Mühendislik plastikleri performans özelliklerine ve morfolojilerine göre üç grup altında sınıflandırılabilir.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Mühendislik plastikleri performans özelliklerine ve morfolojilerine göre üç grup altında sınıflandırılabilir."

Berkant Akkaş
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 1 TERMPLASTİKLER MÜENDİSLİK PLASTİKLERİ Mühedislik plastikleri (veya mühedislik termoplastikleri), geellikle, ısıya, kimyasal maddelere, darbeye, aleve karşı dayaıklı ve direçli ola plastikler grubudur. Performas plastikleri (yüksek performaslı ve süper termal direçli) olarak adladırıla ve daha yüksek ısılara da dayaıklı ola plastikler grubu da, mühedislik plastikleri içide yorumlaır. Termoplastikler, basıç ve/veya ısı uyguladığıda deforme olurlar. Polimer ve katkı maddelerii karışımlarıyla hazırlaa plastikleri özellikleri, sıvı veya ergimiş haldeyke değişim gösterirler. Mühedislik plastikleri performas özelliklerie ve morfolojilerie göre üç grup altıda sııfladırılabilir. 1. Geel Amaçlı Mühedislik Plastikleri Amorf: Polikarboat (P), Polifeileoksit (PP), Polifeileter (PPE) Termoplastik Poliüreta (TPU), Akriloitril Bütadie Stire (ABS), Polimetilmetakrilat (PMMA) Yarı-kristali veya kristali: Polioksimetile (PM), Poliamid (PA), Polietiletereftalat (PET), Polibütiletereftalat (PBT), Ultra yüksek molekül ağırlıklı polietile (UMWPE) 2. Yüksek Performaslı Mühedislik Plastikleri Amorf: Polieterimid (PEI), Polisülfo (PSU), Polietersülfo (PES), Poliarilsülfo (PAS) Yarı-kristali veya kristali: Poliviilidefluorür (PVDF), Politetrafluoroetile (PTFE), Etileklorotrifluoroetile (ETFE), Fluoroetilepropile (FEP), Perfluoroalkoksi (PFA), Polifeilesülfür (PPS), Polietereterketo (PEEK), Sıvı kristal polimer (LP) 3. Süper Termal Direçli Mühedislik Plastikleri Poliamidimid (PAI), Poliimid (PI), Polibezimidazol (PBI)

Termoplastikler, basıç ve/veya ısı uyguladığıda deforme olurlar. Polimer ve katkı maddelerii karışımlarıyla hazırlaa plastikleri özellikleri, sıvı veya ergimiş haldeyke değişim gösterirler.

2 2 Diğer bir sııfladırma sistemide, mühedislik plastikleri polimerik yapılarıa göre altı grup altıda toplaabilir; tabii ki her grup çeşitli alt gruplara ayrılabilir. ( Aşağıda bu sııfladırma ve tipik bazı polimer örekleri verilmiştir. 1. Polikarboatlar (P) Bisfeol A polikarboat 2. Poliesterler Polietiletereftalat (PET) Polibütiletereftalat (PBT) Sıvı Kristal Polimerler (LP) 3. Stireik kopolimerler Akriloitril Bütadie Stire (ABS) Stire Akriloitril (SAN) Stire Maleik Ahidrit (SMA) 4. Poliamidler (Naylolar) Naylo 6, Naylo 6,6 5. Akrilikler Polimetilmetakrilat (PMMA) 6. Asetaller Polioksimetile (PM)

Polikarboatlar (P) Bisfeol A polikarboat 2. Poliesterler Polietiletereftalat (PET) Polibütiletereftalat (PBT) Sıvı Kristal Polimerler (LP) 3.

3 3 Mühedislik Plastiklerii Bazı Tipik Özellikleri Yoğuluk Morfoloji T g ( 0 F) T m ( 0 F) P 1.20 amorf higroskop PET 1.33 krstali higroskop ABS 1.05 amorf higroskop Naylo 1.14 krstali higroskop PMMA 1.16 amorf higroskop PM 1.41 krstali higroskop Gerilme kuvveti (psi) Gerilme modülü (psi) Kimyasal direç ptik özellik Alevleebilirlik P orta çok iyi çok iyi PET çok iyi iyi orta ABS orta zayıf orta Naylo çok iyi zayıf iyi PMMA orta çok iyi orta PM çok iyi zayıf orta Elektrik ö- zellikleri avalama İşleme Krep Geri kazama P çok iyi çok iyi iyi çok iyi orta PET çok iyi orta orta çok iyi çok iyi ABS iyi orta çok iyi çok iyi orta Naylo çok iyi zayıf orta çok iyi orta PMMA iyi fevkalade orta çok iyi orta PM çok iyi zayıf iyi iyi orta

41 krstali higroskop -100 350 Gerilme kuvveti (psi) Gerilme modülü (psi) Kimyasal direç ptik özellik Alevleebilirlik P 10 000 350 000 orta çok iyi çok iyi PET 8000 500 000 çok iyi iyi orta ABS 6500

4 4 1. PLİKARBNATLAR (P) Polikarboat (P) 1898 yılıda Alma kimyacı Eihor tarafıda keşfedilmiş; 1953 de Geeral Electric (Amerika) ve Bayer Laboratuvarlarıı (Almaya) müşterek çalışmalarıyla geliştirilerek pazarlamaya başlamıştır. 3 3 Beze 6 6 Küme 6 5 ( 3 Feol 6 5 Aseto ( 3 Propile 3 = Bisfeol A ( 3 ( 6 4 Fosge l 2 BİSFENL A PLİKARBNAT Bisfeol A polikarboat üretim şeması Tüketim Ürüleri: Su şişeleri, yüksek sıcaklık pişirme kapları, emiyet gözlükleri, D ler DVD ler. Sağlık izmetleri: Çok iyi sterilize edilebildiğide tıpta kullaım alaı oldukça yaygıdır. tomotiv: Siper camları, geellikle aydılatma muhafazaları. Paketleme: Yüksek fiyatlı olduğuda paketlemede kullaımı sıırlıdır. Kostrüksiyo: ephe kaplama paelleri

3 3 Beze 6 6 Küme 6 5 ( 3 Feol 6 5 Aseto ( 3 Propile 3 = Bisfeol A ( 3 ( 6 4 Fosge l 2 BİSFENL A PLİKARBNAT Bisfeol A polikarboat üretim şeması Tüketim Ürüleri: Su şişeleri,

5 5 2. PLİETİLENTEREFTALAT (PET) Poliessterler içide e fazla kullaım alaı olatermoplastik, polietiletereftalat, 1941 yılıda bir grup İgiliz bilim adamları tarafıda keşfedilmiştir. Etile glikol 2 4 ( p-ksile 6 4 ( 3 Tereftalik asit 6 4 ( PLİETİLEN TEREFTALAT (PET) Metaol 3 Dimetil tereftalat 6 4 ( 3 Polietiletereftalat (PET) üretim şeması Tüketim Ürüleri: İzolasyo ve koruyucu giysiler Sağlık izmetleri: Tıbbi malzemeleri ve kumaşları kaplaması ve izolasyouda çok kullaıla bir plastiktir. tomotiv: Araç koltukları ve paeller, halı ve araç içi döşemeleri üretimide. Paketleme: Üretile PET i e büyük kısmı paketleme filmleri (yiyecek esüstriside) ve şişe yapımıda kullaılır. Kostrüksiyo: E büyük pazar halı pazarıdır; ayrıca, kaplama şeklide de kullaılır.

ve koruyucu giysiler Sağlık izmetleri: Tıbbi malzemeleri ve kumaşları kaplaması ve izolasyouda çok kullaıla bir plastiktir.

6 6 3. AKRİLNİTRİL BÜTADİEN STİREN (ABS) İkici Düya Savaşı sırasıda geliştirilmiş bir termoplastiktir. + N + 3 stire akriloitril polibütadie 3 ABS Amoyak N 3 Propile 3 = Akriloitril = - N Bütadie = - = Polibütadie -( = ) - Etile = Stire 6 5 = Beze 6 6 AKRİLNİTRİL BÜTADİEN STİREN (ABS) Akriloitril bütadie stire (ABS) üretim şeması Tüketim Ürüleri: yucakta, ev gereçlerie, bilgisayarlara ve diğer elektroik malzemeler ekkadar uzaa geiş bir kullaım alaıa sahiptir. Sağlık izmetleri: Kolay sterilize edilebilmesi ve kolaylıkla sökülüp takılabilmesi gibi özellikleri edeiyle tıpta kullaımı yaygı bir malzemedir. tomotiv: Paeller, tekerlek kapakları ve araç iç züzelemeleride kullaılır. Paketleme: Geçirgeliği zayıf olduğuda yiyecek paketlemede fazla kullaılamaz; acak bozulmaya maddeleri sakladığı koteyerleri iç kaplamalarıda kullaılabilir. Kostrüksiyo: E yaygı kullaım alaı atık borulardır.

bütadie stire (ABS) üretim şeması Tüketim Ürüleri: yucakta, ev gereçlerie, bilgisayarlara ve diğer elektroik malzemeler ekkadar uzaa geiş bir kullaım alaıa sahiptir.

7 7 4. PLİAMİDLER (NAYLNLAR) 1930 yılıda DuPod da Wallace arothers ve ekibi tarafıda geliştirilmiştir. (a) Naylo 6,6 N N Beze 6 6 Sikloheksa 6 12 Sikloheksao + Sikloheksaol ( ) 5 + ( ) 5 eksametile diami N( ) 6 N Adipik asik ( ) 4 ( NAYLN 6,6 Naylo 6,6 üretim şeması

(a) Naylo 6,6 N N Beze 6 6 Sikloheksa 6 12 Sikloheksao +

8 8 (b) Naylo 6 N (1) Beze 6 6 Sikloheksa 6 12 Sikloheksao ( ) 5 Kaprolaktam ( ) 5 ()N (2) Tolue Bezoik asit 6 5 eksahidrobezoik asit 6 11 NAYLN 6 Naylo 6 üretim şeması Tüketim Ürüleri: Kullaım alaı çok geiş bir termoplastiktir; yiyecek kaplarıda, kablo, sicim, halat ve çeşitli dişlilere, bilezik ve çoralara ka dar uzaır. Sağlık izmetleri: Tıpta geiş bir kullaım alaıa sahip değildir; bazı uygulamalar arasıda yapay saç ve sakal örgüleri ve ka basıcı ölçüm cihazı hortumları sayılabilir. tomotiv: Radyatör uçları çıkışları, elektrik bağlatıları ve kemerler tipik kullaım alalarıdır. Paketleme: Paketlemede, tel veya sicim gibi malzemeler dışıda ayloları kullaımı sıırlıdır; öreği, et gibi oksijele temas etmemesi gereke yiyecekleri sakladığı çok-tabakalı şişeler veya filmler ayloda yapılır. Kostrüksiyo: Naylo dokumalar ve halatlar çok kullaıla malzemelelerdir; fakat, hava geçirgeliği zayıf olduğuda kostrüksiyo edüstriside kullaımı ldukça sıırlıdır.

Sağlık izmetleri: Tıpta geiş bir kullaım alaıa sahip değildir; bazı uygulamalar arasıda yapay saç ve sakal örgüleri ve ka basıcı ölçüm cihazı hortumları sayılabilir.

9 9 5. PLİMETİLMETAKRİLAT (PMMA) 1877 de Alma kimyacılar Fittig ve Paul tarafıda elde edilmiştir. 3 3 Beze 6 6 Küme 6 5 ( 3 Aseto ( 3 Metil metakrilat =( 3 3 Metaol 3 PLİMETİLMETAKRİLAT (PMMA) Polimetilmetakrilat (PMMA) üretim şeması Tüketim Ürüleri: Kullaım alaı sıırlıdır; bular arasıda dekorasyo, ışıkladırma düzeekleri ve akvaryumlar, ayrıca masalar, lavobalar ve mutfak evyeleri sayılabilir. Sağlık izmetleri: PMMA, isa vücududa bazı implatları yapımıda, optik lesler üretimide kullılır. tomotiv: PMMA, ilk olarak savaş uçaklarıdaki paraşütleri yapımıda kullaılmıştır. tomotiv saayiide aydılatma sistemleride kullaılır, araç ö camı yapımıda kullaılmaz, Paketleme: Paketleme edüstriside, kozmetik dalı haricide, kullaımı çok azdır. Kostrüksiyo: Güeş ışığı içi geleeksel camı yeri almıştır.

dekorasyo, ışıkladırma düzeekleri ve akvaryumlar, ayrıca masalar, lavobalar ve mutfak evyeleri sayılabilir.

10 10 6. PLİKSİMETİLEN (PM), VEYA ASETAL Polioksimetile, DuPot tarafıda 1950 yılıda gelitirilmiş bir termoplastiktir. Metaol Etileglikol (1) Formaldehit 1,3,5-Trioksa PLİKSİMETİLEN (PM) (2) 1,3-Dioksola ( 2 Polioksimetile (PM) üretim şeması Tüketim Ürüleri: PM uygulama alaları arasıda, dişliler, rulmalar, kovalar, çata tokaları, hatta yoyolar sayılabilir. Sağlık izmetleri: Tıbbi malzemeleri sterilizayouda, özel PM üretimleie gereksiim olduğuda, kullaımı fazla yaygı değildir. tomotiv: PM i yoğuluğu, diğer plastiklere kıyasla yüksek olduğuda otomotiv saayide kullaımıı sıırlıdır; bular arasıda küçük dişliler ve elektrik aah-tarları sayılabilir. Paketleme: Paketlemede PM geellikle görülmez. Yoğuluğu yüksek olduğuda, fiyatı dayüksektir. Kostrüksiyo: Uygulama alaları rasıda, elektrik bağlatıları ve aahtarları, rulmalar, dişliler, ipeller, bazı sıhhi tesisat bağlatıları oldukça yaygıdır.

Sağlık izmetleri: Tıbbi malzemeleri sterilizayouda, özel PM üretimleie gereksiim olduğuda, kullaımı fazla yaygı değildir.

Benzer belgeler

TERMOPLASTİKLER. Polimerler Amorf Yarı-kristalin. Amorf ve Yarı-Kristalin Ticari Termoplastikler

TERMOPLASTİKLER. Polimerler Amorf Yarı-kristalin. Amorf ve Yarı-Kristalin Ticari Termoplastikler TERMOPLASTİKLER Polimerler Amorf Yarı-kristalin Amorf ve Yarı-Kristalin Ticari Termoplastikler 1 Amorf Ticari Termoplastikler Karakteristikler Düşük maliyet Düşük sıcaklık direnci Düşük dayanım İyi ölçüsel