ÖZET ...DEĞERLENDĐRMELER...

Transkript

1 ÖZET Kasım ayında tüketici fiyatları yıllık artış oranı, puan düşerek yüzde 7,3 olarak gerçekleşmiştir. Bu gerilemede işlenmemiş gıda fiyatlarındaki olumlu gelişme belirleyici olmuştur. Ayrıca giyim fiyatlarının aylık bazda mevsimsel ortalamalarının altında bir artış göstermesi de enflasyondaki düşüşe katkıda bulunmuştur. Gerek giyim hariç temel mallarda gerekse hizmetlerde enflasyonun ana eğiliminde bir yavaşlama gözlenmiştir. Bu gelişmeler sonucunda temel enflasyon göstergeleri de aşağı yönlü bir seyir izlemiştir....değerlendđrmeler... Kasım ayında tüketici fiyatları sabit seyrederken yıllık enflasyon yüzde 7,3 ye gerilemiştir. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranı önceki aya kıyasla sırasıyla,33 ve,7 puanlık azalış göstererek yüzde 7, ve yüzde 7, olarak gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, enflasyondaki düşüşün gıda ve temel mal grupları kaynaklı olduğu gözlenmektedir. Bu dönemde söz konusu grupların tüketici enflasyonuna katkısı bir önceki aya kıyasla sırasıyla,3 ve,13 puan azalmıştır. Öte yandan, enerji ve hizmet gruplarının katkısı sınırlı oranda artmıştır. TÜFE Đşlenmemiş Gıda, Al. Đç. ve Tütün Dışı TÜFE TÜFE ÖKTG-H ÖKTG-I Hizmet fiyatları Kasım ayında yüzde,3 oranında artmış ve grup yıllık enflasyonu yüzde 7,9 ya yükselmiştir. Alt gruplara bakıldığında yıllık enflasyonun haberleşme ve ulaştırma hizmetlerinde gerilerken kira ve diğer hizmetlerde yükseldiği gözlenmektedir. Özellikle sağlık hizmetleri fiyatlarında Kasım ayında yüksek bir artış kaydedilmiştir. Hizmet enflasyonu yüksek seviyesini korumakla birlikte, mevsimsellikten arındırılmış veriler ana eğilimde yavaşlamaya işaret etmektedir. Temel Mal Hizmet Diğer Hizmetler Ulaştırma Hizmetleri Lokanta ve Oteller Haberleşme Hizmetleri Kira I

2 Temel mal grubu yıllık enflasyonu Kasım ayında,3 puanlık düşüşle yüzde,7 ye gerilemiştir. Bu gelişmede büyük ölçüde giyim grubu etkili olmuştur. Bayramın da etkisiyle sezon girişlerinin Ekim ayına kayması sonucunda mevsimsel ortalamaların üzerinde artış kaydeden giyim fiyatlarında Kasım ayında düzeltme gözlenmiştir. Temmuz ayından itibaren artış eğiliminde olan dayanıklı tüketim malları fiyatları Kasım ayında, oranında azalırken bu düşüşte otomobil ve beyaz eşya fiyatları etkili olmuştur. Giyim dışı temel mallarda ise yıllık artış oranındaki yükseliş devam etmiştir. 1 Otomobil Elektrikli ve Elektriksiz Aletler Mobilya - - Giyim ve Dayanıklı Hariç Temel Mallar Giyim Dayanıklı Mal Altın Hariç Kasım ayında enerji fiyatları yüzde, oranında artmıştır. Bu artışın büyük bir kısmı belediyelerce belirlenen su tarifelerindeki yükselişten kaynaklanmıştır. Bunun yanında, bu dönemde tüp gaz, katı yakıt ve akaryakıt fiyatlarında da artış gözlenmiştir. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonu, puan artarak yüzde, e yükselmiştir. Öte yandan, Aralık ayı başında LPG fiyatlarında gözlenen artış grup yıllık enflasyonunu belirgin oranda yükseltebilecektir. 1 Gıda Enerji Đşlenmemiş Gıda Đşlenmiş Gıda Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1,3 puanlık düşüşle yüzde 9,77 ye gerilemiştir. Bu gelişmede taze meyve-sebze kaynaklı olmak üzere işlenmemiş gıda grubu belirleyici olmuştur. Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise yıllık enflasyon grup geneline yayılan fiyat artışlarına bağlı olarak yüzde 11,3 a yükselmiştir. Sonuç olarak, işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu Kasım ayında, puan düşerek yüzde,93 olmuştur. Đşlenmiş gıda fiyatları ise bu dönemde yüzde,9 oranında artarken grup yıllık enflasyonu yüzde 7,3 e gerilemiştir. Yıllık enflasyondaki düşüşün peynir ve diğer süt ürünleri başta olmak üzere alt gruplar geneline yayıldığı gözlenmiştir. II

3 Aylık Yüzde Değişim Yıllık Yüzde Değişim Kasım 13 Kasım Kasım 13 Kasım TÜFE,1,3 7,3,37 1. Mallar -,, 7,7,13 Enerji, -,, 1, Gıda ve Alkolsüz Đçecekler -1,3 -, 9,77,3 Đşlenmemiş Gıda -3, -1,7,93-1,7 Taze Meyve-Sebze -, -,, -,1 Diğer Đşlenmemiş Gıda 1,7-1, 11,3, Đşlenmiş Gıda,9 1, 7,3 9,13 Ekmek ve Tahıllar,,1,,99 Diğer Đşlenmiş Gıda, 1,7,1, Enerji ve Gıda Dışı Mallar,1 1,,9 3,79 Temel Mallar,9 1,1,7, Dayanıklı Mallar -,31 -,1,, Dayanıklı Mallar (Altın Hariç) -, -,1 7,9,1 Alkollü Đçecekler ve Tütün -,,1 13,,97 Altın -1, -,1 -,7-1,13. Hizmetler,3,7 7,9 7, Kira,,7,3,3 Lokanta ve Oteller,,7 9, 9, Ulaştırma Hizmetleri -,3 -, 7,7, Haberleşme Hizmetleri,1,3,,37 Diğer Hizmetler*, -,9,7, 3. Temel Göstergeler Đşlenmemiş Gıda, Al. Đç. ve Tütün Dışı TÜFE,3,7, 7, ÖKTG-H,1,9 7,,1 ÖKTG-I,3, 7,,73 *Diğer hizmetler: Kira, lokanta ve oteller, ulaştırma ile haberleşme hizmetleri dışında kalan hizmet endeksi. III

4 ...ÜFE Kasım ayında üretici fiyatları yüzde, oranında artmış, grup yıllık enflasyonu yüzde,7 ye gerilemiştir. Bu dönemde, tarım fiyatları yüzde,7 artmıştır. Bu artışta, meyve-sebze üretici fiyatlarındaki yükseliş etkili olurken canlı hayvan fiyatları geçen aya kıyasla yatay seyretmiştir. Petrol Ürünleri Hariç Đmalat Sanayi 1 Aylık % Değişim, 3 Aylık Hareketli Ortalama Yıllık % Değişim (Sağ Eksen) Tarım Bitkisel Ürünler ile Meyve ve Sebze Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ür Kasım ayında imalat sanayi fiyatları yüzde,7 oranında artmıştır. Bu yükselişte ana metal fiyatları etkili olmuştur. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatları yıllık enflasyonu yüzde 7,33 e yükselmiştir. MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, Kasım ayında fiyat artışları imalat sanayi geneline yayılırken ara ve sermaye malları fiyat artışlarının ön plana çıktığı gözlenmiştir. Ara malları fiyatlarındaki yükselişte demir ve çelik fiyatları belirleyici olurken sermaye malları fiyatları temelde özel amaçlı makine fiyatlarına bağlı olarak yükselmiştir. - Sermaye Malları Ara Malları - Dayanıksız Tüketim Malları Dayanıklı Tüketim Malları IV

5 ...TABLOLAR Kasım Ayı TÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Ağırlık 13 Aylık Yıllık Aylık Yıllık TÜFE,1 7,3,3,37 Gıda ve Alkolsüz Đçecekler,9-1,3 9,77 -,,3 Alkollü Đçecekler ve Tütün,7 -, 13,,1,97 Giyim ve Ayakkabı,3 3,7,, 7, Konut 1,,,1, 11,9 Ev Eşyası 7,,,97,1,97 Sağlık,,7,7 -, 1, Ulaştırma 17,99 -,, -,97,1 Haberleşme, -,1,,,9 Eğlence ve Kültür,9,, -,3,97 Eğitim 1,91,,,7,7 Lokanta ve Oteller,1, 9,,7 9, Çeşitli Mal ve Hizmetler,1,1,3,,9 Kaynak: TÜĐK. Kasım Ayı ÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Ağırlık 13 Aylık Yıllık Aylık Yıllık ÜFE,,7 1, 3, Tarım 1,3,7, -,9 -,73 Bitkisel, Meyve ve Sebze Ürünleri,7,3,1 -,1-1,3 Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünler,7,3 -,, -,3 Sanayi 3,,7,9,,9 Madencilik 3, -,3 11,3,7,97 Đmalat 7,1,7 7, -, 1, Petrol Ürünleri Hariç Đmalat 9,3,7 7,1 -,9 1,1 Petrol ve Ana Metal Ürünleri Hariç Đmalat,1, 7,33 -,,1 Elektrik, Gaz ve Su, -, -, 3, 7,3 MIGS Sınıflamasına Göre ÜFE Gelişmeleri (Aylık Yüzde Değişim) Kas. Ara. Oca.13 Şub.13 Mar.13 Nis.13 May.13 Haz.13 Tem.13 Ağu.13 Eyl.13 Eki.13 Kas.13 Yıllık Ara Malları -,3 -,,,37,73 -,3, 1,3 1,33 1, 1,7 -, 1,, Sermaye Malları,9,3, 1,19 1,1,7, 1,1 1,9, 1,7 -,7 1, 11,1 Dayanıklı Tüketim Malları -1,,9 -,97 -,9,1 -,9-1,, -, 1,39,3 -,,3 1,9 Dayanıksız Tüketim Malları -,3 -,17,19,7 1,,,7,,31 1,,37,71,3, Enerji 1,7 -,,33-7,3 1,17 -,, 1,,1-1,11 3,3 -,71 -,3-3,7 Bu rapor, fiyat istatistiklerinin Türkiye Đstatistik Kurumu (TÜĐK) tarafından yayımlanmasını izleyen iş günü içinde yayımlanmakta ve TCMB nin bir önceki ayın enflasyon rakamlarına ilişkin ilk görüşlerini ifade etmekte olup, resmi fiyat istatistiklerinin açıklanması ile Para Politikası Kurulu toplantısı arasında geçen süre zarfında aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. V