10. Sınıf. Bursluluk ve Giriş Sınavı

Transkript

1 10. Sınıf Bursluluk ve Giriş Sınavı 2002

2 Sevgili Öğrenciler, Elinizdeki kitapçık sizlerin, okuduğunuz sınıfla ilgili bilgi, beceri ve yeterliklerinizi ölçmek amacıyla hazırlanmıştır. Soruları dikkatli okuyarak yanıtlamanızın önemli olduğunu hatırlatır, hepinize başarılar dileriz. Yükselen Anadolu ve Fen Lisesi

3 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DİKKAT: TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 20, SOSYAL BİLİMLER 20, MATEMATİK 20, FEN BİLİMLERİ 30 soru vardır. Toplam 90 sorudur. Süre 110 dakikadır. I.Şiir Meni candan usandurdı cefadan yar usanmaz mı Felekler yandı ahumdan muradum şem i yanmaz mı Kamu bimarına canan deva-yı derd ider ihsan Niçün kılmaz mana derman meni bimar sanmaz mı II. Şiir Vara vara vardım ol kara taşa Hasret ettin beni kavim kardaşa Sebep ne gözden akan kanlı yaşa Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm 3. Aşağıdaki Geçiş Dönemi eserleriyle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Mutluluk Veren Bilgi anlamına gelen Kutadgu Bilig ilk siyasetname örneğidir. B) Atabetü l Hakayık, Edip Ahmet Yükneki tarafından kaleme alınmıştır. C) Divanü Lügati t Türk Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır. D) Kutadgu Bilig, Türklere Arapça öğretmek amacıyla yazılmıştır. E) Divan-ı Hikmet in yazarı Yesevilik düşüncesinin kurucusu Ahmet Yesevi dir. 1. Yukarıdaki şiirleri biçim olarak inceleyip karşılaştırdığımızda aşağıdaklerden hangisi doğrudur? A) Nazım birimi ortaktır. B) Ahenk unsurları önemsenmiştir. C) Aynı şiir geleneğiyle yazılmıştır. D) I. şiir daha sade dille yazılmıştır. E) Kafiye şemaları aynıdır. 2. İslamiyet öncesi Türk edebiyatında ölüm konusunu işleyen şiirlere, Divan edebiyatında, Halk edebiyatında ise denir. İslamiyet Öncesi edebiyatta atasözünün, ise Halk edebiyatındaki koşmanın karşılığıdır. Yukarıdaki parçadaki boşluklar sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Sagu - Mersiye - Ağıt - Sav - Koşuk B) Mersiye - Sagu - Ağıt - Koşuk - Sav C) Sagu - Mersiye - Ağıt - Koşuk - Sav D) Ağıt - Mersiye - Sagu - Sav - Koşuk E) Ağıt - Mersiye - Sagu - Koşuk - Sav 4. Gazetedeki köşemin altına e-posta adresim yazılmaya başlandığından beri hayatım daha da renklendi. Bir kere eskiden beri beni kimin okuduğunu merak ederdim. Elektronik posta çıkalı birçok okuyucu ile doğrudan konuşma imkanım oluyor. Okuyucularımın yazdığım yazılar hakkındaki görüşlerini, eleştirilerini öğreniyorum. İkincisi, uzun süredir görmediğim arkadaşlarımdan daha çok haber alıyorum. Bu parçada yazar, asıl olarak aşağıdakilerin hangisi üzerinde durmuştur? A) İnternetin vazgeçilmezliği B) E-posta kullanmanın hayatına getirdikleri C) Okurlarıyla diyalog içinde olmaya önem verdiği D) Eski arkadaşlarına karşı vefasız olmadığı E) İnternetin dünyayı küçülttüğü 3

4 5. Bulundukları yerden başka bölgelere göç eden Türkler dillerindeki önemli değişiklikler nedeniyle yeni edebi özellikler meydana getirmişlerdir. Hatta bir dönemden itibaren Türkçe Doğu ve Batı olmak üzere iki kola ayrılmıştır. Bu parçada Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında etkili olan hangi ölçütlerden söz edilmiştir? A) Coğrafi değişiklik - Lehçe ve şive farklılaşması B) Kültür farklılaşması - Dini etki C) Coğrafi değişiklik - Dini etki D) Lehçe ve şive farklılaşması - Kültür farklılaşması E) Dini etki - Sanat anlayışı 4

5 SOSYAL BİLİMLER 1. Kösedağ Savaşı ndan sonra Anadolu da kurulan Karasioğulları, Candaroğulları ve Aydınoğulları denizcilikle uğraşırken Karamanoğulları ve Dulkadiroğulları daha çok tarım ve hayvancılık ile geçimlerini sağlamışlardır. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Tarım ve hayvancılık beyliklerin en önemli geçim kaynağı olmuştur. B) Coğrafi konum devletlerin ekonomik uğraşlarının belirleyici olmuştur. C) Anadolu da denizcilik faaliyetleri fazla gelişmiştir. D) Kösedağ Savaşı Anadolu nun ticari hayatını canlandırmıştır. E) Uc beyliklerinin çoğunluğu tarımla uğraşmıştır. 4. Tımar sisteminin faydaları Vergi düzenli olarak toplanmış ve üretimin sürekliliği sağlanmıştır. Hazineden para harcanmadan orduya asker yetiştirilmiştir. Yukarıda verilen diyagramda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse doğru olur? A) Devletin idari kadrosunun yetiştirilmesi B) Yeniçeri Ocağına asker temin edilmesi C) Devlet otoritesinin en ücra yerlere kadar ulaşılması 2. Anadolu Selçuklu Devleti ni Büyük Selçuklu Devleti nden ayıran özellikler arasında; D) Şehzadelerin devlet tecrübesi kazanması E) Halkın yönetime katılması I. Ülkenin hanedanın ortak malı olması II. Anadolu Selçuklu Devleti nde hükümdarların Farsça unvarlar kullanmaları III. Anadolu Selçuklu Devleti nin donanmaya önem vermesi maddelerniden hangilerinin yer aldığı söylenemez? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III 3. Osmanlı Devleti nde ilmiyenin adalet ve eğitim ile ilgili işlerinin başında kazasker bulunurdu. Aşağıdakilerden hangisi kazaskerin görevlerinden biridir? A) Tımarların adil bir şekilde dağıtılmasını sağlamak B) Ordunun başında sefere çıkmak C) Devletin mali kayıtlarını tutmak D) İç ve dış güvenliği sağlamak E) Kadıların atanması, denetlenmesi ve terfilerini yapmak 8 5. Aşağıda verilenlerden hangileri Ankara Savaşı nın sonuçları arasında gösterilemez? A) Osmanlı Devleti nin dağılma tehlikesi yaşaması B) Anadolu Türk siyasi birliğinin bozulması C) İstanbul un alınmasının gecikmesi D) Veraset sisteminin değişmesi E) Bizans ın ömrünün uzaması

6 1. Yerkabuğunun yapı gereci olan ve doğada büyük yer tutan, bir ya da birkaç mineralden oluşmuş kütlelere kayaç denir. I. Kalker 3. I II III II. Gabro III. Kömür V IV IV. Mermer Yukarıda verilen kayaçlardan hangisi veya hangileri Tortul (Sedimenter) kayaçtır? Yukarıdaki Türkiye haritasında kaç numaralı yerde grabenler görülür? A) I B) II C) III D) IV E) V A) Kalker ve Mermer B) Mermer ve Gabro C) Kömür ve Gabro D) Kömür ve Mermer E) Kalker ve Kömür 4. Aşağıda verilen yerlerden hangisinde tektonik depremlerin fazla olması beklenmez? A) Mardin eşiği B) Marmara Denizi C) Erzincan yöresi D) Gediz havzası E) Van Gölü 2. Levha sınırları ile aşağıdakilerden hangisi paralellik göstermez? A) Volkanik alanlar 5. B) Fay hatları C) Kaplıcalar D) Karstik alanlar E) Sıradağlar Yukarıda gösterilen yer şekillerinin oluşumunda etkili olan kayaçlar aşağıdaki şıkların hangisinde doğru verilmiştir? A) Andezit - Tüf B) Bazalt - Tüf C) Granit - Tüf D) Siyenit - Tüf E) Obsidiyen - Tüf 9

7 1. Yüce Allah ı niteleyen sıfatlar zati ve subüti diye 2 ye ayrılır. Zati sıfatlar sadece Allah ın zatına has başka varlıklarda bulunmayan, Subuti sıfatlar ise Allah da sınırsız, diğer varlıklarda sınırlı bir şekilde bulunan sıfatlardır. Bu ifadeye göre aşağıdakilerden hagnisi diğerlerinden farklı grupta yer alır? A) Kudret B) Kelam C) Tekvin D) Hayat E) Beka 4. Hz. Muhammed gençliğinde hem erdemliler cemiyeti olarak bilinen Hilful Fudul a üye olmuş, hem de toplumda güvenilir ve dürüst oluşu sebebiyle kendisine El Emin sıfatı takılmıştı. Yukarıdaki parçadan hareketle Hz. Muhammed ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Verilen emanetlere sahip çıktığına B) Haksızlığa karşı tavır sergilediğine C) Hilful fudulda müşriklere destek olduğuna D) Yalan beyanda bulunmadığına E) İnsanların kendisinden emin olduğuna 2. Hz. Muhammed bir hadisinde Her ademoğlu hata yapar ancak hata yapanların en hayarlısı tövbe edenlerdir. buyurmuştur. Kişi yaptığı günah ve hatadan dolayı pişman olup Allah a yönelir ve af diler. Tövbe Yukarıdaki cümle aşağıdaki ifadelerden hangisi ile devam ettirilemez? A) Günahlardan kurtulma çabasadır. B) İşlenen günahın farkına varmaktır. C) Pişmanlıkla başlar. D) Bilinç dışı ve hata ile yapılan işlerde geçerlidir. E) Hataları onarıp düzeltmektir. 3. II. Akabe Biatından sonra, Medineye hicret eden Peygamber efendimiz, orada bulunan ve aralarında uzun yıllardan beri husumet olan iki kabileyi barıştırmış ve Ensar ile Muhsari kardeş ilan etmiştir. Bu durum Hz. Muhammed in hangi yönünü göstermektedir? A) Barışçı ve birleştirici olması B) Tebliğ görevini yapması C) Musamahakar olması 5. İslam dininin kesinlikle dokunulmaz kıldığı, can, mal, din, nesil ve akıl gibi değerler vardır. Bunlar herhangi bir din, ırk ve cinsiyet ayrımı yapılmaksızın her bireye sağlanan toplumsal değerlerdir. Toplumda karşılıklı olarak gözetilmesi emredilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinin inan hakları arasına dinin getirdiği bir kriter olarak bakılabilir? A) Evlilik hakkı B) Birlikte yaşama hakkı C) İstişare yapma hakkı D) Eğitim öğretim hakkı E) Seçme ve seçilme hakkı D) Tefsir ilmini bilmesi E) El Emin sıfatına sahip olması 10

8 MATEMATİK 1. A = {0,1,2,3,4,5,6,7,8} kümesinin elemanları ile rakamları farklı üç basamaklı tüm sayılar tek tek topların üzerine yazılıp bir torbaya atılıyor. Torbadan çekilen bir topun üzerindeki sayının arasında çift sayı olma olasılığı kaçtır? 15 A) 64 B) 9 32 C) 5 16 D) 9 28 E) Bir bilet kuyruğunda Ömer ve Eymen in de aralarında bulunduğu 5 kişi vardır. Eymen daima Ömer in önünde olacak şekilde kaç değişik sıralama yapılabilir? A) 24 B) 36 C) 48 D) 60 E) Bir düzlemde 6 tane farklı çember en çok kaç noktada kesişirler? A) 15 B) 30 C) 45 D) 60 E) özdeş oyuncak 4 çocuğa kaç farklı şekilde dağıtılır? A) 45 B) 56 C) 70 D) 84 E) (fog)(x) = 2.g(x) 3 (gof)(x) = 3.f(x) 2 olduğuna göre, (fogof) (1) kaçtır? A) 15 B) 14 C) 13 D) 12 E) 11 13

9 FEN BİLİMLERİ 1. 4W 3. 2A A K 1W L 2W 3W A 40 cm 2W Şekildeki devre parçasında ampermetrede okunan değer 2 amperdir. Buna göre K - L noktaları arasındaki potansiyel farkı kaç volttur? A) 5 B) 15 C) 22 D) 25 E) 30 3d Kollarının kesit alanı 2A ve A olan U borusunda 3d özkütleli sıvı şekildeki gibi dengededir. Kesiti 2A olan kola d özkütleli sıvıdan kap tamamen dolana kadar konuluyor. Sıvılar karışmadığına göre kesiti A olan kolda 3d özkütleli sıvı kaç cm yükselir? A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) i K L i i M 4. K X gazı sıvı K X gazı sıvı Bir öğrenci üzerinden akım geçen tellerin K, L ve M noktalarında oluşturduğu manyetik alanın yönlerini şekillerdeki gibi buluyor. Buna göre öğrenci hangi noktalardaki manyetik alan yönlerini doğru bulmuştur? A) K ve L B) K ve M C) L ve M D) Yalnız L E) K, L ve M Şekil-I Şekil-II İçerisinde bir miktar X gazı bulunan bir ucu kapalı tüp Şekil-I deki gibi dengedeyken X gazının basıncı P X, K noktasındaki sıvı basıncı ise P K dır. Tüp aşağı yönde bir miktar itilip Şekil-II deki konuma getirilirse P X ve P K nasıl değişir? P X P K A) Artar Azalır B) Artar Artar C) Azalır Artar D) Azalır Değişmez E) Değişmez Azalır 18

10 5. musluk Şekildeki kap sabit debili musluk ile yoğunluğu K cisminin yoğunluğundan küçük olan bir sıvı ile dolduruluyor. K Buna göre kap doluncaya kadar K cismine etki eden kaldırma kuvvetinin (F K ) zamanla değişim grafiği aşağıdakilerden hangisi gibidir? A) F K (Kaldırma Kuvveti) B) F K (Kaldırma Kuvveti) t(zaman) t(zaman) C) F K (Kaldırma Kuvveti) D) F K (Kaldırma Kuvveti) t(zaman) t(zaman) E) F K (Kaldırma Kuvveti) t(zaman) 19

11 1. Avogadro sayısı kadar atom içeren CH 4 gazı ile ilgili, I. NK da 22,4 litre hacim kaplar. II. 16 gramdır. III. 0,2 moldür. yargılarından hangileri doğrudur? (C = 12, H = 1, Avogadro sayısı: N A ) 4. I. Kaynama noktası yükselmesi II. Donma noktası alçalması III. Ozmoz Yukarıda verilenlerden hangileri çözeltilerde koligatif özelliklere örnektir? A) I, II ve III B) I ve III C) I ve II D) Yalnız I E) Yalnız II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III 2. Kapalı bir kapta bulunan bir miktar saf X maddesinin yakılması ile ilgili mol sayısı - zaman grafiği şekilde verilmiştir. Mol sayısı 0,8 0,7 0,6 0,5 0 O 2 H 2 O CO 2 X Zaman t 5. n mol HBr içeren sulu çözelti ile n mol Ca(OH) 2 içeren sulu çözelti oda koşullarında karıştırılıyor. Oluşan karışımla ilgili, I. Nötralleşme tepkimesi gerçekleşmiştir. II. ph değeri 7 den büyük olur. III. CaBr 2 tuzu ve H 2 O oluşmuştur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III Buna göre X in formülü aşağıdakilerden hangisidir? A) C 3 H 8 O 3 B) C 6 H 6 C) C 3 H 8 O 6 D) C 2 H 6 O 2 E) C 2 H 5 OH 3. 0,2 gram K + iyonu kaç kilogram suda çözünürse çözeltinin derişimi 40 ppm olur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 20

12 1. Ökaryot canlıların hücre bölünmesi sırasında gözlenebilen, 4. Aşağıda bir kromozomun genel yapısı gösterilmiştir. IV I. Kardeş kromatitlerin kutuplara çekilmesi, II. Kromozomların kromatin ipliklerine dönüşmesi, III. Sitokinezin ara lamel oluşturularak gerçekleştirilmesi, IV. Sentrioller arasında iğ ipliklerinin oluşturulması II III I olaylarından hangi ikisi aynı hücrede gerçekleşmez? A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) II ve IV E) III ve IV Numaralandırılmış kısımlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) I numaralı yapıda amino asit bulunur. B) II numaralı yapı, her kromozomda bir tanedir. C) IV numaralı yapı kardeş kromatitlerdir. D) II numaralı yapı sadece hayvan hücrelerinde bulunur. 2. Bal arılarının üreme sürecinde aşağıda verilen olaylardan hangisi gerçekleşirken, yeni gen kombinasyonları ortaya çıkar? E) III numaralı yapıyı, bitki hücrelerinde sitoplazmik proteinler oluşturur. A) Dişi embriyonun arı sütü ile beslenerek kraliçe arı olması B) Kraliçe arının yumurta oluşturması C) Yumurta hücrelerindeki haploid gelişim D) Bir zigottan dişi arı embriyosu oluşumu E) Erkek arıların sperm oluşturması 3. Kahverengi gözlü bir anne ile kahverengi gözlü bir babanın mavi gözlü çocukları olmuştur. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Mavi gözlü başka bir çocuklarının olma olasılığı %25 tir. B) Annenin ikinci çocuğa mavi göz genini verme olasılığı %50 dir. C) Doğacak yeni bir çocuğun mavi gözlü kız olma olasılığı 1/8 dir. D) Anne ve babanın genotipi heterozigottur. E) Mavi gözlü çocuk, çekinik kahverengi göz geni taşımaktadır Mayoz bölünmenin profaz I evresinde 40 tetrat oluşturan memeli bir canlının karaciğer hücresinin kromozom sayısı ve üreme hücresinin kromozom formülü aşağıdakilerden hangisidir? Karaciğer hücresinin kromozom sayısı Üreme hücresinin kromozom formülü A) Y B) X C) XY D) XX E) X