Mevzuat Analiz-7 Şubat/2015

Transkript

1 Mevzuat Analiz-7 Şubat/ Çok sık/geniş kapsamlı değişiklikler, yeni düzenlemeler nedeniyle takibi gün geçtikçe zorlaşmakta olan mevzuatta: Mülki İdare Amirleri /halkımızın büyük bir bölümünü ilgilendirmekte olanları Ocak 2015 de meydana gelmiş yenilik/değişikliklere ilişkin olarak; Kıdemli denetim elemanı gözünden, yasama/yürütme/yargı bölümleri şeklinde yapılmış derleme ve seçilmiş mevzuatın (yönetici) özetlerini ve pratik bazı bilgileri içeren "Mevzuat Bülteni", yararlı olabileceği görüşü ile erişim adresleriyle birlikte, ekte gönderilmiştir. İyi okumalar, işlerinizde başarı ve yaşamınızda mutluluklar diler; sorularınızı, öneri ve eleştirilerinizi bekler; selam, sevgi ve saygılar sunarım. İletişim: Mahmut ESEN Mülkiye Başmüfettişi

2 MEVZUAT BÜLTENİ (Ocak/2015) I-YASAMA BÖLÜMÜ 1-Perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçiş işlemlerinin kolaylaştırılması, perakende ticaretin serbest piyasa ortamında etkin ve sürdürülebilir rekabet şartlarına göre yapılması, tüketicinin korunması, perakende işletmelerin dengeli bir şekilde büyüme ve gelişmesinin sağlanması ve perakende işletmelerin faaliyetleri ile bunların birbirleri, üretici ve tedarikçilerle ilişkilerinin düzenlemeyi amaçlayan, gün ve 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun gün ve sayılı R.G. yayımlanmıştır. Bu bağlamda Kanun kapsamında; -Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde perakende bilgi sistemi (PERBİS) kurulmaktadır. Yetkili idarelere yapılacak olan iş yeri açma ve çalışma ruhsatları başvuruları PERBİS üzerinden gerçekleştirilebilecektir. Ruhsat işlemleri PERBİS üzerinden düzenlenecektir. -Alış veriş merkezlerinin en az yüzde beşi oranında yer, esnaf ve sanatkâr işletmelerine kiraya verilmek üzere ayrılacaktır. -Satışa sundukları malların etkin bir şekilde piyasadan temini amacıyla esnaf ve sanatkârlarca tedarik ve dağıtım kooperatifleri kurulabilecektir. -Bakanlığın koordinatörlüğünde perakendeciler konseyi oluşturulmuştur. 2

3 II-YÜRÜTME ve İDARE BÖLÜMÜ 2- Islak imza ile fiziksel ortamda veya güvenli elektronik imza kullanılarak elektronik ortamda yapılan resmi yazışmalara ilişkin kuralları belirlemek ve bilgi, belge veya doküman alışverişinin hızlı ve güvenli bir biçimde yürütülmesini sağlamayı amaçlayan, tüm kamu kurum ve kuruluşlarını kapsayan, 2004 yılından beri uygulamadaki eski Yönetmeliği yürürlükten kaldıran, BKK 2014/7077 sayılı, Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Olan Usul ve Esaslar Hk. Yönetmelik ; gün ve sayılı R.G. yayımlanmıştır gün ve 6502 sayılı Tüketicin Korunması Hakkında Kanunu na dayalı olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca Ocak 2015 te; 29232, 29236, ve sayılı R.G. yayımlanmış, tüm tüketicileri yakından ilgilendirmekte olduğundan el altında bulundurulmasında yarar olduğu görülen ikincil mevzuat aşağıya çıkarılmıştır. a)- Reklam veren/ reklamcılık faaliyetlerinde bulunanların uymaları gereken ilkeleri ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketicileri korumayı amaçlayan düzenlemeleri kapsayan, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği, b)-taksitle satış sözleşmelerine ilişkin uygulama usul ve esaslarını düzenleyen Taksitle Satış Sözleşmeleri Hakkında Yönetmelik, c)-devre tatil, uzun süreli tatil hizmeti, değişim ve yeniden satış sözleşmelerine uygulanacak usul ve esasları düzenleyen Devre Tatil ve Uzun Süreli Tatil Hizmeti Sözleşmeleri Yönetmeliği, d)-paket tur düzenleyicileri veya aracıları tarafından ulaştırma, konaklama ve başka turizm hizmetlerinden en az ikisinin birlikte, her şeyin dâhil olduğu fiyatla satıldığı veya satımının vaat edildiği ve hizmeti yirmi dört saatten uzun bir süreyi kapsayan veya gecelik konaklamayı içeren paket tur sözleşmelerinin usul ve esaslarını düzenleyen Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği, e)-iş yeri dışında kurulan sözleşmeler ile doğrudan satışlara ilişkin uygulama usul ve esaslarını düzenleyen İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği, f)-tüketicinin belirli bir mal veya hizmeti sürekli veya düzenli aralıklarla edinmesini sağlayan abonelik sözleşmesinin usul ve esaslarını düzenleyen Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği, g) Her türlü banka hizmeti, kredi, sigorta, bireysel emeklilik, yatırım ve ödeme ile ilgili (finansal) hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerin uygulanma usul ve esaslarını düzenleyen Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, sayılı Sosyal Hizmetler Kanununa (Ek madde 11) dayalı olarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca hazırlanmış olan: Sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne ad altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması 3

4 gereken bir işte çalışanlar hariç olmak kaydıyla; sosyal hizmet kuruluşlarında verilen bakım hizmetinden ücretsiz yararlanan veya bu kuruluşlardaki bakım ücretleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca karşılanan yaşlılara ve engelli bireylere aylık harçlık ödenmesine ilişkin usul ve esaslarını düzenleyen, Sosyal Hizmet Kuruluşlarında Bakımı Sağlanan Engelli ve Yaşlı Bireylere Harçlık Ödenmesine İlişkin Yönetmelik gün ve sayılı R.G. yayımlanmıştır. Ödenecek harçlık miktarları bütçe kanunları ile belirlenecektir. (2015 Merkezi Yönetim Bütçe Kanununda harçlık miktarına ilişkin bir düzenlemeye rastlanılamamıştır.) 5- Diş hekimlerinin ağız ve diş sağlığı hizmetleri için tek başlarına/ ortaklaşa açacakları sağlık kuruluşlarının (muayenehane, A tipi ADSM veya A tipi poliklinik) açılması; faaliyetleri, denetimleri vb. hususlara ilişkin usul ve esasları düzenleyen Ağız Ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik gün ve sayılı R.G. yayımlanmıştır. 6-Kalkınma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 23/A maddesi hükümlerine dayanılarak hazırlanmış, Bölgesel Gelişme Yüksek Kurulu ve Bölgesel Gelişme Komitesinin kuruluşu, çalışma usul ve esaslarını düzenleyen Bölgesel Gelişme Yüksek Kurulu Ve Bölgesel Gelişme Komitesinin Teşekkülü İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik gün ve sayılı R.G. yayımlanmıştır. 7-Kalkınma Planında yer alan tütün kullanımı ile mücadele konusunda belirlenen hedeflere ulaşılabilmesi amacıyla Sağlık Bakanlığının koordinasyonunda hazırlanan Ulusal Tütün Kontrol Programı Eylem Planı ( ) nın uygulamaya konulacağına ilişkin Başbakanlığın 2015/1 sayılı genelgesi gün ve sayılı R.G. yayımlanmıştır. 8- İçişleri Bakanlığınca gün ve sayılı R.G. de aşağıdaki yönetmelikler yayımlanmıştır. -Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. -İl Genel Meclisi Çalışma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Anılan değişiklikler sonucunda, yerel meclislerce yapılacak olan encümen üyesi seçimlerine ilişkin usul ve esaslara ilişkin düzenlemeler arasında yer alan Oylarda eşitlik halinde ad çekmeye başvurulur. ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır. 9- İçişleri Bakanlığınca gün ve sayılı R.G. de aşağıdaki yönetmelikler yayımlanmıştır. -İçişleri Bakanlığı Personeli Yer Değiştirme ve Atama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. -İçişleri Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 4

5 (Bu bağlamda; il dernekler md. yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi personel olmaktan çıkarılmıştır. İl dernekler müdürü ve il etüt ve proje md. unvanlı kadrolara sınavsız atama yapılabilecektir. İl dernekler /basın halkla ilişkiler müdürlüklerine Bakanlık dışından naklen atanma yapılabilecektir. Birim başkanı yerine birim amirinin gerekçeli teklifi üzerine de, Bakanlık tarafından, Yönetmelik kapsamındaki personelin istisnai ataması yapılabilecektir. İl dernekler md. kadrosu, görevde yükselme sınavına tabi kadrolar arasından çıkarılması vb. düzenlemeler yapılmıştır.) Mali ve Sosyal Güvenlikle İlgili Konular sayılı Kamu İhale Kanununun 62. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işlere ait sözleşmelere ilişkin olarak 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca yapılan toplu iş sözleşmeleri sonucunda, alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin işçiliğe bağlı giderlerinde oluşan artışın fiyat farkı olarak ödenmesini düzenleyen, ihale yapan kamu idaresini ve bu idarelerde çalışan taşeron işçisini ilgilendiren, Maliye Bakanlığınca çıkarılmış Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik gün ve sayılı R.G. yayımlanmıştır Yılı Yatırım Programı, ( gün ve sayılı R.G. yayımlanan 30 Eylül 2014 Tarihli ve 2014/6841 Sayılı 2015 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı Eki) gün ve (M) sayılı R.G. yayımlanmıştır Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu uygulamasına ilişkin olarak Maliye Bakanlığının 1 ve 2 sayılı tebliğleri gün ve sayılı R.G. yayımlanmıştır. Tebliğlerde kamu sosyal tesislerinden ve öğle yemek servisinden yararlanacak olan memurlardan alınacak tutarlar belirlenmiştir. 13- Gelir İdaresi Başkanlığınca 2014 yılında basit usulde ticari kazanç elde eden mükelleflere yönelik olarak Basit Usule Tabi Mükellefler İçin Vergi Rehberi 2015 hazırlanmıştır. ( 14-Tapu müdürlüklerinde alım satım işlemi yapan tarafların, konuya yönelik olarak bilgilendirilmesi için Gelir İdaresi Başkanlığınca, muhtemel soru ve cevapları kapsayan, mükelleflerin cezalı harç ödememeleri için dikkatli olmalarını amaçlayan bir broşür hazırlanmıştır dd sayılı KİK da yer alan eşik değerler ve parasal tutarların tarihinden sonra uygulanacak güncelleştirilmiş rakamlarını gösterir, Kamu İhale Kurumunca hazırlanmış olan Kamu İhale Tebliği (2015/1), gün ve sayılı R.G. yayımlanmıştır. 5

6 III-YARGI BÖLÜMÜ (Önemli/ilginç bulduğum (yeni) yargı kararlarından) A) Anayasa Mahkemesi Kararları 16-Anayasa Mahkemesinin gün ve sayılı R.G. yayımlanmış, gün ve E: 2014/172, K: 2014/170 sayılı, Sayıştay 1.Dairesinin Anayasanın 91. maddesine aykırılık iddiasıyla itiraz yoluyla açtığı dava üzerine verilmiş kararda: 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname nin eki, kapsamdaki memurlara yapılacak ek ödeme tutarlarını gösterir, (I) Sayılı Cetvel in A Aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa Göre Alanlar bölümünün (1) numaralı sırasının; A- (d) bendinde yer alan diğer illerin il özel idaresi genel sekreteri, ibaresinin, B- (e) bendinde yer alan büyükşehir belediyesi bulunmayan illerin il özel idaresi genel sekreter yardımcısı, ibaresinin, 6223 sayılı Yetki Kanunu kapsamında bulunmadığından, Anayasanın 91. maddesine aykırı olduklarına ve iptallerine, iptal hükümlerinin, Kararın R.G. de yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir. 17-Aile Hekimliği Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler ile Sözleşme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik' in bazı maddelerinin iptali istemiyle açılan davada, itiraz konusu kuralların Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına varan Danıştay 5. Dairesinin itiraz yoluyla yaptığı iki ayrı başvuru üzerine; günlü, 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu'nun 8. maddesinin ikinci fıkrasının "Aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarıyla yapılacak sözleşmede yer alacak hususlar." ve "Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak, Sağlık Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." bölümlerinin: a)-"sözleşmeli aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının yaş şartı" yönünden, b)-"sözleşmeli aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının izin hakkı" yönünden, Bu konuların yasa ile düzenlenmesi gerektiğinden Anayasa'ya aykırı olduklarına ve İPTALLERİNE, gün ve E: 2014/82, K: 2014/143; gün ve E: 2014/186, K: 2014/188 sayı ile karar verilmiştir gün ve E:2013/66, K:2014/19 sayılı kararla: günlü, 6455 sayılı Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un bazı maddeleriyle ilgili açılmış iptal davasında: 6

7 a) sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun uyarınca yaptırarak işletme hakkını verilecek gümrük kapıları/ lojistik merkezlerinin devir işlemleriyle ilgili Gümrük ve Ticaret Bakanına ( yöntem, değer tespit komisyonu ve görevlendirme komisyonu üyelerini, bu komisyonların çalışma usul ve esasları ile diğer hususları belirleme) konularında özel yetkileri veren gün ve 6655 sayılı Kanunun 218/A maddesinin (1) numaralı fıkrasının ikinci cümlesinin; b)- Odalar, borsalar, Birlik ve bunların bağlı ve ilgili kuruluşların organların üyelerinin görevden uzaklaştırılmalarının Bakanlık veya doğrudan Cumhuriyet savcısı tarafından yetkili asliye hukuk mahkemesinde açılan dava üzerine, iki ay içinde basit usulde yapılacak yargılama sonucunda karara bağlanacağını düzenleyen 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar ile Odalar ve Borsalar Kanunun 100. maddesinin 3. fıkrasının ikinci cümlenin; c) sayılı Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanun ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 1. Maddesinde yer alan, yurt dışına çıkış yapan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından çıkış başına 15 Türk Lirası harç alınacağına ilişkin düzenlemelerde, ayrıca Bakanlar Kurulunca belirlenen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından yurt dışına çıkış harcı alınmayacağını" şeklindeki üçüncü fıkrada yer alan ibarenin; Anayasa ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir. 19- I. Bölüm tarafından 2012/1223 sayılı bireysel başvuru üzerine verilmiş günlü kararda: Süresi içerisinde havale yoluyla gönderilen temyiz posta masrafının kalemde teslim edilmediği gerekçesiyle temyiz dilekçesinin reddedilmesi halinde adil yargılanma hakkının ihlal edilmiş sayılacağına, dosyanın yeniden yargılanma yapılmak üzere ilgili Mahkemeye gönderilmesine, yargılama giderlerinin başvurucuya ödenmesine karar verilmiştir. 20- II. Bölüm tarafından 2013/6140 sayılı bireysel başvuru üzerine verilmiş günlü kararda: Avukat tarafından vefat eden kişi adına başvuru yapıldığı, yapılan başvuruya ait formda kişinin vefatına ilişkin bir bilgiye yer verilmediği gibi başvuru sonuçlanana kadar da bir bildirimde bulunulmayarak Mahkemeyi yanıltıcı bir davranışın ortaya konulduğu anlaşıldığı gerekçesiyle, avukat hakkında Mahkemeyi yanıltıcı nitelikte başvuru yapması nedeniyle, 6216 sayılı Kanun un 51. maddesi uyarınca takdîren net 2.000,00 TL disiplin para cezasıyla tecziyesine, kararın bir örneğinin Ankara Barosuna gönderilmesine karar verilmiştir. 21- II. Bölüm tarafından 2014/2388 sayılı bireysel başvuru üzerine verilmiş günlü kararda: 7

8 Mülki idare amirlerine iptal davası açma yetkisi veren 5216 sayılı Kanun un 14. maddesinin beşinci fıkrası iptal edildiğinden, Antalya Valiliği tarafından Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine açılan davanın dayanağı olan 5216 sayılı Kanun un 14. maddesinin beşinci fıkrasının iptal edildiği göz önünde bulundurularak, davacının, dava şartı olan ve davanın her aşamasında resen gözetilmesi gereken dava ehliyetinin bulunup bulunmadığı değerlendirilerek, benzer konularda temyiz incelemesi sonucu verilen kararlar ile karşılaştırma yapılarak ve bu hususların tamamı tartışılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, bu konular değerlendirilmeksizin ve tartışılmaksızın Danıştay tarafından onama kararı verilmiş olması nedeniyle başvurucunun gerekçeli karar hakkını ihlal edildiğine, yeniden yargılanmak üzere dosyanın Danıştay a gönderilmesine karar verilmiştir. B)- Yargıtay Kararları 22-Yeni oluşturulan Yargıtay 1.Başkanlık Kurulunun günlü toplantısında oy çokluğu alınan 2015 yılı için Hukuk ve Ceza dairelerinin iş bölümüne ilişkin 2015/8 sayılı kararı, 22 Ocak 2015 gün ve sayılı R.G. yayımlanmıştır. 23-Tüketici mahkemelerince 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Kanunu kapsamında karara bağlanmış; ancak Yargıtay Başsavcılığının vaki itirazı üzerine Yargıtay Hukuk Dairelerince kanun yararına bozma kararları verilmiş, gün ve sayılı R.G. de yayınlanmış, geniş bir tüketici kitlesini ilgilendireceğini düşündüğüm kararlardan; a)- Bankaların kredi borçlusuna hayat sigortası yaptırmalarında kredi borçlusu tüketicinin de menfaati bulunduğu açık olduğundan, sözleşmede kapsamında tahsil edilen hayat sigortası primlerine ilişkin kayıtların haksız şart niteliğinde olmadığına karar verilmiştir. (13. Hukuk Dairesinin gün ve E:2014/25772, K: 2014/24915 sayılı kararı) b)- Avukat ile takip edilen işlerde tebligatın vekile yapılması zorunlu olduğu halde Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararının avukat yerine asiline yapıldığı anlaşıldığından, geçersiz tebligat tarihi dikkate alınarak davanın süresinde açılmadığı gerekçesiyle reddine karar verilemez. (13. Hukuk Dairesinin gün ve E:2014/35062, K: 2014/35476 sayılı kararı) c-)-davacı Vekâletnamesine ( verilen ek süreye rağmen ) baro pulu yapıştırılmamış olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir. Ancak vekâletname ve örneklerine pul yapıştırılması yükümlülüğü müvekkile değil avukatına aittir. Bu nedenle mahkemenin öncelikle müvekkili haberdar etmesi ve uygun bir süre vererek ortay çıkacak sonuca göre işlem yapması gerektiğine karar verilmiştir. (13. Hukuk Dairesinin gün ve E:2014/41075, K: 2014/35775 sayılı kararı) C)-Danıştay Kararları 24-Danıştay Başsavcılığının kanun yararına temyiz isteminde bulunması üzerine verilmiş, yolluk ödenmemesi işlemlerine karşı açılacak idari davalarda süre konusunu açıklığa kavuşturan, geniş bir kamu çalışanını ilgilendiren, Danıştay 2.Dairesinin ( gün ve E:2014/5368, K: 2014/7159), 8

9 Danıştay 5.Dairesinin ( gün ve E:2013/9690, K:2014/6743; gün ve E:2014/5560, K:2014/8060) kararları, gün ve Sayılı R.G. yayımlanmıştır. (1- Davacıya tebliğ edilen atama işleminde, işlemin "harcırahsız" (yolluksuz) olarak kurulduğu yolunda bir ibare yer almışsa, ilgili bu işlemin kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren, atama işleminde yer alan "harcırahsız" (yolluksuz) ibaresinin iptali ve bu atama işlemi nedeniyle yoksun kaldığı harcırahın (yolluğun) kendisine ödenmesine hükmedilmesi istemiyle dava açabilir. Bu durumda davacı, niteliği yukarıda belirtilen davayı, atama işleminin kendisine tebliğ edildiği tarihi izleyen günden itibaren 2577 sayılı Kanunun 7. maddesinde öngörülen süre içerisinde doğrudan açabileceği gibi; anılan Kanunun 11. maddesinin tanıdığı olanak nedeniyle idareye başvurarak, bu başvuru üzerine idarece kurulacak olan olası olumsuz işleme karşı bu maddedeki süreci işleterek de açabilir. 2- Davacıya tebliğ edilen atama işleminde "harcırahsız" (yolluksuz) ibaresi bulunmamakta ise; ilgilinin, atama işleminden doğan harcırahının (yolluğunun)tarafına ödenmesi için yaptığı başvuru, 2577 sayılı Yasanın 10. maddesi kapsamında olup, bu başvuru üzerine kurulacak işlemin iptali istemiyle açılacak davanın süresinin de10.madde hükmüne göre belirlenmesi gerekmektedir.) 9