Gelecek Zirvesi 2015: Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek

Transkript

1 Gelecek Zirvesi 2015: Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek Ataç Yazılım Varlık Yönetimi ve İç Denetim Parmak İzi Hedef Meslek Olarak İç Denetim Mühür Geçmişi Unutma, Geleceğe Koş Ayraç Denetim Mesleğinin ve Denetçinin Amacı Yakın Plan Akçansa Çimento İç Denetim Uygulamaları Fütüristler Olumlu Gelecek Tasarımcılarıdır Yansıma Ekonomiye Yön Verenler "İç Denetim Farkındalık Ödül Töreni"nde Buluştu İç Denetime Genç Bakış Yarışması'nın Ödülleri Sahiplerini Buldu

2 3 Merhaba, Victor Hugo; Gelecek; güçsüzler için ulaşılmaz, korkaklar için bilinmezlik, cesurlar için ise şanstır. diyor ama bizleri nasıl bir gelecek bekliyor, hiç düşündünüz mü? Her geçen gün dünya nüfusu artıyor, kentler büyüyor, kentler büyüdükçe kentlerin pek çok sorunu da büyüyor. Eşitsizlikler diz boyu, savaşlar birilerinin insafına kalmış halde. Bir günde unutulan o göç dramları Kaynaklar tükeniyor, diğer tarafta pervasızca yapılan tüketim. Bir yanda teknoloji gelişiyor, değişiyor ve değişen teknoloji insanlığın iletişimini de değiştiriyor. Kadın sorunu çözülemiyor. Ve bu liste daha da uzayıp gidiyor. Ülkemizde iç denetim mesleğinin uluslararası standartlarda gelişimi, tanıtımı ve yaygınlaşması konusunda yaptıkları çalışmalar, göstermiş oldukları kararlılık, destek ve sağladıkları işbirliği nedeniyle İç Denetim Farkındalık Ödülü nü kazanan kişi, kurum ve kuruluşlarımıza teşekkür ederiz. İç Denetim Kalite Güvence Değerlemesi ni Başarıyla Tamamlayan Kuruluşlar; Hacı Ömer Sabancı Holding TAV Havalimanları Holding Anadolu Efes Nobel İlaç İttifak Holding BİM Birleşik Mağazalar Kordsa Global Avivasa Teknosa Kurumsal Tanıtım Faaliyetleri Farkındalığı Ödülü Allianz Akçansa Darüşşafaka Cemiyeti Anadolu Efes İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Brisa Deloitte Türkiye KPMG Türkiye Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Sürekli Mesleki Gelişim Farkındalığı Ödülü Türk Ekonomi Bankası İç Denetim Koordinasyon Kurulu Turkuvaz Medya Grubu Sertifikasyon Farkındalığı Ödülü ING Bank Finansbank Denizbank Türkiye İş Bankası En Fazla Yeni Üyeye Sahip Kurum Vakıfbank Bireysel Farkındalık Ödülü Ethem Yenigün Pelin Pehlivan Gizem Örer Akademik Farkındalık Ödülü Prof. Dr. Ömer Lalik Ali Kamil Uzun Yaşam Boyu Meslek Üstün Hizmet Ödülü nü Kazanan; Dr. Cüneyt Sezgin i tebrik ediyoruz. 20. Yıl Kurumlar Özel Ödülü Deloitte Türkiye KPMG Türkiye Ernst & Young Türkiye PwC Türkiye 20. Yıl Özel Ödülü Ersin Güneralp Hüseyin Karaçalı Ayşe Tanakol Massimo Carmelich Toplumsal Farkındalık Ödülü TBMM Genel Sekreterliği - Genel Sekreter Dr. İrfan Neziroğlu Fütüristler Derneği - Onursal Başkan Alphan Manas Türkiye Spor Yazarları Derneği İstanbul Şubesi - Başkan Arif Kızılyalın Sunay Akın ve Oyuncak Müzesi Dünya Gazetesi - Hakan Güldağ Ekonomist Dergisi - Talat Yeşiloğlu Cüneyt Özdemir - Kanal D Cem Seymen - CNN Türk Cüneyt Başaran - Bloomberg HT Burçak Önder - CNBC-e Prof Dr. İlber Ortaylı Serdar Kuzuloğlu Çanakkale Belediyesi Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Dünyamızın karşı karşıya bulunduğu sorunların dökümünü çıkarıp, baktığımızda, ortaya karamsar bir tablo çıkıyor. Bu karamsar tabloya rağmen daha güzel bir dünya daha insanca bir yaşam biz insanoğlunun elinde TİDE olarak bizler de geleceğimiz için sorumlu davranmaya çalışıyor, tüm çalışmalarımızda ve faaliyetlerimizde geleceğimize daha iyi bir miras bırakmayı hedefliyoruz. Onun için de, geleceğin meslektaşlarımız olan üniversiteleri gençlerimize her platformda yön vermeye çalışıyoruz. Bu sebeple, TİDE nin Gelecek Okulu (TİDE GO) projelerinden biri olan Gelecek Zirvesi ni düzenleme kararı aldık. Zirve ile üniversite öğrencilerinin geleceklerine yön veren önemli bir platform kurmayı hedefliyoruz. Bu yıl ilkini düzenlediğimiz Zirve, Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek temasıyla Çanakkale de düzenlendi. Neden Çanakkale? Çünkü bu yıl aynı zamanda Çanakkale Zaferi nin 100. yılıydı. Ülke bağımsızlığına giden yolda önemli bir zaferdir Çanakkale Yarının gençlerine daha iyi bir gelecek bırakmak için kendi geleceklerini feda edenlerin zaferidir Çanakkale Geçmişi öğrenmek ve anlamaya çalışmakla, geleceğin kurulacağı inancıyla Çanakkale de düzenlediğimiz Zirve ye alanında uzman pek çok konuşmacı bizlerle birlikte oldular. Dergimizin Aysberg sayfalarında Gelecek Zirvesi 2015 i ele aldık. Dergimizin Mühür sayfalarında Prof. Dr. Ömer Lalik, Gelecek Zirvesi ile ilgili notlarını paylaşırken aynı zamanda Yakın Plan sayfalarımızın da konuğu oluyor. Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı (MÖDAV) ın kurucuları arasında da yer alan ve bir dönem de başkanlığını yürüten Prof. Dr. Ömer Lalik ile hem şiir hem de zamana yaydığı mektuplardan oluşan kitabı, Duran Zamandan Geçerken üzerine yapılan söyleşiyi keyifle okuyacağınızı düşünüyoruz. Ayrıca Yakın Plan sayfalarında Akçansa Çimento İç Denetim Müdürü Dr. Barış Ergen, iç denetim mesleğinin önemine dikkat çekerken, fütürist Ufuk Tarhan, fütüristlerin çalışmaları hakkında bilgi veriyor. Ataç sayfasında, Yazılım Varlık Yönetimi ve bu konuda iç denetimin rolü üzerine Deloitte Türkiye Kurumsal Risk Hizmetleri Müdürü Merve Demircan ın kaleme aldığı makalenin ilginizi çekeceğini düşünüyoruz. TİDE Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nuran Cömert, Parmak İzi sayfalarımızda Hedef Meslek Olarak İç Denetim başlığı altında iç denetim mesleğini tanıtıyor. Ayrıca yazısına Denetim Hayattır adlı şiiri de ekliyor. Tükek Holding de iç denetçi olarak görev yapan Zülfikar Şahin de Denetim Mesleğinin ve Denetçinin Amacı adlı makalesiyle Ayraç sayfalarımızın konuğu oluyor. İç Denetim Farkındalık Ayı nda bu yıl beşincisini gerçekleştirdiğimiz İç Denetim Farkındalık Ödül Töreni ile ilgili haberimiz Yansıma sayfalarında yer alıyor. Yansıma sayfalarında ayrıca, İç Denetime Genç Bakış Yarışması nda ödül alan öğrenciler ve eserlerine yer verdik. Yine Yansıma sayfasında TİDE Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı M. Kemal Tapkan, IIA Meksika ofisine yaptığı ziyaret ve izlenimlerini paylaşıyor. Bir sonraki sayımızda görüşmek dileğimizle, Keyifli okumalar Yayın Kurulu

3 İÇİNDEKİLER 4 Yaptıkları işin doğruluğuna inanan insanlar Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği Adına İmtiyaz Sahibi çalışmalarının denetlenmesinden, karşı fikirlerin Ali Kamil Uzun Yıldız Posta Cad. Akın Sitesi 1. Blok ortaya atılmasından ve tercihleri üzerinden No: 6 K: 5 D: 10 Gayrettepe / İstanbul münakaşa yapmaktan zevk alırlar Mustafa Kemal Atatürk Aysberg 6 Gelecek Zirvesi 2015 Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek Temasıyla Gerçekleşti Ataç 16 Merve Demircan Yazılım Varlık Yönetimi ve İç Denetim Parmak İzi 18 Prof. Dr. Nuran Cömert Hedef Meslek Olarak İç Denetim Mühür 22 Prof. Dr. Ömer Lalik Geçmişi Unutma Geleceğe Koş Ayraç 24 Zülfikar Şahin Denetim Mesleğinin ve Denetçinin Amacı Yakın Plan 26 Barış Ergen İç denetim mesleğine olan ihtiyaç ve talep her geçen gün artıyor Prof. Dr. Ömer Lalik Kitabım, Duran Zamandan Geçerken tanıştığım ben e yazıp söylediklerimdir Ufuk Tarhan Fütüristler olumlu gelecek tasarımcılarıdır Yansıma 38 Ekonomiye Yön Verenler İç Denetim Farkındalık Ödül Töreni nde Buluştu! İç Denetime Genç Bakış Yarışması nın Ödülleri Sahiplerini Buldu İç Denetim ve İç Kontrol Değerleme Rehberi M. Kemal Tapkan IIA Meksika 40 yılı aşkın süredir hizmet veriyor Perçin 52 Özge Aşçıoğlu, Mustafa Sönmez IIA 2015 Uluslararası İç Denetim Konferansı: Değişimlerin Oluşturduğu Dağlar, Fırsatlardan Oluşan Okyanuslar Pano 54 Quiz 64 Summary 65 Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Gürdoğan Yurtsever Yıldız Posta Cad. Akın Sitesi 1. Blok No: 6 K: 5 D: 10 Gayrettepe / İstanbul Yayın Direktörü Ali Kamil Uzun Genel Yayın Yönetmeni Gürdoğan Yurtsever Editörler Ethem Yenigün, Seyfullah Atçı, Umut Engin, Mustafa Tevfik Kartal, Şeyma İnayet Okay, Cansu Çelebi Yayın Kurulu Dr. Cüneyt Sezgin, Beşir Özmen, Bülent Bozdoğan, Özlem İğdelipınar, Ali Kamil Uzun Gürdoğan Yurtsever, Doç. Dr. Serhat Yanık Hakem Kurulu Prof. Dr. Nuran Cömert, Prof. Dr. Nejat Bozkurt Prof. Dr. İdil Kaya, Prof. Dr. Mustafa Aysan Prof. Dr. Ömer Lalik, Prof. Dr. Melih Erdoğan Prof. Dr. Seval Selimoğlu, Prof. Dr. Göksel Yücel, Doç. Dr. Serhat Yanık, Doç.Dr. Özgür Çatıkkaş KATKIDA BULUNANLAR Ahmet Çınar, Ali Kamil Uzun, Barış Ergen, Ethem Yenigün, Prof. Dr. F. Münevver Yılancı, Prof. Dr. Güner Gürsoy, Gürdoğan Yurtsever, Av. Humral Tan, Prof. Dr. İlber Ortaylı, Menteş Albayrak, Prof. Dr. Mikail Erol, Merve Demircan, Murat Şahin, Dr. Mustafa Aykut, Mustafa Kemal Tapkan, Mustafa Sönmez, Prof. Dr. Nuran Cömert, Nuray Tamer, Prof. Dr. Ömer Lalik, Özge Aşçıoğlu, Ufuk Tarhan, Ülgür Gökhan, Yavuz Çingitaş, Zülfikar Şahin REKLAM Sevilay Çalışkan İLETİŞİM ADRESİ Yıldız Posta Cad. Akın Sitesi 1. Blok No: 6 K: 5 D: 10 Gayrettepe / İstanbul Tel: Faks: E-posta: tide@tide.org.tr / dergi@tide.org.tr Yıllık Abone Bedeli 80 TL KDV dahildir. İki Yıllık Abone Bedeli: 160 TL KDV dahildir. YAPIM Rota Yayın, Yapım, Tanıtım Tic. Ltd. Şti. Ortaklar Caddesi. Murat Apartmanı 29/A Şişli / Mecidiyeköy - İstanbul Tel: Faks: E-Posta: rota@rotayayin.com.tr YAYIN TÜRÜ Yaygın Süreli Yayın BASKI TARİHİ Kasım 2015 BASKI ve CİLT TOR Ofset San.ve Tic. Ltd. Şti. Osmangazi Mahallesi Sokak. No:2 Esenyurt/İstanbul Tel: (0212) (Pbx) Faks: (0212) E-Posta: tor@torofset.com.tr Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği tarafından üç ayda bir yayımlanır. Yazıların fikri sorumluluğu yazarlarına aittir. VİZYON Mesleki yayıncılıkta küresel değer yaratmak MİSYON Kurumsal Yönetimin güvencesi iç denetim ile ilgili; pay ve menfaat sahipleri, mesleğin profesyonelleri ve çözüm ortağı olarak hizmet gören kurum ve kuruluşlar için iletişim, paylaşım ve referans kaynağı olmak. (The Institute of Internal Auditors Chairman s Special Recognition Award) (The Institute of Internal Auditors International Mastering Advocacy Program Award) (The Institute of Internal Auditors Publication Contest Newsletter Category) 2015 Champion Recognition Award (The Institute of Internal Auditors Membership Competition) ECIIA Honorary Reward for IIA Turkey TİDE Gelecek Okulu projelerinden biri olan Gelecek Zirvesi 2015 e verdiğimiz önemi katılımınız ile desteklediğiniz, iç denetim mesleğinin geleceğine bizimle birlikte katkı sağladığınız ve değerli görüşlerinizi paylaştığınız için teşekkür ederiz. Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Ahmet Çınar Prof. Dr. Mikail Erol Ali Kamil Uzun Murat Şahin Ethem Yenigün Dr. Mustafa Aykut Prof. Dr. Güner Gürsoy Prof. Dr. Nuran Cömert Gürdoğan Yurtsever Nuray Tamer Av. Humral Tan Prof. Dr. Ömer Lalik Prof. Dr. İlber Ortaylı Ülgür Gökhan Menteş Albayrak Yavuz Çingitaş

4 6 AYSBERG 7 AYSBERG Değerlerimizi gelecek kuşaklara aktarmak için Çanakkale deyiz Ali Kamil Uzun, TİDE Kurucu ve Onursal Başkanı Gelecek Zirvesi 2015 Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek Temasıyla Gerçekleşti TİDE nin Gelecek Okulu (TİDE GO) projelerinden biri olan ve bu yıl ilki gerçekleştirilen Gelecek Zirvesi 2015, 8-10 Mayıs tarihleri arasında düzenlendi. Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek temasıyla Çanakkale de yapılan Zirve ile üniversite öğrencilerinin geleceklerine yön veren önemli bir platform oluşturulması hedefleniyor. TİDE Gelecek Okulu (TİDE GO) projelerinden biri olan Gelecek Zirvesi 2015, Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek temasıyla gerçekleşti. Zirve, Çanakkale Zaferi nin 100. yılı ile TİDE nin kuruluşunun 20. yılının kutlandığı 2015 yılında, 8-10 Mayıs tarihleri arasında düzenlendi. Geçmişi öğrenmek ve anlamaya çalışmakla geleceğin kurulacağı ve yarının gençlerine bağımsız bir ülke bırakmak için şehit olan atalarımızı anmak amacıyla ilki Çanakkale de düzenlenen Zirve, üç gün sürdü. Zirve nin ilk günü Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası (ÇTSO) Kongre Merkezi Dr. İbrahim Bodur Konferans Salonu nda, alanında uzman konuşmacılar, Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek temasıyla sunumlarını gerçekleştirdiler. Günün sonunda ikinci bir etkinlik daha vardı. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) İÇDAŞ Kongre Merkezi nde, Şair, Yazar, Oyuncak Müzesi Kurucusu Sunay Akın bir gösteri ile Çanakkalelilerin karşısında oldu. Zirve ye Marmara, İstanbul, Boğaziçi, Galatasaray, Yeditepe, Sabancı, Bilecik, Trakya ve Dokuz Eylül üniversitelerinden yaklaşık 100 öğrenci ve 20 ye yakın öğretim üyesi ile birlikte TİDE yöneticileri ve üyeleri de katıldı. Zirve nin ikinci günündeyse üniversite öğrencileriyle birlikte Akçansa Fabrika ve Truva ziyareti gerçekleştirildi. Etkinliğin üçüncü gününde Çanakkale Şehitliği gezildi ve sonrasında İstanbul a dönüş yapıldı. Kainatın tanık olduğu, benzeri olmayan kahramanlık öyküleriyle dolu muhteşem bir destanın yazıldığı Çanakkale de, bu destandan dersler alıp, geleceğe yürümek için bir araya geldik. Hayatlarının ilkbaharında bizlere bugünü kazandırmak için bu topraklarda şehit düşmüş atalarımızı anmak, onları anlamak, onların cesaret, fedakarlık ve imkansızı başarmak ruhunu, geleceğe taşımak için buradayız. Tarihimizde, yüreğimizde, ruhumuzda iz bırakanlardan, özgürlük, barış, kardeşlik, dayanışma, hoşgörü, birlik ve beraberlik değerleriyle kendinden sonraki nesillerin geleceği için toprağa düşen, bir hilal uğruna güneş gibi batan şehitlerimizden, atalarımızdan ilham almak için muhteşem destanın yazıldığı topraklardayız. Cepheden cepheye koşan, ölmeden mezara konan, kendisi için var olmayan geleceği bizler için var edenleri yad etmek ve inşa edeceğimiz öz geleceğimiz için aynı ruh ve heyecanı, geleceğe beraber götürmek için buradayız. Bizi bugünlere getiren Çanakkale ruhunda ifade bulan değerlerimizi, gelecek kuşaklara aktarmak için ülkemizin ve meslek ailemizin geleceği gençlerimizle birlikte Çanakkale deyiz. Ülkümüz, bir kuşun iki kanadı gibi ekonomik alanda başarılar kazanırken, bu başarıların yanında varlığımızı borçlu olduğumuz değerlere de sahip çıkmak olmalı. Bizi geleceğe taşıyacak değerlerimizle, geleceğe yürümeliyiz. Değer bilirliğimiz inşa edeceğimiz geleceğimizin temel taşı olacak. Zirve, TİDE Gelecek Okulu nun bir etkinliği olup, bu etkinliğin düzenli olarak, bahar mevsiminde tekrarlanması planlanıyor. Bu yıl ilki gerçekleştirilen Gelecek Zirvesi nin Çanakkale Destanı nın 100. yılı olması sebebiyle, Çanakkale de düzenlenmesi uygun görüldü. Gelecek Zirvesi nin teması, amacı ve düzenlendiği mekanı dikkate alarak, Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek olarak belirlendi. Geleceğimiz için geçmişimizi öğrenmemiz ve anlamamız gerekiyor Gürdoğan Yurtsever, TİDE Yönetim Kurulu Başkanı Geleceğimiz için öncelikle geçmişimizi iyi öğrenmemiz ve iyi anlamamız gerektiğine inanıyoruz. Bu düşünceden hareketle, ilk zirvenin temasını, Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek olarak belirledik. Bu tema ise bizi Çanakkale ile buluşturdu. Tarihin akışını değiştiren Çanakkale Zaferi nin 100. yılını kutladığımız 2015 yılında, böyle bir etkinliği Çanakkale de düzenlemenin çok anlamlı olduğunu düşündük. Vatanları uğruna canlarını feda eden şehitlerimizin ortaya koyduğu değerlerin, geleceğimizin de teminatı olduğuna, Çanakkale de 1915 yılında yaşanan büyük destandan başta geleceğimizin teminatı olan gençlerimiz olmak üzere hepimizin alacağı çok önemli ve büyük dersler olduğuna inanıyoruz. Bunun yanı sıra Truva gibi tüm dünya tarafından tanınan medeniyetlere de beşiklik etmiş bu topraklar, dünya tarihine yön vermiş eşsiz bir yer olma özelliğine sahip. Bu nedenle bu toprakların tarihini öğrenmek ve daha da önemlisi anlamak, geleceğimizi oluşturmak bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu şekilde hem bu değerleri anlamaya çalışmak hem de aziz şehitlerimizi bu anlamlı yılda burada anmak amacıyla, Marmara, İstanbul, Boğaziçi, Galatasaray, Yeditepe, Sabancı, Bilecik, Trakya ve Dokuz Eylül üniversitelerinden yaklaşık 100 öğrenci ve 20 ye yakın öğretim üyesiyle buraya geldik. Etkinliğimiz üç gün sürecek. Etkinliğimizin ikinci günü üniversiteli arkadaşlarımızla birlikte Akçansa fabrika ziyareti ve daha sonra da Truva ziyaretini gerçekleştireceğiz. Etkinliğimizin üçüncü gününün aynı zamanda Anneler Günü olması sebebiyle, bu anlamlı günde şehitlik ziyaretini gerçekleştirip Zirve etkinliğimizi tamamlayacağız.

5 8 9 AYSBERG AYSBERG Zirve nin ilimizde gerçekleştiriliyor olması bizleri mutlu etti Herkesin sahip olmak istediği şehir; Çanakkale Ahmet Çınar, Çanakkale Valisi Prof. Dr. Mikail Erol, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) İşletme Bölüm Başkanı TİDE Kurucu ve Onursal Başkanı Sayın Ali Kamil Uzun a, Sayın TİDE Yönetim Kurulu Başkanı Gürdoğan Yurtsever e, Sayın ÇTSO Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Engin e, Sayın Belediye Başkanı Ülgür Gökhan a ve çoğunu yakından tanıdığım konuşmacılara, değerli misafirlerimize ve sevgili gençlerimize katılımınızdan dolayı teşekkür eder, sizleri Çanakkale de ağırlamaktan mutlu olduğumuzu bilmenizi isterim. Dünya ve ülkemizde önemi giderek artan iç denetim mesleği ile ilgili uluslararası standartların gelişmesini ve bu alanda birliği sağlamak için TİDE, 19 Eylül 1995 tarihinde kurulmuş. 170 ülkede 180 bin üyesi bulunan IIA nın ve ECIIA in Türkiye temsilcisi ise TİDE dir. Enstitü nün yönetim kurulunda ve çalışma komitelerinde Boğaziçi Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi ile pek çok değerli üniversitemizden değerli yöneticiler, akademisyenler bulunuyor. Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek temalı Zirve nin Çanakkale Zaferi nin 100. yılı olması sebebiyle ilimizde gerçekleştirilmesi bizleri ayrıca memnun ediyor. Konuşmacı hocalarıma teşekkür ederken, katılımcılar için bu etkinliğin yararlı olacağını inanıyor ve biliyorum. Hepinize saygılarımı sunuyorum. Çanakkale nin üç kahramanı; Hektor, Fatih Sultan Mehmet ve Atatürk tür Ülgür Gökhan, Çanakkale Belediye Başkanı Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek temalı Gelecek Zirvesi nin ilkinin yapılacağı yer, tam da burası yani Çanakkale. Çanakkale Anadolu tarihinin çok önemli olaylarının geçtiği bir yer. 5 bin yıllık tarihin topraklarındasınız şu anda. Troya ve Biga Yarım Adası ndaki Troas Körfezi nden tüm o kurulmuş ve daha sonra yıkılmış olan medeniyetler, bu topraklarda var oldu ve birbirini takip etti. Burası neden önemli? Burası Anadolu nun başlangıcı ve burada bu medeniyetler hep suyolu üzerinde olmanın gereğini hissettiler. Hem gerekçesi hem savunması itibariyle, hem Troya hem Çanakkale savaşı birebir aynıdır... Gerekçesi su yolunda yaşamak... Buradan Boğazlar ı geçerek; Kafkaslar a ve Balkanlar a uzanmak. Troya, Anadolu medeniyetidir. Akaların saldırısına karşı sadece Troyalılar mı vardı? Hayır, o esnada tüm o dönemdeki Anadolu medeniyetleri tam da bizim burada Çanakkale savaşlarında olduğu gibi çeşitli yerlerden Balkanlar dan, Orta Doğu dan, Yemen den Anadolu nun tüm kentlerinden tüm insanlar nasıl burada savundularsa aynı şekilde o zamanda Anadolu medeniyetleri de gelip burada savaştılar. Bu Anadolu topraklarının savunmasıdır. 5 bin yıl önceden beri gelen süreçte, Fatih Sultan Mehmet iki kaleyi Boğaz da yaptı ve hem Fatih Sultan Mehmet hem de Kemal Atatürk Troya yı ziyaret etti. Hatta Mustafa Kemal, Hektor un intikamını aldık diye de sözü olduğunu tarihçiler ifade eder. Şu bir gerçek ki, buranın üç kahramanı vardır: Birincisi Hektor, ikincisi Fatih Sultan Mehmet ki Çanakkale nin kurucusudur. Üçüncüsü de Mustafa Kemal Atatürk. Bu topraklarda hangi zengin medeniyetlerin var olduğunu bilmeli ve gerekçelerini öğrenmelisiniz. O dönem itibariyle geçmişi bilgiyle, teknikle dolu bu toprak parçası üzerinde yaşıyoruz ve geçmişimizin buradaki devamıyız.. Burası, tarihin mitolojik antik çağdan bugüne stratejik bir konumda olmuş herkesin sahip olmak istediği ve bunun için de büyük savaşlar verdiği bir şehir olmuş. Çanakkale, 98 ayrı medeniyetten kalma şehir varlığının tespit edildiği, 38 inin koordinatlarının belirlendiği bir şehir ve birçok anlamda ilklerin şehri. Örneğin ilk güzellik yarışmasının Çanakkale de yapıldığı söylenir. Paris üç kadın arasından Afrodit i Kaz Dağları nda seçti. Dolayısıyla, Çanakkaleliler ilk güzellik yarışmasının burada olduğunu söylerler. Türklerin Avrupa ya ayak bastığı ilk yerdir. Çimpe Kalesi ni fethediyor Gazi Süleyman Paşa. Büyük İskender Asya ya ilk Çanakkale den geçerek, Biga Bölgesi nde Granikos Savaşı nı Perslere karşı kazanıyor ve dünyaya ismini duyuruyor. Mitolojide İda diye anılan Kaz Dağları insanların yarattığı tanrılarla, tanrıların yarattığı insanların bir arada yaşadığı çok müstesna bir bölge. Bizde yok ama gelişmiş ülkelerde bir Truva, bir İlyada Destanı ders olarak anlatılır. Truva; Anadolu dur, Anadolu medeniyetidir. Batının Anadolu ya saldırısı, Anadolu nun haksız yere ortadan kaldırılmasının savaşıdır. Çanakkale Savaşı ile benzerlikleri bulunuyor. Yine burada da batının Anadolu ya saldırısı, var olan medeniyeti ortadan silmek isteyen bir saldırı olarak değerlendiriliyor. Donanmanın komuta gemisinin adı Agamennon dur. Agamemnon, Truva Savaşı nda öncülük yapan kralın adıdır. Fatih Kütüphanesi nde İlyada Destanı nın en orijinal şekilde muhafaza edildiği ve Fatih Sultan Mehmet tarafından altı çizilerek okunduğu biliniyor. Fatih Sultan Mehmet Anadolu Hisarı nda olduğu gibi burada Çimenlik ve Kilitbahir kalelerini inşa ediyor. O dönem tarihçileri, Fatih Sultan Mehmet in İstanbul un fethinden sonra Truva nın rövanşını aldığını söylediğini belirtirler. Gelecek 10 Yılda İş Dünyasını ve Sizi Neler Bekliyor? Dr. Mustafa Aykut, Fütüristler Derneği Başkan Yardımcısı Kolunuzda pilli, kurmalı, bir saatiniz var ve hepinizde de buna benzer saatler bulunuyor. Bunu yavaş yavaş unutmaya başlayın. Bu saatlerin artık olmayacağını ve artık böyle saatleri kullanmayacağımızı yavaş yavaş kafanıza yerleştirmeye bakın. O yüzden saatlerinize iyi bakın, koruyun, sevin yakında onlardan ayrılacaksınız. Bir diğeri de dijital fotoğraf makinesi. Çok yakın gelecekte bu fotoğraf makinelerine de veda edeceksiniz. Otomobillere veda etmeyeceğiz belki ama otomobillerde bir şeyle artık ilgilenmeyeceğiz. Otomobillerde direksiyon simidi, gaz pedalı olmayacak. Sürücüsüz otomobillerle karşılaşacağız ve otomobillerin klasik şekillerine veda edeceğiz. Bazı şeyler ortaya çıkacak bazı şeyler de ortadan kalkacak. Bunun üzerine pek çok araştırma yapıldı hatta kitap bile yazıldı. Richard Watson adlı yazarın Gelecek 50 Yılı Şekillendirecek Beş Trend isimli kitabın içerisinde pek çok şeyin ne zaman piyasadan kalkacağı hatta artık bizim onları ne zaman kullanmayacağımızı gösteren tablolar ve açıklamalar var. Bu kitapla, pek çok şeyin neden ne zaman ortadan kalkacağıyla ilgili fikir edinebilirsiniz. Fütüristler Derneği olarak bizim amacımız; geleceği şekillendirmek. Geleceğin şekillendirilmesinden kendimizi fütüristler olarak sorumlu hissediyoruz. Toplumun her kesiminden ilerlemeye yönelik yenilikçi vizyonlar geliştirmeyi amaçlıyoruz. Olumlu gelecek beklentilerini oluşturmayı amaçlıyoruz. Kişi ve kurumların doğru yol haritası oluşturmalarına yardımcı olmaya çalışıyoruz. Geleceğe katlanmak yerine katılmak onu kurgulamak amacındayız. Geleceği kurgulamanın anlam ve değerini geniş kitlelerle paylaşmak istiyoruz. Dolayısıyla bunları bende yapabilirim diyen herkes kolayca fütürist olabilir.

6 10 AYSBERG 11 AYSBERG 100. Yılında Çanakkale: Geleceğimize Yön Vermek Prof. Dr. İlber Ortaylı, Türk Tarih Profesörü Bazı gerçeklikler vardır ve bu gerçeklikler aynı zamanda ters ve kalıbına oturmamış. Mesela bunlardan bir tanesi, beni en çok sinirlendiren ve mahkemelik olmama neden olan olay; oturuyorlar hem de muhafazakar gazetede sütun yazarı; Efendim ne lüzum var 300 bin kişi öldü. Geçiverseydi İngilizler, zaten geçmediler mi? diyor. Esaslı bir şekilde yeni nesle bu gibi şeyleri öğretiyorlar. Bu yazar üstelik demiş ki, İstanbul da da İngilizler olurdu, biz de Konstantiniye Time da yazardık. Ben de dedim ki, Azınlıkların gazeteleri daha ciddi ve nitelikli adam lazım. Bu maalesef son zamanlarda özellikle Çanakkale Zaferi nin 100. yılında söylenmiş, Türkiye de belli seviyelerde dolaşan realist görünümlü ama cahilce bir ifadedir. Türkiye de bazı şeylere dikkat edilmiyor. Mesela bir vakıf var bunlar anayasa taslağı dağıttılar. Diyorlar ki, Bayrağın anayasada tarifine gerek yok. Sinirlendim, sizin memlekete Fatih Sultan Mehmet Han geldiğinde o bayrak vardı, insaf. Bazı şeyleri kabul etmek zorundasınız. Siz Osmanlı İmparatorluğu na girdiğiniz zaman bu bölgede bu bayrak vardı. Bazı şeyler tartışılmaz. İngilizler geçsin diyen bu tip adamları, demokrasinin anavatanı İngiltere de, demokrasisini kanlı biçimde kurmaya çalışan Fransa da iş yaptırmazlar. Demokrasilerde her şey söylenebilir, savunulabilir. Açık bir şekilde insanların namusuna, rızkına, malına yönelmeyen her şeyler söylenebilir bunu biliyorsunuz. Onları söyleyen adamlar bunun için bir bedel öderler. Böyle bir ucuzluğun hakim olması mümkün değildir yılı başında, İngiltere ve müttefikleri buradan gemilerle geçselerdi, bunlar İstanbul a yerleşirlerdi ve bir daha da çıkmazlardı. Mustafa Kemal Atatürk, Geldikleri gibi giderler dedi ama bu sözü rastgele söylemedi. Bu sözü, vaziyetin ne olacağını bildiği için söyledi. Kampüsten Geleceğe Bakış: Öz Geleceğimizin Tasarımında Başarı Faktörleri Prof. Dr. Nuran Cömert, Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi Dekanı, TİDE Yönetim Kurulu Üyesi Hızlı değişen bir dünyada yaşıyoruz. Esasen dünyayı değiştiren de biziz. Meraklı insanların keşifçi ve inovatif eylemleri bazılarımız istemese de sosyolojik, politik, ekolojik hatta psikolojik koşulları etkiliyor ve değiştiriyor. Parçası olduğumuz bu değişimi anlamamız ve insanlığı ve evreni iyi gözeterek bu değişimi iyi yönetmemiz gerekiyor. Fütüristlerin dediği gibi olumlu geleceği tasarlamak bizim elimizde. Geleceği şekillendirmek geleceği tahminden çok daha önemli bir konu. Ancak tasarlayacağımız geleceğe de şimdiki bakış açısıyla bakmak imkanımız yok. Bu nedenle ben öncelikle bakış açımızı değiştirmemizin önemli olduğunu düşünüyorum. Gençlerin dünyayı daha kolay anlamalarına imkan verecek ve onların yolunu açacak bir perspektifte gündem oluşturmakta zorunluluk hissediyorum bir akademisyen olarak ve oraya bakmak istiyorum doğrusunu isterseniz. TİDE Akademik İlişkiler Komitesi olarak geliştirdiğimiz Gelecek Okulu (TİDE GO) Projesi spesifik bir alana yönelik olsa da, bu amaçla geliştirilmiş ve mesleğimizin geleceği için de özel önemi olan bir proje. Gelecek geliyor, düşündüğümüzden de hızlı geliyor ve geleceğimiz de gençler. Ülke olarak övündüğümüz önemli bir konu da bu gençlerimiz aslında. Toplam nüfusumuzun yüzde 92 sinin yaşı 64 ün altında. 64 yaşındakilerin nüfusa oranı yüzde yaş grubunun nüfusa oranı yüzde arasındakilerin oranı ise yüzde 68. Bu büyük bir zenginlik ama bu zenginlik içinde övünemediğimiz problemimiz işsizlik. TÜİK verilerine baktığımızda genel işsizlik oranı, yüzde 11,3 görünüyor ama bu oran yüzde 20. Ancak ülkenin en önemli sorunu, nitelikli iş gücü. Çanakkale Savaşı ndan bu yana arzu ettiğimiz seviyeye gelemedik. O dönemde ne kadar az sayıda yetişkin, entelektüel aydınımızı kaybettiğimizi, savaşla ilgili belgeler söylüyor. Bu kadar genç nüfusa sahip bu ülkenin yöneticilerinin de temel amacı pozitif değişime liderlik eden bir gençlik yetiştirmek olmalı. İnovasyon ve Kurumsal Girişimcilik Yavuz Çingitaş, Brisa İnovasyon Takımı Ben Yavuz Çingitaş, Brisa da İnovasyon ve Kurumsal Girişimcilikten Sorumlu olarak çalışıyorum yılında Adana da doğdum daha sonra İstanbul a geldim. İstanbul da lisans, yüksek lisans eğitimimi tamamladıktan sonra yaklaşık dokuz yıldır çeşitli firmalarda çalışıyorum. Ben şimdi 34 yaşındayım. 20 yıl önce ben 14 yaşındayken, bana ulaşmak istediğinizde, evimize gelip kapıyı çalmanız ya da ev telefonundan bana ulaşmanız gerekiyordu. Şimdi o kadar çok iletişim kanalı var ki Benim beş mail, twitter, linkedin, whatsapp hesabım var. Skype dan görüntülü konuşabiliyorum, facebook tan beni etiketleyebiliyorsunuz. 20 yıl insan hayatında uzun bir zamanmış görünmekle beraber hızlı geçen bir zaman. Filmli makineleri hatırlarsınız, 36 pozlu olurdu. Tab etmek için götürdüğünüzde, bunun 24 tanesi çıkardı, diğerleri çıkmazdı ve hayal kırıklığına uğrardık. Şimdi o kadar değişti ki, şöyle bir hale geldi. İnsansız hava kameraları var ve bunu programlıyorsunuz. Bunlar biraz havalanıyor ve karşınızdan sizin selfie nizi ya da böyle bisikletle havada uçuşunuzu çekiyor. Dolayısıyla ilginç fotoğraflar ve videolar çekebiliyorsunuz. Bu video aynı zamanda geriye sarıyor ve de sizi bütün arkadaşlarınız da çekebiliyor. Birisine lütfen fotoğrafımızı çekebilir misiniz? lafı da ortadan kalkıyor. Bütün bunların hepsi yaratıcılıktan ve yaratıcı insanlardan çıkıyor. Aklımıza bir fikir geliyor, bu ürünün bu kısmı biraz yuvarlak olsaydı daha iyi olurdu diyoruz ama onun için bir şey yapmıyoruz. Bunun bir prototipini yapmaya çalışmayız ve onun gerçek müşterilerine bunu sormayız, onu orada bırakırız. Onun bir ucundan tutup yapmaya çalıştığımızda, değişim yaratacağımıza ve bir fark yaratacağımızın farkına varırız. Ali Kamil Uzun, TİDE Kurucu ve Onursal Başkanı Konumuz Öz gelecek tasarımında başarı faktörleri dir. Konumuz ile örtüştüğünü düşündüğüm Hz. Mevlana nın çok sevdiğim Öğüt verecek insana değil örnek olacak insana ihtiyaç var sözleri işin özünü ifade ediyor. Ülkemizin ve mesleğimizin geleceği gençlerimiz ile geleceğin inşası için birlikte yürümek, geleceği anlamak, gelecekte saklı fırsatları görebilmek için geleceğe dair hayallerimiz olmalı, bu hayalleri gerçek yapabilmek için ise ilham veren, örnek olacak insanlar motivasyon kaynağımız olacaktır. Çanakkale Destanı nda var olan kahramanlık ve insan öyküleri, toplumsal hafızamızda var olan değerlerimiz olarak, geleceğimiz için motivasyon gücümüzü oluşturuyor. İnşa edeceğimiz geleceğimiz için muhtaç olduğumuz kudretin kaynağı olarak değerlendirebiliriz. Bu topraklara kanını ve canını veren, okulunu bırakıp cepheye koşan ve yaşayamadığı gençliğiyle bize bu geleceği var eden bu kahramanların toprağa düştüğü Çanakkale de bu Zirve yi düzenlememizin nedeni de bu. Bize sunulan bir gelecek var. Aslında bize emanet edilen değerler mirasından söz ediyoruz. Sahip olduğu değerler mirasını koruyamayan toplumların çağdaş kimliğini, kişiliğini ve zenginliğini geleceğe taşıması, gelecekte var olması mümkün değildir. Bize emanet edilen değerler mirasına karşı borcumuz, geleceğe karşı da sorumluluğumuz var. O halde değer bilirliğimiz inşa edeceğimiz geleceğimizin temel taşı olacaktır. Ünlü bir düşünürün ifade ettiği gibi geleceği tahmin etmenin en iyi yolu onu yaratmaktır. Deyim yerindeyse geleceğinizi tasarlayabilirsiniz. Özgüveniniz birikimlerinizden güç alır. İdeallerinizi, yapmak istediklerinizin ifadesi olan hayalleriniz şekillendirir. Vizyonunuz ise geleceğe dair iddianızı ve ne olmak istediğinizi ifade eder. Öz gelecek tasarımınız bu üçlünün; özgüveninizin, ideallerinizin ve vizyonunuzun bir ifadesidir. Yaratıcı, yenilikçi, ne istediğini bilen, hedeflerine nasıl ulaşacağına dair yol haritasını belirleyebilenler öz geleceklerini tasarlayabilirler. Sevgili Gençler, asla şunu unutmayınız ki, akıl, öngördüğü ve hayal ettiği her şeyi başarabilir. Bir gün amacınıza ulaşmak için her gün hayalinizi yaşayın, kendinize ve hayalinize inanın. Gelecek için ilham alabilmek ve başarılı bir öz geçmiş için öz geleceğinizi tasarlamalısınız.

7 12 AYSBERG 13 AYSBERG PANEL Değerler; Dünden Bugüne Bugünden Yarına Av. Humral Tan Çok kısa bir tanımla, neye değer veriyorsak değer odur. Vatanımıza, ulusumuza, ailemize, sevdiğimize, güzelliğe, paraya vs. neye önem veriyorsak değer odur. Yaşamımız içinde birçok seçim ve tercihlerde bulunuyoruz. Bu seçim ve tercihlerin arkasında esasen değerlerimiz geliyor. Biz bu seçimi yaparken değerlerimize göre kararlarımızı veririz. Değerlerimiz kişi olarak bizi ayakta tutar, kimlik verir. Değerlerimiz toplumsal olarak bize yurttaşlık bilinci aynı zamanda birlik ve dayanışma gücü verir. Ben veya herhangi birimiz etrafı değerlendirirken taşıdığımız değerlere göre yargılarız. Kendinize bakın, hangi inanç ve değerlerle etrafınıza bakıyor, kararlar veriyorsunuz. Yaşamsal kararlar verirken bunun arkasında yatan değerler nelerdir? Bu değerlerin bir nebze de olsa farkındaysanız, bu değerleri kendiniz için ne şekilde değerlendirirsiniz? Kendiniz için aileniz için toplumunuz için ne şekilde değerlendirirsiniz? Bu değerler sizlerin kişisel gelişiminde sizlere ne tür faydalar sağlar? Şundan oldukça eminiz, değerler hakikaten etkileyicidir. Yaşamınızda önemli kararlar verirken veya herhangi bir kişinin sahip olduğu değer etrafımızdaki sizi gerçekten etkileyici olabilir. Bugün bir hareketinden dolayı bir kişiye hayranlık duyabilirsiniz. Karşı cins ise bu, aşık da olabilirsiniz. Sizin bu çok beğendiğiniz hatta aşık dahi olduğunuz hareketin arkasında yatan aslında değerdir ve siz bu değere sahip olmak istersiniz. O değerin sahibi olan kişiyi birlikte yaşamak istersiniz. Şu bir gerçek değerlerimizle kararlarımızı veriyor, kararlarımızda bizi kaderimize götürüyor yani değerlerimizle aldığımız kararlar, kararlarımızın bizi götürdüğü kaderimiz. Nuray Tamer Madem Çanakkale deyiz, madem konumuz, Geleceğimiz İçin Değerlerimizi Bilmek, biz de diyoruz ki, biraz geçmişe, savaşlarımıza bakalım. Geçmişteki kahramanlıklarda hangi değerler ön plandaydı. Fark yaratan değerler, insani değerler ve özellikle evrensel değerler her zaman her yerde işe yaramayabiliyor. Tarihimiz bize hangisini kullandığımızda avantaj sağlıyor bunlar üzerinde konuşacağız. Ben sizleri 100 yıl önceye götüreceğim ve bunları hangi değerlere göre yapmışlar bakacağız. Özellikle dört büyük savaştan geçmiş ülkemiz Trablusgarp Savaşı hatta Türk-İtalyan Savaşı da denir Balkan Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu nun dört büyük Balkan ülkesine verdiği savaş. Ardından Çanakkale Savaşı ve Kurtuluş Savaşı arasında tam 12 yıl savaş vermişiz. Bu savaşlarda özellikle kadınlarımız çok büyük kahramanlıklar vermişler. Önce eşlerini, sonra çocuklarını savaşta cephede kaybetmişler sonra iş başa düşmüş hem cephede hem cephe arkasında görevler almışlar. Cephede askerlerimizle birlikte erkekçe savaşmışlar, cephe gerisinde cepheye mermi taşıyarak, yaraları sararak, yetim çocuklara bakarak kadınca hizmet etmişler. Birçoğu isimsiz kadınlar isimsiz köylüler isimsiz genç kızlar Bu kadınlar, hangi değerler uğruna bu kahramanlıkları gösterdiler? Para olabilir mi? Şan, şöhret olabilir mi acaba? Karizma olabilir mi? Amaçları o olsaydı bu başarıları gösterebilirler miydi? Ünlü antropolog Robert Edgerton bir araştırma yapmış. 300 farklı uygarlık araştırmış ve araştırmadan çıkardığı sonuç şu: Kültürel değerleri, insani değerlerle eşdeğer olan uygarlıklar, yaşayabilmiş ve günümüze kadar gelebilmişlerdir. Kültürel değerler insani değerlerle eşdeğer olmayan uygarlıklar yok olmuşlardır. Hepinize açık soru. Acaba o günkü savaşlarda tüm kahramanlarımız tüm şehitlerimiz tüm gazilerimiz hangi değerler karşısında bunları yaptılar? Gelecek İçin Küresel Değer Yaratmak Prof. Dr. Ömer Lalik, Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı, Oturum Başkanı Sabrınıza hayranım. Bu panel 17:30 da bitmesi planlanıyordu saat 17:30 oldu. Buna göre her panelistimize üç dakika veriyorum. Aslında sizler bu zamana kadar konuşulanlardan yeterli bilgiyi aldınız. Hatta sizlere dağıtılan kitapların arkasında da Türkiye İç Denetim Enstitüsü ve iç denetimle ilgili bilgileri web sitemizden öğrenebilirsiniz diye yazıyor. Onu da oradan öğrenirsiniz. İlk sözü TİDE Yönetim Kurulu Başkanı Gürdoğan Yurtsever e veriyorum. Bakalım o bize neler anlatacak. Gelecek için değişimi anlamak gerekiyor Gürdoğan Yurtsever, TİDE Yönetim Kurulu Başkanı Ülkemiz köklü bir denetim geleneğine sahiptir. İç denetim bu geleneğin çağdaş şeklidir. Gerek teori gerekse de pratik kazanımlarıyla iç denetim, çok şey öğreten ve yaşatan bir meslektir. İşe ve mesleğe saygı, sorumluluk, çalışkanlık, ahlaki davranış gibi değerler bu mesleğin özünü oluşturmaktadır. Bu evrensel değerler dün ve bugün olduğu gibi mesleğin geleceğinde de var olacaktır. Bu nedenle gelecek için öncelikle geçmişin değerlerini öğrenmek, anlamak ve sahip çıkmak gerekiyor. Gelecekte küresel değerler yaratmanın yolu da öncelikle ulusal değer yaratmaktan geçiyor. Türkiye İç Denetim Enstitüsü bu açıdan ülkemizdeki önemli örneklerden biridir. TİDE 20 yıllık kurumsal tarihinde ulusal birikimlerden küresel değer yaratmak vizyonuyla pek çok proje geliştirdi. Bu projeler ulusal düzeyde önemli kurumsal değerler ortaya çıkardı. Aynı zamanda diğer ülkelere de örnek oldu. Bu faaliyetlerinin sonucu TİDE birçok uluslararası ödül kazandı. Gelişim, değişim ve dönüşüm günümüzün en temel gerçekleri. Buna ayak uydurmak için, değişimi anlamak, olaylara farklı bakabilmek, gelişime açık ve çok yönlü olmak, çaba göstermek ve çalışmak, kendine güvenip cesaretli olmak, sorumluluk almak, inisiyatif kullanmak, meraklı ve istekli olmak, zorluklardan yılmamak, yenilikçi olmak, araştırmak, ulusal ve uluslararası sertifikasyonlara ilgi göstermek, proje üretmek, mevcut projelerde rol ve sorumluluk almak önem taşıyor. Global markalarla işbirliği yaparak, yeni iş modelleri yaratmalıyız Menteş Albayrak, TİDE Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hepimiz biliyoruz ki geçmişimizde çok önemli değerlerimiz ve çok önemli fedakarlıklarımız var. Bu yeterli değil. 67P kuyruklu yıldızı, geçen yılın sonunda Avrupa Uzay Ajansı bu kuyruklu yıldıza bir araç indirdi. Neredeyse Jüpiter e yakın olan bu kuyrukluyıldıza yaklaşarak Rosetta adlı uzay aracı, Philae adlı uzay aracını başarılı bir şekilde kuyrukluyıldıza indirmeyi başarıyor. İki indirme alanı belirliyorlar ve birinci alana başarılı bir şekilde indiriyorlar. Bu yıldız 4,5 milyar yaşında, 3,5 km uzunluğunda bu evren ölçüsü için çok küçük bir ölçü. Bu kadar küçük bir kaya parçasına siz uydu indiriyorsunuz. Dünyada yaklaşık 6 milyar km uzaklıkta. Bu uydunun buraya gelmesi 10 yıl sürüyor. Öncesi sekiz yıl da yani 18 yıl bu proje için çalışıyorlar. Saatteki hızı 135 bin km bu kuyruklu yıldızın bu gerçekten insanlığın bilimin geldiği son noktadır. Maalesef üzülerek söylüyorum ki, biz toplum olarak kültür olarak maalesef bu çağın çok gerisinde kaldık. Bizim artık bir anlayış değişimi geçiriyor olmamız lazım. Rosette uçuş direktörü Andrea Accomazzo, bu projeye 18 yılını veriyor. Andrea Accomazzo şunu söylüyor: Keşif risk içerir. Risk almaya hazır değilseniz keşif yapmamalısınız. Buradan hareketle biz savaşta bir Darülfünun u feda ettik. Türkiye de bugün itibariyle 200 üniversite kurduk fakat bu da yetmiyor. Bizim de bu tarz başarılara imza atan, bilime yönelerek gençlerimizi de bu şekilde yetiştiriyor olmalıyız. Yoksa aradaki mesafe açılacak.

8 14 AYSBERG 15 AYSBERG Değerlerimize sahip çıkmanın ilk yolu onu sevmektir Ethem Yenigün, Darüşşafaka Cemiyeti İç Denetim Müdürü Değer nedir? Bir varlığı bizim için değerli kılan nedir? Değer bir şeye yüklenen anlam mı, anlamın kendisi mi bir değerdir? Buna benzer sorular sorulabilir fakat değer dediğimizde bizi mutlu ettiğini söyleyebiliriz. Değerden bahsederken, bir servet bizim için değer olabilir, bir kariyer bizim için bir değer olabilir, başarılı olmak, insan sevgisi bir ağaç ya da yaşadığımız bir an bizim için değer olabilir. Başka türlü değerlere baktığımız zaman toplumsal değerlerimiz, inanç değerlerimiz, evrensel değerlerimiz, kurumsal değerlerimiz, özel ve bireysel değerlerimiz var. Buna tabi ki başka değerler de eklenebilir. Bu şekilde düşündüğümde, benim için bir değerin oluşması için üç bileşen gerekiyor. Bunlar, biri bizim bir şeye ihtiyaç duymamız gerekiyor; ikincisi ihtiyaç duyduğum objeyi gördüğümde ihtiyaç duyuyordum buradaki de bu ihtiyaca uyuyor diyorum; üçüncüsü de benlik. Bir kişinin bunu değerlendiriyor olması lazım. Bu bireysel değer. Peki, kişisel değerden toplumsal değere nasıl geçiliyor? Bu üçünün ortasına toplumsal faydayı koyduğumuz zaman işte bizim bahsettiğimiz toplumsal değer bu. Küresel değer de toplumsal faydadan hareketle oradan ancak küresel değere gidebiliriz. Birey ve küresel değerler ilişkisine baktığımız zaman bir küresel bir değer inşa edebiliriz. Değerlerimize sahip çıkmanın ilk yolu onu sevmektir. Dolayısıyla burada değer eşittir sevgidir. Dolayısıyla küresel değerlerimize sahip çıkmanın ikinci yolu da emek vermektir. Yani küresel değerlerimize sahip çıkmak için sevgi ve emek vermek gerekiyor. Onun için de çalışmamız şart. Rekabet dünyası, inanılmaz fırsatlar içeriyor Bugünkü zirveyi gerçekleştiren TİDE, dolu dolu bir alkışı hak ediyor Prof. Dr. Güner Gürsoy, Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi ZİRVE KAPANIŞ KONUŞMASI Mart ayında Yeditepe Üniversitesi olarak TİDE nin Akademik İlişkiler toplantısına ev sahipliği yaptığımızda Çanakkale de bir etkinlik yapma fikri ortaya çıkmıştı. Bu beni iki boyutta heyecanlandırdı. Ben bu ideale hizmet etmekten onur duyarım çünkü hem Çanakkale çocuğuyum Çanakkale de büyüdüm hem de an itibariyle TİDE ye hizmet etmek İşletme Bölüm Başkanı olarak benim asli vazifem. Buradaki öğrencilerimiz çok şanslı diğer öğrencilerimiz bugünkü zirveyi kaçırdı ama dilerim buradaki arkadaşlarınızla paylaşmanıza fırsat sağlayacaktır. Şu ekrandaki logolar bütün süreci çok iyi özetliyor. Dolu dolu geçen bugünkü zirveyi gerçekleştiren TİDE, dolu dolu bir alkışı hak ediyor. İyi ki TİDE yi kurmuşlar iyi ki TİDE yi bu noktaya getirmişler. Gençlere vizyon verebilme anlamında farklı bir noktaya gelmişler. İyi ki teftiş kültüründen geleceğe farklı bir noktaya iç denetimi taşıyabilmişler. Bundan kazanacak olan Türkiye dir, siz gençlerdir, hepimizdir, kendilerine şükranlarımı sunuyorum. İç denetim, gelecek, değerler ve Çanakkale. İnanılmaz bir dörtlü bir araya gelmiş. Çanakkale ruhunu, değerlerini, TİDE nin 20. yılında farklılaşması anlamında iç denetimi yarınlara taşıyabilecek vizyonu ortaya koyma anlamında bulunuyoruz. Dolayısıyla saygı ve minnetle karşılaşıyoruz. Buradan da şu teklifi yapıyorum. Yeditepe Üniversitesi olarak TİDE ye platform sağlamak bizim için onur verir. Gelecek Zirvesi 2016 için adayız, size her türlü desteği vermekten onur duyarız. Tüm katılımcıları ve öğrencileri misafir etmek bizi mutlu eder. Murat Şahin, Fütüristler Derneği Ne değişti hayatımızda da biz bugün elimizdeki teknolojilerle hayatımızın değiştiğini söylüyoruz lerde her şeyi babamız biliyordu, bir büyüğümüz biliyordu, şimdi kim biliyor? Google hatta o kadar çok iyi tanıyor ki, aynı odada iki insan aynı kelimeyi soruyor arama motoruna iki farklı yanıt alıyor. Gutenberg in gemisi battı artık. Amazon ilk elektronik kitap okuyucusunu çıkardıktan üç yıl sonra Amerika da elektronik kitap satışları basılı kitap satışlarını geçti. Bilgi artık internette kabloların ucunda ya da bulutta yeni anlayışta. Bütün bunlar olunca network, hiyerarşi de değişti. Bilgisayarınızın, mobil telefonunuzun başına geçip Obama ya yazı yazıp cevap alıyorsunuz. O nedenle artık hiyerarşi diye bir şey de yok yaşamımızın geldiği noktada. Gelir arttı sadece dünyada değil bizde de arttı. Birleşmiş Milletlerin 2030 gelir hedefine insanlık 2010 yılında ulaştı. Dolayısıyla para var yılından bu yana inanılmaz bir değişim yaşıyor dünya. Dün Van daydım bugün Çanakkale deyim ve ülkemizin inanılmaz turizm potansiyeli var. Biz milyon insan getiriyoruz ve bundan milyar dolar para kazanıyoruz, çok mutluyuz. Californiya Eyaleti 2013 de turizmden 110 milyar dolar gelir elde etti de 1 milyon insan seyahat edebiliyordu dünyada şimdi 1 milyar insan seyahat edip, 2 trilyon para harcıyor. Dolayısıyla inanılmaz bir rekabet dünyasındayız ve bu dünya inanılmaz fırsatlar da içeriyor.

9 16 ATAÇ 17 ATAÇ nolojilerinde yönetsel riskler gibi birçok riske neden olabilir. Yeni teknolojilerin büyük bir hızla gelişmesiyle lisanslama kurallarındaki değişiklikler ve lisans sözleşmelerindeki karmaşık yapılar nedeniyle oluşabilecek sözleşme ve uyum riskleri, yazılım üreticisi firmaların (Microsoft, SAP, IBM, Oracle, Autodesk, vb.) lisans denetimleriyle artış göstermektedir. Uyum risklerinden dolayı oluşacak cezai yaptırımların doğuracağı finansal kayıplarla beraber kurumlarda yanlış teknolojilerin seçilmesi ve yanlış lisanslandırma metotlarının kullanımıyla kurumun mali kayıpları artacaktır. Kurumdaki kişiler tarafından yetkisiz yüklemelerin yapılması, lisanssız ürünlerin kullanımı bilgi güvenliği açıklarına neden olmaktadır. Yazılım varlık yönetim sürecinin iyi bir şekilde oturtulmaması operasyonel süreçlerde ve bilgi teknolojilerinin yönetiminde zayıflıklara neden olmaktadır. Yazılım varlık yönetiminde iç denetimin rolü Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) tarafından yayınlanan iç denetim standartlarına göre İç Denetim Yöneticisi, iç denetim faaliyetini, faaliyetin kuruma değer katmasını sağlayacak etkili bir tarzda yönetmek zorundadır. İç denetim faaliyeti tarafsız ve uygun güvence sağladığında kuruma (ve paydaşlara) değer katar ve yönetişim, risk yönetimi ve kontrol süreçlerinin etkililiği ve verimliliğine katkıda bulunur. Yazılım Varlık Yönetimi ve İç Denetim Yazılım varlık yönetimi nedir? Yazılım varlık yönetimi, kurumlardaki yazılım yaşam döngüsünde lisans varlıklarının maliyetlerinin ve kullanımlarının optimize edilmesini sağlayan bir yönetim sürecidir. Yazılım varlık yönetimi; yazılım maliyetlerinin azaltılması, operasyonel süreçlerin optimize edilmesi, yetkisiz yazılım kurulumlara engel olunması ve lisanslarla yazılım kurulumlarının sözleşmeler çerçevesinde uyumlu olmasını amaçlar. Yazılım varlık yönetiminde şirketlerin riskleri nelerdir? Kurum varlıklarında lisans varlıklarının önemli bir yeri bulunmaktadır. Yazılım varlıklarının yanlış yönetilmesi sözleşme ve uyum riski, finansal risk, bilgi güvenliği riski, operasyonel risk ve bilgi tek- Kurumlarda; iç denetimin yazılım varlık yönetimindeki süreçlerindeki kontrolleri, yazılım varlık yönetimdeki eksikliklerden doğacak risklerin azaltılması için gereklidir. Optimize bir yazılım varlık yönetimi iç denetim fonksiyonlarına bu risklerin doğru yönetildiği konusunda güvence vermekle beraber kurum değerlerinin maksimize edilmesini sağlayacaktır. İç denetim fonksiyonları, yazılım yaşam döngüsünde gerekli kontrollerin varlığından emin olarak ve düzenli lisans gözden geçirme çalışmalarını takip ederek yazılım varlık yönetiminde kurum farkındalığını arttırabilir. Kurum içerisindeki bağımsız rolüyle iç denetim düzenli lisans gözden geçirmelerin sonuçlarını takip ederek risk yönetim ve iç kontrol süreçlerinin yeterliliğini gözlemleyerek görülen yönetim eksiklikleri için önerilerde bulunarak gerekli düzenlemelerin yapıldığını takip etmelidir. İç denetim, yazılım varlık yönetimi süreci yeterli olgunluk seviyesinde olmadığı durumlarda öncelikle kurumda mevcut yazılım varlıklarını gösteren bir değerlendirme çalışması yapılmasını önererek süreci standardize etmelidir. Değerlendirme çalışmaları, envanter araçlarının kurulumuyla mevcut kurulum ve lisans bilgilerinin karşılaştırılmasıyla gerçekleştirilebilir. Ayrıca kurum tarafından yazılım varlık yönetimi için danışmanlık hizmetleri tedarik edilebilir. Çalışmanın sonuçlarına göre, lisans açıklıkları, fazlalıkları ve ileriki dönemde yapılacak yazılım kurulumları göz önünde bulundurularak aksiyon planları oluşturulmalıdır. İç denetim bu çalışmayla beraber süreci optimize bir hale getirebilmek için yazılım varlık yönetim sürecinde eksik gördüğü iç kontrolleri tespit etmelidir. Bu iç kontroller öncelikle yetkisiz kurulumların yapılması engellemeli, gerçekleştirilecek kurulum ve değişikliklerin prosedürel bir süreçten geçmesini sağlamalıdır. Aynı zamanda yazılım tedarikçilerinin seçimlerinde ve yazılım yatırımlarındaki kontrolleriyle iç denetim tedarikçi yönetiminin doğru ve güvenli bir şekilde yönetildiğinden emin olmalıdır. Bu şekilde yazılım varlıkları aktif bir şekilde yönetilerek iş hedefleriyle uyumlu hale gelecek ve kurumların gereksiz yazılım maliyetlerinden kaçınmasına yardımcı olacaktır. Merve Demircan Deloitte Türkiye Kurumsal Risk Hizmetleri Müdürü

10 18 PARMAK İZİ 19 PARMAK İZİ Hedef Meslek Olarak İç Denetim Üniversitemizin denetim kulübünün üniversite öğrencilerine denetim mesleğini tanıtmayı ve onları denetçiliğe özendirmeyi amaçlayan bir etkinliğinde açılış konuşması yapan işletme bölüm başkanımız -aynı zamanda yönetim ve organizasyon anabilim dalı öğretim üyesi- büyük çoğunluğu öğrencilerden oluşan dinleyicilere sizlere denetimsiz bir dünya dileyerek sözlerime başlamak istiyorum dedi. İlk anda soğuk duş etkisi yapan bu ifade sürekli kusur arayan, hata ve hile odaklı çalışan denetimin sevimsiz ve istenmeyen bir yönünü vurguluyor gibiydi. Biraz irdelendiğinde haklı gibi görünen bu ifade, özünde denetimin önemini açıklamak açısından büyük önem taşıyor. Sadece denetimin önemini değil, esasen kontrolün, hatta günümüzde her türlü örgütsel yapıda, risk temelli olarak inşa edilmesi gereken iç kontrolün önemini ve bunlarla yakından ilişkili olan dürüstlük ve etik değerlere bağlı bir yönetsel anlayışın (tone at the top) da önemini ortaya koyuyor. Aslında denetimsiz bir dünya, kusursuz bir düzenin, kusursuz bir saat gibi durmadan işlediği bir dünyayı tarif ediyor. Felsefi açıdan baktığımızda böyle bir dünya Tanrısız bir cennet gibi insan aklının alamayacağı bir tarife dönüşüyor. Bu felsefi düşünceler içinde fazla kaybolmadan, yıllardır bu işlerle uğraşmış hem bir akademisyen hem bir uygulamacı hem de hayatın içinden biri olarak edindiğim deneyimlerden aldığım ilhamla ben denetimi aşağıdaki dizelerle şairler lütfen bağışlasınlar- ifade etmeye çalıştım. Hiç şüphesiz TİDE nin gençlere yönelik olarak her yıl organize ettiği İç Denetime Genç Bakış Yarışması nın temaları da beni üzerinde düşünmeye ve yazmaya sevk etti. Hayatın akışı içinde denetimden etkilenen biri olarak kendime, denetim nedir? sorusunu yüksek sesle sorduğumda düşüncelerimin ürünü sözcükler, şu dizelere dönüştü: DENETİM HAYATTIR Bağımsız ve tarafsız ise, Kurtarılmış bir hayattır her denetim. Anlamışsa önemini erken uyarının, Doğru, dürüst ve yetkin bir yönetim, Patlamaz madenleri ansızın, güzel ülkemin, Küllerinde aranmaz ölü bedenleri yavrularının, Ağlamaz anaları, vakitsiz gidenlerin. Telef olmaz tersanelerinde insanlar, Çukuruna düşmezler dalgınken belediyenin, Şair Veli misali ölmezler, Yazamadan nicelerini en güzel şiirlerin. Takdir-i İlahiyle avunmaz çaresiz vatandaşlar, Hesabını sorar sorumlusuna her ihmalin. Doğru kotarılmışsa eğer iç denetim, Uyarır yönetimi ol! diye Adil, sorumlu, hesap verebilir. Saklama iş ortaklarından gerçeği, ey yönetim! Şeytan misali kandırma, Paylaş, der iç denetim, paylaş! Doğru bilgiyi, doğru yerde paydaşlarınla. Şeffaf ol! İyi yönet emanetini evrenin, O emanet ki, senin değil. Bu yazı kapsamında acaba biraz abarttım mı diye, yukarıda yer alan dizeleri yeniden gözden geçirdim. Ancak mesleki yanım ağır basmış olacak ki, herhangi bir sözcüğü değiştirmek, eklemek ya da çıkarmak gereği duymadım. Satırlar okurlara ne ifade etti bilemiyorum ancak, bana bu derginin takipçilerinin çok iyi bildikleri modern iç denetimin tanımının bir ifadesi gibi görünmeye devam ediyor. Kariyer hedefi olarak iç denetimi seçmek için öncelikle iç denetimin ne olduğunu iyi anlamak ve bu kavrayıştan hareketle de mesleğe doğru bir şekilde hazırlanmak gerekir. Doğru anlamadığımız hiç bir şeyi doğru ifade etmemiz olanaklı değil. Diğer yandan üstün nitelikler gerektiren bu mesleğe gençleri özendirmek ve kariyerlerinde bilinçli tercih yapmalarını sağlamak istiyorsak, hem onlara hem de topluma iç denetimin ne olduğunu, doğru bir şekilde anlatmamız gerekir. Küresel mesleki örgütün kırmızı kitap diye bilinen Mesleki Uygulamalar Çerçevesi nde (IPPF/UMUÇ) ayrı bir bölüm olarak verilen ve iki cümlelik bir paragraftan ibaret olan İç Denetimin Tanımı esasen mesleğin Çerçeveye veya bir iç denetim kitabına rehberlik edecek kadar geniş anlam taşıyan dört özelliğini vurguluyor. Tanımın birinci cümlesinde, iç denetimin nasıl bir mesleki iş olduğu, ikinci cümlesinde ise, denetimin ne iş yaptığı, nasıl yaptığı ve hangi amaca hizmet ettiği yer alıyor. Bu dört özelliği vurgulamak gerekirse; l İç denetim işletmeyi geliştiren ve ona değer katan bağımsız ve tarafsız bir güvence ve danışmanlık faaliyetidir. l İç denetim işletmenin iç kontrolleri, risk yönetim süreçleri ve kurumsal ve stratejik yönetim süreçlerinin etkililiğini değerlendirir. l İç denetim sistematik ve disiplinli yaklaşımla yapılması gereken bir iştir. l Bu üç koşula uygun bir iç denetim fonksiyonu gerçekleştirildiğinde örgütün amaçlarını başarmasına yardımcı olur. 1- İşletmenin Faaliyetlerini Geliştiren ve Onlara Değer Katan Bağımsız ve Tarafsız Bir İç Denetim İç denetimin bu niteliği onun modern yüzünü ortaya koyar. Modern iç denetim proaktif olup katma değer yaratır. Diğer bir ifadeyle iç denetim, zarar ortaya çıkmadan, insanlar ölmeden, kaynaklar israf edilmeden yapılan denetimdir. Günümüzde denetçilerin anlamakta ve kendilerini anlatmakta zorlandıkları en hassas rolü budur. Katma değerli denetim bir ekonomik birim veya fonksiyonun denetim öncesi performansı ile denetimden sonraki performansı arasındaki farkı ifade eder. İç denetimin Mesleki Uygulamalar Genel Çerçevesi nde açıklanan standartlar aslında bu amaca hizmet eder. Böyle bir rolü üstlenen iç denetim fonksiyonunun işi planlarken, yürütürken ve raporlarken her türlü müdahaleden uzak bir konumda, bağımsız olması, süreçte işi yapan denetçilerin ise tarafsız bir zihinsel tutum sergilemeleri gerekir. Bağımsızlık ve tarafsızlığın gereklilikleri esas alınarak oluşturulmamış bir iç denetimin işletmenin faaliyetlerini geliştiren katma değerli bir iş olması beklenemez. 2- İşletmenin Kontrolleri, Risk Yönetim Süreçleri, Üst Yönetim Yaklaşımlarının Etkililiğini Değerlendiren İç Denetim Çoğu kişinin denetim ile karıştırdığı kontrol kavramı, birini ya da bir şeyi etki altına alma anlamına gelir. Örneğin yangının kontrol altına alınması, enflasyonun

11 20 PARMAK İZİ kontrol altına alınması ya da satın almanın kontrol altına alınması gibi. Kontrol bir iş, bir faaliyet veya bir kişi veya bir davranış ya da eylem için de söz konusu olabilen bir kavramdır. Günlük hayatta kontrol eylemi, denetim eylemine benzediği sebeple bu iki sözcük zaman zaman birbirinin yerine kullanılır. Ancak, işletmecilikte denetim ile asıl kast edilen, kontrolün kontrolüdür. Kontrol esasen bir işin bir kerede ve her defasında en doğru şekilde yapılmasının tarifleridir. Denetim ise bu tariflerin uygun şekilde yerine getirilip getirilmediğine bakar. Politika ve prosedürlerle ifade edilen söz konusu tariflerin doğruluğunu ve yerindeliğini sorgular. Kontrol yaklaşımı açısından her örgütün üç temel amacı vardır. Bunlar; yürütülen faaliyetlerin başarılı olması ki etkili olma ve verimlilikle ifade edilirsosyal paydaşlarına (stake-holders) güvenilir bilgi sağlama ve yasal gerekliliklere uymadır. İşletmeler bu üç temel amacı karşılayacak iç kontrol yapıları kurarlar. Bu yapıların risk temelli olması gerekir. Risk temelli iç kontrol yapıları, işletmeyi belirsizlik ve tehlikelere karşı koruyacak ve önündeki fırsatları değerlendirmesi konusunda sürekli uyaracak şekilde tasarlanmalıdır. Bu şekilde tasarlanan yapılarda sistemi sahiplenen ve nihai hesap verme sorumluluğunu üstlenen stratejik karar organlarının rolü çok önemlidir. Günümüzde işletmeyi önemli ölçüde etkileyen sosyal paydaşlar, bu karar organlarından adil, sorumlu, hesap verebilir ve şeffaf bir yönetim anlayışı beklerler. Bu şekilde oluşturulan örgütsel yapılarda iç denetim fonksiyonları vazgeçilmez bir ihtiyaç olarak ortaya çıkar. İç denetçiler bir yerde kontrol mekanizmaları yoksa orayı denetlemezler. Önce danışmanlık hizmeti vererek kontrollerin yerleştirilmesine hizmet ederler. Önce düzen, yani iç kontroller sağlanır. Sonra bu düzenin iyi işleyip işlemediği ya da yerindeliği için denetim yapılır. Modern iç denetim örgütlerin sürekli iyileştirilmesi amacına hizmet eder. Böyle tasarlanmış örgütler hem hesap verebilir hem hesap sorabilir. Kamuoyunun üzülerek ve ibretle izlediği haberlere konu olan Japon mühendis Kishi Ryoichi nin, yapılmakta olan İzmit Körfez Köprüsü nde kopan halatın, kendi hatası olduğunu düşünerek intihar etmesi, sorumluluk ve hesap verebilirlik anlayışındaki son noktayı bize anlatır. Hesap verebilirliği sadece yasalara ve düzenlemelere uygunlukla sınırlayan bir anlayışın hakim olduğu ülkemiz kültüründe, bu kavramlara biraz daha önem vermek ve bütüncül bir anlayışla içini doldurmak gerekiyor. İşletmelerde bunu başarmaya destek olacak fonksiyon ise iç denetim birimidir. 3- İç Denetim Sistematik ve Disiplinli Yaklaşımla Yapılması Gereken Bir İştir. İç denetim belli kalite ölçütlerine sahip bir örgütsel yapı içinde etik kurallara bağlı, yetkin, bağımsız ve tarafsız iç denetçilerle, planlı ve programlı bir şekilde yerine getirilmesi gereken bir fonksiyondur. Bu sistemli ve disiplinli yapı Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü nün standartları ve rehberlerinde tarif edilmiş ve böylece iç denetçilik dünya genelinde kabul gören mesleki bir formasyona kavuşturulmuştur. Bu formasyona sahip olmayan bir iç denetim, iç denetim olamayacağından, buna sahip çıkmak, anlatmak, öğretmek ve uygulamak gerekir. 4- Yukarıdaki Üç Özelliği Taşıyan Bir İç Denetim Fonksiyonu Örgütün Amaçlarını Başarmasına Yardımcı Olur. Yukarıda da belirttiğimiz üzere her örgütün- ister kar amaçlı, ister kar amaçsız olsun- üç temel amacı olduğu kabul edilir. Nerede bir örgüt varsa o örgütün yürüttüğü faaliyetlerinin etkili ve verimli olması, o örgütün sosyal paydaşlarına güvenilir bilgi sunması ve o örgütün bütün bunları yasalara ve düzenlemelere uygun şekilde gerçekleştirmesi beklenir. Yukarıda belirttiğimiz niteliklere sahip bir iç denetim işletmenin gerek faaliyet kontrollerinin, gerek raporlamasıyla ilgili kontrollerin gerekse yasal gerekliliklere uyumla ilgili kontrollerinin etkililiğini değerlendirir. Eksiklikleri, yetersizlikleri yerinde ve tam zamanında yönetime raporlar. Sistemi sürekli ve özel hallerde gözetir ve sürekli iyileştirir. Bu nedenle de iyi bir iç denetime sahip işletmeler üç başlıkta ifade ettiğimiz temel amaçlarını başardıkları gibi itibarları da artar ve kamuoyunun tercih ettiği işletmeler olurlar. Böyle bir iç denetimi kim istemez? Pardon, duyamadım!... Böyle bir iç denetimi bilgisiz ve cahiller istemez mi dediniz?... Prof. Dr. Nuran Cömert Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi Dekanı

12 22 MÜHÜR 23 MÜHÜR Geçmişi Unutma 2015 yılı özel bir yıl olarak yarı yaşını tamamladı. Geride bıraktığımız altı ay; farkına vardığımız kimi günleri bize yaşatarak uçup gitmiş. Yıl, gelecek her yirmi dört saatte bir bitecek günlerini sayarken; biz zamanı durdurup geçmişte kurduğumuz köprüleri hatırlayarak üstlerinden geleceğe yürümeye çabalıyoruz. Bundan 20 yıl önce TİDE KÖPRÜSÜ nün temellerine ilk harç kondu. O yıl muhasebeciler eliyle bir başka köprünün de temelleri atıldı. MÖDAV KÖPRÜSÜ Bilenler biliyor, bu iki köprüye giden yollarda değerbilirlikle yürüyenler; yeni değerler keşfetmek ve bir hayal olan değerler zirvesine bayraklarını dikmek amacıyla hep buluşuyor. Hayaller gerçekleşebilir mi? Hayaller evrendir güneşli aylı... Yıldızlar kayarken tutulan dilek Belki gerçekleşir düştüğü yerde... Geleceğe Koş Bir kurumun sürekliliği ve ilerleyen süreçlerde hayallerinin gerçekleşmesi için en önemli dayanaklarından biri, toplumun farklı katmanları arasında önemsenen bir değerler köprüsü kurma görevini üstlenme becerisini gösterebilmesidir. TİDE yetenekleri ve özgörüsüyle bu konuda emin adımlarla topluma ulaşmaktadır. Bir asır öncesini; 1915 i düşünüyorum... Bizi biz yapan değerleri neredeyse unutmuş, Balkanlarda, Kafkaslarda, Arap ın çöllerinde koşmaktan yorgun, savaşın ve politikanın mağlubu, borcun batağında, yoksul mu yoksul Osmanlı... Çanakkale Boğazı nın iki yakası Hasta İmparatorluk Osmanlı yı koruyan son kale... Düşmanın hayallerini birer birer yok eden akıl almaz bir savunma... O günün düşmanları Şubat 1915 te kara ve denizde başlattıkları, Mart ta zirvesine ulaşan savaşların sonunda Aralık 1915 te geldikleri gibi gitmediler. Onların erişiriz sanarak gelirken kurdukları hayal; ardında binlerce genci Gelibolu topraklarının savaş alanlarına kendisiyle birlikte gömerek gitti... Biz öldük, onlar öldü... Çanakkale, İngiltere ve Fransa donanmalarına savaşla geçit vermedi. Ne yazık ki, savaşarak Çanakkale yi geçemeyen Agememnon zırhlısının güvertesinde üç yıl sonra imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918) sonucu, geçilmez Çanakkale Boğazı nı, ellerini kollarını sallayarak geçen düşman donanması, İstanbul a gelip, Sultanın Sarayı önünde demirledi. Mondros Ateşkes Antlaşması yla Osmanlı Devleti nin egemenlik hakları kısıtlandı, askeri gücü azaltıldı ve fakir Osmanlı nın sırtına yeni ekonomik yükler, yükümlülükler getirildi. En acısı anayurdun düşmanına, kendi güvenliğine tehdit saydığı her stratejik alanı işgal etme yetkisi tanınıyordu. Bunun anlamı anayurdun dört bir yanı işgal edilebilirdi... Karalar, denizler işgal edilebilirdi. Edildi, edilmeye çalışıldı. İşbirlikçiler, satın alınan saray yardakçıları düşmanla birlikte saf tuttular. Ancak Çanakkale de yakılan ateş Mondros un ateşkesiyle söndürülemedi. Anadolu insanı yeni bir aşka, Cumhuriyet aşkına koştu. Egemenlik rüştünü kanıtladı. Bağımsızlığın tadına üstündeki ekonomik yükleri atarak vardı. Ve başardı. Değer bildi, değer verdi ve düşmanları gözünde değer buldu. Gel de o değerli günleri anma, değerleri yaratanların özlemini duyma... Bakın Ella Wheeler Wilcox ne demiş: Başarılı olmak isteyen kimsede metodoloji yeteneği olmalıdır. Çünkü hiçbir nehir yukarı akmaz, hiçbir iş o işin başında bulunan kişinin seviyesinden yukarı çıkamaz. Bu sözün doğruluğunu kanıtlamak için sakın çok çaba göstermeyin. Açın gazetelerin sayfalarını, açın televizyon kanallarını sözü doğrulayan zirveleri benim zırvalarıma kulak asmadan dinleyin, izleyin ve tarih bilincinizle harmanlayın. Bugüne ve geleceğe ilişkin çıkarımlar yapın. TİDE nin kuruluşunun 20. ve Çanakkale Zaferi nin 100. yılı 2015 te buluştu. Bu kutlu tesadüfü mutlulukla perçinlemek amacıyla, TİDE Çanakkale de bir dizi etkinlik planladı. Mayıs 2015 ayı başında Çanakkale de gerçekleştirilen etkinlikler, GELECEK ZİRVESİ Değerleri Bilmek temasıyla ses getirdi. Bu etkinlikler konusunda bir şeyler karalamak amacıyla önüne oturduğum bilgisayarımın tuşları beni alıp tarihimizin hüzünlü, onurlu ve alınacak derslerle dolu sayfalarına taşıdı. Konumdan bir ölçüde uzaklaşmış olduğumun farkındayım. Tİ- DE nin bana bahşettiği akademik alandaki FAR- KINDALIK ÖDÜLÜ nün değerini bilerek, izninizle Gelecek Zirvesi tarihine odaklanmak istiyorum. Gelecek Zirvesi ne ulaşmak için yapılan stratejik plan gereği TİDE bir öncü grubu Çanakkale ye Ocak 2015 ayının son günlerinde gönderdi. Öncü grup savaşılacak alanı tanıyanlardan oluşturulmuştu. Grup Komutanı Uzunlardan Kaymakam Ali Kamil, Çanakkale eri Mirliva Güner, bendeniz Hacızade Hoca Ömer Efendi, Küçükyalçın Köyü nden Lojistikçi Mülazımı evvel Ertan: Güneş battıktan sonra zirvenin eteğine ulaştılar. Boğazın karanlık sularını aştılar, Kilitbahir Kalesi karşı sahilinde kurdukları çadıra yerleştiler. Uykuya çekilmeden önce yarını planladılar ve Hepimiz zirvede olmak isteriz. Ama asıl keyif oraya tırmanırken yaşadıklarımızdır. diyen Can Yücel e selam yolladılar. Hayal kırıklıklarıyla başlayan gün, göreceli bir başarıyla tamamlandı. O gün Çanakkale Vilayeti Şehrül Emini Ülgür Gökhan verdiği randevuya sadakat gösterdi. Vilayet Makamı kapısında belki gelir umuduyla beklediğimiz Vali Bey özel kaleminin bilmediği bir programın içindeydi. 18 Mart Darülfünunu nda randevu veren dekan izne ayrılıp gitmiş, vekalet eden hoca; rektörün kendi icat edip, kendine verdiği ödül için düzenlenen törene mecburen katılmış... Biz de zoraki bekledik. Allahtan, dostumuz Joseph Joubert Çanakkale de bizi Başarı kazanmak için sizi insanlara sevdirecek niteliklere sahip olmalı ve kendinizi korkutacak hatalar yapmalısınız. diyerek yüreklendirdi de biz öncü grup olarak taktığımız sevimlilik maskesi altında rolümüzü başarıyla oynadık. Görüşmeleri esas adamlar yerine yetkileri kendilerinden menkul yedeklerle yaptık. Velhasıl kelam görevimizi tamamlayarak ve birbirimize moral vererek İstanbul a döndük. TİDE üç aylık bir süreçte çok çalıştı. Çanakkale çıkarmasının başarısı için kılı kırk yardı. Mayıs 2015 te dokuz ayrı üniversiteden yüzü aşkın sayıda öğrenci ile 16 akademisyeni, mesleğin profesyonellerini ve iş adamlarını TİDE KÖPRÜ- SÜ nde buluşturdu. Çanakkale halkı da Sunay Akın gösterisiyle TİDE yi tanıdı. Akademik ve sosyal etkinlikler tarihin unutulmaz dokusu içinde yaşanan ve yaşatılan gezilerle taçlandırıldı. Ocak ayının göreceli başarısı, Mayıs ın görünen başarısıyla noktalandı. Çanakkale Zaferini ve onun bilinçlerimize kazıdığı değerleri unutmadan ve Tırmanmayı göze alan, zirvenin hazzını alır. diyene (Dan Millman) hak vererek TİDE yi ve onun değerli mensuplarını GELECEK ZİRVESİ nde sağladıkları başarı nedeniyle kutluyorum. Prof. Dr. Ömer Lalik MÖDAV Mütevelli Heyet Üyesi TİDE Danışma Kurulu Üyesi

13 24 AYRAÇ 25 AYRAÇ Denetim Mesleğinin ve Denetçinin Amacı Gelecekte mesleğimizin hangi mertebelere ulaşacağını veya ne kadar gelişim göstereceğini hep birlikte takip edeceğiz. Büyük önem arz eden bu konuda çeşitli görüşler ve çalışmalar olduğunu biliyoruz. Gerek yasal düzenlemelerin katkısı gerek mesleki örgütlerin özverili çalışmaları ile mutlaktır ki, tüm sektörlerde denetime ve denetçiye olan ihtiyaç artacaktır. Son dönemde yaşanan olaylar ve gelişmeleri göz önünde tutarak mesleğin önemi ve bugününü özellikle paylaşmak gerektiğini düşünüyorum. Mesleğin bugününü konuşarak, yapıcı eleştirerek ve geliştirerek yarınları inşa etmemiz gerektiği kanaatindeyim. Mesleğimizin bir gereğidir sosyal sorumluluk. Mesleğimizin, icramızın bir özelliğidir tüm paydaşlarla ahenk içinde yürütülmesi gerekliliği. Tüm dünyada denetim mesleği; işin mahiyeti, yapılış şekli, sonuçları ve etki alanıyla ilgilenmektedir. İş kollarının sadece sonuçlarıyla değil, bu sonuçların nedenleriyle de ilgilenir mesleğimiz. Yolunda gitmeyen bir olayı, durumu tespit etmek, önlemlerini aldırmak ve süreçlerin iyileştirilmesini takip etmekte denetçinin görev ve sorumluluk alanındadır. Bu görev ve sorumluluk alanına dair hissedilen bilinçtir denetim olgusunu yerine getirten. Denetçinin, tüm toplum katmanlarındaki önemini artıran ve denetim mesleğini özel kılan. Denetçi süreçleri analiz eder, bulguları toplar, bu bulguları değerlendirir ve belirlenmiş kurallar bütününü dikkate alarak yorumlar. Tüm ilgililere denetlenen konu ile ilgili yayılım sağlar ve ortaya çıkan sonuçlar doğrultusunda alınacak kararlarda yön tayin eder. Bir denetçi, denetim sonuçları doğrultusunda verilen kararlarda, tayin ettiği yön doğrultusunda sorumluluk almalıdır. Şüphesiz ki, genel hayat akışındaki uygulamalarda farklılıklar da görülebilmektedir. Fakat unutulmamalıdır ki; bizler bu bilinçle görevlerimizi icra etmekle mükellefiz ve mesleğimizi bu bilinçle büyütmeliyiz. Denetçi, mesleğinin gereklerini yerine getirmez, sorumluluk paylaşmaktan kaçınır, iş akışlarına vakıf olmaz ise ortaya çıkacak sonuçların olumsuz olması da kaçınılmazdır. Denetim mesleğinin ve denetçinin bugünü, yarınlarımızı da inşa edecektir. Bu bilinçle mesleğimize ve görev alanımıza ne kadar özenle yaklaşır, gelişime ne kadar önem verirsek meslek camiamızda o derece saygınlığa ulaşacak ve benimsenecektir. Sonraki kuşaklar içinde kişisel ve mesleki yatırımlar yapılmalı, mesleğimizin ve mesleki unvanımızın tercih edilebilirliğini artırmalıyız. Bu konuda birçok girişim yapan değerli büyüklerimiz ve fedakârlıkta bulunan birçok meslektaşımızdan aldığımız feyz ile bizler de bugün mesleği icra edenler olarak mesleğe katkı sunmalı, tecrübelerimizi paylaşmalı ve mesleki sorumluluktan kaçınmamalıyız. Yazımın başında belirttiğim üzere; mesleğimizin gelişimini hep birlikte takip edecek, denetime ve denetçiye olan ihtiyacın her geçen gün artacağını hep birlikte göreceğiz. Buradan hareketle; bugünden mesleğe katkı sunmak, mesleki gelişim hızını arttırmak ve mesleği bulunduğu noktadan daha ileri yerlere taşımak tüm meslek mensuplarının yegâne amacı olmalıdır. Denetimli büyüyen ve gelişen yarınlara hep birlikte yürümek dileğiyle Zülfikar Şahin, CPA, SMMM Tükek Holding /İç Denetçi

14 26 27 YAKIN PLAN YAKIN PLAN Barış Ergen: İç denetim mesleğine olan ihtiyaç ve talep her geçen gün artıyor Akçimento ve Çanakkale Çimento nun birleşmesiyle, 1996 yılında kurulan Akçansa Çimento, İstanbul, Çanakkale ve Samsun da üretim yapıyor. Yüzde 20 si halka açık olan şirketin iç denetim birimi bir yönetici ve üç uzmandan oluşuyor. Akçansa Çimento İç Denetim Müdürü Dr. Barış Ergen, iç denetim mesleğine olan talebin her geçen gün arttığını belirterek, mesleğin öğrenmenin önemine işaret ettiğini ve meslektaşların da sürekli farklı konularda kendilerini geliştirmelerinin önemli olduğunu söylüyor. Kurumunuzu kısaca tanıtır mısınız? Sabancı Holding ve HeildelbergCement ortak kuruluşu olan Akçansa Çimento, yüzde 20 si halka açık Türkiye nin en büyük çimento üreticisidir. Şirketimiz, Akçimento (kuruluşu 1967) ve Çanakkale Çimento (kuruluşu 1974) nun 1996 yılında birleşmesi sonucunda kuruldu. Üç esas iş kolunda faaliyet göstermekteyiz. Bunlardan ilki çimento iş kolu olup, İstanbul, Çanakkale, Samsun da üretim yapmaktayız. Şirketin ayrıca İstanbul-Ambarlı, İzmir-Aliağa, Yalova, Yarımca ve Hopa da kurulu beş çimento terminali bulunuyor. Şirketin ikinci ana iş kolu beton üretimi ve satışıdır. Betonsa markası altında 40 a yakın tesisimizde hizmet vermekteyiz. Diğer iş kolumuzda beton üretimi için hammadde sağladığımız Agregasa markası altında agrega (mıcır) üretimi ve satışı yapmaktayız. Bunların dışında Ambarlı Limanı nda çimento yükleme boşaltmanın yanı sıra üçüncü şahıslara da hizmet vermekteyiz. İç denetim biriminizin organizasyon yapısı, personel sayısı ve bağlı olduğu organ hakkında bilgi verebilir misiniz? İç denetim organizasyonumuz SPK nın Kurumsal Yönetim İlkeleri ne uygun şekilde yapılandı. Denetim birimimiz, bağımsız yönetim kurulu üyelerinden teşekkül edilmiş denetim komitesine rapor ediyor. İç denetim birimimiz bir yönetici, üç iç denetim uzmanından oluşuyor. İç denetim biriminizin temel görev ve sorumlulukları nelerdir? Ekibimizin çalışma ilkeleri, denetim komitesi ve iç denetim yönetmeliklerimizde tanımlanıyor. Bizim öncelikli görevimiz Uluslararası İç Denetim Standartları nda da tanımlanmış olan güvence ve danışmanlık hizmetleridir. Önceliğimiz Sabancı ve HeidelbergCement etik değerlerine uygun olarak şirketin kurumsal yönetim ilkelerine uyumunu gözetmektir. Yönetime süreçlerdeki iç kontrollerdeki gelişim alanları göstermek ve riskler konusunda bilgilendirmek öncelikli konumuzdur. Bizler bu faaliyetleri yıllık hazırlamış olduğumuz denetim planı çerçevesinde gerçekleştirmekteyiz. Bu bahsettiğim denetim faaliyetleri dışında proje bazlı işlerde yönetime danışmanlık hizmeti vermekteyiz. İç denetçiler farklı konularda kendilerini geliştirmeli İstihdam edeceğiniz iç denetçilerde ne tür nitelikler arıyorsunuz? Özel denetim alanları için uzman iç denetçiler istihdam ediyor musunuz? İç denetim mesleği kanımca neyi bildiğinden ziyade, öğrenmenin önemine işaret eden bir meslek. Sürekli olarak farklı konularda kendini geliştirmek önemli. Diğer husus elbette ki iletişim. Denetlenen süreç sahipleri ile iletişimi her seviyede yüksek tutacak denetçilerle çalışmak bizim için ayırt edici bir özellik. Saha çalışması sonucu ortaya çıkan denetim bulgularındaki bahsedilen riskler ne kadar önemli olursa olsun iç müşteriye doğru bir iletişimle anlatılmaması durumunda bunun değer katmayacağını düşünüyoruz. Bizler her alanda uzman olduğumuz iddiasında değiliz. Bilgi teknolojileri, üretimin teknik yönü gibi farklı uzmanlık gerektiren konuların denetimini dışarıdan bir uzman veya eğer o bilgi tecrübe ana ortaklarımızın denetim ekiplerinde varsa bu ekiplerle beraber ortak denetim yaparak güvence hizmeti vermekteyiz. Kurum bünyesinde ne tür denetimler gerçekleştirilmektedir? Risk odaklı denetim, bilgi teknolojisi denetimleri ve iştirak denetimleri yapılmakta mıdır? Bildiğiniz üzere işletmelerdeki tüm süreçleri belirli aralıklarla herhangi bir önceliklendirme yapmadan, rutin şekilde denetlemek kaynak sorunu doğurabilir. Bu nedenle iç denetim planını oluştururken, denetim evrenindeki süreçler risk esaslı olarak önceliklendiriliyor. Buna ilaveten üst yönetimin gelecek yıllardaki stratejik beklentileri de derecelendirmemizde önemlidir. Saha çalışması öncesinde seçilen süreçte belirli bir risk kontrol metodolojisini takip etmekteyiz.

15 28 YAKIN PLAN 29 YAKIN PLAN Holding ve Heildelberg Cement in düzenlemiş olduğu mesleki eğitimlerden de faydalanıyoruz. İç denetimde yıllık denetim planı ve bütçesi yapılırken, denetlenecek konulara göre eğitim bütçesine de önem verilmesi gerektiği düşüncesindeyiz. 4 senede yetişen denetçiler, farklı bölümlere transfer oluyor. Maalesef bu uygulama uzun yıllar çalışma gerektirerek gerçek anlamda uzman olmayı engelliyor. Tabii ki bunda ülkemizdeki insan kaynakları yaklaşımlarının uzmana vermiş olduğu değerin de payı büyük. Akçansa İç Denetim Ekibi Denetlenecek ana süreç seçildikten sonra bu sürecin anahtar başarı faktörlerini tanımlarız. Daha sonra bu anahtar başarı faktörlerini etkileyecek risklerin tespiti yapılıyor. Devamındaysa, yönetimin bu risklere karşı aldığı kontroller tanımlanıyor. Nihayetinde olması gereken yönetim kontrollerinin denetçiler tarafından nasıl test edileceğinin planı oluşturuluyor. Görüldüğü gibi tüm aşamalarda risk düşüncesi ön planda... Biz iç süreçlerimizde denetim çalışmalarımızı normal denetim, bulgu takip denetimi, standart metrik denetim (standart soru setleri ve grafiksel gösterimin olduğu denetim) ve suistimal denetimi olarak sınıflandırmaktayız. Akçansa nın yüzde 51 hissesine sahip bağlı ortağımız Karçimsa Çimento nun da iç denetimini gerçekleştirmekteyiz. Bilgisayar destekli denetim tekniklerinden yararlanıyor musunuz? Kullandığınız bir iç denetim yazılımı var mı? Son yıllarda denetimde karşılaştığımız yeni bir kavram olan continuious auditing-monitoring üzerine çalışmalar yapmaktayız. Bu çerçevede, big datadan smart data oluşturulması noktasında bir denetim analitik çözümü ile çalışıyoruz. Buradaki amacımız, büyük verilerden denetim için anlamlı testler yapmak, bu testleri yaparken de örneklem değil de tüm veri üzerinde çalışmaktır. Bu denetim testlerini belirli aralıklarla yapmayı hedeflemekteyiz. Meslektaşlarımızın gelişimi için eğitim bütçesine de önem verilmeli CIA veya benzeri sertifikalara sahip iç denetçileriniz var mı? İç denetçilerin mesleki gelişimlerini sürdürmeleri ve kendilerini geliştirmeleri için neler yapıyorsunuz? CIA ve benzeri sertifikalar öncelik verdiğimiz gelişim alanlarından birisi. Yıllık performans hedeflerimizde bu sertifikalardaki sınavlardan geçmek yer alıyor. Şu anda CIA sınavlarının çeşitli safhalarında bulunan arkadaşlarımız var. Mesleki gelişim için hem TİDE nin hem de diğer eğitim veren kuruluşların eğitimlerine katılıyoruz. Sabancı Uluslararası İç Denetim Standartları ve Kalite Güvence Değerlendirmesi konularındaki düşünceleriniz ve uygulamalarınız hakkında bilgi verebilir misiniz? İç denetim biriminiz düzenli olarak Kalite Güvence Değerlendirmesine tabi tutuluyor mu? Akçansa iç denetim ekibi olarak kendi yaptığımız işlerin de standartlar çerçevesinde denetlenmesini, varsa gelişim alanlarının gösterilmesi taraftarıyız. Bu kapsamda şirket içinde Kalite Güvence Değerlendirmesi rutin aralıklarla yapılıyor. Buradaki amacımız denetim çalışmalarının tamamen objektif olarak farklı denetçilerinde gözetiminden geçirilmesi varsa eksikliklerin giderilmesini hedefidir. Buna ek olarak 2015 yılı için dışarıdan Kalite Güvence Değerlendirmesi hizmeti almayı hedefledik. Bu çerçevede değerlendirme hizmeti veren kuruluşlarla görüşmelere başladık. Türkiye deki iç denetimin bulunduğu konum ve geleceği hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? Türkiye de maalesef iç denetim mesleğine karşı bir ön yargı, hali hazırda var. İlkokuldan başlayarak öğretmenlerimizin Bugün müfettiş gelecek, dikkatli olun! uyarısı bugün iş hayatımızda bile karşımıza çıkmakta. Tabii ki bunda meslekle ilgili yanlış uygulamaların da payı büyük. Bizler denetlediğimiz birimlere polis değiliz savcı değiliz telkininde bulunurken diğer taraftan bunun aksi davranışta bulunuyoruz. Çünkü denetim saha çalışmasında risk durumunu göz önüne almadan süreçlerdeki küçük - büyük tüm hataları aramaya çalışıyoruz. Amacımız hata aramak olmamalı. Ülkemizdeki pratikteki iç denetim uygulamalarına bakıldığında, uygulamaların birbirine çok yakın olduğu hatta risk kontrol çalışmaları denen çalışmaların bile benzer olduğunu görüyoruz. Bu daha çok büyük denetim firmalarındaki benzer çalışma kağıtları sonucu ortaya çıkmış bir durum. Seri üretim iç denetçi yetiştirmeye başladık. 3- Bu tür olumsuzluklara rağmen TİDE gibi kuruluşların üniversite öğrencilerini de içerecek şekilde yapmış olduğu tanıtım faaliyetlerinin mesleğe değer kattığını ve gelecek için umut verici olduğu kanaatindeyiz. Türkiye İç Denetim Enstitüsü ile ilgili düşünceleriniz, Enstitü den talep ve beklentileriniz nelerdir? TİDE nin yapmış olduğu çalışmaları yakından takip etmeye çalışıyoruz. İç denetimin ara bir iş değil de uzmanlık gerektiren profesyonel bir iş olduğu düşünüyoruz ve TİDE bu konudaki mesleki birlikteliğini takdir ediyoruz. TİDE nin yapmış olduğu mesleğin tanıtılması ve yaygınlaştırılması faaliyetlerinin, uluslararası ve reel sektör iş birliklerinin çok önemli olduğunu düşünüyoruz. İç Denetim Dergisi ni takip ediyor musunuz? Dergi olarak bizden talep ve beklentileriniz nelerdir? İç denetim dergisini takip ediyoruz. Meslek profesyonellerin görüşlerinin ve yapmış olduğu faaliyetlerin bir platformda sunulmasını önemli buluyorum. Meslek profesyonellerine bir mesajınız var mı? Biz iç denetçiler yaptığımız işler yoluyla hizmet veriyoruz. Ortada hizmet veren bizler ve hizmeti alan iç müşterinin olduğunu düşünerek faaliyet göstermeliyiz. Verilen hizmetin değer katmasını arzu ediyorsak, denetlenen iş birimi kavramı yerine iç müşteri kavramını kullanmanın daha uygun olabileceğini düşünüyoruz. Bu mesleğe olan ihtiyacın ve talebin her geçen gün arttığına şahidiz. Bu çerçevede biz meslek profesyonelleri, İç Denetim Standartları na uygun iç denetim hizmeti vermelidir. Denetimin güvence hizmeti yanında danışmanlık yönünün de ön plana geçmesi gerektiğine inanıyoruz.

16 30 31 YAKIN PLAN YAKIN PLAN Prof. Dr. Ömer Lalik: Kitabım, 'Duran Zamandan Geçerken tanıştığım ben e yazıp söylediklerimdir Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı (MÖDAV) ın kurucuları arasında da yer alan ve bir dönem de başkanlığını yürüten Prof. Dr. Ömer Lalik, akademisyenliğinin yanında muhasebecilik mesleğini de yürüten çok renkli biri. Zaman zaman İç Denetim dergimizde yazılarına yer verdiğimiz ve TİDE Danışma Kurulu Üyesi Lalik, bu kez farklı bir yönüyle karşımızda Duran Zamandan Geçerken adlı hem şiir hem de zamana yaydığı mektuplardan oluşan çalışmasını kendi çabalarıyla kitaplaştırdı. Lalik kitabını, Duran Zamandan Geçerken yıldızımın aydınlattığı yolda tanıştığım ben e yazıp söylediklerim olarak tanımlarken, bize de o keyifli dizelerini okumak düşüyor. Öncelikle kendinizi kısaca tanıtır mısınız? Söyleşiye zor bir soruyla başladınız. Kendimle baş başa kaldığım anlarda kimseye duyurmadan Ben kimim? diye sorduğum; kendimi tanımaya soyunduğum ve ismimin Ömer Lalik olduğundan emin olmak dışında, kuşku duymadan güvendiği hiçbir bilgiye sahip olmadığını öğrenmiş cahil biriyim. Akademik yaşamımda, muhasebecilik mesleği yaşamımda ve özel yaşamımda; saydığım bu yaşamların tümüne renk ve değer katan diploma, sertifika, yetki belgesi, mühür, görev, makam ve ödüllere rağmen cehaletten kurtulamamış ve dostların hoşgörü denizinde yaşamı hala kulaçlayan biriyim. Yapabildiysem eğer sıradanlık üstüne... Birkaç tuğla koyarak ayağımın altına parmaklarım ucunda bi ölçüde yükseldim... Ne oldum! deliliği sarmadı hiçbir yanı... Sonsuz doğunun sessiz ve sakin bir mavi koyuna günü geldiğinde demir atmadan önce, umarım kendimi tanır ve size kendimi tanıtırım. Klasik bir emekliden çok yine, bir şeyler üreterek geçirilen bir emeklilik sizinkisi Yayımlanan şiir kitabınız da bunun ilk ürünlerinden biri olmuş. Bir şiir kitabı yayınlama fikri nasıl oluştu? Klasik emekli kavramını kullandınız. Fiziksel ve psikolojik yorgunluk ve travmalarla geçen uzun bir çalışma yaşamı sonuna gelmiş çalışanları; yasa koyucunun evli evine, köylü köyüne diyerek emeklilik yaşamına kuru bir güle güleyle uğurladığı klasik emekli, uyandığı ilk sabahta çok mutludur. İş yok, güç yok... Yan gel yat... Evden ister çık, ister çıkma... Bu sabun köpüğü mutluluğun ömrü bir kelebeğin ömründen bile kısadır. Bir ömür sabah sekiz-dokuzda işe başlayıp, akşamın ipini sabırla çeken, rutin iş sürecinde emeklilik hayalleri kuran ve işten çıkış saati pek belli olmayan bir insanın, birden bire yaşam boşluğuna düştüğünü anlamaya başlamasıyla farkına vardığı tatsız bir yaşamdır klasik emeklilik... Geçmek bilmeyen emeklilik günlerinin, nasıl oluyor da; hızla geçen ve çoğalan yaşlılık yılları yarattığını anlama çabası, bir ilkokul öğrencisinin ter dökerek çözme uğraşı verdiği ve çözemediği bir havuz problemi gibi karşısındadır, klasik emeklinin... Yaşamı anlamamış olmasının ve duran zamanla nasıl baş edeceğini bilmeden güne uyanmasının yarattığı bir sonuçtur yüreğindeki burukluk. Sözü uzattığımın farkındayım. Sorunuzla, bir anlamda kendimi sorguladım. Arada bir de olsa klasik emekli havasına girmenin tembellik hakkı olduğunu ve bu hakkı herkesin kendi ölçüsünde yeterince kullanmasının yararlı olduğunu unutmamam gerektiğini sorunuzla hatırladım. Bir şeyler üretilerek geçirilen bir emeklilik sizinkisi dediniz. Evet, emekliliğimde de kendi çapımda bir şeyler yapmaya çabalıyorum. Uğraşlarımın çoğu emeklilik öncesinde temelleri atılmış düşünce ve eylemlerden kaynaklanıyor. Yaşamımın hiçbir anında bunu emekli olduktan sonra yaparım... dediğim bir konu olmadı. Çocukluk yaşlarımdan beri, aklıma eseni yaptım. Yakın çevrem yaptıklarımdan hoşnut olmasa bile yaptım. Eğitim-öğretim süreçlerimi uzatan, kimi gözlerde beni küçümseten, bu çocuk adam olmaz dedirten bir yaşam sürecini anne ve babamın hoşgörüsüyle tamamladım. Kimilerinin heba olmuş yıllar dediği o yılların heba olmadığını, okul dışında da bir hayatın varlığını ilk gençlik yıllarımda öğrendim. O yıllarımın müzik aşkı, spor aşkı, insan aşkı aynı derin tutkuyla sürmese de tüm yaşamıma damgasını vurdu. Bu damganın izi aşklarımdan uzak kalsam da beni bir gölge gibi izledi. Bu gölgenin izi DURAN ZAMANDAN GEÇERKEN başlıklı kitabıma kuşkusuz yansıdı. Bu arada bir yanılgıyı önlemeliyim. Sizin şiir kitabı diyerek beni mutlu etmenize teşekkür etmekle birlikte kitabımın kendine özgü bir karakteri olduğunu söylemeliyim. Hiçbir iddia taşımayan karalamalarımı gerçek şairlerin şiirden saymayacaklarını bildiğim için kitabıma şiir kitabı diyemem. Karalamalarımı zamana yaydığım mektuplarım arasına

17 32 YAKIN PLAN 33 YAKIN PLAN Arka kapağın iticiliğini önsözümle aşmayı düşündüm. Bakıyorum, arka kapağımı okumuşsunuz. Buna sevindim. Hoş geldiniz ilk sözüme... HARF ÖLDÜRÜR diyen Pavlus a ve sözü ayağa düşürerek değersizleştirenlere inat öldürmeyen harf ve ruhu zenginleştiren sözcüklerle yola çıktım. Her epizotta SEV(m)İYORUM diyerek seslendim, bir harfle sözcükleri katletmemeye özen gösterdim. Bakalım bu özen ne kadar doğru, ne kadar gerçek, ne kadar hakikat... Bunu bana siz söyleyeceksiniz. En iyisi bu noktada benim susmam ve sizi Uvertür le baş başa bırakmam... Perde kapandığında umarım sesim kulaklarınızda yankılanır. Bu da benim gerçekleşmeyecek umudum. söylenen görevler; arkamdan dil çıkarmayan binlerce öğrenci ve birlikte çalıştığım yüzlerce çalışma arkadaşı; beni iyilikle andıklarını umduğum onlarca sevgili; beynimin dost sınıfında yıllardır oturan iki elin parmak sayısından az insanlarım; bir ömre sığdırılmış kısacık zamanda karalar bağlanarak yaşanmış şiddetlisi son olanı bir, iki, üç aşk; ailemin vefalı ve sabırlı insanları; başarılar, başarısızlıklar, hüzünler, kahkahalar; bilinmeyen bir anda, umulmayan bir yerde önce kalbime ve sonra beynime çarpan ve ne olduğunu kendime bile dillendirmekten korktuğum, içimde sarıp sarmaladığım, kırılınca yok olacağını bildiğim Sır larım.. Tek muammam var... Kimse bilmez Anlamaz serpiştirdim. Çoğu genel, bir ikisi özele gönderilmiş mektuplar ve karalamalardan oluşturduğum bu kitabı, inanın, hangi sınıfa sokacağımı bilmiyorum. Sınıf yaratmak için özel bir çabam da yok. Türünün ilk örneği olabilir. Belki günün birinde okurlar kitabıma bir sınıf bulabilirler. Hiçbir sınıfa girmeyen bu kitabı yayınlama düşüncesine beni sevgili sevgililerim yönlendirdi. Duran zaman içinde gönderdiğim kimi mektupları ve kimi karalamaları okuduktan sonra yazılarım ve benim hakkımda içtenliğine inandığım övgü ve yönlendirici eleştirilerini ileten ve beni bunları yayımlamaya zorlayan akrabalarım, dostlarım, çalışma arkadaşlarım, meslektaşlarım ve öğrencilerim... Yıllardır gönderdiğim mektupları ve karalamaları kitaplaştırmalısın diyen sevgililerime borcum büyük. Kitaplarımı çağdaş eğitime destek veren vakıflara bağışladım Kitap yayın aşamasında destek aldığınız kişiler oldu mu? Kitabımın yayını aşamasında manevi ve teknik destek aldığım sevgililerimi ve dostlarımı hep yanımda buldum. Yazılarımı baskıya özenle hazırlayan sevgili kardeşim Özcan Alpay ve basımı gerçekleştiren başta Deniz Erpençe olmak üzere LİTO Matbaa çalışanları Kapak tasarımlarını hazırlayarak bana seçim hakkı veren sevgili dostum Fazıl Bülent Kocamemi Kitabın maliyetini kendi olanaklarımla karşıladım. Arka kapakta kitabın ücretinin sevgi olduğunu ve satılmayacağını özellikle vurguladım. Satılmayacak bir kitabın dağıtımı için bulduğum yöntem tuttu. Kitaplarımı çağdaş düşüncelerden yola çıkarak eğitime katkı veren derneklere/vakıflara bağışladım. Onlar bu kitapları değerlendirdi ve kendi yöntemlerince fon yaratarak öğrenci burs fonlarına aktardılar. Benim için düzenledikleri imza günlerinin keyfini anlatamam. Okuyucu kitabınızda sizden neler bulacak? Kitabımın arka kapağını okuyanların beni itici bulabileceğini bilerek bir arka kapak yarattım. Kitap okuma alışkanlığı olmayanlar ülkesinde, okuyanların da önsöz okumadıklarını bilenlerdenim. Ben önsözleri, bir yazarın okuyucularıyla sonraki sayfalarda belki gerçekleşecek, belki de gerçekleşmeyecek buluşmalarının göstergesi olarak kabul ederim. Önsözü okunmadan satın alınmış çoğu kitap birkaç sayfası zar zor okunduktan sonra kütüphanenizi boşu boşuna doldurur. Allahtan, şu anda elinizde tuttuğunuz; size ait bu kitaba hiçbir ücret ödemediniz. Rahat olun. Önsözü sizi sarmadıysa ilk gördüğünüz atık kağıt kutusu sizi bu yükten kurtarabilir. Sesimin atık kağıt kutusunda yankılandığından habersiz olacağım için asla keyfim kaçmayacaktır. (ÖMER LALİK) (ÖMER LALİK, Şubat 2015) Kimi ipuçlarını arka kapak ve önsözde verdiğim bana dairler; Uvertürle başladığım İÇİMDEKİLER le süren mektup ve karalamaların okuyucu hafızasında çağrışımlar yaratarak okuyucunun benimle aşk ve sevgi noktasında buluşması... Umarım bu buluşmada başarılı olurum. Uvertürümse; "okuyucularım beni kolayca tanır ve anlamaya başlar" umuduyla yazdığım birkaç paragraftan ibaret... Maalesef demeyeceğim, iyi ki tam dokuz ay on gün beklemişim. Annem ve babam 1941 in yılbaşı gecesinde evlenmişler. Ben de 10 Ekim 1942, Cumartesi sabahı saat 09:25 de doğmuşum. Evliliklerinin ilk saatlerinde sağladıkları tam isabet, hatırladıkça beni gülümsetir. Eve çağrılan ebe; beni anamın rahminden hasarsız almış olmalı ki, atlattığım onca badireden sonra beden ve ruh sağlığım yetmişli yaşlarıma kadar beni terk etmedi. Bunda annemin, babamın ve ebemin maharetini yadsımamakla birlikte, beni biçimlendiren yıldızımın da çok etkili olduğuna, astroloji biliminin bir fal olmadığına olan inancım nedeniyle, güvenirim. TERAZİ BURCU benim için yükselen YAY la bütünleşerek benimi oluşturmuş. Çok para değil ama hiç kimseye muhtaç olmadan kaliteli bir yaşamı sürdürmek için yeterli olacak kadar olanak; saygın görevler için rızam alınmadan verilen ve özgür irademle ayrıldığım makamlar; yüz akıyla tamamladığım Sır gibi sakladığım Bir güzel Martılarla konuşurken Balıkların kıskandığı... Deniz kadar güzel... ÖMER LALİK, Aralık 2008 Size okuyacaklarım Duran Zamandan Geçerken yıldızımın aydınlattığı yolda tanıştığım ben e yazıp söylediklerim. Amacım peşimi bırakmayan binlerce anıdan onlarcasını, sesimi hatırlayacak bir deniz fenerine emanet etmek... Yayımlamayı düşündüğünüz başka şiirleriniz var mı? Yakın bir tarihte ikinci bir kitabınızı da görebilecek miyiz? Anadolu insanı binlerce yıldır ilmek ilmek dokuduğu tarih ve kültür mozaiğini talihsiz yıkımlara rağmen bu güne kadar korudu. Bu mozaiğin renklerinde şairlerin ve kendini şair sananların da küçümsenmeyecek payları olduğunu bilirim. Şairliğini kanıtlamış binlerce sanatçı yetiştirmiş bu topraklar benim gibi iddiasız milyonlara da sığınak oldu. Bu sığınak aynı zamanda bir durak... Bir yolculuk varsa eğer... ya giden vardır ya giden bir şey... Bir gidensen sen bil ki kalıyorsun umut durağında...

18 34 35 YAKIN PLAN YAKIN PLAN Giden yola bakıyorum... Uzayıp gidiyor taa uzaklara... Ve aynı yol dönüp geliyor görüyorum beklenen durağa... Kalan sen... Giden yol Bekleyen değişse de durak hep aynı durak... ÖMER LALİK, 19 Mayıs 2015, Fenerbahçe Bu sığınakta, bu durakta biriktirdiğim tatlı/acı anılarımı gün yüzüne çıkarmanın planlarını yapıyorum. Kimi anılarımı sizin şiir dediğiniz karalamalarımla kimi anılarımı da öyküleştirerek kitaplaştıracağım. Kimi hazırlıklarım var. Ancak size, yayınlanmaları konusunda, yakın tarih sözünü maalesef veremiyorum. Şiir denilen karalamalarımla baş başa kaldığım anlar bana hep özgürlüğü anlatır Sizin için şiir ne ifade ediyor? Özellikle okumaktan keyif aldığınız şairler ya da bu şairlerin dilinizden düşürmediği dizeleri var mı? Bu sorunuzu şiirle sınırlandırmadan cevaplamak isterim. Ben özgürlük düşkünü biriyim. Dikkat ederseniz, özgürlüğüme düşkünüm demiyorum. Özgürlüğü kendim için vazgeçilmez sayarken, en yakınımdan başlayarak yakın-uzak tüm çevremde yer bulanların özgürlüklerini ve haklarını da kendi özgürlüğümün güvencesi olarak görürüm. Özgürlüğü iliklerime kadar hissettiğim anları birbirinden farklı üç alanda yaşadığımı söyleyebilirim. Bir dağın tepesinde ayağımda kayaklarla durup, sessizliğin sesini dinledikten sonra belirlediğim yamaçtan inerken sadece kayağımın topuk sesini işittiğim ve kendimi özgür irademle kar tanrısına teslim ettiğim anlar. Bir başka özgürlük alanım bana her şeyi unutturan ve her şeyi hatırlatan deniz tanrısı Poseidon ve teknem Zeyno yla çıktığım yelken seyirleri... Üçlememi tamamlayan yazı alanımın özgürlük sınırını kalemimle çizerek belirlemem neredeyse imkansız. Düşündüklerimi sözle ve yazıyla herkesin anlayabileceği bir dille anlatabildiğim kadar özgür sayarım kendimi. Şiir denilen karalamalarımla baş başa kaldığım anlar da, bir şairle şiirinde buluştuğum anlar da bana hep özgürlüğü anlatır. Sıklıkla okuduğum şairler ve yazarlar hep olmuştur. Çok önemsenen bir şairin harika şiirleri yanında bana keyif vermeyen ve ufkumu açmayan şiirlerinin de olduğunu söylemeliyim. Adı pek duyulmamış bir şairin bir şiirinde ummadığım renklerle buluşmaktan aldığım keyfi hiç bir şiirde bulamadığımı hep hatırlarım. O tek şiir çok özel ve çok güzeldir. Bu nedenle okumaktan keyif aldığım şairlerden çok, keyif aldığım şiirleri önemserim. Bana keyif veren şairleri burada isimlendirmenin pek adil bir yaklaşım olmayacağı bilinciyle göreceli keyfimi izninizle kendime saklayacağım. Dilime pelesenk olmuş dizeler konusunda fakirim. Kendi karalamalarım dahil ezberime aldığım bir tek dize maalesef yok. Siz aynı zamanda şiir yanında kısa yazılarda yazıyorsunuz. Nüktedanlığınızı kısa yazılarınızda da görüyor ve bu yazılarınızla karşınızdakini gülümsetmeyi başarıyorsunuz. Yazmak sizin için ne ifade ediyor? Sorunuzu hak etmediğim büyük bir iltifat olarak görüyor ve teşekkür ediyorum. Gülmeyi ayıp sayan anlayışlar karşısında okurumu suça teşvikten tutuklanır mıyım, ne dersiniz! Söyleşimizin önceki bölümünde, yazdığım kadar özgür olduğumu düşündüğümü ifade etmiştim. KRAL ÇIPLAK Gerçekte çıplak gerçekte kusurlarla dolu ben... Bunu bir ben bilirim Ben kral Kral çıplaksa eğer bunu bir ben bilirim... Fark edemezsin dolaplar dolusu kostümle sahne gerisinde çırılçıplak ben... Bunu bir ben bilirim... Başta taç elde asa beden kaftan sahnede görünürüm... Çıplak kralsam eğer bunu bir ben bilirim... Sahneyi terk etmek ister mi insan çırılçıplak olduğunu bilse de Bilir terk etmek başrolü kaptırmak demek... ÖMER LALİK, 27 Nisan 2011, XXX. Türkiye Muhasebe Sempozyumu, Ankara-Side arası yolda Yazdığım kadar yaşamımın başrol oyuncusuyum. Her başrol oyuncusu gibi alkış bekliyorum. Yazdıklarım alkışlansın istiyorum. Kısa yazılarınızı derleyeceğiniz bir çalışma düşünüyor musunuz? Kısa/uzun yazılarımı, verdiğim konferansları, sizden önce benimle yapılmış söyleşileri ve bire bir yaşadığım olayları içeren dosyamın kapağını açma zamanı sanırım yaklaştı. Zamanımın bana ait bir bölümünü önümüzdeki sonbahar günlerinde bu iş için ayıracağım. Emeklilik günlerinizi dolu dolu yaşarken yapmak istediğiniz başka neler var? Yaşam ve üretmek üzerine meslektaşlarınıza neler söylemek istersiniz? Günün yirmi dört saat olduğunu hepimiz biliyoruz. Geçen günlerde uzay bilimin önerisiyle yapılan bir düzeltme hayata geçirildi. Müjdeli bir haber... Dünya saati bir saniye durduruldu. Yılda bir saniye daha fazla zamana sahip olduk. Sevindim. Artık dansa daha çok vakit ayırabileceğim ve ertelediğim fotoğrafçılık kurslarına devam edeceğim. Meslektaşlarıma yaşam ve üretmek konusunda akıl vermek haddim değil. Hepimiz öyle meşgul ve aklımızdan da o kadar memnunuz ki; bir başkasının bilmişliğine hiç ihtiyaç duymayız. Ancak akılda kalabileceğini umduğum minicik bir şey söyleyeceğim. YAŞAMINIZA AŞIK OLUN. YÜREĞİNİZİ HER KONUDA SİZİ BULABİLECEK AŞKA AÇIK TUTUN. AŞKINIZ KADAR ÜRETKEN OLACAĞINIZI BİLİN. Sevgili meslektaşlarımın benden çok Brezilyalı şair ve yazarlarından Martha Mederios un öğütlerine kulak vereceklerini tahmin ederek sözü ona bırakıyorum. Yavaş yavaş ölürler seyahat etmeyenler. Yavaş yavaş ölürler okumayanlar. Yavaş yavaş ölürler müzik dinlemeyenler. Yavaş yavaş ölürler vicdanlarında hoşgörüyü barındırmayanlar. Yavaş yavaş ölürler alışkanlıklarına esir olanlar ve her gün aynı yolu yürüyenler. Yavaş yavaş ölürler ufuklarını genişletmeyen ve değiştirmeyenler. Yavaş yavaş ölürler giysilerinin rengini değiştirme riskine bile girmeyenler. Yavaş yavaş ölürler bir yabancıyla konuşmayanlar. Yavaş yavaş ölürler heyecanlardan kaçınanlar. Yavaş yavaş ölürler onarılan kırık kalplerin gözlerindeki parıltıyı görmezden gelenler. Yavaş yavaş ölürler aşkta veya işte bedbaht olup yön değiştirmeyenler. Yavaş yavaş ölürler rüyalarını gerçekleştirmek için risk almayanlar. Yavaş yavaş ölürler yaşamlarında bir kez bile akla uygun öğütlere yer vermeyenler.

19 36 YAKIN PLAN 37 YAKIN PLAN Ufuk Tarhan: yolojik, teknolojik, psikolojik, ekonomik, ekolojik bilgiler ışığında senaryolaştırmaya, olasılıklar yaratmaya çalışırlar. Fütüristler olumlu gelecek tasarımcılarıdır Fütüristler Derneği nin 2009 yılında başkanlığını yapan Ufuk Tarhan; geleceği, büyük ölçüde yapılandırabileceğimiz, yaratabildiğimiz değişken bir süreç olarak tanımlıyor ve fütüristlerin olumlu gelecek tasarımcıları olduğunu söylüyor. Fütürizm nedir? Fütüristler geleceğin inşaasında ne gibi rol oynarlar? Fütürizm, anlamı gelecek olan İngilizce future kelimesinden türetilmiştir. Gelecekle ilgili bir yaklaşım, bir düşünce platformudur. Gelecek katlandığımız, katıldığımız değil, büyük ölçüde yapılandırabileceğimiz, yaratabildiğimiz akışkan, değişken bir süreçtir iddiasını sahiplenmeye çalışan, savunan bir kavram, bakış açısıdır. Başka bir deyişle; olmasını istediğimiz yarınlar için evrensel, kurumsal ve bireysel düzeyde, bugünden kararlar almamıza yardımcı olacak çalışmaların toplamı ve tıpkı tarih gibi geleceği şekillendirmek için kullanılan bir disiplindir. Fütüristler geleceğin kesin olarak bilinemeyeceğini, değiştirilemez, etkimiz, kontrolümüz dışında bir tarafının olduğunu kabul etmekle beraber; gelecek karşısında edilgen değil, aktif, müdahaleci, mücadeleci, hibrid yaklaşan sorgulayıcı bir bakış açısı ile düşünen, çalışan, daha iyi bir gelecek yaratabiliriz iddiasına odaklanan olumlu gelecek tasarımcıları ve aksiyonerleridir. Tıpkı tarihe yoğunlaşıp, geçmişten dersler çıkarmaya çalışanlar gibi, fütüristler de gelecekle ilgili bilgileri, tahminleri, sos- Ufuk Tarhan Fütürist, Ekonomist M-GEN Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. Geleceği bugünden planlamak ne kadar mümkün? Fütürizme göre bilgi, teknoloji, akıl ve duygularımızı uzgoru-zamani" uzgörüleri ile aslında istediğimiz geleceği tasarlayıp, tercihlerimizle tasarladıklarımızı gerçekleştirebiliriz. Engeller ya da sorunlar çıktığında revizyonlarla gelecek planlarımızı yenileyebiliriz. Fütüristler bu doğrultuda donanım ve farkındalık geliştiren ve geliştirilmesine katkı veren, çoğunlukla otodidakt yöntemlerle kendilerini yetiştiren, bir anlamda gelecek kürasyonu yapan bireyler ve kurumlardır. Fütüristler bu doğrultuda donanım ve farkındalık geliştirmek üzere gelecek bilgisinin tıpkı tarih bilgisinden yararlanmak gibi kullanılabilir nitelikte bir bilgi, disiplin, araç olduğuna vurgu yaparlar. Okullarda Gelecek Dersi olması gerektiğini savunurlar. Fütüristlerin çalışmalarıyla ilgili bilgiye nasıl sahip olabiliriz? Fütüristler; dünyada World Future Society (HYPERLINK " Türkiye de de HYPERLINK " Fütüristler Derneği olarak örgütlüdürler ten bu yana tüm dünyada 1 Mart ları Gelecek Günü / Bayramı olarak kutlarlar. " linkinden daha detaylı bilgiye sahip olabilirsiniz. Fütüristlerin ilkeleri nelerdir? n Kendisi ve tüm insanlık için olumlu, ilerici, yenilikçi vizyon geliştiren, n Kişi, kurum ve toplumların yararlı, etkin yol haritası oluşturmalarına yardımcı olan, n İnsanlıktan sorumlu olduğunu bilen, n Geleceğin seyircisi değil tasarımcısı olması gerektiğinin farkında olan, n Çağdaşlık sözcüğünün bugünü yaşamakla sınırlı olmadığını gösteren ve davranışlarında bunu yansıtan, n Geleceği uzgören, n Dünyayı kendine, kendini dünyaya ait hisseden, n Dünyanın örgütlenmesinde yer almak isteyen, n Geniş kitleleri fütürizm yaklaşımı ile bu bilinç etrafında toplamanın önderlerinden olan birey, kurum olmaktır. Ufuk Tarhan Ufuk Tarhan, ODTÜ Ekonomi Bölümü nden mezun oldu yılları arasında çoğunlukla teknoloji olmak üzere çeşitli sektörlerde üst düzey yöneticilik yaptı da M-GEN Gelecek Planlama Merkezi ni kurarak girişimci, 2009 yılında da Fütüristler Derneği Başkanı oldu yılında, Dünya Gazetesi Bilişim Sektörünün En Başarılı İş Kadını Ödülü nün sahibi olan Tarhan; Türkiye nin ilk ve tek fütürist kadın konuşmacısıdır. Kendi buluşu olan Tablet Seminerleri satar, gelecekçi, sürdürülebilir iş modelleri tasarlar ve uygular, İş Avatarlığı yapar. Sosyal medyanın çok aktif bir kullanıcısıdır. Geniş bir takipçi kitlesine sahip, blogger ve internet yazarı olan Tarhan ın iki kitabı bulunuyor. Tarhan evli ve iki çocuk annesidir.

20 38 YANSIMA 39 YASIMA Ekonomiye Yön Verenler İç Denetim Farkındalık Ödül Töreni nde Buluştu! Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE), kuruluşunun 20. yılında, tüm dünyada İç Denetimde Farkındalık Ayı olarak kutlanan Mayıs ayı etkinlikleri kapsamında, 20 Mayıs 2015 Çarşamba akşamı İç Denetim Farkındalık Ödül Töreni ni gerçekleştirdi. Bu yıl beşincisi düzenlenen törende, mesleki farkındalığın gelişimi ve yayılımına katkıda bulunan kurumlar ve kişilerin yanı sıra toplumsal alanda fark yaratan isim ve kurumlara da ödülleri takdim edildi.

21 40 YANSIMA İç Denetim Farkındalık Ödülleri 41 YANSIMA İç Denetim Kalite Güvence Değerlemesi ni Başarıyla Tamamlayan Kuruluşlar: l Hacı Ömer Sabancı Holding l TAV Havalimanları Holding l Anadolu Efes l Nobel İlaç l İttifak Holding l BİM Birleşik Mağazalar l Kordsa Global l Avivasa l Teknosa Kurumsal Tanıtım Faaliyetleri Farkındalığı Ödülü: l Allianz l Akçansa l Darüşşafaka Cemiyeti l Anadolu Efes l İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası l Brisa l Deloitte Türkiye l KPMG Türkiye Sürekli Mesleki Gelişim Farkındalığı Ödülü: l Türk Ekonomi Bankası l İç Denetim Koordinasyon Kurulu l Turkuvaz Medya Grubu Sertifikasyon Farkındalığı Ödülü: l ING Bank l Finansbank l Denizbank l Türkiye İş Bankası En Fazla Yeni Üyeye Sahip Kurum: l Vakıfbank Bireysel Farkındalık Ödülü: l Ethem Yenigün l Pelin Pehlivan l Gizem Örer Akademik Farkındalık Ödülü: l Prof. Dr. Ömer Lalik 20. Yıl Kurumlar Özel Ödülü: l Deloitte Türkiye l KPMG Türkiye l Ernst & Young Türkiye l PwC Türkiye 20. Yıl Özel Ödülü: l Ersin Güneralp l Hüseyin Karaçalı l Ayşe Tanakol l Massimo Carmelich Toplumsal Farkındalık Ödülü: l TBMM Genel Sekreterliği - Genel Sekreter Dr. İrfan Neziroğlu l Fütüristler Derneği - Onursal Başkan Alphan Manas l Türkiye Spor Yazarları Derneği İstanbul Şubesi - Başkan Arif Kızılyalın l Sunay Akın ve Oyuncak Müzesi l Dünya Gazetesi - Hakan Güldağ l Ekonomist Dergisi - Talat Yeşiloğlu l Cüneyt Özdemir - Kanal D l Cem Seymen - CNN Türk l Cüneyt Başaran - Bloomberg HT l Burçak Önder - CNBC-e l Prof Dr. İlber Ortaylı l Serdar Kuzuloğlu l Çanakkale Belediyesi l Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası l Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Ali Kamil Uzun Yaşam Boyu Meslek Üstün Hizmet Ödülü: l Dr. Cüneyt Sezgin Dünya çapında 180 binden fazla üyesi bulunan Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü nün (IIA) Türkiye deki temsilcisi olan TİDE, Farkındalık Ayı etkinlikleri kapsamında düzenlediği İç Denetim Farkındalık Ödül Töreni nde, toplamda beş kategoride 53 ödülü sahipleriyle buluşturdu. Türkiye deki iç denetim uygulamalarının uluslararası standartlara kavuşmasına, iç denetim mesleğinin gelişmesine katkıda bulunan, bu alanda yatırım yapan kurumların, akademisyenlerin ve iç denetçilerin ödül aldığı tören, 20 Mayıs 2015 tarihinde, Feriye Sarayı nda gerçekleştirildi. Kurumsal Farkındalık, Bireysel Farkındalık, Akademik Farkındalık ve TİDE Kurucu ve Onursal Başkanı Ali Kamil Uzun adına düzenlenen Ali Kamil Uzun Yaşam Boyu Meslek Üstün Hizmet Ödülü kategorilerine bu yıl yeni bir alan daha eklendi. Toplumda fark yaratan basın kuruluşları, gazeteciler ve sivil toplum kuruluşlarına özel Toplumsal Farkındalık ödülleri de düzenlenen törende sahiplerini buldu. Kamu yönetiminde iç denetimin önemi konusunda yarattıkları farkındalık dolayısıyla Toplumsal Farkındalık alanında ödüle layık görülen Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği adına törene katılan TBMM Genel Sekreteri Dr. İrfan Neziroğlu, ödülü değişim sürecini başlatan Meclis Başkanı Cemil Çiçek adına aldığını ifade etti.

22 42 YANSIMA 43 YANSIMA Uzun yıllardır çizgisinden ödün vermeden Kanal D ekranlarında yayın hayatını sürdüren 5N1K programıyla Cüneyt Özdemir, CNN Türk ekranlarında yayınlanan Para Dedektifi programıyla yarattığı farkındalık dolayısıyla Cem Seymen, Bloomberg TV ekranlarında yayınlanan Sabah Raporu ve 3. Seans programlarıyla Cüneyt Başaran, CNBC-e ekranlarında uzun yıllardır yayın hayatını sürdüren Piyasaya Bakış programıyla Burçak Önder, TİDE nin 20 yıllık geçmişi boyunca mesleğin tanıtımı konusunda sağladığı katkılar nedeniyle Dünya Gazetesi adına Genel Yayın Yönetmeni Hakan Güldağ ve Ekonomist Dergisi adına Yayın Yönetmeni Talat Yeşiloğlu, Toplumsal Farkındalık alanındaki ödüllerin diğer sahipleri oldu. Ayrıca TİDE nin kuruluşunun 20. yılı dolayısıyla Enstitü nün kuruluşunda emek vermiş isimler ve kurumlar, 20. Yıl Özel Ödülü ile onurlandırıldı. Firmaların kurumsallaşmasında iç denetimin öneminin vurgulandığı törende, Türkiye ekonomisine yön veren büyük firmaların temsilcileri, iş adamları, iç denetim alanında önemli çalışmalara imza atan akademisyenler, iç denetim yöneticileri ve iç denetçiler bir araya geldi. Mayıs Farkındalık Ayı etkinlikleri kapsamında TİDE nin stratejik ortakları olan Deloitte, EY, KPMG ve PwC, her yıl olduğu gibi beşincisi düzenlenen Farkındalık Ödül Töreni ne destek verdi.

23 44 YANSIMA 45 YANSIMA İç Denetime Genç Bakış Yarışması nın Ödülleri Sahiplerini Buldu SERAP DİNLER Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Bana göre iç denetim: Geçmişte yaşanan vak aları göz önünde bulundurarak şirketin geleceğini yönetebilmek, asıl amacı kuruma check-up yapmak, patronun değil şirketin çıkarlarını ve sistemini koruyarak, şirketin özeleştirisini yapıp, değerlerine değer katmaktır... İlki 2013 yılında gerçekleştirilen ve bu yıl üçüncüsü düzenlenen, İç Denetime Genç Bakış yarışmasının ödülleri sahiplerini buldu. Facebook, Twitter ve Youtube kategorilerinde eserlerin katıldığı yarışmada dereceye girenler, ödüllerini düzenlenen törenle aldılar. Türkiye İç Denetim Enstitüsü Akademik İlişkiler Komitesi (TİDE AİK) tarafından bu yıl üçüncüsü düzenlenen İç Denetime Genç Bakış Yarışması sonuçlandı. İç denetim mesleğiyle ilgili toplumda algı oluşturmak ve meslekle ilgili farkındalığı artırmak amacıyla üniversite öğrencileri arasında düzenlenen yarışmada, katılımcılardan iç denetimin ne olduğunu, slogan, video, fotoğraf veya resim yoluyla anlatmaları istendi. EMRE GÜL İstanbul Bilgi Üniversitesi Bana göre iç denetim: Yağmurun yağabilme opsiyonuna karşın, fırtınada bile ıslanmamaktır. Facebook, Twitter ve Youtube kategorilerinde eserlerin katıldığı yarışmada; birinciliği Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi nden Serap Dinler, ikinciliği İstanbul Bilgi Üniversitesi nden Emre Gül ve üçüncülüğü Marmara Üniversitesi nden Rauf Mamadov kazandı. Jürinin değerlendirmesinden sonra dereceye giren ilk üç öğrenci Iphone5, Samsung Galaxy S4, Samsung Galaxy S3 kazanma fırsatı yakaladılar. RAUF MAMADOV Marmara Üniversitesi Bana göre iç denetim: Konuyla ilgili hazırladığı videoyu, OUh28D8 linkten seyredebilirsiniz.

24 46 47 YANSIMA YANSIMA İç Denetim ve İç Kontrol Değerleme Rehberi Genişletilmiş 3. baskısı yapılan, İç Denetim ve İç Kontrol Değerleme Rehberi adlı kitap, iç denetimin değişen boyutlarını açıklamak amacıyla ve özellikle iç kontrol bağlantılı olarak kaleme alınmıştır. İşletmeler için hayati önem taşıyan işlevlerden birisi de denetimdir. İşletme yönetimiyle ilgili tüm işlev ve tekniklerde olduğu gibi, denetimde de değişen çevresel koşullar nedeniyle değişiklikler ve yeni yorumlar ortaya çıkmaktadır. İç denetim, öz olarak bir işletmede kontrolü sağlamanın en temel aracıdır. Ancak günümüzde, iç denetimin sadece bir kontrol mekanizması olması yeterli olmamaktadır. Artık iç denetim, bir işletmede risk yönetimi, kontrol ve kuramsal süreçlerle ilgili yönetime bağımsız ve tarafsız değerleme ve danışma hizmetleri vermekle sorumlu bir birim olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışma, iç denetimdeki bu önemli değişimleri yansıtacak ve uygulamacılara yol gösterecek biçimde planlanmıştır. l Birinci bölümde kavramsal olarak denetim ve kontrol terimleri tartışıldıktan sonra, iç denetimin kavramsal ve tarihsel gelişimi dünya ve Türkiye odaklı olarak anlatılmıştır. Kitabın bu kısmında öncelikle literatürümüzde sıkça birbirinin yerine kullanılan kontrol ve denetim kavramları tartışılmıştır. Çünkü kontrol ve denetim kavramları arasında önemli farklılıklar vardır. Kontrol, içinde denetim anlamını da taşıyan çok geniş bir kavramdır. Bu nedenle her denetim aslında bir kontroldür fakat her kontrol bir denetim değildir. Bu nedenle iç denetim ve iç kontrol deyimleri aynı anlamda kullanılamaz. İç denetim, iç kontrolün bir parçasıdır ve güçlü olması için önemli bir araçtır. Ancak aralarındaki farklara rağmen, her iki kavramın da işletme amaçlarına ulaşılmasıyla bağlantılı olduğu unutulmamalıdır. Bölümün diğer kısmı ise, iç denetim kavramındaki gelişmelere ayrılmıştır. İç denetçilerin işletme içerisindeki rolündeki değişim artık onlardan olumlu faaliyetlerin bekçisi olmaktan çok nasihatçi rolü oynamaları beklendiği şeklinde özetlenebilir. İç denetçiler artık, işletmenin geçmişini değerlemek ve onaylamakla uğraşmamalı işletme amaçları ve stratejileriyle aynı doğrultuda ve aynı anda hareket edebilmelidir. Bu bölümün sonunda iç denetim ve iç denetçilerle ilgili bu büyük değişimin tarihsel boyutuna yer verilmiştir. l İkinci bölümde, iç kontrol kavramındaki değişiklikler, genel olarak kontrol modelleri ve iç denetim bağıntıları açıklanmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde iç denetimin iç kontrolle olan bağlantısı ve iç denetimin güçlü bir iç kontrolün en önemli parçası olduğu vurgulanmıştı. İç Kontrol, bir denetçinin anlaması gereken en önemli ve temel kavramdır. Bu nedenle kitabın bu kısmında işletmelerdeki genel kontrol yapıları ve örnekleri yer almaktadır. Bölümün ikinci kısmı ise, iç kontrol kavramına ayrılmıştır. İç kontrol kavramının gelişimi COSO öncesi ve sonrası olarak ele alınmış ve iç kontrol kavramındaki gelişmelere yer verilmiştir. Dünya genelinde 1980 li yıllardan itibaren hileli finansal raporlamaların artması bunların nedenlerinin araştırılmasını gerektirmiş ve bu nedenle ABD de Hileli Finansal Raporlama Ulusal Komisyonu (National Commission on Fradulent Financial Reporting) (The Treadway Commission) kurulmuştur. Komisyon çalışmaları neticesinde hileli finansal raporlama üzerindeki önemi nedeniyle iç kontrol kavramının yeniden düzenlenmesi gerektiğini fark etmiştir. Bu amaçla komisyon, kısa adı COSO olan Destekleyici Kurumlar Komitesini (Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission) oluşturmuştur. COSO nun çalışmaları iç kontrol açısından bir dönüm noktası olmuştur. CO- SO nun iç kontrol tanımı, amaç sınıfları ve unsurları tüm dünyada genel kabul görmüş ve ülkemizdeki uygulamaları da etkilemiştir. Bölüm, iç kontrol kav- ramındaki bu önemli gelişmeleri içermektedir. l Üçüncü bölüm, COSO modeline göre iç kontrol unsurlarını ve değerleme rehberlerini içermektedir. İç kontrol birbirleriyle ilintili beş unsurdan oluşur. Bunlar; l Kontrol çevresi, bir işletmedeki çalışanların kontrol bilincini etkileyen tüm faktörlerdir. Bir işletmedeki çalışanlarda kontrol bilinci oluşmasını sağlayacak faktörlere kontrol çevresi unsurları adı verilir. l Risk değerleme, işletmenin olası riskleri belirlemesi ve bu risklere göre yönetim biçimini şekillendirmesidir. l Kontrol eylemleri, bir işletmede olası hata ve hileleri önlemek için oluşturulmuş politika ve yordamlardır. l Bilgi ve iletişim, işletmedeki karar vericilerin ihtiyaç duydukları bilgilerin işletme bilgi sistemleri tarafından üretilmesi ve iletilmesidir l İzleme faaliyetleri, iç kontrolün diğer dört unsurunun sürekli izlenmesi demektir. Eğer işletmede; kontrol çevresi faktörleri, risk değerleme süreçleri, kontrol eylemleri, bilgi ve iletişim sistemleri sürekli izlenip geliştiriliyor ise, iç kontrol o derece kuvvet kazanacaktır. COSO, iç denetçilerin veya diğer herhangi bir değerleyicinin bir işletmedeki iç kontrolü kolayca anlayabilmesi için bu unsurları oluşturmuştur. Böylece çalışma alanı parçalara ayrılmış olmakta ve iç kontrolü değerlemek kolaylaşmaktadır. Bu nedenlerle bölümde bu beş unsur tek tek ele alınmıştır. Öncelikle unsurlar, bir işletmede güçlü bir iç kontrol için nasıl olmalıdır? sorusunu cevaplanmaya çalışılacak biçimde anlatılmıştır. Daha sonra ise, her bir unsurun iç denetimle karşılıklı ilişkisi tartışılmıştır. Bu noktada ise, özelikle işletmede o unsuru nasıl değerleyebiliriz? sorusuna cevap aranmıştır. Unsurlarla ilgili kısımların sonlarında ise, CO- SO nun değerleme rehberleri yer almaktadır. l Dördüncü bölümde, iç denetim standartları ve etik kurallara ayrılmıştır. Tüm mesleklerde olduğu gibi iç denetim mesleği ve iç denetçilere yönelik olarak da standart belirleme çalışmaları yapılmakta ve uygulanmaktadır. Meslekle ilgili tüm düzenlemelerde olduğu gibi, standartların belirlenmesinde de Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) önemli rol oynamaktadır. Enstitünün iç denetim standartları kurulu, 1999 yılında o döneme kadar geçerli olan standartları revize etmiş ve yeniden düzenleyerek 2002 yılı başından geçerli olmak üzere yayınlamıştır. Söz konusu çerçeve 2007 yılında tekrar gözden geçirilerek Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi (UMUÇ) olarak yayınlanmıştır. Çerçevenin son gözden geçirilmesi ise, 2012 de yapılmış ve 1 Ocak 2013 ten itibaren geçerlilik kazanmıştır. Bu nedenlerle bölüm, iç denetim standartlarındaki gelişmelere paralel olarak düzenlenmiştir. Önce 2002 öncesi standartlar tanıtılmış ve daha sonra yapılan revizyon çalışmaları anlatılmıştır. Bu giriş kısımlarından sonra ise, bölümde ağırlıklı olarak İç Denetçiler Enstitüsü nün geliştirdiği Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi (UMUÇ) içerisindeki yeni standartlar ve etik kurallar tanıtılmaya çalışılmıştır. l Beşinci bölümde, daha önceki bölümlerde yapılan tanımlar ve standartlar çerçevesinde uygulamada ortaya çıkan iç denetim eylemleri ve denetim yaklaşımları tanıtılmıştır. İç denetimin son tanımı iç denetimin temel eyleminin güven ve danışma eylemi olduğunu belirtmektedir. Ancak bu hizmeti yönetime sunabilmek için üç temel alanda değerlendirmeler yapılmasından söz edilmektedir. İç denetim eylemlerini daha ayrıntılı biçimde anlaşılması kolay biçimde şöyle sınıflandırabiliriz: İç Kontrol Denetimleri, Uygunluk Denetimleri, Hile Denetimleri, Faaliyetsel ve Yönetim Denetimleri, Risk Yönetimi, Kurumsallıkla İlgili Denetimler, Danışma Eylemleri. Genellikle tüm denetim yaklaşımları aşağıdaki basamakları kullanır: 1. İşletmeyi denetim alanlarına bölmek ve denetimi yapılacak evrenin (alanın) oluşturulması 2. Her bir denetim alanı (evreni) için bir risk değerlendirilmesinin yapılması 3. Risk değerlendirme sonuçlarına göre, denetim alanlarını sıralamak 4. Denetim süresini tahmin etmek 5. Bir denetim çizelgesi (zaman ve kaynakları dikkate alarak) geliştirmek 6. Bir denetim metodolojisi kullanarak fonksiyonların detaylı denetimini yapmak (listeye uygun biçimde) 7. Sonuçları raporlamak ve tavsiyelerin takip edilmesi. Bu aşamaları değişik biçimlerde de sıralamak mümkündür. Ancak bizim için önemli olan 6. aşamadaki faaliyet, yani denetimin detaylı biçimde yerine getirilmesindeki yaklaşımlardır. Bu konudaki yaklaşımları şöyle sıralayabiliriz; geleneksel yaklaşım, riske dayalı denetim yaklaşımı, özdeğerleme yaklaşımı. Bölümde özellikle, geleneksel yaklaşımın yanı sıra riske dayalı yaklaşım örneklerle anlatılmaya çalışılmıştır. l Son bölümde ise, ISO nun 500 büyük işletmesi üzerinde yapılmış bir iç kontrol araştırması bulunmaktadır. Anket yoluyla işletmelerden alınan bilgiler ve denetçi görüşlerinden yararlanılarak yapılan bu çalışmanın işletmelerimiz iç kontrolleri açısından önemli saptamalar yapması dikkat çekicidir. Prof. Dr. F. Münevver Yılancı Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

25 48 YANSIMA 49 YANSIMA IIA Meksika 40 yılı aşkın süredir hizmet veriyor TİDE Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mustafa Kemal Tapkan bu sayımızda Amerika Kıtası na gidiyor ve IIA Meksika ofisini ziyaret ediyor. Tapkan, Latin Amerika İç Denetim Enstitüleri Federasyonu Başkanı Estanislao Sanchez ve Genel Müdür Ruben Martinez ile bir araya gelerek Enstitümüzü tanıtıyor ve IIA Meksika ofisi hakkında da bilgi alıyor. kaymasına neden oldu. AB de üretim miktarları toparlanmaya başlasa da, küresel ekonomik trendler, AB nin kriz öncesindeki üretim miktarlarına ulaşmasının pek de mümkün olmadığını gösteriyor. ABD ise 2013 ve 2014 teki performansı ile kriz öncesi üretim seviyelerini aşmış gözükür. AB deki üretim açığının, Güney Amerika, Afrika ve Asya ülkeleri tarafından kapandığı dikkat çekiyor. Üretilen otomobil adedi, ülke ekonomisi için yaratılan değerin bir göstergesi. Zira üretilen her bir adet otomobil, sadece otomobilden kaynaklanan satış geliri değil, endüstrinin beraberinde getirdiği yan sanayi, finansman ihtiyacının bankacılık sektörüne katkısı, işgücü ve istihdama pozitif etki, teknoloji ve gelişime sağladığı değerler, itibar faktörü gibi sayılamayacak fayda sağlıyor. Bu nedenle, Türkiye nin kendi markasını üretmesi ekonomimiz ve toplum için gerçekten büyük önem ifade ediyor. Bu sayımızda, yukarıdaki listeye göre dünya yedincisi olan Meksika daki iç denetim uygulamaları ve Meksika iç denetim enstitüsünü tanıtacağız. Meksika İç Denetim Enstitüsü Meksika İç Denetim Enstitüsü nde, İç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı ve aynı za- Bu sayımıza kadar, Asya, Avrupa ve Afrika da birer ülkenin (Çin, İspanya ve Güney Afrika) iç denetim uygulamaları ve iç denetim enstitülerini tanıtmıştık. Bu sayımızda, Amerika Kıtası na gidelim istedik ve TİDE ye benzer bir ofisi, IIA Meksika veya kısa adı IMAI olan Instituto Mexicano de Auditores Internos u ziyaret ettik yılında dünyada 90 milyon otomobil ve ticari araç üretildi IIA ve iç denetim konularındaki kıyaslama çalışmalarımıza sponsor olan Standard Profil, Meksika da yeni bir fabrika açılışına imza attı. Dünya otomotiv sektörünü incelediğimizde, 2014 yılında dünyada toplam 90 milyon adet otomobil ve ticari araç üretildiği görülüyor. En önemli oyuncular kuşkusuz Çin, ABD ve Japonya olarak ortaya çıkıyor. Türkiye 1,17 milyon adet ile bu listenin 17. sırasında yer alıyor yılının ikinci yarısında başlayan küresel ekonomik kriz nedeniyle, özellikle ABD ve AB ülkelerinde lüks ihtiyaçların ötelenmesi, maliyet baskısı gibi nedenlerle otomotiv endüstrisini derinden yaralarken, üretimin Asya, Kuzey Afrika ve Güney Amerika kıtalarına

26 50 51 YANSIMA YANSIMA manda Latin Amerika İç Denetim Enstitüleri Federasyonu Başkanı Estanislao Sanchez ve Genel Müdür Ruben Martinez ile yarım günlük bir çalışma gerçekleştirdik. Görüşmemize her zaman olduğu gibi TİDE ve faaliyetlerimizi anlatarak başladık. Estanislao ve Ruben faaliyetlerimizi dinlediğinde hayranlıklarını gizlemediler ve kendi enstitülerinde gerçekleştirebilecekleri etkinlikler konusunda sürekli not aldılar. 40 yılı aşkın süredir faaliyet gösteren IIA Meksika nın ofisi, Mexico City nin iş merkezi ve şehrin de en güzel mekanlarından biri olan World Trade Center da ( WTC de) yer alıyor. Dokuz kişilik ekip, Ruben ve Lapita tarafından idare ediliyor. WTC deki ofis, kiralık değil, IIA Meksika nın mülkü. Diğer büyük ofislere yaptığımız ziyaretlerde de üzerine vurgu yapıldığı gibi, IIA Meksika da ofisin kendilerinin olmasının büyük avantajlarını yaşadıklarını belirtiyorlar. Yönetim Kurulu yapısı diğer enstitülerden biraz farklı şekilde tasarlanmış. Önceki dönemlerde başkanlık yapmış kişiler doğrudan sonraki yönetim kurulu üyeleri olarak atanıyor. Yeni dönem başkan olacak kişi ise üyeler tarafından seçiliyor ve yö- netim kurulunda görev yapıyor. Yönetim kurulu kişi sayısı genellikle 10 kişi civarın. Bu konuda bir standart olmadığını belirtiyor Estanislao. Başkanlık görevi genellikle üç veya dört yıl sürüyor. Enstitünün önemli faaliyetlerinden biri yılda bir defa düzenlenen Kongre. En son düzenlenen kongreye yaklaşık 1000 kişinin katıldığı, kongre temasının da Adding for Growing (Büyümek için Katkı) olduğunu öğreniyoruz. Ayrıca Latin Amerika Bölgesi için düzenlenen kongrelerde de başrolde genellikle Meksika ve Brezilya olduğunu belirtiyorlar. Enstitünün diğer faaliyetlerine gelince; 30 a yakın farklı eğitim modülü bulunuyor. Geniş bir kütüphane sürekli güncel tutulmaya çalışılıyor. Sertifikasyona önem veriliyor, IIA Magazine in her sayısının İspanyolca ya çevirisi yapılıyor. Eğitimler ağırlıklı olarak, risk, COSO, ERM, IT ve ITGC konularına yoğunlaşmış durumda. CO- BIT çerçevesi, Meksika da özellikle sadece halka açık şirketler için zorunlu (ancak halka açıklık oranı çok düşük olduğu için, COBIT in çok da ilgi gördüğünü söyleyemiyorlar). Diğer eğitimler, iç denetçiler için finansal becerilere, suiistimal ve usulsüzlük konularına, etik konularına yönelik eğitimler. IIA Meksika nın önemli başarısı olarak, Kamu İç Denetçi Sertifikasyonu nun zorunlu hale getirilmesi gösteriliyor. Bu konuda özellikle IIA Meksika nın eğitim ve altyapı desteği kullanılıyor. Bunun dışında özel şirketlere bakıldığında, halka açık şirketler için iç denetim zorunlu ancak daha önce belirtildiği gibi, halka açıklık oranı çok düşük olduğundan, iç denetim mesleğinin gelişimi için bunun katkısı son derece sınırlı. Diğer büyük enstitülerden biraz daha farklı olarak üyelik aidatlarını IIA Türkiye gibi düşük seviyelerde belirlemişler ve üyelere yine bizim uyguladığımız gibi bir takım ücretsiz hizmetler sağlıyorlar. IIA Meksika da öncelikli projelerinden biri olarak, üye yönetimi altyapısını iyileştirmeyi ve entegre bir sisteme geçmeyi planlıyor. Meksika, ekonomik ve politik reformları, ülkenin genç ve dinamik nüfusu, çok güçlü jeopolitik konumu ile yıldızı her geçen gün daha da parlamakta olan bir ülke. Kongre temalarında olduğu gibi, IIA Meksika nın da bu gelişmeye katkı sağlamaya devam etmesini temenni ediyor, Estanislao ile Ruben e teşekkürlerimizi sunarak, sohbetimizi noktalıyoruz. Mustafa Kemal Tapkan Standard Profil Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. İç Denetim ve Uyum Direktörü TİDE Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı

27 52 53 PERÇİN PERÇİN IIA 2015 Uluslararası İç Denetim Konferansı Değişimlerin Oluşturduğu Dağlar, Fırsatlardan Oluşan Okyanuslar Bu yıl 74. sü düzenlenen IIA Uluslararası İç Denetim Konferansı, 5-8 Temmuz 2015 tarihleri arasında Kanada nın Vancouver şehrinde, civarında meslektaşımızın katılımıyla gerçekleşti. Değişimlerin Oluşturduğu Dağlar, Fırsatlardan Oluşan Okyanuslar sloganıyla tanıtımı yapılan ve üst düzey katılımın sergilendiği konferans, program ve sponsor katılımı açısından zengin, network ve sosyal etkinlikler açısından oldukça çeşitli ve keyifli bir ortamda gerçekleşti. 5 Temmuz 2015 Pazar günü yapılan konferans öncesi sunumların ardından Vancouver Akvaryumu nda Hoşgeldin Resepsiyonu düzenlendi. Ertesi günkü resmi konferans açılışı öncesinde katılımcıların kaynaşmasını amaçlayan bu etkinlikte okyanuslarda nesli yok olma tehlikesinde bulunan canlılara karşı bilgilendirme ve duyarlılık çağrısı da yapıldı. Resmi açılışı 6 Temmuz 2015 Pazartesi günü yapılan konferansın programı, tüm katılımcılara açık olan ortak sunumlarla birlikte herbir katılımcının ilgi alanına göre belirleyebileceği 9 farklı uzmanlık alanından oluşan sunumlardan oluşacak şekilde düzenlenmişti. Yoğun ve zengin bir programa sahip olan konferansa ait önemli başlıkları şu şekilde özetleyebiliriz: Uzay Limit Değildir! 74. IIA Uluslararası İç Denetim Konferansı nın açılış konuşmasını Kanada Uluslararası Uzay İstasyonu nun Eski Kumandanı, Astronot Chris Hadfield yaptı. Son derece tutkulu ve etkileyici bir sunum sergileyen Hadfield; liderlik, takım çalışması, işbirliği, bilim ve teknoloji alanlarında yaptığı olağanüstü kariyeri boyunca öğrendiği kullanışlı ve pratik dersleri izleyenlere aktardı ve yüksek hayalleri gerçekleştirmek için limit olmadığı konusunda katılımcıları motive etti. Astronot olma hayali ile yaşadığı zorlu, tehlikeli, kimi zaman da eğlenceli yolculuktan almış olduğu dersleri ve öğrendiklerini katılımcılarla paylaşan, 20 yıldan fazla süre astronotluk kariyeri bulunan ve 3 defa uzay yolculuğu yapmış olan Hadfield, konuşması sonrasında An Astronaut s Guide to Life on Earth isimli kitabını isteyen katılımcılar için imzaladı. Paydaşların Beklentilerini Karşılama Stratejileri İlk gün öğleden sonra gerçekleşen eşzamanlı oturumlardan bir tanesi Paydaşların Beklentilerini Karşılama Stratejileri oldu. IIA Başkan ve CEO su Richard Chambers ın moderator olarak katıldığı oturumda Delta Airlines ın Kurumsal Denetim ve Risk Yönetimi Başkan Yrd. Kiko Harvey, Deutsche Post DHL Kurumsal Denetim ve Güvenlik Başkanı Bernd Schartmann ve IIA Yönetim Kurulu Başkanı Anton B. van Wyk katılımcı olarak yer aldılar. Oturumda; Paydaş beklentilerinin neden 21. Yüzyıl denetim departmanına rehberlik etmesi gerektiği, paydaşlarla uyumu sağlamada ve bu uyumu korumada karşılaşılan zorlukların keşfi ve başarı için stratejiler konusunda önemli bakış açıları konuşulan ana başlıklar oldu. Yüksek Hızlı Küresel Ekonomik Gelecek İçin Hazırlık: Kritik Belirsizlikler ve Kapsamlı Büyümenin Gücü Konferansın ikinci günü British Columbia Üniversitesi Misafir Profesörü, Dr. Yuwa Hedrick-Wong tarafından düzenlenen Yüksek Hızlı Küresel Ekonomik Gelecek İçin Hazırlık: Kritik Belirsizlikler ve Kapsamlı Büyümenin Gücü konulu sunum ile başladı. Yaşanmış olan küresel ekonomik krizlerin öncesi ve sonrası hakkında örnekler veren Wong, küresel ekonominin, ABD, Euro Bölgesi, Çin, ve Hindistan dan oluşan dört kritik belirsizliğin ortaya çıkması ile şekillenecek bir çok vitesli geleceğe doğru ilerlediğini vurguladı. Internette Ne Kadar Güvendeyiz? Konferansın üçüncü günü açılış sunumunu Beyaz Saray Eski Bilişim Teknolojileri Direktörü (CIO) Theresa Payton, From the Firing Lines to a Fireside Chat konulu sunumu ile yaptı. Internet güvenliği, internet suçları, hile ve teknoloji uygulamaları konusunda Amerika'nın en saygın otoritelerinden birisi olan Theresa Payton, yılları arasında Beyaz Saray da Bilişim Teknolojileri Direktörü Chief Information Officer olarak görev yapmıştır. Bu görevi sürdüren ilk kadın olan Payton, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı ve 3000 personelin bilgi teknolojileri incelemesini gerçekleştirmiştir. Internet güvenliği zaafiyetleri konusunda çarpıcı örnekler veren Payton, hiçkimsenin tahmin edemeyeceği hususlarda aslında internette güvenlik açısında ne kadar çıplak olduğumuzu gözler önüne serdi. Kendine Yatırım Yap! Bu yıl düzenlenen Uluslararası İç Denetim Konferansı sonrasında gerçekleşen Genel Kurul da IIA Global in Yeni Yönetim Kurulu Başkanı olarak seçilen Lawrence J. Harrington, özellikle iç denetçilerin kendilerine yatırım yaparak ve liderlik vasıflarını geliştirmek suretiyle zorlukların üstesinden gelebileceklerine yönelik oldukça motivasyonel bir sunum yaptı. Harrington, İç Denetçilerin yaklaşık 1/3 ünün yılda 40 saat ve üzerinde eğitim aldığı, 1/3 ünün tam olarak 40 saatlik eğitim aldığı, 1/3 ünün ise yılda 40 saatin altında eğitim aldığı yönündeki istatistiği paylaştı ve eğitim sürelerinin artması gerekliliğini yineledi. Harrington, konferans süresince kazanılan deneyimin profesyonel kariyerimize aktarılması gerekliliği üzerine vurgu yaptı ve unvanınız ne olursa olsun işinizde lider olmak için neler yapılması gerektiği konusunda değerlendirmelerde bulundu. Değişimlerin dağ gibi olduğu günümüzde kendi fırsatlar okyanusumuzu oluşturmanın yolları üzerinde duran Harrington, konuşmasında Kendine Yatırım Yap mottosunu vurguladı ve iç denetçilerin kendilerini nasıl güncel tutabilecekleri, kendi kurumlarında ve ülkelerinde iç denetimin savunuculuğu açısından neler yapabilecekleri, iç denetçilerin masada bir yer edinmelerinin kurumları açısından hangi getirileri olabileceği gibi konularda pek çok örnekler verdi. Siber Güvenlik Tüm katılımcılara açık olarak düzenlenen seanslarda üzerinde durulan en önemli konulardan birisi Cyber Security Siber Güvenlik oldu. Internet üzerinden gerçekleştirilen işlemlerdeki güvenlik ihlalleri ve sosyal paylaşım ağları kullanılarak gerçekleştirilen ihlallerin günümüzde iç denetçilerin en fazla zaman ayırdıkları alanlar olduğu vurgulandı. Çevre, Sağlık ve Güvenlik Denetimi Konferans sonrasında The Auditing Roundtable, Inc. ile IIA arasında gerçekleşen imza töreni ile iki organizasyon arasında bir birleşme sözleşmesi imzalandı ve Çevre, Sağlık ve Güvenlik Denetimi kapsamında The Auditing Roundtable, Inc. tarafından sunulmakta olan hizmetten yararlananların 2016 yılından başlayarak IIA in yüksek standartlı profesyonel hizmetlerini alacakları belirtildi. Özge Aşçıoğlu Mustafa Sönmez

28 54 PANO 55 PANO Enstitümüzün 20. Kuruluş Yıldönümü Kutlu Olsun 19 Eylül 1995 tarihinde kurulan Enstitümüzün 20. kuruluş yıldönümünü kutluyoruz. Bir kurum için kısa sayılabilecek bu süreçte TİDE nin üye sayısı ve kurumsal hizmetleri hızla arttı ve artmaya devam ediyor. Ülkemizdeki iç denetim uygulamalarını uluslararası standartlara yükseltmeyi hedefleyen Enstitümüz bugün e yakın üyesiyle büyük bir aile haline geldi. Mesleğimize, üyelerimize, meslektaşlarımıza, kurumlarımıza ve ülkemize değer katmayı ilke edinen Enstitümüzün faaliyetlerinin de etkisiyle iç denetim ülkemizde artık daha fazla biliniyor ve daha nitelikli gerçekleştiriliyor. Enstitümüzün faaliyetleri yalnızca ülkemizde değil, uluslararası alanda da karşılık buluyor. Enstitümüz gerçekleştirdiği faaliyetlerle 2014 ve 2015 yıllarında mesleğimizin küresel örgütü IIA tarafından Farkındalık Özel Ödülü ile ödüllendirildi. Mesleğimizin Avrupa daki çatı örgütü olan Avrupa İç Denetim Enstitüleri Konfederasyonu (ECIIA) ise 20 Eylül 2015 tarihinde Paris te yapılan Genel Kurulda TİDE yi Onur Ödülü ile ödüllendirdi. TİDE nin kuruluşunun 20. yılında aldığımız bu ödül, Enstitümüzün kurumsal varlığını onurlandırdığı gibi, ECIIA den Onur Ödülü alan ilk ülke ve Enstitü olmamız bakımından da önem taşıyor. Elde edilen bu başarılarda siz değerli meslektaşlarımızın gönüllü ve özverili çalışmalarının büyük katkısı bulunuyor. TİDE Yayın Kurulu olarak, TİDE'nin bugünlere ulaşmasında emeği geçen tüm kurucularımıza, geçmiş dönem başkanlarımıza, yönetim ve diğer kurullarda görev alan üyelerimize, gönüllü katkı sağlayan meslektaşlarımıza ve profesyonellerimize şükranlarımızı sunarız. Nice 20. yıllara

29 56 57 PANO PANO IIA 2015 Farkındalık Özel Ödülü de TİDE nin Oldu TİDE, tüm dünyada Mayıs ayı boyunca kutlanan İç Denetimde Farkındalık Ayı kapsamında düzenlediği etkinliklerle Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) tarafından 2015 yılında da Farkındalık Özel Ödülü ne layık görüldü. Enstitümüz ECIIA Tarafından Onur Ödülü ile Ödüllendirildi İç Denetim mesleğinin uluslararası standartlara kavuşması, kurumsal itibarın korunması ve kurumların değer kazanması amacıyla 1995 yılında kurulan Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE), kurulduğu yıllardan bugüne mesleğin tanıtımı ve gelişimi adına pek çok etkinliğe imza attı. Son olarak tüm dünyada Mayıs ayı boyunca kutlanan İç Denetimde Farkındalık Ayı kapsamında düzenlediği etkinliklerle, Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) tarafından 2015 Farkındalık Özel Ödülü ne de layık görüldü. Dünya çapında 170 ülkede 180 binden fazla üyesi bulunan Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA), mesleği mükemmelliğe taşımak, değerini ve önemini vurgulamak amacıyla Mayıs ayını Uluslararası İç Denetimde Farkındalık Ayı olarak kutluyor. IIA in Türkiye deki temsilcisi TİDE de, ay boyunca düzenlediği etkinliklerle mesleki farkındalığın altını çizdi. Sertifika Orta ve Doğu Avrupa İç Denetim Konferansı Prag da Yapılacak Orta ve Doğu Avrupa İç Denetim Konferansı Energy From a Traditional Source Geleneksel Kaynaktan Enerji teması ile 4-5 Kasım 2015 tarihlerinde gerçekleştirilecek. Çek Cumhuriyeti İç Denetçiler Enstitüsü nün 20. yılında Prag da düzenlenen konferans, 12 CPE saate eşdeğer olacak. Konferansa katılanlar aynı zamanda Çek Cumhuriyeti kültürel mirasıyla aşina hale getirecek birçok sosyal programa katılma fırsatı da yakalamış olacaklar. sürecini henüz tamamlamamış adaylar ile sertifika sahiplerinin bir araya geldiği Sertifikasyon Daveti düzenlendi. Gelecek için Değerlerimizi Bilmek teması ile Gelecek Zirvesi Çanakkale de gerçekleşti. Farkındalık Ödül Töreni ile 5 kategoride 53 ödülü mesleğine değer katan kurum ve kişilerle buluşturdu. Öğrencilerin ilgisini uyandırmak ve iç denetim mesleğini onlara tanıtmak amacıyla İç Denetime Genç Bakış yarışmasını düzenledi, kazanan gençlere ödüllerini verdi. Üyelerine özel düzenlediği ücretsiz eğitim seminerleriyle de iç denetim mesleğini bir adım daha ileriye götürmeyi hedefledi. TİDE nin Farkındalık Ayı kapsamında düzenlediği etkinlikler, dünyadaki diğer örnekleriyle birlikte IIA tarafından değerlendirildi ve 2014 yılında olduğu gibi 2015 Farkındalık Özel Ödülü detürkiye ye geldi. Avrupa İç Denetim Enstitüleri Konfederasyonu (ECIIA) 20 Eylül 2015 tarihinde Paris te yapılan Genel Kurul da TİDE yi Onur Ödülü ile ödüllendirdi. TİDE, ECIIA tarafından Onur Ödülü ile ödüllendirilen ilk Enstitü oldu. Enstitümüzün kurumsal varlığını onurlandıran ve sürdürülebilir kurumsal başarısını ortaya koyan Onur Ödülü ECIIA Başkanı Thijs Smit tarafından, TİDE Yönetim Kurulu Başkanı Gürdoğan Yurtsever e takdim edildi. Yurtsever, ECIIA Genel Kurulu ndaki ödül töreninde yaptığı konuşmada; TİDE nin 20 yıldır iç denetim mesleğine hem ulusal hem de küresel düzeyde değer katmak amacıyla çok boyutlu faaliyetler yürüttüğünü söyledi. Yurtsever, TİDE nin 20. kuruluş yıldönümünde böyle bir ödülü almanın kendileri için önemli ve anlamlı olduğunu belirterek, TİDE'ye ilk defa verilen böyle önemli bir ödüle layık gören ECIIA Yönetim Kurulu na teşekkür etti. TİDE Yetkilileri Paris Büyükelçiliğini Ziyaret Etti ECIIA Genel Kurulu ve ECIIA tarafından TİDE ye verilen Onur Ödülü nü teslim almak için Paris te bulunan TİDE yetkilileri, Türkiye nin Paris Büyükelçisi Hakkı Akil i de makamında ziyaret ettiler. 18 Eylül 2015 tarihinde gerçekleştirilen ziyarete, TİDE Yönetim Kurulu Başkanı Gürdoğan Yurtsever ve TİDE Başkan Yardımcısı Menteş Albayrak katıldı. Yapılan görüşmede TİDE ve faaliyetleri ile ECIIA Genel Kurul u ve TİDE ye verilen Onur Ödülü hakkında bilgi verildi. Büyükçelçi Hakkı Akil, mesleki alanda önemli çalışmalar yürüten TİDE nin aldığı bu önemli ödül için tebriklerini ileterek, Enstitünün 20. kuruluş yıldönümünü kutladı ve başarıların devamını diledi.

30 58 PANO 59 PANO İç Denetimin Global Nabzı Raporu Hazırlandı HayGroup u Ziyaret Ettik IIA nın Denetim Yönetim Merkezi, düzenli olarak her yıl iç denetim profesyonelleri ile anketler düzenliyor. Yapılan anketle IIA, denetim uygulamalarıyla son dönemin önemli konularını inceleyerek, iç denetimin geleceğini değerlendiriyor. Bu yıl, Denetim Yönetim Merkezi, The IIA Research Foundation (IIARF) ile işbirliği yaparak, İç Denetimin Nabzı araştırma sorularını, 2015 Global İç Denetim Genel Bilgi Tabanı (CBOK) Uygulamacı Anketi ne dahil etti. Bu sayede, rekor sayıda iç denetim yöneticisine ulaşılarak, 2015 İç Denetimin Global Nabzı raporu hazırlandı İç Denetimin Global Nabzı raporu için, iç denetim yöneticisi veya eşdeğerinden ve direktör veya kıdemli yöneticiden alınan anket yanıtları analiz edildi. Küresel olarak rekor sayıda katılımın olduğu Rapor, bugünün dinamik iş ortamında iç denetimin zorluk ve fırsatlarına bir bakış getiriyor İç Denetimin Global Nabzı: Dinamik Bir Ortamda Fırsatları Yakalamak başlığı ile Temmuz 2015 te yayınlanan Rapor a http: // org.tr adresinden ulaşabilirsiniz. TİDE Yönetim Kurulu Üyeleri, iç denetim mesleğini tanıtmak ve meslektaşların çalıştıkları kurumlardaki statülerinin hak ettikleri konuma getirebilmesine katkı sağlamak amacıyla çeşitli kurumlara ziyaretler gerçekleştiriyor. Bu kapsamda, 49 ülkede 4 binin üzerinde çalışanı bulunan HayGroup, 1 Temmuz 2015 tarihinde ziyaret edildi. HayGroup Genel Müdürü Gökhan Toğrul a yapılan ziyarete, TİDE adına; Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları Murat Çağlar ve Menteş Albayrak, Yönetim Kurulu Üyesi Özge Aşçıoğlu ve Genel Müdür Ertan Küçükyalçın katıldı. Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi Yapıldı İnönü Üniversitesi tarafından üçüncüsü düzenlenen Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi yapıldı. Yurtiçi ve yurtdışından birçok araştırmacı ve akademisyenin bir araya geldiği, Kurumsal Yönetim ve Kurumsallaşma ana temalı kongre, Turgut Özal Kongre ve Kültür Merkezi nde gerçekleştirildi. TFF Genel Sekreteri ile Görüştük TİDE Yönetim Kurulu Başkanı Gürdoğan Yurtsever, Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Genel Sekreteri Kadir Kardaş ile TFF nin Riva tesislerinde görüştü. Yurtsever tarafından TİDE nin sporda kurumsallaşma alanında yaptığı çalışmalar ve raporlar hakkında bilgi verildi. Spor ekonomisinin büyüdüğü, risklerin arttığı ve kurumsallaşmanın zorunlu hale geldiği günümüzde, TFF ve TİDE arasında gerçekleştirilebilecek çalışmaların öneminin vurgulandığı görüşmede, karşılıklı işbirliği imkanları değerlendirildi.

31 60 PANO 61 PANO KGK Tarafından Uluslararası Bağımsız Denetim Kongresi Yapıldı Yöneticiler Açısından İç Kontrol Sistemleri ve Bağımsız Denetim Çalıştayı Düzenlendi Hazine Müsteşarlığı, Dünya Bankası ve Türk Kamu İşletmeleri Birliği katkılarıyla KİT ve bağlı ortaklıklarında iç kontrol sistemleri kurulması ve bağımsız denetime tabi olmalarına yönelik çalışmalar yürütülüyor. Yürütülen çalışmalar doğrultusunda, yöneticiler açısından kurumsal yönetim ve iç kontrol sistemleri ile kurumsal finansal raporlama ve bağımsız denetim konularının ele alındığı Yöneticiler Açısından İç Kontrol Sistemleri ve Bağımsız Denetim Çalıştayı düzenlendi. Çalıştay, 8-9 Mayıs 2015 tarihleri arasında Kızılcahamam Çam Hotel Thermal Resort and Convention Center da gerçekleştirildi. Açılış konuşmaları, Dünya Bankası Avrupa ve Orta Asya Ticaret ve Rekabetçilik Program Lideri Jose Guillerme Reis, Türk Kamu İşletmeleri Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Halil Alış ve Hazine Müsteşar Yardımcısı Burhanettin Aktaş tarafından yapılan çalıştayda, iç kontrol sistemleri ve bağımsız denetime yönelik tecrübe paylaşımları yapıldı. Çalıştay kapsamında yapılan altı oturumda da katılımcılardan görüş ve öneriler de alındı. TİDE Üyelerine Özel Düzenlenen Ücretsiz Seminer Yoğun Katılım ile Gerçekleşti TİDE üyelerine özel düzenlenen ücretsiz seminere ilgi yoğun oldu. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcı Kemal Tapkan ın açılış konuşması ile başlayan etkinlik, Ersin Bulut un COSO 2013 sunumu ile devam etti. Etkinlik öğle arasının ardından hız kesmeden Esra Işkara nın Uluslararası İç Denetim Standartları sunumu ve TİDE Onursal ve Kurucu Başkan Ali Kamil Uzun un Denetçiler İçin Etkili İletişimin 10 Püf Noktası sunumuyla sonlandırıldı. Kamu Gözetimi Kurumu (KGK) tarafından, 8 9 Eylül 2015 tarihleri arasında Uluslararası Bağımsız Denetim Kongresi düzenlendi. Kongrede TİDE Yönetim Kurulu Başkanı Gürdoğan Yurtsever ile Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nuran Cömert, "Kamu İdarelerinde Daha Etkili Bir Yönetim İçin Nasıl Bir İç Denetim? Kitabı Yayınlandı TBMM Genel Sekreterliği ev sahipliğinde Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) ve Kamu İç Denetçileri Derneği (KİDDER) işbirliği ve İç Denetim Koordinasyon Kurulu nun desteğiyle gerçekleşen, Kamu İdarelerinde Daha Etkili Bir Yönetim İçin Nasıl Bir İç Denetim? başlıklı Konferans kitaplaştı. TBMM Başkanlığı İç Birimi Başkanlığı tarafından yayına hazırlanan kitapta, Konferans ta dile getirilen ve aktarılan sunum ve bildiriler yer alıyor. Bağımsız Denetim ve Bağımsız Denetimin Kalitesi Açısından İç Kontrol başlıklı panele konuşmacı olarak katıldılar. İki gün süren ve yerli ve yabancı konuşmacıların katıldığı etkinlik, büyük ilgi gördü. TİDE Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nuran Cömert Dekan Olarak Atandı TİDE Yönetim Kurulu Üyesi aynı zamanda Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuran Cömert, Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi nde Dekan olarak görevine devam edecek. TİDE Yayın Kurulu olarak, Prof. Dr. Nuran Cömert i tebrik eder, yeni görevinde başarılar dileriz.

32 62 PANO Basında TİDE 63 PANO TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Gözden Geçirme Toplantısı Yapıldı TİDE Akademik İlişkiler Komitesi (TİDE AİK); iç denetim mesleğinin akademik dünyada tanınması, meslek konusunda yapılan akademik çalışmaların teşvik edilmesi ve akademik ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla faaliyet gösteriyor. TİDE AİK üyelerinin karşılıklı değerlendirmede bulunduğu gözden geçirme toplantısının 24. sü, 3 Ekim 2015 tarihinde İstanbul Üniversitesi Baltalimanı Tesisleri nde yapıldı. Toplantıya 30 dan fazla komite üyesi katıldı. Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE), örnek çalışmalarıyla fark yaratmaya devam ediyor. İç Denetim Farkındalık Ödül Töreni'nin yanında Sporda Kurumsallaşmanın Tam Saha Güvencesi: İç Denetim paneli de pek çok gazete ve dergide geniş yankı buldu. Bunun yanı sıra TİDE Yönetim Kurulu Başkanı Gürdoğan Yurtsever ile TİDE Kurucu ve Onursal Başkanı Ali Kamil Uzun çeşitli gazete ve dergilere röportajlar vererek, iç denetim mesleğinin kurumlar için öneminden bahsettiler. C20 Zirvesi, Eylül Tarihlerinde Boğaziçi Üniversitesi nde Gerçekleşti Türkiye nin önemli yüksek öğrenim kurumları arasında yer alan Boğaziçi Üniversitesi nde gerçekleşen C20 Zirvesi, dünyanın dört bir tarafından gelen katılımcılara hoşgeldin diyerek başladı. C20 Zirvesi, yenilikçi ve interaktif metodolojiler kullanarak katılımcıların hikayelerini paylaşmaları, önemli verileri sunmaları ve ortak savunuculuk stratejileri geliştirmeleri için önemli bir platform yarattı. C20 Zirvesi nin en önemli çıktısı, 16 Eylül de zirve katılımcıları tarafında finalize edilen ve onaylanan C20 Bildirisi oldu. Zirve boyunca katılımcılar, C öncelikli konuları arasında yer alan toplumsal cinsiyet eşitliği, kapsayıcı büyüme, yönetişim ve sürdürülebilirlik üzerine görüşlerini paylaşma fırsatını yakaladılar. Zirvenin ikinci gününde katılımcılar, uzman misafir konuşmacılarla beraber fikir yürütme ve tartışma olanağı buldular. Doktor Sare Davutoğlu, 16 Eylül de yaptığı sunumda mülteci sorunuyla beraber küresel sorunlar hakkındaki görüşlerini katılımcılarla paylaştı. Zirve ye katılan dünyaca ünlü ekonomistprofesör Daron Acemoğlu ise Demokrasi, Sivil Toplum ve Ekonomik Büyüme üzerine hazırladığı sunumla beraber katılımcılarla fikir alışverişinde bulundu. Sunumu takiben gerçekleşen oturumda ise Ufuk Akcigit (Pennsylvania Üniversitesi), Hilal Elver (BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Gıda Hakkı Özel Raportörü), Shelly Inglis (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı), Sol Picciotto (BEPS Monitoring Group) ve Gönenç Gürkaynak (Avukat) C20 Bildirisi hakkında geri bildirimde bulundular. Finalize edilen C20 Bildirisi, C20 Yürütme Kurulu Başkanı tarafından hükümet temsilcilerine sunuldu. Başbakan Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türkiye nin G20 Sherpa sı Ayşe Sinirlioğlu ve eski Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, sivil toplum tarafından öne sürülen sonuç odaklı ve somut politika önerilerini memnuniyetle karşıladıklarını belirttiler TİDE Seminerleri Hız Kesmeden Devam Ediyor Sürekli Mesleki Gelişim Eğitimleri kapsamında TİDE tarafından üyelerine yönelik İç Denetim Araç ve Teknikleri Semineri düzenleniyor. Geçtiğimiz ay, Filiz Yücesoy Eren ve Arzu Meral Safsoy tarafından yeni başlayan denetçiler için verilen seminerde, iç denetçinin rol ve sorumlulukları ile iç denetim standartları, denetim çalışmaları hakkında bilgi verildi.

33 64 65 QuIZ CPE Quiz Aşağıdaki iki soruyu Gelecek Zirvesi 2015 Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek Ana Temasıyla Gerçekleşti makalesine göre cevaplandırınız. 11. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a. Ali Kamil Uzun a göre öz gelecek tasarımı, özgüvenin, ideallerin ve vizyonun bir ifadesidir. b. Prof. Dr. Nuran Cömert e göre geleceği tasarlamanın ilk yolu bakış açımızı değiştirmektir. c. Gürdoğan Yurtsever e göre gelecek için öncelikle geçmişin değerlerini öğrenmek, anlamak ve sahip çıkmak gerekiyor. d. Dr. Mustafa Aykut a göre fütüristlerin amacı, geleceği şekillendirmektir. 2. Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek temalı Gelecek Zirvesi 2015, Çanakkale de, Çanakkale Zaferi nin 100. yılını kutlamak ve geçmişin değerlerini geleceğe taşımak amacıyla düzenlendi. a. Doğru b. Yanlış b. İç denetim faaliyetleri, denetlediği bütün süreçlerde bilgi teknolojileri birimleriyle koordineli bir şekilde çalışarak ilgili sürecin yazılım varlık yönetimi ile olan ilişkisinde neden olduğu riskleri belirlemelidir. c. İç denetim faaliyetleri, kurumda mevcut yazılım varlıklarını gösteren bir değerlendirme çalışması yapılmasını önererek yazılım varlık yönetimi sisteminin yeterli olgunluk seviyesinde olmasını sağlayabilir. d.iç denetimin yazılım varlık yönetimindeki temel rolleri, süreçlerindeki kontrollerin gözden geçirilmeleri ve yazılım varlık yönetimdeki eksikliklerden doğacak risklerin azaltılmasıdır. Aşağıdaki iki soruyu Hedef Meslek Olarak İç Denetim makalesine göre cevaplandırınız. 5. Hedef Meslek Olarak İç Denetim makalesine göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? a.kontrol yaklaşımı açısından her örgütün üç temel amacı vardır. Bunlar yapılan faaliyetlerin başarılı olması, sosyal paydaşlara güvenilir bilgi sağlanması ve yasal gerekliliklere uyumdur. b. İç denetimin asıl görevi, mükemmel işleyen bir yapı oluşturarak iç denetime ihtiyaç duyulmamasının sağlanmasıdır. English Summary The future has many names: For the weak it means Prof. Dr Ömer Lalik, one of the founders of Accounting Academicians and Solidarity Foundation, the unattainable, for the fearful, it means unknown, for the courageous it means opportunity. said shares his notes about Future Summit on Mühür Victor Hugo but have you ever thought what kind Pages and also he becomes our guest on Yakın of future is waiting for us? World population is increasing, cities are growing, hence this, many your reading the interview with Prof.Dr Ömer Plan pages. We expect that you will enjoy with problems of cities also grow day by day. Inequalities Laiklik about his book which consists of his letters are increasing and wars are at someone s mercy. and poems. Furthermore, on Yakın Plan pages, Dr. Immigration tragedies have been forgotten in a Barış Ergen, audit director of Akçansa Çimento, day". Resources are depleting, on the other side points out importance of internal audit profession; consumption made wastefully. On one side technology is developing and changing, this situation speaker of Turkey, informs us about activities of fu- Ufuk Tarhan, the first and only women futurist affects people s communication, too. Women s turists. problems cannot be resolved. And the list grows. As for Ataç pages, the article about Software When itemise and scrutinize problems face with Asset Management and role of internal audit, our world, it appears as a pessimistic situation. which was written by Merve Demircan, Deloitte Despite this pessimistic situation, a better world Turkey Corporate Risk Services Director will get and more humanistic life are in people s hand. your attention. TİDE Board Member Prof Dr Nuran Cömert introduces internal audit profession on As being of TIDE, we think our profession s future Parmak İzi pages and she also adds her poet and try to direct university youths, who will be colleagues of us in the future on every platform. For named Audit is a life. Zülfikar Şahin internal auditor of Tükek Holding is our guest with his this reason, we take a decision to hold a Summit article named Aims of Internal Audit Profession of Future which is the project of TIDE s Future School. We aim with this Summit to found an important platform which shapes of university youths and Auditors on Ayraç pages. future. The first Summit was hold in Çanakkale On Yansıma pages, you can find the news about with the theme of Knowing Our Values For The 5th Awareness Award Ceremony which was held Future. Why Çanakkale? Because this year is also on Internal Audit Awareness Month. Additionally the 100th year of the Çanakkale Victory. Çanakkale students and their works which were awarded on is the most important Victory for the independence Genç Bakış Competition are in these pages. Again of our country. Çanakkale is the Victory of peoples on Yansıma pages, TİDE Vice Chairman M. Kemal who sacrificed their future to leave a better future Tapkan shares his impressions from IIA Mexico for tomorrow s youth. Many specialists in their visit. field participated the Summit as a speaker, in the belief of found the future trying to learn and understand the past. We have approached the Future Until we meet again in the following edition, Summit 2015 in Aysberg Pages. Pleasant reading SuMMARY Aşağıdaki iki soruyu Yazılım Varlık Yönetimi ve İç Denetim makalesine göre cevaplandırınız. 3. Yazılım varlık yönetimi ile ilgili aşağıda belirtilenlerden hangisi yanlıştır? a. Yazılım varlık yönetimi, kurumlardaki yazılım yaşam döngüsünde lisans varlıklarının maliyetlerinin ve kullanımlarının optimize edilmesini sağlayan bir yönetim sürecidir. b. Sözleşme ve uyum riski, finansal risk, bilgi güvenliği riski, operasyonel risk ve bilgi teknolojileri riski, yazılım varlık yönetiminin neden olabileceği riskler arasında gösterilir. c. Yazılım varlık yönetiminin kurumlarda neden olduğu en büyük risk, uyum risklerinden dolayı oluşacak cezai yaptırımlar olarak karşımıza çıkmaktadır. d. İç denetimin faaliyetleri, yazılım varlık yönetiminde, süreçlerindeki kontrollerini yaparak, yazılım varlık yönetimdeki eksikliklerden doğacak risklerin azaltılması konusunda rol oynayabilir. 4. Aşağıda belirtilen, iç denetimin yazılım varlık yönetimi konusundaki rol ve sorumluluklarından hangisi yanlıştır? a. İç denetim faaliyetleri, yazılım yaşam döngüsündeki iç kontrol sisteminin yeterliliği ve düzenli lisans gözden geçirme çalışmalarına güvence verebilir. 6. Aşağıdakilerden hangisi Mesleki Uygulamalar Çerçevesi nde iç denetim tanımında yer alan iç denetimin dört önemli özelliği arasında gösterilemez? a. İşletmenin faaliyetlerini geliştiren ve onlara değer katan bağımsız ve tarafsız bir faaliyettir. b. İşletmenin kontrolleri, risk yönetim süreçleri, üst yönetim yaklaşımlarının etkililiğini değerlendiren bir faaliyettir. c. Modern iç denetim reaktif bir faaliyettir. d. Sistematik ve disiplinli yaklaşımla yapılması gereken bir iştir. 7. Denetim Mesleğinin ve Denetçinin Amacı makalesine göre denetim sonunda ortaya çıkan sonuçların olumlu olması için denetçinin şu üç önemli özelliği bulunmalıdır: Mesleğinin gereklerini yerine getirmesi, sorumluluk paylaşmaktan kaçınmaması ve iş akışlarına vakıf olması. a. Doğru b. Yanlış 8. Fütüristler olumlu gelecek tasarımcılarıdır makalesine göre Fütüristler gelecekle ilgili tahminleri, farklı bilimler ışığında senaryolaştırmaya, olasılıklar yaratmaya çalışarak daha iyi bir gelecek yaratmaya çalışırlar. a. Doğru b. Yanlış Bu uygulamayla sertifika sahibi denetçiler, 1 yıl için 12 krediyi aşmamak kaydıyla CPE kredisi kazanma şansına sahip olacaklardır. Bu çerçevede, derginin her sayısında verilen soruların en az %75 ini doğru cevaplandıranlar 3 CPE kredisine hak kazanacaklardır. Soruların yanıtlarını isminiz, adresiniz ve üyelik numaranızla birlikte tide@tide.org.tr adresine ya da numaralı faksa gönderebilirsiniz.

34

35