SAF MiNERALiZE KEMiK GREFTi PYROSTUN MEMBRANLI VE MEMBRANSIZ UYGULAMALARININ KEMiK iyileşmesi ÜZERiNDEKi ETKiLERiNiN DENEYSEL OLARAK incelenmesi

Transkript

1 Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi Cilt 2, Sayı 2, 1999 SAF MiNERALiZE KEMiK GREFTi PYROSTUN MEMBRANLI VE MEMBRANSIZ UYGULAMALARININ KEMiK iyileşmesi ÜZERiNDEKi ETKiLERiNiN DENEYSEL OLARAK incelenmesi Doç. Dr. İnci KARACA*, Dr. Dt. H. Önder ÇlLBIR**, Uzm. Dr. Bizden SABUNCUOGLU,*** Prof. Dr. Canan AKBAY*** ÖZET Bu çalışma tamamen deproteinize edilmiş heterojen kaynaklı semisentetik kemik greft materyali pyrostun tek başına ve solvent dehidrate insan perikardiyum membran ile kombine olarak kullanımlarında kemik iyileşmesi üzerindeki etkilerinin histopatolojik olarak incelenmesi amacı ile yapılmıştır. Araştırmada deney hayvanı olarak kullanılan 21 adet Yeni Zelanda tavşanının sağ ve sol alt çenelerinde 2'şer adet standart deneysel defekt oluşturularak her yarım çenede defektlerin birine pyrost uygulanmış diğeri kontrol olarak değerlendirilmek üzere boş bırakılmıştır. Sağ alt çenedeki defektlere membran uygulaması yapılmazken sol taraftaki defektlerin üzerine membran bariyer yerleştirilmiştir. 1., 2. ve 4. haftaların sonunda öldürülen deneklerden elde edilen kesitlerin incelenmesinde gerek kontrol ve gerekse pyrost grubunun membranlı ve membransız örneklerinde son inceleme dönemi itibariyle kemik iyileşmesi yönünden belirgin bir farklılık olmadığı gözlenmiş, pyrost uygulanan gruptaki iyileşmenin tüm inceleme dönemlerinde kontrol grubuna göre daha ileri seviyede olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular göz önüne alındığında çalışmada kullanılan kemik grefti ve membran materyalinin oral ve maksillofasiyal rekonstrüksiyonlarda kullanılabilecek yararlı materyaller olduğu ve kemiğin kendini onarma yeteneğinin yeterli kemik oluşumu sağlamayacağı düşünülen ancak fibröz iyileşmenin de beklenmediği boyuttaki defektlerde çalışmada kullanılan membran veya kemik greft materyalinin tek başına kullanılmasının yeterli bir iyileşme sağlayacağı ve bu boyuttaki defektlerde pyrost uygulamasına bir membran eklemenin kemik iyileşmesine bir katkısı olmadığı sonucuna varılmıştır. SUMMARY The purpose of this study was histological evaluation of the use of pure mineralized bone graft pyrost alone and in combination with solvent dehydrated human pericardium on the healing of bone defects. Bilateral mandibufar unicortical osseous defects were created in 21 New Zealand white male rabbits. Pyrost was implanted in one of the two defects on each side and the remaining defects were left empty as controls. In addition to bone grafting, a solvent dehydrated human pericardium membrane was used as a mechanical barrier over the left side defects. Animals were sacrified at the end of 1, 2 and 4 weeks postoperatively for histopathological examination of the defect sites. Both applications, either bone graft alone or incombination with a collagen membrane promoted bone regeneration of the intraosseous defects. The addition of a membrane with pyrost material appeared to add no extra benefit to osseous healing. In conclusion, the bone graft and the membrane used in this studyare biocompatible and could be used with success in oral and maxillofacial reconstructions. Key Words: Pyrost, Solvent Dehydrated Pericardium Membrane, Guided Bone Regeneration Anahtar Kelimeler: Pyrost, Solvent Dehidrate Perikardiyum Membran, Yönlendirilmiş Kemik Rejenerasyonu GiRiŞ Konjenital veya sonradan oluşmuş kemik defektleri, kas-kemik (muskuloskeletal) sisteminin rekonstrüktif cerrahisinin en önemli problemlerinden biridir. 2 Kemiğin kendini rejenere etme yeteneğinin yetersiz kaldığı geniş rekonstrüksiyon gerektiren defektlerin onarılmasında kemik grefti veya kemik yerine geçecek materyallerle ilgili çalışmalar sonucunda ağız ve çeneler bölgesinde gerçekleştirilecek cerrahi uygulamalarda üstün özelliklerinden dolayı geniş kullanım alanı bulan ancak bazı ciddi dezavatajları olan otojen kemik greftlerine alternatif olarak geliştirilen heterojen ve allojen kaynaklı değişik greft türleri ve alloplastik materyaller birçok deneysel ve klinik ortamlarda denenmiş ve bir bölü- *G.Ü. Dişhek. Fak. Ağız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi A.B.D. **Serbest Hekim *** A.Ü. Tıp Fak. Histoloji, Embriyoloji A.B.D. mü rutin kullanıma sunulmuştur.13 Kemik defektlerinin tedavisinde kısa sürede ve ideal bir sonuç alabilmek için yapılan biyomateryallerle ilgili çalışmalarda ileriye atılmış bir adım olduğu düşünülen ve seksenli yıllardan itibaren kullanılmaya başlayan tamamen deproteinize edilmiş heterojen kaynaklı semisentetik kemik greft materyali pyrost, günümüzde ortopedi ve travmatoloji dallarında geniş kullanım, alanları bulmuştur. 19 Pyrostun bir kemik greft materyali olarak birçok çalışmaya konu olmasının nedenleri, bu materyalin uygulandığı bölgede çok iyi kemik rejenerasyonu görülmesi, gerek genel, gerekse lokal herhangi bir negatif etki oluşturmaması, kemiğe direkt olarak bağlanabilmesi, immünolojik komplikasyonla 91

2 C.Ü. DİŞHEKİMLiĞi FAKÜLTESi DERGiSi 1999 yol açmaması, şeklini koruyabilmesi ve uygu sonrasında erken yük verilebilmesidir. 12 Günümüze kadar yapılan deneysel ve klinik çalışmalar pyrostun kemik dokusu yerine geçebilecek, bir greft olarak kullanılabileceğini göstermekle birlikte 10,18,19,26 faydasına kuşku ile bakanların variığı da görülmektedir. 6,25 Oral ve maksillofasiyal cerrahide özellikle geniş rekonstrüktif cerrahi içeren vakalarda fibröz iyileşme istenmeyen bir durum olarak karşımıza çıkmakta, osteogenezisi lokal olarak stimüle etmek amacıyla geliştirilen yöntemlerle her zaman istenilen sonuçlar elde edilememektedir. Son yıllarda bu klinik başarısızlıkları önlemek için yönlendirilmiş doku rejenerasyonu (YDR) prensibi bir teknik olarak sunulmuştur. 2,7,8,15,21, yılında bu prensibin kemik rejeneras yonu için kullanıldığı yönlendirilmiş kemik rejenerasyonu (YKR) tanımı yapılmıştır. 24 Bir membran bariyeri ile fibroblastları defektten uzak tutarak osteoblastların defekt içindeki kemik iyileşmesini organize etmesine olanak tanıyan YKR tekniği bu uygulamalarda geniş kullanım alanı bulmuş olup,çok merkezde başarıyla kullanılmaktadır. 2,7,8,15,21,23 Bu konuda yapılan çalışmalar incelendiğin bu teknikte kullanılan membranların rezorbe olanlar ve olmayanlar olarak gruplandırıldığı görülmektedir. 1 Son yıllarda yapılan araştırmalar daha çok, biyouyumlu olmasının yanısıra iyileşme sürede defekt boşluğunu koruyacak kapasitesinin olması, bariyer ile defekte komşu kemik yüzeyi arasına yumuşak doku büyümesini engelleyecek periferal sızdırmazlık sağlaması ve klinik olarak kolay kullanılabilir olması özelliklerini bünyesinde ba rındıran rezorbe olabilen materyaller ve özellikle kollajen membranlar üzerinde yoğunlaşmıştır. 15,21,23 İdeal membran materyali bulma arayışları devam eden bu çalışmalar doğrultusunda solvent dehidratasyonu ile hazırlanan insan kaynaklı çeşitli membranlar geliştirilmiş 22 ve bu proçesle elde edilen yeni bir materyal olan solvent dehidrate insan perikardiyumu kullanıma sunulmuştur. 27 Pyrost materyalinin çeneler bölgesinde oluşturulan kemik defektlerine tek başına veya solvent dehidrate insan perikardiyumu membranı ile birlikte uygulanmasının kemik iyileşmesi üzerinde oluşturdukları etkilerinin histopatolojik yönden karşılaştırmalı olarak incelenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. CiLT: 2, SAYI: 2 MATERYAL VE METOD Bu çalışmada Tarım Bakanlığı Tavukçuluk aştırma Enstitüsü Tavşan Araştırma Bölümü'nden temin edilen 3 aylık, gram a- ğırlığında 21 adet erkek Yeni Zelanda tavşanı deney hayvanı olarak kullanıldı. Çalışmada kemik greft materyali olarak pyrost (Osteo Ag, CH-2545 Selzach, Switzerland), membran materyali olarak solvent dehidrate insan perikardiyumu (Tutoplast Pericardium, Biodynamics International GmbH, Wetterkreuz 19 a, D91058 Erlangen, Germany) kullanıldı. Greft materyalinin ve membranın uygulama yeri olarak denekierin alt çenelerinin korpus bölgeleri seçildi. Bu bölgelerde her iki segmentte 2'şer tane olmak üzere 41 tavşanda toplam 84 defekt açılması planlandı. Deneklerin anestezileri ve yüzey dezenfeksiyonu sağlandıktan sonra cerrahi prensipler altında mandibulanın alt kenarına yakın yatay bir insizyon yapıldı. Mandibulaya ulaşılıp uygun ekartasyon yapıldıktan sonra açığa çıkan kemik üzerinde 3 mm çapında cerrahi ront frez kullanılarak serum fizyolojik perfüzyonu altında sağ ve sol alt çenelerde korpus mandibulanın bazise yakın kısmında 0.5cm aralıklı olacak şekilde 2'er adet standart kemik defekti oluşturuldu. Bu işlemler sırasında frezin lingual korteksi perfore etmemesine özen gösterildi. Defekt bölgeleri yıkanıp kanama kontrolü yapıldı. Sağ alt çenedeki defektlerden birine pyrost uyguiandı. Diğer defekt kontrol amacıyla boş bırakıldı. Çalışma bölgesinde son kontroller yapıldıktan sonra bölge primer olarak kapatıldı. Aynı işlemler deneklerin sol alt çenelerine de uygulandı. Bu uygulamada ek olarak materyal defekte yerleştirildikten sonra daha önceden steril serum fizyolojik solüsyonu içinde bekletilmiş perikardiyum membran fiziksel bariyer olarak her iki defektin üzerini tamamen örtecek ve etrafından bir miktar taşacak şekilde yerleştirildi. Postoperatif dönemde ayrı kafeslerde rutin diyet uygulaması yapılan denekler 1., 2. ve 4. haftaların sonunda rastgele seçimle 7'şer adet olmak üzere öldürüldü. Deney bölgesi olan mandibula çıkarıldı. Etrafındaki tüm yumuşak dokular uzaklaştırıldıktan sonra defektlerin bulunduğu kısımlar, çevrelerinde sağlıklı kemik doku bölümü bırakılacak şekilde uygun aletlerle ayrılarak %10'luk formaldehit solüsyonunda tespit edilip histolojik takibe alındı. Işık mikroskobunda yapılan histopatolojik incelemelerde; kullanılan greft materyali ve membran biyouyumluluk kriterleri, yeni kemik oluşturma potansiyelleri ve rezorbe olabilme durumları yönünden değerlendirildi. 92

3 , C.Ü. DiŞHEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ DERGiSi 1999 BULGULAR Tüm deney hayvanlarının cerrahi işlemler iyi tolore ettiği ve intra veya postoperatif olmadığı gözlendi. Herhangi bir postoperatif komplikasyon veya beslenme problemi görülmedi. Çalışmanın 1., 2. ve 4. haftalarda yapılan histopatolojik incelemeleri, her biri membranlı ve membransız örnekler içeren, 1. Kontrol grubu, 2. Pyrost grubu olmak üzere 2 grupta değerlendirildi. Kontrol Grubu 1. Hafta Membransız: Defekt bölgesinde,açı lan kavite geniş bir alanda gözlenirken periferden osteoid doku yapımının başladığı görüldü. Bu dokuyla birlikte bağ dokusunun da, içerdiği kan damarları, kollajen lifleri ve başta fibroblastlar olmak üzere hücreleriyle birlikte kavitenin içine doğru girmekte olduğu görüldü. 1. Hafta Membranlı: Membranlı gruptaki bulgular membransız gruba ait bulgularla benzerlik göstermekteydi. Yeni oluşan kemik dokusu çevresinde yer yer osteoklastlar izlendi. Oluşan yeni kemik dokusunun periferinde aktive olmuş osteoblastlar dizili olarak görüldü (Resim1).. CiLT:2, SAYI: 2 4. Hafta Membransız: Defekt bölgesinde kanlanmadaki artış dikkat çekiciydi. Bol kan damarlarının yanı sıra oluşan yeni kemik trabeküllen ve trabeküller çevresinde osteoblastlar görüldü. 4. Hafta Membranlı: Membransız gruba benzer bulgular gözlendi (Resim 3). Resim 3: 4. haftada membranlı kontrol grubunda defekt bölgesinde oluşmuş yeni kemik trabekülleri (kt), bağ dokusu içerisinde kan damarları (KD), izlenmektedir (H.E.,x25). Pyrost Grubu Pyrost materyali, dekalsifikasyon ve kesit al ma işlemleri sırasında uzaklaştığı için geride bıraktığı boşluklar materyale uyan alanlar olarak değerlendirildi. 1. Hafta Membransız: Defekt alanında yaygın bağ dokusu ile bu doku içerisinde bol kan da marları ve gelişen osteoid doku izlendi. Kemik trabeküllerinin periferinde osteoblastlar yer almaktaydı (Resim 4). Resim 1: 1. haftada membranlı kontrol grubunda osteoid doku (Os) gelişimi, bağ dokusu (BD), kan damarları (KD) ve osteoklastlar (ok) görülmektedir (H.E.,x100). 2. Hafta Membransız: Defekt bölgesinde 1. haftaya göre daha geniş bir alanda yoğun bağ dokusu zemininde osteoid doku yapımı izlendi. 2.Hafta Membranlı: Bu gruptan alınan kesitlerde aynı döneme ait membransız örneklerde olduğu gibi defekt bölgesinin halen doldurulmadığı ancak periferden yeni kemik trabekülleri ve bağ dokusu elemanlarının kaviteyi doldurmaya çalıştığı gözlendi (Resim 2). 1. Hafta Membranlı: Bulgular membransız grup bulgularına yakındı (Resim 5). Resim 2: 2. haftada membran konulan kontrol 9rubunda kavite (K), oluşan yeni kemik trabekülleri (kt), bag dokusu (BD) ve membran (M) gözlenmektedir (H.E.,x12.5). 93 Resim 5: 1. haftada membran konulan grupta pyrost materyaline ait boşluklar (P), oluşan osteoid doku (OS), osteoblastlar (ok), bag dokusu (BD) ve membran (M) izlenmektedir (H.E.,x50).

4 C.Ü. DiŞHEKiMLiGi FAKÜLTESi DERGiSi 1999 CiLT: 2, SAYI: 2 2. Hafta Membransız: Yeni kemik trabeküllerinin oluşumunun arttığı, osteoblastik aktivitenin devam ettiği gözlendi. Trabeküller arası alanda myeloid doku proliferasyonu ve bol kan damarları yer alıyordu (Resim 6). Resim6:2. haftada membran konulmayan pyrost grubunda yeni kemik trabekülleri (kt), myeloid doku (MD) ve bol kan damarları (KD) izlenmektedir (H.E.,x50). 2. Hafta Membranıı: Bulguların aynı dönemde saptanan membransız grup bulgularıyla benzer özellikler içerdiği görüldü (Resim 7). h' Resim 7: 2. haftada membranlı pyrost grubunda pyrost materyaline uyan boşluklar (P), yeni kemik trabekülleri (kt), aralarında myeloid doku proliferasyonu (MD) ve kan damarları(kd) görülmektedir (H.E.,x50). 4. Hafta Membransız: Defekt alanında kontrol grubuna göre daha yaygın ve olgun görünümlüyeni kemik trabekülleri izlenirken kemik trabeküllerinin çevresinde düzenli dizilimleriyle aktivitelerini devam ettiren osteoblastlar ve trabeküller arası alanda myeloid doku görüldü. 4. Hafta Membranlı: Bulgular tamamen aynı döneme ait membransız örneklerinkine benzemekteydi (Resim 8). Kontrol grubuyla karşılaştırıldığında tüm inceleme dönemlerinde onarımın pyrost grubunda daha iyi olduğu gözlendi. Deney grubunda inflamatuar hücre infiltrasyonu, yabancı cisim reaksiyonu gösteren bulgular ve greft materyali ile yeni oluşan kemik dokusu arasında belirgin fibröz doku bantları izlenmedi. Pyrost materyalinde rezorbsiyon olmadığı ve 4. haftanın sonuna kadar ilk inceleme dönemindeki miktarını koruduğu gözlendi. Membran materyalinin ise 2. haftadan itibaren rezorbe olmaya başladığı ve 4. hafta sonunda sadece birkaç örnekte bulunduğu saptandı. TARTIŞMA Malformasyon, enfeksiyon, travma veya onkolojik bir rezeksiyon sebebiyle oluşan oral ve maksillofasiyal bölgedeki kemik defektlerinin yapısal ve fonksiyonel rekonstrüksiyon problemi henüz tatmin edici bir şekilde çözümlenememiş olup modern cerrahinin en zor uğraşlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Küçük defektlerde, ikinci bir girişim gerektirmesi ve yeterli miktarlarda elde edilememesi gibi dezavantajlarına rağmen otojen kemik grefti en iyi çözüm olmaya devam etmektedir. Ancak büyük boyutlardaki defektlerde immünojenik ve enfeksiyon riskleri taşımayan, donör bölge morbiditesi olmayan ve zamanla yerini yeni oluşacak kemiğe bırakacak, semisentetik veya tamamen sentetik materyallerin (alloplastlar) kullanımı gerekli olmaktadır. 14,23 Son yıllarda yapılan çalışmalar doğrultusunda doku ile biyolojik uyumunun çok iyi olduğu bildirilen deproteinize kemik greft materyali pyrost önem kazanarak birçok araştırmaya konu olmuştur. 12,18,19,20 Kemik greftleri ile yapılan uygulamalarda, değişik oranlardaki postoperatif rezorbsiyonu da kapsayan birçok komplikasyon ortaya çıkmaktadır. Sentetik biyomateryallerde ise ekspoze olma, yara enfeksiyonu ve iyileşme bölgesindeki vaskülarizasyonun önlenerek osteogenezisin engellenmesi gibi riskler bulunmaktadır. Bu nedenlerle donör greft dokularının veya alloplastların kullanımını gerektirmeyecek veya minimuma indirecek bir kemik onarım prosedürünün kullanılması yararlı olmaktadır. 14 Resim 8: 4. haftada membranlı pyrost grubunda defect alanında oluşan yeni kemik trabekülleri (kt), osteoblastlar (ok) ve arada myeloid doku (MD) izlenmektedir (H.E.,x50) Bu amaçla kullanılan YKR tekniği, YDR prensibi doğrultusunda geliştirilmiş olup, kemik defekti ile çevresindeki yumuşak dokular arasına bir membran bariyer yerleştirilerek defekti çevreleyen kemikten derive olan hücreler dışındaki hücrelerin defekte girişlerinin önlenmesine ve böylelikle elde edilen boş alanda osteogenezisin engellenmeksizin gelişebilmesine dayanmaktadır. 2,14 94

5 C.Ü. DİŞHEKİMLiĞİ FAKÜLTESi DERGiSi 1999 CİLT: 2, SAYI: 2 Minör defektierin tedavisinde başarıyla kullanılan bu membranlar geniş defektlerde fibröz dokunun defekt bölgesine girmesini engellediği halde osteoblastların çoğalma kapasitesi bölgeyi doldurmak için yetersiz kalmaktadır. Bu durumlarda osteogenezise katkı sağlayabilecek materyallerin bu uygulamaya eklenmesi gerekliliği doğmaktadır. 1,17 Bireyin yaşam süresi boyunca kendiliğinden iyileşmeyen en küçük kemik içi yara olarak tanımlanan kritik boyut defektinin iyileşmesi büyük bir problem olup deneysel koşullarda hayvan türleri, yaş, anatomik lokasyon, defektin unikortikal veya bikortikal olması, periostun mevcudiyeti ve defektin stabilitesi kemik onarımının kalitesini ve miktarını etkilemektedir. 1 Bu bilgiler göz önüne alınarak bu araştırmada elde edilebilme ve barındırma şartlarının uygunluğu ve çeneler bölgesinin bu tür uygulamalara elverişli bir hayvan olması gibi nedenlerin yanısıra, özellikle kemirgenlerin primatlardan (insan ve maymun) daha üstün osteojenik potansiyeli olmasından dolayı, 5 deney hayvanı olarak tavşanlar üzerinde çalışılmasına karar verilmiş ve sözü geçen diğer faktörlerde de standardizasyon sağlanmıştır. Tavşanlarda deneysel olarak oluşturulan kraniofasiyal defektler hızlı iyileşme gösterdiklerinden dolayı 21 bu çalışmanın 4 haftada bitirilmesi uygun görülmüştür. Bu çalışmada kullanılan kemik greft materyali ve membran materyali ile veya bunlara benzer özellikler içeren diğer biyomateryaller ile yapılan birçok çalışmada bu materyallere karşı gelişen inflamatuar cevabın çok az olduğu veya hiç olmadığı belirtilmektedir. 5,18,19,22 Yapılan histopatolojik incelemelerde kullanılan materyallere karşı herhangi bir inflamatuar veya yabancı cisim reaksiyonunun oluşmadığı ve materyallerin doku ile çok iyi uyum gösterdiği bu çalışmanın sonuçları bu bulguları destekler niteliktedir.. Bu araştırmada 4 haftalık çalışma döneminin sonunda pyrost materyalinde rezorbsiyon görülmemiş ve tüm pyrost örneklerinde kavitelerin, bu materyale ait boşlukları içerdiği gözlenmiştir. Bu bulgu, pyrost ile yapılan çalışmalarda 8 ayın sonunda bile defekt bölgelerinde materyalin bulunduğunu bildiren literatür bilgileriyle uyum göstermektedir Kollajen esaslı membranlarla yapılan çalışmalarda bu membranların zamanla çevre bağ do- stimüle ettiği bildirilmektedir. kusunun içine girdiği ve bağ doku elemanları tarafından 6-8 hafta içinde rezorbe edildiği bildirilmektedir. 3,21 Bu çalışmada da solvent dehidrate perikardiyum membranı uygulanan grupta 2. hafta döneminde bile bazı örneklerde membrana ait bulgu olmadığı ve 4. haftanın sonunda sadece birkaç ör- 95 nekte bulunduğu görülmüştür. Kontrol grubu defektlerinin değerlendirilme. sinde, her üç inceleme döneminde de membranlı ve membransız örnekler arasında belirgin bir farklılık gözlenmemiştir. Yönlendirilmiş kemik rejenerasyonunun klinik uygulamalarına ait çalışmalar incelendiğinde bu tekniğin olumlu etkisini savunan araştırmaların yanında, 4, 16, 17 osteogenezise faydası olmadığını ileri süren çalışmalara da rastlanmaktadır. 23 Mellonig 17 fiziksel bariyer desteği sağlanan küçük defektlerde membranın defekt içine çökmesinin engellenmesi için kemik greftlerinin kullanılmasına gerek duyulmazken daha geniş defektlerde bunun gerekli ve faydalı olduğunu bildirmiştir. Hayvanlar. üzerinde gerçekleştirilen YKR çaiışmaları, deneysel olarak oluşturulan maksiller ve mandibular kemik,efektlerinde yeterli kemik oluşumu bulguları göstermektedir 8, Kemik defektlerinde, fibröz konnektif dokunun defekt bölgesine invazyonu bölgede osseoz iyileşme yerine fibröz iyileşmeye yol açabilmektedir Kollajen esaslı membranların, özellikle geniş defektlerde istenmeyen hücrelerin invazyonunu etkili bir şekilde engellediği bildirilmektedir. 21 Bu çalışmada da membranlı kontrol grubunda, kollajen membranın uygulandığı mandibular kemik defektlerinde yeni kemik oluşumunun sağlandığı görülmüştür. Bunun yanısıra, membransız kontrol kavitelerindeki kemik iyileşmesinde membranlı örneklere göre belirgin bir fark izlenmemesi kemik dokusunun kendini rejenere etme ve yeniden şekillendirme özelliğinin 9 bu boyutta ki defektlerde yeterli bir iyileşme sağladığını göstermektedir. Pyrost grubundan alınan kesitlerin histopatolojik olarak incelenmesi sonucunda, membranlı ve membransız örnekler arasında, özellikle 4. hafta sonunda ulaşılan nokta açısından kemik iyileşme. sinde belirgin bir farklılık gözlenmemiştir. Pyrostun kemik doku üzerinde oluşturduğu etkilerin incelendiği çalışmalarda bu materyalin yeni reperatif kemiğin birikmesi için uygun ortam sağladığı ve böylece yeni kemik oluşumunu 11,20 Bu çalışmada pyrost uygulanan kemik defektlerindeki iyileşmenin kontrol defektlerine göre daha iyi olması, bu literatür sonuçlarını desteklemektedir. YKR tekniği ile membran kullanımının kemik greft materyalleri ile birlikte gerçekleştirildiği çalışmalar incelendiğinde; klinik uygulama sonuçlarına ait farklı başarı oranlarının bildirildiği görülmektedir. 4,16 Mellado ve arkadaşları 16 defekte bir kemik grefti yerleştirilmesinin, bariyer tarafından oluşturulan boşluğu önleyerek bölgenin kemikten gelen periodontal ligament hücreleriyle

6 C.Ü. DİŞHEKiMLiĞi FAKÜLTESi DERGiSi 1999 dolmasının engellenebileceğini ve kemik greftinin fiziksel bariyerin oluşturduğu osteoblastik penetrasyonu inhibe edebileceğini ileri sürmüştür. Kombine membran ve kemik grefti uygulaması ile yapılan deneysel çalışmalarda genellikle başarılı sonuçlar alındığı görülmektedir. 1,2,7 Bu çalışmada pyrost grubunda membranlı ve membransız örnekler arasında yeni kemik yapımı açısından belirgin bir farklılık gözlenmemesi ve kontrol grubuna göre daha iyi bir kemikleşmenin görülmesi defekte bir kemik grefti uygulanmasının, membran tarafından sağlanan boşluğu engelleyerek fiziksel bariyerin oluşturduğu osteoblastik penetrasyonu inhibe edebileceği hipotezine 16 uymamaktadır. Hayvanlar üzerinde gerçekleştirilen çalışmalarda özellikle kritik boyut defektlerinde kombine membran ve kemik grefti uygulamalarının, kemik onarımını tek başına membran uygulamalarına göre daha iyi sağladığı görülmektedir. 1,2,7 Ancak bu çalışmada oluşturulan deneysel defektler kritik boyutta olmayıp, pyrost materyalinin membransız uygulamaları sonucunda oluşan yeni kemik yapımının membranlı örneklerden farklı bulunmaması, bu materyalin bu boyuttaki defektlerde osteogenezisi çok etkili bir şekilde stimüle ettiği ve bunun, fiziksel bir bariyerin sağlayacağı osteopromotif etkiyi gölgeleyebileceği düşüncesine bağlanmıştır. Pyrost materyalinin tek başına veya solvent dehidrate perikardiyum membranı ile kombine kullanımının yeni kemik yapımına etkilerinin araştırıldığı bu çalışmada, pyrost grubunda membranlı ve membransız uygulamalarda yeni kemik yapımı açısından farklılık bulunmadığı ve dolayısıyla bu materyalin kullanımını gerektirecek hızlı kemik oluşumu istenen ve fakat fibröz iyileşme beklenmeyen boyutta ki kemik defektierinde uygulamaya bir membran eklemenin kemik iyileşmesine bir katkısı olmadığı sonucuna varılmıştır. CiLT: 2, SAYI: 2 KAYNAKLAR 1. AABOE, M., PINHOL T, M.E., HJ0RTING-HANSEN, E.: Healing of Experimentally Created Defects: A Review, Br. J. Oral Maxillofac. Surg., 33, 312-8, ALBERIUS, P., DAHLlN, C., LINDE, A.: Role of Osteopromotion in Experimental Bone Grafting to the Skull, J. Oral Maxillofac. Surg., 50, , BLUMENTAL, N.M.: The Use of Callagen Membranes to Guide Regeneration of New Connective Tissue Attachments in Dogs, J. PeriodontoL, 59, 830-6, CHEN, C.-C., WANG, H.-L., SMITH, F., GLlCKMAN, G.N., SHYR, Y., O'NEAL, R.B.: Evaluation of a Callagen Membrane With and Without Bone Grafts in Treating Periodontal lntrabony Defects, J. Periodontol, 66, , CHESMEL, K.D., BRANGER, J., WERTHEIM, H., SCARBOROUGH, N.: Healing Response to Various Forms of Human Demineralized Bone Matrix in Athymic Rat Cranial Defects, J. Oral Maxillofac. Surg., 56, , CRAWFORD, R.J., GUPTA, A., RISITANO, G., BUR- KE, F.D.: The Use of Totally De-Proteinized Heterologous Bone Graft in Non-Union of the Scaphoid, J. Hand Surg., (British Volume), 16B(2), 153-5, DAHLlN, C., ALBERIUS, P., LINDE, A.: Osteopromo tion for Cranioplasty, J. Neurosurg., 74, , DAHLlN, C., LINDE, A., GOTTLOW, J., NYMAN, S.: Healing of Bone Defects by Guided Tissue Regeneration, Plasİ. Reconst. Surg., 81(5), 672-6, DELACURE, M.D.: Physiology of Bone Healing and Bone Grafts, Otolaryngol Clin. North Am., 27(5), , KARACA,İ, TURKER, M., AKBAY, C.: Experimental nvestigation of Bone Regeneration Using Pyrost in Animals, J. Nihon Univ. Sch. Denİ., 36(2), , KATTHAGEN, B.D., MITTELMEIER, H.: Nouveaux Implants Pourla Regeneration de I'os (Callapat et Pyrost), Rew. Chir. Orthop., 72 Supplll, 81-3, KATTHAGEN, B.D.: Bone Regeneration With Bone Substitutes, An Animal Study, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York, LANE, J.M., SANDHU, H.S.: Current Approaches to Experimental Bone Grafting, Orthop. Clin. North Am., 18(2) , LINDE, A., THOR_N, C., DAHLlN, C., SANDBERG, E.: Creation of New Bone by an Osteopromotive Membrane Technique: An Experimental Study in Rats, J. Oral Maxillofac. Surg., 51, 892-7, LUNDGREN, D., NYMAN, S., MATHISEN, T., ISAKSSON, S., KLINGE, B.: Guided Bone Regeneration of Cranial Defects, Using Biodegradable Barriers: An Experimental Pilot Study in the Rabbit, J. Cranio-Maxillofac. Surg., 20, , MELLADO, J.R., SALKIN, L.M., FREEDMAN, A.L., STEIN, M.D.: A Comparatiye Study of eptfe Periodontal Membranes With and Without Decalcified Freeze-Dried Bone Allagrafts for the Regeneration of Interproxima1 Intraosseous Defects, J. PeriodontoL, 66, 751-5, MELLONIG, J.T.: Bone Allografts in Periodontal Therapy, Clin. Orthop., 324, , MITTELMEIER, H., KATTHAGEN, B.D., MITTEL- MEIER, W.: Knochenregeneration mit Aufbereitetem Semisynthetischen und Navitem Ersatzmaterial (Callapat und Pyrost), Hefte zur Unfallheilkunde, Heft 179, Defektüberbrückung an Knochen und Weichteilen, Hrsg: H Zilch Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, MITTELMEIER, H., KATTHAGEN, B.D.: Neue W~ ge des Knochenersatzes, Orthopadische Praxis, 20(5), , MITTELMEIER, H.: Knochenregeneration mit Aufbereitetem Synthetischen und Navitem Ersatzmaterial, Hefte zur Unfallheilkunde, Heft 200, 5. Deutsch-Österr. Schweizerische Unfalltagung, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York, MUNDELL, R.D., MOONEY, M.P., SIEGEL, M.L, LOSKEN, A:: Osseous Guided Tissue Regeneration Using a 96

7 C.Ü. DİŞHEKiMLİĞİ FAKÜLTESi DERGiSi 1999 CiLT:2, SAYI:2 Collagen Barrier Membrane, J. Oral Maxillofac. Surg., 51, , PESCH, H.J.: Solvent Preserved Grafts of Dura Mater and Fascia Lata (Membranous Collagen Grafts) in Animals, Scientific Information, Biodynamics International, Germany, SANDBERG, E., DAHLlN, C., LINDE, A.: Bone Regeneration by the Osteopromotion Technique Using Bioabsorbable Membranes: An Experimental Study in Rats, J. Oral Maxillofac. Surg., 51, , SANTAMARIA, J., GARCIA, A.M., VICENTE, J.C., LANDA, S., LCPEZ-ARRANZ, J. S.: Bone Regeneration After Radicular Cyst Removal With and Without Guided Tissue Regeneration, Int. J. Oral Maxillofac.Surg., 27, , SCHWEIBERER, L., STUTZLE, H., MANDELKOW, H.K.: Bone Transplantation, Arch. Orthop. Trauma Surg., 109, 1-8, TSUANG, Y.-H., LIN, F.-H., SUN, J.-S., HANG, Y.S., LlU, H.-C.: In Vitro Cell Behaviour of Osteoblasts on Pyrost Bone Substitute, Anat. Rec., 247, 164-9, TUTOPLAST PERICARDIUM: Biodynamics International GmbH, Erlangen-Tennenhole,Germany Yazışma Adresi: Dr. inci KARACA Gazi Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ağız,Diş,Çene Hast. ve Cerrahisi A.B.D 8.Cadde Emek/ANKARA /248 97