İş Zekasının En İyi Uygulama Yöntemleri: Raporlama Mimarisini Basitleştirmek

Transkript

1 tarafından bir BT Bilgilendirmesi İş Zekasının En İyi Uygulama Yöntemleri: Raporlama Mimarisini Basitleştirmek Sponsor 1

2 İş Zekasının En İyi Uygulama Yöntemleri: Raporlama Mimarisini Basitleştirmek José Villacis, Rich Colton ve Mike Donohue José Villacis Oracle ın Ürün Pazarlama Yöneticisidir ve büyük ve orta boy işletmeler için iş zekası (BI) çözümlerine odaklanmaktadır. Kendisi, ilişkisel sorgulama ve raporlama (relational query and reporting), analitik işlemler ve OLAP (On-Line Analytical Processing), veri tümleştirme ve ana veri yönetimi teknolojilerinde uzmanlaşmıştır. 10 yılı aşkın bir süredir BI endüstrisinin içerisindedir. Oracle dan önce, 4 sene Villacis Hyperion da kurumsal Ürün Pazarlama takımında bulunmuştur. Rich Colton URS firmasının Washington Bölümü için Uygulama Tümleştirme Müdürü görevini yürütmektedir. Mike Donohue Oracle da Ürün Yönetimi Müdürüdür. Bu BT Bilgilendirmesi Oracle/TechTarget ın Iş Zekasının En İyi Uygulama Yöntemleri: Raporlama Mimarisini Basitleştirmek adlı internet yayınına dayanmaktadır. Bu, TechTarget BT Bilgilendirmesi aşağıdaki konuları kapsamaktadır: Giriş İş Zekası Alt Yapısı Raporlama Hakkında Veri Elde Etme Düzenleme ve Tasarım Dağıtım Kanalları için Çıkış Kodu Klasik Raporlama Araçları İle Geliştirmek Yavaştır Klasik Raporlama Araçları İle Bakım Yapmak Maliyetlidir Oracle Business Intelligence Publisher BI Publisher Tek Ortam Sağlar BI Publisher Son Derece Verimlidir BI Publisher Kullanıcının Dostudur Tüm Raporlama İhtiyaçları için Tek Araç Yüksek Doğrulukta Raporlama Bir Kez Aktar, Bir Çok Kez Yayınla Örnek: Devlet Formları Örnek: Dünya Çapında Raporlama Sağlamlaştırılması Müşterilerimizden Bazıları Örnek Olay: URS in Washington Bölümü Açık Standartlar ve Oracle BI Publisher Süreci Otomatikleştirmek Raporları Dönüştürmek Bulunabilirlik ve Tümleştirme Daha Çok Bilgi İçin Çok Rastlanan Sorular Telif Hakkı 2008 Oracle. Tüm Hakları Saklıdır. Telif Hakları Kanunlarının izin verdiği durumlar dışında, izin almaksızın, çoğaltılması, uyarlanması veya tercüme edilmesi yasaktır. Yazarlar, kendi içerik ve fikirlerinden kendileri sorumludur. 2

3 İş Zekasının En İyi Uygulama Yöntemleri: Raporlama Mimarisini Basitleştirmek Giriş Bu döküman, çoğu zaman dikkate alınmayan, en iyi raporlama uygulama yöntemlerini ele almaktadır. Çoğu zaman göz boyayan şeyler üzerine (performans değerlendirme tablosu ya da iş zekası uygulamasının esas konuşlandırılması gibi) odaklanırız. Böylece, iş zekasının en önemli kavramlarını, klasik rapor oluşturmayı ve rapor üretmeyi dikkate almama eğilimindeyiz. Günümüzün raporlama durumunun alt yapısını kapsayacak ve şirketlerimiz içinde raporlama sürecini daha verimli yapacak ve geliştirecek yolları arayacağız. İş Zekası: Alt Yapı Şekil 1 de gösterildiği gibi, pazarı ve BT önceliklerini araştıran her şirket, devamlı olarak, iş zekasını toplamayı en üst öncelik olarak bildirir. Bu tüm dünyadaki BT kuruluşları için stratejik bir konudur, ki bu da gayet iyidir. iş zekasının kalbinde bir çok formatta değişik sıklıklarda oluşturulan asıl raporlar yer almaktadır. En önemlisi, bu raporlar geniş çeşitlilikte varış noktasına ve farklı tür kullanıcılara dağılmış durumdadır. Bir çok şirket daha fazla araç almak için çok miktarda para harcıyor fakat yatırımlarından küçük bir fayda sağlıyor. Örneğin, The Data Warehousing Institute tarafından yapılan bir çalışma iş zekası araçlarının çoğaldığını bildirmektedir. İhtiyaçlar büyüktür; iş zekası ve bilgi için daha çok talep vardır. Aynı zamanda, muhtelif teknolojilere yatırım yapıyoruz, ancak hiç de yardımcı olmuyorlar. Peki neden? Günümüzde, çoklu işletimsel uygulamalar, çoklu veri depoları, çeşitli son kullanıcı araçları ile berbaber karmaşık ortamlar görüyoruz, ancak Şekil 2 de gösterildiği gibi bir bilgi karmaşası içindeyiz. Bu, endüstri içerisinde on yıldan daha fazla bir süredir tartıştığımız bir konudur. Ancak işletimsel uygulamaları gerçekleştirmek için daha fazla erişilebilirliğimiz ve esnekliğimiz olduğundan, bu konu şu anda daha da şiddetlenmiş durumdadır. Bu işletimsel uygulamalar daha fazla veri oluşturmamıza ve üretmemize olanak sağlamakta, ancak aynı zamanda raporlama için iş gereksinimleri de büyümektedir. Bilgiye ulaşmak, fakat en önemlisi zamanında bilgiye ulaşmak için çok büyük bir taleple karşı karşıyayız. Şekil 3 teki gibi, bütün kullanıcılarımız tüm dökümanlar ve raporlar üzerinde örneğin, finansal bilançolar, tanımlamalar, hesaplar- ve geniş bir amaç çeşitlilğinde işletmeye uygun bilgiyi sağlamamızı beklemektedirler. Bir de servise yönelik yapıda uygulamalarımız bulunmaktadır. Bütün bunlar klasik rapor oluşturma ve üretmeye daha büyük talep kazandırmakltadır. Sonuç olarak, maliyetlendirme çok fazladır. Rapor üretmenin düşük maliyetli bir araç olmasını beklerdik ancak, tam tersine günümüzde, karmaşık bir ortama sahip olduğundan, çok daha fazla pahalıdır. Sadece bütün çeşitli araçları uygulamış olduğumuz için değil aynı zamanda veri kaynaklamayı çok karmaşık bulduğumuz için. Geniş çeşitlilikte bir raporlama sisteminin devamını sağlamak çok pahalı olmakta ve çok özel bilgi gerektiren uygulamaların yönetimi için daha fazla personelin işe alınınmasını gerektirmektedir. Bu da çok zaman alır. Sonuç olarak, Şekil 4 teki gibi, raporlama çok pahalıdır. 3

4 Şekil1 Şekil 2 4

5 Şekil 3 Şekil 4 5

6 Raporlama Hakkında Raporlamanın ana zorluğu, zaten onları bugün ürettiğimizden dolayı, ortamın ve karmaşıklığın üstesinden gelmek değildir. Ana zorluk raporların birikmesidir, ki bu çoğumuzun karşılaştığı ve sıkıntı çektiği bir sorundur. Biz bilgileri teslim ederiz ve son kullanıcımız daima yine de daha fazlasını ister. Kaçınılmaz bir biçimde gecikme olur ve gerek duydukları bilgiyi zamanında üretemeyiz veya oluşturmayız. Tekrar söylemek gerekirse, karmaşıklığı aşmak en önemli sorun değildir. Esas sorun, raporlamanın, sadece daha az paraya mal olması değil aynı zamanda daha az iş saati ve toplamda daha az kaynak uygulanarak, nasıl daha verimli yapılacağıdır. Bu yeni birşey değil, teknoloji ve işletimsel bilgi sistemlerinin değişim geçirmesinin ve herkesin zamanında ve işlemeye uygun bilgiye olan talebinin bir sonucudur. Şekil 5 te bir raporun yaratılmasının arkasındakiler gösterilmiştir. Veri Elde Etme Şekil 5 Eğer temel sorumluluğunuz rapor üretmeye odaklandıyorsa, Şekil 5 in sağ altında gösterildiği gibi, herhangi bir raporlamanın arkasındaki en önemli unsurlardan birinin veriye ulaşma olduğunu bilirsiniz. Veriyi kod, belki de SQL komutu halinde elde edebiliriz. Ya da bilgiye bir veya daha fazla kaynaktan ulaşmaya ihtiyacımız olabilir, veya bilgi verimli raporlama için doğru şemada olmayabilir, dolayısıyla aktarmaya ve veri modeli oluşturmaya ihtiyacımız olabilir. Veya belkide veriye, bir Web servisi aracılığı ile, XML aracılığıyla ulaşabiliriz. Başka bir deyişle, veriyi raporlama ortamına gerçekte nasıl sokacağımız, raporun arkasındaki temel parçalardan biridir. Düzen ve Tasarım Raporun ikinci en önemli unsuru Şekil 5 in sol üstünde yer alan düzen ve tasarımdır. Raporun düzenini ve tasarımın hazırlamak için ne tür araçlar kullanırız? Son kullanıcıların ihtiyaçlarını analiz ederek tasarımı gözden geçiririz. Daha sonra bunu bir arayüze çeviririz hangi form olursa olsun, çıktısı alınan veya mobil 6

7 bir aletten gönderilen her hangi bir şey- çünkü doğru veriye sahip olsak bile, eğer doğru bir tasarım olmazsa, başarısız olabilir. Herhangi bir tür raporu, mobil bir alete, yazıcıya gönderemeyiz veya insanların indirmesi veya bir gösterge tablosunda yayınlamak için bir sunucu da saklayamayız. Rapor, son kullanıcıların belirli ihtiyaçlarına cevap vermek zorundadır. Dağıtım Kanalları için Çıkış Kodu Raporun arkasındaki üçüncü unsur, Şekil 5 in sağ üstünde görüldüğü gibi, her bir dağıtım kanalı için asıl çıkış kodudur. Bu Yerel ağa bağlı bir yazıcıdan çıktı almak kadar kolay olabildiği gibi, raporu oluşturan bilgilerin bir Web servisi şeklinde olmasına imkan sağlaycak kadar da karmaşık olabilir. Veya farklı tür araçlara dağıtım kanalı olabilir: ofis teknolojileri, hepimizin kullandığı ofis araçları. Kullanıcı popülasyonumuzun aldığı gösterge tabloları için farklı formlar halinde gönderilebilinir. Not edilmedilir ki, raporun bu unsuru son kullanıcı için spesifikasyonlar içermelidir, çünkü herkesin bilgileri diğer insanların veya grupların gördüğü gibi görmesi gerekmez; en önemlisi, farklı formlara ihtiyaç duyabilirler. Bu sadece düzen ile ilgili değil, aynı zamanda raporun içereceği bilgileri dağıtacağımız yolla da ilgilidir. Klasik Raporlama Araçları İle Geliştirmek Yavaştır Geleneksel araçlarla raporlama gelişimi genelde çok yavaş bir süreçtir, çünkü sadece dökümanları değil aynı zamanda onları almak istedikleri yolu, düzeni ve verinin nasıl sunulması gerektiğini de tanımlamak adına son kullanıcılarla yapılan yinelemeler üzerinde çalışmalar yapmanız gerekir. Sorun şudur ki; her durumda bir çok rapor dosyası oluşturacaksınız, çünkü farklı tür formatlar için farklı dillerde taleplere ile karşı karşıyasınız. Veriyi aktarmak için, veri kaynağına ulaşırsınız, çünkü Şekil 6 daki gibi, her çeşit rapor için birbirinden bağımsız rapor dosyası yaratırsınız dil, düzen, görüntü. Bu hemen hemen her klasik raporlama aracında olan şeydir. Şekil 6 Klasik Raporlama Araçları İle Geliştirmek Maliyetlidir Bu, bu tür raporlarının devamlılığını sağlamanın çok pahalı olduğu anlamına gelir. Raporlama ortamının 7

8 büyümesinden dolayı karmaşık hale gelmiştir, çünkü oluşturduğumuz birden fazla dosya çeşidi ve raporu vardır ve imkanlar dahilinde tek bir sorgulama ile bu raporların bir çoğunu tatmin edebiliriz. Şekil 7 de görebileceğiniz gibi, sorunu birden çok düzen ve çevirilerle çözmekteyiz. Daha kolay ve verimli bir şekilde çözebilen, sadece veri kaynaklarına değil aynı zamanda şirketin bakım tarafına da çok büyük miktarda iş akışı yartmaktayız. Şekil 7 Oracle Business Intelligence Publisher Tüm bunları Oracle Business Intelligence Publisher ile daha verimli yapabiliriz. BI Publisher, Oracle Business Intelligence Foundation ın stratejik bir unsurudur. Şekil 8 Oracle Enterprise Performance Management System ın grafiksel olarak anlatımıdır. Business Intelligence Foundation ımızın ana etkinleştirme teknolojisidir. BI Publiser, performans yönetimi ve iş zekası için Oracle da ne yaptığımızın temel bir unsurudur. Bu döküman BI Publisher ın bazı teknoljilerini, sağladığı faydaları ve tüm bunların nasıl beraber çalıştığını açıklar. 8

9 Şekil 8 BI Publisher Tek Bir Ortam Sağlar BI Publisher dahilinde yapmak istediğimiz ilk şey, yaratmanız gereken tüm döküman türlerinin gereksimlerini karşılayan bir raporlama aracı yaratmaktı. Böylece BI Publisher ile, sadece genel anlamda işletmenin raporlama araçlarının döküman türü olan yönetimsel ve işletimsel raporlar yaratmakla kalmaz aynı zamanda, fatura, yazışma, MICR yazı tiplerin içeren çekler ve barkodlara entegre edilmiş etiketler gibi müşteriye dönük dökümanları da oluşturabilirsiniz. Elektronik para transferleri dökümanlarını dahi üretebilmekteyiz. İhtiyacınız olduğunda XML, EDI veya EFT formatında bir şeyler oluşturabilirsiniz. Dolayısıyla size, şekil 9 da gösterildiği gibi, tüm dökümanlarınızı yöneten tek bir araç sunmaktayız. BI Publisher, doğru insanlara, ihtiyacı olan formatta raporları iletmenizi garanti alına almak için, bir zamanlama ve dağıtım mekanizmasını da içerir. 9

10 BI Publisher Yüksek Derecede Verimlidir Şekil 9 Ürün yapısının merkezinde veri mantığının, düzenin ve çevirilerin birbirinden ayrılması yatar. BI Publisher da veri modelinin birşetirilmiş birden çok düzeni vardır. Böylece, SQL sorgunuzu, bir Web servisine veya veriyi aldığınız yere referansınızı yazabilir ve daha sonra ihtiyacınız olan farklı türlerde çıktıları oluşturmak için veri mantığını farklı düzenlere uygulayabilirsiniz. Bu size büyük bir esneklik sağlar: yeni bir düzen yaratmak için raporu kopyalamak veya tekrar kodlamak zorunda kalmanız yerine, tek ihtiyacınız olan yeni düzenler yaratmaktır. Aynı şey çeviriler için de geçerlidir. İngilizce yazdığınız ve kodladığınz ve düzeninden ve veri kaynağından oldukça memnun olduğunuz bir faturanız olduğunu varsayın. Eğer Quebec te iş yapıyorsanız faturanın Fransızca versiyonuna da ihtiyacınız var; ya da belki de çok uluslu bir şirketsiniz ve Japonca versiyonuna ihtiyacınız var. Veri mantığının, düzenin ve çevirinin birbirinden ayrı olması sayesinde, tek düşünmeniz gereken konu ortak metin dizgelerini tercüme edip, farklı çevirilere uygulamaktır. Düzene ve veri mantığına dokunmanıza gerek kalmaz. Raporun gerekli olan parçalarına odaklanabilmeniz ve farklı kullanıcılar ve farklı gereksinimler için değişik düzenler yaratabilmenizden dolayı, esnekliği oldukça arttırmakta ve bakım maliyetini önemli oranda azaltmaktadır. BI Publisher Kullanıcı Dostudur Verinin ve düzenin birbirinden ayrı olması, başka bir kullanışlı fayda daha sağlar; Şekil 10 da gösterildiği gibi kullanıcı dostluğu. Kullanıcıların yaygın masa üstü araçlarda düzenler yaratmasına olanak tanımaktayız. Klasik raporlama araçlarıyla yapılan normal bir raporlama sürecinde, son kullanıcının BT de yer alan ve çok güçlü ama çoğunlukla çok karmaşık veya kullanılması zor olan raporlama aracına erişebilen bir rapor geliştiricisi olması gerekir. Rapor tamamlanınca, geliştirici raporu, Çok iyi olmuş ancak iki tane unsura daha ihtiyacımız olduğunu düşündüm. Bir de yazı karakterini sevmedim, bu kolonun sağa dayanmasını istiyorum ve ortak metni oraya bir de buraya eklemek istiyorum diyen ticari kullanıcıya veririr. BI Publisher ile, yaygın masa üstü araçlarını arttırmamızdan ve ayrılık olduğunda dolayı, son kullanıcılar BT departmanı tarafından sağlanan veri modellerine dayanarak, kesinlikle kendi düzenlerini yaratabilirler. 10

11 Bu konuyu detaylı olarak Washington Division of URS örnek olayında daha sonra ele alacağız. Son kullanıcılarınız teknolojilerinizi kullanacak kadar bilgili olmasa bile, eğer Microsoft Word de istedikleri bir düzeni modelleyebiliyorlarsa, rapor geliştiricisi son kullanıcıya kolayaca bir düzen şablonu yaratabilir ve böylece onlarda istedikleri raporu oluşturabilirler. Bu, genelde rapor oluşturuken yaşanan sıkıntıyı ve zamanı azaltır, bu da son kullanıcılarla rapor geliştiricileri arasında yaşanan gidiş gelişin azalması anlamına gelir. Aracı, hayal edebildiğiniz herhangi bir veri kaynağıyla kullanılması için tasarladık: Oracle Database, Oracle BI Server, BI Applications JDBC bağlantısı sağlayan her hangi bir kaynak BI Publisher raporu için veri kaynağı olabilir. Aynı zamanda E-Business Suite, PeopleSoft, JD Edwards, Web servisleri ve isteğe uyarlanmış uygulmaları da desteklemekteyiz Tüm Raporlama İhtiyaçları için Tek Araç Şekil 10 En sonunda veri, düzenlerin uygulanacağı BI Publisher sunucu motoruna XML verisi olarak gelir ve, daha önce belirtildiği gibi, bu düzenler yaygın masa üstü araçlarıyla oluşturulabilirler: Word, Acrobat, Excel. Düzen şablonarını daha geleneksel geliştirici araçlarlara oluşturmak için, Adobe Flex Builder ı ve Jdeveloper ı desteklemekteyiz. Düzenler veri ile birleştirilir. Şekil 11 de görüldüğü gibi çokçeşitli çıkış formatlarını desteklemekteyiz ve zamanlama ve dağıtım mekanızmamız ağ üzerinde bekleyebileceğiniz hehangi bir varış noktasına dağıtım yapmaktadır: e-posta, fax, içerik bilgi havuzu ve içerik yönetim sistemleri. 11

12 Şekil 11 Yüksek Doğrulukta Raporlama Şekil 12, BI Publisher ile oluşturulan, müşteriye dönük dökümanları, yönetim raporlarını ve finansal raporları içeren örnek raporları göstermektedir. Barkodlara entegre edilmiş yükleme etiketleri gibi döküman özelliklerine dikkat edin. Aynı zamanda daha çok rastlanmaya başlanan iki boyutlu barkodları da desteklemekteyiz. Ürüne, yönlendirme ve hesap numaraları için kullanılan yazı tipi olan, MICR yazı tipini de içeren, zengin bir yazı tipi grubunu da dahil etmekteyiz. Şekil 12 Bir Kez Aktar, Bir Çok Kez Yayınla Şekil 13 BI Publisher ın faydalarının bir örneğidir. Bazı ödeme verilerinizin ve bunlarla yapmak istediğiniz 12

13 bir çok şeyin olduğunu varsayın. Veriyi BI Publisher data aktarım motoruna bir kez aktarıp, tüm isteklerinize hizmet eden çok çeşitli dökümanlar oluşturabilrsiniz. İlk olarak, ortağınıza veya tedarikçinize ödeme yapmak isteyebilirsiniz, bu takdirde elektronik para transferi dökümanı oluşturabilirsiniz. Kurumunuzda bir denetçi bazı analizler yapmak için veriyi Excel hesap tablosu olarak isteyebilir. Bir iş kolu müdürü, bir portalda veya bir web sayfasında görmek isteyebilir, böyle olunca bir HTML dosyası oluşturursunuz. Bazı devlet formlarını dosyalamanız gerekebilir; BI Publisher PDF formlarını doldurabilir. Böylece PDF çoğaltmak veya kopyasını çıkarmak için zaman harcamanıza gerek kalmaz. Şirket defterlerinizi tutan veya finansınızı ya da vergilerinizi yapan bir üçüncü şirket olabilir ve sizin o şirkete belirli bir XML formatında bilgi göndermeniz gerekebilir. Aynı zamanda böyle şeyleri de BI Publisher ile yapabilrsiniz. Bir kez aktararak, işlem sisteminizdeki yükü en aza indirmiş, hatta BI Publisher aracılığıyla geri gidip veriyi tekrar getirmeden, çok çeşitli dökümanlar oluşturablirsiniz. Örnek: Devlet Formları Şekil 13 Şekil 14, oluşturabileceğimiz özel dökümanlardan bazıları olan devlet formlarını göstermektedir. Devletler ve diğer kurumlar genellikle, geleneksel bir raporlama aracıyla, tüm ortak metnin kopyasını çıkarmanızı ve yeniden biçimlendirmenizi gerektiren formlar talep ederler. BI Publisher PDF formlarının gerekli veri alanlarını doldurmanıza ve daha sonra aynı PDF dökümanını eksiksiz bir şekilde oluşturmanıza olanak sağlar, böylece, ihtiyacı olan kuruma gönderebilrisiniz. Bu, PDF formları ile çalışacağınız zamanı önemli ölçüde düşürür. 13

14 Şekil 14 Örnek: Dünya Çapında Raporlama Sağlamlaştırılması BI Publisher ın bir başka bir faydası da Oracle ın Enterprise Business Suite ini uluslararasılaştırmasından sorumlu ekibi tarafından geliştirilmiştir, Oracle ın Application Suite i: Şekil 15 te gösterildiği gibi, en baştan mükemmel bir uluslararasılaştırma desteğine kadar tasarlamışlardır. Neredeyse tüm evrensel kod dillerini -244 bölgede 185 in üzerinde dil- kapsayan, geniş bir dil aralığı tek bir sunucudan desteklenmektedir. Bazı rakip ürünler uluslararasılaştırma destekleri olduğunu iddia edip daha sonra suncularının Fransızca veya Japonca versiyonlarının kurulmasını talep etmektedirler. BI publisher ile tek bir sunucu bütün bu dilleri desteklemektedir. Belirli bir dil için gereken ve aynı zamanda belirli bir amaç için üretilmiş yazıcılara olan ihtiyacı da ortadan kaldıran, glif ve karakterleri döküman içine entegre ettik. İhtyacınız olan dilde çıktı alabilmeniz için PDF in içine de koyduk. Müşterilerimizden Bazıları Şekil 15 14

15 Şekil 16, başarılı bir şekilde BI Publisher ı kullanan ve oldukça memnun olan müşterilerimizden bazılarını göstermektedir. Rich Colton adlı bir müşterimiz, ürün ile muhteşem şeyler yapmış ve üründen gerçek bir fayda sağlamıştır. İlk başta şirketinin ismi Washington Group International idi, fakat kısa süre önce URS elde etti ve şimdiki ismi Washington Division of URS. Ürünü nasıl kullandığını ve ne gibi faydalar sağladığını tartışmak için bizimle birlikte çalışıyor. Şekil 16 Örnek Olay: Washington Division of URS Washington Division ın önemli projeleri arasında, Hoover Barajı, San Fransisco Körfezi Köprüsü, elektrik santralleri, demiryolu sistemleri ve Alaska Boru Hattı yer almaktadır. Ve çeşitli Oracle teknolojileri kullanmaktadırlar. Şekil 17 de E-Business Suite, Portal, SOA Suite ve BI Publisher kullandıklarını görebilirsiniz. Oracle teknoloji dizisini kullanan bağımsız şirket uygulamaları olduğu gibi, aynı zamanda dahili teknolji dizisini kullanan dahili uygulamaları da mevcuttur. Talep ettikleri raporlama çeşidi inşaat projesine görevsel alana göre değişmektedir. Bu, izleme için proje yönetimini, satın alma için tedarik etmeyi, proje maliyetlendirmesini ve muhasebesini, şantiye sahasındaki proje müdürleri için işçilik bilgilerini, faturaları, etiketleri, ve resmi dökümanları içerir. Bölüm için en önemlisi parametreler ile açıklanabilecek raporlar oluşturabilmektir. Yayınlanmış açık standartlara uygunluk da onlar için teşkil etmektedir. 15

16 Açık Standartlar ve Oracle BI Publisher Şekil 17 Washington Division yayına, bir XML yazım dili olan XSL-FO standartlarını kullanarak başlamıştır. XSL- FO, Document Style Semantics ve Specification Language (DSSSL) adı verilen bir standarttan tasarlanmıştır kurulan Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (International Electrotechnical Commission IEC) tarfından geliştirilen bir standarttır. IEC, DSSSL standartını ISO ile birlikte geliştirmiştir. XSL-FO, bu standarta dayandığından, döküman ve rapor yayınlama özelliği konusunda oldukça zengindir. Washington Group International, satın alma siparişleri ve RFP leri de içerem dökümanları yayınlamaya 2003 te başladı, ve özellikleri açısından oldukça zengin olduğundan rapor oluştururken bu standarta geçmeyi istemişlerdir. O zamanlar piyasada ticari bir motor yoktu. Başlangıçta Apache FOP motorunu kullanmaya karar verdiler; ilk kullanmaya başladıklarında, kendileri kurmak zorunda kalmışlardır. Bu, sonraları Oracle Application sunucusunun bir parçası haline gelmiştir, ve daha sonra Oracle FOP motorunu kendi BI Publisher ile değiştirmiştir. FOP motorunda buldukları bazı eksiklikler şöyledir: Ortamı yönetmek için kendi araçlarını geliştirmek zorunda kalmaktadırlar. Raporlar ve verilerde güvenlik eksikliği bulunmaktadır Bir ortamdan diğerine taşınıldığında parametrelerin yeniden tanımlanması, rapor parametrelerinin standardizasyonu konusunda sorun oluşturmuştur. Oracle BI Publisher ın bir diğer performans kazanımı: Apache FOP motorunda, veri içeriği olan belge nesne modeli, hafıza içerisinde bulunmak zorundadır. Eğer bir rapor hafıza için fazla büyükse, çalıştırılamaz. Oracle bu sorunu çözmüş olup, aynı zamanda da performansı ciddi oranda arttırmıştır. PDF dökümanları ile ilgili olarak, Apache FOP motorunun diğer bir eksikliği, özellikle de dijital imza ve şifreleme öznitelikleri olmak üzere bütün PDF özniteliklerini desteklememesidir. Şekil 18 de gösterildiği gibi, BI Publisher tüm bu konuları ele almaktadır. Daha da önemlisi, daha önce de açıklandığı gibi, BI Publisher da veri, düzen ve çıkış birbirinden ayrıdır. Programlama bakış açısına göre, bu, geliştiricilere veri modeli üzerine konsantre olabilme ve kullanıcılarını rapor formatları konusunda 16

17 eğitebilmelerine olanak sağlar, ve daha sonra BI Publisher ı kullanarak, bilginin nasıl dağıtılacağına karar verirler. Washington Division ın geliştirdiği uygulamalardan biri de iletimlerle ilgili bilgileri kontrol etmekti. Bir müşteriden, tedarikçiden veya taşerondan bilgi alırken veya gönderirken, her proje için, iletim yolu ile kaydedip, giden ve gelen her bilginin kayıtlarını sağlamaktadırlar. Bu, EMC nin Documentum una dayanmakta ve en üstte yer alan ve McClaren denilen bir ürün kullanmaktadır. BI Publisher ortamını ı 3 yolla kullanabilirsiniz; Sistemde oturum açtığınız ve raporları çalştırdığınız, bağımsız bir rapor sunucusu olarak BI Publisher da tanımladığınız raporları çalıştırmak için eriştiğiniz bir Web servisi olarak. BI Publisher ı bir API ile çağırmak Şekil 19 daki örnekte BI Publisher ı çağırmak için API kullanılmaktadır. Documentum un SQL tabanlı bir dil olan DQL i (Documentum Query Language) kullanan kendi JDBC bağlantısı bulunmaktadır. Bilgi Oracle veritabanında depolanmaktadır. SQL de kullanabilirsiniz ancak veri yapısı oldukça karmaşıktır. Dolayısıyla, Documentum bunun üzerine, veriye erişmeyi daha kolay kılan, mantıksal bir yapı koyar. BI Publisher a kurulu olan JDBC, BI Publisher ile dökümanın kontrol diline veri sorgulaması yapılmasına olanak sağlar. Washington Division ın hedefi, bir iletim ile gelen veya giden dökümanlar için etiketler yaratmaktır; bir iletim yüzlerce döküman içerebilir. Her döküman için ihtiyaç duyulan sayıda etiketi oluşturmak için, süreci otomatikleştirmeleri gerekmektedir. Şekil 18 17

18 Şekil 19 Süreci Otomatikleştirmek Şekil 20, BI Publisher formlarını neye benzediğini gösterir. Bu formu yaratan kullanıcı bir süper kullanıcıydı. Word ve Acrobat Writer da çok iyiydi. Washington Division ın süper kullanıcıları eğitmesi genelde bir ya da iki gün alır, bir kaç saat sonra formuna veri ekleyebilecek bir hale gelir. Bunu Word de oluşturur ve daha sonra tasarladığı uygun alanlara veriyi nasıl ekleyeceği ona öğretilir. Bir sonraki aşamada, Washington Division ın geliştiricileri Oracle ın hizmete yönelik yapısını, gerçekten süreci yerine koymak için kullanmaktadırlar. Bir BPEL (Business Process Execution Language) sürecini Web servisi şeklinde açığa çıkararak kullanmaktadırlar; uygulama berlirli bir iletim aracılığıyla bir talepte bulunur. BPEL süreci, bilgiyi içeren uygun DocBase ile bağlantı kurar, iletimi alır, ve daha sonra McClaren in iletime bağladığı tüm ilgili dökümanları alır. Buradan geliştiriciler, iletim ile birleştirilmiş dükümanların XML içeriğini elde etmek için veriyi çıkarırlar. Bunun üzerine, yukarıdaki formatla birelştirip, BI Publisher API vasıtasıyla süreçlendirirler. Kullanıcıya dönen, şekil 21 de görüldüğü gibi bir dökümandır: Şekildeki öğe, ayrılabilir ve iletim ile birleştirilmiş bir dökümana bağlanabilir. Washington Division ın konuşlandırmak istediği, bir diğer uygulama ise web tabanlıdır. Şekil 22 de gösterildiği gibi, geliştirdikleri herhangi bir web tabanlı uygulama için bir raporlama sistemi istemektedirler. Şimdi, PTS (Project Tracking System) denilen bir uygulamaları bulunmaktadır. Bu uygulama Adobe Flex tarafından geliştirildiğinden dolayı, istemci tarafında Adobe Flash eklentisi kullanmaktadır. Web tabanlı zengin bir istemci istedikleri ve Net ortamında web tabanlı uygulamalar için bir tane bulamadıklarından dolayı, bu teknolojiyi seçmişlerdir. Geliştiricilerin bakış açısına göre, Ajax teknolojisi bunun başlangıç aşamasıdır. Daha önce de belirtildiği gibi, bu uluslararası bir şirkettir ve tüm dünya ile bağlantı sağlayabilme ihtiyacı vardır. Adobe Flex, bilgiyi istemci neredeyse ona hızlıca ileten, zengin istemcili bir ortam sağlayabilmiştir. Daha sonraki aşamaları, bu ortam için gerekli raporlamaları geliştirmekti. Raporlar, başlangıçta, Crystal Reports da tasarlanıyordu; BI Publisher ın kullanılabilir hale gelmesinde sonra, raporları buna taşımayı seçmişlerdir. API kullanmak yerine, Oracle tarafından sağlanan Web servisini kullanmaktadırlar. Bu nedenle, raporları BI Publisher da tasarlayıp, yerleştirmektedirler. Veri modellerini BI Publisher da tasarlayıp, güvenliği de BI Publisher dahilinde yönetmektedirler, fakat kullancılar raporları BI Publisher sunucusundan çalıştırmazlar. Bunu Adobe Flash eklentisi aracılığıyla yaparlar ve raporu talep ederler, parametreleri seçip rapor için talepte bulunurlar. Bu istekler, rapor sunucusunda çalıştırlımış gibi, bir Web 18

19 servisi aracılığıyla yapılır ve kullanıcıya ayrı tarayıcı oturumları olarak geri döner. Kullanıcılar istedikleri parametreleri seçer ve daha sonra raporu oluşturur. Şekil 20 Şekil 21 19

20 Şekil 22 Raporları Dönüştürmek Washington Division 50 raporu Crystal Reports tan BI Publisher a yaklaşık 30 günde dönüştürmüştür. Rapor yazarlarının eğitimleri dahil olmak üzere, geliştiricileri bir hafta da eğitmiştir. Veri modelinin formattan ayrı olması nedeniyle, ilk önce veri modelini geliştirmek zorundaydılar ki bu da iki geliştiricinin iki ya da üç haftasını almıştır. Veri modelini yerleştirdikten sonra, Crystal Reports dan düzenleri dönüştürmek için üç stajyer kullanıp ve daha sonra verileri rapor düzeninin uygun sütünlarına eklemişlerdir. Şekil 23 Word de düzenledikleri bir rapor düzenini göstermektedir. Bu veri modelinin arkasında, veriler için olan alanlar uygun sütunlara yerleştirilmiştir. Şekil 24 BI Publisher tarafında nasıl göründüğünü gösterir. BI Publisher da uygulamaları ayrı tutmak için altdizin yapılarını düzenleyebilir ve kullanıcılar tarfından uygulamaları sınırlamak için güvenlik kurabilirsiniz. Eğer üç farklı uygulamanız varsa, üç farklı altdizine sahip olabilir ve ve herbiriyle ilgili raporları bu altdizin altında tutabilirsiniz. Her alanın yöneticisini ayrı tutabilirsiniz, böylece sadece yetkili oldukları veri ve raporları yönetebilirler. Şekil 25, raporu tasarladıktan sonra, kullanıcı çalıştırırken, Adobe Flash tan bir ekran resmi örneğini gösterir. Kullanıcı raporu çalıştırmak için parametreleri seçer ve sunulan rapor ayrı bir tarayıcı olarak geri döner. Şekil 26 da gösterildiği gibi, kullanıcılar rapor için seçtikleri parametreleri ön sayfada dahil etmektedirler. Şekil 27 de raporda oluşturulan bilgileri görebilirsiniz. BI Publisher çok karmaşık raporlar üretebilir. Örneğin şekil 28 deki raporda kullanıcı bir zaman dönemi seçmektedir. Şekilin alt kısmı sunulan dönemleri göstermektedir; üstteki veriler bu raporlama dönemleri ile ilişkilendirilir. Dolayısıyla veri sütunları devingendir; eğer farklı bir zaman döneminden başlarsanız, veriler de oradan başlar. Raporun altında, BI Publisher Oracle Report Server da kullanılan aynı teknoloji olan BI Bean lerini kullanır. 20

21 Şekil 23 Şekil 24 21

22 Şekil 25 Şekil 26 22

23 Şekil 27 Şekil 28 Bulunabilirlik ve Tümleştirme BI Publisher bağımsız bir ürün olarak bulunabilir. Aynı zamanda Oracle Business Intelligence Enterprise Edition Plus veya Oracle Application Server seçeneği ile de satın alabilirsiniz. Oracle ın işletme raporlama aracı olarak BI Publisher aynı zamanda Oracle Application Express (APEX), Oracle Hyperion Planning veya ERP uygulama suiti, PeopleSoft Enterprise veya JD Edwards Enterprise One ile tümleştirilmiştir. Siebel CRM, Oracle Transportation Management ve diğer bazı yaşam bilimi ürünleri gibi, diğer gruplarla da beraber çalışıyoruz. Yakında, BI Publisher düzinelerce daha fazla üründen yüksek formatta rapor sağlayabilecek hale gelecektir. 23

24 Daha Çok Bilgi İçin TechTarget in SearchOracle.com sitesini ziyaret edip ve BI Publisher ı arayın veya doğrudan adresini ziyaret edin. Oracle ın Web sitesinde, veri tabloları, sunumlar, forumlar ve aktif bir blog bulunur ve herkesin ürünle ilgili çıkacak yeni ve heyecan verici şeylerden güncel olarak haberdar olduğu oldukça aktif bir topluluktur. Çok Rastlanan Sorular Soru: BI Publisher XML dışında diğer veri formatlarını kabul eder mi? Cevap (Donohue): Evet. Oluşturulmuş düzen şablonuyla birleştirilmiş veri, en sonunda, XML formatında olmak zorundadır. Ancak, bizim veri motorumuz orjinal veriyi sizin için XML formatına çevirir. Örneğin, sorgu işlemcimiz ve veri motoumuz vasıtasıyla bir SQL komutu yazdığınızda, onu XML formatına çeviririz. Ancak talep ettiğiniz veri XML olarak yola çıkmak zorunda değildir. Cevap (Colton): BI publisher üç format alabilir. İlk olarak, bir SQL komutu tasarlayabilirsiniz, Documentum da kullandığımız gibi bağımsız JDBC ler kullanabileceğinizden, mutlaka Oracle Database veya Oracle SQL olması gerekmez, Microsoft SQL sunucusu veya henrhangi bir JDBC olabilir. İkincisi, başka bir ortamdaki veriyi, BI Publisher ın kabul edeceği XML formatına çeviren bir Web servisi oluşturabilrsiniz. Üçüncüsü, veri kaynağı bir RSS beslemesi olabilir. Böylelikle, veri en sonunda XML formatı olarak gelir, ancak siz bir URL aracılığıyla bir veri kaynağı gibi ulaşabilirsiniz. Cevap (Donohue): Oldukça açık ve esneğiz; herhangi belirli bir veri modelini talep etmek yerine çok çeşitli yapıları kabul ederiz. Soru: BI Publisher ın düzen için desteklediği son kullanıcı araçlarını tekrarlayabilir misiniz? Cevap (Villacis): Microsoft Word, Microsoft Excel ve Adobe Acrobat. Flex Builder ile uyumlu herhangi bir XML geliştirme ortamını kullanabilrisiniz örneğin XML IDE. Ayrıca kısa bir süre içinde, çevrimiçi bir rapor oluşturucuyu da piyasaya süreceğiz. Böylece, son kullanıcılar şablonların tasarımı üzerinde etkileşim kurabilcekleri ve çallışabilcekleri bir çok yola sahip olacaklar. Cevap (Colton): BI Publisher ortaya çıkmadan önce, Washington Division, Altova XMLSpy ve onun tasarım modülünü kullanmaktaydı, BI Publisher a geçtikten sonra, neredeyse hiç bir değişiklik olmadan, XSL-FO ile olduğu gibi, Altova da tasarladıklarımızı BI Publisher için de kullanabildik. Cevap (Villacis): Hedefimiz, müşterilerimize, bu tür düzenleri yaratmak için sıklıkla kullanılan araçlar için doğru desteği vermektir. Adobe Flex Builder ın geçen sene sunduğu gibi, bunu gerekli olduğu gibi genişlettik. Dolayısıyla evet, düzenleri tasarlamak için çok çeşitli araçları destekliyoruz. Soru: Oluşturulması gereken veri modelleri düşünüldüğünde 30 günde 50 rapor dönüştürmek ki, Crystal ortamında bulunmadığını zannediyorum- oldukça dikkat çekici. Bu dönüşümü yaparken herhangi bir otomatik araç kullandınız mı yoksa daha çok kullanıcılar tarafından yapılan bir çalışmamıydı? Cevap (Colton): Bu, büyük ölçüde veri modelleri ile alakalı. BI Publisher da veri kaynağınızı SQL komutları aracılığıyla tasarlarsınız. Bu aynı zamanda Crystal Reports un da tabanıydı ve biz de bu SQL komutlarını kullandık. Bir kaç uyarı: Eğer raporları Crystal Reports, Oracle Report Server veya diğer araçlarla geliştiriyorsanız, raporun diğer parçalarına entegre olmuş SQL kodlarının küçük parçalarının olduğunu bulursunuz. BI Publisher veri modelini fortmattan ayırdığından dolayı, tüm verileri SQL komutlarının içine dahil etmeniz 24

25 gerekir. Bir SQL komutu kullandığınız zaman, genelde, veri modelini düzleştirir ve bazı durumlarda XML in sağladığı sıra düzenliyi yapıyı isteyebilrsiniz. XML in zengin özelliklerinden biri de, eğer iyi bir sıra düzenli yapı oluşturusanız, XPath kullanarak ağaçta aşağı ve yukarı hareket eder ve istediğiniz veriyi elde edersiniz. Oracle veri modeline bir veri şablonu denilen, sıra düzenli olarak birbirınden ayrılabilen SQL yapınızı tasarlıyabileyeceğiniz, çok iyi bir tanımlama getirmiştir. Örneğin, eğer altında, ürünler ve ilgili kalemler yer alan bir faturam varsa, XML gücünü gerçekten kullanacağım sıra düzenli bir yapı oluşturabilmeme olanak sağlar, böylece o veri şablonundan bir rapor tasarlayabilir, üründen, ilgili kalemden veya fatura sırasından başlayabilirim. Cevap (Donohue): Web sayfamızda, Crystal Reports tan BI Publisher a nasıl dönüşüm yapacığınızı tarif eden bir makalemiz var, süreci manuel yolla yaparsınız ancak o kadar da zahmetli değildir. Crystal dan dönüşüm yapmanıza yardım edecek bir yardımcı program üzerinde çalışıyoruz. Oracle Reports dan dönüşüm yapmanıza yardım eden bir yardımcı programımız zaten var. Rapor tanımlaması ile başlar, ayrı bir veri modeli oluşturur ve düzen şablonunu yaratır. Dolayısyla daha da kolay hale getirecek bazı şeyler geliyor. Soru: BI Publisher sunucusunu çalıştırıken, bilgisayarımda herhangi bir Microsoft ürünü bulunmasına ihtiyacım var mı? Cevap (Donohue): Hayır, yok. BI Publisher da Word de düzenlediğiniz düzen şablonunu alırız, dosya formatı RTF dir. Bunu, XLS-FO denilen bir açık standarda çeviririz, böylece çeşitli şablon türlerini anlamanız için herhangi bir Microsoft ürününe sahip olmanıza gerek kalmaz. Ya da asıl olarak çeşitli çıkış formatları oluşturacağınız suncuda, Adobe veya Microsoft ürünleri olması da gerekmez. Cevap (Colton): BI Publisher sunucusunu Linux ortamında çalıştırmaktayız. Soru: Kullanıcıları eğitmek ne kadar sürüyor? Cevap (Colton): Geliştiriciler için teknolojinin başından sonuna ayrıntılarıyla incelemek için yaklaşık dört günlük bir plan yaptık. Bir Oracle danışmanı getirdik ve temel olarak dört günü geliştirmeye harcayarak, bir hafta süren bir eğitim kursu yaptı. Bu eğitimin parçası aynı zamanda rapor yazanları da içermektedir. Ve bir rapor yazarını Word eklentisi kullanarak BI Publisher ile devam etmesini sağlamak için bir günlük eğitim kurslarımız da vardır. Soru: Eğer E-Business suiti dışında bir Oracle veri tabanım varsa, BI Publisher bunu benim yerime XML formatına dönüştürecek araçalrı veya yardımcı programları belki XSL-FO- var mı, yoksa XML bilen geliştiriciye mi ihtiyacım var? Cevap (Donohue): Bağımsız programımız olan BI Publisher Enterprise ı kullandığınızda, bir veri modeli oluşturucusu sağlıyoruz. Az bir SQL imiz var, Bir sorgu oluşturucusu, böylece sadece Oracle veri tabanında şemanızı seçersiniz. Herhangi bir sorgulama oluşturma aracında olduğu gibi, istediğiniz tabloları, istediğiniz sütunları ve onların nasıl birleşmesini istediğiniz seçersiniz. Bu SQL komutu, BI Publisher veri seçip çıkartma motoru tarafından işlenir ve XML oluşturulur. Şablon teknolojimiz sayesinde, daha sonra XML i genelde daha faydalı olan sıralı düzen şeklinde yapılandırabilirsiniz. Soru: Ekibinizde, şu an, raporları geliştirmek ve BI Publisher ı yönetmek için kaç kişi var? Cevap (Colton): BI Publisher ı tek başına yöneten bir sistem yöneticimiz var. Her uygulama için örneğin PTS uygulaması ve McClaren- yaratılan raporları idare eden yöneticilerimiz mevcut. BI Publisher a raporlarını yüklerler ve daha sonra sorumlu oldukları uygulamada mevcut hale gelir. Rapor yazarlarımız farklılık gösteriyor; ortamımızda tam zamanlı rapor yazarlarında oluşan bir merkezin olduğunu bilmiyorum. Daha önce de belirttiğim gibi süper kullanıcılarmız var ve bugün BI Publisher da rapor yazabilen belki bir düzineye yakın rapor yazarımız mevut. 25

26 Soru: BusinessObjects in Web Intelligence raporlarını BI Publisher a dönüştüren benzer bir yardımcı programınız var mı? Cevap (Donohue): Web Intelligence raporları üzerinde çalışmaya henüz başlamadık. İlk olarak Crystal üzerine odaklandık, muhtemelen daha sonra sırada Actuate olacak, dolayısıyla işletme raporlama araçlarına daha çok bakacağız. Analiz raporlama genel anlamda daha büyük bir üstveriye ve etkileşime sahiptir, dolayısıyla henüz onlara bakmaya başlamadık. İlk odağımız raporlama araçları üzerine olacak. Cevap (Villacis): BusinessObjects den Web Intelligence rapor üretme ya da işletme raporlama motoruna göre daha çok son kullanıcı raporlama aracına odaklanmıştır; ki odaklandıkları şey Crystal Reporting teknolojileridir. Oracle BI Publisher üzerine odaklanan müşterilerin büyük bir çoğunluğu ana ürünü veya işetme raporlama motorunu kullanıyor olacaklardır. Cevap (Donohue): Bir Web analizi ile rekabet etmeye veya aynı kapasitelerde başa çıkmaya en yakın konumdaki Oracle Business Intelligence Suite Enterprise Edition içerisindeki öğeler, tablo ürünlerimiz içeresindeki cevaplar olurlardı. Dolayısyla, dönüştürme yardımcı programlarına bakmaya başladığımz zaman, işletme raporlamasına daha uygun olan BI Publisher a dönüştürmek yerine, bu teknolojilere dönüştürüyor olacağız Soru: Bağımsız bir geliştirici öğrenme amacıyla BI Publisher a nasıl erişebilriler? Cevap (Villacis): Sizi, Oracle Technology Network e (OTN) götürecek URL ye bakın. BI Publisher için olan bu sayfadan, indirebileceğiniz, programda kendi kendine öğrenme lisansına erişebilrsiniz, aynı zamanda ürünün kendisi ve yapısı hakkında bir çok değerli bilgiye ulaşabilirsiniz. Ayrıca aynı sayfadan, tartışma panellerine de ulaşabilirsiniz. Kapsamlı bir grup bilgi ve kaynak ta orada mevcuttur. Soru: BI Publisher hangi tür yapıları destekler? Cevap (Donohue): BI Publisher bir Java uygulamasıdır, öyleyse BT altyapısı olduğuna göre, herhangi bir J2EE sunucusunu destekleyebilir; JDK1.4 ve JDK1.5 i destekler. Açıkçası tercihimiz, Oracle Application Server ile çalıştırmanızdır. Ancak JDK versiyonunu destekleyen her hangi bir uygulama sunucu ile de çalıştırabilrsiniz. Daha önce de belirtildiği gibi, BI Publsher ı uygulamak için üç yolumuz vardır. Birincisi, bağımsız bir ugulama olarak. İkincisi, Web servisimiz aracılığıyla bir SOA alt yapısına tümleştirmek. Üçüncüsü, eğer yüksek dercede isteğe uyarlanmış uygulamalar isterseniz, Java sınıflarımızdan birinin içine katarak ve JAVA API s avantajlarından faydalanarak, yüksek derecede içine yerleştirimiş isteğe uyarlanmış uygulamalar yapabilirsiniz. Cevap (Colton): Sun Solaris ortamını test etmeye başladık. Daha sonra Linux a geçtik ki şu an üretimdedir. Oracle ortamını bağımsız bir OC4J olarak, veya Oracle Application Server ın içinde çalıştırabilrsiniz. TechTarget Hakkında TechTarget, bilgilere kaynaklara için gereksinimlerinize hitap eden, hedeflenen kitle iletişim araçlarını yayınlamaktadır. BT profesyonellerinin başarılı olmak için ihtiyaç duyduğu bilgileri sağlamaktayız. Teknolojiye özgün Web siteleri ağımız, işletmelerdeki BT profesyonellerine, uzmanlara, görevdaşlarına, orjinal içeriklere ve ilgili bilgiler için bağlantılara, internet üzerinden erişmelerini sağlamaktadır. Etkinliklerimiz, size tarafsız satıcılara, uzman yorumlarına ve hern gün karşılaştığınız sıkıtılar ve konular ile ilgili 26