Azot Oksit Emisyonlar
|
|
- Süleyman Toner
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Azot Oksit Emisyonlar ve Çevresel Aç dan De erlendirilmesi Savafl Ayberk, fienay Çetin Çevre Mühendisli i Bölüm Baflkan Kocaeli Üniversitesi - zmit Bu makalede, azot oksitler tan mlanmakta, bunlar n emisyonuna neden olan kaynaklar, etkileri, uzaklaflt rma yöntemleri tan t lmakta ve Kocaeli ilinde yap lan ölçümler verilmektedir. Azot oksitler; azot monoksit (NO), azot dioksit (NO 2 ), diazot oksit (N 2 O), diazot trioksit (N 2 O 3 ), diazot tetroksit (N 2 O 4 ), diazot pentoksit (N 2 O 5 ) olmak üzere 6 farkl gaz n kar fl - m d r. Bunlara ilâve olarak, NO x in di er reaktif azot bileflikleri (NO y ) de bulunmaktad r. Ancak bunlardan ikisi hava kirleticisi olarak önemlidir. Bunlar kentsel ve endüstriyel bölgelerde yüksek konsantrasyonlarda bulunabilen NO ve NO 2 olup, birlikte NO x (NO+NO 2 = NO x ) ad alt nda an l r. Bafllang çta NO 2, toplam n %5 inden daha az olacak flekilde oluflur. Ancak at k gaz kanallar nda ve atmosferde NO h zla NO 2 ye dönüflür. Bu yüzden NO x, NO 2 olarak da kabul edilebilir. NO, renksiz, kokusuz ve suda çözünürlü ü düflük olan bir gazd r. NO 2 ise k rm z ms kahverenkli, keskin kokulu bir gazd r. 21,1 C kaynama noktas na sahip NO 2 -nin düflük k smî bas nc, atmosferde yo unlaflmas - n önler. Korozyona neden olur ve yüksek derecede oksitleyicidir. K rm z ms kahverenkli olmas ndan ötürü kendisi ile kirlenmifl havan n görüfl mesafesini azalt p ayn zamanda havan n renginin de de iflmesine neden NO 2 ultraviyole fl nlar n fazla miktarda absorbe etme özelli ine sahiptir. Atmosferde bulunufl flekilleri ve konsantrasyonlar konuma, günün saatlerine ve mevsime ba l olarak çeflitlilik gösterir. Atmosferde kal fl süreleri ise yüksekliklere ba l olarak de iflir. Afla stratosferde bu süre birkaç ay gibi oldukça uzundur, troposferde ise birkaç gündür. NO x lerin Kaynaklar Çevre havas nda önemli konsantrasyonlarda bulunabilen NO x lerin ana kaynaklar yakma prosesleridir. Ancak kaynaklar, grupland r lacak olunursa, insana ba l (antropojenik) ve do- al kaynaklar olmak üzere iki ana kümede incelenebilir. Kentsel alanlarda insana ba l kaynaklar bask nken, k rsal alanlarda bu durum tersinedir. nsana ba l kaynaklar: Tafl t araçlar Yakma tesisleri (insineratörler) Is nma amac ile kullan lan fosil kökenli yak tlar n yanmas Enerji üretimi Endüstri otomasyon / 22
2 Teori ve Uygulamalar Azotlu gübrelerin kullan m ve tar mda kullan lan araçlar Biyo-kütle yanmas Endüstriyel prosesler (örne- in nitrik asit üretimi) [Çetin 2006] Do al kaynaklar: Topraktaki organik çürümeler ve mikrobiyolojik ifllemler [Toros 2000] Orman yang nlar Y ld r m NO x lerin Etkileri Solunumla ilgili hastal klara neden NO sinir sistemine etki ederek solunum felcine neden olurken, NO 2 akci erlerdeki alveollerde irritasyona yol açar. NO 2 etkisini çok çabuk gösteren bir gazd r. flyeri havas nda NO 2 ye maruz kalan bir kimse, koku ve görünüflünün fark na varmaks z n öldürücü dozu soluyabilir. NO 2 etkilenmesinde, toksisite, k sa süre için bile Haber Yasas na uyan bir konsantrasyon-zaman iliflkisi göstermez (Haber Yasas : C T = sabit). Kentsel bölgelerde PM2,5 (partikül madde) ve PM10 un oluflumuna katk da bulunur. PM, fl absorbe ederek sis oluflumuna neden olur ve görüfl mesafesini azalt r. Ayn zamanda akci erlerde y k ma neden NO 2 bitkilere zarar verir. 0,3 ppm gibi düflük konsantrasyonlarda, büyümeyi engeller. Daha yüksek konsantrasyonlarda ise, hassas bitkilerin yapraklar nda gözle görülür bozulmalara neden Asidifikasyona neden Ya mur genel olarak hafif asidiktir, ph de eri 5-6 aras nda de iflir. Ancak NO x in HNO 3 formuna dönüflmesi ile oluflan asit ya fl n n ph de eri 4-4,5 gibi düflük bir seviyededir. Bu da özellikle sucul ortamdaki yaflamda, bitkilerde ve toprakta olumsuz de iflimlere yol açar. Ötrofikasyona, dolay s yla su kalitesinin bozulmas na neden Malzemeler üzerine korozif etki yapar. Ozon oluflumunda önemli rol oynar. Ozon, bilindi i gibi, canl yaflam n günefl radyasyonundan koruyucu özelli i ile atmosferin üst katmanlar nda çok önemli bir iflleve sahip olmas na ra men, atmosferin yeryüzüne Tablo 1. Ortam havas ndaki NOX ler ile ilgili standartlar [HKDYY, 2006; WHO, 2005; HKKY, 1986; NAAQS NO 2 (y ll k ortalama) 100 µg/m 3 [0,053 ppm] (National Ambient Air Quality Standards - Ulusal Hava Kalitesi Standartlar -ABD) WHO (World Health Organization - NO 2 (saatlik ortalama) 200 µg/m 3 Dünya Sa l k Örgütü) (y ll k ortalama-insanlar için) 40 µg/m 3 (y ll k ortalama-bitki örtüsü için) 30 µg/m 3 HKKY NO 2 (uzun vadeli) 100 µg/m 3 (Hava Kalitesinin Korunmas (k sa vadeli) 300 µg/m 3 Yönetmeli i -1986) NO (uzun vadeli) 200 µg/m 3 (k sa vadeli) 600 µg/m 3 HKDYY { (Hava Kalitesi De erlendirme NO 2-1 saat 200 µg/m 3 * ve Yönetimi Yönetmeli i) insan sa l n n (bir takvim y l nda korunmas için kereden fazla afl lmayacak) Limit De erler NO 2 - takvim y l 40 µg/m 3 ** insan sa l n n korunmas için NO 2 - takvim y l 30 µg/m 3 *** bitkilerin korunmas için { NO 2 24 saat 300 µg/m 3 95 %/y l Geçifl dönemi uzun ve insan sa l n n k sa vadeli standartlar ve korunmas için uyar eflikleri NO 2 takvim y l 100 µg/m 3 **** insan sa l n n korunmas için * Tolerans pay : 1.Ocak.2012 tarihinde 100 µg/m 3 (% 50) ve 1.Ocak.2021 tarihine kadar s f ra kadar düflecek flekilde her 12 ayda bir eflit miktarda y ll k olarak azalt lacak, Limit De ere Ulafl lacak Tarih: 1.Ocak ** Tolerans pay : 1.Ocak.2012 tarihinde 20 µg/m 3 (% 50) ve 1.Ocak.2021 tarihine kadar s f ra kadar düflecek flekilde her 12 ayda bir eflit miktarda y ll k olarak azalt lacak, Limit De ere Ulafl lacak Tarih: 1.Ocak *** Limit De ere Ulafl lacak Tarih: 1.Ocak **** Standart, 1.Ocak.2006 tarihinden bafllayarak 1.Ocak.2012 tarihine kadar 60 µg/m 3 (standard n %60 ) olana kadar her 12 ayda eflit miktarda y ll k olarak azal r. 23 / Endüstri otomasyon
3 fiekil 1. NO 2 fotolizi ve O 3 oluflum mekanizmas [Çetin 2006] yak n katmanlar nda zararl bir gaz olarak kabul edilmektedir. PAN (peroksi asetil nitrat), PPN (peroksi propiyonil nitrat) ve PBzN (peroksi benzoil nitrat) gibi kirleticilerin oluflumunda önemli rol oynar. PAN lar yüksek s cakl kta karars zd r, h zla bozunur, ancak düflük s cakl klarda oldukça kararl d r. Bu yüzden serin ve yüksek bölgelerde uzun süre kal c d r. Ayr ca uzun menzilli tafl n mlarda önemli rol oynar. Yüksek reaktifli i nedeniyle, insan sa l üzerine zararl etki yapar. Bu etki, göz yaflarmas, solunum yollar mükozas n n tahrifli ve sinir sisteminin etkilenmesi fleklinde ortaya ç kar. Havada bulunan miktar genellikle PAN dan daha az olan PBzN ise, PAN dan çok daha aktif ve tehlikeli bir kanserojendir. Yukar atmosferde metan n (CH 4 ) atmosferde kal fl süresini s n rlayan OH radikalinin konsantrasyonunu tüketerek, dolayl yoldan global s nmaya katk da bulundu u düflünülmektedir. S n r De erler NO x kirlili i, onun sa l a do rudan etkisi, yer seviyesindeki O 3 konsantrasyonuna katk s ve asit ya fl gibi etkileri nedeniyle, endüstrileflmifl ülkelerde ana konu haline gelmifl, bu emisyonun denetimi için yasalar onaylanm fl ve limitlere uyulmas zorunlu hale getirilmifltir. Bizim ülkemizde de tarihinden itibaren yürürlü e giren Hava Kalitesi De erlendirme ve Yönetimi Yönetmeli i ile ortam havas ndaki NO x ler için verilen limit de erin tarihine kadar %50 düflürülmesi, tarihine kadar ise s f ra düflecek flekilde her 12 ayda bir, eflit miktarda y ll k olarak azalt lmas öngörülmektedir. Bu nedenle, NO x emisyonlar, hava kirlili i çal flmalar nda önemli bir yer kazanmaktad r. Ortam havas ndaki NO x lerle ilgili olarak ülkemizde ve di er yerlerde uygulanan standartlar Tablo 1 de görüldü ü gibidir Fotokimyasal Smog NO ve NO 2 konsantrasyonlar - n n atmosferde anahtar kimyasallar haline gelmesindeki en önemli neden, onlar n fotokimyasal smog (sis) oluflumundaki önemli rolleridir. Troposferin pek çok bölgesinde gün fl n n varl nda NO 2 nin fotolizinin bir sonucu olarak afla- daki reaksiyonlarla ozon (O 3 ) oluflur. O 3 atmosferde do al olarak bulunmakla birlikte, troposferde ikincil kirletici olarak oluflmaktad r. Son on y ld r, hassas ekili türleri (üzüm, tütün, çam gibi) ve orman a açlar n etkileyen, en yayg n fototoksik hava kirleticisi olarak tan mlanmaktad r NO 2 + hν O + NO (1) O + O 2 + M O 3 + M (2) Burada M; N 2, O 2 veya afl r enerji absorbe eden üçüncü bir molekülü temsil eder. Afl r enerjinin absorbe edilmesiyle oluflan O 3 molekülü stabilize Atmosferde O 3 ün reaksiyon (2) den baflka önemli bir kayna yoktur. Oluflan O 3, NO ile reaksiyona girerek tekrar NO 2 oluflturur [Çetin 2006, Tecer 2000]. Bu oluflum prosesi diyagram olarak fiekil 1 de görüldü ü gibidir. O 3 + NO NO 2 + O 2 (3) NO 2 nin olmad bir durumda, troposferde atomik oksijen ve dolay s yla O 3 üretimi olmayacakt r. Bu nedenle O 3 konsantrasyonu NO 2 nin bafllang ç konsantrasyonu ile kontrol edilebilir. Ancak kentsel ve bölgesel atmosferde bulunan O 3 kar fl m oranlar n n, hesaplamalarla bulunandan daha büyük oldu u görülmektedir. Bu troposfere b - rak lan NO x seviyesinin çok fazla oldu u ve NO x ile atomik oksijen oluflumuyla sonuçlanan baflka reaksiyonlar n bulundu u anlam na gelir. (1) reaksiyonu bir solar fotoliz reaksiyonu olup yak n UV band nda ( nm) günefl fl na ihtiyaç duyar. Bu reaksiyon güneflli günlerde ö le saatlerinde bafllar ve NO 2 nin h zla tükenmesine yol açar. Bu reaksiyon h - z günün saatlerine göre çok de- iflken olup yaz günleri ö le saatlerinde maksimum de ere ulafl r. Dolay s yla (2) reaksiyonu ile O 3 oluflumu da (1) reaksiyonuna ba l olarak ö le saatleri ve ö leden sonraki ilk birkaç saat (1-3) içerisinde maksimumdur. Ancak bu oluflumda yükseklik de önemlidir. Yap lan bir çal flmaya göre, m gibi yüksekliklerde O 3 konsantrasyonu günün saatlerine göre de iflirken, 920 m yükseklikte hem gündüz hem de gece saatleri boyunca de iflmeyip sabit kalmaktad r. (3) reaksiyonu ile harcanan NO 2 ise tekrar yerine konmaktad r. Endüstri otomasyon / 24
4 Teori ve Uygulamalar fiekil 2. NO x, HC ve günefl fl aras ndaki iliflki [Çetin 2006] Daha sonra hidrokarbon (HC), uçucu organik bileflikler (VOC) ve radikaller (RO 2 ) devreye girerek O 3 ü tüketmeden NO NO 2 oksitlenmesini sürdürür. RO 2 + NO NO 2 + RO (4) NO 2 + hν O + NO (5) O + O 2 + M O 3 + M (6) Böylece ortamda ozonun fazlaca tüketilmedi i yeni bir denge oluflur, O 3 bir süre için birikmeye bafllar. Bu oluflum prosesi diyagram olarak fiekil 2 de görüldü ü gibidir. Yaz günlerinde s k rastlanan bu kirlenme türü, O 3 ün yatay hava hareketleriyle da lmas ve/veya tüketilebilece i alanlar üzerine sevk edilmesiyle sona erer. Bu reaksiyon karmaflas fotokimyasal sis (smog) olarak adland r lmakta ve hava kalitesini azaltan ana kirleticilerden biri olarak tan mlanmaktad r. Bu olay s ras nda kent, uzaktan bak ld nda hafif k z l renkli bir dumanla kaplanm fl olarak görülür. Eksoz gazlar yla havaya at - lan NO x, HC ve onlar n havadaki ikincil ürünleri olan organiklerin etkisiyle meydana gelen bu reaksiyonlar, görünür dalga boylar ndaki gün fl ile sürer. Fotokimyasal sisin halen pek çok büyük kentte ve çevresinde önemli boyutta oldu u bilinmektedir. NO nun baca veya eksozlardan havaya at lmas ndan hemen sonra NO 2 ye dönüflmesi atmosferde kolayca meydana gelen kimyasal bir reaksiyondur. Bu reaksiyonda NO nun havadaki oksijenle tüketildi i ve bu reaksiyonun NO konsantrasyonu yükseldikçe h z n n artt bilinir. Ayr ca havada O 3 ün varl n n da bu dönüflümü daha da h zland rd belirlenmifltir. O 3 ile NO x moleküllerinin fotokimyasal bir ayr flma sürecinde olmas dolay s yla O 3 oluflumu veya NO 2 nin parçalanarak NO oluflturmas sadece gündüzleri görülebilmektedir. Oysa NO nun havan n O 2 veya O 3 ü ile oksitlenerek NO 2 moleküllerine dönüflmesi geceleri de sürer. Bu nedenle NO kaynaklar ndan uzak havada geceleri hiç NO kalmaz. Benzer flekilde yaz aylar nda gün fl n n art fl ile beraber havada gündüz saatlerinde O 3 artmakta, NO derifliminde ise net bir azalma görülmektedir. NO x lerin Atmosferden Uzaklaflt r lmas nsana ba l ve do al kaynaklardan atmosfere kar flan NO x ler, atmosferik reaksiyonlar sonucu çeflitli proseslere u rar. Dönüflüm (transformasyon) ve rüzgâr ile tafl n m (transport) u rad klar ilk proseslerdir. Son olarak da slak ve kuru birikim (çökelme) gibi iki farkl prosese u rarlar. Bu prosesler birçok kirleticinin atmosferden uzaklaflt r lmas nda en önemli proseslerdir. NO x in HNO 3 oluflturmak üzere OH ile reaksiyonu, NO x in uzaklaflt r lmas ndaki ilk ve önemli prosestir. OH + NO 2 + M HNO 3 + M (7) Havadan daha a r olan NO 2 nin su içerisinde h zla çözünmesi HNO 3 ün di er oluflum yoludur. 2NO 2 + H2O HNO 3 + HNO 2 (8) (nitröz asit) 3 NO 2 + H 2 O 2 HNO 3 + NO (9) Di er uzaklaflt rma reaksiyonlar özellikle, O 3 + NO 2 NO 3 + O 2 (10) NO 2 + NO 3 N 2 O 5 (11) yoluyla N 2 O 5 e dönüflümüdür. Bu dönüflüm özellikle geceleri gerçekleflmektedir. Bu yüzden NO x in fotokimyasal kal fl süresi, güçlü bir flekilde OH ve O 3 konsantrasyonlar na ba l d r. Benzer olarak kirlenmifl bölgelerdeki aerosolleri içeren kompleks reaksiyon mekanizmalar da NO x kay plar na katk da bulunan mekanizmalard r Islak çökelme, havada as l bulanan parçac k ve gaz fazlar ndaki kirleticilerin ya fllar arac l ile sürüklenerek atmosferden uzaklaflt r lmas ifllemidir. Nemli bir atmosferde, partikül ve gaz fazlar nda bulunan kirletici, bulut damlac klar na geçerek, damlac k içerisinde çözünür veya as l kal r. Damlac k yeterli bir a rl - a ve büyüklü e ulaflt nda, içinde as l bulanan veya çözünmüfl kirletici ile birlikte ya fl olarak yeryüzüne çökelir. Bu iflleme rainout (in-cloud scavenging - bulut içi sürüklenme) denir. Ancak bulutlar n alt nda kalan atmosferde bulunan kirletici de ya fl damlac klar arac l ile sürüklenerek yer yüzeyine ulafl- 25 / Endüstri otomasyon
5 fiekil 3. NO X lerin birikim türleri [Çetin 2006] t r l rlar. Bu iflleme de washout (below-cloud scavenging - bulut alt sürüklenme) denir. Atmosferde, gaz ve parçac k fazlar nda bulunan kirleticilerin, kara veya sucul yüzeylere çarparak bu yüzeylerde tutunmalar ve yer çekiminin etkisi ile çökelmeleri ifllemine, kuru çökelme denilmektedir. Parçac k faz ndaki kirleticilerin kuru çökelmesi, parçac klar n büyüklüklerine, yüzey özelliklerine, rüzgâra ve türbülansa ba ml bir mekanizmad r. Partikül büyüklükleri 0,2 µm den büyük olan parçac klar genellikle yerçekiminin etkisi ile çökelirken, 0,2 µm den küçük partiküller Brown hareketleri sonucu çökelmektedirler [Pekey 2004]. NO X lere iliflkin birikim türleri fiekil 3 de görüldü ü gibidir. NO 2 kuru birikim prosesine u rarken, NO nun kuru birikimi karars z bir yap da olup atmosferik reaksiyonlar sonucu h zla bozunmas ve düflük çözünürlü- ü ile düflük oksitleme kapasitesi nedeniyle genellikle ihmal edilir Kocaeli linde Yap lan Ölçümler Kocaeli ili, ülkenin sanayileflmesinde en h zl geliflim sergileyen merkezlerin bafl nda gelmektedir. Deniz ve karayolu ile ulafl m kolayl, elveriflli bir iklime sahip olmas bu geliflimi destekleyen unsurlard r larda bafllayan ve h zla artan sanayileflmeye ba l olarak gelen göçler yörede yo un bir nüfus art fl ile araç yo unlu u yaratm flt r genel nüfus say m na göre olan Kocaeli nüfusu y ll k 27 lik bir art flla 2000 y l nda e, ilde trafi e kay tl tafl t araçlar say s ise 1995 y - l nda iken 2005 y l nda yaklafl k %85 lik bir art flla a ulaflm flt r. Bunun sonucu olarak evler, trafik ve endüstriden kaynaklanan kirleticiler, kirlili i yüksek düzeylere ç - karm flt r. Bu nedenle ilde hava kirlili inin incelenmesi ve gerekli tedbirlerin al nmas büyük önem tafl maktad r. Kocaeli ilinde, Sa l k l Müdürlü ü ile Çevre ve Orman l Müdürlü ü taraf ndan 1987 y l ndan bu yana SO 2 ve PM ölçümü sürekli olarak yap lmakta, ancak NO x ölçümleri henüz yap lmamaktad r. lde NO x emisyonlar - na iliflkin bir de erlendirme yap lmas gerekli görülmüfl, belirlenen 10 istasyonda ortam havas nda NO x ölçümleri, 21. Aral k Temmuz tarihleri aras nda 6,5 ay aktif örnekleme tekni i ile yap lm flt r. Ölçümlerde kimyasal fl ma ilkesine göre ölçüm yapan 200 E Model NO x ölçüm cihaz kullan lm flt r. Yap lan ölçümlerle istasyonlar n herbirinde izlenen tüm konsantrasyonlar n s n r de erlerin alt nda oldu u gözlenmifltir. Ancak, HKDYY Ek-1B limit de erler, de erlendirme ve uyar efliklerine göre 200 µg/m 3 olarak verilen limit de erinin, 1. Ocak tarihinde 100 µg/m 3 e ve 1. Ocak tarihine kadar s f ra düflecek flekilde her 12 ayda bir eflit miktarda y ll k olarak azalt lmas n yine yönetmeli in ayn maddesi tolerans pay olarak vermektedir. Dolay s yla 1. Ocak tarihinde istenen flart n sa lanabilmesi için, çeflitli tedbirlerin al nmas n n gerekli oldu u görülmüfltür [Çetin 2006]. E&O Kaynaklar Çetin, fi., Kocaeli li nde NO x emisyon da l mlar n n modellenmesi, Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli, (2006). HKDYY, Hava Kalitesi De erlendirme ve Yönetimi Yönetmeli i, (Faaliyet Haziran 2005), T.C. Çevre ve Orman Bakanl, (2006). HKKY, Hava Kalitesinin Korunmas Yönetmeli i, Türk Çevre Mevzuat, Cilt II, Türkiye Çevre Vakf Yay n, ISBN: , (1986). [online], (Ziyaret tarihi: ). Pekey, B., zmit Körfezi yafl ve kuru çökelme örneklerinde polisiklik aromatik hidrokarbonlar: Kaynaklar, seviye tespiti ve zamana göre de iflimleri, Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli, (2004). Tecer, L., stanbul kenti fotokimyasal smog mekanizmas n n modellenmesi, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Sivas, (2000). Toros, H., 2000, stanbul da asit ya fllar kaynaklar ve etkileri, Doktora tezi, TÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, stanbul, [online], hava, (Ziyaret tarihi: ). WHO, (2005), Air quality guidelines global update 2005, report on a working group meeting, Bonn, Germany, [online], E87950.pdf, (Ziyaret Tarihi: ). Endüstri otomasyon / 26
Hava Kalitesi Bülteni
Hava Kalitesi Bülteni Aralık, 2015 İÇİNDEKİLER 1. Genel Bilgiler... 1 2. Aralık Ayı Ölçüm Sonuçları... 1 3. Geçmiş Yıllara Göre Kıyaslama... 1 4. Bizden Haberler... 1 T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
DetaylıHAVA KİRLİLİĞİ VE ÇOCUKLARDA SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI. Dr. Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı
HAVA KİRLİLİĞİ VE ÇOCUKLARDA SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Dr. Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Hava kirliliğinin kaynakları Solunum yolu enfeksiyonları ile ilişkili
DetaylıYAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ
YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262
DetaylıYANMA GAZLARI ÖLÇÜMLERİ
T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETĠMĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇÜM VE ĠZLEME DAĠRESĠ BAġKANLIĞI YANMA GAZLARI ÖLÇÜMLERİ Esra TURAN KILIÇ Çevre ve Orman Uzmanı Sunum Ġçeriği Emisyon nedir? Yanma gazları
DetaylıAtmosfer Kimyası Neden Önemli?
ÇEV 715 Atmosfer Kimyası Özgür ZEYDAN (PhD.) http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Atmosfer Kimyası Neden Önemli? Atmosfere salınan antropojenik ve doğal emisyonların atmosferin fiziksel ve kimyasal yapısını
DetaylıATMOSFERİK GAZ VE ASİTLERİN DOĞAL TAŞ YAPI MALZEMELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN DENEYSEL YÖNTEMLER İLE ANALİZİ
ATMOSFERİK GAZ VE ASİTLERİN DOĞAL TAŞ YAPI MALZEMELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN DENEYSEL YÖNTEMLER İLE ANALİZİ EMRAH GÖKALTUN 1 ÖZET Bu çalışmada kentsel atmosferik ortamlarda yüksek seviyelerde bulunabilen
DetaylıGÜVENLİK BİLGİ FORMU (DAP DİAMONYUM FOSFAT)
1. MADDE / MÜHTAHZARIN TANIMI Diamonyum Fosfat (DAP), : 67/548/EEC Direktiflerine göre zararlı sınıfında değildir. 2.İNSAN SAĞLIĞI Deriyle Temasta Gözle temasta Yutulduğunda Uzun Süreli Etkileri : Gübreler
DetaylıSuç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu
Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı(UKAA), 17 Ekim 2013 tarihinde, hava kirliliğinin
DetaylıHava Kirleticileri. Hava Kirleticileri. Özgür ZEYDAN (PhD.)
Hava Kirleticileri Özgür ZEYDAN (PhD.) http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Hava Kirleticileri Gazlar Karbon monoksit Azot oksitler Kükürt oksitler Hidrojen sülfür Uçucu organik bileşikler Aerosoller Toplam
DetaylıTEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN
TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ 2 Malzeme İnsanların ihtiyaçlarını karşılayan her şeye MALZEME denir. Teknik anlamda malzemenin tanımı ise Üretim yapmak için kullanılan taşınabilir her türlü araç ve gerece
DetaylıÜN TE VII AROMAT K B LEfi KLER
ÜN TE VII AROMAT K B LEfi KLER 7. 1. N TRO VE AM NO B LEfi KLER a. Nitrobenzen ve Nitrotolüen b. Anilin 7.2. AROMAT K OKS JENL B LEfi KLER a. Benzil Alkol b. Benzaldehit c. Tereftalik Asit ve Polyester
DetaylıK MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 :
K MYA K MYASAL TEPK MELER VE ESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : ÖRNEK : X ile Y tepkimeye girdi inde yaln z X Y oluflturmaktad r. Tepkimenin bafllang c nda 0, mol X ve 0, mol Y al nm flt r. Bu tepkimede X ve Y ten
DetaylıGAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g)
ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) Sürtünmesiz piston H (g) He Yukar daki üç özdefl elastik balon ayn koflullarda bulunmaktad r. Balonlar n hacimleri eflit oldu una göre;. Gazlar n özkütleleri. Gazlar
DetaylıCO RAFYA KONUM. ÖRNEK 2 : Afla daki haritada, Rize ile Bingöl il merkezlerinin yak n ndan geçen boylam gösterilmifltir.
CO RAFYA KONUM ÖRNEK 1 : Aralar nda 1 lik fark bulunan iki paralel aras ndaki uzakl k de iflmezken, aralar nda 1 lik fark, bulunan iki meridyen aras ndaki uzakl k Ekvator dan kutuplara gidildikçe azalmaktad
DetaylıProf.Dr. Mustafa ODABAŞI
Prof.Dr. Mustafa ODABAŞI Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Tınaztepe Yerleşkesi, 35160 Buca/İzmir E-mail : mustafa.odabasi@deu.edu.tr Ders İçeriği Güneş Radyasyonu ve Fotokimyasal Reaksiyonlar
DetaylıAraştırma Makalesi / Research Article. Balıkesir İli Burhaniye İlçesi (İskele Mahallesi) Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi
BEÜ Fen Bilimleri Dergisi BEU Journal of Science 4(1), 68-82, 2015 4(1), 68-82, 2015 Araştırma Makalesi / Research Article Balıkesir İli Burhaniye İlçesi (İskele Mahallesi) Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi
Detaylı2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL
2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU
DetaylıT.C. ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI. TÜRKİYE NİN EN TEMİZ KENTİ PROJESİ İLE İLGİLİ USUL ve ESASLAR
T.C. ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI TÜRKİYE NİN EN TEMİZ KENTİ PROJESİ İLE İLGİLİ USUL ve ESASLAR PROJENİN ADI : Temiz Kentim YarıĢması PROJENİN HEDEFİ : Ġçinde bulunduğumuz yüzyıl; hızlı nüfus artıģı,
DetaylıBitkilere Zararlı Olan Ozon, Azot Dioksit ve Kükürt Dioksit in Erzurum Atmosferindeki Değişimleri
GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 2011, 28(1), 73-77 Bitkilere Zararlı Olan Ozon, Azot Dioksit ve Kükürt Dioksit in Erzurum Atmosferindeki Değişimleri Fatma Sezer TURALIOĞLU Atatürk Üniversitesi Mühendislik
DetaylıProf.Dr. Mustafa ODABAŞI
Prof.Dr. Mustafa ODABAŞI Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Tınaztepe Yerleşkesi, 35160 Buca/İzmir E-mail : mustafa.odabasi@deu.edu.tr Ders İçeriği Temel Element Döngüleri Karbon Döngüsü
Detaylıwww.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar
www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz
DetaylıTürkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1
Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık
DetaylıFOSİL YAKITLARIN YANMASI
Kömür, sıvı yakıtlar ve doğal gazın yakılması sırasında açığa çıkan bazı gazların zehirleyici etkileri ve çevre için zararları vardır. Kükürtdioksit (SO 2 ) ve (NO x ) ler bu zararlı gazların miktar ve
DetaylıMehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü
Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen
DetaylıMAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA
MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 DERS İLE İLGİ GENEL HUSUSLAR Ders 1 Vize ve 1 final sınavı yapılarak değerlendirilecektir. Vize sınavının %40 ı ve final
DetaylıKendimiz Yapal m. Yavuz Erol* 16 Sütunlu Kayan Yaz
Kendimiz Yapal m Yavuz Erol* 16 Sütunlu Kayan Yaz Bu yaz da 8 sat r, 16 sütundan oluflan LED li kayan yaz projesi anlat l yor. Projenin en önemli özelli i gerek donan m gerekse yaz l m olarak basit olmas.
DetaylıYakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00
Müşteri : Kozyatağı Mahallesi Sarı Kanarya Sok. No: 14 K2 Plaza Kat: 11 Kadıköy 34742 İstanbul Türkiye Konu : Seçilen Yakıt Özelliklerin Belirlenmesi için Dizel Yakıtlara İlişkin Testlerin, Doğrulanması
DetaylıKONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI
KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI HAVA Etrafımızı saran gaz karışımıdır ( Atmosfer). Kuru Temiz hava içerisinde yaklaģık olarak ; - %78 Azot - %21 Oksijen - %0,03 Karbondioksit
Detaylı6 MADDE VE ÖZELL KLER
6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir
DetaylıTablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri
2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim
DetaylıÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ
Deneyin Adı:Evaporatif Soğutma Deneyi ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ Deneyin Amacı:Evaporatif Soğutucunun Soğutma Kapasitesinin ve Verimin Hesaplanması 1.Genel Bilgiler Günümüzün iklimlendirme sistemleri soğutma
DetaylıDOĞALGAZ KOMBİNE ÇEVRİM SANTRALLERİNDEN KAYNAKLANAN KİRLİLİĞİN AZOT OKSİTLERİN(NOx), İNCELENMESİ, ÇEVRE VE İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ
DOĞALGAZ KOMBİNE ÇEVRİM SANTRALLERİNDEN KAYNAKLANAN KİRLİLİĞİN AZOT OKSİTLERİN(NOx), İNCELENMESİ, ÇEVRE VE İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ Ufuk MALAK, Birkan İSKAN (*), Ercan İHTİYAR, Burak ÇINARLI Artek
DetaylıMERKEZİ SİSTEM ISINAN BİNALARDA FİLTRE KULLANIM ZORUNLULUĞU KARARI UYGULAMA ESASLARI
EK - MERKEZİ SİSTEM ISINAN BİNALARDA FİLTRE KULLANIM ZORUNLULUĞU KARARI UYGULAMA ESASLARI 1- DURUM TESPİTİ 2010/03 sayılı Mahalli Çevre Kurulu Kararı nda stokerli sistem binalar için filtre kullanım zorunluluğu
DetaylıİÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7
İÇİNDEKİLER 1 Projenin Amacı... 1 2 Giriş... 1 3 Yöntem... 1 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6 5 Kaynakça... 7 FARKLI ORTAMLARDA HANGİ RENK IŞIĞIN DAHA FAZLA SOĞURULDUĞUNUN ARAŞTIRILMASI Projenin Amacı : Atmosfer
DetaylıMALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z
MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet
DetaylıYAPILARDA DERZLER VE SIZDIRMAZLIK MALZEMELERİ
YAPILARDA DERZLER VE SIZDIRMAZLIK MALZEMELERİ Genel: Derz sözcüğü bir sistemi oluşturan parçaların birleştirildiği, yapıştırıldığı çizgi şeklindeki bölümleri tanımlar. Derzler dar ya da geniş, yatay ya
DetaylıK MYA 8 ÜN TE III KARBON H DRATLAR 3. 1. GENEL YAPILARI VE ADLANDIRILMALARI 3. 2. MONOSAKKAR TLER 3. 3. D SAKKAR TLER
ÜN TE III KARBON H DRATLAR 3. 1. GENEL YAPILARI VE ADLANDIRILMALARI 3. 2. MONOSAKKAR TLER 3. 3. D SAKKAR TLER 31 BU ÜN TEN N AMAÇLARI Bu üniteyi çal flt n zda; Karbon hidratlar n genel yap lar n, adland
DetaylıX +5 iyonunda; n = p + 1 eflitli i vard r. ATOM VE PER YOD K CETVEL ÖRNEK 15: ÖRNEK 16:
A ÖRNEK 15: I. X +5 iyonunun proton say s, nötron say s ndan 1 eksiktir II. 14 Y 2 iyonunun elektron say s, X +5 iyonunun elektron say s ndan 6 fazlad r Buna göre X elementinin izotopunun atom ve kütle
DetaylıİKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM Yrd.Doç.Dr. Okan Fıstıkoğlu DEÜ, SUMER
0/18 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM Yrd.Doç.Dr. Okan Fıstıkoğlu DEÜ, SUMER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI İZMİR BULUŞMASI 26 OCAK 2007 1/18 İklim Değişikliği 970 Atmosferdeki CO 2 konsantrasyonu
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU
T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU Temmuz 2014 OZON NEDİR Ozon (O 3 ) üç tane oksijen atomunun birleşmesi ile oluşmaktadır. Ozon, atmosferde
DetaylıANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR
ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR Bu rapor Ankara Emeklilik A.Ş Gelir Amaçlı Uluslararası Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım
Detaylı15-797989.qxp 10/17/08 1:19 PM Page U1. IQ8Quad. Her ortam için do ru dedektör. IQ8Quad alg lama prensipleri. Yang n alg lama teknolojisi
15-797989.qxp 10/17/08 1:19 PM Page U1 IQ8Quad Her ortam için do ru dedektör IQ8Quad alg lama prensipleri Yang n alg lama teknolojisi 15-797989.qxp 10/17/08 1:19 PM Page 2 02 03 Do ru seçim Hiçbir yang
DetaylıBOYAR MADDELERDE AKTİF KARBONUN ADSORPLANMA ÖZELLİĞİNE HİDROJEN PEROKSİTİN ETKİSİ
TÜBİTAK BİDEB KİMYA LİSANS ÖĞRENCİLERİ KİMYAGERLİK, KİMYA ÖĞRETMENLİĞİ, KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BİYOMÜHENDİSLİK ARAŞTIRMA PROJESİ KİMYA 3 (Çalıştay 2012) KİMYA PROJE RAPORU GRUP AKTİF PROJE ADI BOYAR MADDELERDE
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KONU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ
11. SINIF KNU ANLATIMLI 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KNU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ 2 2. Ünite 4. Konu 3. A rl k Merkezi - Kütle Merkezi A nn Çözümleri su 1. BM fiekil I fiekil
DetaylıKĐMYA DENEYLERĐNDE AÇIĞA ÇIKAN GAZLAR KÜRESEL ISINMAYA ETKĐ EDER MĐ? Tahir Emre Gencer DERS SORUMLUSU : Prof. Dr Đnci MORGĐL
KĐMYA DENEYLERĐNDE AÇIĞA ÇIKAN GAZLAR KÜRESEL ISINMAYA ETKĐ EDER MĐ? Tahir Emre Gencer DERS SORUMLUSU : Prof. Dr Đnci MORGĐL KÜRESEL ISINMA NEDĐR? Đnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi
Detaylıönce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir
önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir 2002 May s ay nda yap lan Birleflmifl Milletler Çocuk Özel Oturumu öncesinde tüm dünyada gerçeklefltirilen Çocuklar çin Evet Deyin kampanyas na Türkiye
DetaylıKÜRESEL KARBONDĐOKSĐT KONSANTRASYONLARI ÖLÇÜMLERĐ ARAŞTIRMA UYDUSU OCO
KÜRESEL KARBONDĐOKSĐT KONSANTRASYONLARI ÖLÇÜMLERĐ ARAŞTIRMA UYDUSU OCO Ahmet Cangüzel Taner Fizik Yüksek Mühendisi Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ( acant@taek.gov.tr ) Küresel ısınma ve iklim değişikliği
DetaylıK MYA GAZLAR. ÖRNEK 2: Kapal bir cam kapta eflit mol say s nda SO ve NO gaz kar fl m vard r. Bu kar fl mda, sabit s - cakl kta,
K MYA GAZLAR ÖRNEK 1 : deal davran fltaki X H ve YO gazlar ndan oluflan bir kar fl m, 4,8 mol H ve 1,8 mol O atomu 4 8 içermektedir. Bu kar fl m n, 0 C ve 1 atm deki yo unlu u,0 g/l oldu una göre, kütlesi
DetaylıCO RAFYA. DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 :
CO RAFYA DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 : K rk nc paralel üzerindeki bir noktan n hangi yar mkürede yer ald afla dakilerin hangisine bak larak saptanamaz? A) Gece-gündüz süresinin
DetaylıYrd. Doç. Dr. Güray Doğan
17.02.2017 Yrd. Doç. Dr. Güray Doğan Bugün: Hava kirliliği ölçekleri Yerel Kentsel Bölgesel Kıtasal Küresel Hava Kirliliği Ölçekleri Neden ölçeksel tanımlarız? Boyutları bilmek çözüm için para ve zaman
Detaylı2016 Ocak ENFLASYON RAKAMLARI 3 Şubat 2016
2016 Ocak ENFLASYON RAKAMLARI 3 Şubat 2016 Ocak 2016 Tüketici Fiyat Endeksi ne(tüfe) ilişkin veriler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Şubat 2016 tarihinde yayımlandı. TÜİK tarafından aylık
DetaylıMOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY
MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY brahim ERCAN * 1- GENEL B LG : Motorlu tafl t sürücüleri kurslar, 5580 say l Özel Ö retim Kurumlar Kanunu kapsam nda motorlu tafl
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
DetaylıELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU
ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU Hazırlayan Sosyolog Kenan TURAN Veteriner Hekimi Volkan İSKENDER Ağustos-Eylül 2015 İÇİNDEKİLER Araştırma Konusu
DetaylıÖğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen
Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi
DetaylıTÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)
TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel
DetaylıTEST 10. Afla daki noktal yerlere uygun sözcükleri bularak cümleyi tamamlay n z. 1. Dünya n n flekli...
TEST 10 Tamamlama Afla daki noktal yerlere uygun sözcükleri bularak cümleyi tamamlay n z. 1. Dünya n n flekli... 2.... Dünya ya s ve fl k verir. 3. Uzayda insan n yaflad bilinen tek gök cismi... d r. 4.
Detaylı5.2 CEPHE PANEL 5.2.1 K YÜZÜ METAL M NERAL YÜN YALITIMLI SANDV Ç PANEL. 5.2.1.1 DÜfiEY CEPHE PANEL UYGULAMASI
5.2 CEPHE PANEL Resim 5.16 Mineral yün cephe paneli 5.2.1 K YÜZÜ METAL M NERAL YÜN YALITIMLI SANDV Ç PANEL Is, su, ses yal t m ve yang n güvenli i özelliklerini bünyesinde bar nd ran mineral yün yal t
DetaylıTuz-Klor Jeneratörleri. [ Tuzun Tarihi ]
Tuz-Klor Jeneratörleri [ Tuzun Tarihi ] TUZUN TAR H Tuz, hava ve su ile birlikte insan vücudunun düzgün çal flmas için gerekli üç temel unsurdan biridir. Dünyada, yeralt ndaki tuzlu kaynak sular içinde,
DetaylıI.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ
I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ Meteorolojik şartlar, hava kirliliğinin sadece can sıkıcı bir durum veya insan sağlığı için ciddi bir tehdit olduğunu belirler. Fotokimyasal dumanın negatif etkileri
DetaylıCO RAFYA SICAKLIK. Kavram Dersaneleri 6. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir.
CO RAFYA SICAKLIK ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir. 2500 saat 2250 saat 1750 saat 2000 saat 2500 saat 2750 saat 3000 saat 3250 saat Bu haritadaki
DetaylıANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ
ANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ Sanaz Lakestani, Gülen Güllü Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü E mail: ggullu@hacettepe.edu.tr Amaç Bu çalışmada Ankara ilininin
DetaylıİÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç
SAKARYA 2011 İÇERİK Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç Yanma prosesinin incelenmesi ve temel yanma ürünleri Sıkıştırmalı
DetaylıBinalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar
Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar Mak.Y.Müh. Nuri ERTOKAT Türkiye Gazbeton Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Çalışmamızın isminden de anlaşılacağı gibi Avrupa
DetaylıG ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl
220 ÇEfi TL ADLARLA ÖDENEN C RO PR MLER N N VERG SEL BOYUTLARI Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl Primi,Has lat Primi, Y l Sonu skontosu)
DetaylıAraflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama
21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas
DetaylıDEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ
Orman ve Su İşleri Bakanlığından: DEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Maksat, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Maksat MADDE 1 (1) Bu Tebliğin maksadı, küçük yerleşim yerlerinde son kullanıcıya ulaşan
DetaylıİSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ
İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ Deneyde dolu alan tarama dönüşümünün nasıl yapıldığı anlatılacaktır. Dolu alan tarama
DetaylıTasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor?
Tasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor? Doç.Dr. Nilgün GÖRER TAMER (Şehir Plancısı) Her fakülte içerdiği bölümlerin bilim alanına bağlı olarak farklılaşan öznel
DetaylıTÜRK BORÇLAR VE TÜRK T CARET KANUNU TASARILARI
YAZILAR TÜRK BORÇLAR VE TÜRK T CARET KANUNU TASARILARI PROF. DR. ERDO AN MORO LU (*) Türk Borçlar Kanunu Tasar s ndan sonra Türk Ticaret Kanunu Tasar s da Türkiye Büyük Millet Meclisi ne sunulmufl bulunmaktad
DetaylıPROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ. PROJE EKĠBĠ Süleyman SÖNMEZ Ercan AKÇAY Serkan DOĞAN. PROJE DANIġMANLARI
TÜBĠTAK-BĠDEB LĠSE ÖĞRETMENLERĠ (FĠZĠK, KĠMYA, BĠYOLOJĠ VE MATEMATĠK) PROJE DANIġMANLIĞI EĞĠTĠMĠ ÇALIġTAYLARI LĠSE-1 (ÇALIġTAY 2011) FĠZĠK GRUP SES-2011 PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ
DetaylıToprak kirliliğini tanımlamadan önce toprak kalitesi vurgulanmalı
Toprak Kirliligi Toprak kirliliğini tanımlamadan önce toprak kalitesi vurgulanmalı Toprağın maruz kaldığı en önemli tehdit unsurları Toprak kirliliği Olağan şartlarda toprak ortamında bulunmayan madde
Detaylı6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur.
SES DALGALARI 1. Kesik koni biçiminde k vr lm fl bir mukavvan n dar k sm kula a tutuldu unda sesin daha iyi duyulmas sesin mukavvan n yüzeyinde çarp p yans mas n n bir sonucudur. Di erleri sesin iletimi
DetaylıBalans Vanalar Termostatik Radyatör Vanalar. www.gedikdokum.com
www.gedikdokum.com Balans Vanalar Termostatik Radyatör Vanalar Is tma sistemlerinin balanslanmas sayesinde tüm sisteme do ru zamanda, gerekli miktarda debi ve dolay s yla gereken s her koflulda sa lanabilir.
DetaylıKAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI
KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI PVD Kaplama Kaplama yöntemleri kaplama malzemesinin bulunduğu fiziksel durum göz önüne alındığında; katı halden yapılan kaplamalar, çözeltiden yapılan kaplamalar, sıvı ya
Detaylıstandartlar Standartlar ve Sertifikalar sertifika
standartlar Standartlar ve Sertifikalar sertifika Standartlar ve Sertifikalar.1. Genel Önceki bölümlerde paslanmaz çeliklere ait pek çok özellikler, standartlar ve karfl l klar hakk nda baz bilgiler verilmiflti.
DetaylıSOSYAL GÜVENL K REFORMUNDA ASKERL K BORÇLANMASI
SOSYAL GÜVENL K REFORMUNDA ASKERL K BORÇLANMASI Resul KURT* I. G R fi 5510 say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanunu 16.06.2006 tarih ve 26200 say l Resmi Gazetede yay nlanm flt r. 5510 say
Detaylıfiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)
over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda
DetaylıALÇAK GERĐLĐM TESĐSLERĐNDE KULLANILAN HALOJENDEN ARINDIRILMIŞ YANGINA DAYANIKLI KABLOLAR
ALÇAK GERĐLĐM TESĐSLERĐNDE KULLANILAN HALOJENDEN ARINDIRILMIŞ YANGINA DAYANIKLI KABLOLAR ÖZET Gürol UÇAR gurol@emekcable.com Emek Kablo San. ve Tic.Ltd.Şti. Elektrik tesisatlarında kullanıma yönelik kablolarla
Detaylı2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ KINIK SONUÇ RAPORU
1 2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ KINIK SONUÇ RAPORU Tarih: 10 Aralık 2010 Yaklaşık Katılımcı Sayısı: 40 Katılımcı listesindeki Sayı: 38 Katılımcı Düzeyi ve Profili: 2 3 4 Dağıtılan Belgeler:
DetaylıKıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği
Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği Dursun Yıldız SPD Başkanı 2 Nisan 2016 Giriş Gelişmenin ve karşı duruşun, doğuya karşı batının, kuzey kıyısına karşı güney kıyısının, Afrika ya karşı
DetaylıMADEN HUKUKU İLE İLGİLİ İDARİ YARGI KARARLARI VE MEVZUAT
I MADEN HUKUKU İLE İLGİLİ İDARİ YARGI KARARLARI VE MEVZUAT HARUN HAKAN BAŞ Ankara 2009 II Yay n No : 2195 Hukuk Dizisi : 1031 1. Bas Eylül 2009 - STANBUL ISBN 978-605 - 377-113 - 5 Copyright Bu kitab n
DetaylıEnerji Tasarrufunda İnovatif Çözümler
Isı Yalıtımı Enerji Tasarrufunda İnovatif Çözümler Terma Enerji Verimliliği nin temel politikası, en yeni teknolojileri, kaliteli hizmet anlayışıyla bir araya getirerek enerji verimliliği uygulamalarını
DetaylıCO RAFYA AKARSULAR. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir.
CO RAFYA AKARSULAR ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir. K ÖRNEK 2 : Bir nehrin deltas ndan, on y ll k bir biriktirme kesiti al narak incelenmifltir. Bu inceleme sonucunda
DetaylıTepetarla Mahallesi Demiryolu Mevkii Sar mefle Beldesi zmit - Kocaeli / TURKEY Tel: 00 90 262 371 57 00 Fax: 00 90 262 371 57 01 montel@montel.com.
Tepetarla Mahallesi Demiryolu Mevkii Sar mefle Beldesi zmit - Kocaeli / TURKEY Tel: 00 90 262 371 57 00 Fax: 00 90 262 371 57 01 montel@montel.com.tr www.montel.com.tr kullan m k lavuzu users manual onderhoudsvoorschrift
DetaylıFerritik Martenzitik Ostenitik Ferritik-Ostenitik (dubleks) Çökeltme sertleşmesi uygulanabilen alaşımlar
Doğru malzeme seçimi ve kullanımı bir imalat sürecinde dikkat edilmesi en önemli hususların başında gelir. Yanlış malzeme kullanımı, imalat sürecini olumsuz etkileyebileceği gibi; maliyetlerin artmasına,
DetaylıK atma de er vergisi, harcamalar üzerinden al nan vergilerin en geliflmifl ve
ÖZEL MATRAH fiekl NE TAB ALKOLLÜ ÇK SATIfiLARINDA SON DURUM H.Hakan KIVANÇ Serbest Muhasebeci Mali Müflavir I. G R fi K atma de er vergisi, harcamalar üzerinden al nan vergilerin en geliflmifl ve modern
DetaylıÜRÜN GÜVENLĐK BĐLGĐ FORMU
Sayfa 1/7 Düzenlenme tarihi: 26.09.2007 1 Ürün ve firma tanıtımı Ürün adı: DONA KLOR 60 Ürünün uygulama alanı: Havuz Kimyasalı Üretici/Tedarikçi:UKM Uğur Kimya Makina Bilgi merkezi: UKM Uğur Kimya Makina
DetaylıMAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA
MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 SUPAP SİSTEMLERİ 1. KÜLBÜTOR MEKANİZMASI Eksantrik milinden aldığı hareketle silindirlerde emme ve egzoz zamanlarının
DetaylıDeneysel Verilerin Değerlendirilmesi
Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi Ölçme-Birimler-Anlamlı Rakamlar Ölçme: Bir nesnenin bazı özelliklerini (kütle, uzunluk vs..) standart olarak belirlenmiş birimlere göre belirlenmesi işlemidir (ölçüm,
DetaylıBulunduğu Kaynaştırma
İşitme Engelli Öğrencilerin Bulunduğu Kaynaştırma Ortamlarında Fiziksel Düzenlemeler Araş. Gör. Duygu BÜYÜKKÖSE Araş. Gör. Hüseyin KOÇ Doç. Dr. Hasan GÜRGÜR ÖZEK 2015, Anadolu Üniversitesi Giriş İşitme
DetaylıAYDIN TİCARET BORSASI
AYDIN TİCARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE MAYIS 2015 TÜRKİYE NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211
Detaylıa) Birim sorumluları: Merkez çalışmalarının programlanmasından ve uygulanmasından sorumlu öğretim elemanlarını,
NİĞDE ÜNİVERSİTESİ TÜRKÇE ÖĞRETİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu yönetmeliğin amacı, Niğde Üniversitesine bağlı olarak kurulan
DetaylıMADENCĠLĠK SEKTÖRÜNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI
TC. TEKĠRDAĞ VALĠLĠĞĠ Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü MADENCĠLĠK SEKTÖRÜNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI 12 OCAK 2011 MALKARA/TEKĠRDAĞ SU KĠRLĠLĠĞĠ: Yeryüzündeki sular, güneşin sağladığı
DetaylıUzay Keflfediyoruz. Günefl Sistemi Nerede? Her Yer Gökada Dolu! n yaln zca biri! evrendeki sonsuz Dünya bizim evimiz ve
uzayi kesfet 13/2/6 19:35 Page 34 Uzay Keflfediyoruz n yaln zca biri! de in is kc gö da y sa evrendeki sonsuz Dünya bizi eviiz ve ister isiniz? ak n ta z r la flu renek, ko Evrendeki adresiizi ö Her Yer
Detaylı4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır.
SOLUNUM SİSTEMİ Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji besinlerden karşılanır. Hücre içerisinde besinlerden enerjinin üretilebilmesi için,
DetaylıKırsal Kalkınmada Yönetişim. Şanlıurfa Örneği Ülker Şener-Evren Aydoğan
Kırsal Kalkınmada Yönetişim Şanlıurfa Örneği Ülker Şener-Evren Aydoğan Çalışmanın arka planı Amaç: Kırsal kalkınmada yönetişim mekanizmalarının nasıl işlediği ve hangi araçların kullanıldığı Urfa özgülünde
DetaylıKYM454 KĠMYA MÜHENDSĠLĠĞĠ LAB-111 ATOMĠZER DENEYĠ
KYM454 KĠMYA MÜHENDSĠLĠĞĠ LAB-111 ATOMĠZER DENEYĠ PÜSKÜRTMELĠ KURUTMA (Spray Drying) 1. Deneyin amacı ve temel prensipler 2. Deney sisteminin fotoğrafları ve teknik resmi 3. Deney yöntemi 4. Deney sisteminin
DetaylıHava Kirliliği ve Kirleticiler
Hava Kirliliği ve Kirleticiler Hava kirliliği, atmosferdeki bir veya daha fazla kirleticinin insan, bitki ve hayvan yaşamına; ticari veya kişisel eşyalara ve çevre kalitesine zarar veren miktar ve sürelerde
DetaylıGÜVENLİK VERİ ÇİZELGESİ
Basım tarihi: 07.05.2012 Sayfa 1 nin 5 BÖLÜM 1: Kimyasal maddenin/karışım ve şirketin/üstlenenin kimlikleri Ürün adı Madde veya karışımın ilgili tespit edilen kullanımları ve tavsiye edilmeyen kullanımları
Detaylı