Tohumculukta Etik Kural İhlali Halinde Yaptırımlar. TSÜAB Çalıştayı / Antalya,

Transkript

1 Tohumculukta Etik Kural İhlali Halinde Yaptırımlar TSÜAB Çalıştayı / Antalya,

2 ETİK? Etik, kişinin davranışlarına temel olan ahlak ilkelerinin tümüdür. Başka bir ifade ile etik, insanlara işlerin nasıl yapılması gerektiğini belirlemede yardımcı olan kılavuz değerler, ilkeler ve standartlardır. Etik, aynı zamanda bir süreçtir. Bu süreçte karar alırken ve uygulamayı yaparken, belirli değerlere bağlı kalınarak hareket edilir (T.C.Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu tarafından yapılan tanım)

3 TÜRKTOB Etik Kuralları / Kapsam TÜRKTOB etik kuralları, Birlik organlarına seçilmiş üyeleri, TÜRKTOB u temsil edenleri, üyeleri, üyelerin kayıtlı üyelerini ve çalışanlarını kapsar. TÜRKTOB organ üyeleri, TÜRKTOB u temsil edenler ve üyeler birbirleri ve üçüncü kişiler ile olan ilişkilerinde aşağıda yer alan etik kurallar doğrultusunda hareket ederler. Bu tanımı ile TÜRKTOB Etik Kuralları sektörün tamamı için, etik kurallar anlamında bir çerçeve ve referans noktası teşkil etmektedir.

4 TÜRKTOB Etik Kurallar Karşılıklı Saygı ve Güven: İlişkiler, karşılıklı saygı ve güven esasına dayalıdır. Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarına Saygı :Tüm fikri ve sınaî mülkiyet haklarına saygı esastır. Kaynakların Doğru Kullanımı: Her türlü malzeme sadece iş amaçlı kullanılır; enerji, zaman ve kaynak israfından kaçınılır. Çıkar Çatışmaları: Karşılıklı olarak çıkar çatışmalarına girmeden görev yapmak esas ilkedir. Herkes kendisine, yakınlarına, arkadaşlarına ya da ilişkide bulundukları kişi/ kuruluşlara sağlanan her türlü menfaat konusunda dikkatli davranmalıdır.

5 TÜRKTOB Etik Kurallar Sorumluluk: Görev ve topluma karşı sorumluluk bilinci içerisinde hareket edilmelidir. Fırsat Eşitliği: Her türlü faaliyetlerde ilgili tüm taraflara fırsat eşitliği sağlanır. Pozitif Yaklaşım: Tavır ve davranışlarda yapıcı yaklaşımlar sergilenir. Gizlilik: Görev süresince ve görev sona erdikten sonra kurumsal ve kişisel bilgiler ile ilgili gizlilik esas alınır. Misyon ve Değerlere Bağlılık: Her türlü hizmet ve çalışmalarda Birlik değerlerine hizmet edecek şekilde davranılır.

6 TÜRKTOB Etik Kurallar / Yöntem Kişiler ve kurumlar herhangi bir olası/mevcut çıkar çatışmasını ve etik dışı davranışları önlemek için gerekli önlemleri alır, etkili olamadığı durumlarda konuyu ilgili birliklere yazılı olarak bildirir. Bu bildirimler Genel Sekreter tarafından Yönetim Kurullarının görüşüne sunulur. Yönetim Kurulları disiplin ile ilgili olanları Disiplin Kuruluna, disiplin ihlalleri haricindekileri de Hakem Kuruluna havale eder. Yönetim Kurullarınca içeriği etik konusu olarak değerlendirilmeyen bildirimler için Genel Sekreterce kişiye geri bildirimde bulunulur. Yapılan bildirimler kesinlikle gizli tutulur. Birlik çalışanlarının etik dışı davranışları tabi oldukları personel yönetmeliğine göre değerlendirilir.

7 TÜRKTOB Etik Kurallar / Yöntem Disiplin kurulu, Birlik üyeleri, birlik organları üyeleri ile ilgili olarak gereğinde inceleme yapar. Disiplin Kurulunca incelenecek konular, Kurul tarafından yazılı olarak genel sekretere bildirilir, inceleme ile ilgili bilgi ve belgeler Genel Sekreter tarafından hazırlanır. İncelemelerde; kanun, tüzük ve Genel Kurul kararlarına aykırı olduğu veya görevi kötüye kullanma, zimmet ya da yolsuzluk belirlenmesi halinde, sorumlular hakkında yapılacak işlemleri teminen gereğini yapmak üzere Birlik Yönetim Kuruluna bildirilir. Yaptıkları incelemeler sonucunda düzenleyeceği raporu 15 gün içerisinde Yönetim Kuruluna verir. Yönetim Kurulu, soruşturma raporunu eksik görürse raporu düzenleyen üyeyi veya başka üyeleri eksikliği tamamlattırmak üzere görevlendirebilir. Yönetim Kurulu tarafından disiplin suçu olarak değerlendirilen ve ceza tayini istemiyle Disiplin Kuruluna gönderilen kovuşturma konusu eylemlerin aynı zamanda Türk Ceza Kanunu ve/veya diğer özel kanunlarda öngörülmüş cezayı gerektirir eylemlerden olması halinde; Yönetim Kurulu, konusuna göre ilgili merciler nezdinde suç duyurusunda bulunur.

8 TÜRKTOB Etik Kurallar / Yaptırımlar Disiplin Kurulunun verebileceği cezalar aşağıdaki şekildedir. Uyarma: Tohumculukla ilgili faaliyetlerin veya görevi ile ilgili faaliyetlerin yürütülmesi ile ilgili olarak kanun, tüzük, genel kurul kararları, Birlik tarafından belirlenen meslek ahlak kurallarına uyması gerektiği halde ihmalen uymamış olanlara söz konusu yükümlülüğünün hatırlatılmasıdır. Kınama: Daha önce Disiplin Kurulunca uyarı cezası ile cezalandırıldığı halde ihlal teşkil eden tutumunda ısrar edenlere verilen cezadır. Kınama ve İlan Etme: Birlik Disiplin Kurulunca daha önce kınama cezası ile cezalandırıldığı halde ihlal teşkil eden önceki tutumunda ısrar edenlere verilen cezadır. Verilen ceza Birlik üyelerine ve umuma ilan edilir. Disiplin kurulu yukarıdaki cezalar dışında, suç teşkil ettiğini düşündüğü olayın Türk Ceza Kanunu ve/veya diğer kanunlarda öngörülmüş cezayı gerektirdiğini düşünmesi halinde bunu Yönetim Kuruluna vereceği raporunda yazar.

9 TODAB / Etik Kurallar ve Yaptırımlar Etik kurallar anlamında TÜRKTOB Etik Kurallarını referans almış ve bu kurallara ek olarak alt birliğin iştigal alanına özel 10 adet ek kural belirlemiştir. Örnek madde: Üyelerimizin dışarıdan satın alıp pazarlayacağı sertifikalı tohumlukları (tohum, fidan, fide) yetkilendirilmiş ilgili alt birlikten temin etmesi etik bir davranıştır. Yetkisiz gerçek ve tüzel kişilerden sertifikalı tohumluk almazlar. Yaptırımlar ve Disiplin Kurulu nun çalışma yöntemi anlamında tamamen TÜRKTOB Etik Kuralları referans alınmıştır. Ayrı bir düzenleme yapılmamıştır.

10 TYAB / Etik Kurallar ve Yaptırımlar Etik kurallar anlamında TÜRKTOB Etik Kurallarını referans almış ve bu kurallara ek olarak alt birliğin iştigal alanına özel 8 adet ek kural belirlemiştir. Örnek maddeler: Üyeler adına yetiştiricilik yaptığı üreticiden başka hiçbir kimseye tarla muayenesini geçmiş tohumluk mahsulü satamazlar. Tohumluk yetiştirmek amacı için Çiftçi kayıt sistemindeki anlaştığı parselin dışında başka bir parsele aldığı sertifikalı tohumluğu ekmezler. Üzerine düşen Ekim, Bakım, Tarla temizliği, Hasat vb. işlemleri aksatmadan yaparlar. Yaptırımlar ve Disiplin Kurulu nun çalışma yöntemi anlamında tamamen TÜRKTOB Etik Kuralları referans alınmıştır. Ayrı bir düzenleme yapılmamıştır.

11 SÜSBİR/ Etik Kurallar ve Yaptırımlar Etik kurallar anlamında TÜRKTOB Etik Kurallarını referans almış ve bu kurallara ek olarak alt birliğin iştigal alanına özel 12 adet ek kural belirlemiştir. Örnek maddeler: SÜSBİR üyeleri, gerçek olup olmadığı bilinmeden SÜSBİR e, sektörde faaliyet gösteren diğer üyelere ve meslektaşlarına kara çalmak, kötülemek, kınamak, suçlamak amacıyla dedikodu yapmazlar. Diğer üyelerin mesleki faaliyetlerinde sektör ve toplum için zararlı olduğunu düşündüğü bir davranış veya olumsuzluk gördüklerinde konuyu SÜSBİR e aktarırlar. SÜSBİR üyeleri müşterilerine, kabul görmüş standartlara uygun ürünleri, taahhüt ettikleri şekilde, yaptıkları anlaşmaya uygun teslim ederler. Yaptırımlar ve Disiplin Kurulu nun çalışma yöntemi anlamında tamamen TÜRKTOB Etik Kuralları referans alınmıştır. Ayrı bir düzenleme yapılmamıştır.

12 FÜAB/ Etik Kurallar ve Yaptırımlar Kendi etik kurallarını belirlemiştir. Örnek maddeler: Üyeler, ismine doğru ve zararlı organizmalardan ari fidan ve üretim materyali pazarlar. Üyeler, ülkemizde koruma altındaki çeşitlerde ıslahçı hakkı kurallarına uyarlar. Yaptırımlar ve Disiplin Kurulu nun çalışma yöntemi anlamında tamamen TÜRKTOB Etik Kuralları referans alınmıştır. Ayrı bir düzenleme yapılmamıştır.

13 FİDEBİRLİK/ Etik Kurallar ve Yaptırımlar TÜRKTOB Etik Kurallarını kabul ettiklerini beyan etmiş ve ek olarak kendi etik kurallarını belirlemiştir. Örnek maddeler: Üyeler; kayıt dışı üretim yapmaz. Fide kalitesinde güvenceyi artırmak ve kanunlara uymak adına sevk irsaliyesi, fatura, bitki pasaportu ve sarı etiket kurallarına uyarlar. Üyeler; şüpheli tohum, ilaç ve uygun olmayan etikete sahip ambalajlı ürünler kullanmayarak yönetim etki düzeyini yüksek tutar. Üyeler; eğitim, nakliye, iş güvenliği alanlarında çalışanların ihtiyaçlarının karşılanmasını iyi yönetir. Yaptırımlar ve Disiplin Kurulu nun çalışma yöntemi anlamında tamamen TÜRKTOB Etik Kuralları referans alınmıştır. Ayrı bir düzenleme yapılmamıştır.

14 BİSAB/ Etik Kurallar ve Yaptırımlar Kendi etik kurallarını belirlemiştir. Örnek maddeler: Üyeler, diğer kuruluşların çeşidine sahip çıkamaz yada başka isim altında kayıt altına aldıramaz. Üye kuruluşlar ve kişiler ıslahçı hakkı ile sattıkları veya satın aldıkları tohumlarla ilgili ıslahçı hakları ödenmesine titizlikle uyarlar. Üyeler, Islahçı kuruluşların veya kişilerin başına gelebilecek olumsuzluklarda (çeşit karışıklığı, aynı çeşidin tescil ettirilmesi vs..) olayı alevlendirici yönde konuşamaz, konunun hukuki çerçevede çözümü için olumlu yaklaşımlarda bulunur. Yaptırımlar ve Disiplin Kurulu nun çalışma yöntemi anlamında tamamen TÜRKTOB Etik Kuralları referans alınmıştır. Ayrı bir düzenleme yapılmamıştır.

15 TSÜAB/ Etik Kurallar ve Yaptırımlar Kendi Disiplin Yönetmeliği ni oluşturmuştur. Kendi etik kurallarını belirlemiştir. Ceza türleri anlamında TÜRKTOB Etik Kurallarında belirlenen cezalara uymakla birlikte, hangi eylemin hangi cezayı gerektireceğini detaylı olarak düzenlemiştir. Bu boyutuyla hukuk tekniğine uygun bir mevzuat alt yapısı oluşturulmuş ve olası haksız uygulamaların önüne geçilmiştir. Disiplin Kurulu nun çalışma yöntemlerine, soruşturma, kovuşturma, savunma, itiraz kavramlarına dair detaylı düzenlemeler yapmıştır.

16 TSÜAB/ Uyarma Cezası Gerektiren Haller Alt Birlikçe yayımlanan, genelge ve yönerge hükümlerine aykırı olarak, disiplini bozucu hareketlerde bulunulması Diğer üye hakkında, ilgili kuruluşlara asılsız ihbar veya şikayette bulunulması En az iki kez yazı ile istenmesine rağmen, Alt Birlik borçlarının haklı gerekçe olmaksızın ödenmemesi Faaliyetin yürütülmesi esnasında; çıkar çatışmalarına taraf olunması TSÜAB isminin ve üyelerinin ismini küçültücü davranışlar içine girmek Üyelerin birbirleri ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni bozucu davranışlarda bulunmak Sözleşmeli üretimde bir firmanın anlaştığı yetiştiricilerle yeni pazarlığa girmek Ticari işlemler hariç olmak üzere, TSÜAB diğer üyelerini de ilgilendiren herhangi bir konu ile ilişkili olarak üyenin TKB ile temasa geçmesi Üyelerin TSÜAB genel kurul ve yönetim kurulunun kararlarına uygun davranmamak/aykırı hareket etmek

17 TSÜAB/ Kınama Cezası Gerektiren Haller Üç yıllık bir dönem içinde uyarma cezası gerektiren eylemlerin yinelenmesi Bir firma tarafından tescil ettirilmiş bir çeşidin diğer bir firma tarafından izinsiz kullanılması, çoğaltılması, başka isim altında satışa sunulması Bir diğer üyenin elemanlarını izinsiz almak Başka bir firmaya ait ürün ve ambalaj taklidi yapmak Çiftçileri yanlış bilgi ve reklam yolu ile yanıltmak Kaçak ve açıkta tohum satmak Birbirini, çalışanlarını veya ürünlerini kötülemek, diğer üyeler hakkında olumsuz yorumlarda bulunmak

18 TSÜAB/ Kınama Cezası Gerektiren Haller (devam) Bir üyenin üretim yaptırdığı sözleşmeli üreticilerden tohum tedarik edilmesi Ulusal ve uluslar arası ticari anlaşmalarla bayilik, temsilcilik alan bir firmaya karşı girişimle bu imkanları kendisine çekmek Tohum üretimi, paketleme ve satışı konularında yapılan geçerli sözleşmelere uymamak Meslek ahlakı ve ticari ahlak bakımından üyeler arası dayanışmaya ve tohumculuk sektörüne zarar verici davranışlarda bulunmak Yönetim Kurulu tarafından disiplin suçu olarak değerlendirilen ve ceza tayini istemiyle Disiplin Kuruluna gönderilen kovuşturma konusu eylemlerin aynı zamanda Türk Ceza Kanunu ve/veya diğer özel kanunlarda öngörülmüş cezayı gerektirir eylemlerden olması halinde; Yönetim kurulu konusuna göre ilgili merciler (Cumhuriyet Başsavcılığı, Maliye Bakanlığı, MASAK, Gümrük Müsteşarlığı, v.b.) nezdinde suç duyurusunda bulunur.

19 İhlal Örnekleri - 1 X firması, dilekçesinde: 1- Y firma yetkilisi..nun, X şirketinin elemanı.. ık endi şirketlerine geçmesi için taciz edici biçimde ikna etmeye çalıştığını, bu hususun haksız rekabet oluşturduğunu, bu eylemlerine son vermesi için ihtarname gönderdiklerini belirtmiş, 2- Y firma temsilcisinin eylemlerinin aynı zamanda etik kurallara aykırı olması nedeniyle, etik kuralların firma yetkililerine hatırlatılması ve gereken disiplin işlemlerinin uygulanması talebinde bulunmuştur. SONUÇ: (Bu olayda taraflar uzlaşmıştır. Uzlaşma olmasaydı konu Etik Kuralların 6. maddesi, ve Disiplin Yönetmeliğinin Kınama Cezası ile ilgili 6/c bendi uygulanacaktı. ) Etik Kurallar Madde 6: Üye firmalar, tohumcu diğer kuruluşların personeline daha iyi ekonomik şartlar teklif ederek, transfer girişiminde bulunmaz; bu tür iş değiştirmeler ancak kuruluşların görüşüp, kendi aralarında mutabakatları ile olur, Disiplin YönetmeliğiMadde 6 Kınama cezası, aşağıdaki durumlarda uygulanır: c) Bir diğer üyenin elemanlarını izinsiz almak,

20 İhlal Örnekleri Tohum Yetiştiricisi, dilekçelerinde: TSÜAB üyesi Y firmasının kendileri ile sertifikalı tohum yetiştirmek amacıyla yetiştirici sözleşmesi yaptığını, ancak: + Bu sözleşmelerin birer suretini kendilerine vermekten kaçındığını, kendileri tarafından yetiştirilen tohumlar Y firmasına teslim edilmesine rağmen: Firmanın ödeme taahhüdünü yerine getirmediğini, Başlattıkları icra takibi sırasında ise: Hem borç inkârı yoluna gidildiği, Hem de sözlü tacizkâr ifadelerde bulunulduğunu belirtmiş ve TSÜAB Etik Kurallarının ihlal edildiğini vurgulamışlardır. SONUÇ: Yapılan şikâyet ve savunma doğrultusunda Y firmasının; 30 yetiştirici ile yaptığı sözleşme gereğini, ödemelerin yapılmaması suretiyle ihlâl ettiği saptanmıştır. Bu nedenle; TSÜAB ın Disiplin Yönetmeliği nin 6/i Maddesi gereğince KINAMA cezası verilmesine, karar verilmiştir. Disiplin Yönetmeliği Kınama Cezası Madde 6 Kınama cezası, aşağıdaki durumlarda uygulanır: i) Tohum üretimi, paketleme ve satışı konularında yapılan geçerli sözleşmelere uymamak

21 İhlal Örnekleri - 3 TSÜAB üyesi A firması, TODAB üyesi B firması hakkında şikayetçi oldukları dilekçelerinde: TODAB üyesi B firmasının kendilerine ait ve koruma altındaki X çeşidinin yasadışı şekilde çoğaltıp satışını yaptığını belirtmiş ve bu eylemin ilgili yasalar yanında aynı zamanda etik kurallara da aykırı olması nedeniyle, etik kuralların firma yetkililerine hatırlatılması ve gereken disiplin işlemlerinin uygulanması talebinde bulunmuştur. Konu yargıya da intikal ettiği için Disiplin Kurulu, bir karara varmadan önce mahkeme sonucunun kesinleşmesini beklemeye karar vermiştir. Mahkeme tarafından davalı B firmasının işyerinden alınan tohum örnekleri, ilgili merkezde tetkik edilmiş ve satışa sunulan tohumun, davacının koruma altındaki çeşidi olduğu tespit edilmiştir. B firması ve firma yetkilileri ilgili mevzuat gereğince cezaya çarptırılmıştır. TODAB Disiplin Kurulu mahkeme kararını dikkate alarak, ek ceza verilmesine gerek görmemiş ve Yönetim Kurulu mahkeme kararının alt birlik üyelerine duyurulması amacıyla alt birliğe ait dergide yayınlanmasına karar vermiştir.

22 Etik Kurallar / Sorunlar Üye sayısı binlerle ifade edilen 7 alt birlik ve bir üst birliğin disiplin kurullarına 10 yıllık bir zaman diliminde sadece 3-4 adet etik kural ihlali yönünde başvuru yapılması ve benzeri durumun TÜRKTOB Hakem Kurulu açısından da geçerli olması, sektör paydaşlarının bu yapıları tanımadıkları ve/veya itimat etmedikleri sorusunu akla getirmektedir. TSÜAB dışındaki alt birliklerin, disiplin kurulu yönetmeliği çıkarmamış olması, hangi ihlalde hangi cezanın verileceği konusunda sıkıntı yaşama ihtimali yaratıyor. Cezaların caydırıcılığı tartışmaya açık.