EKONOMİK GELİŞMELER Ocak 2013

Transkript

1 EKONOMİK GELİŞMELER Ocak 2013 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU

2 İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI 3 TURİZM GELİRİ ve GİDERİ 5 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 6 ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE) 6 GRAFİKLER Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği.. 3 Grafik 2 : Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret. 4 TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 1

3 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2012 yılı üçüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %7,7 lik artışla Milyon TL olmuştur yılının üçüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %1,6 lık artışla Milyon TL olmuştur yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 10,5 lik artışla Milyon TL olmuştur yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 2,6 lık artışla Milyon TL olmuştur. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2012 yılı üçüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,9 luk artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki döneme göre %0,2 artmıştır. İstihdam İşsizlik ve İşgücü Hareketleri İşsizlik oranı %9,4 seviyesinde gerçekleşti Türkiye genelinde işsiz sayısı 2012 yılı Kasım (1) döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 201 bin kişi artarak 2 milyon 630 bin kişiye yükseldi. İşsizlik oranı ise 0,3 puanlık artış ile %9,4 seviyesinde Tarım dışı işsizlik oranı 0,3 puanlık artış ile %11,7, yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı ise 1,8 puanlık artış ile %18,8 oldu. İstihdam edilenler 1 milyon 24 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin sayısı 2012 yılı Kasım döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 24 bin kişi artarak 25 milyon 291 bin kişiye yükseldi. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 37 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 987 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %23,8'i tarım, %19 u sanayi, %7,2 si inşaat, %50'si ise hizmetler sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında inşaat sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,3 puan, hizmetler sektörünün payı 1 puan artarken, tarım sektörünün payı 0,9 puan, sanayi sektörünün payı ise 0,4 puan azaldı. İstihdam oranı %45,9 olarak İstihdam edilenlerin oranı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 puanlık bir artış göstererek %44,9 dan %45,9 a yükseldi. İşgücüne katılma oranı %50,7 olarak Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, 2012 yılı Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,3 puanlık artışla %50,7 oldu. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,5 puanlık artışla %71,8, kadınlarda ise 1,9 puanlık artışla %30,2 olarak İstihdam edilenler 1 milyon 23 bin kişi arttı. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 2

4 İthalat İhracat ve Dış Ticaret Açığı Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2012 yılı Aralık ayında, 2011 yılının aynı ayına göre %1,4 artarak milyon dolar, ithalat %3,7 azalarak milyon dolar olarak İhracatın ithalatı karşılama oranı 2011 Aralık ayında %60,6 iken, 2012 Aralık ayında %63,8 e yükseldi. Dış ticaret açığı %11,6 azaldı. Aralık ayında dış ticaret açığı %11,6 azalarak milyon dolardan milyon dolara geriledi. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2012 yılı Aralık ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat %4,7, ithalat %0,2 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2012 Aralık ayında bir önceki aya göre ihracat %4,5, ithalat %3,6 azaldı. Avrupa Birliği ne ihracat %4,8 azaldı. Avrupa Birliği nin (AB) ihracattaki payı 2011 Aralık ayında %41,7 iken, 2012 Aralık ayında %39,2 ye geriledi. AB ye yapılan ihracat, 2011 yılının aynı ayına göre %4,8 azalarak milyon dolar olarak En fazla ihracat yapılan ülke Irak oldu. En fazla ihracat yapılan ülke, 2012 Aralık ayında Irak oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2011 yılı Aralık ayına göre %10,6 artarak milyon dolar olurken; Irak ı sırasıyla Almanya (989 milyon dolar), Birleşik Arap Emirlikleri (694 milyon dolar) ve İngiltere (690 milyon dolar) takip etti. İthalatta ilk sırayı Rusya aldı. Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat, geçen yılın aynı ayına göre %2,9 azalarak milyon dolar olarak Rusya Federasyonu nu sırasıyla Almanya (2 106 milyon dolar), Çin (1 754 milyon dolar) ve İtalya (1 052 milyon dolar) izledi. İhracatta motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları ilk sırada yer aldı. Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği Dış Ticaret, Aralık Dış Ticaret, Ocak-Aralık TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3

5 İhracatın %59,6 sını KOBİ ler gerçekleştirdi yılında girişim ihracat, girişim ithalat yaptı. İhracatın %59,6 sı kişi çalışan ve KOBİ olarak değerlendirilen girişimler tarafından gerçekleştirildi. İthalatın ise %39,9 u KOBİ ler tarafından yapıldı. İhracatta 0-9 kişi çalışan mikro girişimlerin payı %15,2 olurken, %25,7 si kişi çalışan küçük ölçekli girişimler, %18,7 si kişi çalışan orta ölçekli girişimler ve %40,2 si 250+ kişi çalışan girişimler tarafından gerçekleştirildi. İthalatın %60 ı 250+ kişi çalışan büyük girişimler tarafından gerçekleştirilirken, 0-9 kişi çalışan mikro ölçekli girişimlerin payı %6,5, kişi çalışan küçük ölçekli girişimlerin payı %15,3 ve kişi çalışan orta ölçekli girişimlerin payı %18,2 oldu. Dış ticarette sanayi sektörü ilk sırada. Girişim ana faaliyetleri esas alındığında ihracatın %59,4 ü, ithalatın ise %52,9 u sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin ihracattaki payı %36,5, ithalattaki payı ise %32,5 düzeyinde Grafik 2. Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret Sanayi sektörü ihracatının %63,6 sı 250+ kişi çalışan büyük girişimler tarafından yapıldı. Ticaret sektörünün ihracatında ise %46,8 payla kişi çalışan küçük ölçekli girişimler en yüksek paya sahip grup oldu. Sanayi sektörü tarafından yapılan ithalatta %74,3 payla 250+ kişi çalışan büyük girişimler, ticaret sektörü tarafından yapılan ithalatta ise %30,6 payla kişi çalışan küçük ölçekli girişimler ilk sırada yer aldı. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 4

6 Turizm Geliri ve Gideri Turizm geliri geçen yılın aynı çeyreğine göre %17,2 arttı. Turizm geliri Ekim, Kasım ve Aralık aylarından oluşan IV. çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %17,2 artarak bin $ oldu. Turizm gelirinin %75,1 i yabancı ziyaretçilerden, %24,9 u ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edildi. Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile organize etmektedirler. Bu çeyrekte yapılan harcamaların bin $ ını kişisel harcamalar, bin $ ını ise paket tur harcamaları oluşturdu. Turizm geliri 2012 yılında bir önceki yıla göre %1,8 artarak bin $ oldu. Turizm gelirinin %77,9 u yabancı ziyaretçilerden, %22,1 i ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edildi. Bu yılda yapılan harcamaların bin $ ını kişisel harcamalar, bin $ ını ise paket tur harcamaları oluşturdu. Ziyaretçilerin kişi başına ortalama harcaması 795 $ oldu. Bu çeyrekte yabancıların ortalama harcaması 695 $, yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması ise $ oldu. Bu yılda yabancıların ortalama harcaması 577 $, yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması ise $ oldu. Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı çeyreğine göre %3,5 arttı. Ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 2012 yılı IV. çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,5 artarak kişi oldu. Bunların ünü yabancılar, ini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturdu. Ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 2012 yılında bir önceki yıla göre %1,7 artarak kişi oldu. Bunların ini yabancılar, sini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturdu. Turizm gideri geçen yılın aynı çeyreğine göre %11,5 azaldı Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı çeyreğine göre %11,5 azalarak bin $ oldu. Bunun bin $ ını kişisel, bin $ ını ise paket tur harcamaları oluşturdu. Bu yılda turizm gideri, geçen yıla göre %18,6 azalarak bin $ oldu. Bunun bin $ ını kişisel, bin $ ını ise paket tur harcamaları oluşturdu. Yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı 2011 yılı IV. çeyreğine göre %14,7 arttı. Bu çeyrekte yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %14,7 artarak kişi oldu. Bunların kişi başı ortalama harcaması 847 $ olarak Bu yılda yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı bir önceki yıla göre %7,6 azalarak kişi oldu. Bunların kişi başı ortalama harcaması 698 $ olarak TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 5

7 Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TÜFE de aylık değişim %1,65 olarak TÜFE de (2003=100 temel yıllı) 2013 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %1,65, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,65, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,31 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,62 artış Aylık en yüksek artış %14,26 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Ocak ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %4,00, çeşitli mal ve hizmetlerde %1,71, ev eşyasında %1,08, lokanta ve otellerde %0,95, konutta %0,70, sağlıkta %0,50, ulaştırmada %0,50, eğlence ve kültürde %0,24, eğitimde %0,10 artış, haberleşmede %0,02, giyim ve ayakkabıda %6,95 düşüş Yıllık en yüksek artış %15,35 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda TÜFE de, bir önceki yılın aynı ayına göre konut (%10,69), lokanta ve oteller (%9,52), giyim ve ayakkabı (%9,27) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Aylık en yüksek artış %2,69 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) de oldu. İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) Düzey 2 de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) (%8,13) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) (%9,56) bölgesinde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ÜFE de aylık %0,18 düşüş Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE), 2013 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %0,18 düşüş, bir önceki yılın aynı ayına göre %1,88 ve on iki aylık ortalamalara göre %5,33 artış gösterdi. Aylık değişim; tarımda %2,62 düşüş, sanayide %0,29 artış olarak Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,57 düşüş ve on iki aylık ortalamalara göre %4,63 artış Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın aynı ayına göre %3,86 ve on iki aylık ortalamalara göre %5,47 artış Sanayide en yüksek aylık artış tütün ürünleri imalatında Sanayinin üç sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe %2,77 artış, imalat sanayi sektöründe %0,29 artış, elektrik, gaz ve su sektöründe %0,59 düşüş olarak Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler tütün ürünleri imalatı (%6,07), maden kömürü ve linyit (%5,63), suyun toplanması, arıtımı ve dağıtımı (%3,68), taş ocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (%3,39) alt sektörleridir. Buna karşılık metal cevheri (%-3,53), büro makineleri imalatı (%- 2,04), mobilya ve başka yerde sınıflandırılmayan diğer ürünlerin imalatı (%-1,79), iletişim teçhizatı imalatı (%-1,20) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 6