ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİ SEKTÖREL

Transkript

1 AR&GE B Ü L T E N AR&GE BÜLTEN 2009 ARALIK - SUNUŞ 2014 AĞUSTOS İÇİNDEKİLER ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ Sunuş EKONOMİ Borsa İstanbul Özel Pazar Kasım 2014 de Faaliyete Giriyor Erdem ALPTEKİN SEKTÖREL İnşaat Sektörü Haziran 2014 Dönemi Açıklanan Rakamsal Performansın Değerlendirme Sonuçları Nurel KILIÇ Dünyada ve Türkiye de Temizlik Sektörü Ahmet YETİM Züchex Uluslararası Zücaciye ve Ev Eşyaları Fuarı Ziyareti Sonuçları Sait KAYA BÖLGESEL Türkiye nin Batıya Açılan Yüzü İzmir in Profili Hande UZUNOĞLU 1

2 Değerli Üyelerimiz, AR&GE BÜLTEN 2014 AĞUSTOS SUNUŞ Türkiye, siyasetin ana gündem olduğu sıcak günleri yaşamaya devam ediyor. Bu ayki en önemli konu şüphesiz Cumhurbaşkanlığı seçimiydi. İş dünyası olarak istikrarın devamı en büyük temennimiz. Sayın Erdoğan ülkemize 12 yıl istikrar getirdi. Bu 12 yıllık iktidarın ardından halkın oylarıyla Cumhurbaşkanı seçildi. Yeni Başbakanımız ise Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu oldu. Başbakan Ahmet Davutoğlu, 29 Ağustos ta yeni hükümet kabinini Cumhurbaşkan a sundu. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek in yeni kabinede de yer alması uluslararası yatırımcılar ve iş dünyası tarafından olumlu karşılandı. İş dünyası ekonomiye yönelinmeyi beklerken, gündemi daha çok komşularımızdaki siyasi çatışmalar meşgul ediyor. Bu nedenle dünyada ve Türkiye de siyasi risk çok yüksek. Avrupa ekonomileri toparlanabilmiş değil. Arjantin Ekonomi Bakanı ülkenin iflasa düştüğünü açıkladı, Avrupa nın dev ekonomilerinde büyüme görülmüyor. Ülkemizde sanayi üretimindeki artış giderek yavaşlıyor, Haziran ayında cari açık, 4,1 milyar dolar oldu, Temmuz ayı enflasyon rakamı beklentilerin oldukça üzerinde geldi. Haziran da ihracat % 4 artarak 12,9 milyar dolar, ithalat ise % 1,1 lik gerileme ile 20,8 milyar dolar oldu. Ortadoğu daki karışıklıklar, Afrika daki ebola salgını, Irak taki IŞİD saldırıları ihracatçılarımızı zorluyor. Bu ay bültenimizin ekonomi, sektörel ve bölgesel bölümlerinde; Borsa İstanbul un oluşturduğu Özel Pazar ın faaliyete geçişi, İnşaat sektörünün 2014 ilk yarı yıldaki performansı, Dünyada ve Türkiye de temizlik sektörü, Züchex Uluslararası Zücaciye ve Ev Eşyaları Fuarı Ziyareti ve İzmir in ekonomik profili ile ilgili yazılarımızı bulabilirsiniz. Odamız Araştırma ve Meslekleri Geliştirme Müdürlüğü uzmanları tarafından hazırlanan AR&GE Bülten'in üyelerimize, kamu otoritelerine ve ilgililere yararlı olacağını umuyor, bol kazançlı günler diliyoruz. Ekrem DEMİRTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı 2

3 2014 AĞUSTOS EKONOMİ BORSA İSTANBUL ÖZEL PAZAR KASIM 2014 DE FAALİYETE GİRİYOR Türkiye deki firmaların temel sorunu finansman yetersizliği. Bir fikri olan ancak bu fikri finansman bulamadığı için iş fikrine dönüştüremeyen firmaların sayısı gün geçtikçe artıyor. Bu nedenle özellikle sermaye piyasalarının firmalara sermaye yaratma konusunda önemli bir görevi üstlenmesi gerekiyor. Zamanında büyük maliyetler nedeniyle halka arz olmayan, borsada işlem yapan ama tahtası kapanıp zarar eden ya borsada ciddi değer kayıplarına uğrayan yatırımcılar var. Bu kötü tecrübeler sermaye piyasasının ve özellikle borsanın imajını zedeledi. Bunu tersine dönüştürmek ve sermaye piyasalarının girişimcilere ve yatırımcılara daha faydalı olması amacıyla yoğun çalışmalar yapılıyor. Son yıllarda girişimciliğin geliştirilmesi konusunda olumlu gelişmeler yaşanıyor. Çünkü girişimciliğin geliştirilmesi, Türkiye de büyümenin sürdürülmesi için büyük önem taşıyor. Melek yatırımcılara yönelik düzenlemeler, halka arz seferberliği, KOSGEB Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi bunlardan birkaçı. En son olarak Borsa İstanbul melek yatırımcılar, girişim sermayesi ve özel şirketleri bir araya getirmek amacıyla Özel Pazar adını verdiği bir pazar oluşturuyor. Özel Pazar ile yatırım anlayışı değişiyor. Özel Pazar ın, şirketlere halka açılmadan finansman bulma, payını satmak isteyen şirket ortaklarına likidite sağlama, yatırımcılara ise hem yeni yatırım seçenekleri, hem de yatırımlarını likide edebilme imkanı sunması planlanıyor. 3 Erdem ALPTEKİN

4 2014 AĞUSTOS EKONOMİ Özel Pazar, Borsa İstanbul bünyesinde girişimciler ile yatırımcıları uzun vadeli ortaklıklar için bir araya getirmeyi hedefliyor. Yeni ortaklar, hızlı, güvenli ve bürokrasiden uzak bir şekilde Özel Pazar sayesinde bulunacak. Bu platformda, yeni yatırımlar için borçlanmak yerine şirketlere sermaye ve tecrübe aktaracak ortaklar bulunması amaçlanıyor. Özel Pazar a şirketler, şirket ortakları, nitelikli yatırımcılar, sertifikalı melek yatırımcılar, servis sağlayıcılar ve aracılar hemen üye olabilecekler. Özel Pazar, melek yatırımcılar, nitelikli yatırımcılar ve özel sermaye fonları için yatırım değerlendirmesini yapabilecekleri güvenilir bir ortam sunuyor. Özel Pazar da iki farklı segment mevcut. Yeni girişimler ile yükselen girişimler melek yatırımcılara doğrudan erişim imkanı bulacak. Yeni pazar yeri sayesinde hem erken aşama yeni girişimler, hem de girişiminde yol kat ederek belirli bir büyüklüğe erişmiş yükselen girişimler, nitelikli ya da lisanslı melek yatırımcılara doğrudan erişim imkanı bulacak. Pazarda, ortaklık ve pay alım-satım sürecinde ihtiyaç duyulan hukuki ve finansal danışmanlık gibi birçok konuda şirketler ile yatırımcılara destek olunacak. Pazarda, servis sağlayıcılar ve aracılar da yer alacak olup gerekli olan tüm hizmetler tek platformdan sunulacak. Neden Özel Pazar Oluşturuldu? sorusunun yanıtını aşağıda bulabilirsiniz: Dünyada bir borsanın sıfırdan kurduğu ilk geniş kapsamlı özel şirket pazarının sunduğu hizmetlere tek platformdan ulaşım, Halka açılmadan pay alım-satımı, Şirketlerin ve yatırımcıların finansman ve likidite ihtiyaçlarına kolay, hızlı ve düşük maliyetli çözüm, Borçlanmadan kaynak sağlama, ortaklarını seçme ve şirket yönetimini kontrol etme olanağı, Halka açık şirketlerin tabi olduğu izahname düzenleme, kamuyu aydınlatma vb. yükümlülüklerden ve SPK mevzuatından muafiyet, Yeni ortak ve finansman bulmak için yerli ve yabancı pek çok yatırımcı alternatifini değerlendirme imkanı, Yatırımcılar için farklı sektörlerden farklı büyüklüklerde çok sayıda şirket ile tanışma ve hızlı büyüyen şirketlere yatırım yapma fırsatı, Sertifikalı melek yatırımcılar için dünyadaki en yüksek vergi avantajlarından yararlanma fırsatı, Verilecek bilgiler ile bilgi verme sürecini yönetme ve kontrol etme, bilgilerin gizliliğini sağlama imkanı, İsim göstermeden karşı tarafı bulma imkanı, Yatırımcılar için yatırımlarını nakde dönüştürerek çıkış imkanı, Çözüm ortaklarımız tarafından sunulan hukuki ve finansal danışmanlık, değerleme, aracılık gibi hizmetlere talep halinde uygun fiyatlarla ulaşım, 4

5 2014 AĞUSTOS EKONOMİ İlgi alanına göre algoritmik eşleşme, kapsamlı bir arama motoru ile karşı tarafı bulma, Veri ve Görüşme Odası uygulaması ile güvenli bir ortamda doküman paylaşımı ve görüşme yapma olanakları, Borsa İstanbul güvencesinde tanışma ve görüşme imkanı ile Borsa İstanbul un sağlayacağı diğer desteklerden faydalanma fırsatı, Şirketlerin finansman bulma sürecini kendi kontrolünde ve aracısız yürütebilme kabiliyeti. 1 Özel Pazarın işleyişi şu şekilde olacak: Özel Pazar'a kayıt olunuyor. Üyelik Formu dolduruluyor. Üyelik onaylanınca üye girişi yapılıyor. Üyelik tipi seçiliyor ve başvuru yapılıyor. Öneri listesi ya da arama motorundan ilgilenilen karşı taraf bulunuluyor. Karşı tarafla doğrudan iletişime geçmek için ilgi bildirimi gönderiliyor. Karşı taraf ilgi bildirim kabul edilirse, ilgilenilen üye ile ilgili daha detaylı özel bilgilere ve belgelere ulaşabiliyor, kendisiyle görüşmeler yapmak için elektronik ortamda oluşturulan güvenli veri ve görüşme odası kullanılabiliyor. Pay alım satımı için anlaşıldığında anlaşma bildirimi anlaşılan üye ile birlikte onaylanıyor. Yeni girişimler kategorisinde üyelik başvurusu yapabilmek için şirketin kuruluş tarihinden itibaren en az 6 ay ve en fazla 5 yıl geçmiş olması gerekmektedir. Başvuru belgeleri şirket veya şirket ortakları tarafından platforma elektronik olarak yüklenir. Belgelerin bir defada yüklenmesi ve başvurunun tamamlanması gerekmemektedir. İstenilen şirket başvuru belgeleri; şirketin anonim şirket olduğunu ve kuruluş tarihini gösterir ticaret sicili kaydı, şirketin esas sözleşmesi, imzalı özel pazar üyelik sözleşmesi ve imza sirküleri (ayrıca posta ile gönderilmesi ya da elden teslim etmeleri gerekmektedir.), şirket sermayesinin %100 üne ilişkin ortaklık yapısını gösteren pay defterinin ilgili sayfaları (noter onaylı) (Ayrıca posta ile gönderilmesi ya da elden teslim etmeleri gerekmektedir.), şirket daha önce yatırım almışsa ilgili yatırımcının ya da program ortağının logosunun ya da isminin şirket logosu ile beraber konmasını talep eden ya da yazı, finansal tablolarda belirtilen bilgiler dışında vadesi geçmiş borcu olmadığına dair beyan ya da varsa borcun içeriğine ilişkin açıklama, girişimci iş planı, sadeleştirilmiş finansal tablolar, varsa sahip olduğu patentler vs., şirketi, işi ve kurucu ortaklar ile şirket yöneticilerini tanıtıcı özet bilgidir. (Başvuru formlarında belirtilen ilgili alanlara yüklenecektir) Şirket ortağı başvurusu için ek belgeler ise; ortağın, gerçek kişi ise noter onaylı nüfus cüzdanı örneği veya pasaport örneği, tüzel kişi ise ticari sicil kaydı ve imza sirküleri, imzalı özel pazar üyelik sözleşmesidir. (Ayrıca posta ile gönderilmesi ya da elden teslim etmeleri gerekmektedir.) 1 Borsa İstanbul Özel Pazar Web Sitesi, ( ). 5

6 2014 AĞUSTOS EKONOMİ Özel Pazar, yenilikçi ve büyüyen şirketleri de desteklemektedir. Şirketiniz aşağıdaki koşulları karşılıyorsa Yükselen Girişimler kategorisinde başvurabilirsiniz. Bağımsız denetimden geçmiş veya herhangi bir yasal otoriteye verilen son iki yıldaki herhangi bir döneme ait mali tablolardaki aktif büyüklüğünün veya satış gelirlerinin asgari 5 milyon TL olması, Şirketin kuruluşundan itibaren en az 2 yıl geçmiş olması. İstenilen Şirket Başvuru Belgeleri ise; şirketin anonim şirket olduğunu ve kuruluş tarihini gösterir ticaret sicili kaydı, şirketin esas sözleşmesi, imzalı özel pazar üyelik sözleşmesi ve imza sirküleri (Ayrıca posta ile gönderilmesi ya da elden teslim etmeleri gerekmektedir.), şirket sermayesinin %100 üne ilişkin ortaklık yapısını gösteren pay defterinin ilgili sayfaları (noter onaylı) (Ayrıca posta ile gönderilmesi ya da elden teslim etmeleri gerekmektedir.), asgari son 2 yıla ait mali tablolar (VUK a göre hazırlanmış ya da şirket yabancı ise muadili finansal tablolar ya da varsa bağımsız denetimden geçmiş mali tablolar), finansal tablolarda belirtilen bilgiler dışında vadesi geçmiş borcu olmadığına dair beyan ya da varsa borcun içeriğine ilişkin açıklamadan oluşuyor. Şirket ortağı başvurusu için ek belgeler ise; ortağın, gerçek kişi ise Noter Onaylı Nüfus Cüzdanı Örneği veya Pasaport Örneği, tüzel kişi ise ticari sicil kaydı ve imza sirküleri ve imzalı özel pazar üyelik sözleşmesidir. (Ayrıca posta ile gönderilmesi ya da elden teslim etmeleri gerekmektedir.) Lisanslı Melek Yatırımcı (Bireysel Katılım Yatırımcısı) ya da Nitelikli Yatırımcı iseniz özel pazara üye olabilirsiniz. Her iki yatırımcı türünden sizin için en uygun olanını seçerek Özel Pazar a üyelik başvurusunda bulunabilirsiniz. Gerçek kişi iseniz ve Hazine Müsteşarlığı ndan alınmış olan bireysel katılım yatırımcısı lisansınız varsa üye olmak için hemen başvurabilirsiniz. Eğer sertifikanız yoksa Hazine Müsteşarlığı na lisans başvurusu yapabilirsiniz ve cazip vergisel avantajlardan yararlanabilirsiniz. Lisans başvurusu için gerekli bilgileri Hazine Müsteşarlığı nın internet sitesinden alabilirsiniz. %a7erik%2fbks%2fba%c5%9fvuru+s%c4%b1ras%c4%b1nda+%c4%b0stenen+bel geler_ pdf Hem tüzel hem de gerçek kişi yatırımcılar, nitelikli yatırımcı statüsüyle üyelik başvurusu yapabilirler. Eğer Merkezi Kayıt Kuruluşu nda bir nitelikli yatırımcı hesabınız varsa hemen Özel Pazar da yatırımcı üyeliği başvurusu yapabilirsiniz. 6

7 2014 AĞUSTOS EKONOMİ Merkezi Kayıt Kuruluşu'nda hesabınız yoksa bir aracı kuruma ve bankaya başvurarak nitelikli yatırımcı hesabı oluşturabilirsiniz. Aracı kurum ve banka vasıtasıyla nitelikli yatırımcı hesabı açtırabilmek için aşağıdaki şartlar aranmaktadır. Aracı kurum, banka, portföy yönetim şirketi, kolektif yatırım kuruluşu, emeklilik yatırım fonu, sigorta şirketi, ipotek finansman kuruluşu, varlık yönetim şirketi ya da bunlara muadil yurt dışında yerleşik kuruluş iseniz profesyonel müşteri sıfatıyla nitelikli yatırımcı olabilirsiniz. Bu kurumlar dışında bir tüzel kişi iseniz nitelikli yatırımcı talebinde bulunmak için nakit mevduatlarınızın ve sahip olduğunuz sermaye piyasası araçlarının da dahil olduğu finansal varlıklarınızın toplamının Türk Lirası tutarını aşması ya da aktif toplamının Türk Lirası, yıllık net hasılatınızın Türk Lirası, özsermayenizin Türk Lirasının üzerinde olması kıstaslarından en az ikisini taşımanız gerekmektedir. Gerçek kişi iseniz nitelikli yatırımcı talebinde bulunmak için nakit mevduatlarınızın ve sahip olduğunuz sermaye piyasası araçlarının da dahil olduğu finansal varlıklarınızın toplamının Türk Lirası tutarını aşması gerekmektedir. Aracı kurum ve bankaların listesine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. Nitelikli yatırımcı kaydı olmayan bir tüzel kişi iseniz ve bir aracı kurum ve banka vasıtasıyla nitelikli yatırımcı kaydı oluşturmak istemiyorsanız, aşağıdaki şartları taşıdığınızı gösteren son döneme ait mali tablolarınızı Özel Pazar platformuna yükleyebilirsiniz. "Aktif toplamının Türk Lirası, yıllık net hasılatının Türk Lirası, özsermayesinin Türk Lirasının üzerinde olması kıstaslarından en az ikisini taşımanız gerekmektedir. İstenilen Yatırımcı Başvuru Belgeleri aşağıdaki gibidir: İmzalı Özel Pazar Üyelik Sözleşmesi ve tüzel kişi yatırımcılar için imza sirküleri (Ayrıca posta ile gönderilmesi ya da elden teslim etmeleri gerekmektedir.). Gerçek kişiler için nüfus cüzdanı örneği. Tüzel kişiler için esas sözleşme / şirket sözleşmesi veya ilgili düzenleyici kamu kurumundan alınan faaliyet izin belgesi. Nitelikli yatırımcı kaydı olanların Platformun ilgili alanından nitelikli yatırımcı olduklarını bildirmeleri (MKK kaydı, Özel Pazar tarafından kontrol edilecektir.). Nitelikli yatırımcı kaydı olmayan tüzel kişi yatırımcıların nitelikli yatırımcı şartlarını taşıdıklarını gösteren mali tabloları veya belgeleri. Bireysel Katılım Yatırımcıları için Hazine Müsteşarlığı ndan alınmış olan bireysel katılım yatırımcısı lisansı. Yurtdışında yerleşik nitelikli yatırımcılar ve melek yatırımcılar için nitelikli yatırımcı olduklarını ya da melek yatırımcı ağlarına üye olduklarını gösteren belge ve beyanlar. 7

8 2014 AĞUSTOS EKONOMİ Aracılar; vekil sıfatıyla alıcı ya da satıcı adına ve hesabına, bunlarla yapılacak sözleşme kapsamında işlemleri yöneten danışmanları, hukuk firmalarını, fonları, finansal kuruluşları, aracı kurumları, bankaları ya da Özel Pazar tarafından aracı olarak kabul edilen diğer tüzel kişileri kapsar. Aracılar vekil sıfatıyla, müşterisi olan şirketler ve yatırımcılar adına ve hesabına Özel Pazar da işlem yapma hak, yetki ve yükümlülüklerine sahiptir. Aracı başvurusu Özel Pazar platformunun ilgili sayfasından elektronik olarak yapılır. Aracılık başvuru belgeleri aracı tarafından platforma elektronik olarak yüklenir. İstenilen Başvuru Belgeleri; Ticaret sicili kaydı. Şirketin en son geçerli esas sözleşmesi / şirket sözleşmesi. Faaliyetlerine ilişkin bilgi notu. Temsil ettiği şirket veya yatırımcı ile yaptığı aracılık anlaşması. İmzalı Özel Pazar Üyelik Sözleşmesi ve imza sirküleri. (Ayrıca posta ile gönderilmesi veya elden teslim edilmesi gerekmektedir.) Aracıların üyelik kaydı yaptırabilmeleri için temsil ettikleri en az bir adet yatırımcı ya da şirketin Özel Pazar a üye olması gerekir. Özel Pazar da gerçekleşen işlemler için şirketlere ve yatırımcılara danışmanlık, hukuk, bağımsız denetim gibi ek hizmetler Özel Pazar üyesi servis sağlayıcılar tarafından verilebilir. Servis sağlayıcılar sadece tüzel kişi olabilir. Platforma kabul elektronik başvurunun Özel Pazar tarafından kabul edilmesi ile olur. Servis sağlayıcı olmak için gerekli başvuru belgeleri şunlardır: Gerçek kişiler için noter onaylı nüfus cüzdanı örneği, tüzel kişiler için ticari sicili kaydı. Tüzel kişiler için esas sözleşmesi / şirket sözleşmesi. Faaliyetlerine ilişkin bilgi notu (Faaliyet konusu, verilen hizmetler vb.). Gerçek kişiler için ilgili meslek odası kaydı. İmzalı Özel Pazar Üyelik Sözleşmesi ve tüzel kişiler için imza sirküleri. (Ayrıca posta ile gönderilmesi ya da elden teslim etmeleri gerekmektedir.) Borsa İstanbul Özel Pazar ın genel prensipleri aşağıdaki gibidir: Özel Pazar da gerçekleştirilen sermaye artırımı ve pay alım satımı Borç Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde yürütülür. Özel Pazar üyelik bazlı bir platform olup, 7 gün 24 saat hizmete açıktır. Özel Pazar ile ilgili olası sorulara ve sorunlara ilişkin teknik destek çalışma günleri 09:30-12:00 ile 14:00-18:00 saatleri arasında verilmektedir. Özel Pazar a halka açık şirketler kabul edilmezler. Bu şirketlerin payları Özel Pazar da alım satıma konu edilemez. 8

9 2014 AĞUSTOS EKONOMİ Özel Pazar da alım satıma konu olan paylar, Özel Pazar da halka arz edilemez. Paylarını halka arz etmek isteyen şirketler Kurula başvuru aşamasında Özel Pazar a bilgi verirler. Halka arz izahnamesinin Kurul tarafından onaylanması halinde bu şirketler Özel Pazar listesinden çıkarılır. Özel Pazar şirket listesine alınmak üzere Yeni Girişimler (Start-up) ve Yükselen Girişimler (pre-ipo) ile bu şirketlerin ortakları başvurabilirler. Her iki kategoriye ilişkin Özel Pazar üyeliğine kabul kararı için Borsa İstanbul Özel Pazar bünyesinde yer alan Yeni Girişimler Değerlendirme Komitesi ile Yükselen Girişimler Değerlendirme Komitesi nin olumlu kararı gerekmektedir. Nihai kabul veya red kararı, ilgili Değerlendirme Komitesi nin kararı esas alınarak Özel Pazar yönetimi tarafından verilir. Özel Pazar listesindeki şirketlerin ve şirket ortaklarının paylarının satışı, ihracı ve devri için Sermaye Piyasası Kurulu na başvuru ile Kurul onaylı izahname, sirküler veya ihraç belgesi gerekli değildir. Özel Pazar da işlemler vekil sıfatıyla aracılar vasıtasıyla yapılabilir. Aracı kullanmak ilgili tarafın isteğine bağlıdır, zorunlu değildir. Özel Pazar listesindeki şirketlerin satışa konu paylarının nama yazılı olması gerekmektedir. Özel Pazar a üye olan şirketlerin hamiline yazılı payları varsa bu paylar nama yazılı hale getirilir. Özel Pazar üyesi şirketlerin pay sahiplerinin sayısı Kurul düzenlemelerindeki halka açık şirket olmak için gerekli asgari ortak sayısını (mevcutta 500 ü) geçemez. Ortak sayısı 500 e ulaşan şirketler halka açık şirket statüsüne gireceklerinden Kurul düzenlemelerine tâbi olurlar. Ortak sayısı 499 a ulaşan şirketler Özel Pazar listesinden çıkarılır. Özel Pazar listesine kabul edilen şirketlerin, şirket ortaklarının, nitelikli yatırımcıların ve melek yatırımcıların bu platformda yaptıkları işlemler profesyonel işlem niteliğindedir. Bu kişiler yaptıkları işlemler için kamunun korumasına ihtiyaç duymazlar. Özel Pazar da yapılan işlemler sonucu oluşacak zararlardan Borsa İstanbul A.Ş. sorumlu değildir. Özel Pazarın, Özel Pazar listelerindeki şirketleri ve yatırımcıları koruma, bilgilendirme yükümlülüğü yoktur. Taraflar, üyelik sözleşmesiyle Özel Pazar da paylaşacakları tüm bilgilerin gerçeğe uygun ve güncel olduğunu kabul ve taahhüt ederler. Özel Pazar, tarafların platformda sağladığı bilgilerin doğruluğunu ve güncelliğini garanti etmez ve tarafların veya üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlar nedeniyle sorumlu tutulamaz. Yeni ve Yükselen Girişimler, Nitelikli Yatırımcılar, Bireysel Katılım Yatırımcıları ile yurtdışında yerleşik nitelikli yatırımcılar ve melek yatırımcılar Özel Pazar a üyelik başvurusunda bulunabilirler. Nihai kabul veya ret kararı Borsa İstanbul Genel Müdürü veya Genel Müdürün yetkilendirdiği Özel Pazar yöneticileri tarafından verilir. Talep halinde Özel Pazar daki işlemler üyelerin nam ve hesabına vekil sıfatıyla Aracılar vasıtasıyla yapılabilir. Özel Pazar da verilecek alım satım tekliflerinin tutarı yeni girişim şirketleri için TL den, yükselen girişim şirketleri için TL den az olamaz. Pay devri ve ödemeler alıcı ve satıcı tarafından Özel Pazar dışında gerçekleştirilir. Özel Pazar dışında gerçekleştirilen devir ve ödeme işlemlerinde Özel Pazar ın sorumluluğu yoktur. 9

10 2014 AĞUSTOS EKONOMİ Şirketler ortaklık yapısını her değişiklikte güncel ve doğru şekilde platformda güncellemekle yükümlüdürler. Ayrıca bu kapsamda her yıl üyelik kaydı yenilemesiyle birlikte ortaklık yapısı tablosu güncellenir. Bu yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi halinde şirketin Özel Pazar üyeliği dondurulabilir. Özel Pazar da alım satıma konu payların devri TTK hükümleri çerçevesinde gerçekleşmektedir. Ayrıca Özel Pazar da sürekli müzayede niteliğinde işlem olmamakta ve Özel Pazarda zorunlu bir pay devir kısıtı (lock-up) süresi bulunmamaktadır. Ancak işlemlerin niteliği itibariyle taraflarca belirlenen süre boyunca pay alım satımını önlemek amacıyla pay devir kısıtı (lock-up) süresi konulabilir. Yeni bir alternatif çözüm aracı olarak yakında hizmete açılacak Özel Pazar da üyelik kayıtları 26 Ağustos 2014 itibariyle başladı. Özel Pazar, web tabanlı ve üyelik bazlı bir platform olacak. Ekim ayı sonuna kadar üyelik başvurusu yapanlara bir yıl ücretsiz üyelik imkanı sağlanacak. Özel Pazar ın resmi açılışı Global Girişimcilik Haftası nın da içinde bulunduğu Kasım ayında yapılacak ve işlemler bu tarihte başlayacak. Ekim ayı sonuna kadar üyelik başvurusu yapan şirketlere ve yatırımcılara bir yıl ücretsiz üyelik imkânı tanınacak. Özel Pazarın kısa sürede, özel sermaye yatırımı yapacaklar ile özel sermaye yatırımı arayanların buluşma noktası olacağı ifade ediliyor. Borsa İstanbul yetkilileri, özel pazarın sahip olduğu nitelikler açısından bir borsanın sıfırdan geliştirdiği dünyadaki ilk pazar olduğunu belirtiyorlar. Türkiye deki girişimcilik ekosisteminin ve yatırım ortamının geliştirilmesi ve istikrarlı bir ekonomik büyümeye katkı sağlanması amacıyla Özel Pazar ın kurulduğunu dile getiriyorlar. Bu çerçevede, Özel Pazar ın İstanbul un uluslararası bir finans merkezi olması yolunda önemli katkıları olacağı düşünülüyor. İletişim: Borsa İstanbul A.Ş. Özel Pazar, Reşit Paşa Mah. Tuncay Artun Cad. Emirgan, İstanbul, Kaynak: Borsa İstanbul, Özel Pazar da Üyelik Kayıtları Başladı, ( ). Borsa İstanbul Özel Pazar Web Sitesi, ( ). 10

11 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL İNŞAAT SEKTÖRÜ HAZİRAN 2014 DÖNEMİ AÇIKLANAN RAKAMSAL PERFORMANSIN DEĞERLENDİRME SONUÇLARI Türkiye İstatistik Kurumu tarafından; Nurel KILIÇ 2013 yılının son çeyreğine ait inşaat ciro ve üretim, istihdam endeksleri, 2014 yılının ilk üç ayında bir önceki yıla göre belediyeler tarafından verilen Yapı Ruhsatı, Yapı Kullanma İzin Belgesi, 2014 Nisan ayı Konut Satışları, 2014 Nisan ayı itibariyle yabancılara yapılan konut satışları ve konut kredisi faiz oranları Açıklandı. İnşaat ciro endeksi, geçen yılın dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe oranla % 5,4 oranında gerilerken, inşaat üretim endeksi % 1,2 oranında azaldı. İnşaat İstihdam Endeksi ise, 2014 yılı birinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre % 2,3 oranında azaldı. Bununla birlikte, döviz kuru ve inşaat maliyetlerindeki artıştan oluşan önemli iki kritik nedenle, bu yıl konut fiyatlarının zamlanması beklenmektedir. Türkiye de her yıl ortalama 600 bin konut ve bin konut dışı bina için yapı ruhsatı alınmaktadır yılının ilk üç ayında bir önceki yıla göre belediyeler tarafından Yapı Ruhsatı verilen yapıların bina sayısı % 76,8, yüzölçümü % 89,1 değeri % 110,0, daire sayısı % 71,5 oranında artmıştır. Yapı Ruhsatı verilen binaların 2014 yılı Ocak-Mart ayları toplamında; yapıların toplam yüzölçümü m 2 iken; bunun m 2 si (% 54,6) konut, m 2 si (% 29,4) konut dışı ve m 2 si (% 16,0) ise ortak kullanım alanı olarak gerçekleşmiştir. 11

12 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL Çizelge 1: Yapı Ruhsatı, 2014 Yılı Ocak-Haziran Ayları Toplamı Bir Önceki Yılın İlk Üç Ayına Göre Değişim Oranı (%) Bina Sayısı ,8 21,0 Yüzölçümü ,1 3,0 Değer (TL) ,0 4,9 Daire Sayısı ,5 10,1 Kaynak: TUİK Yapı sahipliğine göre, özel sektör m 2 (% 87,9) ile en büyük paya sahiptir yılının ilk üç ayında bir önceki yıla göre belediyeler tarafından Yapı Kullanma İzin Belgesi verilen yapıların bina sayısı % 87,1, yüzölçümü % 81,0, değeri % 103,2, daire sayısı % 66,4 oranında artmıştır. Çizelge 2: Yapı Kullanma İzin Belgesi, 2014 Yılı Ocak-Haziran Ayları Toplamı Bir Önceki Yılın İlk Üç Ayına Göre Değişim Oranı (%) Bina Sayısı ,1 25,5 Yüzölçümü ,0 27,4 Değer (TL) ,2 32,3 Daire Sayısı ,4 28,9 Kaynak: TUİK Türkiye de 2014 Nisan ayında konut satılmıştır. Konut satışlarında 2014 Nisan ayında, İstanbul konut satışı ile en yüksek paya (% 20,5) sahip olmuştur. Satış sayılarına göre İstanbul u, konut satışı (% 11,1) ile Ankara, konut satışı (% 6,2) ile İzmir izlemiştir. İkinci el konut satışlarında da İstanbul konut satışı ve % 20,8 pay ile ilk sırada yer almıştır. İstanbul daki toplam konut satışları içinde ikinci el satışların payı % 55,8 olmuştur. Ankara ile ikinci, konut satışı ile İzmir üçüncü sıradadır. 12

13 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL Yabancılara yapılan konut satışlarında, Nisan 2014 te ilk sırayı 563 konut ile Antalya almıştır. Antalya ilini sırasıyla 489 konut satışı ile İstanbul, 109 konut satışı ile Aydın, 89 konut satışı ile Bursa, 86 konut satışı ile Muğla ve 50 konut satışı ile Mersin izlemiştir. Konut kredisi aylık ortalama faiz oranları ise 2013 yılını % 0,98 seviyesinden kapatmıştır te artış eğilimine giren ve Ocak ayında % 1, Şubat ta % 1,04 seviyesine yükselen ortalama aylık konut kredisi faizinin Mart ta da artışını sürdürdüğü ve 1,08 oranına ulaştığı tespit edilmiştir. Konut kredisi ortalama faiz artışının önümüzdeki aylarda da sürmesi beklenmektedir. Bununla birlikte konut satışları 2014 yılının ilk iki ayında, geçen yılın aynı dönemine göre % 3,2 oranında gerilemiş ve satılan konut satışı 170 bin 236 adet olmuştur. Bankaların, konut kredisi faizleri yükselirken, vadeler de kısalmaktadır. İnşaat sektöründeki ağırlığı % 60 civarında seyreden konut üretiminin mevcut fotoğrafını ortaya koyan veriler de inşaat sektörünün geleceği açısından büyük önem taşımaktadır. Bilindiği gibi daralan veya daralması muhtemel ekonomilerde üretim-satış aşaması risklerinin en kritik olanları; hammadde fiyat sapması, satış hızının düşmesi ve bundan dolayı sermaye ihtiyacının artması riskleridir. Yüksek kredi faizleri, artan döviz kuru, maliyetlerin artması, yetersiz yabancı yatırımcı gibi etmenler Türkiye'deki konut satışlarının önündeki engeller olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanmış olan inşaat sektörü güven endeksinin Mart ayında bir önceki aya göre % 4,1 gerileyerek 78,2'ye düşmüş olması ise sektördeki üreticilerin geleceğe dönük iyimserliğinde azalmaya işaret etmektedir. İmar planlamasıyla ilgili yapılan değişiklikler, yeni projelere başlanamaması yanı sıra yeni projelerle ilgili beklentilerin olması da inşaat sektöründeki daralmayı doğrular niteliktedir. İnşaat sektörü; Güçlü makine parkı, Deneyimli teknik eleman, Teknolojik bilgi birikimi, Farklı gelir gruplarına yönelik alternatif projeler üretilebilmesi, Yurtdışı iş deneyiminin yüksek olması, Büyüyen ekonomi paralelinde yükselen gayrimenkul talebi, Kentsel dönüşüm ve yenilemenin talebe dönüştürülebilmesi, 13

14 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL Yoğun girişimcilik ve dinamik yapısıyla her zaman fırsatları da içinde barındırmaktadır. İşletmelerin 2014 yılı projeksiyonları çerçevesinde arsa ve proje geliştirme, üretim, satış ve mali işler süreçlerini kriz yönetimi anlamında revize etmeleri, işletme hedeflerine ulaşılmasını kolaylaştıracaktır. Bu nedenle kamu yatırımlarının hız kesmeden devam etmesi, uygun arsa bulmada yaşanan güçlüklerin çözülmesi, özel sektörün yatırıma teşvik edilmesi, uzun vadeli tasarrufları özendirecek ve bankaların reel sektöre desteğini artıracak önlemlerin alınması önemlidir. Ayrıca, işlerin hızlanması müteahhitlerimiz açısından son derece önemlidir. Tüm ilçe belediyelerinin imar planlamasıyla ilgili çıkan yasaya uyum süreçlerini de hızlandırması üyelerimizin çoğunluğu tarafından dile getirilen önemli bir beklentidir. 14

15 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL DÜNYADA VE TÜRKİYE DE TEMİZLİK SEKTÖRÜ Dünya Temizlik Ürünleri Sektörü Dünyada temizlik sektörü 110 yılı aşkın bir geçmişe sahiptir. Dünyada ve Türkiye'de hizmet sektörünün çok eski tarihçesi olmasına rağmen temizlik hizmetlerinin bir sektör olarak tanımlanması özellikle Avrupa'da 1900 lü, yılların başlarına rastlamaktadır. Kentleşme ve sanayileşmedeki hızlı ilerlemeler de eklenince, gerek profesyonel yaşamda gerekse bireysel yaşamda bazı hizmetlerin dışarıdan alınması kaçınılmaz olmuştur. Almanya'da 1902 yılında başlayan sektörle ilgili ilk gelişmeler, günümüz dünyasındaki hızlı değişimlere kısa sürede uyum sağlamak ve diğer işletmelerle rekabet etmek tüm işletmelerin en önemli sorunu haline gelmiştir. Bu kapsamda son yıllarda Brezilya pazarı ABD ve Batı Avrupa pazarını aşarak dünyanın en hızlı büyüyen pazarı halini almıştır. Söz konusu pazar büyüklüğünün büyük bir kısmını yükselen ülke pazarları oluşturmaktadır. Gelişen pazarlarda lider firmalar Unilever ve Procter and Gamble olmuştur. Kalıp sabun sektörü ise, son yıllarda Batı Avrupa ve Kuzey Amerika da duş jelleri ve sıvı sabun kullanımının artması nedeniyle pazar kaybına uğrarken satışlar gelişmekte olan ülkelere yönelmeye başlamıştır. Sektörün önde gelen üretici beş firması olan Procter and Gamble, Unilever, Reckitt Benickser, SC Jhonson and Son ve Henkel 2011 yılında küresel satıştan toplamda % 50 den fazla pay almışlardır. Procter and Gamble firması dünya deterjan sektöründe Areil ve Tide ürünleri ile liderliğini sürdürmektedir. Sabun ve temizlik ürünleri sektöründe faaliyet gösteren uluslararası firmalar, son yıllarda özellikle Latin Amerika (Şili, Brezilya gibi), ÇHC (Çin) ve Hindistan gibi gelişmekte olan pazarlarda büyümeyi hedeflemişlerdir. 15 Ahmet YETİM

16 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL Avrupa Birliği Sabun, Deterjan, Koruyucular ve Temizlik Maddeleri Üreticileri Birliği verilerine göre ise sabun ve temizlik maddeleri sektörünün değeri, 2011 yılı itibariyle Avrupa genelinde 34,2 Milyar Euro olarak gerçekleşmiştir. Hane halkı kullanımı itibariyle ise 27,4 Milyar Euro olan pazar değerinin % 48 ini çamaşır deterjanları, % 21 ini sert yüzey temizleyicileri, % 15 ini ise bulaşık deterjanları oluşturmuştur. Dünyanın en büyük sabun üretici, ihracatçı ve ithalatçıları Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerdir. Dünya temizlik maddeleri ihracatında ilk 15 te yer alan ülkeler toplam ihracatın yaklaşık olarak % 74 ünü, ithalatın ise % 56 sını gerçekleştirmektedir. Tablo 1. Dünya Temizlik Maddeleri İhracatı (1.000 ABD $) No İhracatçı Ülkeler Tutar Pay (%) 1 Almanya ,1 2 ABD ,0 3 Fransa ,2 4 Belçika Hollanda ,7 6 Çin ,0 7 İngiltere ,5 8 Japonya ,2 9 İtalya ,1 10 İspanya ,9 11 Polonya ,9 12 Malezya ,7 13 Endonezya ,5 14 Kanada ,4 15 Türkiye ,4 Genel Toplam ,0 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı, Tablo 2. Dünya Temizlik Maddeleri İthalatı (1.000 ABD $) No İthalatçı Ülkeler Tutar Pay (%) 1 Almanya ,9 2 Çin ,1 3 Fransa ,5 4 ABD ,1 5 İngiltere ,3 6 Kanada Belçika ,9 8 Hollanda ,6 9 İtalya Rusya ,8 11 Japonya ,1 12 İspanya ,1 13 Tayvan ,9 14 Polonya ,9 15 Avusturya ,7 Genel Toplam ,0 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı,

17 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL Dünya temizlik maddeleri ihracat ve ithalatında ilk sırada Almanya yer almakta olup, Almanya ya ülke olarak ihracatımız 2011 yılında 35 Milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Bu ülkenin ithalatındaki payımız ise % 0,8 dir. İkinci sırada yer alan Çin e yönelik ihracatımız ise yaklaşık olarak 687 Bin ABD Doları olup, söz konusu pazar içerisindeki payımız % 0,02 olarak gerçekleşmiştir. Çin in sektördeki tedarikçileri Japonya, ABD, Almanya, Tayvan ve Malezya dır. Üçüncü sırada yer alan Fransa ya yönelik ihracatımız ise 2,7 milyon ABD Doları seviyesinde gerçekleşmiş olup, söz konusu ülkenin ithalatı içerisindeki payımız % 0,1 dir. Fransa nın söz konusu sektördeki tedarikçileri ise Almanya, Belçika, İtalya, İngiltere ve İspanya dır. Türkiye Temizlik Ürünleri Sektörü Ülkemizde temizlik sektörü, 1955 yılında hizmete giren İstanbul Hilton ve daha sonrasında açılan Kuşadası Fransız Tatil Köyü, İstanbul Sheraton, İstanbul Intercontinental gibi uluslararası konaklama işletmelerinde 60 lı yıllarda başlamış, kurumsal ilk eğitim kurumu Alman Eğitim Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı nın ortak projesi olarak 1962 de eğitime başlayan Ankara Otelcilik Okulu dur e kadar kendi bünyelerinde istihdam edilen, müstahdem veya hademe gibi kadrolarla yerine getirilmeye çalışılan temizlik hizmetleri, bu tarihten sonra hızla çoğalmaya başlayan özel temizlik şirketlerince yerine getirilmeye başlandı. Bu anlamda 1980 ler ve 90 lar, sektörün kendi dinamiklerini oluşturma ve özelikle yurt dışı orijinli markaların da ithal edilmeye başlanması ile uluslararası uygulamaları tanıma süreci olarak tanımlanabilir. Ayrıca Kamu Kurumlarının yanı sıra, özellikle çok uluslu otel, AVM, perakende marketleri ve endüstri kuruluşlarının, kendi hizmet satın alma kültürleri doğrultusunda yapmaya başladığı hizmet satın almaları da sektör geneline pozitif baskı unsuru olarak yansımış ve Endüstriyel Temizlik Sektörü nün sistem ve hizmet kalitesi bakımından gelişmesine neden olmuştur. Sektör, 2000 li yıllarda, özellikle yabancı orijinli Temizlik Kuruluşları ve FM Kuruluşlarının şirket evlilikleri ya da satın alma yöntemi ile ülkemize gelmeye başlamasıyla farklı bir boyuta gelmiştir. Bazı uluslararası markaların franchising sistemi ile girdiği ülkemize, bazı Avrupa orijinli kuruluşlar ise şirket evlilikleri veya satın alma yöntemi ile geldiler. Böylece, 2002 yılı sonrası dönem uluslararası markaların kalite ve sistem yönünden rekabetine sahne olmaya başladı. 17

18 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL Yine bu dönemde, özellikle gayrimenkul konusunda faaliyet gösteren yerel büyük kuruluşlar, başta kendi yatırımlarını doğru ve ekonomik yönetebilmek adına FM Sektörü konusunda kendi örgütlerini kurarak geliştirmek ve bazen de yabancı markalarla iş birliği tesis etmek yönünde çalışmalar başlattılar yılında etkisini ülkemizde de iyice hissettirmeye başlayan global ekonomik kriz döneminde, Avrupa ya oranla çok yüksek denilebilecek kar marjları ile hizmet vermekte olan kuruluşlar, özellikle büyük sermaye grupları bünyesinde bulunan hizmet firmalarının, kar marjlarını ve vadeleri rekabet enstrümanı olarak kullanmaya başlaması ile zor bir döneme girdiler ve sektörde dengeler de hızla değişmeye başladı global krizi sonrası, temizlik hizmeti veren kuruluşların profili operasyon gücüyeteneği ve kalitesi ile kontrat alanlar ve finansman gücü ile kontrat alanlar olarak şekillenmiştir. Sektörün ülkemizde kurumsallaşmaya başlamasının 30. Yılında yaşanan olumlu gelişmelere karşın, gelişmeyen tek unsur işgücü kavramı olmuştur. Nitelikli ve Eğitimli İş Gücü kavramı, hep söylenip ama hiç yatırım yapılmayan tek unsur olarak kalmıştır. Temelde, kamu ihale uygulamalarında görülen, En Ucuz Teklif, En İyi Tekliftir mantığının yansıması olarak, ucuz ve niteliksiz iş gücü ile hizmet alımı, özel sektörde de bariz şekilde kendisini göstermektedir. Teknolojinin gerekliliğine inanan birçok kuruluş, müşterisinin ucuz hizmet beklentisi nedeni ile maalesef nitelikli iş gücü gerekliliğinin, henüz farkına varamamış gibi davranmaktadır. Günümüzde Türkiye Endüstriyel Temizlik Sektörünün durumu; yerli/yabancı tüm unsurların kabul ettiği hali ile gelecek vaat eden, gelişime açık ve yatırım yapılabilir olarak tanımlanmaktadır. Gelecek dönemde bu nedenle yabancı firmalar ile evliliklerin artacağı düşünülmektedir. Türkiye de Temizlik Sektörü; 1 milyondan fazla çalışana sahip, bu sayıdan yola çıkarak toplam hacmi +2 Milyar TL/Ay ciroya ulaşmış bir endüstridir. Ancak, kamu kurumlarına hizmet vermekte olan kuruluşlar ile küçük ölçekli kuruluşlar açısından her hangi bir sektörel standarttan söz etmek neredeyse imkansızdır. Sektörün Geleceği Türkiye de Endüstriyel Temizlik Sektörü nün gelecekteki gelişiminin, salt büyüyen inşaat sektörü, gelişen konaklama endüstrisi ya da özel sağlık kurumları gibi potansiyel gelişmeye bağlanamayacağı bir gerçektir. 18

19 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL Hali hazırda bu hizmeti dış kaynak kullanımı ile almayan büyük bir potansiyelin olduğu bilinmektedir. Yani yeni üretilecek tesislerden önce var olan tesislere bu hizmeti satabilmenin çözümleri bulunduğunda sektör mevcut cüssesinin çok üzerinde bir potansiyele ulaşacaktır. Bu kapsamda: Sürekli büyüme trendindeki pazar, Çok fazla yeni yatırım ve büyük projeler (Özellikle Devlet Yatırımları), Genç nüfus (nüfusun % 60 ı 30 yaşından genç), Düşük maliyet (brüt asgari ücret $500/Ay), Yeni marka ve yeni ürünlere açık genç ve dinamik bir tüketim pazarı, Dünyanın 16. büyük ekonomisi ve dünya ticaret hacminin % 1,2 si, Bölgesinin büyüyen ekonomik ve politik gücü, Doğu ve Batı Ticareti arasında önemli bir buluşma ve dağıtım Merkezi (Türkî Devletler, Orta Doğu, Asya ve Afrika Pazarı bakımından), Ülkenin büyük ekonomik potansiyeli (18 milyon konut, 30 milyon 2050 yılı için tahmin edilen) Endüstri, otomotive, inşaat, madencilik, turizm, perakende, enerji sektörleri sürekli yükselen bir çizgiye sahip, (20 milyon kayıtlı araç, 32 milyon/yıl turist) Ekipman kullanımında her yıl görülen artış, Devletin yeni ve yabancı yatırımcılara sağladığı yardım ve teşvikler, Günümüzde yaklaşık firma, 2 Milyar ciro/yıl ve 1 milyon çalışanıyla dev bir sektör olması, Pazarın sadece % lik bölümünün temizlik hizmetlerinden faydalanması, pazarın gelişmeye çok açık olduğunu gösteriyor. Bugün sektörün güçlü yanları aşağıdaki gibi özetlenebilir: Tesisler modernleştirme yatırımlarını büyük çapta tamamlamışlardır. Son on yılda sektör firmaları üretim tesislerini modern teknolojiyle yenilemişlerdir. Sektördeki firmalar dünyadaki gelişmeleri yakından izlemekte, en son teknolojik gelişmeleri takip etmekte ve modern ve kaliteli ürün üretebilmektedir. Esnek üretim yapabilen küçük ve modern tesisler vardır. Üretim çeşitliliği mevcuttur. Yeterli mevcut, yetişmiş eleman vardır. İhracat yapabilme sayesinde ölçek ekonomisi yakalanabilmiştir. Rekabet edebilir üretim maliyetleri yakalanmıştır. AB Mevzuatı ile uyum açısından oldukça mesafe alınmıştır. Sektörün zayıf yanları ise aşağıdaki gibi özetlenebilir: Hammaddede dışa bağımlılık mevcuttur. AR-GE ye ayrılan bütçe çok düşüktür. Markalaşmada sıkıntılar mevcuttur, patent çalışmaları azdır. Kurumsallaşmada yeterli düzey yakalanamamıştır. 19

20 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL İstihdam maliyeti rakip ülkelere göre yüksektir. Bazı ürünlerde kayıt dışı üretim olasılığının yarattığı haksız rekabet yaşanmaktadır. Piyasa gözetim ve denetim eksikliği, kayıt dışı ekonomiyi yüreklendirmekte ve sektörü zorlamaktadır. Türkiye de Dış Ticaret İhracat Sabun ve temizlik malzemeleri alt sektörleri ihracatımız itibariyle 2012 yılı rakamlarına bakıldığında, ilk sırada yer alan ürünlerin GTİP kodlu sabunlar ve yüzey aktif organik maddeler (% 53 pay), GTİP kodlu yıkama ve temizle müstahzarları (% 36 pay) ve GTİP kodlu ayakkabı, mobilya, döşeme temizleyen cila vb. ürünler (% 7 pay) olduğu görülmektedir. Tablo- 3 Temizlik Maddeleri İhracatımız Ürünler Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler Yıkama,Temizleme Müstahzarları(Sabun hariç) Ayakkabı, Mobilya Döşeme vb. Temizleyen Boya, Cila, Pasta vb. Yağlama Müstehzarları, Pas Önleyiciler Işık Temini İçin Kullanılan Her Türlü Mumlar. Vb. Suni Mumlar ve Müstahsar Mumlar Model Yapmaya Mahsus Patlar, Dişçi Macunu vb. Müstahzarlar GENEL TOPLAM Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı,2013. Sektör ihracatımız firma bazında incelendiğinde, yerli firmalarımızın yanında uluslararası firmaların da önemli paya sahip oldukları görülmektedir. Sektörde faaliyet gösteren ilk yirmi firmanın toplam ihracatımız içerisindeki payı 2012 yılında % 64 tür. 20

21 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL Tablo- 4 Ülkelere Göre Temizlik Maddeleri İhracatımız Ülkeler /2012(%) Irak ,9 Rusya Federasyonu ,3 Azerbaycan ,4 İsrail ,1 Romanya ,8 Gürcistan ,4 Ukrayna ,4 İran ,3 Almanya ,1 Mısır ,0 Libya ,7 Kazakistan ,3 Polonya ,3 Bulgaristan ,2 İngiltere ,0 Liste Toplamı ,9 GENEL TOPLAM ,4 T.C. Ekonomi Bakanlığı,2013. Tablo-5.Temizlik Ürünleri Bazında İthalatımız Ürünler /2011 Yıkama, Temizleme Müstahzarları(Sabun ,4 hariç) Yağlama Müstahzarları, Pas Önleyiciler Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler ,8 Suni Mumlar ve Müstahsar Mumlar ,2 Model Yapmaya Mahsus Patlar, Dişçi ,0 Macunu vb. Ayakkabı, Mobilya Döşeme vb. Boya, ,2 Cila, Pasta vb. Işık Temini İçin Kullanılan Her Türlü Mumlar. Vb. 1,7 GENEL TOPLAM ,8 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat-İthalat Bilgi Platformu,

22 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL Sektörde 2012 yılı itibariyle en çok ithal edilen ilk üç ürünün GTİP kodlu yıkama ve temizleme müstahzarları (pay %60), GTİP kodlu yağlama müstahzarları, pas önleyiciler (pay % 18) ve GTİP kodlu sabunlar ve yüzey aktif organik maddeler (pay % 9) olduğu görülmektedir. Sabun üretiminde kullanılan hammaddeler (donyağı, palm, koko yağı, vb.) ile boya ve parfüm gibi katkı maddeleri büyük oranda ithalata dayanmaktadır. Sadece sabunun yapımında kullanılan kostik soda ve diğer bazı maddeler ve kısmen de olsa parfümler yerli piyasadan temin edilebilmektedir. Temizlik maddeleri sektörünün hammadde açısından dışa bağımlı olduğu söylenebilir. Önemli girdilerden lineer alkil benzen (LAB), sodyum tripoli fosfat (STPP), enzim, optik ağartıcı ve parfüm ithalata dayalıdır. Bunların dışında ambalaj olarak yerli üretim kullanılmakla beraber bunun hammaddesi de önemli ölçüde dışarıdan ithal edilmektedir. Gelişme evresinde olan sektörle ilgili yasal düzenleme açısından pek çok eksik bulunmaktadır. Türkiye de endüstriyel temizlik sektörü, genel cari yasal uygulamalar dışında hiçbir yasal düzenleme ile desteklenmemektedir. Bu anlamda denetim eksikliği de mevcuttur. Bu da finans kuruluşları gözünde kredibilitesi en düşük sektörlerden biri olmasına neden olmaktadır. Özellikle 2013 yılına kadar yaşanan iflaslar nedeni ile sektör, belki de dünyada tek örneği olmak üzere yeni bir ekonomik forma kavuşturuldu. Temizlik Hizmeti Kuruluşları, sektörün tüm diğer unsurlarına teminat sağlamakla yükümlü hale geldiler. Kredi Kuruluşlarının yanı sıra, müşteri sözleşmede teminat mektubu isterken, şu anda tedarikçi firmalar da hizmet firmalarından geçerli teminatları almadan, makine ekipman ve kimyasal satmamak gibi bir refleks geliştirdiler. Ancak tüm bunlar sektörde istikrarlı bir yapının oluşturulması açısından yeterli değildir. Bu alanda pek çok düzenleme yapılması gerekiyor. Devlet tarafından yapılması gereken düzenlemeler; - Emek yoğun nitelikteki sektörde istihdamın arttırılabilmesi için genel bir teşvik politikası belirlenmelidir. - Temizlik firmalarının kuruluşu ile ilgili disiplinler kurulmalıdır. - Belgelendirme sürecini hızlandırarak mesleğe dair kimlik oluşturulmalıdır. - Kamu İhale Kanununda gerekli düzenlemeleri yaparak, temizlik hizmetinin ruhuna uygun bir düzenleme gerçekleştirilmelidir. 22

23 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL Endüstriyel Temizlik Kuruluşlarının Yapması Gerekenler; -Fiyatla/kar marjında rekabetten önce sistem ve hizmet kalitesinde rekabet anlayışına dönülmelidir. - Teknolojiye ve eğitime yatırım yapılmalıdır. Hizmet Satın Alanların Yapması Gerekenler; - Çakılı Adam Sayısı ısrarından vazgeçip, oluşturulacak efektif temizlik programları ile part time çalışmaya olanak sağlanmalıdır. -Temizlik Firmalarının, Esnek Kadrolar ile gerektiği gün ve saatte gereken hizmeti vermesine olanak sağlanmalıdır. KAYNAKLAR International Trade Center (ITC) Trade-Map ( T.C. Ekonomi Bakanlığı TOBB 2008 Türkiye Kozmetik ve Temizlik Ürünleri Raporu Euromonitor Sektör Raporları. Avrupa Birliği Sabun, Deterjan, Koruyucular ve Temizlik Maddeleri Üreticileri Birliği. Ahmet YETİM, Temizlik ve Güvenlik Sektörü, Ar&Ge Bülten.2011 Eylül. 23

24 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL ZÜCHEX ULUSLARARASI ZÜCACİYE VE EV EŞYALARI FUARI ZİYARETİ SONUÇLARI Sait KAYA 24 ZÜCHEX Uluslararası Zücaciye ve Ev Eşyaları Fuarı, 3-7 Eylül 2014 tarihleri arasında TÜYAP Kongre ve Sergi Merkezi nde gerçekleştirilmiştir. TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi nde 14 hol ve 130 bin m 2 kapalı alanda 600 ün üzerinde katılımcı firma ürünlerini sergilemiştir. Yaklaşık 50 bin profesyonel ziyaretçi tarafından ziyaret edilen fuar, sektörün başlıca markalarını, yeni ürünlerini, sezon trendlerini binlerce profesyonel alıcı ile buluşturmuştur. Fuarda, züccaciye ve mutfak eşyaları sektöründe faaliyet gösteren imalatçı, ihracatçı, ithalatçı ve distribütörler, zincir mağazalar, toptancılar ve perakendeciler bir araya gelmiştir. ZÜCHEX Uluslararası Zücaciye ve Ev Eşyaları Fuarı nda; Züccaciye, sofra ve mutfak eşyaları, Cam ürünleri, Porselen, seramik,hediyelik eşya&dekoratif ürünler, Çelik mutfak eşyaları, Plastik ev gereçleri, Banyo&mutfak aksesuarları, Aydınlatma&avize, Ev tekstili, elektrikli ev aletleri gibi sınırsız ürün çeşidi hedef pazarda ticareti canlandırmak üzere farklı etkinliklerle sunulmuştur.

25 2014 AĞUSTOS SEKTÖREL ZÜCHEX Uluslararası Zücaciye ve Ev Eşyaları Fuarı nın ziyaretçi profilini; Profesyonel satın alma heyetleri, Üretici ve ithalatçı firma yetkilileri, Zincir mağaza satın almacıları, Toptancı & perakendeci kuruluşları, Bayii & distribütörler, Otel & Restaurant işletmecileri, Catering & Organizasyon Şirketleri, Ulusal ve Uluslararası basın oluşturmuştur. Züccaciye sektörünün 3 milyar dolara ulaşan ticaret hacmine ve Türkiye ekonomisine yaptığı katkılar sayesinde katılımcıların ve ziyaretçilerin yoğun ilgisini her dönemde üzerine çekmeyi başaran Züchex, artan katılımcı sayısı ve ürün çeşidiyle sektörün ufkunu genişletmeyi sürdürmüştür. İlimizde züccaciye sektöründe faaliyet gösteren firmalara yarar sağlayacağı düşünülen fuar için Odamızca Perşembe günü bir organizasyon düzenlenmiştir. Gerçekleştirilen organizasyona Meclis Üyeleri Feridun Özkan ve Fatih Keçeci ile 39. Bilişim Grubu Meslek Komitesi Üyesi Feyzullah Oktay ın da yer aldığı 41 kişilik bir heyet katılmıştır. 25

26 2014 AĞUSTOS BÖLGESEL TÜRKİYE NİN BATIYA AÇILAN YÜZÜ İZMİR İN PROFİLİ Hande UZUNOĞLU Giriş Türkiye nin sosyoekonomik gelişmişlik bakımından 3. kenti olan İzmir, Ege Bölgesi nin merkezi olarak görülmektedir. Yüksek sermaye birikimi, yetişmiş insan gücü, doğal kaynakları, verimli toprakları, gelişmiş kurumsal yapısı, güçlü ulaşım ağı, Avrupa ya yakınlığı, gelişmekte olan ar-ge ve teknolojisi kentin öne çıkan özellikleridir. Anadolu nun çağdaş yüzü olarak anılan İzmir, yüzyıllardır farklı kültürlere, dinlere ve medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Günümüze kadar devam ettirdiği kültürel çeşitliliği ile bir hoşgörü kenti olma unvanını taşımaktadır. Bu özellikleri de dikkate alındığında, İzmir gerek ekonomik büyüklüğü gerekse toplumsal yapısı ile Türkiye nin batıya açılan kapısıdır. Sahip olduğu potansiyelden daha fazla yararlanması durumunda, dünyanın marka kentleri arasına girebilecektir. İzmir Ekonomisine Bakış İzmir kişilik nüfusu ile İstanbul ve Ankara nın ardından Türkiye nin en büyük üçüncü kentidir. Kentin yıllık nüfus artış hızı binde 13,8 dir. Yine İstanbul ( kişi) ve Ankara dan ( kişi) sonra İzmir en fazla göç ( kişi) alan 3. kent konumunda olup net göç hızı % 3,45 tir. İzmir in 30 ilçesi bulunmaktadır. En kalabalık ilçesi Karabağlar, en tenha ilçesi Karaburun dur. Merkez ilçelerde ticaret, sanayi ve turizm yoğunlukta iken, civar ilçelerde tarım ve hayvancılık daha yaygın olarak görülmektedir. 26

27 2014 AĞUSTOS BÖLGESEL İzmir, ülke ekonomisine en fazla katkı sağlayan ekonomilerden biridir yılı Gayri Safi Katma Değer (GSKD) bakımından 75,9 milyar TL ile ülke sıralamasında dördüncüdür. Kişi başına gayri safi katma değer ise TL dir. İzmir in ürettiği GSKD içerisinde hizmetlerin payı % 67,7, sanayinin payı % 26,9 ve tarımın payı % 5,4 tür. Kentte istihdam edilen kişinin % 55,9 u hizmetler, % 31,8 si sanayi ve % 12,4 ü tarım alanında istihdam edilmektedir. Çok yönlü bir yapıya sahip olan İzmir in ekonomisi; sanayi, ticaret, tarım ve turizme dayanmaktadır. Kent merkezinde ticaret yoğun faaliyet gösterirken; küçük sanayi siteleri, organize sanayi bölgeleri de kent sanayisinin gelişimine katkı sağlamaktadır. İzmir de ticaretin yoğun olduğu bölgeler kent merkezinde bulunan çarşılardır. Kemeraltı, Karşıyaka, Mimar Kemalettin, Yenişehir, Çankaya, Alsancak ve Karabağlar çarşıları kentin alışveriş mekanlarıdır. Bunun yanısıra Hatay, Balçova, Buca, Güzelyalı, Bornova gibi semt çarşıları da bulunmaktadır. İhtisas ve karma sanayi siteleri ise KOBİ ve esnafa iş olanakları yaratmaktadır. İzmir ülke genelinde vergi tahsilatında dördüncü sıradadır yılında ödediği vergi 36,3 milyar TL dir. Bu durumda İzmir ülkede toplam tahsilatın % 11,14 ünü karşılamıştır. İşsizlik oranına bakıldığında İzmir in Türkiye ortalamasının (% 9,7) üzerinde kaldığı görülmektedir yılında Türkiye ortalaması ile arasındaki fark hemen hemen kapanmış, ancak krizle birlikte tekrar açılmaya başlamıştır yılında kentin işsizlik oranı % 15,4 e çıkmıştır. Kadınlarda işsizlik oranı % 22,5, erkeklerde % 11,6 dır. Bununla birlikte İzmir de yer alan üniversite öğrencisi sayısı, Türkiye de yer alan birçok kentin nüfusundan fazladır. İzmir de üniversite sayısının 9 a çıkması ile birlikte kalifiye işgücü artmaya devam etmektedir. Ancak üniversiteden mezun olanların çalışmak üzere diğer kentlere göç etmesi önemli bir sorundur. Genç nüfus işsizliğinin azaltılması ve gençlerin İzmir de kalmasının sağlanması için İzmir e yatırım çekmek gerekmektedir. 27