemelisiniz, Do-Mi, Fa-La ve Sol-Si. Bunun dışındaki diğer dört aralık küçüktür. Şekil 3.5. Bundan sonra arızaların aralıkların özel isimlerini nasıl değiştirdiğine bakabilirsiniz. Bu ikililerin başına gelen yöntemle aynıdır. Dörtlü Düz dörtlü 2½ perde, veya iki büyük ikili ve bir küçük ikiliden oluşur. Şekil 3.6, doğal dizideki tüm dörtlüleri gösterir. Fa-Si arasındaki dörtlünün artmış ve diğer altısının düz olduğunu ezberlemelisiniz. Şekil 3.6.

20 Beşli Düz beşli 3½ perde, veya üç büyük ikili ve bir küçük ikiliden oluşur. Şekil 3.7, doğal yapıdaki tüm beşlileri gösterir. Si-Fa dışındaki artmış dışındaki diğerlerinin düz beşli olduğunu ezberlemelisiniz. Şekil 3.7. Eğer aralıkta arıza varsa, bunun aralığın boyutunu nasıl değiştirdiğini kontrol etmeliyiz. Bir eksiltilmiş beşli tam beşliden bir yarım perde daha küçük, ve bir artmış beşli bir yarım perde daha büyüktir. Aşağıda bununla ilgili bir kaç örnek bulacaksınız: Şekil 3.8. Şuradan anımsarsanız Şekil 3.7, Si-Fa artık beşlidir. Burada alttaki ses Şekil 3.8, bemol almış olup aralığı bir yarım perde büyütür ve aralığın niteliğini eksiltilmiş den tam beşliye dönüştürür. Şekil 3.9. Şurada da görüldüğü gibi Şekil 3.7, Mi-Si aralığı tam beşlidir. Burada Şekil 3.9, Mi bir bemol almakta olup, aralığı artmış hale getirmektedir. Fakat ardından Si çift bemol alarak aralığı iki yarım perde küçük hale getirir ve aralığı eksik beşliye dönüştürmektedir. Altılılar Altılılar aralığın çevrilmesiyle işimizi kolaylaştırır ve üçlü hale gelir. Ve aşağıdaki kural uygulanır: Eğer üçlü eksiltilmiş ise, o zaman altılı artmış olur Eğer üçlü küçük ise, altılı büyük olur Eğer üçlü büyük ise, altılı küçük olur Eğer üçlü artmış ise, o zaman altılı eksiltilmiş olur Eğer aralıklar size zor gelirse, Mi-Do, La-Fa ve Si-Sol seslerinin küçük olduğunu ezberleyin. Diğer dördü büyüktür. Sonra, arıza varsa özel adları değiştirip değiştirmediğini kontrol edin. Bunu ikililere yaptığımız gibi diğerlerine de uygulayabiliriz.

21 Şekil Yedililer Yedililer, altılılara yapıdlığı tanımlanırlar. Yediliyi çevirdiğinizde, ikili elde edersiniz. Eğer aralıkları çevirmek size zor gelirse, Do-Si ve Fa-Mi seslerinin küçük olduğunu ezberleyin. Diğer beşi büyüktür. Sonra, arıza varsa özel adları değiştirip değiştirmediğini kontrol edin. Bunu ikililere yaptığımız gibi diğerlerine de uygulayabiliriz. Şekil Aralıklların Çevrimi Bir aralığın çevrimini yaparken birinci sesi bir oktav yukarı veya ikinci sesi bir oktav aşağıya alırsınız. Böylece genel isimlerde şöylesi değişiklikler olur: İkililer çevrilince yedili olur. Üçlü çevrilince altılı olur. Dörtlü çevrilince beşli olur. Beşli çevrilince dörtlü olur. Altılı çevrilince üçlü olur. Yedili çevrilince ikili olur. Özel adlı aralıklardaki değişikli ise şöyle olur: Eksiltilmiş aralık çevrilince artmış olur. Küçük çevrilince büyük olur. Tam, tam kalır. Büyük çevrilince küçük olur. Artmış çevrilince eksiltilmiş olur. Aşağıda iki örnek vardır, bir büyük üçlü çevrilmiş ve küçük altılı olmuş, ve bir küçük yedili çevrilmiş ve büyük ikili olmuştur.