BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK

Transkript

1 BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK Bakım ve onarım hizmetleri; makine, tezgâh ve tesislerin daha uzun sürelerle, arızasız ve problemsiz olarak çalışmasını, beklenmedik arızalar sebebiyle tehlikeli durumların ortaya çıkmaması, istenmeyen olaylara, kazalara, yaralanmalara, malzeme hasarlarına, zaman kaybına sebep olmaması için yapılan planlı ve düzenli çalışmalardır. Bakım ve onarım işlerinin yapılmasında hedef: 1 - Sistemin düzgün çalışmasını sağlamak, 2- Makine ve Tesisin ömrünü uzatmak, 3- Beklenmedik arızalar sebebiyle kazalar meydana gelmesini önlemek için arıza ve kaza olmadan, tespit yapıp gerekli önlemleri almaktır. Bakım ve onanm çeşitleri: 1- Arızı vuku buldukça (problem ortaya çıktıkça) yapılan bakın ve onarım, 2- Problem ortaya çıkmadan yapılan (Programlı) bakım ve onarım, a) Parça değişikliği yapmadan bakım, b) Ömrü bitmiş parçalar değiştirilerek yapılan bakım, BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE ÇOK RASTLANAN KAZA TÜRLERİ: Yapılan istatistikler, tamir, bakım ve onarım çalışmaları esnasında çok fazla sayıda kazaların meydana geldiğini göstermektedir. Bu kazalar, tamir ve bakım çalışmalarının yeterli emniyet tedbiri alınmadan yapılmış olmasından kaynaklanmaktadır. Bakım ve onarım işlerindeki kazalar en çok, işe başlamadan önce ve işin bitiminde meydana gelmektedir. 1- Elektriğe çarpılma: a) Sistemin enerjisinin kesilmemiş olmasından, b) Ortamın çok iletken bir ortam olmasından, c) Kullanılan seyyar elektrikli cihazların izolasyonunun uygun olmamasından, d) Seyyar aydınlatma lambalarının düşük gerilimli(24 Volt) olmamasından kaynaklanmaktadır. 2- Hareketli kısımlarda yaralanma: (Kayış-kasnak sistemleri, dişli, kaplin, operasyon noktalarında yaralanma şeklinde). Bu tür kazalar daha çok makine veya tezgah durdurulmadan koruyucu donanımları sökülerek tamir bakım yapılıyor olmasından dolayı meydana gelmektedir. 3- Zararlı zehirli gaz, toz ve sisler dolaysıyla zehirlenme ve boğulmalar: Çalışma yapılan yerde uygun havalandırma yapılmaması veya yeterli olmamasından meydana gelmektedir. 4- Parlama, patlama, yanma şeklinde meydana gelen kazalar: Parlama patlama yanma ihtimali bulunan işyerlerinde çalışmaya başlamadan önce, parlama ve patlamaya karşı tedbir alınmadan çalışılması sonucu ortaya çıkmaktadır. 5- Düşme şeklindeki kazalar: Yüksekte yapılan çalışmalarda uygun platform ve iskele kullanamamasından veya bunların yeterli korkulukları olmamasından kaynaklanmaktadır. 6- Kişisel koruyucu malzemeler: Baret, eldiven, emniyet ayakkabısı, emniyet kemeri, temiz hava maskesi gibi kişisel koruyucu malzemelerin kullanılmaması kaza ve etkilenmeler meydana gelmektedir.

2 BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE KAZALARIN MEYDANA GELİŞ SEBEPLERİ: 1- Yapılan çalışmaların aceleye getirilmesi, planlı yapılmaması, 2- Gerekli yerlerden izin alınmaması, izin veren makamların gerekli tedbiri almaması, 3- Uzman kişilerin veya ekiplerin bulunamaması, (Ani durumlarda bulunamaması ve kim bulunursa onla çalışma yapılması) veya ekiplerin noksan oluşu, 4- Çalışma ortamının uygun aydınlatılmamış olması, 5- Bakım onarın öncesinde gerekli tedbirlerin alınmamış olması, işe hemen başlanması, 6- Yapılan bakım ve onaran işlerinin uygun çalışma yerlerinde ve koşullarında yapılmamış olması, 7- İşin bitiminde, daha önce sökülmüş olan emniyet tedbirlerinin tekrar yerleştirilmeden kontrol edilmesi, 8- Çalışmalar esnasında uygun kişisel koruyucuların kullanılmaması, (Emniyet kemeri, baret, vb.) BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK TEDBİRLERİ A-YÖNERGELERDE VE TALİMATLAR: İşyerlerinde, bakım onaran işlemleri için bir sistem yerleştirilmeli, talimatlar ve yönergeler hazırlanmalıdır. Çalışma izin şartları net olarak belirlenmeli, işi yapanların, bundan sorumlu olanların, böyle izinleri imzalayacak kişilerin açık ve net bir şekilde belirlenmesi, bu kişilerin de doğru ve etkin karar vermeleri gerekmektedir. Bakım onarım çalışmalarına izin verilmesi hususunda bir sistem kurulmalıdır. Bu sistemde; yöneticilerin, işçilerin ve diğer şahısların uymaları gerekli tedbirler ve şartlar açık ve net bir şekilde belirlenmelidir. Bu sistemde; Yapılacak iş, İşi kimin denetleyeceği, Alınacak güvenlik tedbirleri, İşe başlamadan önce çalışanlar tarafından alınacak gerekli tedbirler, (Örneğin; kilitleme aygıtlarının takılması, tehlike uyarı levhalarının asılması gibi) Çalışma alanının güvenli olup olmadığının tespiti ve güvenli hale getirilmesi, Çalışma izninin kaldırılmasından önce yapılması gerekli işlemlerin belirtilmesi ve bu işlemlerin kimler tarafından yapılacağı, açık olarak yazılmalıdır. Bakım ekibine eğitim verilmesi; İşyerinde bulunan makineler ve bunların tehlikeleri, Bakım işlerinde uyulacak kurallar, Bakım ve onarım sırasında takip edilecek yöntemler, Kullanılması gereken kişisel koruyucular, hususlarında yeterli eğitim verilmelidir. B-MUAYENE VE BAKIM PROGRAMI: Tesis, makine, alet ve koruyucuları güvenli çalışma durumunda tutacak şekilde periyodik muayene, bakım ve onaran programları yapılmalıdır. Programlanarak zamanında yapılan bakım ve onaranlar ile çalışma esnasında meydana gelebilecek olan arızalar daha önceden giderilmektedir. Hazırlanan programlarda yapılacak işlemler ile gerekli olan malzeme ve personelinde belirlenmesi gerekmektedir.

3 C- ETKİLİ KONTROL VE DENETİM ; İşyerinde bakım ve onarın işlerinin yapılması esnasında etkili bir DENETİM SİSTEMİ kurulmalıdır. Otokontrol mekanizmaları geliştirilmelidir. (Çünkü insanlar sadece bilmedikleri için hata yapmazlar. Daha çok bildikleri konularda da hata yaparlar. Bu tür hataların yapılmaması için de uygun denetim mekanizmalarının geliştirilmesi, kurulması ve çalıştırılması gereklidir.) BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE ALINACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ 1. İşyerinde çalışanlar; bina veya bina kısmanda, inşaatta, makinede tesisatta, alette ve edevatta göreceği noksan veya tehlikeli durumu, amirine veya bakım ve onaran işleriyle görevli olanlara hemen bildirecek ve işveren de bu kusurları en kısa zamanda ve uygun şekilde giderecektir. 2. Bakım ve onarım işlerinin yapılabilmesi için, koruyucu tertibatın kaldırılması gerektiği hallerde, bunlar makine durdurulduktan ve onarım işlerinden sorumlu olanlardan izin alındıktan sonra kaldırılacak ve onarım işlerinden sorumlu kişi onarılan makine, cihaz veya tesisatın çalışmasına izin vermeden önce, koruyucu tertibatın uygun şekilde tekrar yerlerine konulup konulmadığım kontrol edecektir. 3. Bakım ve onarım işlerinde, uygun ve yeterli bir aydınlatma sağlanacak ve gerektiğinde özel aydınlatma yapılacak, bakım ve onarım işleriyle görevli işçilere, alev geçirmez el lambaları verilecektir. 4. Bakım ve onarım işleri ile görevlendirilenlere, yapılacak işlerin gerektiği bütün aletleri alabilecek büyüklükte ve işyerindeki platform veya diğer yüksek yerlere tehlikesizce çekebilecek takım çantaları veya kutulan verilecek, bakım ve onarım işlerinde kullanılan büyük aletlerin taşınması için, özel el arabaları bulundurulacaktır. 5. Bina ve tesisatta yapılacak bakım ve onarım işlerinde de, geçici olarak uygun ve güvenli sabit merdivenle platformlar, geçit veya iskeleler yapılacaktır. 6. İşyerlerinde bakım ve onarım işleri, bu yerlerdeki çalışmalar durdurulmadan yapıldığı hallerde, gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır. 7. Kuyu veya diğer yeraltı tesislerinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde; zararlı, zehirleyici, boğucu veya parlayıcı gaz veya sıvıların tehlikeli bir şekilde toplanacakları göz önünde bulundurularak gerekli ve yeterli güvenlik tedbirleri alınacaktır. Bu gibi yerlerde, tecrübeli ve usta işçiler çalıştırılacak, bunlara uygun kişisel koruma teçhizatı verilecek ve tecrübeli bir veya birden fazla gözlemci görevlendirilecektir. 8. Hendek, çukur ve diğer kazı işlerinin yapıldığı yerlere, uygun şekilde payandalar ve korkuluklar yapılacak ve buralara, geceleri ışıklı uyarma levhaları konulacaktır. 9. Sürekli olarak transmisyonla çalışılan işyerlerinde, bakım ve onarım sırasında boşa alınan kayışlar, sabit kancalara veya uygun diğer tertibata takılacaktır. 10. Basınçlı kazanlar ve kaplar, basınç altında iken onarılmayacaktır. 11. Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolar içinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde; işçilere maskeler, solunum cihazları ile emniyet kemerleri gibi uygun kişisel korunma araçları verilecek ve iş süresince tank veya depo ağızlarında bir gözlemci bulundurulacaktır. 12. Onarılacak depo veya tanklar, başka depo veya tanklarla bağlantılı bulunduklarında, bağlantı borularının vanaları, güvenli bir şekilde kapatılacak veya bu borular sökülerek bağlantı ağızları, kör tapa veya kapaklarla kapanacaktır. 13. Onarılacak tank veya depoların içinde mekanik karıştırma tertibatı bulunduğu hallerde, bakım ve onanma başlanmadan önce, karıştırıcı tertibatın güç kaynağı ile bağlantısı kesilecek ve karıştırıcılar, uygun şekilde takozlanacak, desteklenecek veya bağlanacaktır.

4 14. Tehlikeli sıvıların bulunduğu tank ve depolar, en geç yılda bir defa kontrol edilecek ve onarımda bunlar tamamen boşaltılacak, bağlantı boruları sökülecek veya uygun kör tapalarla tıkanacak veya vanaları kapatılacaktır. Dışarıdan temizlenemeyen büyük depolara işçilerin girmesi gerektiği hallerde, bu işçilere; çizme, eldiven, gözlük, elbise veya temiz hava maskesi gibi uygun kişisel korunma araçları verilecek ve depo ağzında, işin süresince bir gözlemci bulundurulacaktır. İçinde işçilerin çalışmakta olduğu küçük depo veya kapak yerlere, gerektiğinde sürekli olarak ve uygun şekilde temiz hava verilecektir. 15. Tehlikeli maddelerin taşındığı boru ve kanalların onarım işleriyle görevlendirilen işçilere, taşman maddelerin özelliklerine uygun kişisel korunma araçları verilecek ve işçiler bunları çalışırken kullanacaklardır. 16. Parlayıcı veya patlayıcı maddeler taşınmış olan kaplara, üzerinde kaynak veya oksijenle kesme işi yapılmadan önce, bunlar buharla veya diğer bir usul ile temizlenecek, zararlı veya tehlikeli gazların, kap içinde kalıp kalmadığı kontrol edilecek ve kaplar, karbondioksit veya azot veya asal gazlar veya benzerleri ile doldurulacak, oksijenle kesme işleri yapıldığı sürece bu gazlardan biri, yavaş yavaş verilecektir. 17. Korkuluklu platformlarla çalışılması imkanı sağlanamayan ve 4 metreden fazla yüksekliği bulunan binaların dış kısımlarında, çatılarında ve benzeri yüksek yerlerde, bakım veya onarım işleriyle her türlü bina sökme ve yıkma işlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alınacak ve çalışan işçilere, uygun baret, emniyet kemerleri ve bağlama ipleri gibi kişisel korunma araçları verilecek ve işçiler bunları kullanacaklardır. ÇEKİÇLE ÇALIŞMA YAPILIRKEN UYULACAK TEDBİRLER Aşınmış ve ezilmiş çekiç kullanılmamalı Gevşek ve çatlak saplı çekiç kullanılmamalı Çekiç ağzının kenarları ile malzemeye vurulmamalı çekiç başı malzemeye paralel şekilde vurulmalı, İyi su verilmiş sert çekiç ile sert çelik malzemeye vurmamalı Malzemeyi tutmak için özel tutucu maşalar kullanılmalı Ahşap saplan budaksız, elyaflı ağaçtan uygun biçim ve boyutta olmalı, kenarları yuvarlatılmış, kıymıksız olmalı, Bozulan ve çapaklanan çekiç başları eğe veya zımpara taşı ile düzeltilmeli, TORNAVİDA İLE ÇALIŞMA YAPILIRKEN UYULACAK TEDBİRLER Vida başına göre uygun tornavida seçilmeli Tornavida saplarının pürüzlenmemesine dikkat edilmeli Tornavidaya çekiçle vurulmamalı Tornavida ucu keski ucu gibi bilenmemeli Tornavida zımba, kama, keski manivela gibi kullanılmamalı Malzeme kol üstünde veya bacakta tutularak tornavida kullanılmamalı ANAHTARLAR İLE ÇALIŞMA YAPILIRKEN UYULACAK TEDBİRLER Ağzı bozulmuş anahtar kullanılmamalı Anahtar iterek değil çekerek kullanılmalı Küçük anahtarlar fazla zorlanmamalı (Anahtar özel olarak yapılmış değilse) Anahtara çekiç vurulmamalı Anahtar başka amaçla (Çekiç veya manivela gibi) kullanılmamalı

5 EĞELER İLE ÇALIŞMA YAPILIRKEN UYULACAK TEDBİRLER Yapılacak işe uygun olmalı Metal bileziği bulunan sağlam saplan olmalı Eğeler manivela gibi kullanılmamalı Eğelenecek malzeme sağlam bir şekilde bağlanmalı. Küçük eğeler fazla bastırılmamalı Talaşlar (Elle değil) fırça ile temizlenmeli Eğelerden (Eski eğelerden) zımba keski vs. yapılmamalı KESKİLER İLE ÇALIŞMA YAPILIRKEN UYULACAK TEDBİRLER Keski başında oluşacak çapaklar zımpara taşı veya eğe ile temizlenmeli Küçük parçaların sıçrama ihtimaline karşı koruyucu gözlük kullanılmalı Keski ve çekiç sıkıca tutulmalı. Keski başının ve çekiç yüzünün yağlı ve kaygan olmamasına dikkat edilmeli RASPALAR İLE ÇALIŞMA YAPILIRKEN UYULACAK TEDBİRLER Raspalar diğer aletlerden ayrı saklanmalı Sapsız raspa kullanılmamalı Vücuda doğru raspalama yapılmamalı. İş parçası mengeneye bağlanmalı, elle tutulmamalı Raspa manivela gibi kullanılmamalı MANİVELE VE SÖKME ALETLERİ Yapılacak işe uygun seçilmeli, Bu aletler kullanılırken kayarak diğer şahıslara zarar verilmemeli, Sert çelikten yapılmamalı, Destek olarak tahta, plastik veya yumuşak malzeme kullanılmalıdır. HAVYALAR Havyalar kullanılmıyorken prizden çekilmeli, Uygun havalandırma yapılmalı, İş parçası pense veya kelepçe ile tutulmalı. Bu işte çalışanların kanda kurşun tahlili yapılmalı PENSELER, TEL MAKASLARI VE KISKAÇLAR ile keskin tel, yay gibi malzeme kesilirken telin uçlarından biri uygun şekilde sabit hale getirilmelidir. SEYYAR ELEKTRİK LAMBALARI uygun evsafta olmalı, düşük gerilimle çalışmalıdır. SEYYAR ELEKTRİKLİ EL ALETLERİ çift izolasyonlu olmalıdır.

6