AKADEMİK PERSONEL VE LİSANSÜSTÜ EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI (ALES)

Transkript

1 AKADEMİK PERSONEL VE LİSANSÜSTÜ EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI (ALES)

2 AÇIKLAMA 1. Bu soru kitapçığı, Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı nın Sayısal Bölüm üne ait Sayısal-1 ve Sayısal-2 Testleri ile Sözel Bölüm üne ait Sözel-1 ve Sözel-2 Testlerini içermektedir. 2. Bu testler için verilen toplam cevaplama süresi 180 dakikadır (3 saat). 3. Bu kitapçıktaki testlerde yer alan her sorunun sadece bir doğru cevabı vardır. Bir soru için birden çok cevap yeri işaretlenmişse o soru yanlış cevaplanmış sayılacaktır. 4. İşaretlediğiniz bir cevabı değiştirmek istediğinizde, silme işlemini çok iyi yapmanız gerektiğini unutmayınız. 5. Bu testler puanlanırken her bölümde doğru cevaplarınızın sayısından yanlış cevaplarınızın sayısının dörtte biri düşülecek ve kalan sayı o bölümle ilgili ham puanınız olacaktır. 6. Cevaplamaya istediğiniz sorudan başlayabilirsiniz. Bir soru ile ilgili cevabınızı, cevap kâğıdında o soru için ayrılmış olan yere işaretlemeyi unutmayınız. 7. Sınavda uyulacak diğer kurallar bu kitapçığın arka kapağında belirtilmiştir.

3 SÖZEL BÖLÜM SÖZEL - 1 TESTİ Sınavın bu bölümünden alacağınız standart puan, Sözel Ağırlıklı ALES Puanınızın (ALES-SÖZ) hesaplanmasında 0,4; Eşit Ağırlıklı ALES Puanınızın (ALES-EA) hesaplanmasında 0,4; Sayısal Ağırlıklı ALES Puanınızın (ALES-SAY) hesaplanmasında 0,3 kat sayısıyla çarpılacaktır. BU BÖLÜMDE CEVAPLAYACAĞINIZ TOPLAM SORU SAYISI 50'DİR SORULARDA, CÜMLEDEKĐ BOŞLUĞU ANLAM BAKIMINDAN EN UYGUN BĐÇĐMDE TAMAMLAYAN SEÇENEĞĐ BULUNUZ SORULARDA, SIRASIYLA OKUNDUĞUN- DA, NUMARALANMIŞ CÜMLELERDEN HAN- GĐSĐNĐN PARÇANIN ANLAM BÜTÜNLÜĞÜ BOZDUĞUNU BULUNUZ. 1. Tertemiz bir suyu bulandırmak ---- bir insanı dininden, inancından, görüşünden, renginden, dilinden, tipinden dolayı hor görmek, küçük düşürmek, aşağılamak da A) ne kadar kolaysa - o kadar kolaydır B) kadar kolay değildir - çok zordur C) kimse için kolay değildir - kötü bir harekettir D) istemez kimse - buna benzer E) gibidir aslında - zor olmasa gerek 2. Ülkemizde, edebiyat dünyasında yaşanan tartışmaların bir bölümü ---- bir bölümü toplumu tamamen dışlar niteliktedir. 4. (I) Her ülkenin kendine ait bir uzay politikası var; fakat 1958 de Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ni kuran Amerika, bugün yarım asırlık tecrübesiyle dünyanın uzay politikasını belirliyor. (II) Amerika dünyanın en çok beyin göçü alan ülkesi aynı zamanda. (III) Üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla ortak projeler üzerine çalışarak hem istihdam sağlıyor hem de uzayla ilgili yepyeni teknolojiler üretiyor. (IV) Yaptığı bu yatırımların meyvelerini de elbette topluyor. (V) Cep telefonundan tutun da lenslere kadar hayatımızı kolaylaştıran pek çok buluşun ve hatta bilgisayarların bugünkü noktaya gelmesinin temelinde bile uzay çalışmaları yatıyor. A) tarafsız olabilirken B) topluma hitap ederken C) toplumdan kopmuşken D) öznel bir çerçevedeyken E) haklı olabilecekken 3. İngilizce biliyorum. İngilizceye çevrilmiş yazılarımı kelime kelime kontrol ediyorum; yine de ---- şeyler oluyor. Ancak bunlar o kadar da önemli olmuyor. A) gözden kaçırdığım B) başarılı olduğum C) dikkat ettiğim D) ayrıntıya dikkat ettiğim E) olumlu 5. (I) Video sanatı, televizyon veya sinemanın aksine, sanatsal işlerin bir alt türüdür. (II) Film ile arasında birçok paralellik ve ilişki olmasına rağmen video sanatı film değildir. (III) Video sanatı ile sinema arasındaki farklardan birisi; videonun, sinemanın dayandığı birçok temele dayanmaması; oyuncu, diyalog, senaryo gibi öğelere bağımlı olmamasıdır. (IV) Bu fark, videoyu sinemanın diğer türlerinden de ayırır. (V) Günümüz video sanatı yönetmenlerinin sanat anlayışları sinema yönetmenlerininkinden çok farklıdır. 1

4 6. (I) Esperanto ( ümit eden anlamında), anadilleri farklı olan insanlar arasında anlaşmayı amaçlayan yapay bir dildir. (II) 1887 de Polonyalı Musevi asıllı göz doktoru Ludwik Lejzer Zamenhof tarafından icat edilmiştir. (III) Dr. Zamenhof un bulunduğu bölgedeki insanlar Lehçe, Rusça, Yidiş gibi farklı diller konuşuyorlardı. (IV) Esperanto, Hint - Avrupa dilleri arasında sayılabilir; ancak biçimce Macarca, Türkçe gibi bitişken dillere benzer. (V) Zamenhof bu insanların birbiriyle anlaşmalarını kolaylaştırmak için hiç değişmeyen ve istisnası olmayan 16 ana kurala dayalı ve kelimelerinin köklerini genellikle bu Avrupa dillerinden alan Esperanto dilini icat etti SORULARDA, BAŞTA VERĐLEN CÜM- LELERDEN KESĐN OLARAK ÇIKARILABĐLECEK YARGIYI BULUNUZ. 8. Geçen hafta Akdeniz üzerinden gelen yağışlı ve sıcak havanın etkisi altına giren Doğu Anadolu ya Sibirya soğukları geri döndü. A) Doğu Anadolu Türkiye nin en soğuk bölgesidir. B) Doğu Anadolu da yıllık sıcaklık ortalamaları mevsim normallerinin üstündedir. C) Doğu Anadolu daha önce de soğuk havanın etkisi altında kalmıştır. D) Doğu Anadolu insanı soğuk havaya alışmıştır. E) Doğu Anadolu da hava sıcaklıkları düzenli bir şekilde seyretmemiştir. 9. Gelişmiş ülkelerde ortalama yetmiş yaşın üstüne çıkan kadınlar, erkeklerden beş altı yıl daha çok yaşıyorlar. A) Günümüzde kadınların ortalama ömürleri erkeklerden fazladır. B) Kadınların daha uzun ömürlü olmaları beslenme alışkanlığıyla ilgilidir. C) Gelişmiş ülkelerde kadınlar kendilerine daha iyi bakmaktadır. D) Gelişmiş ülkelerde erkeklerin ortalama ömürleri kadınlarınkinden kısadır. E) Kadınların daha uzun ömürlü olmaları stressiz bir hayat sürmelerinden kaynaklanmaktadır. 7. (I) Tiyatro, insanla birlikte doğmuş bir sanat türüdür; fakat çok eskiden hangi isimlerle anıldığı bilinmemektedir. (II) Tiyatro terimi genellikle temsil edilen eser anlamında kullanılır. (III) Yunanca theatron sözcüğünden gelmektedir; çünkü günümüzdeki anlamıyla çağdaş tiyatronun tarihi, bağ bozumu tanrısı Dionysos adına yapılan dinsel törenlere dayanmaktadır. (IV) Bu törenlerin ilki M. Ö. 534 yılında Atina da yapılmıştır. (V) Tiyatro, olayları oluş halinde seyirciye gösteren bir sanattır. A) I. B) C) I D) IV. E) V. 10. Havacılık sektöründeki hızlı büyüme nedeniyle THY deki yabancı pilotlar gözden düşmeye başladı. A) THY genellikle yabancı pilotlarla çalışmaktadır. B) Havacılık sektöründeki büyüme THY yi olumsuz etkilemiştir. C) THY dünyanın en saygın şirketlerinden biridir. D) Yabancı pilotlar çalışmak için genellikle THY yi tercih etmektedir. E) Havacılık sektöründeki büyüme THY nin pilot kadrosunu etkilemiştir. 2

5 11. Türkiye nin ilk bilim merkezlerinden Feza Gürsey Bilim Merkezi, öğrencilerin eğlenceli bir ortamda fen bilgisi öğrenmelerine yardımcı oluyor. A) Türkiye de birden çok bilim merkezi bulunmaktadır. B) Feza Gürsey Bilim Merkezi, MEB tarafından da desteklenmektedir. C) Öğrenciler, Bilim Merkezi nde sınavlarına daha iyi hazırlanmaktadır. D) Türkiye, bilim merkezlerine gereken önemi vermektedir. E) Feza Gürsey Bilim Merkezi lise öğrencilerine hizmet vermektedir. 14. I. konunun özgünlük taşıması hem de roman ayrıntılarıyla işlenmesinden kaynaklanır I toplumsal yanları gösterilerek işlenen IV. eserin başarısı hem ekonomik ve V. kişilerinin karakteristik özelliklerinin Yukarıdaki sözler kurallı ve anlamlı bir cümle oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi birinci olur? 12. I. bir yapıta imzasını attı olaylara yüreğiyle bakmasını bilen I röportaj ve araştırmalarıyla kaynak IV. bu yazar denemeleri V. olarak da kullanılan değerli Yukarıdaki sözler kurallı ve anlamlı bir cümle oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan ikinci olur? 15. I. baskısıyla annesini öldürerek işlediği kabullenemeyecek ve anlamlandıramayacaktı I bu cinayeti hiçbir zaman IV. uğruna akrabaları ve köylülerin V. Hasan henüz dokuz yaşında aile onuru Yukarıdaki sözler kurallı ve anlamlı bir cümle oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan üçüncü olur? 13. I. güçlü bir dil olduğu düşünülünce dilimizin konuşulan yapısal karakteri çok I bilincine varmaya çalışmak IV. Türkçenin çok geniş bir bölgede V. tatlı bir uğraştır Yukarıdaki sözler kurallı ve anlamlı bir cümle oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan dördüncü olur? 16. I. evvel dinleyicilere üst üste birkaç bir yer olursa hemen I sorun diye ihtar etti IV. defa sözlerimde anlamadığınız V. konuşmacı söze başlamadan Yukarıdaki sözler kurallı ve anlamlı bir cümle oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan ikinci olur? 3

6 17. I. bir soluk getiren yazar hikayelerinde insanın zavallılığını ve gücünü I 1930 lu yıllarda öyküye taze IV. ve destansı bir biçimde yansıttı V. sarsılmaz bir üslupla masalsı Yukarıdaki sözler kurallı ve anlamlı bir cümle oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi sonuncu olur? 20. Sanat, doğanın bir kişilik açısından görünüşüdür. sözüyle aşağıdakilerden hangisini anlatılmak istenmiştir? A) Sanatın ancak gerçek sanatçılarla ilerleyebileceğini B) Doğanın sanatla bir güzelliğe dönüşebildiğini C) Sanatçının doğayı öznel bir yaklaşımla yeniden oluşturduğunu D) Sanatçıların hepsinin aynı görüşte olamayacağını E) Doğanın güzelliğinin sadece sanatla anlaşılabileceğini 18. I. Ama tahminler on üçüncü yüzyılın ikinci yarısıyla on dördüncü yüzyılın başlarında yaşadığı yönünde. Tam olarak ne zaman doğduğu, ne zaman öldüğü de bilinmiyor. I Nerede doğup yaşadığı konusunda bir bilgi yok ne yazık ki. IV. Tahminler doğruysa karışık bir dönemde yaşadığı kesin. V. Yunus Emre konusunda sağlıklı bir bilgiye ulaşmak gerçekten zor. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan dördüncü cümle olur? 21. Bir şeyi siz beyaz olarak görürken ben siyah olarak görebilirim; fakat bir buluşma yerimiz yani bir gri alan her zaman vardır. diyen biri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Hoşgörülü B) Uzlaşmacı C) Barışçı D) Kararsız E) Düşünceli 19. I. Müzik ise sanat dallarının belki de en eskisidir. Sanatın tarihi, insanın tarihi ile yaşıttır. I Sözgelimi ay, güneş, gezegenler ve mevsimlerin her biri belli bir ritm ve uyum öğelerini taşır. IV. Ayrıca insan bedeninin yapısı da böyle bir uyum içindedir. V. İlk Çağ düşünürleri müziğin temelini içinde yaşadığımız doğal düzenin uyumuna bağlamıştır. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan ikinci cümle olur? 22. Sanatçı, çevresindeki tüm değişimlerden etkilenirken bunları değiştiren, etkileyen ve bu değişimi eserlerine yansıtan kişidir. Bu cümleden sanatçıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Çevresiyle sürekli bir etkileşim halindedir. B) Etrafında olanlara duyarsız kalamayan kişidir. C) Çevresini etkileme gücüne sahip kişidir. D) Tüm eserlerinde öznel davranmak zorundadır. E) Eserlerinden onun dış dünyayla olan bağlantısı görülebilir. 4

7 23. Tolstoy Değerli yapıt, yazarın kalemini hokkaya her batırışta mürekkebine kendinden bir şeyler katarak oluşturduğu yapıttır. sözüyle aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır? A) Ancak sanatı yükselten kişinin sanatçı olabileceğini B) Sanat eserinin değerinin sadece sanatçılarca anlaşılabileceğini C) Sanat eserinin niteliğinin sanatçının öznelliğiyle arttığını D) Sanatçının her zaman öznel bir yaklaşım sergileyeceğini E) Sanatın ve sanatçıların değerinin kimi zaman anlaşılmadığını 24. Bu yazar en küçük ve en karışık olaylardan ilginç hikâyeler çıkarır. Bilirsiniz ki insan, yapısı gereği hep güzel şeyler ister. Bu yazar da buna bağlı olarak hikâyelerini acı sonlarla bitirmez. Hikâyelerinde sade dil kullanılır. Ayrıca heyecanlı bir anlatımı vardır. Bu yüzden hikâyelerini okurken Bu parça aşağıdaki deyimlerden hangisiyle en uygun şekilde tamamlanabilir? A) hop oturup hop kalkarsınız B) ayaklarınız yerden kesilir C) üzerinize bir ağırlık çöker D) gözünüzden yaş gelir E) içiniz daralır 26. Bizler yabancılarda gördüğümüz şeyleri kayıtsız şartsız kabul eden bir toplumuz. Çağdaşlığı ise geçmişimizi, kendimize özgü olanı tümüyle reddetmek şeklinde yorumlarız. El emeği göz nuruyla yapılmış bir şeye burun kıvırır, aynı şeyin fabrikada yapılmasına özeniriz. Nitekim, Batı da bu sözünü ettiğim el yapımı ürünler için kullanılan artizan sözcüğünün karşılığı bizde yoktur. Nedir bu artizan ürünler? Örneğin yöresinde, doğal ortamında köylünün yaptığı peynirler, küçük imbiklerde damıtılmış mahalli içkiler, yerel dondurma ve benzeri sütlü gıdalar, belli yörelerin özelliği olan zeytinlerinden sıkılmış sızma zeytinyağları, mahalli çörek, börek... Bizde bu gibi artizan ürünler ne yazık ki ilkel, kaba saba, hatta sağlıksız olarak algılanır. Artizanın karşıtı ise fabrikasyon ürünlerdir. Artizan pazarlarda satılır, fabrikasyon ise marketlerde ve süpermarketlerde. Pazarda satılan kötüdür, hipermarkette satılan ise iyi. Sokak tezgâhlarında satılan her yiyecek pistir, zararlıdır, dört duvar arasında yenen yiyecekler ise iyi ve kaliteli... Bu parçada yazarın eleştirdiği durum aşağıdakilerden hangisidir? A) Halkın doğal ürünlerle beslenme giderlerini gittikçe kısması B) El yapımı doğal ürünlerin fabrikasyon ürünlerden pahalı olması C) Fabrikasyon ürünleri tercih eden halkın el yapımı ürünlere ön yargıyla yaklaşması D) Halkın yabancıların tükettiği her şeyi sorgulamadan tüketmesi E) Halkın beslenme konusundaki bilgisini artıracak yayınların yetersizliği 25. IX. yy.dan başlayarak Basklar, Gascogne Körfezi nde balina avlamaya koyuldular ve bu amaçla kıyılarda gözetleme kuleleri kurdular. Batı Avrupa kıyılarındaki balinalar tükenince de, Kuzey Buz Denizi nde yaşayan balinaların peşine düştüler. Daha sonraki yıllarda Hollandalılar, Fransızlar, Ruslar, İskandinavyalılar, İngilizler ve Amerikalılar da balina avına başladılar de zıpkın topunun bulunmasıyla balina avcılığı bir sanayiye dönüştü. Günümüzde balina avlayan başlıca ülkeler Japonya ve Rusya dır. Bu parçaya göre, balina avcılığının bir sanayiye dönüşmesini başlatan gelişme aşağıdakilerden hangisidir? A) Dünya genelinde sanayi sektörünün hızla gelişmesi B) Balina fiyatlarının artması C) Avcılıktan geçim sağlayanların artması D) Balıkçılığa olan ilginin artması E) Zıpkın topunun geliştirilmesi 27. (I) Eskiden, kalp sağlığını korumak kolaydı. (II) Dengeli beslenmek, içkiden uzak durmak ve hafif bir egzersiz sağlıklı bir hayat için yeterliydi. (III) Bu standartlara uyanlar sağlıklı bir hayat sürdükleri inancı içinde, kendilerini fazla sıkmadan yaşayıp gidiyorlardı. (IV) Standartların dışına çıkanlar ise neyin yanlış neyin doğru olduğunu bildikleri için, geriye dönüşü kolay bir yolda yürümenin rahatlığını yaşıyorlardı. (V) Uzmanların tavsiyelerini yerine getirmeye çalışan bu insanlar, tüm çabalarının boşa gittiğini görünce, tavsiyelere şüphe ile yaklaşmaya başladılar. (VI) Kalp sağlığı, günümüzde bir an bile göz ardı edilemeyecek kadar önemli bir konudur. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragraf kaçıncı cümleyle başlar? A) B) I C) IV. D) V. E) VI. 5

8 28. İnsanlar arasındaki iletişim gün geçtikçe daha sıkıntılı bir hâl alıyor. Kendimize bile tahammül edemediğimizden diğer insanlardan kopuyoruz. Giderek birbirini anlamayan, dinlemeyen kalabalıklara dönüşüyoruz. Hepimiz kendimizi kusursuz saydığımızdan bu kopukluğun sorumluluğunu başkalarının omuzlarına atıyoruz. Sonra her fırsatta kimsenin bizi anlamadığını söyleyip içimizi ferahlatıyoruz. Bu parçaya dayanarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) İnsanlar arasında iletişimsizlik vardır. B) İnsanlar kendilerini hatasız sayarlar. C) Bencil insanlar suçu başkasında arar. D) İnsanlar birbirini yeterince anlamamaktadır. E) Toplumsal sorunlar bireye yansır. 30. Uzun, upuzun denemelerimi parça parça yazar, onları sonradan birbirine eklerim. Bu parçalar kafamda önceden belirlenmiştir. Yalnız, kurguya yani o büyük yapıya, Çin Seddi ne geçerken parçaların yerlerini değiştirdiğim ya da onları böldüğüm olur. Kurguyu bitirdikten sonra da denemeyi, baştan başlayarak, yeniden yazmaya koyulurum. Kendi gözyaşlarıma bile bakmam, yeni budamalara girişirim. Şu var ki bu parçaların hazırlığı çok önceden yapılmıştır. Onlarla ilgili kitaplar okunarak bir sürü fiş çıkarılmıştır, parçanın cümleleri kafamda oluşturulmuştur. Yazarken bu fişlerden, bu alıntılardan çoğunu elemeye de büyük bir özen gösteririm. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmamıştır? A) Mecaz anlamlı sözcük B) Benzetme C) İkileme D) Öznel anlatım E) Tanımlama 29. Montaigne nin Denemeler i sık sık okuduğum kitaplardan biridir. Gecenin geç vakitlerinde konuşacak birini aradığım zaman Denemeler i açar, Montaigne ile konuşmaya başlarım. Onda kendisinden söz ederken bizden söz eden, bizi dinlemeye hazırlanan bir hal vardır. Havanın yağışlı ve güneşli oluşuna göre inanışları da başkalaşan bu iklim adamı, hayatının en tatlı yıllarını basık tavanlı kitap odasına kapanarak zevk içinde Denemeler ini yazmakla geçirmiştir. Bu parçaya göre Montaigne nin Denemeler i ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Okura, sanatsal bir keyif verir. B) Akıcı bir dili vardır. C) Edebi değeri vardır. D) Okunurluğunu günümüzde de yitirmemiştir. E) Edebiyat alanındaki başat eserlerden biridir. 31. Günümüzün ürkütücü hastalıklarından biri olan Alzheimer ı tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi ne yazık ki bulunamamıştır. Fakat hastalığın ilerleme hızını durduracak ya da yavaşlatacak bazı yeni tedavi olanakları bulunmaktadır. Üzerinde çalışılan yeni ilaçlar, beyindeki sinir hücrelerinin hasarı sonucu azalmış olan asetilkolin adlı haberci madde miktarının dengelenmesine yardım ederek zihinsel işlevleri korur. İlaç tedavisi, Alzheimer hastalığını tamamen durdurmaz, fakat bellek kaybı dahil, çeşitli zihinsel bozukluk belirtilerinin azalmasını sağlar.. Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine verilmiş bir yanıttır? A) Alzheimer üzerine yapılan araştırmalar nelerdir? B) Alzheimer ın kesin bir tedavisi var mıdır? C) Alzheimer en çok kimlerde görülmektedir? D) Alzheimer, hastayı günlük yaşamdan uzaklaştırır mı? E) Alzheimer, daha çok hangi yaşlarda ortaya çıkmaktadır? 6

9 32. İşin özüne baktığımızda, aslında bütün fotoğrafçılar birbirinden farklıdır; her gözün farklı görmesi gibi, gördüğünü de aynı fotoğraflaması mümkün değildir. Ben de zaman zaman diğer çalışmalara benzer fotoğraflar çekmeye çalışıyorum; fakat her fotoğrafta yine kendi bakışımı görüyorum. Manzara tek olsa da çok farklı fotoğraflar ortaya çıkmıyor. Bu parça aşağıdaki soruların hangisinin cevabı olabilir? A) Fotoğraflarınızı çekerken gerçeğe ne kadar sadık kalırsınız? B) Sizi diğer fotoğrafçılardan farklı kılan şey nedir? C) Fotoğraf çekerken hangi kriterleri göz önünde bulundurursunuz? D) Fotoğraf sanatında kendinizi hangi noktada görüyorsunuz? E) Fotoğrafçılar benzer ürünler ortaya koyabilir mi? 33. VE 34. SORULARI AŞAĞIDAKĐ PARÇAYA GÖRE CEVAPLAYINIZ. 33. İkinci Dünya Savaşı nın neden olduğu kayıplardan büyük ölçüde etkilenen Avusturya nüfusu, oldukça düşük bir oranda artmaktadır; bunun nedeni doğumların, yüksek ölüm oranını karşılayamamasıdır. Ayrıca nüfus dağılımı eşit değildir. Yüksek doğum oranına karşın, dağlık bölgelerde nüfus seyrektir. Genel olarak, nüfusun artışı, büyük ya da küçük olsun, kentlere yaramakta, geçiş yolları üstünde bulunan kentler hızla gelişmektedir. Bu parçaya göre, Avusturya nüfusunun artış oranının düşük olması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanmaktadır? A) Diğer ülkelere göçlerin artması B) Doğum kontrol uygulamalarının yaygınlaşması C) Doğum oranının ölüm oranını karşılayamaması D) Genç nüfusun hızlı bir şekilde azalması E) Sağlıksız yaşamın doğurganlık üzerinde etkili olması 34. Bu parçaya göre Avusturya daki nüfus artışı aşağıdakilerden hangisine neden olmaktadır? A) Geçiş yollarındaki kentlerin gelişmesine B) Sanayide üretim hacminin artmasına C) Kültürel etkinliklerin artmasına D) Diğer ülkelere göçlerin artmasına E) Ülkenin ekonomik açıdan zorlanmasına 35. VE 36. SORULARI AŞAĞIDAKĐ PARÇAYA GÖRE CEVAPLAYINIZ. Batıdaki anlamı göz önünde tutulursa Buddhacılığın tam anlamıyla bir din olduğu söylenemez. Buddhacılıkta, Tanrı da, tanrılar da, tanrıçalar da yoktur ve bu özellik, bütün geleneksel öğretiler arasında Buddhacıların en ilgi çekici yanıdır. Buddhacılıkta, kurtarıcı bir kişilik olarak düşünülen bir Tanrı ya tapınmanın, insanın kendinden başka bir varlığa başvurmaya yönelmesinin tehlikeli olduğu üstünde durulur. Buddhacılığı benimsemiş kişi, acıdan, ölümden, ruh göçünden kurtulmak için, kendi çabasından başka şeye güvenmemelidir. Buddha, Meşaleniz ve sığınağınız, kendiniz olmalısınız. demiş, bununla öğretisinin temelini kavramaya çalışan herkesin, bu meşale ve sığınağa ulaşabileceğini anlatmıştır. 35. Bu parçaya göre, Buddhacılığın diğer öğretilerden ayrılan yönü aşağıdakilerden hangisidir? A) Dinsel törenlerin toplu bir şekilde yapılması B) Sadece doğuştan girilebilen bir din olması C) Ölümden sonra hayat inancının olması D) Tanrı ve tanrıça kavramlarının kabul edilmemesi E) Kişiyi sosyal ortamdan uzaklaştırmak istemesi 36. Bu parçaya göre, Buddhacılığın temel ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Mütevazı bir yaşamı telkin etmesi B) Kişiyi kendi çabasının önemine inandırması C) İnsanı dünya işlerinden uzaklaştırması D) Tanrı yı öğretinin merkezine oturtması E) Nefsin köreltilmesi gerektiğine inanması 7

10 37. VE 38. SORULARI AŞAĞIDAKĐ PARÇAYA GÖRE CEVAPLAYINIZ. 39. VE 40. SORULARI AŞAĞIDAKĐ PARÇAYA GÖRE CEVAPLAYINIZ. Günümüzde, dünya nüfusundaki artış ve ölüm oranının düşmesi nedeniyle, özellikle Üçüncü Dünya Ülkeleri nde görülen yetersiz beslenme ve açlığa karşı savaş, uluslararası sorunların başlıcalarından biridir. Besin alımında genel bir eksiklik zayıflamaya, temel metabolizmanın düşmesine, kalp hızında yavaşlamaya, atardamar basıncının (tansiyon) düşmesine yol açar. Biyolojik açıdan kanın pıhtılaşma süresi kısalır ve kandaki üre düzeyi yükselir. Beden gücü büyük ölçüde azalır; enerji verimi düşer. Hiçbir tür, öbüründen bağımsız değildir. Yiyecek bulma düzeyinde olduğu gibi, ortamı aynı durumda tutma gibi daha yüksek bir düzeyde de, türler bu dengeyi sürdürmede önemli rol oynar; dolayısıyla, bu ortamda yaşayabilmeleri için de birbirlerine gereksinimleri vardır. Sözgelimi, bitkilerin üstünde yetiştiği, onlara besin sağlayan toprakta, onları besleyecek kadar maden tuzu ve su bulunması gerekir. Bitkiler ve bakteriler güneş ışınlarının enerjisiyle kimyasal maddeleri ve daha karmaşık maddeleri oluştururlar. Böceklerin ve bitkilerin işbirliği, her tür yaşamı olanaksızlaştıracak organik artıkların ortadan kalkmasını sağlar. Bu atıklar bazı bitkiler, hayvanlar, böcekler ve balıklar tarafından besin olarak kullanılır. Bazı hayvanlar da başka hayvanları, besin ya da besin üreticisi olarak kullanırlar. Dolayısıyla, insanoğlunun zararlı saydığı böceklerin ve hayvanların, çevre sistemindeki işlevleri son derece önemlidir. 37. Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi yetersiz beslenmenin sonuçlarından biri değildir? A) Kandaki ürenin yükselmesi B) Kalp hızının yavaşlaması C) Atardamar basıncının azalması D) Kanın pıhtılaşma süresinin kısalması E) Şekerin yükselmesi 39. Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğada bitkilerin sağladığı faydayı hiçbir canlı sağlayamaz. B) Doğadaki her canlı türünün bir işlevi vardır. C) Toprakların verimli olması, üzerinde yaşayan bitkilere bağlıdır. D) Güneş ışınları bitki ve bakterilerin çalışması için gereklidir. E) Bazı hayvanlar başka hayvanları besin olarak kullanır. 38. Bu parçaya göre, geri kalmış ülkelerde görülen beslenme sorunları aşağıdakilerden hangisiyle açıklanmaktadır? A) Tarım alanlarının azalması B) Doğal zenginliklerin gitgide azalması C) Dünya nüfusu artarken ölüm oranının düşmesi D) Ülkelerin milli gelirlerini ağırlıklı olarak savunmaya ayırması E) Savaşların ve doğal afetlerin artması 40. Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin işleviyle ilgili bilgi yoktur? A) Bitkiler B) Böcekler C) Güneş ışınları D) Maden tuzu E) Rüzgarlar 8

11 1. DENEME ALES SÖZEL TEST Parçada insanları çeşitli özelliklerinden dolayı küçük düşürmek, tertemiz bir suyu bulandırmayla karşılaştırılarak anlatılmıştır. Parçaya göre nasıl ki tertemiz suyu bulandırmak kolaysa insanları dininden, inancından, görüşünden, renginden, dilinden, tipinden dolayı, hor görmek, küçük düşürmek, aşağılamak da kolaydır. 2. Cümlede edebiyat dünyasındaki tartışmalara ilişkin, olumlu ve olumsuz olmak üzere karşıt iki durum verilmiştir. Dolayısıyla ilk boşluğa olumlu bir durum ortaya çıkaran ifade getirmek gerekir. İçerik dikkate alınırsa bu eleştirilerin bir kısmının topluma hitap ettiği bir kısmının da aksi bir durum sergilediği görülecektir. Bu durumda B seçeneğindeki ifade en uygunudur. 3. Doğru yanıt B dir. Cümlede yine de ifadesi bir önceki ifadeye ( kelime kelime kontrol ediyorum, yine de ) karşıt bir yargı sunulacağını gösterir. Buradan da A seçeneğine gidilir. 4. Parçanın bütününde, Amerika nın uzay çalışmaları ile diğer ülkelerin uzay çalışmaları karşılaştırılmış ve Amerika nın bu konuda diğer ülkelerden daha fazla yatırım yaptığından söz edilmiştir. cümlede Amerika nın en fazla beyin göçü alan ülkesi olduğundan söz edildiği için parçanın anlam bütünlüğü bozulmuştur. Doğru yanıt B dir. 6. Parçada Esperanto nun tanımı ve nasıl ortaya çıktığı anlatılırken IV. cümlede Esperanto nun ait olduğu dil grubuna değinilmiştir. 7. Parçada tiyatro kavramı ve tiyatronun tarihçesinden söz edilmektedir. V. cümlede tiyatronun tanımı yapılmıştır. 8. Verilen öncülde Sibirya soğukları geri döndü. ifadesi daha önce de bu soğukların görüldüğünü gösterir. Doğru yanıt C dir. 9. Öncülde... ortalama yetmiş yaşın üstüne çıkan kadınlar, erkeklerden beş altı yıl daha çok yaşıyorlar. ifadesinde gelişmiş ülkelerde kadınların ortalama ömürlerinin erkeklerin ortalama ömürlerinden daha uzun olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla D seçeneğindeki Gelişmiş ülkelerde erkeklerin ortalama ömürleri kadınlardan kısadır. ifadesi kesin olarak söylenebilir. 10. Havacılık sektöründeki büyüme nedeniyle ifadesi sektörde THY nin pilot kadrosunun bu büyümeden bir şekilde etkilendiğini anlatmak için kullanmıştır. 11. Öncülde Türkiye nin ilk bilim merkezlerinden ifadesi bu merkezin tek olmadığını gösterir. 13. Numaralı sözler Türkçenin çok geniş bir bölgede/ konuşulan yapısal karakteri çok / güçlü bir dil olduğu düşünülünce dilimizin/bilincine varmaya çalışmak / tatlı bir uğraştır. şeklinde sıralandığında anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulur. (IV- II - I - III - V) Doğru yanıt C dir. 14. Numaralı sözler Eserin başarısı hem ekonomik ve / toplumsal yanları gösterilerek işlenen/konunun özgünlük taşıması hem de roman / kişilerinin karakteristik özelliklerinin / ayrıntılarıyla işlenmesinden kaynaklanır. şeklinde sıralandığında anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulur. (IV - III - I - V - II) 15. Numaralı sözler Hasan henüz dokuz yaşında aile onuru / uğruna akrabaları ve köylülerin / baskısıyla annesini öldürerek işlediği / bu cinayeti hiçbir zaman / kabullenmeyecek ve anlamlandıramayacaktı. şeklinde sıralandığında anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulur. (V- IV- I III - II) 16. Numaralı sözler Konuşmacı söze başlamadan / evvel dinleyicilere üst üste birkaç / defa sözlerimde anlamadığınız / bir yer olursa hemen / sorun diye ihtar etti. şeklinde sıralandığında anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulur. (V - I - IV - II - III) 5. Parçanın bütününde, video sanatı ile sinema arasındaki farklar anlatılırken V. cümlede video sanatı yönetmenleriyle sinema sanatı yönetmenleri arasındaki farktan söz edilmiştir 12. Numaralı sözler Olaylara yüreğiyle bakmasın bilen / bu yazar denemeleri / röportaj ve araştırmalarıyla kaynak / olarak da kullanılan değerli / bir yapıta imzasını attı. şeklinde sıralandığında anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulur. (II - IV- III - V - I) 17. Numaralı sözler 1930 lu yıllarda öyküye taze / bir soluk getiren yazar hikâyelerinde / insanın zavallılığını ve gücünü / sarsılmaz bir üslupla masalsı / ve destansı bir biçimde yansıttı. şeklinde sıralandığında anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturulur. (III - I - II - V - IV) 1

12 1. DENEME ALES SÖZEL TEST Verilen cümlelerle V-III-II-I-IV şeklinde sıralama yapıldığında anlamlı bir paragraf elde edilir: Yunus Emre konusunda sağlıklı bir bilgiye ulaşmak gerçekten zor. Nerede doğup yaşadığı konusunda bir bilgi yok ne yazık ki. Tam olarak ne zaman doğduğu, ne zaman öldüğü de bilinmiyor. Ama tahminler on üçüncü yüzyılın ikinci yarısıyla an dördüncü yüzyılın başlarında yaşadığı yönünde. Tahminler doğruysa karışık bir dönemde yaşadığı kesin. 19. Verilen cümleler II - I - V - III - IV şeklinde sıralandığında anlamlı bir paragraf oluşturulur: Sanatın tarihi, insanın tarihi ile yaşıttır. Müzik ise sanat dallarının belki de en eskisidir. İlkçağ düşünürleri müziğin temelini içinde yaşadığımız doğal düzenin uyumuna bağlamıştır. Sözgelimi ay, güneş, gezegenler ve mevsimlerin her biri belli bir ritim ve uyum öğelerini taşır. Ayrıca insan bedeninin yapısı da böyle bir uyum içindedir. 23. Verilen cümlede yazarın mürekkebine kendinden bir şeyler katarak ifadesi yazarın eserini oluştururken öznel davrandığını gösterir. Bu şekilde oluşturulan eserler de değerli sayılmaktadır. Doğru yanıt C dir. 24. Parçanın sonunda Ayrıca heyecanlı bir anlatımı vardır. Bu yüzden hikâyelerini okurken ifadesiyle bir açıklama yapılacaktır. Bu yüzden ifadesi canlı bir anlatımı vardır ifadesi için söylenmiştir. Bu anlama en uygun deyim A seçeneğinde verilmiştir. Hop oturup hop kalkmak: Ya heyecanından ya da öfkesinden yerinde duramaz olmak. (Kaynak: Ö.Asım Aksoy) 25. Parçada 1867 de zıpkın topunun bulunmasıyla balina avcılığı bir sanayiye dönüştü. cümlesinde söz konusu gelişmenin nedeni verilmiştir. 29. Parçada sözü edilen Denemeler, kişi tarafından keyifle okunmakta ve anlatılanlar gerçeğe uygunluk taşımaktadır. Buna göre eserin, okunurluğunu yitirmediği yargısına ulaşılabilir. 30. Tanım, herhangi bir kavramın tanıtılmasıdır. Parçanın bütününde herhangi bir kavram tanıtılmamıştır. 31. Parçanın bütününde Alzheimer hastalığının tedavisinin tam olarak bulunamadığından söz edildiğine göre sorunun da buna uygun olması gerekir. Dolayısıyla B seçeneğindeki soru en uygun sorudur. Doğru yanıt B dir. 20. Verilen cümlede kişilik açısından ifadesi öznellikle ilgilidir. Dolayısıyla sanat, doğanın kişinin bakışıyla yansıtılmasıdır. Sanatçı algıladıklarını öznel bir şekilde eserlere yansıtır. Doğru yanıt C dir. 21. Cümleyi söyleyen kişinin siyah ile beyaz arasında bir nokta yakalanabileceğine inanması onun hoşgörülü, uzlaşmacı, barışçı ve düşünceli olduğunu gösterebilir. Fakat kararsızlık, tercih yapamama durumudur ve sözü edilen kişinin kararsız olduğunu gösterecek bir ifadeye yer verilmemiştir. 26. Parçada eleştirilen, artizan ürünlerin itibar görmemesi, daha çok büyük marketlerde satılan fabrikasyon ürünlerin tercih edilmesidir. El emeği göz nuruyla yapılmış bir şeye burun büker, aynı şeyin fabrikada yapılmasına özeniriz. cümlesiyle, eleştirilen durum özetlenmiştir. Doğru yanıt C dir. 27. Parçada VI. cümleye kadar geçmişte kalp sağlığı ile ilgili yaklaşım ve uygulamalardan söz edilirken VI. cümlede günümüzden söz edilmeye başlanmıştır. 32. Parçanın bütününde fotoğrafçıların aynı şeyi farklı görüntüleyebileceği, benzer ürünler sergileyemeyeceği vurgulandığı için parçaya en uygun soru E seçeneğinde verilmiştir. 33. Parçada İkinci Dünya Savaşı nın neden olduğu kayıplardan büyük ölçüde etkilenen Avusturya nüfusu, oldukça düşük bir oranda artmaktadır; bunun nedeni doğumların, yüksek ölüm oranını karşılayamamasıdır. ifadesiyle nüfus artış oranının düşük olmasının nedeni açıklanmıştır. Doğru yanıt C dir. 22. Cümlede sanatçı ve çevresi arasındaki etkileşim üzerinde durulmuştur. Bu yüzden A, B, C ve E seçeneklerine ulaşılabilir. Sanatçının öznel ya da nesnel davranmasıyla ilgili herhangi bir ifadeye yer verilmemiştir. 28. Parçanın bütününde bireyin yaklaşımına ve bunun sonuçlarına yönelik açıklamalar yapılmıştır. Toplumsal sorunlar ve bunun bireye etkisinden söz edilmemiştir. 34. Parçanın son cümlesinde nüfus artışının geçiş yolları üzerindeki kentleri geliştirdiğinden söz edilmiştir. 2