MAR TÜKETİM MADDELERİ İTH. İHR. SAN. Ve TİC. A.Ş. Süt ve Süt Ürünleri Üretimi Kapasite Artışı

Transkript

1 MAR TÜKETİM MADDELERİ İTH. İHR. Balıkesir ili, Merkez ilçesi, Plevne Mahallesi 154 Pafta, 998 Ada, 86 Numaralı parsel NİHAİ ÇED RAPORU Adres: Konak Mah. Yıldırım Cad. Yayla Sok. No:9/8 BURSA Telefon: Tel - Faks: Balıkesir, 2014

2 BAŞLIK SAYFASI MAR TÜKETİM MADDELERİ İTH. İHR. SAN. Ve TİC. Proje Sahibinin Adı A.Ş. Adresi İzmir Yolu 3. Km. Merkez - BALIKESİR Telefon Fax Projenin Adı Projenin Bedeli TL Proje İçin Seçilen Yerin Açık Balıkesir ili, Merkez ilçesi, Plevne Mahallesi tapuda 154 Adresi (İli, İlçesi, Beldesi, Mevkii) Pafta 998 Ada 86 Nolu parsel Proje, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Mülga Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, EK I, 23- Entegre süt ürünleri üretim tesisleri (50 ton/gün ve üzeri sütten peynir, yağ, yoğurt gibi süt Projenin ÇED Yönetmeliği ürünlerinden en az ikisinin yapıldığı tesisler.) ile Kapsamındaki Yeri tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Ek I, 24- Süt işleme tesisleri (çiğ süt işleme kapasitesi litre/gün ve üzeri) kapsamındadır. Raporu Hazırlayan Kuruluşun / Yeşil Doğa Müh. Dan. San. Ve Tic. Ltd. Şti Çalışma Grubunun Adı Adresi Konak Mah. Yıldırım Cad. Yayla Sok. No:9/8 BURSA Telefon / Fax Numaraları Rapor Sunum Tarihi /05/2014 I

3 İÇİNDEKİLER BAŞLIK SAYFASI... I İÇİNDEKİLER... II ŞEKİLLER DİZİNİ... IX TABLOLAR DİZİNİ... XI BÖLÜM Projenin tanımı ve amacı: Proje konusu, faaliyetin tanımı, hizmet amaçları, ülke ekonomisi içerisindeki yeri, önemi, gerekliliği, kapasitesi, tesisin kaplayacağı alan ve projenin ne kadarlık alanda gerçekleştirileceği, yöreye sağlayacağı faydalar, ekonomik ömrü gibi hususların ayrıntılı açıklanması Proje konusu, faaliyetin tanımı Projenin hizmet amaçları, ülke ekonomisi içerisindeki yeri, Projenin önem ve gerekliliği, Projenin kapasitesi, Tesisin kaplayacağı alan ve projenin ne kadarlık alanda gerçekleştirileceği, Projenin yöreye sağlayacağı faydalar, ekonomik ömrü Projenin fayda maliyet analizi Proje kapsamındaki faaliyet ünitelerinin konumu Yer bulduru haritası, Faaliyet alanı ve çevresinin fotoğrafları, Varsa, Projeye konu olan bölgenin en son onaylı 1/1.000, 1/5.000, 1/25.000, 1/ ölçekli planlar (aslı gibidir onaylı), plan notları, lejant paftasından bir örnek ve bu planlar üzerinde tesis yerinin gösterimi ve ayrıca raporun ilgili bölümünde bu hususlara yer verilmesi. (Onaylı bir planının olmaması durumunda da faaliyet için kullanılacak, yeri ölçekli harita üzerinde açıkça gösterilmeli ve ayrıca faaliyet alanının mücavir alan sınırları içerisinde olup olmadığı belirtilmelidir.) Faaliyet alanının hâlihazır harita üzerinde işaretlenerek yakınında bulunan yerleşimlerin belirtilmesi II

4 1.7 Faaliyet alanını merkez alan 1 km'lik yarıçaplı alanın işaretlenmesi, var ise 1/ ve 1/5000'lik hâlihazır harita üzerinde faaliyet alanı merkezli 1 km'lik yarıçap alanını kapsayan arazinin gösterilmesi, BÖLÜM PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALANLAR İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*) (Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların ve ortamların, etkileyecek parametreler dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenmesi,) Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların-ortamların Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı Türler Ve Ekosistemler: Proje için seçilen yer ve etki alanı içindeki ekosistemler ve ekosistemlerdeki türler, Flora-fauna türleri, sınıflandırılması, yaşama ortamları (Beslenme veya üreme alanları), popülasyon yoğunlukları, (Uluslar arası sözleşmelerle endemik, nadir, nesli tehlikede,) tehlike dışı vb. kategorilerinin tablo halinde belirtilmesi (koruma altında olan türler varsa koruma taahhütleri ve alınacak önlemlerin belirtilmesi), Flora bilgilerinin TÜBİVES e göre verilmesi. (Çalışmaların hangi tarihte kim tarafından yapıldığının belirtilmesi) Jeolojik Özellikler Hidrojeolojik Özellikler: (Yer altı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, faaliyet alanına mesafeleri ve debileri. Bu kaynakların özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve bu kaynakların 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerine işaretlenmesi) Hidrolojik Özellikler: (Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, dere, akarsu, göl, baraj vb. Özellikle içme ve kullanma suyu temin edilen yüzeysel su kaynaklarına olan mesafelerinin ayrı ayrı belirtilmesi ve debileri, bu kaynakların özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. Hakkında detaylı bilgi verilmesi ve faaliyetin bu ekosisteme etkilerinin değerlendirilmesi (Sulak Alanlar Yönetmeliği kapsamında) alınacak önlemlerin belirtilerek taahhütlerin rapora girmesi, kaynakların 1/25000 ölçekli topografık harita üzerinde gösterilmesi,) Doğal Afet Durumu Toprak Özellikleri Tesisin kurulacağı yöredeki meteorolojik veriler; III

5 (Meteorolojik özelliklerinin açıklanması bölgenin genel ve lokal iklim koşulları, basınç, sıcaklık, yağış, nem, buharlaşma dağılımları, bölgenin sayılı günler (kar yağışlı günler, kar örtülü günler, sisli günler) dağılımı, bölgenin rüzgar dağılımı (esme sayıları ve esme hızlarına göre aylık, mevsimlik ve yıllık rüzgar diyagramları, hızlı rüzgarlar), belirtilen tüm bu başlıkların sözel ve grafiksel olarak desteklenmesi ve en yakın Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarından faydalanılarak hazırlanması, yer altı ve yerüstü tesislerin standart zamanlarda gözlenen en yüksek yağış değerlerine göre planlanması.) Sosyo-Ekonomik Özellikler: Faaliyet Alanı ve Yakın Çevresi İle İlgili Diğer Özellikler: (Koruma Alanları, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar), Proje alanı ve yakın çevresinde (nehir, göl, sulak alan v.s.) ile koruma statüsüne haiz (Milli Park, Tabiat Parkı, V.S.) olup olmadığı, varsa faaliyet alanına uzaklıkları faaliyetin bu alanlara olası etkilerinin yorumlanması ve koruma tedbirlerinin belirtilmesi (Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Alanlar (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Sınırlandırılmış Alanlar" vb.) BÖLÜM III: PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER A Faaliyet alanının hazırlanması, inşaat aşamasındaki faaliyetler, fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler; A.1 Her bir tesisin özellikleri, adetleri, proje alanının hazırlanması ve inşaat aşamasında yapılacak işler; nerelerde, nasıl ve ne kadar alanda yapılacağı, A.2 Arazinin hazırlanması ve yapılacak işler kapsamında nerelerde ne miktarda ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı malzemenin nerelere taşınacağı, nerelerde depolanacağı veya hangi amaçlar için kullanılacağı, A.3 Taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemler A.4 Proje kapsamında herhangi bir amaçla kazı, dolgu işlemleri nedeniyle oluşacak malzemelerin miktarları ve bertaraf yöntemleri, IV

6 3.A.5 Proje alanının hazırlanması ve inşaat aşamalarında zarar görebilecek flora-fauna türleri (Endemik, nesli tehlikede türler vb.) proje için seçilen yer ve etki alanında bulunan tür popülasyonlarının etkilenmesi, A.6 Kültür varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanlarının faaliyet yeri ve çevresinde yer alması durumunda yer altı ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal değerlere) materyal üzerindeki muhtemel etkilerinin irdelenmesi A.7 Proje alanının hazırlanması ve tesislerin inşaatında oluşacak katı atıkların cins ve miktarları, bertaraf yöntemleri, A.8 İnşaat işlemleri esnasında su temini sistemi planı, (suyun nereden temin edileceği, kaynaklardan alınacak su miktarı, çalışanlar için içme ve kullanma suyu v.b.) oluşacak atık suların cins ve miktarları, bertaraf yöntemleri ve deşarj edileceği ortamlar A.9 Proje alanının hazırlanması ve tesislerin inşaatında kullanılacak alet ve ekipmanlar ve bu ekipmanlarla yapılacak işlerden dolayı oluşacak gürültünün seviyesi ve kontrolü için alınacak önlemler A.10 Proje alanının hazırlanması sırasında oluşacak toz, iş makinelerinden kaynaklı gaz emisyonları ve alınacak önlemler, B. Projenin işletme aşamasındaki faaliyetler, fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler; B.1 Proje kapsamında yer alan her bir tesisin özelliği (depolar, fosseptikler, personel lojmanı, idare binası, laboratuar, vb.), adetleri, kapasiteleri, nerelerde, nasıl ve ne kadar alanda yapıldığı, üretim ve işletme yöntemleri ve teknolojileri,(ayrı olarak alt başlıklar halinde verilmelidir), proses akım şeması, şema üzerinde kirletici kaynakların gösterimi, B.2 Proje kapsamında bulunan tesislerde kullanılacak hammaddelerin temini, üretilen ürünler, kullanılan yemler, ilaçlar ve vitaminler (bunların fiziksel, kimyasal özellikleri, miktarları ve veriliş yöntemleri.) B.3 Her bir faaliyet türü için üretilecek ürünleri etkileyen faktörler ve alınacak önlemler, B.4 Her bir faaliyetin işletilmesi sırasında kullanılacak olan alet, ekipmanlar ve özellikleri, B.5 Taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemler V

7 3.B.6 Proje kapsamında su temini sistemi planı, (suyun nereden temin edileceği, kaynaklardan alınacak su miktarı ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları, çalışanlar için içme ve kullanma suyu, temizlik amaçlı kullanılan su vb.) B.7 Oluşacak atık suların cins ve miktarları, bertaraf yöntemleri ve deşarj edileceği ortamlar, (gerekli izinler alınarak, izin belgeleri rapora eklenmelidir), B.8 Çalışacak personel sayısı göz önüne alınarak Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, evsel nitelikli atık sular için deşarj standartları göz önüne alınarak faaliyetin projelendirilmesi, B.9 Proje kapsamındaki tesislerin içme suyu amaçlı kullanılan yüzeysel su kaynaklarına ve yeraltı su kaynaklarının havzalarında kalıp kalmadığının ve yerüstü ve yer altı su kaynaklarının kalitesinde faaliyetten kaynaklanabilecek olumsuz etkilerin giderilmesi ve bundan kaynaklanabilecek zararların irdelenmesi B.10 Her bir tesisin işletilmesi sırasında oluşması muhtemel atıklar (evsel nitelikli atıklar, atık yağlar, ambalaj atıkları, tıbbi, tehlikeli atıklar, hafriyat atıkları, inşaat ve yıkıntı atıkları vb.) atık cins ve miktarları, özellikleri, ne şekilde bertaraf edileceği, (evsel nitelikli katı atıkların ilgili belediye tarafından alınacağına dair yazının eklenmesi) B.11 İşletme esnasında oluşacak gürültünün seviyesi ve kontrolü için alınacak önlemler. (7 Mart 2008 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği'nde belirtilen hazırlama kriterleri çerçevesinde Akustik Rapor Hazırlanması gerekmektedir.) B.12-Tesisin bulunduğu yöredeki hava kalitesi durumu hakkında bilgiler (hava kalitesi ölçüm sonuçları, inversiyon durumu vb.), B.13-Tesisin faaliyeti esnasında proses ve yakma sistemlerinde kullanılan yakıt ve miktarı, yakıt kullanılan ünitelerin ayrı ayrı yakıt ısıl gücü ve toplam yakıt ısıl gücü, üretim kapasitesi, Her bir faaliyet türüne ait tesislerin işletimi sırasında oluşacak emisyon miktarı, özellikleri ve bertaraf yöntemleri, tesiste oluşabilecek emisyonlarla ilgili yapılacak hesaplamalarda kullanılacak olan emisyon faktörlerinin hangi kaynaktan alındığı (EPA, CORIN AİR vb...), tesiste bulunacak olan emisyon kaynaklarına ait oluşabilecek emisyon konsantrasyonlarının ve kütlesel debilerinin hesaplamalarının yapılması, B.15-Tesisin Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğindeki yeri, VI

8 3.B.16-Tesiste oluşabilecek hesaplanan emisyon miktarları (kg/saat olarak) STKHKKY'deki sınır değerleri aşmışsa modelleme yapılması, modelleme sonucu hesaplanan değerlerin yönetmelik kapsamında değerlendirilmesi, B.17-Tesiste bulunacak sürüm kaynaklarından oluşabilecek (hesaplanan) emisyonlar, konsantrasyonları, emisyon kaynaklarının yakma ısıl güçleri, vb. bilgiler, STKHKKY dikkate alınarak yaklaşık olarak olması gereken baca yüksekliği, baca gazı hızının hesabının yapılması, B.18-Tesis "Kirletici Vasfı Yüksek Tesisler İçin Özel Emisyon Sınırları" (STKHKKY)'de yer alıyorsa burada belirtilen hususlarla ilgili açıklamaların ve değerlendirmelerin yapılması, (Askeri mesafe eğrisi hesabının mevcut ve planlanan tesisler göz önüne alınarak yapılması) B.19-Her bir tesisin sayı ve 4 Eylül 2010 tarihinde yayımlanan "Kokuya sebep olan emisyonların kontrolü yönetmeliğindeki yeri, faaliyeti sırasında oluşacak koku problemine karşı alınacak önlemler (koku giderme ünitesinin detaylandırılması, en yakın yerleşim yerine uzaklık ve meteorolojik veriler dikkate alınarak irdelenmeli) B.20-Proje kapsamında hijyenin sağlanması için ne gibi işlemlerin yapıldığı, kullanılan dezenfeksiyonlarla birlikte hijyen planının açıklanması, B.21-Faaliyetler için önerilen koruma bandı mesafesi ve bu bandın oluşturulması için yapılacak çalışmalar, kullanımı hususunda bilgiler, B.22-Ulaşımın temini, ulaşımın mevcut trafiğe getirdiği yük ve alınacak önlemler, B.23-İşletme aşamasında yapılacak işlerden dolayı zarar görebilecek flora-fauna türleri (Endemik türler, nesli tehlikede vb.), proje için seçilen yer ve faaliyetin etki alanında bulunan tür popülasyonlarının etkilenmesi açıklanmalıdır B.24-Projenin, proje alanının yakınında bulunan tesislerle olan etkileşiminin açıklanması, B.25-Tesisin yakın çevresindeki yerleşim birimlerine olası etkileri, B.26-Personel temini, çalışacak personel sayısı, personel için temin edilecek sosyal hizmetler C. İşletme faaliyete kapandıktan sonra olabilecek ve süren etkiler ve bu etkilere karşı alınacak önlemler; D. Acil Müdahale Planı ve İzleme Programı VII

9 Faaliyetin inşaat, işletme ve işletme sonrası için önerilen izleme programı ve doğal afet ve kaza, sabotaj ve benzeri durumlarda uygulanacak müdahale planı. İşçi sağlığı ve iş güvenliği açısından alınacak önlemler E.Proje Alternatifleri, (Bu bölümde, yer, üretim tekniği, alınacak önlemlerin alternatiflerinin karşılaştırılması yapılacak ve proje kapsamındaki alternatifler arası seçimler ve bu seçimlerin nedenleri) belirtilecektir.) F. Sonuçlar (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme ve taahhütler) F.1. Projenin Amacı ve Konusu F.2. Projenin Yeri ve Alanı F.3. Proje Etki Alanına İlişkin Mevcut Çevresel Özellikler F.4. Jeolojik, Hidrojeolojik ve Hidrolojik Özellikler F.5. Meteorolojik Veriler F.6. Sosyo-Ekonomik Özellikler F.7. Çevresel Etkiler ve Önlemler F.8. Tesisin Faaliyetlerinin Ardından Alınacak Önlemler F.9. Acil Müdahale Planları F.10. Proje Yer Seçimi VIII

10 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Mevcut atıksu arıtma tesisi... 6 Şekil 2. Fabrikadan genel görünüm... 8 Şekil 3. İdari Bina ve yemekhane... 8 Şekil 4. Kazan dairesi ve emisyon bacaları... 9 Şekil 5. Üretim binası... 9 Şekil 6. Tehlikeli atık depolama alanı Şekil 7. Fabrika satış mağazası Şekil 8. Davis in Grid Sistemine göre proje alanı Şekil 10. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası Şekil 11. Toprak haritası Şekil 12. Aylara Göre Basınç Dağılımı Şekil 13. Aylara Göre Sıcaklık Dağılımı Şekil 14. Aylara Göre Yağış Dağılımı Şekil 15. Aylara Göre Nem Dağılımı Şekil 16. Sayılı Günler Dağılımı Şekil 17. Sayılı Günler Dağılımı Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil 18. Maksimum Kar Kalınlığının Aylara Göre Dağılımı Şekil 19. Yönlere Göre Yıllık Ortalama Rüzgar Hızı Diyagramı Şekil 20. Sonbahar Mevsimine Ait Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı Şekil 21. Kış Mevsimine Ait Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı Şekil 22. İlkbahar Mevsimine Ait Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı Şekil 23. Yaz Mevsimine Ait Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı Şekil 24. Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı / 1-6. Aylar Şekil 25. Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı / Aylar Şekil 26. Ortalama Rüzgar Hızı Şekil 27. Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü IX

11 Şekil 28. Yeşil alan çalışmaları Şekil 29. Ambalaj atıkları depolama alanı Şekil 30. Tehlikeli atık depolama alanı Şekil 31. Ekipmanlardan Kaynaklanacak Gürültü Seviyesinin Mesafeye Bağlı Değişim Grafiği Şekil 32. UHT Süt Üretimi İş Akım Şeması Şekil 33. Beyaz Peynir Üretimi İş Akış Şeması Şekil 34. Kaşar Peyniri Üretimi İş Akım Şeması Şekil 35. Yoğurt inkübasyon odası Şekil 36. Yoğurt Üretimi İş Akım Şeması Şekil 37. Eritme Peyniri İş Akım Şeması Şekil 38. Pastörize süt hattı Şekil 39. Süt kabul Şekil 40. Süt depolama tankları Şekil 41. Peynir tekneleri Şekil 42. Kaşar Ambalajlama makinası Şekil 43. CIP tankları Şekil 44. Atık yağ biriktirme alanı Şekil 45. Tesisin bulunduğu yöre Şekil 46. Haziran Mart 2010 dönemi PM konsantrasyonunun aylara göre ortalaması (ppm) Şekil 47. Haziran 2007-Mart 2010 dönemi Balıkesir hava kirleticilerin zamansal değişimi Şekil yılı Balıkesir hava kirleticilerin zamansal değişimi Şekil 49. Emisyon kaynakları ve bacalar Şekil 50. Proje alanı ve hakim rüzgar yönü Şekil 51. Ulaşım Güzergahı X

12 TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Tesisin mevcut ve planlanan üretim kapasitesi (kg/gün)... 4 Tablo 2. Flora Tablosu Tablo 3. İkiyaşamlılar (Amfibiler), Sürüngen ve Memeliler Tür Listesi Tablo 4. Kuş Türleri Listesi Tablo 5. Proje sahasında yer alan kuyuların karakteristik özellikleri Tablo 6. Profil Lejantı Tablo 7. Basınç (hpa) Tablo 8. Sıcaklık ( C) Tablo 9. Yağış (mm) Tablo 10. Nem (%) Tablo 11. Buharlaşma verileri (mm) Tablo 12. Sayılı günler Tablo 13. Maksimum Kar Kalınlığı Tablo 14. Rüzgar esme sayıları toplamı Tablo 15. Sonbahar Mevsimine Ait Rüzgar Esme Sayıları Tablo 16. Kış Mevsimine Ait Rüzgar Esme Sayıları Tablo 17. İlkbahar Mevsimine Ait Rüzgar Esme Sayıları Tablo 18. Yaz Mevsimine Ait Rüzgar Esme Sayıları Tablo 19. Yönlere Göre Rüzgar Esme Hızları... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Tablo 20. Proje Alanında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Ses Gücü Düzeyleri Tablo 21. Ekipmanlarından Kaynaklanacak Gürültünün Belirli Bir Mesafeye Ulaşan Gürültü Seviyesi Değerleri Tablo 22. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri. 71 Tablo 23. İnşaat Aşamasında Oluşacak Toz Emisyon Debisi Tablo 24. Araçlardan Kaynaklanan Emisyonlar (USEPA, 1977) Tablo 25. İnşaat Ekipmanlarının Egzozlarından Kaynaklanan Emisyon Değerleri (kg/sa) Tablo 26. Süt alım ünitesi makine ve ekipman listesi XI

13 Tablo 27. Pastörize ünitesi makine ve ekipman listesi Tablo 28. Sterilize ünitesi makine ekipman listesi Tablo 29. Tetrapak ünitesi makine ve ekipman listesi Tablo 30. Yoğurt ünitesi makine ve ekipman listesi Tablo 31. Beyaz peynir ünitesi makine ve ekipman listesi Tablo 32. Kaşar peyniri ünitesi makine ve ekipman listesi Tablo 33. Eritme peyniri ünitesi makine ve ekipman listesi Tablo 34. Tesiste Temizlik amaçlı kullanılacak su miktarları Tablo 35. Tesiste kullanılacak su miktarı Tablo 36. Günlük süt ihtiyacı ve oluşacak peynir altı suyu miktarı Tablo 37. Yakma kazanları ve özellikleri Tablo 38. Fuel-oil Kullanılan Kazanlar için Emisyon Faktörleri Tablo 39. Tesiste Oluşması Beklenen Emisyonlara Ait Kütlesel Debiler ve SKHKKY Belirtilen Sınır Değerler Tablo 40. Emisyon ölçümü yapılan kaynaklar ve sınır değerleri Tablo 41. Baca Yüksekliği Abak Hesabında kullanılan parametreler ve okunan değer XII

14 BÖLÜM 1 1

15 1.1 Projenin tanımı ve amacı: Proje konusu, faaliyetin tanımı, hizmet amaçları, ülke ekonomisi içerisindeki yeri, önemi, gerekliliği, kapasitesi, tesisin kaplayacağı alan ve projenin ne kadarlık alanda gerçekleştirileceği, yöreye sağlayacağı faydalar, ekonomik ömrü gibi hususların ayrıntılı açıklanması Proje konusu, faaliyetin tanımı Mar Tüketim Maddeleri İth. Ve İhr. San. Ve Tic. A.Ş. tarafından Balıkesir İli, Merkez İlçe, Plevne Mah. 154 Pafta, 998 Ada, 86 No lu parselde toplam 34389,36 m 2 lik tapulu alan üzerinde, 8892 m 2 kapalı ve 25497,36 m 2 açık alanda (Bkz. Ek-1 Mülkiyete İlişkin Belgeler) UHT süt, beyaz peynir, kaşar peyniri, yoğurt, eritme peynir ve krema üretim tesisi işletilmektedir. Proje konusu fabrika binası 1963 yılında kurulan Süt Endüstrisi Kurumu (SEK) tarafından 1970 li yıllarda kurulmuştur yılında yapılan özelleştirme ile Mar Tüketim Maddeleri İth. Ve İhr. San. Ve Tic. A.Ş. tarafından alınarak yaklaşık 20 yıldır Kay Süt markasıyla faaliyetini sürdürmektedir. Mevcut tesis ile ilgili olarak Balıkesir Valiliği Mülga İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarih ve 701 sayılı yazısı ile tesisin tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği kapsamında yer almadığı belirtilmiştir.(bkz. Ek-2 Kurum Görüşleri) Proje konusu faaliyet, kapasite artışı faaliyeti olup planlanan kapasite artışı mevcutta üretilen ürünlerin daha fazla üretilmesi şeklinde olacaktır. İşletmeye ait tarih ve nolu kapasite raporu ile en son alınan tarih ve sayılı kapasite raporu, raporun Ek-3 Kapasite Raporları bölümünde verilmiştir. Firmanın, sürekli artan, süt ve süt ürünleri pazarındaki hacmi tesisin süt işleme kapasitesini arttırması gerekliliğini doğurmuştur. Bu neden ile tesisin günlük süt işleme kapasitesinin önümüzdeki üç yıl içerisinde kademeli olarak litreye çıkartılması hedeflenmektedir. Planlanan proje 17 Temmuz 2008 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren mülga Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-I (Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi) 23- Entegre süt ürünleri üretim tesisleri (50 ton/gün ve üzeri sütten peynir, yağ, yoğurt gibi süt ürünlerinden en az ikisinin üretildiği tesisler) sınıfına girmektedir. Bahsi geçen Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ne göre gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artışının, çevreye olabilecek 1

16 olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesi, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemleri, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesi ve kapasite artışı projesinin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları içeren Ek-3 formatına göre Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası hazırlanmış ve sunulmuştur Projenin hizmet amaçları, ülke ekonomisi içerisindeki yeri, Rapora konu olan projenin hizmet amaçları ve ülke ekonomisindeki yeri aşağıda maddeler halinde açıklanmaya çalışılmıştır, İstihdam edilen personel sayısı arttırarak hem bölgede hem de ülke genelinde istihdam sağlamak, Ülkeye döviz girdisi sağlamak, pazar payının arttırılarak satış miktarının katlanmasını sağlamak, Ülkeye katma değer sağlamak, (Yerli üretim olarak tanımlanan katma değerin yurt içinde gelişmesi, daha çok üretim ve istihdam ile toplumun refahında temel kaynağını oluşturmaktadır.) Yurt içi ve yurt dışı pazarlarda kalite ve rekabeti arttırmak, Dolaylı olarak diğer sektörler ve yan sanayilerin güçlenmesine katkıda bulunmak, Ürün çeşitliliğini arttırmak, Artırılacak üretim kapasitesine cevap verecek hammadde kaynaklarını bulmak ve geliştirmek, Proje alanı civarında bulunan ve ana hammadde olan sütün temin edileceği yer olan çiftçilerin kalkınmalarına yardımda bulunmak, Yeni teknolojilerle doğal kaynakların kullanımının daha etkin ve temiz kullanımına katkı sağlamak, Sürdürülebilir gelişimi sağlamaktır Projenin önemi ve gerekliliği, Projenin önem ve gerekliliği iki açıdan ele alınacaktır. Bu başlıklar projenin bölge açısından önem ve gerekliliği ile projenin ülke açısından önem ve gerekliliğidir. Projenin Bölge Açısından Önem ve Gerekliliği: Projenin kapasite artışının proje bölgesi ve civarında önemlilik açısından ele alındığında; 2

17 Bölgede önemli bir şekilde ek istihdam sağlanacaktır. Mevcut tesiste halen 223 kişi çalışmakta olup, projenin tamamlanması halinde işletmede çalışacak personel sayısı yaklaşık 400 kişi olacaktır. İşletmede istihdam edilecek olan personel faaliyet alanı ve civarından seçilecektir. Ayrıca faaliyette istihdam edilecek olan personel haricinde sektöre hizmet veren yan sektörler ile birlikte toplam istihdam 4000 kişi civarında olacaktır. Süt ve süt ürünleri sektörü ile ilgili olarak proje alanı civarından toplanan süt ile süt hayvancılığı büyük oranda teşvik edilmiş olacaktır. Faaliyette kullanılacak olan hammaddelerin (ana hammadde olarak süt v.b.) planlanan bölge ve civarından temin edilmesi, bölge ekonomisine katkı sağlayacaktır. Hayvancılık v.b. yan sektörlerin büyümesi ile proje konusu bölgenin daha çok ve çabuk büyümesine katkı sağlanacaktır. Süt üretiminde kullanılacak olan hayvanlarda kültür saf ırkın geliştirilmesi, dolayısı ile süt veriminin arttırılması, kırsal kalkınmada çiftçinin maliyetinin düşürülerek kazancının arttırılması hedeflenmektedir. Yurt içerisinde ve dışarısında sektörün önde gelen firmaları ile rekabetin artması, rapora konu olan faaliyet ile birlikte bölgeye dolaylı yollardan katkı sağlayacaktır. Planlanan bölgede sektörün daha güçlü olması, eğitilmiş kalifiye eleman yetiştirilmesi ihtiyacını doğurmakta, bu ihtiyaç ise eğitimin daha düzgün olması gerekliliğini göstermektedir. Bu da proje için planlanan bölgedeki özellikle üniversiteler başta olmak üzere birçok eğitim biriminin kalitesini arttırmakta ve eğitimin çeşitliliğini de arttırmaktadır. Projenin Ülke Açısından Önem ve Gerekliliği: Kapasite artışı ile ülkemizin ihracat bakımından diğer ülkelerle yarışabilmesi ve pazarda yer alabilmesi dolayısı ile itibar bakımından da ek olarak kuvvet katacaktır. Ülkemizin sürdürülebilir bir ekonomik büyümeye kavuşturulabilmesi için, üretimdeki Katma Değer in ülkede daha fazla oluşması gerekmektedir. Bahsi geçen faaliyetteki kapasite artışı ile daha çok katma değer sağlanmış olacaktır. Ülkemizde bulunan mevcut süt ve süt ürünleri üretim kapasitesinin arttırılması ile yurt içi ve yurt dışı pazarlarda yüksek rekabet gücü yaratılmış olunacaktır. Ülkemizin Avrupa Birliği girme sürecinde model işletme olarak sektörün önder firması olarak kalitenin arttırılması, oluşacak olan yeni rekabet ortamında maliyet, kalite ve yeni ürün çeşidi unsurlarının kullanılması ile Avrupa pazarında mücadele edebilmek, Faaliyetin kapasite artışının gerçekleştirilmesi halinde yardımcı sektörlerdeki artış ile ekonomik olarak katkı oranının daha da artması söz konusu olacaktır. 3

18 Ayrıca süt ve süt ürünleri tüketiminin ülke genelinde daha sağlıklı bir şekilde sağlanmasına katkıda bulunulacağı gibi durumlar göz önüne alındığında projenin bölge ve ülke açısından önemi büyüktür. Süt ve süt ürünleri sektörü olarak Türkiye nin dünya ve Avrupa daki konumu önemlidir. Türkiye nin bu konumunu muhafaza edebilmesi ve potansiyeli değerlendirebilmesi için mutlaka mevcut eskiyen tesislerini modernize etmesi ve yeni kurulacak tesislerde ileri teknoloji ürünü makine ve teçhizat kullanımına ağırlık vermesi gerekmektedir. Aksi taktirde uluslararası kalite ve maliyetlerde ürün üretimi mümkün olmayacak, netice itibari ile de ihracat imkanları daralırken ithalat kamçılanacak ve sektör son derece ciddi bir dar boğaza girmiş olacaktır Projenin kapasitesi, Proje konusu fabrika binası 1963 yılında kurulan Süt Endüstrisi Kurumu (SEK) tarafından 1970 li yıllarda kurulmuştur. Türkiye Süt Endüstrisi Kurumu na ait kapasite raporu araştırılmış ve herhangi bir kapasite kaydına ulaşılamamıştır (Bkz. Ek-3 Kapasite Raporları) yılında yapılan özelleştirme ile Mar Tüketim Maddeleri İth. Ve İhr. San. Ve Tic. A.Ş. tarafından alınarak yaklaşık 20 yıldır işletilmektedir. Mevcut tesiste günlük 136 ton süt işlenmektedir. Tesiste üretilen ürünlerin mevcut üretim miktarları ile planlanan üretim miktarları Tablo 1 de verilmiştir. İşletmeye ait 1996 yılında alınmış kapasite raporu, ÇED raporunun Ek-3 Kapasite Raporları bölümünde verilmiştir. Kapasite artışı, üretim için dar boğaz oluşturan makine ve ekipmanların kapasitelerinin arttırılması veya modernize edilmesi ile gerçekleştirilecek olup günlük süt işleme kapasitesi 900 ton/gün olacaktır. Tablo 1. Tesisin mevcut ve planlanan üretim kapasitesi (kg/gün) Ürün Cinsi Mevcut Üretim Miktarı Planlanan Üretim Miktarı (kg/gün) (kg/gün) UHT SÜT BEYAZ PEYNİR KAŞAR PEYNİRİ YOĞURT ERİTME PEYNİR TOPLAM

19 1.1.5 Tesisin kaplayacağı alan ve projenin ne kadarlık alanda gerçekleştirileceği, Mar Tüketim Maddeleri İth. Ve İhr. San. Ve Tic. A.Ş. tarafından Balıkesir İli, Merkez İlçe, Plevne Mah. 154 Pafta, 998 Ada, 86 No lu parsel üzerinden kalan 34389,36 m 2 lik tapulu alan üzerinde, 8892 m 2 kapalı ve 25497,36 m 2 açık alanda faaliyetini sürdürmektedir. Kapasite artışı için üretim ve depolama amaçlı ek bina inşaatı yapılmayacak olup üretim için dar boğaz oluşturan makine ve ekipmanların kapasitelerinin arttırılması veya modernize edilmesi ile gerçekleştirilecektir. Kullanılacak olan arazi Mar Tüketim Maddeleri İth. Ve İhr. San. Ve Tic. A.Ş. adına tapulu ve Balıkesir İli, Merkez İlçesi, Plevne Mahallesi, 154 pafta, 993 ada ve 86 nolu parsel üzerinde bulunan arazidir. Projenin planlandığı arazide mevcutta süt ve süt ürünleri olarak 1993 yılından buyana üretimine devam etmektedir. Proje konusu faaliyet kapasite artışını içermektedir. Tesis bünyesinde oluşan atık suların arıtılması amacıyla bir adet atıksu artıma tesisi mevcut ve çalışır durumdadır. Artan üretim kapasitesiyle orantı olarak atıksu miktarında da artış olacaktır ve mevcut atık su arıtma tesisinin yeterli olmayacağı düşünülmektedir. Bu nedenle mevcut arıtma tesisinde modernizasyon çalışmaları yapılacaktır. Modernizasyon ve genişletme çalışmaları ile birlikte yaklaşık 300 m 2 lik bir alanda hafriyat çalışması yapılacağı öngörülmüştür. Revizyon çalışmalarına esas proje hazırlıkları, Atıksu Alt Yapı Yönetimi olan Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanlığına sunulacak ve onay işlemlerine takiben inşa edilecektir. 5

20 Şekil 1. Mevcut atıksu arıtma tesisi Projenin gerçekleştirileceği alan sanayi alanında kalmaktadır. Balıkesir Belediyesi İmar Müdürlüğü nden alınan imar durumunu gösterir yazı Ek-4 de bilgilerinize sunulmuştur Projenin yöreye sağlayacağı faydalar Proje ile bölgede önemli ölçüde ek istihdam yaratılacaktır. Ayrıca faaliyette istihdam edilecek olan personele ek olarak sektöre hizmet veren yan sektörler ile birlikte toplam istihdam 4000 kişi civarında olacaktır. Süt ve süt ürünleri sektörü ile ilgili olarak proje alanı civarından toplanan süt ile hayvancılık büyük oranda teşvik edilecektir. Planlanan bölgede sektörün daha güçlü olması, eğitilmiş kalifiye eleman yetiştirilmesi ihtiyacını doğurmakta, bu ihtiyaç ise eğitimin daha düzgün olması gerekliliğini göstermektedir. Bu da proje için planlanan bölgedeki özellikle üniversiteler başta olmak üzere birçok eğitim biriminin kalitesini arttırmakta ve eğitimin çeşitliliğini de arttıracaktır Projenin ekonomik ömrü Projenin ekonomik ömrünün yıl kadar olacağı tahmin edilmektedir. Fakat elektronik ve mekanik teçhizatın yenilenmesi ile yapılarda gerekli rehabilitasyon işlemlerinin gerçekleştirilmesi halinde faaliyetin uzun yıllar yöreye ve ülkeye hizmet etmesi planlanmaktadır. 6

21 1.2 Projenin fayda maliyet analizi Proje kapsamında çalıştırılan ve kapasite artışından sonrada çalıştırılması planlanan personel, mümkün olduğunca proje alanı yakın çevresinden seçilecektir. Böylece projenin planlandığı bölge insanına iş sahası açılacaktır. Şehir dışından gelecek personelin ihtiyaçlarının bölgeden karşılanması dolayısıyla bölge ekonomisine katkı sağlayacaktır. Faaliyet ile birlikte üretim artışı, çeşitli sanayi kollarında gelişime neden olacaktır. Ayrıca kapasite artışı neticesinde yörede hayvancılık ve süt üretimi artışına sebebiyet verilecektir. Planlanan faaliyet ile birlikte hayvan yetiştiriciliğinin daha doğru bir şekilde gerçekleştirilmesi sağlanacaktır. Projenin işletilmesi esnasında oluşacak potansiyel çevresel etkiler bu raporun ilgili bölümlerinde değerlendirilmiştir. Böylece, olası çevresel etkilere yönelik olarak etki azaltıcı önlemler ile çevreye verilecek olan zarar, minimuma indirilecektir. Faaliyetin ekonomik ömrünün 20 yıl olacağı planlanmaktadır. Her yıl periyodik bakım çalışmaları düzenli olarak gerçekleştirilecek olup gerekli revizeler yapılacaktır. Ekonomik ömrünü tamamlayan veya teknolojik sebeplerle revize edilmesi gereken araç ve ekipmanlar yenilenerek veya bakımları yapılarak faaliyetin uzun yıllar yöreye ve ülkeye hizmet etmesi planlanmaktadır. 1.3 Proje kapsamındaki faaliyet ünitelerinin konumu Mar Tüketim Maddeleri İth. Ve İhr. San. Ve Tic. A.Ş. tarafından Balıkesir İli, Merkez İlçe, Plevne Mah. 154 Pafta, 998 Ada, 86 No lu parsel üzerinden kalan 34389,36 m2 lik tapulu alan üzerinde, 8892 m2 kapalı ve 25497,36 m2 açık alanda (Bkz. Ek-1 Mülkiyete İlişkin Belgeler) UHT süt, beyaz peynir, kaşar peyniri, yoğurt, eritme peynir ve krema üretim tesisi işletilmektedir. Kapasite artış projesi kapsamında tesis faaliyet alanı içerisinde yeni üretim ve depo binası yapımı planlanmamaktadır. Meydana gelecek atık suların arıtılması amacıyla mevcut atıksu arıtma tesisinde modernizasyon ve genişletme çalışmalarının yapılacağı öngörülmektedir. Arıtma tesisi için yaklaşık 300 m2 alanda inşaat çalışması yapılacağı öngörülmektedir. Proje kapsamında yer alan ünitelerin yerlerini gösterir Vaziyet Planı Ek-5 de verilmiştir. Faaliyet alanının bulunduğu parseli gösteren 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/2.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Ek-4 de verilmiştir. 1.4 Yer bulduru haritası, faaliyet alanı ve çevresinin fotoğrafları, Proje alanını gösterir Yer Bulduru Haritası ve uydu görüntüleri Ek-6 da tarafınıza sunulmuştur. 7

22 Şekil 2. Fabrikadan genel görünüm Şekil 3. İdari Bina ve yemekhane 8

23 Şekil 4. Kazan dairesi ve emisyon bacaları Şekil 5. Üretim binası 9

24 Şekil 6. Tehlikeli atık depolama alanı Şekil 7. Fabrika satış mağazası 10

25 1.5 Varsa, Projeye konu olan bölgenin en son onaylı 1/1.000, 1/5.000, 1/25.000, 1/ ölçekli planlar (aslı gibidir onaylı), plan notları, lejant paftasından bir örnek ve bu planlar üzerinde tesis yerinin gösterimi ve ayrıca raporun ilgili bölümünde bu hususlara yer verilmesi. (Onaylı bir planının olmaması durumunda da faaliyet için kullanılacak, yeri ölçekli harita üzerinde açıkça gösterilmeli ve ayrıca faaliyet alanının mücavir alan sınırları içerisinde olup olmadığı belirtilmelidir.) Proje konusu faaliyet sahası Balıkesir İli, mücavir alan sınırları içerisinde kalmaktadır. Parsele ait 1/25000 ve 1/ ölçekli planların bulunmadığına dair Balıkesir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü nden alınan tarih ve 4122 sayılı yazı rapor ekinde sunulmuştur. (Bkz. Ek-4) 1/5000 ve 1/2000 ölçekli onaylı imar planları raporun Ek-4 bölümünde tarafınıza sunulmuştur. 1.6 Faaliyet alanının hâlihazır harita üzerinde işaretlenerek yakınında bulunan yerleşimlerin belirtilmesi Projeye konu olan faaliyet sahası Balıkesir İli, mücavir alan sınırları içerisinde kalmaktadır. Proje sahası kuruluşundan günümüze kadar geçen sürede şehrin gelişmesi ve genişlemesi ile yakın çevresinde yakın yeni yerleşim birimleri oluşmuştur. Rapor ekinde verilen 1/25000 ölçekli haritada Gazi Osman Paşa ve Plevne Mahalleleri gözükmektedir. Proje yakınında yer alan bir diğer yerleşim birimi ise 500 metre mesafede bulunan Çayırhisar Köyü dür (Ek-7). 1.7 Faaliyet alanını merkez alan 1 km'lik yarıçaplı alanın işaretlenmesi, var ise 1/ ve 1/5000'lik hâlihazır harita üzerinde faaliyet alanı merkezli 1 km'lik yarıçap alanını kapsayan arazinin gösterilmesi, Proje konusu faaliyet alanını merkez alan 1 km' lik yarıçaplı alanı; 1/ Ölçekli Topografik Harita üzerinde işaretlenmiştir. Söz konusu harita Ek-7 olarak verilmiştir. 11

26 BÖLÜM 2 PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALANLAR İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*) (Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların ve ortamların, etkileyecek parametreler dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenmesi,) Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların-ortamların Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı 12

27 2.1 Türler Ve Ekosistemler: Proje için seçilen yer ve etki alanı içindeki ekosistemler ve ekosistemlerdeki türler, Flora-fauna türleri, sınıflandırılması, yaşama ortamları (Beslenme veya üreme alanları), popülasyon yoğunlukları, (Uluslar arası sözleşmelerle endemik, nadir, nesli tehlikede,) tehlike dışı vb. kategorilerinin tablo halinde belirtilmesi (koruma altında olan türler varsa koruma taahhütleri ve alınacak önlemlerin belirtilmesi), Flora bilgilerinin TÜBİVES e göre verilmesi. (Çalışmaların hangi tarihte kim tarafından yapıldığının belirtilmesi) - Mevcut flora ve fauna yapısını içeren bilgilerin faaliyet alanı ve yakın çevresinde, dar veya geniş yayılışlı endemik, nesli tehlike kategorilerinde (IUCN'e göre ve Türkiye Kırmızı Kitabına göre) olan türlerin olup olmadığı, uluslararası sözleşmeler (Bern sözleşmesi) ve fauna incelemelerinde Merkez Av Komisyonu kararlan ve eklerine göre koruma altında olan tür olup olmadığının belirtilmesi, - Faaliyet alanının bugünkü durumu, faaliyetin kurulu olduğu dikkate alınarak, flora ve fauna bölümünde mevcut durumun değerlendirilmesinin yapılması, faaliyetin yakın çevresindeki flora ve fauna türlerine olabilecek olası etkilerinin olup olmadığının belirtilmesi varsa bu etkilerin azaltılmasına yönelik çözüm önerilerinin getirilmesi, - Uluslararası sözleşmeler ve MAK kararları eklerine göre korunması gereken türler olması durumunda koruma taahhütlerinin eklenmesi, Balıkesir İli iklimi; az yağışlı ve yağışların soğuk mevsimlerde toplandığı, kurak mevsimlerin yazları görüldüğü; serin Akdeniz ikliminin üst geçiş bölgesinde bulunmaktadır. Her ne kadar vejetasyon bakımından Akdeniz bitki örtüsü hakim ise de Merkez ilçesinde Karadeniz ikliminin öksin elementleri biraz daha hakimiyet göstermektedir. Diğer yandan İran Turan elementlerine de daha az oranlarda rastlanmaktadır. Araştırma alanı düz bir alanda ve yapılaşma alanları arasında kalmıştır. Proje sahası ve çevresinde yapılan arazi ve literatür çalışmaları neticesinde aşağıda verilen Flora ve Fauna türleri tespit edilmiştir. Arazi çalışması raporun hazırlanmasına katkıda bulunan Biyolog Umut TUNÇ tarafından gerçekleştirilmiştir. FLORA ÖZELLİKLERİ: Proje alanı flora bölgeleri dikkate alındığında Akdeniz Fitocoğrafya Bölgesi ne girmektedir. Proje alanı ayrıca; Davis in Grid Sistemi (Flora of Turkey and the East Aegean Islands) açısından, bakıldığı zaman ise B -1 karesinde Batı Anadolu (West Anatolia) Bölgesi ne girmektedir. 13

28 Şekil 8. Davis in Grid Sistemine göre proje alanı Based on Grids: B1 Akdeniz Fitocoğrafya Bölgesine giren sahaların karakteristik iklimi, yazları kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklimidir. Bölgedeki vejetasyon, yaz döneminin sıcak ve kurak geçmesine bağlı olarak çoğunlukla kurakçıl karakterdedir. Bu nedenle bölgede ışık ve sıcaklık isteği yüksek olan kalın ve parlak yapraklı her zaman yeşil bitkilere ve iğne yapraklılara rastlanır. Akdeniz Fitocoğrafya Bölgesi nin belli başlı vejetasyon formasyonları : 1. Çalı (Maki ve Garik) Formasyonu 2. Orman Formasyonu 3. Ot Formasyonu 14

29 FAMİLYA TÜR TÜRKÇE İSİM YÖRESEL İSİM FİTOCOĞRAFİK BÖLGE Tablo 2. Flora Tablosu FLORA TABLOSU LOKALİTE BERN E GÖRE BİTKİNİN TESPİT ŞEKLİ HABİTAT ÖRTÜŞ BOLLUK (Braun- Balanquet Metodu) END L B Y PAPAVERACEAE Hypecoum m - L X X X Lc psedograndiflorum PAPAVERACEAE Papaver pilosum L X X Lc subsp. strictum m PAPAVERACEAE Corydalis integra m - L X X Lc BORAGİNACEAE Echium italicum Engerek m - L X X X Lc otu BORAGİNACEAE Heliotropium - - Akdeniz m - L X X X X Lc dolosum MALVACEAE Malva moschata L X X Lc ROSACEAE Rosa canina Kuşburnu m - *L X X X X X X X X Lc SCROPHULARIACEAE Verbascum Sığır *L X X X X Lc gnaphalodes kuyruğu 2500 m SCROPHULARIACEAE Linaria pelisseriana L X X X X X Lc 1200 m ASTERACEAE Sonchus asper m - L X X X Lc subsp. glaucescens ASTERACEAE Carthamus lanatus Aspir - Akdeniz m - L X X X Lc TEHLİKE SINIFI ASTERACEAE ANACARDIACEAE EQUİSETACEAE Centaurea cuneifolia Pistacia terebinthus ssp. palaestina Equisetum ramosissimum Gelin düğmesi Yabani fıstık Kırkboğu m m - L X X X Lc Çetemük Akdeniz 0-50 m - L X X Lc Ulama m - *L X X Lc 15

30 FAMİLYA TÜR TÜRKÇE İSİM YÖRESEL İSİM FİTOCOĞRAFİK BÖLGE LOKALİTE BERN E GÖRE BİTKİNİN TESPİT ŞEKLİ HABİTAT ÖRTÜŞ BOLLUK (Braun- Balanquet Metodu) L B Y LİNACEAE Linum trigynum m - L X X X X Lc CONVOLVULACEAE Convolvulus Tarla m - L X X X X Lc cantabrica Sarmaşığı CONVOLVULACEAE Convolvulus m - L X X X X X Lc arvensis FABACEAE Astragalus trojanus m - L X X Lc FABACEAE Lathyrus - - Akdeniz 0- - L X X X Lc grandiflorus 200 m FABACEAE Lotus palustris - - Akdeniz m - L X X X Lc FABACEAE Trifolium caudatum - - Akdeniz m - *L X X X Lc LAMIACEAE Stachys cretica Kurbağa otu m - L X X Lc subsp. lesbiaca LILIACEAE Ornitogalum Tükrükotu m - L X X X X Lc nutans POACEAE Bromus m - L X X X X Lc intermedius POACEAE Poa trivialis *L X X X X X Lc 2210 m POACEAE Aegilops markgrafii - - Akdeniz m - L X X X X X Lc END. TEHLİKE SINIFI POACEAE CHENOPODİACEAE PINACEAE FAGACEAE Cynosurus cristatus - - Avrupa-Sibirya m - L X X X X X X Lc Chenopodium Kazayağı m - *L X X X Lc ambrosioides Pinus subsp. nigra Karaçam m - *L X X Lc var. caramanica Quercus infectoria Mazı meşesi m - *L X X Lc ssp. boissieri 16

31 HABİTAT SINIFLARI TEHLİKE SINIFLARI (Red-Data Book) 1.Orman 2.Maki 3.Frigana 4.Kültür Alanları(Bağ, bahçe v.b.) 5.Mera 6.Nemli çayır, Bataklık ve Sulak Alan 7.Step 8.Kayalık Ex : Tükenmiş-Extinct Endemik Türler(Tükenmiş) Ew : Doğada Yok Olmuş Endemik Türler (Doğada Tükenmiş) CR : Kritik Olarak Tehlikede Olan Endemik Türler EN : Tehlike Altında Endemik Olmayan Türler (Tehlikede) VU : Hasar Görebilir Türler LR : Düşük Riskli Bitkiler (Az Tehdit Altında) cd :Yukarıdaki Kategorilerin herhangi Birine Girmeyen Fakat Bunun Yanında Taksona Özgü veya Habitata Özgü Koruma Programı Olan Bitkiler (Koruma Önlemi Gerektiren) nt : Tehdit Altına Girebilir LOKALİTE : Bitkinin tam adresi lc : En Az Endişe verici (Herhangi bir koruma gerektirmeyen ve yüksekliği ve tehdit altında olmayan ) DD : Bitkinin tehdit altında olmasından çok bitki hakkında daha fazla bilgi toplanması gerekli bitkiler NE : Değerlendirilmeyen BİTKİ TESPİTİNİN NASIL YAPILDIĞI END. (ENDEMİZM) ÖRTÜŞ BOLLUK * : Arazi Çalışması Sonucu L : Lokal Endemik DERECELERİ L : Literatür Taraması Sonucu B : Bölgesel End 1.Çok Nadir *L : Arazi Çalışması ve Literatür Taraması Y : Yaygın End. 2.Nadir 3.Orta Derecede Bol 4.Bol 5.Çok Bol veya Saf Populasyon Oluşturmakta YÖRESEL İSİM : Türk Dil Kurumu Yayını Türkçe Bitki Adları Sözlüğü refarans olarak alınabilir. 17

32 Yukarıda belirtilen türlerden endemik ve nesli tehlikede olan bitki türlerini tespit etmek için ve web adresinde Türkiye Bitkileri Veri Servisi esas alınmış olup Türkiye Tabiatı Koruma Derneği Red Data Book Of Turkısh Plants adlı yayında incelenmiş ve nesli tehlikede olan bitki türüne rastlanmamıştır. Ayrıca Türk Çevre Mevzuatı "Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" ve ekleri de incelenmiştir. Flora Karakteristiği: İnceleme alanı florasında endemik takson, ulusal ve uluslararası sözleşmeler ile korunan nadir ve nesli tehlikede olan herhangi bir türe rastlanmamıştır. Kozmopolit taksonlar yaygındır. Doğal hayatı etkileyen bir şey bulunmamaktadır. 18

33 FAUNA ÖZELLİKLERİ: Proje alanı ve yakın çevresinde yapılan inceleme ve araştırma çalışmaları sonucunda belirlenen hayvan türleri : Tablo 3. İkiyaşamlılar (Amfibiler), Sürüngen ve Memeliler Tür Listesi Latince Adı Türkçe Adı ERL END IUCN BERN Sözleşmesi AVL ( ) KAYNAK HABİTAT Gözlem İstasyonu AMPHIBIA AMFİBİLER (İkiyaşamlılar) TAKIM : ANURA Kuyruksuzkurbağalar ALTTAKIM : ANOMOCOELA FAM : RANIDAE Gerçek Su Kurbağaları CİNS : Pelophylax Sp : Pelophylax ridibundus Ova Kurbağası, Bataklık Kurbağası Nt - Nt Ek-II - G Su kenarları Balıkesir / Paşaköy ALTTAKIM : PROCOELA FAM : BUFONIDAE Gerçek Kara Kurbağaları CİNS : Pseudepidalea Sp : Pseudepidalea viridis Gece Kurbağası Nt - Nt Ek-II - L Su kenarları,çayır,bağ,ba hçe,taşlık-kayalık alanlar,orman içleri FAM : HYLIDAE Esas Ağaç Kurbağaları 19

34 CİNS : Hyla Sp : Hyla orientalis Ağaç Kurbağası Nt - Nt Ek-II - G Su kenarları,çayır,bağ,ba hçe,taşlık-kayalık alanlar,orman içleri REPTILIA SÜRÜNGENLER Balıkesir Merkez / Fidanlık Mevkii TAKIM : SQUAMATA ALT TAKIM : LACERTILIA Kertenkeleler FAM : LACERTIDAE Eski Dünya Adi Kertenkeleleri CİNS : Ophisops Sp : Ophisops elegans Tarla Kertenkelesi, Yılan Gözlü Kertenkele Nt - Nt - Ek Liste-I G Bol güneşli, tarlalar, çalılıklar, taşlık, kayalık alanlar. FAM : ANGUIDAE Yılan Kertenkelegiller CİNS : Pseudopus Sp : Pseudopus apodus Oluklu Kertenkele Nt - Nt - Ek Liste-I G Bol güneşli, tarlalar, çalılıklar, taşlık, kayalık alanlar. FAM : TESTUDINATA Kaplumbağalar Balıkesir Merkez/ Bigadiç Yolu Mevkii 20

35 CİNS : Testudo Sp : Testudo graeca Tosbağa Nt - Nt Ek-III Ek Liste-I L Açık yamaçlar,tarla,çayır,ba ğ,bahçe. ALT TAKIM : OPHIDIA Yılanlar FAM : COLUBRIDAE Kırbaç Yılanları CİNS : Dolichophis Sp : Dolichophis caspius Hazer Yılanı, Bozyörük Nt - Nt Ek-III Ek Liste-I G Açık yamaçlar,tarla,çayır,ba ğ,bahçe. CİNS : Eirenis Sp : Eirenis modestus Uysal Yılan Nt - Nt Ek-III Ek Liste-I L Bitki örtüsü seyrek, taşlık arazilerde yaşarlar. Taşların altında gizlenirler. MAMMALIA MEMELİLER Balıkesir Merkez / Savaştepe Yolu Mevkii TAKIM : INSECTIVORA Böcekçiller ALT TAKIM : MICROCHIROPTERA Böcek Yiyen Yarasalar FAM : VESPERTILIONIDAE Düz Burunlu Yarasalar CİNS : Pipistrellus 21

36 Sp : Pipistrellus pipistrellus Cüce Yarasa V - V Ek-III - L Orman kenarında, yerleşim alanlarına yakın yerlerde CİNS : Miniopterus Sp : Miniopterus schreibersii Uzunkanatlı Yarasa V - V Ek-II Ek Liste-I L Kayalık olan yerlerde TAKIM : RODENTIA Kemiriciler ALT TAKIM : MYOMORPHA Fare Benzeri Sincaplar FAM : SPALACIDAE Körfareler CİNS : Spalax Sp : Spalax leucodon Körfare Nt Nt - - G Verimli alanlarda, bağ ve bahçelerde Sp : Mus musculus Ev Faresi Nt Nt - - G Meskun yer ve çevresi, açık arazi Gözlem İstasyonu : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Yapılan Arazi Çalışmalarında Türlerin Tespit edildiği Noktalar veya Alanlar Balıkesir Merkez / Fidanlık Mevkii HABİTAT : Tespit Edilen Türün Yaşadığı Alan Özelliği ERL : European Red List 22

37 Tablo 4. Kuş Türleri Listesi Latince Adı Türkçe Adı İngilizce Adı Fİ FD EVRDB IUCN END BERN AVES KUŞLAR Sözleşmesi AVL ( ) KAYNAK TAKIM : FALCONIFORMES Doğanlar FAM : FALCONIDAE Doğangiller Sp : Falco tinnunculus Kerkenez Turmfaike:Kestrel - - A-4 V - Ek-II Ek Liste-I L Sp : Falco peregrinus Gezgincidoğan, Gök Doğan TAKIM : GALLIFORMES Tavuklar FAM : PHASIANIDAE Tavuksular Wanderfaike : Peregrine Falcon - - A-4 V - Ek-II Ek Liste-I L Sp : Coturnix coturnix Bıldırcın Wachtel : Quail - - A-4 O - - Ek Liste-III L TAKIM : COLUMBIFORMES Güvercinler FAM : COLUMBIDAE Güvercingiller Sp : Columba livia Kaya Güvercini Haustaube: Domestis Pigeon - - A-4 Nt - - Ek Liste-III L 23

38 Sp :Streptopelia decaocto Kumru Türkentaube: - - A-4 Nt - - Ek Liste-II A Collarede Dove TAKIM : STRIGIFORMES Gece Yırtıcıları FAM : STRIGIDAE Baykuşgiller Sp : Otus scops Cüce baykuş, Zwergohreule : - - A-3 V - - Ek Liste-I L İshakkuşu Scops Owl Sp : Athena noctua Kukumav Steinkauz:Little Owl - - A-4 V - - Ek Liste-1 L TAKIM : PASSERIFORMES Ötücü Kuşlar FAM : ALAUDIDAE Tarlakuşugiller Sp : Galerida cristata Tepelitoygar Haubenlerche : Crested Lark O - - Ek Liste-II L TAKIM : PASSERIFORMES Ötücü Kuşlar FAM : TURDIDAE Ardıçkuşugiller Sp : Saxicola torquata Taşkuşu Schwarzkehicheni : O - - Ek Liste-I L Stonechat FAM : CORVIDAE Kargagiller Sp : Pica pica Saksağan Elster : O Ek Liste-III G Magpie Sp : Corvus monedula Cüce Karga, Dohle: O - - Ek Liste-III L 24

39 Küçük Karga Jackdow Sp :Corvus frugilegus Ekin Kargası Koikraba: O - - Ek Liste-III G Roven FAM : STURNIDAE Sığırcıkgiller Sp : Sturnus vulgaris Sığırcık Star: O - - Ek Liste-II G Starling FAM : PASSERIDAE Serçegiller Sp : Passer domesticus Ev serçesi, şehir Hausperling : O - - Ek Liste-III G serçesi House Sparrow FAM : EMBERIZIDAE Sp : Miliaria calandra Tarla kirazkuşu Grauammer : O - - Ek Liste :II L Corn Bunting Fİ : Faaliyet Alanı ve Çevresindeki Populasyon Yoğunluğu KAYNAK FD : Faaliyet Alanı ve Çevresi Dışındaki Populasyon Yoğunluğu A : Anket (Yöre Halkından Alınan Bilgiler) EVRDB : European Vertabrate Red Data Book G : Gözlem AVL ( ) : Merkez Av Komisyonu Kararı H : Habitat Uygunluğu IUCN : Dünya Koruma Birliği L : Literatür END : Endemik 25