ÜÇÜNCÜ PLANDA HARİTA-KADASTRO HİZMETLERİNDE MÜHENDİS DÜZEYİNDE INSANQÜCÜ SORUNU

Transkript

1 ÜÇÜNCÜ PLANDA HARİTA-KADASTRO HİZMETLERİNDE MÜHENDİS DÜZEYİNDE INSANQÜCÜ SORUNU Hüseyin ERKAN ^: :^;-";-Xöriya-:'^ Harita - Kadastro böîümüaçılmasi dolayısıyla ortaya çıkan «Türkiye'nin harita kadastro mühendisi ihtiyacı» konusundaki tartışmalara katkıda bulunmak amacıyla bu kısa yazı hazırlanmıştır. Yazı, Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planında ve Harita, Tapu - Kadastro Özel İhtisas Komisyonunca öne sürülen temel görüş ve tedbirlere dayanılarak hazırlanmış, bu dokümanlarda dikkate alınmamış bazt yeni gelişme ve sorunlara ve bunların însangücü projeksîyonlarındaki etkilerine kısaca değinilmiştir. Sektörde Mevcut İnsangücü ; Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasındaki en son bilgilere göre göre halen faal 690 Harita - Kadastro yüksek mühendis ve mühendisi bulunmakta ve bunların : 35 adedi eğitim hizmetlerinde (Üniversite ve Akademilerde) 655 adedi harita ve kadastro hizmetlerinde çalışmaktadırlar. Plân Dokümanında da Harita- Kadastro mühendisi sayısı III. Plân başlangıcında 650 olarak gösterilmiştir. Plândaki bu sayı sadece üretimde bulunanları göstermektedir; eğitim ve askeri hizmetler için gerekli insangücü vu sayının dışında bırakılmıştır. İnsangücü Projeksiyonları ve Açıklar : Kalkınma Plânının teknik însangücü bölümünde (sayfa : 706, tablo 546, 547) harita kadastro mühendisi : 32

2 33

3 İnsangücü ihtiyaçlarının karşılanması konusunda getirilen tedbir de şöyledir. (Plân sayfa : 708, madde : 1436) «8. İhtiyaca göre fazlası yaratılmış olan öğretim dallarında kapasite sınırlandırılmasına gidilecek, ihtiyaçların karşılanamadığı dallarda isa mevcut okulların ve üniversitelerin tam kapasite ile kullanımı gerçekleştirilecek, ayrıca yeni açılacak olan öğretim kurumlarının ihtiyaç bulunan dallara yöneltilmesi sağlanacaktır.» Teknisyen Düzeyinde İnsangücü : Plân, Harita - Kadastrosektörünün insangücü açığı sorununu sadece mühendis düzeyinde ele almış değildir. Halen, düzenli bir biçimde yalnız Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne bağlı Tapu - Kadastro okulundan ve Tapulama kursundan teknisyen yetiştirilmektedir. Kalkınma Plânında öngörülen yeni eğitim sistemi uyarınca kurulacak Teknik Liselerde öğrenim yılından itibaren Harita - Kadastro bölümlerîninde açılması öngörülmüştür. İlgili tedbirler şunlardır. (Plân, sayfa : 759) : «1589. Tüm teknisyen okullarının ve fiziki olanağı ve eğitim kadrosu uygun olan sanat enstitülerinin öğretim yılında ilk kayıt yapacak biçimde teknik liselere dönüştürülmeleri sağlanacaktır Öğretim süreleri dört yıl olan teknik liseler öncelikle MOTOR, MAKİNA, ELEKTRİK - ELEKTRONİK, MADEN - İZABE, KİMYA, TEKNİK RESİM, YAPI - SIHHİ TESİSAT, HARİTA-KA DASTRO, DOKUMA VE MATBAA dallarında öğretim yapacaklardır.» Özel İhtisas Komisyonunun GörüşS : Kalkınma Plânından farklı verilere dayanan ve farklı yöntemler kullanan Harita, Tapu - Kadastro özel ihtisas komisyonu, raporunda «Devîat Plânlama Teşkilâtının 1251 sayılı yayını) sektörün tüm insangücü (mühendis ve teknisyen birlikte) ihtiyaçlarını III. Plân dönemi için olarak saptamıştır. (Sayfa 77 ve 86) Komisyon, 1 mühendise 4 teknisyen düşmesini esasa almış (ki bu oran diğer dallarda şimdi 1 : 1 dolayındadır ve 1 : 2 oranı hedef olarak 34

4 alınmaktadır.) ve Plân dönemi için harita - kadastro möhendi-sinin üretime katılmasını öngörmüştür. Yeni eğitim kurumlarının katkısı.. ile bugün üretime.katılan 30 ile 40 arasındaki mühendis sayfsı İki katına yükselebilse, yine de komisyonca öngörülen sayının ancak yansına ulaşılabilmiş olunacaktır. SEKTÖRÜN ÜSTLENECEĞİ HİZMETLER : Her iki dokümanda da sektöre şimdi yüklenmiş durumda bulunan yeni hizmetler ve daha rasyonel ve verimli üretim bakımından sektörün üstlenmesi gereken yeni hizmetler dikkate alınmamış, bu görevler için insangücü tahminleri yapılmamıştır. Bu hizmetlerden önemli bazıları şunlardır : a Tarım ve Toprak Reformu Uygulaması : Türkiye Büyük Millet Meclisinde henüz kanunlaşmış bulunan «Tarım ve Toprak Reformu» bölge bölge de olsa kadastro hizmetlerinin tamamlanması hatta kesinleşmesi şartına bağlı bulunmaktadır. Bu gerek ve insangücü projeksiyonu, dokümanlarda yer almamıştır. Kadastro üretiminden çok ayrı olan reform uygulaması, kadastro üretimi kadar hacim tutan bir hizmettir. Ne reform uygulaması ve ne de bunun için gereken insangücü dokümanlarda dikkate alınmıştır. Batı Almanya, Fransa, Avusturya, Belçika v.b. Avrupa ülkelerindeki arazi toplulaştırması ya da daha geniş kapsamlı olarak tarımsal alanın yeniden düzenlenmesi çalışmaları tamamen Harita ve Kadastro Mühendisleri tarafından planlanmakta ve uygulanmaktadır. b Kentsel toprak kuüanma ya da arsa politikası : İmar plânlama öncesinden başlayarak yerleşmenin sonuna kadar öngörülen yerleşme biçiminin ve ekonomik şehirleşmenin sağlanabilmesi tamamen tutulacak arsa politikasına bağlıdır. Yine orta avrupa ülkelerindeki arsa düzenleme, plân uygulama ve hamur işleri harita ve kadastro hizmetleri arasında bulunmaktadır. c _ Şehir ve Trafik Plânlaması ; Gün geçtikçe Türkiye'de önemi anlaşılan ve artan şehir plancılığı v trafik plancılığı şimdiye kadar harita - kadastro mühendislerinin görev almadığı alanlardır. Ancak ekip çalışması gerekli olan bu disiplinlerde ve hizmetlerde Harita - Kadastro Mühendisleri görev üstlenmek zorundadırlar. Hemen bütün gelişmiş ülkelerde bunu görmek mümkündür. 35

5 d Yüksek Geodezi Hizmetleri : - FT^nuz~~taTnâ»rntân'mi'ş'' büfuniantü^rkîye yüksek geodezi hizmetîerr (1. ve II. derece ülke nirengisi (triyangulasyon), I. derece nivelman, Gravimetri v.b.) Sürekli olarak geliştirilmek ve ihtiyaca karşılık verecek durumda bulundurulmak zorundadırlar. Askeri kuruluş olan Harita Genel Müdürlüğünce yürütülen bu hizmetlere bayındırlık çalışmaları için de ihtiyaç vardır ve esasen Harita Genel Müdürlüğü de bunlar dışında kapasitesi oranında sivil hizmet yüklenmiştir. Bu durumda yüksek geodezi hizmetleri hangi kuruluşun görevi olursa olsun bu hizmetlerin gerektirdiği yüksek nitelikte teknik insangücüne ihtiyaç vardır. a Araştırıcı, Eğitici ve Plâncı Personel İhtiyacı : Kalkınma Plânları sadece üretici hizmetler için gerekli personeli dikkate almakta^ projeksiyonlara katmaktadırlar. Oysa hem Üniversite, Akademi ve Yüksek Okulların HaritaT-KacTastro" böfümrerindeki eğitici açığı, hem yukarıda belirtilen açıkları kapatmak üzere yetiştirilmesi gereken insangücü ve hem de Teknik Liselerde açılması öngörülen Harita - Kadastro bölümleri için gerekli meslek dersleri öğretmenliği için yeterli sayıda harita - kadastro mühendisinin yetiştirilmesi zorunludur. Son u ç : Türkiye'nin Harita - Kadastro mühendisi açığı vardır. Bu, eksik verilerle hesaplanmış olan, III. Beş Yıllık Kalkınma Plânında da Harita, Tapu - Kadastro Özel İhtisas Komisyonu Raporunda da tesbit edilmiştir. Kaldıki her iki temel dokümanda mesleğin üstlenmesi gereken yeni hizmetleri dikkate almamıştır. Yeni hizmetlerin dikkate alınması suretiyle yapılacak insangücü projeksiyonları Plânda 20 yıllık süre için hesaplanmış o4an 3000 dolayındaki açığı çok daha artıracaktır. 36

6 TESCİLE KONU OLAN HARİTA VE PLANLAR YÖNETMELIOİ ÇİKTİ Yiğit AD! LOĞ LU Tescile Konu olan Harita ve Planlar Yönetmeliği tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelikle Harita- Kadastro teknik camiasına oldukça önemli bir görev ve yetki getirilmektedir. Şimdiye kadar çok çeşitli mesleklerden kişilerin yapageîdiği tescile konu harita ve planları yapma yetkisi harita ve kadastro mühendislerine verilmektedir. Daha doğrusu bir sınır tesbiti yapılmaktadır. Bu karar çok gecikmiş bir konunun şekle ve hükme bağlanması yanında, mesleğe itibar sağlayan, teknik çalışmaları yönlendiren, haritaların yaşamasına yardım eden, yapımlarında uygulanacak teknik yöntemleri tanımlayan çok önemli bir aşamanın belgesi niteliğini de taşımaktadır. Böyle bir yönetmeliğin çıkarılması Devlet Planlama Teşkilatı'nca önerilerek 1972 Yılı İcra Planı'nda 200 numara altında yer almıştı. Bununla ilgili çalışmalar sorumlu kuruluş olan Tapu ve Kadastro Genel Müdür» lüğü'nce tamamlanmış ve onaylanan yönetmelik tarihinde sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmıştır. Yönetmelikte emeği geçen her kademedeki görevlilere mesleğimiz adına teşekkürlerimizi sunarız. Yönetmelik beklenen bir ortamda, kanaatimizce sağlam da doğmuştur. Ancak bunun yaşatılması ve inkişaf ettirilmesi meslekdaşlarımızın dirayetine ve direnişine bağlı bulunmaktadır. Bu yolda herkesin çaba harcaması gerekmektedir. Yönetmeliğin tümü derginin bu sayısında yayınlanacağından teknik ayrıntıları sözkonusu edilmiyecektir. Ancak önemli bir nokta üzerinde durmak yerinde olacaktır. Üçüncü maddede; «Tescile konu olan planlara ait tesis, ölçü, hesap, çizim işleri ile tapu dairelerine verilmesi gereken belgelerin hazırlanmasında; çalışma alanı il ve ilçelerin belediye sınırları içinde olması halinde «Şehir Kadastro Planlan ve Halihazır Haritaların 37

7 38