Elektrik İş Güvenliği ve Mevzuatı

Transkript

1 Elektrik İş Güvenliği ve Mevzuatı TOPRAKLAMA Güz Dönemi

2 Topraklama Topraklama işletme akımı devresinin bir noktasının veya bir tesisin akım taşımayan iletken kısımları ile toprak arasında iletken bir bağlantı kurmak olarak tanımlanabilir. Topraklama tesisleri fonksiyonlarına göre üç başlık altında incelenir. 1)Koruma Topraklaması 2)İşletme Topraklaması 3)Fonksiyonel Topraklama

3 Topraklama Tesisi

4 Topraklama İletkeni Topraklanacak bir cihazı ya da tesis bölümünü, bir topraklayıcıya bağlayan toprağın dışında veya yalıtılmış olarak toprağın içinde döşenmiş bir iletkendir. Nötr iletkeni veya ana iletken ile topraklayıcı arasındaki bağlantıya bir ayırma bağlantısı, bir ayırıcı ya da topraklama bobini veya direnç bağlanmışsa bu durumda sadece topraklayıcı ile belirtilen cihazlara en yakın toprak tarafındaki bağlantı ucu arasındaki bağlantı toprak iletkenidir.

5 Topraklama Barası Tek noktadan topraklanacak birden çok tesis elemanı bulunması durumunda kullanılır. S iletken kesiti I topraklama hattından akacak akımın efektif değeri T hata süresi k malzeme katsayısı

6 Topraklayıcı Topraklanması istenen tesisin toprak ile iletken bağlantı sağlamasına yarayan tesis ekipmanıdır. Toprağa gömülü olarak kullanılır.. Yapılarına göre 3 farklı başlık altında incelenirler 1. Çubuk topraklayıcı veya boru topraklayıcı 2. Şerit veya örgülü iletken topraklayıcı 3. Levha topraklayıcı

7

8 Topraklayıcı Malzemeye bağlı topraklayıcı boyutları

9 9 Topraklama Direnci Bir topraklama tesisi ile bundan yeteri kadar uzakta bulunan referans toprak arasında ölçülen direnç değeridir. Toprak özdirenci, toprak cinsine, rutubet durumuna ve sıcaklığına bağlıdır. Topraklama direnci MEGER yardımı ile ölçülür.

10 AG Topraklama Yöntemleri

11 11 Yönetmeliklerde üç çeşit topraklama bağlantısı tanımlanmıştır. Bu bağlantıları tanımlayan ilk harf transformatör / generatör yıldız noktasının toprakla ilintisini gösterir: T - Toprağa bağlı, I - Topraktan yalıtılmış. İkinci harf aygıtların toprağa bağlantı durumunu gösterir: T - Toprağa bağlı, N - Nötr (sıfır) hattına bağlı. Buna göre, TN, TT ve IT biçiminde üç ana sistem vardır. TN sisteminde üç alt grup ortaya çıkmaktadır. TN-C, TN-S, TN-C-S S: Ayrık (Separated), C: Birleştirilmiş (Combined).

12 12 TT Sistemi N Bina 1 Bina 2 N Sistem nötrü ve aygıtlar ayrı ayrı topraklanmış

13 13 TN-C Sistemi N PEN PE PE Koruma ve nötr fonksiyonları birleştirilmiş

14 14 TN-S Sistemi N N PE Koruma ve nötr fonksiyonları farklı iletkenlerle sağlanmış

15 15 N TN-C-S Sistemi PEN A N PE TN-C TN-S Koruma ve nötr fonksiyonları, şebekenin bir bölümünde birleştirilmiş, bir bölümde ayrılmış

16 16 IT Sistemi N PE R Sistem nötrü yalıtılmış ve aygıtlar topraklanmış

17 Sıfırlama Elektrikli aygıtların metal bölümleriyle nötr iletkeninin birbirine bağlanmasına sıfırlama denir. Topraklamaya göre daha kolay ve ucuz olan sıfırlama yönteminde, elektrikli aygıtta herhangi bir kaçak olduğunda kısa devre oluşur ve sigorta atarak cihazın enerjisini keser. Sıfırlama Yapılmış Priz Topraklama Yapılmış Priz

18 Binayı besleyen ana kolon hattının kopması sonucu yeniden bağlantı yapılırken nötr ve faz uçları yer değiştirebilir. bu durumda sıfırlamayla korunan aygıtın gövdesine faz gider, sigorta atmaz. Sıfırlamayla korunan aygıtın besleme kablosunda nötr hattı koptuğunda faz alıcının gövdesine gider, sigorta atmaz.

19 Çeşitli topraklama tesislerinin işletme dönemi içindeki muayene, ölçme ve denetlemelere ilişkin önerilen periyotlar 1. Elektrik üretim iletim ve dağıtım tesisleri (enerji nakil ve dağıtım hatları hariç) için: 2 yıl, 2. Enerji nakil ve dağıtım hatları için: 5 yıl, 3. Sanayi tesisleri ve ticaret merkezleri için: i) Topraklamalara ilişkin dirençlerinin muayene ve ölçülmesi: 1 yıl, ii) Topraklama tesisleri ile ilgili diğer muayene, ölçme ve kontroller: 2 yıl 4. Sabit olmayan tesisler için: i) Sabit işletme elemanları için: 1 yıl, ii) Yer değiştirebilen işletme elemanları için: 6 ay. 5. Parlayıcı, Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerleri ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük kapsamındaki topraklama tesisleri ile ıslak ortamlarda çalışılan işyerlerindeki topraklama tesislerinin muayene, ölçme ve denetleme periyotları 1 yılı aşamaz. Hava hatları dışındaki kuvvetli akım tesislerinde işletme tarafından tesisin özellikleri göz önüne alınarak belirli aralıklarla denetleme ve yoklamaların süresi hiç bir zaman 2 yılı geçmemelidir.