KPSS soruda 65 SORU EĞİTİM BİLİMLERİ GELİŞİM PSİKOLOJİSİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI

Transkript

1 KPSS soruda 65 SORU EĞİTİM BİLİMLERİ GELİŞİM PSİKOLOJİSİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI

2 Komisyon KPSS Eğitim Bilimleri Soru Bankası Gelişim Psikolojisi ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. AŞ ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: 2018, Ankara Yayın - Proje: Ümit Dilaver Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan Türkçe Redaksiyon: Ümit Dilaver Kapak Tasarım: Gürsel Avcı Baskı: Vadi Grup Basım A.Ş. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105 Yenimahalle/ANKARA ( ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay/ANKARA Yayınevi: Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: İnternet: E-ileti: pegem@pegem.net

3 ÖN SÖZ Bir öğretmen ebediyete hükmeden insandır. Tesirlerinin nerede biteceği asla bilinemez. Henry Adams Değerli Öğretmen Adayları, Kendini eğitime ve öğretime adamanın kutsallığını yaşamak için çıktığınız bu yolda iyi bir başlangıç yapmak ve mutlu yarınlara ulaşmak için ilk adım çalışmaya karar vermeniz ve doğru bir şekilde çalışmaya başlamanızdır. Bu doğrultuda hazırladığımız yayınlarımızla sizi en uygun şekilde amacınıza ulaştırmayı hedefliyoruz. Sınavda başarılı olabilmeniz için; yeterli bilgi düzeyine, çok sayıda soruyu anlayarak ve hızlı bir şekilde cevaplama becerisine sahip olmanız gerekmektedir. Bu özellik göz önünde bulundurularak; sınav formatına uygun sorular, ayrıntılı çözümler, konu bilgisi ve genel bilgi düzeyinizi ölçen testler hazırlanmıştır. Uzun bir çalışma ve yoğun bir emeğin ürünü olan bu kitabın size ihtiyacınız olan faydayı sağlayacağına ve sizi KPSS de başarıya ulaştıracağına inanıyoruz. Kitapta yer alan sorularla ilgili öğrenmek istediğiniz herhangi bir şey olur ise adresine e-posta yoluyla ya da numarasına WhatsApp üzerinden iletmeniz yeterli olacaktır. Sorunuz en kısa sürede yazarlarımız tarafından cevaplandırılacaktır. Bu ülkenin geleceğinin teminatı olan gençleri yetiştirme gibi kutsal bir meslek olan öğretmenlik hayatınızda başarılar dileriz Pegem Akademi iii

4

5 İÇİNDEKİLER Ön Söz...iii İçindekiler... v GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Gelişimde Temel Kavramlar Gelişimde Temel Kavramlar Gelişimde Temel Kavramlar Gelişimde Temel Kavramlar Gelişimde Temel Kavramlar Gelişimde Temel Kavramlar Gelişimde Temel Kavramlar Fiziksel Gelişim Fiziksel Gelişim Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi Kişilik Gelişimi Kişilik Gelişimi Kişilik Gelişimi Kişilik Gelişimi Kişilik Gelişimi Kişilik Gelişimi Kişilik Gelişimi Kişilik Gelişimi v

6 Ahlâk Gelişimi Ahlâk Gelişimi Ahlâk Gelişimi Ahlâk Gelişimi Ahlâk Gelişimi Ahlâk Gelişimi Benlik Gelişimi Karma Testler Karma Testler Tarama Testi Tarama Testi vi

7 TEST Bir araştırmacı, çocukların yaşa bağlı bilişsel gelişimlerini incelemek amacıyla üç, altı ve dokuz yaşlarından seksener çocuk seçmiştir. Seçtiği çocuklarla yedi yıl boyunca çalışmış ve yaptığı incelemeler sonucunda elde ettiği verilerle genellenebilir sonuçlara ulaşmaya çalışmıştır. Yukarıda sözü edilen araştırmacının kullandığı araştırma yöntemi aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturur? A) Nitel B) Psikoanaliz C) Boylamsal D) Sırasal desen E) Kesitsel 2. Bir araştırmacı, zekâ ile problem çözme becerisi arasındaki ilişkiyle ilgili yapılmış 80 ilişkisel araştırmayı değerlendirerek bu çalışmaların bir sentezini oluşturmaya çalışmıştır. 3. Araştırmacının kullandığı yöntemin aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir? A) Boylamsal B) Meta-analiz C) Kesitsel D) Örnek olay E) Vaka analizi I. Derin in başlangıçta kelimeleri doğru telaffuz edemezken ilerleyen zamanlarda iki-üç kelimelik cümleler kurmaya başlaması II. III. IV. Yalın ın, annesi ile babası ayrıldıktan sonra giderek içine kapanması Zeynep in anaokuluna başladıktan sonra ayakkabılarının bağcıklarını bağlarken eskisi kadar zorlanmaması Faruk un boyunun uzaması Yukarıdaki ifadelerden hangisi gelişme kavramına örnek olarak gösterilemez? A) Yalnız II B) II ve III C) II ve IV D) II, III ve IV E) III ve IV 4. Bir araştırmada 2 aylık bazı bebeklerde utangaçlığın belirtileri gözlenmiştir. Bu bebekler kaşlarını çatmakta ve hareketsiz bir şekilde yatmaktadırlar. Daha sonraları bu bebeklerin tanımadıkları yetişkinler gördüklerinde aşırı korktukları, yeni durum ve objelerle karşılaştıklarında sinirlendikleri belirlenmiştir. 3 ya da 4 yaşlarına geldiklerinde de çevreleri tarafından utangaç olarak isimlendirildikleri gözlenmiştir. Psikolog Jerome Kogan a göre bazı bebekler yeni durumlara karşı diğerlerinden daha fazla tepki göstermektedirler. En küçük bir stres bile kalp atışlarını hızlandırmakta, kas gerilimini artırmakta ve hormonal düzeyde değişikliklere neden olmaktadır. Bu aşırı fizyolojik tepki gösterme özelliği daha sonraları sosyal ortamlarda bebeklerin utangaçlık örüntüsü göstermelerine yol açmaktadır. Yukarıdaki açıklamaya göre bebeklerin utangaçlık örüntüsü oluşturmaları aşağıdaki gelişim alanlarından hangisi ile doğrudan ilgilidir? A) Kişilik B) Bilişsel C) Ahlak D) Devinişsel E) Anatomik 5. Rutherford, Mathur ve Quinn yapılandırılmış iş birlikçi öğrenme etkinlikleri ve doğrudan eğitim vermenin, suçlu ve saldırgan kız çocuklarının iletişim becerilerine olan etkisini belirlemek amacıyla bir araştırma gerçekleştirmiştir. Yaşları 14 ile 17 arasında değişen on dört ergenle yürütülen çalışmada iletişim becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmış ve çalışma sonucunda bireylerin iletişim becerileri açısından ilerleme kaydettiği, saldırganlık davranışlarının ise azaldığı gözlenmiştir. İzleme çalışmasında ise iletişim becerilerinde düşüş gözlenmesine karşılık katılımcıların iletişim becerilerinin başlangıç noktasından daha yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Yukarıda verilen durumda kullanılan araştırma aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturabilir? A) Deneysel araştırma B) Kesitsel C) Betimsel araştırma D) Psikanaliz E) Sırasal araştırma 1

8 6. Tek yumurta ikizleri aynı genetik donanıma sahip olsalar bile aralarında bireysel farklılıkların bulunduğu görülmektedir. Tek yumurta ikizlerinde gözlenen bu farklılığa gelişimi etkileyen faktörlerden hangisi yol açmaktadır? A) Deneyim B) Genotip C) Tarihsel Zaman D) Kalıtım E) Genler 7. Kimi çocuklar bireysel bazı becerileri sergilerken diğer çocuklara göre zorlanırlar. Örneğin, ilköğretim birinci sınıfa başladıklarında bazıları daha düzgün yazı yazarken bazıları diğerleri kadar düzgün yazamazlar. Aslında bu durum bireysel beceri farklılıklarının dışında, çocukların gelişimlerinin hangi aşamasında olduklarını belirleyen en önemli etken olan..kavramıyla ilgilidir. Yukarıda sözü edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Tarihsel zaman B) Büyüme C) Olgunlaşma D) Öğrenme E) Kritik dönem 8. Lisede edebiyat öğretmeni olarak görev yapan Neslihan Hanım, bir ilköğretim okuluna Türkçe öğretmeni olarak tayin istemiştir. Neslihan Hanım, göreve başladığında geçmiş alışkanlıkları ile Türkçe dersi için fazla derinlikli bir anlatım kullanmıştır. Girdiği sınıflardan bazı öğrenciler okul psikolojik danışmanına giderek öğretmenlerinin anlattığı birçok şeyi anlamakta güçlük çektiklerini, Neslihan Öğretmen in anlattığı birçok konuya dair önceden herhangi bir bilgiye sahip olmadıklarını, bu nedenle de Türkçe dersinde başarısız olacaklarıyla ilgili endişelerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin yaşadığı sıkıntılarla ilişkili olan gelişim kavramı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Zekâ B) Olgunlaşma C) Büyüme D) Hazırbulunuşluk E) Kritik dönem 9. I. Yeşim Hanım ın on bir aylık bebeğiyle eskiye oranla daha çok konuşmaya başlaması II. III. Erhan Bey in uzun süredir görmediği yeğenine yaşını söyleyerek aldığı pantolonun küçük gelmesi Aynı sınıfa dört yıl boyunca uygulanan ilgi envanterinden elde edilen puanlardaki kararlılığın yıllara bağlı olarak artması Yukarıdaki örneklere karşılık gelen gelişim kavramları sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir? A) Olgunlaşma-Büyüme-Yaş B) Çevre etkisi-büyüme-yaş C) Kritik dönem-yaş-olgunlaşma D) Hazırbulunuşluk-Kritik dönem-büyüme E) Hazırbulunuşluk-Büyüme-Yaş 10. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi ergenlik döneminde gözlenen hızlı bedensel değişimin doğrudan bir sonucu olarak nitelendirilemez? A) Dış görünüşe verilen önemin artması B) Karşı cinse olan ilginin artması C) Psikomotor davranışlarda sakarlık gözlenmesi D) Erkeklerde meme düğümcüklerinin oluşması E) Dönemin sonuna doğru birincil cinsiyet özelliklerinin kazanılması 11. Yedi yaşında olan iki öğrenciden birisi okumayı oldukça erken öğrenmiş olmasına rağmen diğer öğrenci henüz okumayı öğrenememiştir. Bu durum hangi gelişim ilkesiyle açıklanır? A) Gelişim yordanabilir bir sıra izler. B) Gelişim genelden özele doğrudur. C) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. D) Gelişimde kritik dönemler vardır. E) Gelişim nöbetleşe devam eder. 2

9 12. Rukiye Hanım, oğlu Murat ı askere gönderirken akrabalarına Murat küçük bir bebekken de çok sıcakkanlı bir çocuktu. Tanıdık, yabancı ayırt etmeden herkesin kucağına giderdi. Eminim, komutanları onu çok sevecekler. demiştir. Rukiye Hanım ın oğlu Murat ın çocukluktan itibaren gösterdiği özellikler ile ilgili işaret ettiği kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Kimlik B) Çevre C) Mizaç D) Öğrenme E) Kritik dönem 15. Aysu, kendi başına yemek yemekten büyük keyif almaktadır. Annesinin verdiği katı yiyecekleri iki eliyle tutup yiyen Aysu, zamanla parmaklarını daha rahat kullanmaya başlamıştır. Ancak Aysu hâlen çorba içerken zorluk yaşamakta ve üzerine dökmektedir. Aysu nun durumuyla örtüşen gelişim ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişim içten dışa doğrudur. B) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. C) Gelişimin hızı her dönemde aynı değildir. D) Gelişim genelden özele doğrudur. E) Gelişim baştan ayağa doğrudur. 13. Altı yaşına kadar olan dil gelişiminin seyrini belirlemek isteyen bir araştırmacı 1, 3, 5, 7 yaşında bulunan yirmişer denekle yaptığı çalışmada, her yaş grubuna uygun geliştirdiği testleri aynı günde uygulayarak elde ettiği sonuçları yorumlamıştır. 14. Bu araştırmacının kullanmış olduğu araştırma deseni hangisidir? A) Deneysel B) Boylamsal C) Sırasal desen D) Meta-analiz E) Kesitsel I. Ailesinin maddi sorunlarından dolayı yeterince beslenemeyen Beste nin ufak tefek olması II. III. Hakan ın paragraf sorularını çözebilmek için sözcükte ve cümlede anlam bilgisine sahip olması Barış ın kravatını bağlayabilmesi Yukarıdaki örnekler sırasıyla gelişim psikolojisi kavramlarından hangileriyle eşleşir? A) Büyüme-Hazırbulunuşluk-Öğrenme B) Öğrenme-Olgunlaşma-Hazırbulunuşluk C) Büyüme-Güdü-Olgunlaşma D) Olgunlaşma-Hazırbulunuşluk-Kritik dönem E) Gelişme-Olgunlaşma-Kritik dönem 16. Aslı ilk bebeğimdi ve onun yetişmesi ile ilgili hata yapmaktan çok korktuğum için neredeyse piyasadaki tüm gelişim psikolojisi kitaplarını okudum. Okuduğum kitapların hemen hemen hepsinde bebeklerin ihtiyaçlarının zamanında ve tutarlı bir şekilde karşılanmasının ve ona gösterilen sevginin bebeğin ileriki yıllardaki sosyal gelişimi için çok önemli olduğu özellikle vurgulanmaktaydı. Annenin söylediklerinden varılabilecek en uygun sonuç aşağıdakilerden hangisidir? A) Bebeğin gelişiminde önemli etkenlerden biri de kalıtımdır. B) Bir bireyin sosyal gelişiminde etkili olan güven duygusunun oluşmasında kritik dönem bebeklik evresidir. C) Yeni doğan bebeğin ihtiyaçlarının sadece anne tarafından karşılanması gerekir. D) Bebeğin çeşitli gelişim özellikleri açısından olgunlaşması üzerinde bakım ve ihtiyaçlarının karşılanması önemlidir. E) Bebeğin ihtiyaçlarının düzenli karşılanmaması onun ileride yalnızlık duygusu yaşamasına neden olur. 3

10 17. Bir öğretmen Günümüzde İnternet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte diğer insanlarla iletişim kurma şeklimiz de değişti. İnsanlar birbirleriyle daha çok İnternet aracılığıyla iletişim kurmaya başladılar. Bunun yararları kadar zararlarının da olduğu bir gerçektir. şeklinde açıklama yapmıştır. Öğretmenin açıklamaları gelişimi etkileyen hangi kavrama vurgu yapmaktadır? A) Büyüme B) Olgunlaşma C) Hazırbulunuşluk D) Tarihsel zaman etkisi E) Kritik dönem 20. Bulundukları şehirde yaşadığı deprem sırasında tüm ailesini kaybeden Yusuf, yetiştirme yurdunda büyümüştür. Yusuf yaşadığı travma nedeniyle uzun bir süre konuşamamıştır. Okul başarısı da düşen Yusuf bu nedenle liseye gelmesine karşın hâlâ bir meslek seçiminde bulunamamıştır. Yusuf un durumunu en iyi yansıtan gelişim ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişim sürekli ve aşamalıdır. B) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. C) Gelişim nöbetleşedir. D) Gelişim içte dışa doğrudur. E) Gelişim genelden özeldir. 18. Bir araştırmacı, küçük yaşta anne ve babası boşanan ailelerin çocuklarından seçtiği üç yaşındaki 30 çocuğun sosyal gelişimlerinin bu durumdan nasıl etkilendiğini incelemek istemiştir. 18 yıl süreyle incelediği çocukların sosyal gelişimleriyle ilgili elde ettiği verilerden yola çıkarak önemli genellemelere ulaşmıştır. Araştırmacının kullandığı araştırma yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Metaanaliz B) Kesitsel yöntem C) Deneysel yöntem D) Boylamsal yöntem E) Sırasal yöntem 21. Aşağıdakilerden hangisi ilk çocuklukta görülen davranışlardan biri değildir? A) Kaba motor davranışlarda başarılıdırlar. B) Ana dilin temel kurallarını dönem içinde öğrenirler. C) Olayları değerlendirirken davranışı yönlendiren niyeti dikkate alırlar. D) Cinsiyet farklılıklarını öğrenirler. E) Benmerkezci düşünme biçimine sahiptirler. 19. Mustafa yapısı gereği çok hareketli ve yerinde duramayan, asi bir çocuktur. Bu durumdan dolayı ailesini çok zor durumlarda bırakan Mustafa, okulda pek çok farklı yapıda çocuk olmasına karşın kendisine benzer yapıda arkadaşlar edinmektedir. Paragrafa göre Mustafa ile ilgili olarak aşağıdaki sonuçlardan hangisine varılabilir? A) Bireyin mizacı, onun çevresi ile nasıl ilişkiler kuracağını etkilemektedir. B) Bireysel farklılıklar sosyal gelişim üzerinde etkilidir. C) Çocuklar kendilerine benzeyen kişileri model alırlar. D) Sosyal ilişkiler bireyin kişiliğini etkiler. E) Bilişsel gelişim üzerinde kalıtım ve çevre karşılıklı etkileşim hâlindedir. 22. Aynı cinsiyetten olan ikizler üzerinde yapılan çalışmalarda kardeşlerin ilgi alanlarındaki korelasyon puanının yaşla birlikte düştüğü gözlenmiştir. Bu çalışmayı yürüten araştırmacıların yukarıda belirtilen sonuca varmaları için, kullanmaları gereken en uygun araştırma deseni ve puanlardaki düşüşün nedeni aşağıdakilerden en iyi hangisiyle açıklanabilir? A) Boylamsal-Yaşantı B) Deneysel-Yaşantı C) Boylamsal-Büyüme D) Kesitsel-Olgunlaşma E) Nitel-Kritik dönem 4

11 ÇÖZÜMLER 1. Aynı çocuklarla zamansal süreçte yapılan araştırmalar boylamsal araştırma olarak tanımlanır. Farklı yaştaki çocuklarla aynı anda yapılan araştırmalar kesitsel araştırma olarak tanımlanır. Ancak bu soruda olduğu gibi hem farklı yaştaki çocuklarla hem de zamansal bir süreç içinde çalışmak sırasal veya sırasal desen araştırmaları olarak tanımlanır. Cevap D 2. Daha önce yapılmış birkaç araştırma sonuçlarını karşılaştırarak bunların çapraz analizi ile yeni bir çıkarıma ulaşmak meta-analiz çalışması olarak tanımlanır. Meta-analiz çalışmalarında bilim insanı kendisi bir araştırma deseni oluşturmaz. Daha önce yapılmış çalışmaları analiz ederek yeni sonuçlar elde eder. Cevap B 3. I. Derin in olumlu yönde dilsel beceri gelişimi bir gelişim olarak tanımlanır. II. Yalın ın olumlu yönde olmayan davranışları bir değişimdir. Ancak gelişim olarak tanımlanamaz. III. Zeynep in davranışı olumlu yöndedir ve bu gelişimdir. IV. Faruk un boyunun uzaması büyümeye dayalı bir gelişimdir. 7. Çocukların yazı yazma becerileri olgunlaşma zamanlaması ile doğrudan ilgilidir. Bazı çocukların yazı yazma için olgunlaşma zamanı 5,5 yaş, bazılarının 6 yaş, bazılarının 6,5 yaş civarıdır. Bu durum olgunlaşma kavramı ile ilgilidir. Cevap C 8. Lise edebiyat öğretmeni olan Neslihan Hanım ın Türkçe dersi için ağır gelmesi öğrencilerin hazırbulunuşlukları ile ilgilidir. Öğretmen öğrencilerin hazırbulunuşluklarını dikkate almamıştır. Cevap D 9. I. Yeşim Hanım ın çocuğu ile igilenmesi bir çevre etkisidir. II. Erhan Bey in yeğenine aldığı pantolonun uygun olmaması büyüme ile ilgilidir. III. Aynı sınıfa boylamsal olarak uygulanan testin kararlılığının artması yaş etkisiyle ilgilidir. Yaş arttıkça ilgi envanterindeki kararlılığın artması doğaldır. Cevap B 4. Soru kökünde bahsedilen utangaçlık göstergesi tepkiler kişilik gelişimi alanı içinde değerlendirilir. Kişilik gelişimi; tutum, mizaç, tercihlerimiz, beğenilerimiz gibi davranışsal özelliklerimizin bütünüdür. 5. Betimsel ve deneysel araştırma farkı bu soru için ayırıcı bir noktadır. Betimsel araştırmalarda var olan durumun üzerine bir etki denenmeden incelendiği çalışmalardır. Oysa deneysel çalışmalarda bir bağımsız değişkenin etkisi grup (veya birey) üzerinde denenir. Bu olayda grup üzerinde bir eğitim programının etkisi incelenmektedir ve deneysel araştırma yapılmıştır. Yapılan çalışma deneydir. Betimsel araştırma değildir. Çalışma boylamsaldır. Kesitsel değildir. 10. Dış görünüşe önem verilmesi, karşı cinse ilgi, sakarlık, meme düğümleri, hızlı bedensel değişimle ilgilidir. Ancak (E) seçeneğinde verilen ifade yanlıştır. Çünkü birincil cinsiyet özellikleri ergenliğin sonunda değil, ergenliğe girişle edinilir. Bu yüzden birincil cinsiyet özelliklerinin kazanılması hızlı bedensel gelişimin bir sonucu olamaz. E seçeneğinde neden-sonuç ilişkisi yanlış kurgulanmıştır. Cevap E 11. Benzer yaşlarda olan iki bireyin zekâ, tutum, ilgi, beceri düzeyi farkları gelişimde bireysel farklar vardır. ilkesi ile açıklanır. Cevap C 6. Tek yumurta ikizlerinin genleri özdeştir. (E) Tek yumurta ikizlerinin kalıtımları özdeştir. (D) Tek yumurta ikizlerinin genotipleri özdeştir. (B) Tek yumurta ikizleri aynı tarihsel zamanı paylaşırlar. (C) Tek yumurta ikizlerinin tutum, siyasi tercih, ilgi alanları gibi farklılıkları yaşantı ve deneyime dayanmaktadır. 12. Kişiliğimizin doğuştan gelen biyolojik yansımasına mizaç adı verilir. Hareketlilik düzeyi, acıya duyarlılık, mutluluk eşiği, mimiklerin yansıtılması gibi özellikler mizaç olarak tanımlanır. Mizaç; kişiliğin doğuştan gelen bileşenine verilen addır. Cevap C 5

12 yaş 7 yaş 3 yaş 5 yaş zaman 19. Soru kökünde hareketli mizaca sahip Mustafa nın bu özelliğe uygun arkadaşlar edindiği anlatılmaktadır. Bu durum (A) seçeneğinde ifade edilmiştir. Bireyin mizacı, yani soru kökündeki Mustafa nın mizacı, onun çevresi ile nasıl ilişkiler kuracağını etkilemektedir. Aynı anda farklı yaştaki bireylerin incelenmesi kesitsel araştırma olarak tanımlanır. Cevap E 14. I. Bebeğin ufak tefek kalması büyüme olarak tanımlanır. II. Hakan ın paragraf sorularını çözebilecek önbilgilere sahip olması hazırbulunuşluluk ile ilgilidir. III. Barış ın kravatını bağlayabilmesi olgunlaşma ve öğrenme sürecinin birleşimidir. Altyapı psikomotor olgunlaşmaya, daha sonra da tekrarlarla deneyim ve öğrenme sürecine dayanır x Gelişim alanlarının arasındaki etkileşim gelişim bir bütündür ilkesi ile açıklanır. Oysa aynı gelişim alanında dönemlerin ilişkisi ve etkileşimi gelişim sürekli ve aşamalıdır ilkesiyle açıklanır. Bu soruda Yusuf un kişilik gelişiminde çocukluk belki de bebeklikte yaşadığı sorunlar ileriki dönemlere farklı yansımalar ile etki etmektedir. 15. Ekmek gibi katı yiyecekleri tutabilme nispeten daha kolay, kaşık ile çorba içme ise nispeten daha zor bir beceridir. Daha incelikli beceriler daha geç kazanılır. Bu durum gelişimin genelden özele doğru olması ile ilgilidir. Cevap D 16. Soru kökünde Erikson un psikososyal gelişimi ile ilgili 0-2 yaş özelliği ve krizi vurgulanmıştır. Bu durum (B) seçeneğinde ifade edilmiştir. Bu seçenekte bebeğin sosyal gelişiminde 0-2 yaşa has kritik dönem vurgusu yapılmıştır. Cevap B 17. Gelişimi etkileyen bu unsurlar yaşadığımız tarihsel kesitin özellikleri ile ilgilidir. Bu durum tarihsel zaman kavramı ile açıklanır. Yaşadığımız çağda İnternet kullanımının olumlu veya olumsuz etkileri tarihsel zaman etkisi ile ilgilidir. 21. A) Bu ifade doğrudur. 2-7 yaş arasında çocuklar zıplama, yuvarlanma gibi kaba kas davranışlarında başarılıdırlar. B) Bu ifade doğrudur. 5 yaş civarında ilk gramer süreci tamamlanır. C) Bu ifade yanlıştır. İlk çocukluk döneminde niyetler dikkate alınamaz. Dışsal somut gerçekliğe göre yargılama yapılır. D) Cinsiyet farkları 3-6 yaş arası öğrenilir. Bu ifade doğrudur. E) İşlem öncesi dönemde benmerkezci düşünme hakimdir. Bu ifade doğrudur. Cevap C Cevap D yaş grubu 30 çocuk Aynı araştırma grubunun zamansal süreçte 18 yıl boyunca incelenmesi boylamsal araştırma olarak tanımlanır. Cevap D 22. Aynı cinsiyetten ikizlerle yıllar boyu süren bir araştırma boylamsal özellikler taşımalıdır. İkizlerin yaşları arttıkça ilgilerinin farklılaşması ise deneyim ve yaşantılarının farklılaşmasına dayanmaktadır. 6

13 TEST İnsan davranışlarının önemli bir kısmının farkında olmadığı bilinç alanlarının yansıması olarak ortaya çıktığını düşünen psikoloji yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Davranışçı B) Bilişsel C) İnsancıl D) Psikanalitik E) Yapısal 5. Anne-baba tutumlarının çocukların benlik algısı üzerindeki etkilerinin araştırıldığı farklı araştırmaların sonuçlarının birleştirilip tek araştırma sonucu hâlinde rapor edildiği bir projede aşağıdaki araştırma yöntemlerinden hangisine başvurulmalıdır? A) Boylamsal B) Kesitsel C) Betimsel D) Meta-analiz E) Korelasyon 2. Bir çocuğun ahlaki değerlendirmelerinin ailesi ve içinde yaşadığı kültüre göre şekillendiği görüşünü benimseyen yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir? A) Psikoanalitik B) Davranışçı C) Yapısalcı D) Hümanistik E) İşlevselcilik 3. İnsanoğlu üzerindeki çevre etkisinin katmanlı bir yapı oluşturduğunu ve bu yapının karşılıklı etkileşimlerle bireyi yönlendirdiğini düşünen bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir? A) C. Gustav Jung B) Bronfenbrenner C) Freud D) C. Rogers E) Erikson yaşında ve iki çocuk annesi olan Seher Hanım, çocuklarının doğuştan getirdikleri potansiyelleri ortaya çıkarabilmeleri için onlara olabildiğince zengin bir o kadar da özgür bir çalışma ortamı sunmaya çalışmaktadır. Bu yaklaşımından yola çıkarak Seher Hanım ın aşağıdaki yaklaşımlardan hangisine daha yakın olduğu söylenebilir? A) Yapısalcılık B) Hümanist C) İşlevselci D) Psikanalitik E) Davranışçılık 4. Her birey kendini gerçekleştirme potansiyeliyle dünyaya gelir ve uygun koşullarda var olan bu potansiyeli kullanır. görüşünü savunan yaklaşım hangisidir? A) Davranışçı B) Bilişsel C) İnsancıl D) Psikanalitik E) Yapısal 7. Bir araştırmacı yaptığı bir çalışmada sınav kaygısı ile mükemmeliyetçilik arasında yüksek düzeyde bir ilişki bulmuştur. Bu araştırmacının kullanmış olduğu yöntemin aşağıdakilerden hangisi olduğunu kesinlikle söyleyebiliriz? A) Korelasyonel B) Deneysel C) Meta-analiz D) Nitel E) Psikoanaliz 7

14 8. Öğrencilerin akademik başarıları üzerinde çevredeki ısı ve ışık miktarının etkilerinin araştırıldığı bir çalışmada, öğrencilerin yedi hafta süreyle ısı ve ışık açısından iyileştirilmiş ortamlarda ders çalışmaları sağlanmış ve ardından başarı düzeylerindeki değişim incelenmiştir. Bu çalışmanın yöntemi aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Betimsel B) Deneysel C) Doğal Gözlem D) Nitel E) Meta-analiz 11. Sevgi, sekiz yaşında ve ilköğretim ikinci sınıf öğrencisidir. Havighurst e göre, aşağıdakilerden hangisi Sevgi nin yerine getirmesi beklenen gelişim görevlerinden biri değildir? A) Kendine karşı olumlu tutum geliştirme B) Aritmetikle ilgili temel becerileri kazanma C) Özerk ahlak sistemi geliştirme D) Çevresine ilişkin duygularını fark etme E) Yaşıtları ile olumlu ilişkiler kurma 9. Kadın ve erkekte yer alan ve döllenmeyi sağlayan hücrelere ---- (I) adı verilmektedir. Bu hücrelerin sahip olduğu özellikler, bebeğin taşıyacağı ---- (II) özellikleri belirlemektedir. Yukarıda verilen parçada yer alan boşluklara sırasıyla getirilmesi gereken kavramlar aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I A) Mayoz Çevresel B) Ovum Bireysel C) Otozom Ailesel D) Fenotip Yapısal E) Eşey Kalıtsal II 12. İnsanoğlunun gelişim süreci dikkate alındığında; aşağıdakilerden hangisi bebeklik dönemine ait bir gelişim ödevi değildir? A) Adını öğrenme B) Nesne sürekliliğini kazanma C) Yürüme D) Tek sözcükle kendini ifade etme E) Cinsiyet farklılıklarını öğrenme 13. Yapılan araştırmalar ergenlik döneminde sorunlu davranışların diğer gelişim dönemlerine oranla daha sık rastlandığını ortaya koymaktadır. Ergenlikte bu tür davranışlardaki artışın temel nedeni öncelikle aşağıdaki gelişim alanlardan hangisinde yaşanan değişimdir? A) Bilişsel B) Sosyal C) Dil D) Biyolojik E) Ahlak yaşında olan Ceren in boyu son 10 ayda 4 cm kadar uzamıştır. Buna göre Ceren in aşağıdaki hormonal bezlerden hangisinin etkili bir şekilde işlev gördüğü söylenebilir? A) Hipofiz B) Troid C) Böbrek üstü D) Pankreas E) Paratiroid 14. Havighurst e göre aşağıdaki gelişim ödevlerinden hangisi genç yetişkinlik dönemine ait değildir? A) Geçimini sağlayacak bir işe sahip olma B) Eş seçme ve yuva kurma C) Yakınlık duygusu geliştirme D) Vatandaşlık sorumluluklarını üstlenme E) Kimlik kazanma 8

15 15. Çift yumurta ikizlerinde gözlenen gelişimin bazı yönlerden farklılaşmasının nedeni aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) Çevre B) Genotip C) Cinsiyet D) Tarihsel zaman E) Deneyim 18. Günümüzde birçok öğretmen öğrencilerine verdiği ödevlerde onları bilgisayar ve İnternet kullanımına teşvik etmektedirler. Bireyin gelişimi dikkate alınarak bu yeni öğretmen tutumunun ortaya çıkması, aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir? A) Olgunlaşma B) Kalıtım C) Sosyal çevre D) Tarihsel zaman E) Büyüme 16. Annesinin göz rengi yeşil, babasınınki ise kahverengi olan Toprak ın göz rengi yeşildir. Bu duruma ilişkin aşağıda yapılan açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Toprak ın gözlenen göz rengi fenotip olarak tanımlanır. B) Annesinin genotipinde yeşil göz rengi geni vardır. C) Babasının fenotipi kahverengi olarak yansımaktadır. D) Toprak ın genotipinde sadece yeşil göz geni vardır. E) Toprak çocuklarına hem annesinin hem babasının genetik mirasını yansıtabilir. 19. İki yaşında olan Eylül su bardağını yüksekçe bir tezgâhın üzerine koymak için uzanmakta; ancak bir türlü bunu başaramamaktadır. Bu durum Eylül ün öfkelenmesine neden olmaktadır. Eylül ün öfkelenmesinin temel nedeni aşağıdaki gelişim psikolojisi kavramlarından hangisine bağlı olarak açıklanabilir? A) Anne-baba tutumu B) Olgunlaşma C) Büyüme D) Hazırbulunuşluk E) Öğrenme 17. İnsan gelişimini ve davranışlarını etkileyen pek çok farklı faktör bulunmaktadır. Saldırganlık konusunda yapılan bir çalışmada cinsiyet ve hormonların bireylerin saldırganlık düzeylerini belirleyen en etkili iki faktör olduğu ortaya konulmuştur. Bu çalışmanın sonuçlarından yola çıkarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) İnsan gelişiminde kalıtsal faktörler etkin rol oynamaktadır. B) Saldırganlık davranışının ortaya çıkmasında çevresel faktörler etkili değildir. C) Saldırganlık kadınlarda daha sık rastlanan bir durumdur. D) Gelişimde doğuştan getirilen birtakım özellikler değiştirilebilir. E) Saldırganlık davranışının ortaya çıkmasında toplumsal cinsiyet rolleri etkilidir. 20. Bir bebeğin yürümeye başlamasını, bir çocuğun aritmetik becerileri öğrenmesini ve bir ergenin karşı cinse duyduğu ilginin artmasını aşağıdaki kavramlarından hangisi daha iyi açıklar? A) Tarihsel zaman B) Büyüme C) Savunma mekanizması D) Bilinçaltı E) Gelişim 9