İHALELERDE BELGELERİN SUNULUŞ ŞEKLİ

Transkript

1 Murat ARAPGİRLİ 1. GİRİŞ İHALELERDE BELGELERİN SUNULUŞ ŞEKLİ Türkiye de elektronik ihaleye geçiģ çalıģmaları hâlen sürmektedir. Bugün itibarıyla pilot idare olarak belirlenen az sayıdaki idare dıģında elektronik ihale yapılmamaktadır. Bu sebeple aday ve istekliler kendilerinden istenen belgeleri sayısal (dijital) ortamda değil, baģvuru zarfı veya teklif zarfı içerisinde idareye sunmaktadırlar. Aday ve istekliler tarafından ihalelerde sunulan belgelerin taģıması gereken zorunlu Ģekil Ģartları vardır. Belgelerin sunuluģ Ģekline iliģkin esas ve usuller 4734 sayılı Kamu Ġhale Kanunu nda 1 (KĠK) değil, ikincil mevzuatta düzenlenmiģtir. Yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümelerinin sunuluģ Ģekli isteklinin tabiiyeti ile yakından ilgilidir. Ġhale mevzuatında istekliler tabiiyet yönünden yerli ve yabancı istekli olarak ayrıma tabi tutulmuģtur. 2. BELGELERİN SUNULUŞ ŞEKLİ Ġhale Uygulama Yönetmeliklerinde belgelerin sunuluģ Ģekline iliģkin düzenlemeler yapılmıģtır. Bu düzenlemeler çerçevesinde aday ve istekliler ihale sürecindeki 2 tüm iģlemlerinde sundukları belgeleri mevzuatın aradığı Ģekilde sunmak zorundadırlar. BaĢka bir ifadeyle, aday ve isteklilerin gerek baģvuru yapma ve teklif verme aģamasında gerekse aģırı düģük teklif açıklaması 3 ve Ģikâyet sürecinde belgelerin sunuluģ Ģekline riayet etmeleri gerekir. Ġlk olarak, aday ve istekliler baģvuru ve teklifleri kapsamında belgelerin aslını (orijinal) sunabilirler. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu nun inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre faturalar en az bir asıl ve bir örnek olarak düzenlenir. Bu kapsamda düzenlenmiģ olan faturaların asılları fatura muhatabına teslim edilmekte, faturayı düzenleyende ise suret kalmaktadır. Bu nedenle yukarıda anılan mevzuat gereği faturayı düzenleyende kalan fatura sureti (örnek) asıl belge olarak kabul edilir. Ġkinci olarak ihalelerde belgelerin noter onaylı suretleri sunulabilir. Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir Ģerh taģıması zorunludur. Diğer taraftan noter onaylı suretlerde ibraz edilenin aynıdır veya bu anlama gelecek bir Ģerh taģıyanlar doğrudan geçerli kabul edilmez. Böyle bir ibarenin yer aldığı belgenin sunulması hâlinde bu durum bilgi eksikliği olarak kabul edilir ve bu bilgi eksikliğinin tamamlatılması gerekir. 5 Üçüncü olarak, adaylar veya istekliler, ihalede istenen belgelerin aslı yerine ihale veya son baģvuru tarihinden önce idare tarafından aslı idarece görülmüştür veya bu anlama gelecek Ģerh düģülen suretlerini baģvuruları veya teklifleri kapsamında sunabilirler. Bu iģlemin amacı aday veya isteklilerin noter masraflarını azaltmak ve zaman kayıplarını önlemektir. Aday veya istekli tarafından sunulan belgelerden ihaleye münhasır düzenlenenler haricindeki her belge için bu iģlem yapılabilir. Bu kapsamda örneğin teklif mektubu istekli tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıģtır. 2 Ġhale süreci, ihale onayı ile baģlayıp sözleģmenin imzalanması ile sona ermektedir. 3 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2012/UH.II-4847 sayılı kararı tarih ve sayılı Resmî Gazete lerde yayımlanmıģtır. 5 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2010/UY.III-2163 sayılı kararı. 1

2 tarafından düzenlendiği için teklif mektubu için bu iģlem yapılamazken, banka referans mektubu için bu iģlem yapılabilir. 6 Bir belgeye idarece aslı görülmüģtür Ģerhi düģülmesi için belgenin üçüncü kiģiler tarafından düzenlenmesi ise Ģart değildir. Örneğin fatura örnekleri aday veya istekli tarafından düzenlense bile aslı idarece görülmüģtür Ģeklinde Ģerh düģülebilir. 7 Bu durumun tek istisnasını ise teminat mektupları oluģturmaktadır. Teminatın gelir kaydedilebilmesi için asıl teminat mektubunun mutlaka idarede bulunması gerektiğinden teminat mektupları için aslı idarece görülmüģtür Ģeklinde Ģerh düģme iģlemi yapılamaz. Belgelere aslı idarece görülmüģtür iģlemi yapma yetkisi ihale yetkilisine aittir. Ġhale yetkilisi bu yetkiyi bizzat kullanabileceği gibi, idare hukukunun genel kuralları çerçevesinde yazılı görevlendirme yaparak, bir personeline de bu iģlemi yaptırabilir. Uygulamada idareler tarafından aslı idarece görülmüģtür Ģeklinde Ģerh düģülme iģleminde bazı tereddütlerin yaģandığı görülmektedir. KarĢılaĢılan sorunlardan biri bu iģlemin hangi tarihe kadar yapılabileceğine iliģkindir. Ġhale Uygulama Yönetmeliklerinde 8 bu iģlemin ihale veya son başvuru tarihinden önce yapılabileceği belirtilmiģtir. Bu durumda son baģvuru veya ihale tarihinde bu iģlemin yapılıp yapılamayacağı konusunda idarelerin farklı uygulamalarına rastlanılmaktadır. Aday ve istekliler son baģvuru ve ihale tarihine kadar baģvurularını ve tekliflerini sunabileceklerinden baģvuruların ve tekliflerin verilebileceği son saate kadar bu iģlem yapılabilir. 9 Örneğin ihale tarihinin saat 10:00 olduğu bir durumda bu iģlem anılan tarihte saat 10:00 a kadar yapılmalıdır. Ġhale Uygulama Yönetmelikleri ile idarelere tanınan aslı idarece görülmüģtür yapma yetkisi zaman bakımından sınırlı bir yetkidir ve ancak son baģvuru veya ihale saatine kadar kullanılabilir. 10 Bu nedenle son baģvuru veya ihale tarihinden sonra bu iģlemin yapılması mümkün değildir. Bu kapsamda son baģvuru veya ihale tarihinden sonra gerek ihale yetkilisi veya görevlendirdiği bir personel gerekse ihale komisyonunca bu iģlemin yapılması mümkün değildir. 11 Bu kapsamda aģırı düģük teklif açıklamalarında yer alan belgelere veya Ģikâyet baģvurularındaki belgelere aslı idarece görülmüģtür Ģerhi düģülemez. 6 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2013/UY.I-1120 sayılı kararı. 7 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2012/UH.III-3973 sayılı kararı. 8 Örneğin Hizmet Alımı Ġhaleleri Uygulama Yönetmeliği madde 31/I. 9 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2009/UY.II-2774 sayılı kararı. 10 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2013/UH.III-1984 sayılı kararı. 11 Ġhale Uygulama Yönetmeliklerinde ihalede sunulan belgelerin iade edilme zamanına iliģkin hükümler de yer almaktadır. Belgelerin iade edilme zamanı ve Ģekli belgelerin sunuluģ Ģekliyle de yakından ilgilidir. Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2012/UM.II-3446 sayılı kararında bu hususta, İdarenin yukarıda aktarılan açıklamasından, ihale üzerinde bırakılan Tunaylar Baskül San. ve Tic. A.Ş. nin İdari Şartnamede istenilen ait AT Tip Onay Sertifikası, OIML R-60 Onay Belgesi ve bu belgelerin Türkçe tercümelerinin asıllarının teklif dosyası kapsamında sunduğunun idarece kabul edildiği, ancak ihaleden sonra anılan isteklinin talebi üzerine belge asıllarının iade edilerek fotokopilerinin aslı görülmüģtür şeklinde idarece onaylandığı, başka bir ifade ile bu belgelerin sunuluş şekli anlamında isteklinin talebi doğrultusunda değişiklik yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumun Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği nin yukarıda aktarılan 64 üncü maddesinin beşinci fıkrasındaki ihale sonuçlandıktan sonra teklif veya başvuru kapsamında idareye verilen asıl belgeler ile noter onaylı suret belgelerin aday veya isteklinin talebi halinde kendisine iade edileceği şeklindeki hüküm kapsamında değerlendirilebilmesi için ihalenin karara bağlanması ve onaylanmasından sonra iade işleminin yapılması gerekmektedir. Ancak mevcut durumda idarenin yukarıda aktarılan yazısında belirtilen ihale günü belge asıllarının sunulduğu ihaleden sonra iade edildiği şeklindeki ifadeden iadenin ihale sonuçlandırılmadan gerçekleştiği anlaşılmaktadır. İdarenin söz konusu yazısının ekinde sunulan yabancı dilde düzenlenen belgeler ile Türkçe tercümelerinin ise aslı komisyonumuzca görülmüştür ibaresi taşıyan noter onaylı fotokopiler olduğu, yabancı dilde düzenlenen belgelerin üzerinde aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşımadığı, yalnızca OIML R-60 Onay Belgesi için Türk Akreditasyon Kurumundan alınan teyit yazısı sunulduğu, AT Tip Onay Sertifikası için Türk Akreditasyon Kurumundan alınan teyit yazısı sunulmadığı görülmektedir. 2

3 Belgelerin asıllarının idareler tarafından aslı idarece görülmüģtür Ģerhi düģülmesinde karģılaģılan sorunlardan bir diğeri ise noter onaylı belgelerin aslı idarece görülmüģtür Ģeklinde Ģerh düģülüp düģülemeyeceğine iliģkindir. Bu tartıģma bağlamında noter onaylı belgeleri iki kısma ayırmak mümkündür. Ġmza beyannamesi, vekâletname gibi belgeler sadece noterler tarafından düzenlenebildiğinden noter tarafından düzenlenen bu belgeler asıl belge niteliğindedir ve bu belgelere idareler tarafından aslı idarece görülmüģtür Ģerhi düģülmesi hususunda hiçbir tereddüt yoktur. 12 Diğer taraftan iģ deneyim belgesi gibi belgelerin noter onaylı suretlerinin idareler tarafından aslı idarece görülmüģtür iģlemi yapılıp yapılamayacağı konusunda ise bir belirsizlik söz konusudur. Bir belgenin aslına uygunluğu noterce onaylanmıģ sureti, asıl hüviyetindedir. 13 Bu nedenle noter onaylı suret belgeler için de aslı idarece görülmüģtür Ģerhi düģülebilir. 14 Ġhalelerde baģka bir idare tarafından aslı idarece görülmüģtür Ģeklinde Ģerh düģülen belgelerin ise kullanılması mümkün değildir. 15 Burada idare kavramını açıklığa kavuģturmak gerekir sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu nda 16 yer alan idare kavramında 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 17 ile değiģikliğe gidilmiģtir sayılı Kanunun Tanımlar baģlıklı 3 üncü maddesinin (k) bendinde harcama birimi, kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birim olarak tanımlanmıģtır. Yine mezkûr Kanun un Harcama yetkisi ve yetkilisi baģlıklı 31 inci maddesinin birinci fıkrasında ise, harcama yetkilisinin bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi olduğu hüküm altına alınmıģtır. Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan 1 Seri No lu Harcama Yetkilileri Hakkında Tebliğ 18 ve 2 Sıra No lu Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ de 19 merkez teģkilatı, özel bütçeli idareler, sosyal güvenlik kurumları, mahalli idareler ve merkez dıģı birimlerinin Bu durumun ise Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği nin yukarıda aktarılan 29 uncu maddesine uygun olmadığı tespit edilmiştir. Belirtilen sebeplerden ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmekle birlikte, her ne kadar üzerinde tarih ve imza bulunmasa da ihale işlem dosyası içerisinde yer alan inceleme notu başlıklı belgede ihale üzerinde bırakılan isteklinin orijinal sertifikaların fotokopilerini sunduğu belirtilmiş olup, idarenin yukarıda aktarılan yazısında ise belgelerin asıllarının ihale komisyonuna sunulduğu, ancak Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği nin 64 üncü maddesinin beşinci fıkrasına aykırı olarak ihale sonuçlanmadan sunulan belgelerin aslı idarece görülmüştür şerhi vurularak ihale devam ederken talep üzerine değiştirildiği belirtilmiştir. Bu cihetle ihaleye teklifle birlikte sunulan belgelerin idarece daha sonra değiştirildiği, idarece gönderilen ihale işlem dosyasında yer alan inceleme notundaki tespitle çelişen, belgelerin asıllarının sunulduğu ancak daha sonra değiştirildiği yönündeki idare açıklamasının ihale işlem dosyası üzerinden tespitine imkan kalmadığından, başvuru konusu ihalede Kamu İhale Kanunu nun Temel ilkeler başlıklı 5 inci maddesinde hüküm altına alınan saydamlık ve güvenirlik ilkelerinin zedelendiği ve ihalenin iptal edilmesi gerektiği, ayrıca mevzuata aykırı işlemleri gerçekleştiren idare görevlileri hakkında gerekli incelemenin yapılmasını teminen ilgili idareye bildirim yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır. denilmiģtir. 12 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2012/UH.III-4357 sayılı kararı. 13 Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2013/UH.II-1043 sayılı kararı. 14 Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2009/UM.I-1381 sayılı kararıyla, Yukarıda belirtilen mevzuat hükmü gereği, başvuru sahibinin teklifi kapsamında idare personeline gösterilen aslına uygunluğu noterce onaylanmış ıslak mühür taşıyan belgenin sunulmuş olması durumunda kabul edileceği ve aslı noterce onaylanmış belgenin asıl belge niteliğinde olduğu dikkate alındığında, başvuru sahibinin belirtilen nedenle değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır. denilmek suretiyle bu iģlemin yapılması konusundaki belirsizlik ortadan kaldırmıģtır. Bu konuda ayrıca Kurulun tarih ve 2013/UH.II-1043 sayılı kararı ile tarih ve 2006/UH.Z-216 sayılı kararına da bakılabilir. 15 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2010/UH.II-2485 sayılı kararı tarih ve 606 sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıģtır tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıģtır tarih ve sayılı (dördüncü mükerrer) Resmî Gazete de yayımlanmıģtır tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıģtır. 3

4 harcama yetkililerine iliģkin düzenlemeler yapılmıģtır. Anılan Tebliğlere göre, kurumsal sınıflandırmada dört düzeyli ve sekiz haneli bir kodlama sistemi benimsenmiģ olup, birinci düzeyde CumhurbaĢkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi, yüksek yargı organları ile bakanlıklar ve bütçe türleri, ikinci düzeyde birinci düzeyde tanımlanan yöneticilere karģı doğrudan sorumlu birimler ile bütçe türleri kapsamında yer alan kurumlar, üçüncü düzeyde ana hizmet birimleri gibi ikinci düzeye bağlı birimler, dördüncü düzeyde ise destek ve lojistik birimler ile politika uygulayıcı birimler yer almaktadır. Buna göre, kurumsal sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde yer alan birimler, bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerini, bu birimlerin en üst yöneticileri de harcama yetkililerini ifade etmektedir. ĠçiĢleri Bakanlığı Mahalli Ġdareler Genel Müdürlüğü nün harcama ve ihale yetkilileri hakkındaki tarih ve B050MAH074000l/45181 sayılı Genelgesinde mahalli idarelerdeki harcama yetkisi ve yetkilisinin belirlenmesi ile ilgili usul ve esaslar düzenlenmiģtir. Bu kapsamda, örneğin, büyükģehir belediyeleri kurumsal sınıflandırmanın dördüncü düzeyinde daire baģkanlıklarını kodlayacaklardır. Ġdare isterse daire baģkanlıklarına bağlı Ģube müdürlüklerini de daire baģkanlığının altında beģinci düzeyde kodlayabilir. ġube müdürlüklerine iliģkin olarak yapılacak giderlerde harcama yetkilisi Ģube müdürü değil, 1 Seri No lu Genel Tebliğ uyarınca, kurumsal sınıflandırmanın dördüncü düzeyinde kodlanmıģ olan daire baģkanı olacaktır. 20 Bu konuda KahramanmaraĢ Valiliği Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü nün tarih ve 2166 sayılı muktezasında; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu nun 10 uncu maddesinin (f) bendinde geçen idareden anlaşılması gereken Kanun kapsamındaki tüm kurum ve kuruluşlardır. Mukteza konusu olayda ise idare Kahramanmaraş Belediyesi dir. Kahramanmaraş Belediyesi nin herhangi bir harcama birimine karşı yapılan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu nun 10 uncu maddesinin (f) bendi kapsamındaki fiil ve davranışlar idare olarak Kahramanmaraş Belediyesi ne karşı yapılmış kabul edilerek, bu fiil ve davranışta bulunanlar hakkında Kahramanmaraş Belediyesi nin herhangi bir ihalesine girmek istemeleri halinde, bu isteklilerin ihale dışı bırakılması gerektiği düşünülmektedir. denilmektedir. O hâlde, belediyelerde idare kavramı ayrı ayrı harcama birimlerini değil, müdürlükleri veya daire baģkanlılarını bünyesinde barındıran belediye baģkanlığının kendisidir. Bu tartıģmaya iliģkin olarak, Kamu Ġhale Kurulu bir kararında, Karayolları Genel Müdürlüğü nün bölge müdürlükleri ile bir bütün olduğunu ve bir bölge müdürlüğüne karģı yapılan hareketin tüm Genel Müdürlüğü kapsayacağını 21 ; diğer bir kararında ise, iģ ve meslek ahlakına aykırı hareketin Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve AraĢtırma Hastanesine karģı yapılsa bile Ankara Ġl Sağlık Müdürlüğü nün, bağlı hastaneler bakımından sahip olduğu denetim, gözetim ve koordinasyon görev ve yetkisi nedeniyle anılan hastanenin bağlı olduğu Ankara Ġl Sağlık Müdürlüğü ile Ankara Ġl Sağlık Müdürlüğü ne bağlı hastanelere karģı yapılmıģ sayılacağını belirtmiģtir. 22 Ancak Ġhale Uygulama Yönetmeliklerinde Bu yönde yapılacak başvuruların, ihaleden önce idarenin ilgili birim yetkilisi veya bu hususta görevlendirilmiş personelince karşılanması zorunludur. hükmüne yer verildiği görülmektedir. Bu nedenle aslı idarece görülmüģtür 20 Adnan Yüksel KILIÇOĞLU, Mahalli İdarelerde Harcama Yetkilisi, (EriĢim tarihi: ) 21 Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2005/UY.Z-1352 sayılı kararı. 22 Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2011/UH.III-479 sayılı kararı. 4

5 Ģerhi düģme iģleminin her harcama birimi bazında ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiği anlaģılmaktadır. BaĢka bir ifadeyle, aynı idare bünyesinde yer alsa bile, baģka bir harcama birimi tarafından aslı idarece görülmüştür iģlemi yapılan bir belgenin diğer harcama birimi tarafından gerçekleģtirilen bir ihalede kullanılmasının mümkün olmadığı kanaatindeyiz. Ġdarece belgelere aslı idarece görülmüştür veya aynı anlama gelecek bir Ģerh düģülmelidir. Aslının görüldüğüne dair anlam içermeyen ifadeler kullanılmamalıdır. Örneğin idare tarafından ibraz edilenin aynıdır veya bu anlama gelecek bir Ģerh düģülen belge aslının görülüp görülmediği konusunda tereddüde neden olacağından ihale komisyonu tarafından değerlendirmeye alınamayacaktır. 23 Aday veya istekliler tarafından Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nin sunulmasına iliģkin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesi nin 24 9 uncu 25 maddesinden kaynaklanan istisnai bir durum vardır. Buna göre Gazete idaresince veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ne bağlı odalarca aslının aynıdır Ģeklinde onaylanarak verilen Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi suretlerinin de ihalelerde sunulması mümkündür. Aday veya istekliye ait Gazetenin, Gazete idaresince veya odalarca aslının aynıdır yapılmıģ suretleri için de aslı idarece görülmüģtür Ģeklinde Ģerh düģme iģlemi yapılabilir. 26 Ġhalelerde yeterlik kriteri olarak istenen iģ hacmini gösteren belgeler ile bilanço ve eģdeğer belgeler serbest muhasebeci mali müģavir veya yeminli mali müģavir tarafından düzenlenebilir. Söz konusu belgelerin serbest muhasebeci mali müģavir tarafından düzenlenmesi hâlinde Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali MüĢavirlerin KaĢe Kullanma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 27 çerçevesinde temin edilen özel kaģenin 28 kullanılması gerekir. 29 Söz konusu kaģeler kare Ģeklinde olup, en üste TC rumuzu, altına TÜRMOB yazısı ve Mm amblemi, Serbest Muhasebeci veya Serbest Muhasebeci Mali MüĢavir ibaresi ile kaģe numarasını taģır. Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali MüĢavir ve Yeminli Mali MüĢavirlerin ÇalıĢma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 30 gereği yeminli mali müģavirler tasdik iģlerinde mühür kullanırlar. Mühürler içiçe iki daireden müteģekkil olup; en üste "T.C." rumuzu, ay ve yıldız ile 1923 tarihini ve Yeminli Malî MüĢavir ibaresini ve mühür numarasını taģır. Anılan kaģe veya mühür eksikliği bilgi eksikliği olarak kabul edilir. 31 Aday ve istekliler sayısal (dijital) ortamda belge sunamazlar. Örneğin teklife iliģkin belgeler CD (compact disc) olarak sunulamayacağı gibi elektronik posta ile de idareye 23 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2013/UH.I-326 sayılı kararı tarih ve 9511 sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıģtır. 25 Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesi nin 9 uncu maddesi Ģöyledir: Gazete İdaresi, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin her sayısını, görüntü olarak erişebilmeye ve aslına uygun olarak çoğaltmaya imkan tanıyan sistemle elektronik (optik) ortamda arşivler. Mahkemeler, resmi makamlar ve ilgililerce istenen nüshalar Gazete İdaresince veya Gazete İdaresinin yetkili kılacağı ve kendisine elektronik iletişim ağları veya diskler (CD ROM) vasıtasıyla iletilmiş bulunan odalarca, onaylanarak istek sahiplerine verilir. 26 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2013/UH.II-1035 sayılı kararı tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıģtır. 28 KaĢeler TÜRMOB kaģesi olarak da adlandırılmaktadır. 29 Ancak aģırı düģük teklif açıklamalarının esas ve usullerini düzenleyen Kamu Ġhale Genel Tebliği nin 45 ve 79 uncu maddelerindeki açıklamalara göre proforma fatura ve fiyat teklifi gibi belgelerde serbest muhasebeci mali müģavirin kaģeleme iģlemi özel kaģe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaģe dıģında meslek mensubuna iliģkin bilgileri içeren kaģe kullanılmak suretiyle de yapılabilir. Bu konuda örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2012/UH.III-4465 sayılı kararı tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıģtır. 31 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2011/UY.III-1054 sayılı kararı. 5

6 ulaģtırılamaz. 32 Bu itibarla sadece sayısal ortamda mevcut belgelerin çıktılarının sunulması gerekir. 33 Aday veya istekliler tarafından baģvuru veya teklifleri kapsamında istenen belgelerin fotokopi 34, faks çıktısı 35 vb. olması durumunda söz konusu eksiklik bilgi eksikliği olmayıp belge eksikliği olduğundan bu belgelerin bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılması mümkün değildir. Uygulamada sıkça karģılaģılan durumlardan birisi de banka referans mektupları ile ilgilidir. Bu durum aday veya isteklinin müģterisi olduğu banka Ģubesinin diğer banka Ģubesine banka referans mektubunun faksını çekmesi, faks çekilen Ģubenin de banka referans mektubuna aslı gibidir anlamına gelecek Ģerh düģmesi olarak karģımıza çıkmaktadır. Bu Ģekilde aslı gibidir Ģerhi düģülen banka referans mektuplarının mevzuata uygun olduğu kabul edilmektedir İNTERNET ÇIKTISI BELGELER Belgelerin sunuluģ Ģekline iliģkin Ġhale Uygulama Yönetmeliklerinin yanı sıra Kamu Ġhale Genel Tebliği nin 37 8 inci maddesinde de açıklamalar yer almaktadır. Ġnternet çıktısı olarak sunulabilecek belgelere iliģkin detaylı açıklamalar anılan Tebliğde yer almaktadır. Mal alımı ihalelerinde, kamu kurum ve kuruluģları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluģlarının 38 internet sayfası üzerinden temin edilebilen ve teyidi yapılabilen ihaleye katılım ve yeterlik kriterlerine iliģkin belgelerin, internet çıktılarının sunulmasına yönelik olarak ön yeterlik ve ihale dokümanında düzenleme yapılabilir. Ġdareler tarafından belgelerin internet çıktılarının sunulmasına iliģkin olarak takdir yetkisi bulunmakta olup idarenin bu yönde bir düzenleme yapması durumunda tip Ģartnamelerin ilgili maddesinin dipnotundaki uygun seçeneğe dikkate almaları gerekir. Öte yandan mal alımı ihalelerinde, kamu kurum ve kuruluģları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluģlarınca düzenlenen ihaleye katılım ve yeterlik kriterlerine iliģkin belgelerin, sadece internet üzerinden temin edilebilmesi durumu ile malın Ġlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankasına kayıtlı olduklarını tevsik edici belgeler idare tarafından Ģartnamede bu belgelerin internet çıktısının sunulmasına yönelik düzenleme yapılmasa dahi, internet çıktısı olarak sunulabilir. Hizmet alımı ve yapım iģi ihalelerinde tip Ģartnamelerde düzenleme yapılmasa bile 32 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2010/UM.I-1522 sayılı kararı ile tarih ve 2012/UM.II-1732 sayılı kararı. 33 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2012/UM.II-3358 sayılı kararı. 34 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2013/UH.I-849 sayılı kararı. 35 Örnek karar için bk. Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2010/UH.II-3480 sayılı kararı. 36 Kamu Ġhale Kurulu nun tarih ve 2012/UM.III-2872 sayılı kararı ile bu Ģekilde sunulan banka referans mektubu hukuka uygun bulunmamıģ iken, Ankara 10. Ġdare Mahkemesi nin tarih ve E: 2012/1370 sayılı kararı ile anılan Kurul kararının yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiģtir. Ayrıca bu konuda Ankara 4. Ġdare Mahkemesi nin tarih ve E:2011/1603 sayılı kararına da bakılabilir tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıģtır. 38 Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluģları 1982 Anayasası nın 135 inci maddesinde açıklanmıģtır. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluģları ve üst kuruluģları, belli bir mesleğe mensup olanların müģterek ihtiyaçlarını karģılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaģtırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak geliģmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan iliģkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel kiģilikleridir. Kamu meslek kuruluģları çok ve çeģitlidir. Bunlar arasında ticaret ve sanayi odaları, ticaret borsaları, tabip odaları, mimar ve mühendis odaları, eczacı odaları, noter odaları, barolar gibi kuruluģlar ve bunların birlikleri yer alır. (ġeref GÖZÜBÜYÜK, Yönetim Hukuku, 21. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi, 2004, s. 162.) 6

7 kamu kurum ve kuruluģları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluģlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilen ve teyidi yapılabilen ihaleye katılım ve yeterlik belgelerinin internet çıktısı sunulabilir. Mal ve hizmet alımları ile yapım iģi ihalelerinde, ihale üzerinde bırakılan istekliden sözleģme imzalanması aģamasında istenen KĠK in 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerinde belirtilen durumlarda olunmadığına dair belgelerden kamu kurum ve kuruluģları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluģlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilen ve teyidi yapılabilenlerin internet çıktısı olarak sunulması mümkündür. Aday veya isteklilerce internet çıktısı Ģeklinde sunulan ve idarece teyidi yapılan belgelere iliģkin olarak, gerek görülmesi durumunda, ihale komisyonu ilgili kamu kurum ve kuruluģları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluģlarından gerekli belge ve bilgileri isteyebilir. 4. YABANCI DİLDE DÜZENLENEN BELGELER Aday ve istekliler tarafından baģvuru veya teklifleri kapsamında sundukları belgelerin hangi dilde sunulması gerektiği idare tarafından ön yeterlik dokümanı veya ihale dokümanında düzenlenmektedir. Ġdareler, ön yeterlik Ģartnamesi veya idari Ģartnamenin Tekliflerin dili baģlıklı maddesinde ihale konusu alımın niteliğini göz önünde bulundurmak suretiyle düzenleme yaparlar. Ġdareler, teklifi oluģturan bütün belgeler ve ekleri ile diğer dokümanların Türkçe olacağı ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin Türkçe tercümesi ile birlikte verilmesi hâlinde geçerli olacağına iliģkin bir düzenleme yapabilecekleri gibi, sadece belirli belgelerin yabancı dilde sunulmasına imkân verebilirler. Ġhale iģlemlerinin etkin ve sağlıklı bir Ģekilde yürütülebilmesi ve hukuki sorunların yaģanmaması için yabancı dilde sunulmasına imkân verilen belgelerin teknik doküman, kiģisel beyanlar gibi belgelerle sınırlı tutulması yerinde olacaktır. Yabancı dilde düzenlenen belgelerin sunuluģuna iliģkin esas ve usuller aday ve isteklinin yerli ve yabancı istekli olup olmamasına göre farklılık arz eder Yerli ve Yabancı İstekli Kavramları KĠK te istekliler tabiiyet bakımından yerli ve yabancı istekli olarak ikiye ayrılmıģtır. KĠK in muhtelif maddelerinde yerli ve yabancı istekliden bahsedilmesine ve yerli istekli tanımına yer verilmesine rağmen yabancı istekli tanımı mevzuatta yer almamaktadır. Yerli istekli, Türkiye Cumhuriyeti vatandaģı gerçek kiģiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuģ tüzel kiģiliklerdir. KĠK in değiģikliğe uğramamıģ ilk hâlinde Türkiye Cumhuriyeti vatandaģı gerçek kiģiler ile bu kiģilerin oluģturduğu tüzel kiģiliklerin yerli istekli sayılacağı hüküm altına alınmıģtı. Yerli isteklinin, Türkiye Cumhuriyeti vatandaģları ile yine Türkiye Cumhuriyeti vatandaģları tarafından kurulan tüzel kiģilikleri ifade ettiğini belirten hüküm, 4964 sayılı Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanun 39 ile tüzel kiģilikler bakımından değiģikliğe uğramıģ, tüzel kiģilerin yerli istekli sayılabilmesi için Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuģ olma Ģartı getirilmiģtir. Buna göre tüzel kiģilikleri kuran kiģiler bakımından tabiiyet belirleyici olmaktan çıkarılarak tüzel kiģiliğin Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulması gerekli ve yeterli sayılmıģtır. Anılan yeni düzenleme ile yerli istekli tanımında gerçek kiģiler bakımından bir değiģiklik yapılmazken, tüzel kiģilikler bakımından ekonominin gereklerine uygun bir düzenleme yapıldığı görülmektedir. Yabancı uyruklu kiģilerin Türkiye de tüzel kiģilik tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıģtır. 7

8 kurmaları veya önceden kurulmuģ bir tüzel kiģiliğe ortak olmaları hâlinde bu tüzel kiģiliğin yerli istekli olarak kabul edileceği anlaģılmaktadır. Böylece özellikle borsada iģlem gören halka açık Ģirketlerin ve doğrudan yabancı yatırımların yerli istekli sayılıp sayılmamaları konusundaki belirsizlik ortadan kaldırılmıģ bulunmaktadır. Serbest bölgelerde faaliyet gösteren Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilik niteliğini haiz istekliler, yerli istekli kabul edilir. Gerçek kiģilerin yerli istekli oldukları, baģvuru veya teklif mektubunda yer alan Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasından anlaģılır. Tüzel kiģilerin yerli istekli oldukları ise baģvuru veya teklif kapsamında sunulan belgeler üzerinden değerlendirilir. Ġhalelerde yerli istekli olunduğuna iliģkin ayrıca bir belge istenilmemektedir. Yabancı istekli tanımı mevzuatta yer almamakla birlikte yerli istekli tanımından hareketle yabancı isteklinin tanımı yapılabilir: Yabancı istekli, Türkiye Cumhuriyeti dıģında bir devletin gerçek kiģisi veya tüzel kiģisidir. 40 Diğer taraftan KĠK in 63 üncü maddesine göre ortak giriģimlerin yerli istekli sayılabilmesi için bütün ortaklarının yerli istekli niteliğinde olması gerekir. Yerli ve yabancı isteklilerin oluģturdukları ortak giriģimler yerli istekli sayılmamaktadır. Yerli istekli tanımı dikkate alındığında kanaatimizce bu tür ortak giriģimler yabancı istekli olarak da kabul edilemezler. Bu görüģümüzü Ġhale Uygulama Yönetmeliklerindeki belgelerin sunuluģ Ģekline iliģkin hükümler de desteklemektedir. Örneğin Hizmet Alımı Ġhaleleri Uygulama Yönetmeliği nin inci maddesinin dördüncü fıkrasının (a) ve (b) bendine göre yerli istekliler ile Türk vatandaģı gerçek kiģi ve/veya Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuģ tüzel kiģi ortağı bulunan iģ ortaklıkları veya konsorsiyumlar tarafından sunulan ve yabancı dilde düzenlenen belgeler ile yabancı istekliler tarafından sunulan ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümeleri ile bu tercümelerin tasdik iģlemi farklı kurallara tabi kılınmıģtır. Bu hâlde tabiiyet bakımından üçlü bir ayrım söz konusudur: Yerli istekli, yabancı istekli ile yerli ve yabancı istekli niteliğini haiz kiģilerin oluģturduğu ortak giriģimler. Ġhaleye yerli ve yabancı istekli olarak katılmanın belli baģlı sonuçları ise yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanabilmesi, yabancı isteklilerin ihaleye katılımının engellenebilmesi, belgelerin sunuluģ Ģekli ile tebligat sürelerindeki farklılıklardır Yabancı Dilde Düzenlenen Belgelerin Tercümeleri Ġhale Uygulama Yönetmelikleri incelendiğinde belgelerin sunuluģ Ģekli bakımından yerli ve yabancı isteklilerin farklı kurallara tabi olduğu görülmektedir. BaĢvuru veya teklif kapsamında sunulacak belgelerin tercümeleri ve bu tercümelerin tasdik Ģekli yerli ve yabancı isteklilere göre farklılık arz eder. BaĢvuru veya teklif kapsamında sunulacak belgelerin tercümeleri ve bu tercümelerin tasdik iģlemi aģağıdaki Ģekilde yapılır: Yerli istekliler ile Türk vatandaģı gerçek kiģi ve/veya Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuģ tüzel kiģi ortağı bulunan iģ ortaklıkları veya konsorsiyumlar tarafından sunulan ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümelerinin Türkiye deki yeminli tercümanlar tarafından yapılması ve noter tarafından onaylanması gerekir. Bu tercümeler Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı tasdik iģleminden muaftır. 40 Aziz TAġDELEN, Kamu Harcamaları Hukukunda İhale Süreci, Ankara, Turhan Kitabevi, 2004, s tarih ve mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıģtır. 8

9 Yabancı istekliler tarafından sunulan ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümeleri ile bu tercümelerin tasdik iģlemi ise aģağıdaki Ģekilde yapılır: Tercümelerin tasdik iģleminden, tercümeyi gerçekleģtiren yeminli tercümanın imzası ve varsa belge üzerindeki mührün ya da damganın aslı ile aynı olduğunun teyidi iģlemi anlaģılır. Belgelerin tercümelerinin, düzenlendiği ülkedeki yeminli tercüman tarafından yapılmıģ olması ve tercümesinde apostil tasdik Ģerhi taģıması hâlinde, bu tercümelerde baģkaca bir tasdik Ģerhi aranmaz. Bu tercümelerin apostil tasdik Ģerhi taģımaması durumunda ise tercümelerdeki imza ve varsa üzerindeki mühür veya damga, bu ülkedeki ilgili Türkiye Cumhuriyeti konsolosluğu tarafından veya sırasıyla belgenin düzenlendiği ülkenin Türkiye deki temsilciliği ile Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı tarafından tasdik edilir. Türkiye Cumhuriyeti ile diğer devlet veya devletler arasında belgelerdeki imza, mühür veya damganın tasdik iģlemini düzenleyen hükümler içeren bir anlaģma veya sözleģme bulunduğu takdirde, belgelerin tercümelerinin tasdik iģlemi de anlaģma veya sözleģme hükümlerine göre yaptırılabilir. Türkiye Cumhuriyeti konsolosluğunun bulunmadığı ülkelerde düzenlenen belgelerin tercümelerinin, o ülkedeki yeminli tercüman tarafından yapılmıģ olmakla birlikte, apostil tasdik Ģerhi taģımaması durumunda ise, söz konusu tercümedeki imza ve varsa üzerindeki mühür veya damganın, sırasıyla bu ülkenin DıĢiĢleri Bakanlığı, bu ülkeyle iliģkilerden sorumlu Türkiye Cumhuriyeti konsolosluğu veya bu ülkenin Türkiye deki temsilciliği ve Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı tarafından tasdik edilmesi gerekir. Yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümelerinin, Türkiye deki yeminli tercümanlar tarafından yapılması ve noter tarafından onaylanması hâlinde ise, bu tercümelerde baģkaca bir tasdik Ģerhi aranmaz Yabancı Ülkede Düzenlenen Belgelerin Tasdik İşlemi Türkiye Cumhuriyeti nin yabancı ülkelerde bulunan temsilcilikleri tarafından düzenlenen belgeler dıģında yabancı ülkelerde düzenlenen belgeler ile yabancı ülkelerin Türkiye deki temsilcilikleri tarafından düzenlenen belgelerin tasdik iģleminden, belgedeki imzanın doğruluğunun, belgeyi imzalayan kiģinin hangi sıfatla imzaladığının ve varsa üzerindeki mühür veya damganın aslı ile aynı olduğunun teyidi iģlemi anlaģılır tarih ve 84/8373 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yla onaylanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması SözleĢmesi ne taraf ülkelerde düzenlenen ve bu SözleĢmenin 1 inci maddesi kapsamında bulunan resmi belgeler, apostil tasdik Ģerhi taģıması kaydıyla Türkiye Cumhuriyeti konsolosluğu veya Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı tasdik iģleminden muaftır. SözleĢmenin 1 inci maddesinde savcı, zabıt kâtibi veya adliye memuru tarafından verilen belgeler de dâhil olmak üzere, Devletin bir yargı organına veya mahkemesine bağlı bir makam veya görevli memur tarafından düzenlenmiģ olan belgeler, idari belgeler, noter senetleri ile kiģilerce özel sıfatla imzalanmıģ belgeler üzerine konulmuģ olup belgenin kaydının veya belirli bir tarihte mevcut olduğunun ve imzaların doğruluğunun resmi makam ve noterlerce tasdiki gibi resmi beyanlar resmi belge olarak sayılmıģtır. Bununla birlikte bu SözleĢme diplomasi veya konsolosluk memurları tarafından düzenlenmiģ belgelere ve ticaret veya gümrük iģlemleriyle doğrudan doğruya ilgili olan idari belgelere uygulanmaz. Apostil tasdik Ģerhi en az 9 cm kenarlıklı kare biçimli olmalıdır. Tasdik Ģerhinin ana baģlığı Fransızca olarak Apostille (Convention de La Haye du 5 Octobre 1961) Ģeklinde yazılır. Tasdik Ģerhinde 10 unsurun mutlaka yer alması gerekir. Bu unsurlar, belgeyi düzenleyen ülkenin adı, belgeyi imzalayan kiģinin adı, imzalayan kiģinin sıfatı, belgedeki 9

10 mührün kime ait olduğu, tasdik yeri, tarihi, apostili düzenleyen makam, apostil numarası, apostili düzenleyen makamın mührü (kaģe) ve imzasıdır. SözleĢmeye taraf devletler ile bu devletlerde tasdik Ģerhi vermeye yetkili makamların listesi, Lahey Uluslararası Özel Hukuk Konferansı nın internet sayfasında ( yer almaktadır. Anılan SözleĢmenin 2 nci maddesi, SözleĢmeye taraf akit devletlerin, SözleĢmenin 1 inci maddesinde sayılan resmi belgelerden kendi ülkesinde kullanılacak olan belgeleri tasdik iģleminden bağıģık tutacağını hüküm altına almıģtır. Bu sözleģmenin amaçları bakımından, tasdik iģleminden, yalnız belgenin kullanıldığı ülkenin diplomasi veya konsolosluk memurları tarafından belgedeki imzanın doğruluğunun, belgeyi imzalayan kiģinin hangi sıfatla imzaladığının veya gerekirse üzerindeki mühür veya damganın aslı ile aynı olduğunun teyit iģleminin anlaģılacağı öngörülmüģtür. Uygulamada yabancı ülkelerden alınan bazı belgelerin, Türkiye deki tasdik Ģerhi (apostil) vermeye yetkili makamlara onaylatıldığı görülmekle birlikte bu Ģekilde onaylı belgeler geçerli olmadığı dikkate alınmalıdır. Türkiye Cumhuriyeti ile diğer devlet veya devletler arasında, belgelerdeki imza, mühür veya damganın tasdik iģlemini düzenleyen hükümler içeren bir anlaģma veya sözleģme bulunduğu takdirde, bu ülkelerde düzenlenen belgelerin tasdik iģlemi, bu anlaģma veya sözleģme hükümlerine göre yaptırılabilir. Yukarıda belirtilen iki tasdik iģlemi dıģında sunulan yabancı ülkelerde düzenlenen belgelerin, o ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti konsolosluğu tarafından veya sırasıyla o ülkenin Türkiye deki temsilciliği ile Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı tarafından tasdik edilmesi gerekir. Türkiye Cumhuriyeti konsolosluğunun bulunmadığı ülkelerde düzenlenen belgeler ise sırasıyla, düzenlendiği ülkenin DıĢiĢleri Bakanlığı, bu ülkeyle iliģkilerden sorumlu Türkiye Cumhuriyeti konsolosluğu veya bu ülkenin Türkiye deki temsilciliği ve Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı tarafından tasdik edilmelidir. Yabancı ülkenin Türkiye deki temsilciliği tarafından düzenlenen belgelerin, Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı tarafından tasdik edilmesi gerekir. Ġhalelerde fahri konsolosluklarca düzenlenen belgelere dayanılarak iģlem tesis edilemez. Ġdareler, ön yeterlik Ģartnamesinin veya idari Ģartnamenin düzenlenmesi sırasında ihale iģlemlerinin etkin bir Ģekilde sürdürülebilmesi ve bürokratik iģlemlerin azaltılması için yurt dıģından temin edilmiģ teknik doküman, kiģisel beyan gibi resmi makamlarca düzenlenmeyen belgelerin tasdik iģleminden muaf olduğuna iliģkin düzenlemeler yapabilirler. Kalite ve standarda iliģkin belgelerin tasdik iģlemi farklılık gösterir. Uluslararası Akreditasyon Forumu KarĢılıklı Tanınma AntlaĢması nda yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiģ belgelendirme kuruluģları veya Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon ĠĢbirliği KarĢılıklı Tanınma AnlaĢması nda yer alan akreditasyon kurumları tarafından yabancı ülkede düzenlenen belgeler, Türk Akreditasyon Kurumu ndan alınan teyit yazısı ile birlikte sunulması durumunda tasdik iģleminden muaftır. Bu belgelerden yabancı dilde düzenlenenlerin tercümelerinin, Türkiye deki yeminli tercümanlar tarafından yapılması ve noter tarafından onaylanması zorunludur. Bu tercümeler Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı tasdik iģleminden muaftır. Türk Akreditasyon Kurumu ndan bir teyit yazısı alınmadan sunulabilen ve yabancı ülkede düzenlenen kalite ve standarda iliģkin belgelerin tasdik iģlemi ve tercümeleri ihalede sunulması istenen diğer belgelerin tabi olduğu esaslar dâhilinde yapılır. 5. SONUÇ 10

11 Kamu ihale hukukunda belgelerin sunuluģ Ģekline iliģkin esas ve usuller ikincil mevzuatla düzenlenmiģtir. Ġhale hukukunda belgelerin sunuluģ Ģekline iliģkin esas ve usullerin ayrıntılı bir Ģekilde belirlendiği görülmektedir. Mevzuata uygun olarak sunulmayan belgelerin ihale iģlemlerinde kullanılması mümkün olmadığından, belgelerin mevzuata aykırı olarak sunulması baģvurunun veya teklifin değerlendirme dıģı bırakılması sonucunu doğuracaktır. YARARLANILAN KAYNAKLAR GÖZÜBÜYÜK, ġeref. Yönetim Hukuku, 21. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi, 2004 KILIÇOĞLU, Adnan Yüksel. Mahalli Ġdarelerde Harcama Yetkilisi, (EriĢim tarihi: ) TAġDELEN, Aziz. Kamu Harcamaları Hukukunda Ġhale Süreci, Ankara, Turhan Kitabevi,