TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Transkript

1 TÜRK STANDARDI TS HD Haziran 2012 TS IEC :2004 ün yerine ICS ; Alçak gerilim elektrik tesisleri- Bölüm 7-710: Özel tesisler veya mekânlar için kurallar - Tıbbi mekânlar (IEC :2002, değiştirilmiş) Low-voltage electrical installations - Part 7-710: Requirements for special installations or locations - Medical locations (IEC :2002, modified) Installations électriques à basse tension - Partie 7-710: Règles pour les installations ou emplacements spéciaux - Locaux à usages médicaux (CEI :2002, modifiée) Errichten von Niederspannungsanlagen - Teil 7-710: Anforderungen für Betriebsstätten, Räume und Anlagen besonderer Art - Medizinisch genutzte Bereiche (IEC :2002, modifiziert) TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

2 ICS ; TÜRK STANDARDI TS -06 Milli Önsöz - Bu standard, kaynağı HD :2012 standardı olan TS Türk standardının Elektrik İhtisas Kurulu na bağlı TK 05 Aydınlatma ve Bina İçi Tesisleri İle Yardımcı Donanımları Teknik Komitesi marifetiyle hazırlanan Türkçe tercümesidir. - Bu standard, TS IEC :2004 ün yerini alır. - CENELEC resmi dillerinde yayınlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir. - Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz. - Bu standardda atıf yapılan standardların millî karşılıkları aşağıda verilmiştir: EN, ISO, IEC vb. No Adı (İngilizce) TS No Adı (Türkçe) EN (all parts) Low-voltage switchgear and controlgear assemblies TS EN (tüm bölümler) Alçak gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni EN :2006 Elektrikli tıbbi donanım-bölüm 1: Temel güvenlik ve gerekli performans için genel kurallar TS EN :2007 Elektrikli tıbbi donanım-bölüm 1: Temel güvenlik ve gerekli performans için genel kurallar EN :2007 Electrical safety in low voltage distribution systems up to V a.c. and V d.c. Equipment for testing, measuring or monitoring of protective measures Part 8: Insulation monitoring devices for IT systems TS EN :2009 Alçak gerilim dağıtım sistemlerinde elektriksel güvenlik V a.a. ve 1500 V d.a. ya kadar - Koruyucu düzenlerin denenmesi, ölçülmesi veya izlenmesi ile ilgili donanımlar - bölüm 8: It sistemler için yalıtım kontrol cihazları EN :2009 Electrical safety in low voltage distribution systems up to V a.c. and V d.c. - Equipment for testing, measuring or monitoring of protective measures Part 9 : Equipment for insulation fault location in IT systems TS EN :2010 Alçak gerilim dağıtım sistemlerinde elektriksel güvenlik - 1 kv a.a. ve 1,5 kv d.a.'a kadar - Koruyucu düzenlerin denenmesi, ölçülmesi veya izlenmesi ile ilgili donanımlar-bölüm 9:It sistemlerinde yalıtım arızasının yerinin tespitinde kullanılan donanım EN : Corrigendum 2004 Safety of power transformers, power supply units and similar Part 2-15: Particular requirements for isolating transformers for the supply of medical locations (IEC :1999, mod.) TS EN :2003 Güç transformatörlerinin, güç besleme birimlerinin ve benzerlerinin güvenliği - Bölüm 2-15: Tıbbi mekânların güç beslemesinde kullanılan ayırma transformatörleri için özel kurallar

3 ICS ; TÜRK STANDARDI TS -06 EN, ISO, IEC vb. No Adı (İngilizce) TS No Adı (Türkçe) HD :2007 Low-voltage electrical installations Part 4-41: Protection for safety Protection against electric shock (IEC :2005, mod.) HD :2007 Low voltage electrical installations Part 6: Verification (IEC :2006, mod.) TS HD :2008 TS HD :2007 Alçak gerilim elektrik tesisleri - Bölüm 4-41: Güvenlik için koruma - Elektrik çarpmasına karşı koruma Alçak gerilim elektrik tesisleri - Bölüm 6: Doğrulama TS standardı, standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi nin (CENELEC, Avenue Marnix 17 B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır. Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesin(CENELEC) ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CENELEC den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.

4 AVRUPA STANDARDI EUROPEAN STANDARD NORME EUROPÉENNE EUROPÄISCHE NORM ICS ; TS -06 Alçak gerilim elektrik tesisleri - Bölüm 7-710: Özel tesisler veya mekânlar için kurallar - Tıbbi mekânlar (IEC :2002, değiştirilmiş) Low-voltage electrical installations - Part 7-710: Requirements for special installations or locations - Medical locations (IEC :2002, modified) Installations électriques à basse tension - Partie 7-710: Règles pour les installations ou emplacements spéciaux - Locaux à usages médicaux (CEI :2002, modifiée) Errichten von Niederspannungsanlagen - Teil 7-710: Anforderungen für Betriebsstätten, Räume und Anlagen besonderer Art - Medizinisch genutzte Bereiche (IEC :2002, modifiziert) Bu Avrupa Standardı CENELEC tarafından tarihinde onaylanmıştır. CENELEC üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren koşulları öngören CEN/CENELEC İç Tüzüğü ne uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel listeler ve kaynak atıflar, CEN-CENELEC Yönetim Merkezine veya herhangi bir CENELEC üyesine başvurarak elde edilebilir. Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Başka herhangi bir dile tercümesi, CENELEC üyesinin sorumluluğundadır ve resmi sürümleri ile aynı statüde olduğu CEN-CENELEC Yönetim Merkezine bildirilir. CENELEC üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Birleşik Krallık, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan ın millî elektroteknik komiteleridir. CENELEC Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi European Committee for Electrotechnical Standardization Comité Européen de Normalisation Electrotechnique Europäisches Komitee für Elektrotechnische Normung Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B Brussels 2012 CENELEC - Dünya genelinde herhangi bir şekilde veya herhangi bir yolla tüm kullanım hakları CENELEC üyelerine saklıdır. Ref. No. HD :2012 E

5

6 ICS ; TS -06 Önsöz Bu doküman (HD :2012), CLC/TC 64 Elektrik tesisatları ve elektrik çarpmasına karşı koruma teknik komitesi tarafından hazırlanan ortak değişiklikler ile birlikte, IEC/TC 64 Elektrik tesisatları ve elektrik çarpmasına karşı koruma teknik komitesi tarafından hazırlanan IEC :2002 standardının metninden oluşur. Aşağıdaki tarihler tespit edilmiştir: Özdeş ulusal standard olarak yayınlayarak veya onay duyurusu yaparak ulusal düzeyde uygulamaya konması gereken en son tarih (dop) Bu standard ile çelişen ulusal standardların yürürlükten kaldırılması gereken en son tarih (dow) Bu standardın bazı unsurlarının patent haklarına konu olabileceğine dikkat edilmelidir. Böyle herhangi bir patent hakkının belirlenmesi durumunda CEN [ve/veya CENELEC] sorumlu tutulamaz. Onay Bilgisi IEC :2002 Uluslararası Standardının metni, CENELEC tarafından ortak değişiklikler ile birlikte Avrupa Standardı olarak onaylanmıştır. Ortak değişiklikler TSE notu: CENELEC tarafından yapılan ortak değişiklikler standard metninde ilgili yerlere işlenmiştir.

7

8 IEC ULUSLARARASI STANDARD 1. Baskı INTERNATIONAL STANDARD NORME INTERNATIONALE Binalarda elektrik tesisatı - Bölüm 7-710: Özel tesisler veya mekânlar için kurallar Tıbbi mekânlar Electrical installations of buildings Part 7-710:Requirements for special installations or locations Medical locations Installations électriques des bâtiments Partie 7-710: Règles pour les installations ou emplacements spéciaux Locaux à usages médicaux Referans numarası CEI/IEC :2002

9 Yayının numaralandırılması 01 Haziran 1997 tarihinden itibaren IEC yayınlarının tamamı serisi şeklinde gösterilerek yayınlanmaktadır. Örneğin, IEC 34-1, halen IEC olarak gösterilmektedir. Birleştirilmiş yayınlar IEC tarafından, halen kendi yayınlarının birleştirilmiş sürümleri yayınlanmaktadır. Örneğin, 1.0, 1.1 ve 1.2 baskı numaraları, sırasıyla temel yayını, tadil dâhil temel yayını ve tadil 1 ile tadil 2 dahil temel yayını gösterir. IEC yayınları ile ilgili ilave bilgiler IEC yayınlarının teknik muhtevası, mevcut teknolojilerin gösterilmesini sağladığından dolayı IEC tarafından sürekli gözden geçirilmektedir. Geçerliliği dâhil, bu yayın ile ilgili bilgiler, yeni yayınlara, tadillere ve düzeltmelere ilave olarak IEC yayınları kataloğunda (aşağıda verilmiştir) bulunmaktadır. Ayrıca, yayınlanan standardların listesine ilave olarak, bu yayını hazırlayan teknik komite tarafından üstlenilen, devam eden işler ve incelenmekte olan konularla ilgili bilgiler, aşağıdaki adreslerden temin edilebilir: IEC Web Sitesi ( IEC yayınları kataloğu IEC Web sitesi ( fut.htm) üzerindeki çevrim içi kataloğu, konu araştırmaları, teknik komiteler ve yayın tarihi dâhil, çeşitli kriterlere göre araştırmalara imkan sağlar. Ayrıca, düzeltmelere ilave olarak, son zamanlarda yayınlanan standardlar, yürürlükten kaldırılan ve yerine geçen yayınlarla ilgili çevrim içi bilgilerde mevcuttur. Yeni çıkan yayınlar Ayrıca, son zamanlarda çıkan yayınların özeti ( ile elde edilebilir. Lütfen daha fazla bilgi için Müşteri Servis Merkezi ile temas sağlayın. Müşteri Servis Merkezi Bu yayın veya ihtiyaç duyulan ilave bilgiler ile ilgili herhangi bir sorunuz varsa lütfen aşağıdaki Müşteri Servis Merkezi ile temas sağlayın: custserv@iec.ch Tel: Fax:

10 IEC Baskı ULUSLARARASI STANDARD INTERNATIONAL STANDARD NORME INTERNATIONALE Binalarda elektrik tesisatı - Bölüm 7-710: Özel tesisler veya mekânlar için kurallar Tıbbi mekânlar Electrical installations of buildings Part 7-710:Requirements for special installations or locations Medical locations Installations électriques des bâtiments Partie 7-710: Règles pour les installations ou emplacements spéciaux Locaux à usages médicaux IEC 2002 Telif hakkı Tüm hakları saklıdır Bu standardın bir bölümü/tamamı, yayımcı kuruluştan yazılı izin alınmaksızın fotokopi ve mikrofilm dâhil herhangi bir yolla, elektronik veya mekânik olarak çoğaltılamaz veya herhangi bir biçimde kullanılamaz. International Electrotechnical Commission, 3, rue de Varembé, PO Box 131, CH-1211 Geneva 20, Switzerland Telephone: Telefax: inmail@iec.ch Web: Uluslararası Elektroteknik Komisyonu Commission Electrotechnique Internationale International Electrotechnical Commission FİYAT KODU CODE PRIX PRICE CODE R Fiyat için güncel kataloğa bakınız Pour prix, voir catalogue en vigueur For price, see current catalogue

11

12 ICS ; TS -06 İçindekiler ÖN SÖZ... 3 Giriş Tıbbi mekânlar Kapsam Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Tarifler Genel karakteristiklerin değerlendirilmesi Amaçlar, besleme kaynakları ve yapılış Güç beslemesi Güvenlik için koruma - Elektrik çarpmasına karşı koruma Koruma tedbiri: Beslemenin otomatik olarak kesilmesi Koruma tedbirleri: Güvenlikli çok düşük gerilim (SELV) ve korunmuş çok düşük gerilim (PELV) ile sağlanan aşırı düşük gerilim Güvenlik için koruma: Isıl etkilere karşı koruma Belirli yangın risklerinin mevcut olduğu yerlerde alınacak önlemler Güvenlik için koruma: Gerilim bozulmalarına ve elektromanyetik bozulmalara karşı koruma Elektromanyetik bozulmalara karşı tedbirler Elektrikli donanımların seçilmesi ve montajı Ortak kurallar Çalışma şartları ve Haricî etkiler Tanıtma Elektrikli donanımın seçilmesi ve montajı - Kablolama sistemleri Elektrikli donanımın seçilmesi ve montajı - Anahtarlama ve kontrol düzeni Çeşitli koruma düzenlerinin koordinasyonu Yalıtım ve anahtarlama düzenleri Elektrikli donanımın seçilmesi ve montajı - Diğer donanım Aydınlatma armatürleri ve aydınlatma tesisatı Elektrikli donanımın seçilmesi ve montajı - Güvenlik hizmetleri Doğrulama Başlangıç doğrulaması Periyodik doğrulama Ek A (Zorunlu hükümler) Tıbbi mekânlar için güvenlik hizmetlerinin sınıflandırılması Ek B (Bilgi için) Tıbbi mekânların güvenlik hizmetleri için sınıflandırma ve grup sayılarının tahsisi ile ilgili örnekler Ek C (Bilgi için) Binaların tesisatlarındaki elektromanyetik girişimlere (EMG) karşı koruma Ek ZA (Zorunlu hükümler) Özel ulusal şartlar Ek ZB (Bilgi için) A-sapmaları Kaynaklar Şekil 710 A - Hasta ortamına örnek (IEC :2006) Şekil 710 C.1 - Kaçak akımların ölçülmesi için kullanılan ölçme devresi Şekil 710 C.2 - Kuşaklama iletkenlerinin empedansının ölçülmesi için kullanılan ölçme devresi Çizelge A.1 Tıbbi mekânlara ve bunların grup sınıflandırmasına ait örneklerin listesi (kılavuz) Çizelge B.1 Tıbbi mekânın önemine göre sınıflandırma örneklerinin listesi (kılavuz)

13 ICS ; TS IEC:2002 ULUSLARARASI ELEKTROTEKNİK KOMİSYONU BİNALARDA ELEKTRİK TESİSATI Bölüm 7-710: Özel tesisler veya mekânlar için kurallar Tıbbi mekânlar ÖN SÖZ 1) Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC), tüm ulusal elektroteknik komitelerden (IEC Ulusal Komiteler) oluşan dünya çapında bir standardizasyon kuruluşudur. IEC nin amacı, elektrik ve elektronik alanlarda standardizasyonla ilgili tüm sorulara dair uluslararası işbirliğini desteklemektir. IEC, bu amacı gerçekleştirmek için ve diğer faaliyetlerine ek olarak Uluslararası Standardlar, Teknik Spesifikasyonlar, Teknik Raporlar, Herkesin Kullanımına Açık Spesifikasyonlar (PAS) ve Rehberler (bundan böyle IEC Yayını/ları olarak anılacaktır.) yayınlar. Yayınların hazırlanması görevi teknik komitelere verilmiştir; üzerinde çalışma yapılan konu ile ilgilenen herhangi bir IEC Ulusal Komitesi, bu hazırlık çalışmasına katılabilir. IEC ile işbirliği içindeki Uluslararası kuruluşlar, kamu kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları da bu hazırlık çalışmalarına katılabilir IEC, iki kuruluş arasındaki anlaşma çerçevesinde belirlenen şartlara uygun olarak Uluslararası Standardizasyon Kuruluşu (ISO) ile yakın işbirliği içindedir. 2) IEC nin teknik konulara dair resmi kararları veya mutakabatları, teknik komitelerin konuyla ilgilenen tüm IEC Ulusal Komitelerinden üyeleri olduğu için, mümkün olduğunca ilgili konulardaki uluslararası fikir birliği anlamına gelir. 3) Yayınlanan dokümanlar, uluslararası kullanım için tavsiyeler şeklindedir ve standardlar, teknik spesifikasyonlar veya kılavuz biçiminde yayınlanır. Bu yayınlar, IEC Ulusal Komiteleri tarafından da bu anlamda kabul edilirler. 4) IEC Ulusal Komiteleri, uluslararası tek tipliği desteklemek için IEC yayınlarını kendi ulusal ve bölgesel yayınlarına azami ölçüde şeffaf bir biçimde uygulamayı taahhüt ederler. Herhangi bir IEC Yayını ile karşılık gelen ulusal veya bölgesel yayın arasındaki herhangi bir farklılık, ulusal veya bölgesel yayında açıkça belirtilmelidir. 5) IEC, kendi onayını göstermek için herhangi bir işaretleme işlemi sağlamaz ve kendi standardlarından birine uygun olduğu beyan edilen herhangi bir donanım için sorumlu tutulamaz. 6) Bu IEC Yayınının bazı unsurlarının patent haklarına konu olma ihtimaline dikkat edilmelidir. IEC bu tür herhangi bir ya da tüm patent haklarının belirlenmesi durumunda sorumlu tutulamaz. IEC Uluslararası Standardı, IEC/TC 64 Elektrik tesisatları ve elektrik çarpmasına karşı koruma teknik komitesi tarafından hazırlanmıştır. Bu standard metni aşağıdaki dokümanlara dayalıdır: FDIS 64/1268/FDIS Oylama raporu 64/1275/RVD Bu standardın onaylanması ile ilgili oylamaya dair bilgi, yukarıdaki tabloda gösterilen oylama raporunda bulunabilir. Komite, 2007 ye kadar bu yayının muhtevasının değişmemesine karar vermiştir. Bu tarihte, yayın: Yeniden onaylanır, Yürürlükten kaldırılır, Revize bir baskı ile yer değiştirir veya Tadil edilir. 3

14 ICS ; TS -06 Giriş Bu standarddaki kurallar; HD 60364, Bölüm 1-6 da yer alan genel kurallardan bazılarını düzeltir, bunlara ilave yapar veya bunların yerini alır. 710 u takip eden madde numaraları, HD 60364, Bölüm 1-6 ya karşılık gelen bölümler veya maddelerdir. Herhangi bir bölüme veya maddeye bir atıfın bulunmaması, HD 60364, Bölüm 1-6 nın uygulanabilir olduğu anlamına gelir. Tıbbi mekânlarda, tıbbi elektrikli (ME) donanımın uygulanması ihtimali olan hastaların güvenliğinin sağlanması gerekir. Bir tıbbi mekânda yapılacak olan her bir faaliyet ve işlev için özel güvenlik kuralları dikkate alınmalıdır. Güvenlik, tesisin güvenliği ve bu tesise bağlanan ME donanımının güvenli çalışması ile bakımı sağlanarak gerçekleştirilir. ME donanımının yoğun bakıma giren hastalar üzerinde kullanılması, bu standardın uygulanmasıyla gerçekleşecek olan cihazların güvenliğinin ve sürekliliğinin geliştirilmesi amacıyla, hastanelerdeki elektrik tesislerinin güvenilirliğinin arttırılmasını ve güvenliğinin sağlanmasını gerekli kılmaktadır. Güvenlik ve güvenilirliğin daha da arttırılması için bu standard üzerinde değişiklikler yapılabilir. 4

15 ICS ; TS Tıbbi mekânlar Kapsam Bu standard, hastaların ve sağlık personelinin güvenliğini sağlamak için tıbbi mekânlardaki elektrik tesislerine ait özel kuralları kapsar. Bu kurallar, esas olarak, hastaneleri, özel klinikleri, tıbbi ve diş sağlığı uygulama yerlerini, sağlık merkezlerini ve iş yerlerinde tahsis edilmiş tıbbi odaları kapsar. Bu standard, ME donanımları ile ilgili kuralları kapsamaz. Bu standard, ayrıca tıbbi araştırma için tasarımlanan mekânlardaki elektrik tesislerini de kapsar. Not 1 - Bu tip mekânların kullanımında değişiklik meydana gelmesi durumunda, bu standarda uygun olarak, mevcut elektrik tesislerini değiştirmek gerekebilir. Kalp içi ile ilgili işlemlerin gerçekleştirildiği mevcut tesislerde özel tedbirler alınmalıdır. Not 2 - Uygulanabildiği yerlerde, bu standard veteriner kliniklerinde de kullanılabilir. Not 3 - ME donanımı ve ME sistemleri için IEC serisi standardlara atıf yapılır. Not 4 - Başka tesisin bu tesisi etkilememesi için tedbir alınmalıdır. Not 5 - Bu kurallar, örneğin aşağıdaki tıbbı mekânlara ait elektrik tesisi ile ilgilidir: - Hastaneler ve klinikler (konteyner tasarımı dâhil), - Sanatoryumlar ve sağlık klinikleri, - Hastaların tıbbi bakıma alındığı yerlerde, yaşlı vatandaşlar ve yaşlı bakımı için olan evlerdeki tahsisli mekânlar, - Tıbbi merkezler, poliklinikler ve bölümler, acil servisler, - Diğer poliklinik kuruluşları (endüstri, spor ve diğerleri). Not 6 - Bu standardın uygulanmasında ulusal düzenlemeler göz ardı edilmez Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Aşağıdaki atıf yapılan dokümanların tamamı veya bir bölümü, bu dokümanın uygulanması için zorunludur. Tarih belirtilen atıflar için sadece belirtilen tarihli versiyonu uygulanır. Tarihsiz atıflar için atıf yapılan dokümanın en son versiyonu (tadiller dâhil) uygulanır. EN (all parts), Low-voltage switchgear and controlgear assemblies (IEC series) (Alçak gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni) EN (all parts), Medical electrical equipment (IEC series) (Elektrikli tıbbi donanım) EN :2006, Medical electrical equipment Part 1: General requirements for basic safety and essential performance (IEC :2005) (Elektrikli tıbbi donanım - Bölüm 1: Temel güvenlik ve gerekli performans için genel kurallar) EN :2007, Electrical safety in low voltage distribution systems up to V a.c. and V d.c. Equipment for testing, measuring or monitoring of protective measures Part 8: Insulation monitoring devices for IT systems (IEC : corr. May 2007) (Alçak gerilim dağıtım sistemlerinde elektriksel güvenlik V a.a. ve 1500 V d.a. ya kadar - Koruyucu düzenlerin denenmesi, ölçülmesi veya izlenmesi ile ilgili donanımlar - Bölüm 8: IT sistemleri için yalıtım kontrol cihazları) EN :2009, Electrical safety in low voltage distribution systems up to V a.c. and V d.c. - Equipment for testing, measuring or monitoring of protective measures Part 9 : Equipment for insulation fault location in IT systems (IEC :2009) (Alçak gerilim dağıtım sistemlerinde elektriksel güvenlik - 1 kv a.a. ve 1,5 kv d.a.'ya kadar - Koruyucu düzenlerin denenmesi, ölçülmesi veya izlenmesi ile ilgili donanımlar - Bölüm 9: IT sistemlerinde yalıtım arızasının yerinin tespitinde kullanılan donanım) EN : Corrigendum 2004, Safety of power transformers, power supply units and similar Part 2-15: Particular requirements for isolating transformers for the supply of medical locations (IEC :1999, mod.) ( Güç transformatörlerinin, güç besleme birimlerinin ve benzerlerinin güvenliği - Bölüm 2-15: Tıbbi mekânların güç beslemesinde kullanılan ayırma transformatörleri için özel kurallar) 5

16 ICS ; TS -06 HD :2007, Low-voltage electrical installations Part 4-41: Protection for safety Protection against electric shock (IEC :2005, mod.) (Alçak gerilim elektrik tesisleri - Bölüm 4-41: Güvenlik korunması - Elektrik çarpmasına karşı korunma) HD :2007, Low voltage electrical installations Part 6: Verification (IEC :2006, mod.) (Alçak gerilim elektrik tesisleri - Bölüm 6: Doğrulama) IEC : 2001, Electrical installations of buildings Part 5-53: Selection and erection of electrical equipment Isolation, switching and control (Bina elektrik tesisatları - Bölüm 5-53: Elektrikli cihazların seçimi ve montajı: Aşırı gerilime karşı koruma düzenleri) IEC :2001, Electrical installations of buildings Part 5-55: Selection and erection of electrical equipment Other equipment (Binalarda elektrik tesisatı - Bölüm 5-55: Elektrik donanımının seçimi ve kurulması - Diğer donanım) Tarifler Bu standardın amaçları bakımından, aşağıda verilen terimler ve tarifler uygulanır Tıbbi mekân Hastaların, teşhisi, tedavisi (estetik tedavi dâhil) izlenmesi ve bakımı için amaçlanan yer Hasta Tıbbi, cerrahi veya diş ile ilgili işlemlerin uygulandığı canlı (insan veya hayvan). [KAYNAK: EN :2006, Madde 3.76] Not 1 - Estetik amaçlar için tedavi olan kişi, bu standarda göre hasta olarak kabul edilebilir Elektrikli tıbbi donanım ME Donanımı Uygulanan bir bölümü olan veya hastadan veya hastaya enerji aktaran ya da hastadan veya hastaya aktarılan bu tür enerjiyi algılayan ve a) Özel bir besleme şebekesine birden daha fazla bağlantı ile donatılmayan ve b) İmalatçısı tarafından: - Bir hastanın, teşhisi, tedavisi veya izlenmesi veya - Hastalık, yaralanma veya sakatlığın telafisi ya da giderilmesi amacıyla kullanılması tasarlanan elektrikli donanım. Not 1 - ME donanımı, ME donanımının normal kullanımını sağlamak için gerekli olan ve imalatçı tarafından tanımlanan bu yardımcı donanımları içerir. [KAYNAK: EN :2006, Madde 3.63] Uygulanan bölüm İşlevini gerçekleştirmek için kullanılan ME donanımı veya ME sistemi ile ilgili olarak, normal kullanımda hasta ile fiziksel temas sağlanması gerekli olan, ME donanımının bölümü. [KAYNAK: EN :2006, Madde 3.8] Grup 0 Uygulanan bölümlerin kullanılmasının tasarlanmadığı ve beslemedeki kesintinin (bozulmanın) hayati tehlikeye sebep olmayacağı tıbbi mekân Grup 1 Elektrik beslemesindeki kesintinin hastanın güvenliğine bir tehdit oluşturmadığı ve uygulanan bölümlerin: - Haricî, - Grup 2 dışındaki mekânlarda, vücudun herhangi bir bölümüne girişimsel olarak kullanılması tasarlanan tıbbi mekân. 6

17 ICS ; TS Grup 2 Uygulanan bölümlerin: - Kalp içi ile ilgili işlemler veya - Elektrik beslemesindeki kesintinin (bozulmanın) hastalara tehlike oluşturacağı hayati tedaviler veya ameliyatlar gibi uygulamalarda kullanılmasının tasarlandığı tıbbi mekân. Not 1 - Kalp içi ile ilgili işlem, elektriksel bir iletkenin hastanın kalbine yerleştirildiği veya böyle bir iletkenin hastanın vücudunun dışından erişilebilecek biçimde, kalp ile temasta olma ihtimali olduğu bir işlemdir. Bu amaçla, elektriksel iletken, kalp ritmini düzenleyen cihazın elektrotları veya kalp içi ile ilgili EKG elektrotları gibi yalıtılmış telleri veya iletken sıvılarla doldurulan yalıtılmış tüpleri içerir Elektrikli tıbbi sistem, ME sistemi İmalatçısı tarafından belirtildiği gibi, en az biri işlevsel bağlantı ile veya çoklu priz kullanılarak birbiriyle bağlanacak biçimde ME donanımı olan, bu donanıma ait bölümlerin birleşimi. [KAYNAK: EN : 2006, Madde 3.64] Not 1 - Bu sistem, sistemin çalışması için gerekli olan ve imalatçı tarafından belirtilen yardımcı donanımları içerir Hasta ortamı ME donanımının veya ME sisteminin bölümleri ile hasta arasında veya hasta ile ME donanımının veya ME sisteminin bölümlerine temas eden diğer kişiler arasında isteyerek veya istenmeden temasın oluşabildiği herhangi bir yer. [KAYNAK: EN : 2006, Madde 3.79] Not 1 - Gösterim için Şekil 710 A ya bakılmalıdır. Not 2 - Hastanın konumu önceden belirlenmişse, bu madde uygulanır; belirlenmemişse, muhtemel bütün hasta konumları dikkate alınmalıdır Tıbbi IT sistemi Tıbbi uygulamalar için özel kuralları sağlayan elektrikli IT sistemi. Not 1 - Bu cihazlar, ayrıca yalıtılmış tıbbi güç besleme sistemleri olarak da bilinir Ana dağıtım panosu Tahsis edildiği beslenen bina alanı için ana elektrik dağıtımı ile ilgili bütün işlevlerin gerçekleştirildiği ve ana güvenlik hizmetlerinin çalıştırılması maksadıyla gerilim düşümünün ölçüldüğü, bina içindeki dağıtım panosu Genel karakteristiklerin değerlendirilmesi İlave: Grup sayılarının tahsisi ve güvenlik hizmetlerinin tıbbi bir mekâna göre sınıflandırılması, sağlık personeli ve tıbbi güvenlikten sorumlu olan kişiyle/kişilerle anlaşmaya varılarak yapılmalıdır. Tıbbi bir mekânın sınıfının belirlenmesi için, sağlık personelinin bu mekân içerisinde hangi tıbbi işlemlerin gerçekleştirileceğini belirtmesi gerekir. Amaçlanan kullanımına bağlı olarak, mekân için uygun bir sınıflandırma belirlenmelidir. Not 1 - Tıbbi mekânın sınıflandırılması, mekânın kullanım amacına ilave olarak uygulanan bölümler ile hasta arasındaki temas tipine ve elektrik beslemesinin kesintisini (bozulmasını) temsil edecek biçimde hasta güvenliğine yönelik bir tehdide bağlı olmalıdır (Tıbbi mekânların güvenlik hizmetlerinin sınıflandırılması ve grup sayısının tahsisi ile ilgili kılavuz Ek B de verilmiştir). Not 2 - Hastaların muhtemel elektriksel tehlikelerden korunmasını sağlamak için, tıbbi mekânlarda ilave koruyucu tedbirlerin uygulanması gerekir. Bu tehlikelerin tipi ve açıklanması, uygulanmakta olan tedaviye göre değişebilir. Mekânın kullanılma amacı, farklı tıbbi işlemler için farklı sınıflandırmalara (Grup 0, Grup 1 veya Grup 2) sahip olan alanları doğrulayabilir. Not 3 - ME donanımı için uygulanan bölümler belirli standardlar ile tanımlanmıştır. 7

18 ICS ; TS -06 Not 4 - Bazı tıbbi mekânların, daha yüksek bir grubu gerektiren farklı amaçlar için kullanılma ihtimali, risk yönetimine göre ele alınmalıdır Amaçlar, besleme kaynakları ve yapılış Sistem topraklamasının türleri İlave: Ana dağıtım panosundan beslenen tıbbi mekânlarda ve tıbbi binalarda, TN-C sistemine müsaade edilmez Güç beslemesi Genel Tıbbi mekânlardaki dağıtım sistemi, ana dağıtım şebekesinden önemli yükleri besleyen elektriksel güvenlik besleme kaynağına otomatik değiştirmeyi kolaylaştıracak biçimde tasarımlanmalı ve tesis edilmelidir (HD :2010 a göre) Güvenlik için koruma - Elektrik çarpmasına karşı koruma Genel kurallar HD :2007, Ek B de belirtildiği gibi, engeller ve erişme bölgesi dışına yerleştirme ile ilgili koruma tedbirleri uygulanmamalıdır HD :2007, Ek C de belirtildiği gibi, birden daha fazla akım kullanan donanıma ait elemanın beslenmesi için elektriksel ayırma, iletici olmayan mekân ve topraklanmamış yerel eşpotansiyel kuşaklama ile ilgili koruma tedbirleri uygulanmamalıdır Koruma tedbiri: Beslemenin otomatik olarak kesilmesi Arıza koruması ile ilgili kurallar (dolaylı temasa karşı koruma) Arıza durumunda otomatik olarak kesilme İlave: Aynı devreye bağlanmış donanımın birçok elamanının eşzamanlı olarak kullanılmasının, artık akım koruma düzeninin (RCD) istenmeyen açmalarına neden olmamasını sağlamak için tedbir alınmalıdır. RCD lerin gerekli olduğu Grup 1 ve Grup 2 tıbbi mekânlarda, muhtemel arıza akımının meydana gelmesine bağlı olarak, sadece Tip A veya Tip B seçilmelidir İlave: Grup 1 ve Grup 2 tıbbi mekânlarda, aşağıdaki kural uygulanmalıdır: - IT, TN ve TT sistemleri için, alışılagelmiş dokunma gerilimi UL, 25 V a.a. yı (UL 25 V a.a.) veya 60 V d.a. yı (UL 60 V d.a.) aşmamalıdır. Not - TN sisteminde, 25 V a.a. (UL 25 V a.a.) veya 60 V d.a. (UL 60 V d.a.), genel standarda göre kesinti süresine uygun olarak ilave bir eşpotansiyel kuşaklama ile karşılanabilir. 8

19 ICS ; TS Tıbbi IT sisteminin koruma tedbiri için kullanılması durumunda, Madde uygulanmaz TN sistemi İlave: Beyan değeri 32 A e kadar olan Grup 1 deki nihai devrelerde, beyan artık çalışma akımı 30 ma i aşmayan bir artık akım koruma düzenleri kullanılmalıdır. Grup 2 tıbbi mekânlarda (tıbbi IT sistemi hâriç), beyan artık çalışma akımı 30 ma i aşmayan artık akım koruma düzenleri tarafından beslemenin otomatik olarak kesilmesiyle koruma işlemi, sadece aşağıdaki devrelerde kullanılmalıdır: - Sabit ameliyathane masalarına ait bölümlerin beslenmesi için kullanılan devreler, Not 1 - Güç tüketiminin 1 kva dan daha az olması durumunda, bu devre dokunma gerilimlerinden dolayı ME IT sistemine bağlanabilir. İlk yalıtım arızası durumunda en yüksek dokunma geriliminin 10 mv tan daha az olması halinde, daha fazla güç tüketimi kabul edilebilir. - Röntgen cihazları için kullanılan devreler, Not 2 - Bu kural, esas olarak Grup 2 mekânlarda kullanılan seyyar röntgen cihazlarına uygulanabilir. - Beyan gücü 5 kva dan daha fazla olan büyük donanımlara ait devreler, Gerilimli bütün iletkenlerin yalıtım seviyesinin sağlanması için TN-S sistemlerinin izlenmesi tavsiye edilir. Not 3 Gerilimli bütün iletkenlerin azaltılmış bir yalıtım seviyesi, teknik personele raporlanmalıdır TT sistemi İlave: Grup 1 ve Grup 2 tıbbi mekânlarda artık akım koruma düzenleri, kesme düzenleri olarak kullanılmalı ve TN sistemlerine ait kurallar (bk. Madde ) uygulanmalıdır IT sistemi Tıbbi IT sistemi İlave: Grup 2 tıbbi mekânlarda, yaşam desteği, cerrahi uygulamalar ve hasta ortamına yerleştirilen veya Madde te verilen donanım hariç, hasta ortamına hareket ettirilebilen diğer elektrikli donanımlar için kullanılması amaçlanan ME donanımı ve ME sistemlerini besleyen nihai devrelerde, tıbbi IT sistemi kullanılmalıdır. Aynı işleve hizmet eden her bir oda grubu için, en az bir ayrı tıbbi IT sistem gereklidir. Tıbbi IT sistemi, EN :2007, Ek A ve Ek B ye uygun olarak bir yalıtım izleme düzeni (IMD) ile donatılmalıdır. Her bir tıbbi IT sistem için, aşağıdaki bileşenleri içeren sesli ve görsel alarm sistemi, sağlık personeli ve teknik personel tarafından sürekli olarak izlenebilecek (duyulabilir ve görülebilir işaretler) biçimde uygun bir yere yerleştirilmelidir: - Normal çalışmayı göstermek için kullanılan yeşil renkli işaret lambası, - Yalıtım direnci için belirlenen en küçük değere ulaşıldığında, yanan sarı renkli işaret lambası. Bu işaret lambasının ışığının iptal edilmesi veya bağlantısının kesilmesi mümkün olmamalıdır, - Yalıtım direnci için belirlenen en küçük değere ulaşıldığında, susturulabilir sesli alarm, - Arızanın giderilmesinden sonra ve normal duruma geri dönüldüğünde, sarı renkli işaret lambası sönmelidir. 9

20 ICS ; TS -06 Not 1 - Tıbbi mekândaki yazılı bir açıklama, kolayca okunabilir olmalı ve bu açıklama, şunları içermelidir: İlk arıza durumunda, her bir uyarı tipi ile alarmın anlamı ve takip edilmesi gereken işlemler. Tıbbi IT sistemlerinde, transformatörler için aşırı yükün ve yüksek sıcaklığın izlenmesi gerekir. Not 2 - IMD, aşırı yükü ve sıcaklığı izlemek için tasarımlandığında bu, EN :2007, Ek B ye uygun olmalıdır. Tıbbi IT sisteminin herhangi bir bölümündeki yalıtım arızalarının yerini belirleyen ve yalıtım arızasının yerinin tespiti için kullanılan cihaz, bir yalıtım izleme düzenine ilave olarak ayrıca tesis edilebilir. Yalıtım arızasının yerinin tespiti için kullanılan cihaz, EN a uygun olmalıdır İşlevsel çok düşük gerilim (FELV) Tıbbi mekânlarda işlevsel çok düşük gerilime (FELV) müsaade edilmez Koruma tedbirleri: Çok düşük güvenlik gerilimi (SELV) ve korunmuş çok düşük gerilim (PELV) ile sağlanan çok düşük gerilim Genel İlave: Grup 1 ve Grup 2 tıbbi mekânlarda, SELV ve/veya PELV devreleri kullanıldığında, akım kullanan donanıma uygulanan anma gerilimi etkin 25 V a.a. veya dalgacıksız 60 V d.a. yı aşmamalıdır. HD :2007, Madde A1 e göre gerilimli bölümlerin temel yalıtımla veya HD :2007, Madde A2 ye göre bariyerler veya mahfazalarla korunması sağlanmalıdır İlave: Grup 2 tıbbi mekânlarda PELV kullanılması durumunda, donanımın açıkta kalan iletken bölümleri (örneğin, ameliyathane aydınlatma armatürleri), koruyucu kuşaklama iletkenine bağlanmalıdır İlave koruma: Tamamlayıcı koruyucu eşpotansiyel kuşaklama İlave: Grup 1 ve Grup 2 ye ait her bir tıbbi mekânda, tamamlayıcı koruyucu eşpotansiyel kuşaklama tesis edilmeli ve tamamlayıcı koruyucu kuşaklama iletkenleri, hasta ortamına taşınabilen veya yerleştirilen aşağıdaki bölümler arasındaki potansiyel farklılıkları dengelemek amacıyla kullanılan eşpotansiyel kuşaklama barasına bağlanmalıdır: - Koruyucu iletkenler, - Dış iletken bölümler, - Tesis edilmişse, elektriksel girişim alanlarına karşı ekranlama, - Tesis edilmişse, iletken döşeme ızgaralarına bağlantı, Not 1 - Tamamlayıcı eşpotansiyel kuşaklamanın döşeme ızgarasına bağlanmasından dolayı bir toprak kapalı devresinin oluşması durumunda, bu bağlantı göz ardı edilebilir. - Ayırma transformatörlerinin metal ekranları (koruyucu topraklama iletkenine en kısa yoldan). ME donanımının bağlantısı için kullanılacak yeterli sayıdaki tamamlayıcı eşpotansiyel kuşaklama bağlantı noktası, Grup 2 de mevcut olmalıdır. Bu durum Grup 1 için de önerilir (ayrıca bk. Madde ). Not 2 - Ameliyathane masaları, fizik tedavi yatakları ve dişçi koltukları gibi sabit iletken elektrikli olmayan hasta taşıyıcıları, topraktan yalıtılmış olmaları amaçlanmadıkça eşpotansiyel kuşaklama iletkenine bağlanmalıdır. 10

21 ICS ; TS İlave: Grup 1 tıbbi mekânlarda, eşpotansiyel kuşaklama barası ile prizlerin ve sabit donanımların koruyucu iletkeni için veya herhangi bir dış iletken bölüm için kullanılan bağlantı uçları arasındaki koruyucu iletkenlerin direnci, bağlantıların direnci dâhil 0,7 u aşmamalıdır. Not 1 - Eşdeğer güvenliği sağlayan ulusal düzenlemeler uygulanabilir. Grup 2 tıbbi mekânlarda, eşpotansiyel kuşaklama barası ile prizlerin ve sabit donanımların koruyucu iletkeni için veya herhangi bir Haricî iletken bölüm için kullanılan bağlantı uçları arasındaki koruyucu iletkenlerin direnci, bağlantıların direnci dâhil 0,2 u aşmamalıdır Not 2 - Eşdeğer güvenliği sağlayan ulusal düzenlemeler uygulanabilir Eşpotansiyel kuşaklama, tıbbi mekân içine veya yakınına yerleştirilmelidir. Bu kuşaklama, eşpotansiyel kuşaklama ile bağlanmış iletkenlerin daha büyük kesit alanına eşdeğer kesit alanına sahip bir iletkeni bulunan ana koruyucu topraklama iletkenine bağlanmalıdır. Bağlantılar; erişilebilir, etiketli, açıkça görülebilir ve münferit olarak kolaylıkla ayrılabilecek biçimde düzenlenmelidir. Not 1 - Toprak kapalı devrelerinden kaçınmak için yıldız biçimli veya ağaç biçimli kablolamanın kullanılması tavsiye edilir. Not 2 - Kalp içi işlemlerde kullanılan odalarda, eşpotansiyel kuşaklama barasını yalıtmak için belirli ulusal kurallar uygulanabilir Güvenlik için koruma: Isıl etkilere karşı koruma Belirli yangın risklerinin mevcut olduğu yerlerde alınacak önlemler İlave: İlave kuralları sağlayan ulusal düzenlemeler mevcut olabilir Güvenlik için koruma: Gerilim bozulmalarına ve elektromanyetik bozulmalara karşı koruma Elektromanyetik bozulmalara karşı tedbirler İlave: Elektromanyetik girişim ve elektromanyetik uyumluluk ile ilgili özel hususlar dikkate alınmalıdır. Daha fazla bilgi, Ek C de verilmiştir Elektrikli donanımların seçilmesi ve montajı Ortak kurallar Dağıtım panoları Dağıtım panoları, EN serisi standardlara uygun olmalıdır. Grup 2 için kullanılan panolar, Grup 2 tıbbi mekânlara çok yakın olacak şekilde tesis edilmeli ve açıkça belirlenebilir olmalıdır. Not 1 - Genel güç beslemesi ve güvenli güç sistemi için tahsis edilmiş dağıtım panoları sağlanmalıdır. Not 2 - Dağıtım panoları, tercihen tıbbi mekânların dışında tesis edilmeli ve yetkisiz kişilere karşı güvenli bir biçimde korunmalıdır. 11

22 ICS ; TS -06 Not 3 - Tıbbi mekân için kullanılan dağıtım panosu, bu panoya tahsis edilen beslediği tıbbi mekândaki bütün işlevleri gerçekleştiren ve gerilimi, güvenli güç sisteminin çalışması için izleyen bir panodur Elektriksel çalışma alanları Elektrikli çalışma alanlarının düzenlendiği yerlerde, ulusal düzenlemeler geçerlidir. Hiçbir ulusal düzenlemenin mevcut olmaması durumunda, varsa aşağıdaki düzenlerin her biri kendisinin çevrelenmiş elektriksel çalışma alanlarına yerleştirilmelidir: Ana transformatör, Anma gerilimleri 1 kv un üzerinde olan anahtarlama istasyonları, Genel güç beslemesi için ana dağıtıcı, Güvenli güç beslemesi için ana dağıtıcı, 12 Güvenli güç beslemesi için sabit jeneratör grubu, Yapılış tipi, çevrelenmiş bir elektriksel çalışma alanına yerleştirilmeyi gerektirirse, ek güvenli güç beslemesi için dönüştürücüye ve kontrol kabinlerine ilave olarak güvenli güç beslemesinde kullanılan merkezi bataryalar. Ayrıca bk. Madde Çalışma şartları ve Haricî etkiler Çalışma şartları Tıbbi IT sistemleri için kullanılan transformatörler Transformatörler, aşağıdaki ilave kurallar ile birlikte EN e uygun olmalıdır. Transformatör, tıbbi mekâna çok yakın olacak biçimde tesis edilmelidir. Not 1 - Transformatörün çıkış bağlantı uçları ile akım kullanan donanım arasında, 25 m gibi azami bir mesafe olması önemle tavsiye edilir. Transformatör, beyan geriliminde ve beyan frekansında beslendiğinde ve yüksüz durumda ölçüldüğünde, çıkış sargısı ve toprak arasındaki kaçak akım ile mahfazanın kaçak akımı, 0,5 ma i aşmamalıdır. Seyyar ve sabit donanımlarda tıbbi IT sistemlerini oluşturmak için, tıbbi mekân veya tıbbi mekânların işlevsel grubu başına en az bir adet tek fazlı transformatör kullanılmalıdır. Beyan çıkış değeri 0,5 kva dan az olmamalı ve 10 kva yı aşmamalıdır. Bir tıbbi mekândaki donanımı beslemek için birçok transformatöre ihtiyaç duyulması durumunda, bu transformatörler paralel olarak bağlanmamalıdır. Not 2 - Bununla birlikte, ulusal kuralların bir fazlı yükleri beslemek için üç fazlı transformatörlerin uygulanmasına izin vermesi durumunda yapılış veya bağlantı yöntemi, primer tarafında dengesiz yük veya diğer muhtemel arızalar olması halinde dahi yük tarafında gerilim yükselmesi meydana gelmeyecek şekilde olmalıdır. Bu şartlar altında, yıldız veya üçgen bağlı sekonder sargıları bulunan üç fazlı transformatörler kabul edilebilir. Ayrıca, üç fazlı yüklerin IT sistemi vasıtasıyla beslenmesi gerekiyorsa, bu amaç için ayrı bir üç fazlı transformatör sağlanmalıdır. Konu ile ilgili olarak, Madde e bakılmalıdır. Tıbbi IT sistemleri için kullanılan transformatörlerde hiçbir kondansatör kullanılmamalıdır Not 3 - Birkaç priz çıkışı için nihai devrelerin beslenmesi ile donanımın tek bir parçası için kullanılan nihai devrelerin beslenmesi arasında bir ayrım yapılması gibi, ulusal şartlar uygulanabilir Grup 2 tıbbi mekânlar için güç beslemesi Tek bir besleme arızası olması durumunda, Grup 2 tıbbi mekânlarda tam güç kaybı önlenmelidir. Not - Tıbbi IT sisteminin uygulamasına ve koruma düzenlerinin toplam seçicilik yönetimine bakılmaksızın, bu husus aşağıdakilerden biri ile elde edilebilir: - İki bağımsız besleme hattının sağlanması (ayrıca bk. madde ) veya - Şebeke beslemesinin yedeği olabilecek, bir ring yapısının sağlanması veya

23 ICS ; TS Yerel bir ilave güç besleme birimi veya - Grup 2 ye ait birkaç oda için ilave güç besleme birimi veya - Şebeke gücünün sürekliliğini sağlamak için eşit derecede etkili başka teknik tedbirler Haricî etkiler Not - Uygun olduğunda, elektromanyetik girişimlerin önlenmesine (bk. Ek C) dikkat edilmelidir Patlama riski İlave kuralları sağlayan ulusal düzenleme mevcut olabilir. Not 1 - ME donanımının alevlenebilir gazlar ve buharlar ile birlikte kullanılması için gerekli kurallar, IEC :2006 da verilmiştir. Not 2 - Tehlikeli şartların oluşabileceği durumlarda (örneğin, alevlenebilir gazların ve buharların olması gibi), özel önlemlerin alınması gerekebilir. Not 3 - Statik elektriğin oluşmasının engellenmesi tavsiye edilir. Oksitleme veya alevlenebilir gazlar için kullanılan herhangi bir tıbbi gaz çıkışının altında tesis edilen elektrikli düzenler (prizler ve anahtarlar ), alevlenebilir gazların tutuşma riskini en aza indirmek için gaz çıkışından (merkezden merkeze) en az 0,2 m bir uzaklıkta yerleştirilmelidir. Not 4 - Tıbbi besleme birimleri için EN ISO ye bakılmalıdır Tanıtma İletkenlerin tanıtılması İlave: Koruyucu kuşaklama iletkenlerinin tanıtılması Tamamlayıcı kuşaklama için kullanılan koruyucu kuşaklama iletkenleri, en azından bağlantı noktalarında yeşil sarı ile işaretlenmelidir Şemalar ve dokümanlar İlave: Kayıtlar, çizimler, kablo şemaları ve değişiklikler ile birlikte elektrik tesisatının planları kullanıcı için sağlanmalıdır. Özellikle, ilgili dokümanlar aşağıda verilmiştir: - Tek hat gösteriminde güvenlik hizmetleri için güç beslemesinin ve normal güç beslemesinin dağıtım sistemini gösteren tek hat görünüş şemaları. Bu şemalar, bina içindeki alt dağıtım panolarının yerine ait bilgileri de içermelidir, - Tek hat gösteriminde dağıtım tablolarını ve anahtarlama düzeni ile kontrol düzenini gösteren, ana ve alt dağıtım panolarına ait blok şemaları, - Binaya ait çizimler, - Kontrol elemanlarının şematik çizimleri, - Standardlarda belirtilen kurallara uygunluğun doğrulanması (örneğin, Madde ), - Normal akımları ve motorlu yükler olması durumunda, yol verme akımlarını gösteren güvenlik hizmetleri için güç beslemesine kalıcı olarak bağlanan yüklerin listesi, - Güvenli güç besleme hizmetleri ve güvenli güç besleme sisteminin çalışması için işlevsel açıklama, Not - Matematiksel doğrulamalara ait örnekler aşağıdadır: 13

24 ICS ; TS Kısa devre şartlarında doğrudan besleme tarafına bağlanan koruyucu düzenlerle otomatik ayırmanın koordinasyonu, - Özellikle elektronik akım kaynakları (güç dönüştürücü) için önemli olan hesaplama ve doğrulama. İlave: Çalıştırma talimatları Çalıştırma ve bakım talimatları kullanıcı için sağlanmalıdır. Özellikle, ilgili dokümanlar aşağıda verilmiştir: - Güvenlik hizmetleri için, bataryalar ile güç kaynaklarının çalışması, muayene edilmesi, deneye tabi tutulması ve bakımı ile ilgili talimatlar, - Devreye almadan önce tamamlanması gereken bütün deneylerin ve gözle yapılan muayenelerin kaydını içeren bir kayıt defteri, - Gözle muayene/muayeneler ile ilgili bilgiler Elektrikli donanımın seçilmesi ve montajı - Kablolama sistemleri İlave: Grup 2 tıbbi mekânlardaki herhangi bir kablolama sistemi, bu mekânlardaki donanımın ve yardımcı donanımların kullanılmasına uygun olmalıdır Elektrikli donanımın seçilmesi ve montajı - Anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni Aşırı akım koruma düzenleri Grup 2 tıbbi mekânlardaki kablolama sisteminin korunması İlave: Tıbbi IT sistemine ait transformatörün sekonder devresinde aşırı yük akımı korumasına izin verilmez. Not - Aşırı akım koruma düzenleri (sigortalar), sadece kısa devre koruması için transformatörün giriş hattında kullanılabilir. Her bir nihai devre için, kısa devreye ve aşırı yük akımına karşı aşırı akım koruması gerekir Yalıtım izleme düzenleri (IMD) IMD, mümkün olduğu kadar tıbbi IT sisteminin başlangıç noktasına yakın olarak tesis edilmeli ve bağlanmalıdır Çeşitli koruma düzenlerinin koordinasyonu Farklı aşırı akım koruma düzenlerinin ayırt edilmesi Seçicilik sağlanmalıdır: Nihai devredeki kısa devre durumunda, dağıtım panosunun giriş tarafındaki devrelerde kesinti olmamalıdır Yalıtım ve anahtarlama düzenleri Otomatik değiştirme düzenleri Otomatik değiştirme düzenleri, besleme hatları arasındaki güvenli ayırma muhafaza edilecek biçimde düzenlenmelidir. Not 1 - Bu durum; örneğin, azami toplam çalışma süresi (ilk arızanın başlamasından anahtarlama düzenindeki elektrik arkının söndürülmesine kadar) otomatik anahtarlama sisteminin asgari zaman gecikmeli geçiş süresinden daha az olacak biçimde sağlanarak elde edilebilir. 14

25 ICS ; TS -06 Bu durumda, otomatik anahtarlama sistemi ile müteakip aşırı akım koruma düzeni arasındaki kablolar, kısa devreye ve toprak arızasına karşı korumalı olarak tesis edilmelidir. Not 2 - Otomatik kademe değiştirme düzenleri, EN e uygun olmalıdır Elektrikli donanımın seçilmesi ve montajı - Diğer donanım Artık akım koruma düzenleri (RCDs) ile korunan prizler Beyan artık çalışma akımı 30 ma i aşmayan RCD ile korunan her bir devre için, RCD tarafından korunan prizlerin azami sayısına dikkat edilmelidir Grup 2 tıbbi mekânlar için tıbbi IT sistemdeki priz devreleri ME donanımını beslemesi amaçlanan prizler, bir besleme göstergesi ile donatılmalıdır. Not 1 - Besleme göstergesi aydınlatmalarında, yeşil ışık tercih edilir. Her bir hastanın tedavi edildiği yerde, örneğin yatak başlarındaki prizlerin düzenlenmesi: - Her bir priz, münferit olarak korunmuş bir devre ile veya, - Birkaç priz, en az iki devre ile ayrı ayrı beslenecek biçimde olmalıdır. Not 2 - Her bir devre, tercihen sadece bir tedavi yerine tahsis edilen prizleri beslemelidir. Devrelerin aynı tıbbi mekândaki başka sistemlerden (TN-S yada TT sistemler) beslenmesi durumunda, tıbbi IT sistemlerinin prizleri, anahtarlanabilir olmamalı ve: - Başka sistemlerde kullanılmalarını önleyecek bir yapılışta olmalı veya, - Açık ve kalıcı bir şekilde işaretlenmelidir Aydınlatma armatürleri ve aydınlatma tesisatı Aydınlatma devreleri Grup 1 ve Grup 2 tıbbi mekânlarda, en azından iki farklı besleme kaynağı sağlanmalıdır. Bu iki kaynaktan biri, güvenlik hizmetleri için elektrik besleme sistemine bağlanmalıdır. Kaçış yollarındaki, diğer aydınlatma armatürleri güvenlik hizmeti beslemesine bağlanmalıdır (bk. Madde ). Not - Asgari aydınlatma seviyesi inceleme aşamasındadır Elektrikli donanımın seçilmesi ve montajı - Güvenlik hizmetleri İlave: Tıbbi mekânlarda güvenlik hizmetleri için bu standarda uygun bir güç beslemesi gerekir. Bu güç beslemesi, genel güç sisteminin arızalanması durumunda, sürekli çalışma için ihtiyaç duyulan tesisata önceden ayarlanan geçiş süresi içerisinde belirli bir süre boyunca enerji sağlamalıdır. Not 1 - Tıbbi mekândan sorumlu yönetim (sağlık personeli dâhil), güvenlik hizmetlerine ihtiyaç duyulan yerlerle ilgili karar verilmesine yardımcı olmalıdır. Ana güç beslemesine sahip olan binanın ana dağıtım panosuna giren bir veya daha fazla gerilimli iletkenin gerilimi 0,5 saniyeden daha fazla bir süre boyunca anma geriliminin % 90 ından daha az bir değere düşerse, güvenli güç besleme sistemi otomatik olarak devreye girmelidir. Not 2 - Güvenlik hizmetlerine ait elektrik kaynakları ile elektrik besleme sistemi; periyodik doğrulama ve gerekli bakım, güvenlik hizmetleri için elektrik güç beslemesinin kullanılabilirliği azalmaksızın ve elektrik güç beslemesi bozulmaksızın gerçekleştirilebilecek biçimde düzenlenmelidir. 15

26 ICS ; TS Sınıflandırma Güvenlik hizmetlerinin sınıflandırılması Bu madde aşağıdaki ile değiştirilmiştir: Güvenlik hizmetlerinin sınıflandırılması Ek A da verilmiştir Güvenlik hizmetlerine ait elektrik kaynakları Genel güç besleme kaynağının arızalanması durumunda, güvenlik hizmetlerine ait güç beslemesi, Madde , Madde ve Madde te belirtilen donanımı belirli bir zaman periyodu boyunca ve önceden belirlenen değiştirme süresi içerisinde elektrik enerjisi ile besleyecek biçimde enerjilendirilmelidir Güvenli güç besleme kaynaklarının münferit bileşenleri ile alt grupları arasındaki kabloların ara bağlantıları için, Madde ye bakılmalıdır. Not - Güvenlik hizmetleri güç besleme kaynağını ana dağıtım panosuna bağlayan devre, bir güvenli devre olarak kabul edilmelidir Prizlerin güvenli güç besleme kaynağından beslenmesi durumunda, bu prizler kolaylıkla belirlenebilir olmalıdır. Güvenli güç besleme kaynağından beslenen prizler, güvenlik hizmetleri sınıflandırmasına göre de kolaylıkla belirlenebilir olmalıdır Güvenli güç besleme hizmetleri ile ilgili ayrıntılı kurallar Değiştirme süresi 0,5 saniyeye eşit veya bu süreden daha az olan güç besleme kaynakları Dağıtım panosundaki bir veya daha fazla hat iletkeninde gerilim arızası olması durumunda: - Ameliyathane masalarının aydınlatma armatürleri, - Monitörler gibi birleşik gerekli donanım dâhil, endoskopi işlemleri gibi, donanımın uygulamasında esas olan aydınlatma kaynaklarını ihtiva eden ME donanımı, - Kritik yaşam desteği sağlayan ME donanımı için en az 3 saat boyunca güç beslemesini sağlayabilen bir güvenli güç beslemesi kullanılmalıdır. Güç beslemesi, 0,5 saniyeyi aşmayan bir değiştirme süresi içerisinde önceki konumuna getirilmelidir. Not 1 - Güç kaynağının Madde ye göre tesis edilmesi durumunda, 3 saatlik süre 1 saate düşürülebilir. Not 2 - Endoskopik cerrahi alanı aydınlatma armatürlerinde kullanılan ışık kaynakları, gerekli olan diğer aydınlatma armatürleri arasında yer alabilir Değiştirme süresi 15 saniyeye eşit veya bu süreden daha az olan güç besleme kaynakları Güvenlik hizmetleri için kullanılan ana dağıtım panosundaki bir veya daha fazla iletken geriliminin 3 saniyeden daha fazla bir süre boyunca anma geriliminin % 90 ından daha az bir değere düşmesi durumunda, Madde a uygun olan donanım, 15 saniye içerisinde en az 24 saat boyunca donanımı besleyebilen bir güvenli güç besleme kaynağına bağlanmalıdır. Not - Tıbbi kuralların ve herhangi bir tedavi işlemi dâhil mekânın kullanılmasının müsaade etmesi ve binanın 3 saat içerisinde kolaylıkla tahliye edilmesi durumunda, 24 saatlik süre en az 3 saate düşürülebilir. 16