ÜNİTE 10. Hormonlar. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler
|
|
- Ata Nazlı
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ÜNİTE 10 Hormonlar Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Hormonların nasıl yapıldığını ve hangi yollarla etkili olduklarını bilecek, Hipotalamusun hormon salınımlarını kontrol edici faktörleri öğrenecek, Hipofiz ve troid bezi tarafından salınan hormonları ve etkilerini açıklayabilecek, İnsülin ve glukagonun vücuttaki fonksiyonlarını ve glukoz üzerine etkilerini bilecek, Adrenal korteks hormonları ile seks hormonlarının etkilerini açıklayabileceksiniz. İçindekiler Giriş Hormonların Yapılması, Kana Salınımı ve Etki Şekli Hipofiz Hormonları Tiroid Hormonları Para tiroid Hormonu Pankreas Hormonları Steroid Hormonlar Adrenal Korteks Hormonları Seks Hormonları Bazı Doku Hormonları Özet Değerlendirme Soruları Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar Öneriler Konuyu daha iyi anlayabilmeniz için enzimler konusu ile karşılaştırın. Düşüncelerinizi analiz ediniz.
2 1. GİRİŞ Özel bezler tarafından kana salgılanan ve kan yolu ile ulaştıkları organ ve dokuları fonksiyon düzenleyici bir etki meydana getiren ve çok düşük miktarları ile görev yapan organik bileşikler "hormon" olarak tanımlanır. Hormon kelime olarak "uyarma" anlamına gelmektedir. Hormonları konu edinen tıp dalına "endokrinoloji" denilir. Endokrinoloji hormonlarla ilgili olarak hormonları yapan endokrtin bezlerinin yapılarını, hormonların niteliklerini, dokulardaki etkilerini, normal azalma ve artma hallerini, bunun sonucu olarak da dokularda ve bütün vücutta meydana gelen değişiklikleri ve normal gelişmelerin düzeltilmesi için gerekli çareleri inceleyen bilim dalıdır. Hormonlar; aminoasid, polipeptit, protein yapısında veya steroid yapıda olabilirler. 2. HORMONLARIN YAPILMASI, KANA SALINIMI VE ETKİ ŞEKLİ Hormonların yapım ve kana salınımı bir sıra dahilinde kontrol mekanizmasına bağımlı olarak meydana gelir. Hormonlar özel bir bezden kana salınır ve bu yolla etki edeceği hedef dokuya taşınırlar. Hormon sentezi kontrol sisteminin en üst basamağında beyin tabanını teşkil eden "Hipotalamus" yer alır. Hipotalamusa varan herhangi bir sinirsel uyarım, buradan mekanizmayı işleten çok az miktarlardaki özel hormonların salınımına yol açar. bunlara "Releasing Factor" denir. Salınan bu hormonlar sinir lifleri aracılığı ile beynin orta yerinde bulunan kemik boşluğu içine yerleşmiş bulunan hipofiz bezinin ön lobuna ulaşırlar. Hipotalamustan salınan her salgılama faktörü, hipofiz bezinin ön lobundan özel bir hormonun salınımına yol açar. Sonra bu özel hormonlar hedef dokulara giderek, hedef dokunun kendine özgü hormonların salınımını uyarırlar. Hipotalamus uyarıcı faktörlerin yanı sıra inhibe edici faktörleri de salgılar. Hipotalamus'un kontrolü altında bulunan hiyerarşik hormonal etki mekanizmasını gösteren şema aşağıya çıkarılmıştır
3 Sinirsel Uyarım Hipotalamus Sinirsel Uyarım Hipofiz Orta lobu Hipofiz ön lobu MSH Hipofiz arka lobu Oksitosin Vazopressin FSH LH TSH PROLAKTN (PRL) ACTH Tiroid bezi Growth Hormon (GH) Adrenal korteks Testisler Överler Kemikler Pankreas Hücreleri Seksle ilgili dokular Glukagon Kaslar - Karaciğer ve diğer dokular Karaciğer Açıklama ACTH : Adrenokortikotropik hormon TSH : Tirotropik hormon LH : Luteinize eden hormon FSH : Folikülü stimüle eden hormon MSH : Melanositleri stimüle eden hormon GH : Growth hormon Hormonların Etki Şekli: Araştırmalar hormonların iki değişik yoldan etkili olduğunu göstermektedir. Bunlardan birincisini "hormon reseptör sistemi", ikincisini ise "hücre içi protein sentez sistemi" oluşturmaktadır. Özellikle hipofiz ön lob hormonları olan, adrenokortikotropik hormon (ACTH), triodi stimüle eden hormon (TSH), luteinleştiren hormon (LH), folikülü stimüle eden hormon (FSH), arka lob hormonlarından vazopressin, paratiroid hormonu, glukogan, epinefrin, sekretin, hipotalamustan salınan faktörler hormon reseptör sistemi yoluyla etki yapan hormonlardır. Hücre içi protein sentez yoluyla etki yapan hormonlar, steroid yapıda olan hormonlardır.? Hormonların oluşumu ve kana salınımı nasıl olmaktadır?
4 3. HİPOFİZ HORMONLARI Hipofiz bezi ön, orta ve arka lob olmak üzere üç kısma ayrılır. Her lob etkisi bakımından birbirinden farklı hormonlar salgılar. Hipofiz hormonları polipeptid veya protein yapısındadırlar. Hipofiz ön lob hormonları yavaş fakat devamlı etki gösteren hormonlar oldukları halde, arka lob hormonları çabuk ve kısa süreli etkiler gösterirler Hipofiz Ön Lob Hormonları Tirotropik hormon (TSH): Tiroid bezini uyararak tiroid hormonlarının biosentezini ve kana geçmesini hızlandırır. Tiroidi stimüle eden hormon da denilmektedir. Hipotalamusun kontrolü altındadır. Adrenokortikotropik hormon (ACTH): Hipotalamustan salınan kortikotropin releasing faktör'ün kontrolü altındadır. Böbrek üstü bezlerinin korteks kısmının hormonlarının salgılanmasını uyarır. Bu hormonlar kortizol, kortikosteron ve daha az olmak üzere kortizon ve deoksikortikosterondur. 39 amino asitten oluşan polipeptid yapısındadır. Folikülü Stimüle Eden Hormon (FSH): Glikoprotein yapısındadır. Kadınlarda foliküllerin olgunlaşmasını sağlar ve bunu ovulasyona hazırlar. eksikliğinde menstruasyon bozukluğu ve kısırlık görülür. Hipotalamusun kontrolü altındadır. Luteinize Eden Hormon (LH): Bu hormon kadınlarda FSH ile birlikte olgunlaşan foliküllerin östrojen hormonlar salgılamasını, ovulasyonu ve korpus luteum teşekkülünü sağlar. Progesteron salınımını uyarır. Prolaktin (PRL): Protein yapısındadır. Kadında meme bezlerinin gelişmesini ve süt salgılanmasını sağlar. Ayrıca LH ile birlikte gebeliğin devamı için gerekli bir hormon olan progesteronun salgılanmasını hızlandırır. Growth Hormon (GH): Büyüme hormonu da denir. protein yapısındadır. Gelişmeyi sağlayan büyüme hormonu bir çok doku üzerine ve özellikle kas, yağ dokusu, kıkırdak ve bağ dokusu üzerine etki eder. Büyüme hormonu bu etkisini Vücutta mevcut tüm hücrelerin protein sentezini arttırarak. Yağların mobilizasyonunu arttırarak, ki böylece yağların kullanımına olanak sağlar. Vücutta karbonhidrat kullanımını azaltarak gösterir
5 Çocukluk çağında büyüme hormonu yetersiz olursa "Dwarfism" denilen cücelik oluşur. Hipofiz bezinin normalden çok miktarda büyüme hormonu sentez etmesi halinde gelişme çağındakilerde gigantism (devlik) görülür. Yetişkinlerde ise el, kol, bacak ve yüz gövdeye oranla çok uzar. Bu hale "akromegali" denir Hipofiz Orta Lob Hormonları (MSH) α ve β şekilleri bilinmektedir. Bir çok canlıda cilt renginin çevrenin rengine uymasını sağlayan "melanosit" pigmentleri vardır. Bu hormon melanositler aracılığı ile "melanin" denilen pigmentin depo edilmelerini arttırır. İnsandaki etkisi bilinmemektedir Hipofiz Arka Lob Hormonları Hipotalamusta sentez edildikten sonra hipofiz arka lobunda sentez edilen ve peptit yapısında olan hormonlar iki tanedir: 1. Vazopressin, 2. Oksitosin. Vazopressin: Kan basıncını yükseltir ve suyun böbrek tübüllerinde geri emilmesini arttırdığı için idrar miktarını azaltır. Bu nedenle "antidiüretik hormon" da denilir. Bu hormon eksikliğinde (diapedes insipidus'ta) günlük idrar miktarı çok artar. Oksitosin: Uterusun kasılmasını sağlar. Bu sebeple hekimlikte doğumu kolaylaştırmada kullanılır. Bundan başka laktasyon esnasında meme bezlerinin süt salgılamasını da arttırır.? Aşağıda sağ sütunda gösterilen hormonlar, sol sütundaki hangi vücut fonksiyonlarında etkili olmaktadır? Dokuların büyüme ve gelişmesi FSH Folikülün olgunlaşması Prolaktin Doğum sonrasında süt bezlerinde Growth hormon süt oluşumu
6 4. TİROİD HORMONLARI Tiroid bezi boğazın ön tarafında larinksin hemen altında, trakeanın iki yanında ufak bir ara kısımla birbirine bağlanmış iki lobdan ibaret bir bezdir. Ağırlığı gr kadardır. Tiroid bezi, tiroid hormonları denilen, "triiyodotironin" ve "tiroksin" yapımını ve kana salınımını sağlar. Tiroid hormonlarının başlıca etkisi vücut dokularının metabolik çalışmalarını arttırma şeklindedir. Yani bazal metabolizmayı arttırırlar (Bazal metabolizma, vücudun m 2 'si başına sarfedilen oksijen hacmi veya meydana gelen ısı enerjisinin kilokalori cinsinden ifadesi demektir). Tiroid hormonları "triglobulin" şeklinde depo edilir. Hidroliz edildiğinde hormon etkisi gösteren triiyodotironin (T 3 ) ve tetra iyodotironin'e (T 4 ) parçalanır. Kanda α-globulin fraksiyonlarına bağlı olarak taşınır. Tiroid hormonları, genel olarak protein sentezini arttırırlar. Bu nedenle dokuların büyümesini sağlarlar. Karbonhidrat metabolizmasının birçok kademesini hızlandırarak kan glukozunu yükseltir, yağ metabolizması da hızlanır. Tiroid hormonları sistolik tansiyonu arttırır, diastolik kan basıncını düşürürler, kalp atışı hızlanır. Tiroid bezinin normalden fazla çalışmasına "hipertiroidi" denir. Bazal metabolizma artar. Kan glukoz düzeyi normale göre biraz daha yüksektir. Tipik belirtilerden birisi gözlerin dışa fırlamasıdır. Bu hale "exophtalmos" denilir. "Hipotiroidizm"de bazal metabolizma düşer. Gelişme çağındaki organizmada metabolizma yavaşlar, gelişmede boçukluklar, zekâda gerileme görülür. Buna "kretenizm" denilir. Yetişkinlerde ise bu belirtilerin görülmesine "miksödem" denir. Tiroid hormonları karaciğerde transaminasyon ve deaminasyon yoluyla pirüvik asit ve analoglarına dönüşürler.? Tiroid hormonlarının etkilerini ve eksiklik ile fazlalık durumlarını açıklayınız. Kalsitonin: Tiroid bezinden ve daha az olmak üzere paratiroid bezinden salgılanan ve tirokalsitonin veya kalsitonin adı verilen bir hormonda, kalsiyumun kemik depolarından mobilizasyonunu inhibe etmek suretiyle kanın kalsiyum düzeyini azaltır. Bunun yanı sıra kan fosfatlarının da düşmesine neden olur. Polipeptit yapısındadır
7 5. PARATİROİD HORMONU (PARATHORMON) Birtek polipeptid zincirinden ibaret paratiroid bezinden salgılanan bir hormondur. Parathormon kan plazmasının kalsiyum ve fosfat düzeylerinin normal sınırlar içinde kalmasında etkilidir. Başlıca kemiklere ve böbrek tubulilerine etki eder. Ca +2 iyonlarının kemikler tarafından alınmasını, bağırsaklardan emilmesini ve böbreklerden geri emilmesini arttırır, fosfat iyonlarının böbreklerden geri emilimini azaltır, yani fosfat atılımına yol açar. 6. PANKREAS HORMONLARI 6.1 İnsülin Pankreasın langerhans adacıklarının β-hücreleri tarafından salgılanır. A ve B zincirleri denen birbirine iki adet disulfit bağı ile bağlanmış peptid zincirlerinden meydana gelmiştir. insülinin karbonhidrat, lipit, protein ve nükleik asit metabolizmaları üzerine etkisi vardır. İnsülin karbonhidrat metabolizması üzerine hem glukozun hücrelere, özellikle kas, karaciğer ve yağ dokusu hücrelerine girişini kolaylaştırmak, hem korbonhidrat metabolizmasında rolü olan bazı enzimleri aktive etmek suretiyle etki eder. İnsülin kan glukoz düzeyini azaltır. Bu etki dokularda glikojenez enzimlerini aktive etmesinden, glikojenoliz enzimlerini ise inhibe etmesinden ileri gelir. Glikoneogenezi baskılar. İnsülinin protein ve lipit metabolizmaları üzerine de önemli etkileri vardır. İnsülin glukozdan başka amino asitlerin de hücre içine girişini kolaylaştırır ve ribozomlarda polipeptit sentezini arttırır. İnsülin yetmezliğinde kan şekeri yükselerek "Diabetes Mellitus" denen şeker hastalığı tablosu ortaya çıkar. Bu durumda şekerin yeteri kadar kullanılmaması sonucunda, beyin dışında kalan organlar daha çok lipit ve proteinlerden enerji elde etmeye yönelirler. Protein sentezi yavaşlar. Dokular glukozu yeterince kullanamadığı için glukoz idrarla dışarı atılır. Yağ asitleri oksidasyonunun artmasına bağlı olarak "ketozis" meydana gelir. Hastalarda glukozun idrarla atılmasından dolayı daha fazla suya, şekerin yeteri kadar kullanılmaması sonucu daha fazla yemeğe ve glukozun atılabilmesi için daha fazla idrar çıkarmaya gerek duyulur. Bu üç belirtiye polidipsi, polifaji ve poliüri denilir
8 6.2. Glukagon Pankreasın Langerhans adacıklarının α-hücrelerinde meydana gelir. Yapısı 29 amino asitten ibaret tek bir polipeptit zincirinden oluşur. Glukagon, insülinin aksine, kan şekeri düzeyini yükseltir. Bu etkisini glikojenolizi uyararak ve glikoneogenezisi hızlandırarak gerçekleştirir. Glukagonun kalp gücünü arttırıcı, safra akımını çoğaltıcı, mide salınımını inhibe edici bir rolü de vardır.? İnsülin ve glukogan arasındaki farkı biyokimyasal olarak açıklayınız. 7. STEROİD HORMONLAR Genel özellik olarak yapılarında siklopentanoperhidrofenantren halkası bulunduran hormonlardır. 8. ADRENAL HORMONLAR 8.1. Adrenal Korteks Hormonları Böbrek üstü kabuğu hormonları denilen bu hormonlardan iki grup önemlidir. Glukokortikoidler ve mineral kortikoidler. Glukokortikoidler: Bu grup hormonların en önemlisi "kortizol" veya "hidrokortizon"dur. "Kortizon" da diğer bir glukokortikoiddir. Glukokortikoidler karaciğerde karbonhidrat olmayan maddelerden ve özellikle proteinlerden glikojen teşekkülünü (glikoneogenez) arttırırlar. Protein biosentezini ve yağların yanmasını hızlandırırlar. Ekstrahepatik dokudaki proteinlerin parçalanması sonucu serbest hale geçen amino asitlerin karaciğer tarafından alındığı, glukoneogenez için kullanılmayanların yeni protein sentezi için kullanıldıkları görülür. Lenfatik dokularda antikor yapımında azalma olur. Kortikosteroidlerin bu etkisine "immünosupressif" etki denilir. Glukokortikoidlerin salınımı ACTH (Adrenokortikotropik hormon) kontrolü altındadır
9 Glukokortikoidler kemiklerden kalsiyum mobilizasyonuna neden olurlar. Mineral kortikoidler: Mineral kortikoidler Na +, K + ve Cl - iyonlarının hücre içi ve hücre dışı sıvılarındaki dağılışını ve böbreklerden idrarla atılmalarını düzenlerler. En önemlisi "aldosteron" olan mineral kortikoidler sodyumun retansiyonunu, potasyumun sekresyonunu sağlar. Ekstrasellüler sıvıdaki potasyum miktarı düşer. Az aldosteron salınımı halinde bunun tersi olur ve potasyum artar. Aldosteron'un yanısıra çok az olarak Mineral kortikoid etkisi gösteren kortikosteron ve deoksikortikosteron gibi maddeler vardır. Mineral kortikoidler de ACTH'nın kontrolü altındadır.? Adrenal korteksten salınan hormonların görevleri nelerdir? 8.2. Adrenal Medulla Hormonları Böbrek üstü bezinin medulla kısmının hormonları sekonder bir amin olan epinefrin (adrenalin) ve primer bir amin olan neropinefrin (noadrenalin)'dir. Norepinefrine metil (-CH 3 ) eklenmesiyle epinefrin teşekkül eder. Epinefrin ve neopinefrin organizmaya şırınga edildiği zaman karaciğerde glikojenoliz ve kaslarda glikoliz hızlanır, dolayısıyla kandaki glukoz ve laktik asit miktarları artar. Kan glukozunun artması sonucunda glukozüri görülür. Norepinefrinin glikojenik etkisi epinefrininkinden 20 defa daha azdır. Neopinefrinin kan basıncını artırma etkisi vardır.? Epinefrin ve neopinefrin hormonlarının benzerlik ve farklarını söyleyiniz. 9. SEKS HORMONLARI Seks hormonları kadın ve erkekte, sekonder seks karakterlerinin oluşumuna yol açan, üreme siklusunu, bununla ilgili üretim organlarının büyüme ve gelişimini sağlayan steroid yapıda hormonlardır. Erkek seks hormonları (androjenler) ve dişi seks hormonları (estrojenler) olarak ikiye ayrılır
10 9.1. Androjenler Erkek cinsiyet hormonları olan androjenler 19 C. atomu içerirler ve en önemlileri "testosteron" dur. Androjen hormonlar hem asetil Co-A'dan hem kolesterolden teşekkül edebilirler. Androjen hormonlar erkek cinsiyet organlarının ve sekonder erkeklik cinsiyet karakterlerinin gelişimini sağlarlar. Normal idrarda testosteron bulunmaz, fakat testosteron'un metabolizma ürünleri olan ve androjenik aktivite gösteren bazı diğer bileşikler bulunur. Bu bileşiklerin en önemlisi androsterondur. Bunlar daha sonra sulfatlarla veya glukoronidlerle konjugasyona uğrayarak idrarla dışarı atılır Estrojenler 18 karbon atomu içeren dişi cinsiyet hormonlarıdır. Bu hormonlar özellikle overlerde sentezlenir. Başlıca estrojenler; estron, β-estradiol ve Estriol'dur. Hipofizin gonadotrapik hormonlarının etkisiyle salgılanan estrojen hormonlar, dişi cinsiyet organlarını ve sekonder cinsiyet kararkterlerini geliştirir, menstruasyonu sağlarlar. Estrojenlerin sentezinde asetil-co-a ön maddedir. Bu sentez kolesterol ve androjenler üzerinden geçerek yürür. Estrojenler karaciğerde glukoronatla glukoronozid ve sulfatla birleşerek suda çözünün bileşikler halinde idrarla dışarı atılırlar. Estrojenlerden başka dişi seks hormonları olarak "korpus luteum hormonu, relaksin ve plesenta laktojen" gibi hormonlar da bulunmaktadır. Progesteron: Pregnan türevi olan progesteron 21 karbon atomu içerir. Korpus Luteum adı verilen menstrual siklusun ikinci devresi sırasında meydana gelen hücreler topluluğu geniş ölçüde "progesteron" ve "estrojen" salınımına yol açar. Salınan progesteron daha önce estrojen tarafından hazırlanmış bulunan "endometrium" da yumurtanın yerleşmesi için gerekli mukus salınımını sağlar. Progesteron gebeliği sağladığı gibi ovariumda yeni bir folikülün olgunlaşmasına engel olur ve süt bezlerini geliştirir.? Androjen ve östrojenleri sıralayıp, Testosteron ve estrojeninlerin etkilerini anlatınız
11 10. BAZI DOKU HORMONLARI Bazı maddeler etki yönünden hormon gibi hareket ettikleri halde tam anlamı ile hormonlar sınıfına girmezler. Bazıları şunlardır: Gastrin: Mide pilor mukozası tarafından salgılanan polipeptit yapısında bir hormondur. HCl salgılanmasını uyarır. Sekretin: Duedonum mukozasında teşekkül eden 27 amino asitten oluşur. Pankreas salınımını uyarır. Kolesistokinin-pankreozimin: Kolesistokinin safra kesesinin salgılanarak boşalmasını sağlayan ve duedonumda sentez edilen bir hormondur. Pankreozimin ise pankreasın sindirim enzimlerinin balgılanmasını arttırır. Angiotensin I (Hipertensin): Böbrekten kana salgılanan "renin" adlı enzimin etkisiyle α2-globulin'den teşekkül eder. Angiotensin I'den lösin ve histidin amino asitlerinin ayrılmasıyla angiotensin II meydana gelir. Bu madde kan basıncını yükseltir, aldosteron salgısının düzenlenmesinde önemli rolü vardır. Bradikinin: Damar genişletici etkisi dolayısıyla kan basıncını düşürür. Düz kasların kasılmalarını da etkiler. Bunlardan başka amin yapısında olan doku hormonları da vardır. Bunlar: Histamin, seretonin, tiramin, asetil kolin, 4 amino bütirik asittir. Özet Özel bezler tarafından kana salgılanan ve kan yolu ile ulaştıkları organ ve dokularda fonksiyon düzenleyici olarak çok düşük miktarları ile görev yapan organik bileşiklere "uyarma" anlamına gelen "hormon" denilir. Hormonlar, çok az miktarları ile etki etmeleri ve biyolojik katalizör gibi davranmaları nedeniyle enzimlere çok benzemekle beraber bazı yönlerden farklıdırlar. Bunları kısaca şöyle özetleyebiliriz: 1. Hormonlar etki gösterdikleri organdan başka bir organda sentezlenirler. 12. Hormonlar kullanılmadan önce dolaşıma salgılanırlar. 3. Yapısal olarak hormonun mutlaka protein olması gerekmez. Küçük popipeptit, tek aminoasit veya steroid yapıda bir kimyasal madde olabilir
12 Hormonlar protein yapıda ve steroid yapıda olmak üzere iki büyük sınıfa ayrılırlar. Hormonların etkisini gösterdikleri hedef dokudaki aktivitesi başlıca dört faktör tarafından düzenlenir. 1. Sentezlendiği bezdeki sentez oranı veya ondan salgılanış oranı, 2. Bazı hallerde gerekli olan plazma içindeki özel transport sistemleri, 3. Hücre zarındaki reseptör sayısı, 4. Karaciğer ve böbrekler tarafından parçalanma hızı. vücutta bulunan bezler arasında da bir denge sözkonusudur. Örneğin ön hipofizin tiropik hormonlarının hedef bezlerle olan ilişkisi gibi. Hormonlar etkileşimi genellikle iki şekilde gösterirler: Hormon-reseptör sistemi ve hücre içi protein sentez sistemi. Değerlendirme Soruları 1. Aşağıdaki hormonlardan hangisi hipofiz bezinin arka lobundan salınır? A) FSH B) LH C) Vazopressin D) ACTH E) TSH 2. Süt salgılanmasını sağlayan hormon hangisidir? A) FSH B) LH C) Büyüme hormonu D) Prolaktin E) Progesteron 3. Bazal metabolizmayı hızlandıran hormonlar hangileridir? A) Tiroid hormonları B) Hipofiz hormonları C) Adrenal korteks hormonları D) Adrenal medulla hormonları E) Seks hormonları
13 4. Böbreklerde Na + 'un retansiyonunu ve K + 'un sekresyonunu sağlayan hormon hangisidir? A) Epinefrin B) Aldosteron C) Kortikosteron D) Norepinefrin E) Kortizol 5. Kan şekeri düzeyini düşüren hormon hangisidir? A) Kalsitonin B) Parathormon C) Aldosteron D) Glukagon E) İnsülin 6. Karaciğer dokusunda glukoneogenezisi arttırarak kan şekerini arttıran hormonlar aşağıdakilerden hangisidir? A) Epinefrin B) Norepinefrin C) İnsülin D) Glukokortikoidler E) Mineral kortikoidler 7. Plazma kalsiyum ve fosfat düzeylerinin normal sınırlar içinde kalmasını sağlayan hormon hangisidir? A) TSH B) Parathormon C) ACTH D) Oksitosin E) MSH
14 8. Dwarfizm denilen cücelik hali aşağıda sayılan hormonlardan hangisinin eksikliğinde görülür? A) Tiroid hormonu B) Prolaktin C) Growth hormon D) Parathormon E) Kalsitonin Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar BİNGÖL, Gazanfer. Biyokimya, Ankara: Mis Matbaası, YENSON, Mutahhar. İnsan Biyokimyası, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları No.128, TEKMAN, Ş. Öner N. Genel Biokimya, Fatih Yayınevi, İstanbul,
E DOK O RİN İ S İ S S İ T S EM
ENDOKRİN SİSTEM Prof.Dr. Erdal ZORBA Kontrol sistemleri Sinir sistemi Hızlı, anlık değişim ve yanıtlar Endokrin sistem Saniyelerden aylara kadar süren etki ve yanıt endokrin sistem hormonal iletişim 2
DetaylıENDOKRİN SİSTEM. Selin Hoca
ENDOKRİN SİSTEM Selin Hoca HORMON NEDİR? Endokrin sistemi oluşturan iç salgı bezlerinin (endokrin bez) salgıladığı özel sinyal taşıyan salgılardır. Organik maddelerdir. Hormonların etki ettikleri doku
DetaylıSunum planı. Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid ve Pankreas hormonları
Dr. Suat Erdoğan Sunum planı Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid ve Pankreas hormonları Hipofiz bezi (hypophysis) Hipofizial çukurlukta bulunur (sella turcica) 9 adet hormon üretir İki bölümü vardır: Anterior
DetaylıGENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM
GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM 1) Aşağıdaki hormonlardan hangisi uterusun büyümesinde doğrudan etkilidir? A) LH B) Androjen C) Östrojen Progesteron D) FUH Büyüme hormonu E) Prolaktin - Testosteron 2)
Detaylı1. Üretildikleri yerden hedef doku ve organlara kan ile taşınırlar. 2. Her hormonun etkilediği hücre, doku ve organ farklıdır.
ENDOKRİN SİSTEM (HORMONLAR) HORMANLARIN ÖZELLİKLERİ 1. Üretildikleri yerden hedef doku ve organlara kan ile taşınırlar. 2. Her hormonun etkilediği hücre, doku ve organ farklıdır. 3. Hormonlar az miktarda
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER)
11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZ) Her bir böbreğin üst kısmında bulunan endokrin bezdir. Böbrekler ile doğrudan bir bağlantısı
DetaylıSalgısını görev yerine bir salgı kanalıyla ulaştıran bezlerdir. Gözyaşı, tükrük, süt ve ter bezleri bu gruba girer.
ENDOKRİN SİSTEMİ Çok hücrelilerde vücudun uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlayan sistemlere düzenleyici sistemler denir. Düzenleyici sistemler endokrin sistem ve sinir sisteminden oluşur. A. SALGI BEZLERİ
DetaylıENDOKRİN BEZ EKZOKRİN BEZ. Tiroid bezi. Deri. Hormon salgısı. Endokrin hücreler Kanal. Kan akımı. Ter bezi. Ekzokrin hücreler
ENDOKRİN SİSTEM Endokrin sistem, sinir sistemiyle işbirliği içinde çalışarak vücut fonksiyonlarını kontrol eder ve vücudumuzun farklı bölümleri arasında iletişim sağlar. 1 ENDOKRİN BEZ Tiroid bezi EKZOKRİN
DetaylıENDOKRİN (HORMONAL) SİSTEM
ENDOKRİN (HORMONAL) SİSTEM HORMONLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ Her canlının kendisi tarafından oluşturulur. Ancak dışarıdan alındığında da etkilidirler. Çok az miktarlarda dahi etkilidirler. (Bu özellikleri
DetaylıHipotalamus hormonları. Leptin 1/30/2012 HİPOFİZ ÖN LOP HORMONLARI. Growth hormon : Büyüme hormonu Somatotropin
Hipotalamus hormonları Hipotalamik hormonlar, ön hipofiz hormonlarının sentezini ve sekresyonunu düzenler. Hipotalamik hormonlar, hipotalamik-hipofizer sistemin kapillerlerindeki hipotalamik sinir uçlarından
DetaylıKONU 5 ENDOKRİN SİSTEM
KONU 5 ENDOKRİN SİSTEM 1 ENDOKRİN SİSTEM Endokrin sistem, sinir sistemiyle işbirliği içinde çalışarak vücut işlevlerini kontrol eder ve vücudun farklı bölümleri arasında iletişim sağlar. 2 TANIMLAR Vücutta
DetaylıEndokrin sistem fizyolojisi
Endokrin sistem fizyolojisi Endokrin sistem Vücuttaki 3 ana fonksiyon ile yakın ilişkilidir. 1. Vücut sıvılarındaki kimyasal maddelerin konsantrasyonunun, protein, lipit ve karbonhidrat metabolizmasının
Detaylı(İÇ SALGI BEZİ) ENDOKRİN SİSTEM
Homeostazi : Canlı içindeki çeşitli fiziksel ve kimyasal değerlerin belirli bir aralıkta tutulmasıdır. Hormonlar yoluyla çeşitli mesajlar, kan üzerinden beden üzerine dağıtılır. Hormonlar, belirli bir
Detaylı4 Endokrin Sistem ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler. Bu üniteyi çalıştıktan sonra,
ÜNİTE 4 Endokrin Sistem Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Amaçlar Hipofiz bezi ve hormonlarını, Tiroid bezi ve hormonlarını, Adrenal korteks hormonlarını, Adrenal medulla ve katekolamin salgısını, Seks hormonlarını,
DetaylıENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA
ENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA ADRENAL BEZ MEDULLA BÖLGESİ HORMONLARI Böbrek üstü bezinin öz bölgesi, embriyonik dönemde sinir dokusundan gelişir bu nedenle sinir sisteminin uzantısı şeklindedir. Sempatik
DetaylıEndokrin farmakoloji 1 (hipofiz hormonları, tiroid hormonları, adrenal korteks hormonları) Prof. Dr. Öner Süzer
Endokrin farmakoloji 1 (hipofiz hormonları, tiroid hormonları, adrenal korteks hormonları) Prof. Dr. Öner Süzer www.onersuzer.com 2 1 3 4 2 Hipotalamus ve hipofiz Metabolizma, gelişme ve üreme gibi vücut
DetaylıÜNİTE 4:HAYVANLARDA KİMYASAL SİNYALLER
ÜNİTE 4:HAYVANLARDA KİMYASAL SİNYALLER Hormon salgılayan bezler endokrin bez olarak adlandırılır.bu bezlerin salgıladıkları kimyasal maddeler kana verilir ve hormon adını alır.oysa ekzokrin bezlerin salgıladıkları
DetaylıENDOKRİN SİSTEM ANATOMİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ
ENDOKRİN SİSTEM ANATOMİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Endokrin sistem Endokrin sistem bir kontrol ve düzenleme sistemidir. Vücuttaki 3 ana fonksiyon ile yakın ilişkilidir. 1. Vücut sıvılarındaki kimyasal maddelerin
DetaylıPolipeptitler ve proteinler Aminoasitlerden türeyen hormonlar
Hormon Analizleri Polipeptitler ve proteinler Polipeptit hormonlar suda çözünür, plazmada serbest olarak taşınır ve konsantrasyonları çok hızlı değişim gösterir. Plazma yarı ömürleri genellikle 10-30 dakika
DetaylıENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Organizmada bir çok aktivitenin koordinasyonunu ve düzenini sağlayan iki sistemden biri sinir sistemi diğeri endokrin veya hormonal sistemdir. Sinir
DetaylıTIBBI TERMİNOLOJİ ÖZET ÜNİTE
TIBBI TERMİNOLOJİ ÖZET ÜNİTE 11 ÜNİTE 11 ENDOKRİN SİSTEM İç salgı bezleri, endokrin bezler (glandulae endocrinae) olarak tanımlanır. Bu bezlerin oluşturdukları sisteme de Endokrin Sistem adı verilir. Endokrin
DetaylıEgzersizde Hormonal Değişimler Ve Düzenleme PROF.DR.MİTAT KOZ
Egzersizde Hormonal Değişimler Ve Düzenleme PROF.DR.MİTAT KOZ Egzersizde endokrin sistemin amacı? Egzersizin oluşturduğu stresin ortadan kaldırılmasına yardımcı olmak (homeostazis) Artan enerji tüketimi
DetaylıAdrenal Korteks Hormonları
Adrenal Korteks Hormonları Doç. Dr.Fadıl Özyener Fizyoloji AD Bu derste öğrencilerle Adrenal korteks hormonlarının (AKH) sentez ve salgılanması, organizmadaki hücre, doku ve sistemlerde genel fizyolojik
DetaylıTiroit hormonları 1. Folliküler hücrelerden sentezlenen hormonlar: Tiroksin (T 4. , tetraiyodotironin) (triiyodotironin) T 3
HORMONLAR II Tiroit hormonları 1 Folliküler hücrelerden sentezlenen hormonlar: Tiroksin (T 4, tetraiyodotironin) T 3 (triiyodotironin) amino asit türevi hormonlardır. Tiroidin parafolliküler C hücrelerinden
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 4) Mide Tek gözlü torba şeklinde olan, kaburgaların ve diyaframın altında karın boşluğunun sol üst bölgesinde, yemek borusu ve ince
DetaylıE2 (ESTRADIPL) Normal Değerler: Erkek: <62 pg/ml Kadın:
BETA HCG HCG gebelik sırasında eteneden salgılanır Gebe olmayan sağlıklı kişilerin kanındaki HCG düzeyi 1ng/ml'nin altındadır. Yumurtalık ve erbezlerinde koryokorsinom ve embriyonal kanser gibi ender görülen
DetaylıHORMONLAR GÖREVLERİ VE EKSİKLİĞİNDE GÖRÜLEN HASTALIKLAR
HİPOFİZ ÖN LOB HORMONLAR GÖREVLERİ VE EKSİKLİĞİNDE GÖRÜLEN HASTALIKLAR ENDOKRİN BEZ HORMONU HORMONUN VÜCUTTAKİ ETKİSİ ETKİLEDİĞİ HORMON/Bölge; KONTROLÜ STH *Polipeptid özelliktedir. Hipofiz bezi *Organizmada
DetaylıAndrojenler ve Anabolik Steroidler
Androjenler ve Anabolik Steroidler Sentezleri Androjenler kolesterolden sentezlenirler. Testosteron, testisin interstisyel (leydig ) hücrelerinde, 5-Pregnonolon dan sentezlenir. Testosteron salındıktan
DetaylıEGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT
EGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT Prof.Dr.Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı Sempatik Sistem Adrenal Medulla Kas kan dolaşımı Kan basıncı Solunum sıklık ve derinliği Kalp kasılma gücü Kalp atım
DetaylıEGZERSİZİN ENDOKRİN SİSTEME ETKİLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ
EGZERSİZİN ENDOKRİN SİSTEME ETKİLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Endokrin sistem normal fizyoloji Endokrin sistem bir kontrol ve düzenleme sistemidir. Vücuttaki 3 ana fonksiyon ile yakın ilişkilidir. 1. Vücut sıvılarındaki
Detaylıİ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin
DetaylıDERS TANITIM BİLGİLERİ. Çarşamba günleri, Saat:
DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Kodu ve Adı Bölüm / Program Dersin Dili Dersin Türü Dersi Verenler Dersle İlgili Görüşme Saatleri Dersin Amacı Öğrenme çıktıları ve alt beceriler ECF22714 Biyokimya-Klinik
Detaylı-Sinir sistemi ve endokrin sistemi karşılaştıralım:
ENDOKRİN BEZLERİ VE BU BEZLERİN SALGILADIKLARI HORMONLAR 11. SINIF ÜNİTE, KONU, KAZANIM VE AÇIKLAMALARI 11.1. İnsan Fizyolojisi 11.1.1. Denetleyici ve Düzenleyici Sistem, Duyu Organları 11.1.1.2. Endokrin
DetaylıENDOKRİN SİSTEME GENEL BAKIŞ. İngilizce Aslından Çeviren ve Yayına Hazırlayan : Uğur AYDOĞAN. Gazi Üniversitesi
ENDOKRİN SİSTEME GENEL BAKIŞ İngilizce Aslından Çeviren ve Yayına Hazırlayan : Uğur AYDOĞAN Gazi Üniversitesi ANKARA - 2017 1 ENDOKRİN SİSTEME GENEL BAKIŞ Endokrin sistem, farklı organlar arasındaki fonksiyonel
DetaylıENDOKRİN SİSTEM. Hormonlar bir hücre veya hücre topluğu tarafından salınıp kana karışan ve kanla taşınan kimyasal maddelerdir.
ENDOKRİN SİSTEM Canlılarda kararlı bir iç dengenin (homeostasi) sağlanmasında ve yaşamsal faaliyetlerin sürdürülmesinde sinir sistemi ve endokrin sistem birlikte görev alır. Endokrin bezlerden meydana
DetaylıENDOKRİN SİSTEM HASTALIKLARI. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire
ENDOKRİN SİSTEM HASTALIKLARI Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Hipertiroidi ya da hipertiroidizm, tiroid bezinin fazla çalışmasıyla ortaya çıkan hastalık tablosudur. Hipertoridizme sebep olan birçok mekanizma
DetaylıADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER. Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı
ADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı Bu derste amaçlanan öğrencilerle; Glikokortikoid hormonların (GKH) sentez ve salgılanmasını, organizmadaki hücre,
DetaylıARI ZEHİRİ BİLEŞİMİ, ÖZELLİKLERİ, ETKİ MEKANİZMASI. Dr. Bioch.Cristina Mateescu APİTERAPİ KOMİSYONU
ARI ZEHİRİ BİLEŞİMİ, ÖZELLİKLERİ, ETKİ MEKANİZMASI Dr. Bioch.Cristina Mateescu APİTERAPİ KOMİSYONU Arı Zehiri - Tanım Arı zehiri, bal arıları tarafından öncelikle memelilere ve diğer iri omurgalılara karşı
DetaylıENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ ENDOKRİN SİSTEM ENDOKRİN SİSTEM ENDOKRİN SİSTEM. Anabolizma 19/11/2015 ENDOKRİN SİSTEM. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire
ENDOKRİN SİSTEM ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Canlılar yaşadığı dış ortamda meydana gelen değişimlere uyum sağlamak ve iç ortamlarındaki dengeyi korumak zorundadır. İç ortamın
DetaylıReprodüktif Endokrinoloji. Prof. Dr. Mithat EVECEN
Reprodüktif Endokrinoloji Prof. Dr. Mithat EVECEN TANIMLAR: Hormon: Yunanca = uyarma, canlandırma, harekete geçirme. Tanım: Bir hücre ya da dokuda sentezlenen ve buralardan kan, lenf ve sinir yoluyla vücudun
DetaylıYDUS İÇİN TARİHİ FIRSAT
YDUS İÇİN TARİHİ FIRSAT İnternet Üzerinden Canlı Yayınlarla YDUS Hazırlık Programları www.e-yandal.com Bu kitabın tüm hakları e-tus UZAKTAN EĞİTİM VE YAYINCILIK LTD.ŞTİ. ne aittir. Hangi amaçla olursa
DetaylıCANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER
CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı
DetaylıHipotalamus ve Hipofiz Hormon Denetim Süreçleri. Ders Öğretim Üyesi: Prof. Dr. T. Demiralp v1: 30 Nisan 2009
F i z 2 0 8 S i s t e m l e r i n Ko n t r o l M e k a n i z m a l a r ı Hipotalamus ve Hipofiz Hormon Denetim Süreçleri Adnan Kur t Ders Öğretim Üyesi: Prof. Dr. T. Demiralp v1: 30 Nisan 2009 Motivasyon:
DetaylıDÖNEM II DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 25 ARALIK 02 MART 2018)
2017-2018 DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 25 ARALIK 02 MART 2018) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Anatomi 26 5X2 31 Biyofizik 4-4 Fizyoloji 22 5X2 27 Histoloji ve Embriyoloji 12 6X2 18 Tıbbi
DetaylıDÖNEM II DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 24 ARALIK MART 2019)
2018-2019 DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 24 ARALIK 2018 01 MART 2019) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Anatomi 26 5X2 36 Fizyoloji 22 4X2 30 Histoloji ve Embriyoloji 12 6X2 24 Tıbbi Biyokimya
DetaylıADIM ADIM YGS LYS Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3
ADIM ADIM YGS LYS 184. Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3 2) Geri Emilim (Reabsorpsiyon) Bowman kapsülüne gelen süzüntü geri emilim olmadan dışarı atılsaydı zararlı maddelerle birlikte yararlı maddelerde kaybedilirdi.
DetaylıDoğum Sonrası (post-natal) Büyüme
Doğum Sonrası (post-natal) Büyüme Doğumdan ergin çağa kadar olan büyümedir. Neonatal (yeni doğan) dönemi Infancy (yavru) dönemi Puberty (ergenlik) dönemi Adölesan (gençlik) dönemi Adult (erginlik) dönemi
DetaylıKonjenital adrenal hiperplazi. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
Konjenital adrenal hiperplazi (KAH) Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Dersin Amacı KAH patogenezinin öğrenilmesi KAH lı hastaların klinik ve laboratuar bulgularının
DetaylıBÖLÜM - 9 HORMONLAR. Tablolarla Biyokimya Cilt II * Prof. Dr. Tanju Ası * Ankara - 1999 http://veterinary.ankara.edu.tr/~fidanci
BÖLÜM - 9 HRMNLAR 9.1-GENEL BAKI. Hormonlar, özel bezler tarafından kana salgılanan ve kan yolu ile ulaştıkları doku ve organlarda fonksiyon düzenleyici bir etki meydana getiren ve çok düşük miktarları
DetaylıYÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II TIP 2030 SİNDİRİM ve METABOLİZMA DERS KURULU
YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2030 09.01.2017-03.03.2017 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 26 5x2 31 EMBRİYOLOJİ 12 4x2 16 FİZYOLOJİ 18 1X2 19 BİYOFİZİK
DetaylıMENOPOZ. Menopoz nedir?
MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona
DetaylıArka Beyin Medulla Omuriliğin beyne bağlandığı bölge kalp atışı, nefes, kan basıncı Serebellum (beyincik) Kan faaliyetleri, denge Pons (köprü)
SİNİR SİSTEMİ BEYİN Belirli alanlar belirli davranış ve özelliklerden sorumlu. 3 kısım Arka beyin (oksipital lob) Orta beyin (parietal ve temporal lob) Ön beyin (frontal lob) Arka Beyin Medulla Omuriliğin
DetaylıKonjenital adrenal hiperplazi (KAH) Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
Konjenital adrenal hiperplazi (KAH) Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Dersin Amacı KAH patogenezinin öğrenilmesi KAH lı hastaların klinik ve laboratuar bulgularının
DetaylıHORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI
HORMONLARIN ETKİ MEKANİZMALARI Prof. Dr. Orhan Turan KAYNAKÇA: 1.Stephen J. McPhee, Gary D.Hammer eds. Pathophysiology of Disease. 6th ed. Mc Graw Hill; 2010. 2.Damjanov I. Pathophisiology. 1st ed. Saunders
DetaylıKazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Sindirim Sistemi
Fen Bilimleri 7. Sınıf Aşağıda, sindirim sistemi ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanlarının yanına (, yanlış olanlarının yanına (Y) koyunuz. Aşağıda verilen resimde sindirim sistemi organlarının
DetaylıReprodüktif Endokrinoloji. Prof. Dr. Mithat EVECEN
Reprodüktif Endokrinoloji Prof. Dr. Mithat EVECEN HORMON Kelime: Yun. Uyarma, Canlandırma, Harekete geçirme. Tanım: Bir hücre ya da dokuda sentezlenen ve buralardan kan, lenf ve ya sinir yoluyla vücudun
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU
11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU DUYU ORGANLARI Canlının kendi iç bünyesinde meydana gelen değişiklikleri ve yaşadığı ortamda mevcut fiziksel, kimyasal ve mekanik uyarıları alan
DetaylıÜNİTE TEMEL ANATOMİ İÇİNDEKİLER. Doç. Dr. İsmail MALKOÇ HEDEFLER ENDOKRİN SİSTEM (SYSTEMA ENDOCRINAE)
HEDEFLER İÇİNDEKİLER ENDOKRİN SİSTEM (SYSTEMA ENDOCRINAE) Endokrin Sistem Hakkında Genel Bilgiler Endokrin Sistem Organları Anatomisi Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid Timus Adrenal Bez Testis Ovarium TEMEL
DetaylıKonjenital adrenal hiperplazi
. Konjenital adrenal hiperplazi Dr. Đhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Adrenal bez Adrenal korteks fonksiyonları: Mineralokortikoidler sodyum geri alımı ve potasyum atılımını
Detaylıhormon endokrin hormonlar doku hormonları lokal hormonlar parakirin hormonlar
HORMONLAR Vücudun belli bölgelerinde sentezlenip organizmanın belli fonksiyonlarını başlatan ya da düzenleyen maddelere hormon denir. Hormonlar çoğunlukla sentezlendikleri yerlerden, dolaşım sistemi ile
DetaylıMETABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS
METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS Aerobik Antrenmanlar Sonucu Kasta Oluşan Adaptasyonlar Miyoglobin Miktarında oluşan Değişiklikler Hayvan deneylerinden elde edilen sonuçlar dayanıklılık antrenmanları
DetaylıBileşik karbonhidratlar. Mukopolisakkaritler -Hiyaluronik asit -Heparin -Kondroitin sülfatlar Kan grubu polisakkaritleri
KARBONHİDRATLAR Karbonhidratlar Karbon, hidrojen ve oksijen atomlarından oluşan organik bileşiklerdir Vücuda enerji sağlayan besin öğeleridir Özellikle bitkisel besinlerde çok yaygındır İnsanlar ve hayvanlar
Detaylı1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.-
1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.- Biyokimya sözcüğü biyolojik kimya (=yaşam kimyası) teriminin kısaltılmış şeklidir. Daha eskilerde, fizyolojik kimya terimi kullanılmıştır. Gerçekten de Biyokimya
DetaylıT.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI TIBBĠ LABORATUVAR. DÜġÜK KONSANTRASYONLU MADDELERĠN ÖLÇÜMÜ 725TTT116
T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI TIBBĠ LABORATUVAR DÜġÜK KONSANTRASYONLU MADDELERĠN ÖLÇÜMÜ 725TTT116 Ankara, 2011 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında
DetaylıDERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM
T. C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2013-2014 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II IV. DERS (ÜRO-GENİTAL ve ENDOKRİN SİSTEM) KURULU (09 MART 2015 22 NİSAN 2015) DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II
DetaylıBİYOKİMYADA METABOLİK YOLLAR DERSİ VİZE SINAV SORULARI ( ) (Toplam 4 sayfa olup 25 soru içerir) (DERSİN KODU: 217)
BİYOKİMYADA METABOLİK YOLLAR DERSİ VİZE SINAV SORULARI (05.11.2012) (Toplam 4 sayfa olup 25 soru içerir) (DERSİN KODU: 217) Adı Soyadı: A Fakülte No: 1- Asetil KoA, birçok amaçla kullanılabilir. Aşağıdakilerden
DetaylıT.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ ENDOKRİN SİSTEM
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ ENDOKRİN SİSTEM Ankara, 2015 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul / kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya
DetaylıORGANİZMANIN ÖNEMLİ METABOLİK DURUMLARI
ORGANİZMANIN ÖNEMLİ METABOLİK DURUMLARI Metabolizma durumları Memelilerde ana hatları ile en az iki metabolizma durumu önemlidir. Bunların birincisi besin maddelerinin kana emildiği beslenme (rezorpsiyon),
DetaylıÜNİTE 6 Nükleoproteinler ve Nükleik Asitler
ÜNİTE 6 Nükleoproteinler ve Nükleik Asitler Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Nükleoprotein ve nükleik asitlerin yapısını, Nükleozid, nükleotid tanımlarını, Azotlu bazları, Nükleik asitlerin metabolizmasını
DetaylıAyxmaz/biyoloji Homeostasi
Homeostasi - Değişen dış koşullara rağmen nispeten sabit bir iç fizyolojik ortamı sürdürme sürecidir. -Böylece vücut organlarının, normal sınırlarda verimli bir şekilde çalışması sağlanır. İki ana kontrol
DetaylıENDOCRİN SİSTEM Hormonların salgılanmasında: Hormonların genel özellikleri: Endokrin Sisteme ait olmayan ancak hormon üreten yapılar:
ENDOCRİN SİSTEM Çok hücreli komplex organizmalarda iç ve dış ortam uyarılarına uygun tepkinin verilmesi. Hücre, doku, organ ve sistemlerin çalışmasının kontrolü ve koordinasyonlarının sağlanması. Homeostasinin
DetaylıENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ
ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ Endokrin sistem Endokrin sistem bir kontrol ve düzenleme sistemidir. Vücuttaki 3 ana fonksiyon ile yakın ilişkilidir; 1. Vücut sıvılarındaki kimyasal maddelerin konsantrasyonunun,
DetaylıTESTOSTERON (TOTAL) Klinik Laboratuvar Testleri
TESTOSTERON (TOTAL) Kullanım amacı: Erkeklerde ve kadınlarda farklı kullanım amaçları vardır. Erkeklerde en çok, libido kaybı, erektil fonksiyon bozukluğu, jinekomasti, osteoporoz ve infertilite gibi belirti
Detaylı21.11.2008. I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI.
Hazırlayan: Sibel ÖCAL 0501150027 I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI. Eksikliği 1 2 Pantotenik asit (Vitamin
DetaylıYÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II. TIP 2040 ENDOKRİN ve ÜROGENİTAL SİSTEMLER DERS KURULU
YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2040 ÜROGENİTAL 04.03.2019-12.04.2019 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 16 2x2 18 ve EMBRİYOLOJİ 22 5x2 27 FİZYOLOJİ 31-31
DetaylıHormonların özellikleri nelerdir?
On5yirmi5.com Hormonların özellikleri nelerdir? Hormonların özellikleri, salgılandığı organ ve hormonal hastalıklar nelerdir? Yayın Tarihi : 15 Kasım 2012 Perşembe (oluşturma : 2/13/2016) İnsan vücudunda
DetaylıYağ ihtiyacı nereden karşılanır?
Besinde Lipitler Besinsel Yağlar 1. Trigliseritler (%90) 2. Kolesterol (serbest ya da yağ asitlerine bağlı halde) 3. Serbest Yağ Asitleri 4. Fosfolipitler 5. Yağda Çözünen Vitaminler (A,D,E,K) Suda çözünmezler
DetaylıBÖLÜM - 9 HORMONLAR. Tablolarla Biyokimya Cilt 2 * Prof. Dr. Tanju Ası * Ankara
BÖLÜM - 9 HORMONLAR 9.1-GENEL BAKI. Hormonlar, özel bezler taraf ndan kana salg lanan ve kan yolu ile ula t klar doku ve organlarda fonksiyon düzenleyici bir etki meydana getiren ve çok dü ük miktarlar
DetaylıDEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ
DEKSAMETAZON SÜPRESYON TESTİ Kortizol süpresyon testi; ACTH süpresyon testi; Deksametazon süpresyon testi Hipotalamus ve hipofiz bezinin kortizole cevabını ölçen laboratuar testidir. Kortizol Hipotalamus
DetaylıHormonlar Yrd. Doç. Dr. Serkan SAYINER
Hormonlar Yrd. Doç. Dr. Serkan SAYINER Yakın Doğu Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Biyokimya Anabilim Dalı serkan.sayiner@neu.edu.tr Giriş Hormonlar, özel bezler tarafından kana salgılanan ve kan yolu
DetaylıMAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ. Çözümler. Sağ kulakçık. Аntijen ve antikorlar. Аsetilholin. Karaciğer. Са-iyonları ve ATP. Distal tubülde.
MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ LİSE III (ÜÇÜNCÜ) SINIFLAR İÇİN BİYOLOJİ DERSİNDEN BELEDİYE YARIŞMASI Çözümler TOPLAM PUAN 100 1. Tabelayı doldur! Soru Tubüler reapsorpsiyon(geri emilim) nerede gerçekleşir?
DetaylıEGZERSİZDE ENDOKRİN SİSTEM DEĞİŞİKLİKLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ
EGZERSİZDE ENDOKRİN SİSTEM DEĞİŞİKLİKLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Endokrin sistem normal fizyoloji Endokrin sistem bir kontrol ve düzenleme sistemidir. Vücuttaki 3 ana fonksiyon ile yakın ilişkilidir. 1. Vücut
DetaylıHücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.
METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara
DetaylıNotlarımıza iyi çalışan kursiyerlerimiz soruların çoğunu rahatlıkla yapılabileceklerdir.
Biyokimya sınavı orta zorlukta bir sınavdı. 1-2 tane zor soru ve 5-6 tane eski soru soruldu. Soruların; 16 tanesi temel bilgi, 4 tanesi ise detay bilgi ölçmekteydi. 33. soru mikrobiyolojiye daha yakındır.
DetaylıEgzersiz ve Hormonlar: Yanlış kullanım ve Doping
Egzersiz ve Hormonlar: Yanlış kullanım ve Doping Prof. Dr. Oğuz Karamızrak EÜTF Spor Hekimliği AD Kapsam Besinsel destekler (suplement, ergojenik yardımcılar) Spor ve performansla ilişkili besinsel girişimler
DetaylıM. (arpa şekeri) +su S (çay şekeri) + su L.. (süt şekeri)+ su
KARBONHİDRATLAR Karbonhidratlar yapılarında.. (C),.. (H) ve. (O) atomu bulunduran organik bileşiklerdir. Karbonhidratların formülü ( ) ile gösterilir. Nükleik asitlerin, ATP nin, hücre, bitkilerde yapısına
DetaylıEĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II IV. KURUL DERS PROGRAMI (ÜRO-GENİTAL ve ENDOKRİN SİSTEM) 04 MART NİSAN 2019 (7 HAFTA)
2018-2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II IV. KURUL DERS PROGRAMI (ÜRO-GENİTAL ve ENDOKRİN SİSTEM) 04 MART 2019 19 NİSAN 2019 (7 HAFTA) DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM II KOORDİNATÖR YARDIMCISI
DetaylıCanlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir.
Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Proteinlerin yapısında; Karbon ( C ) Hidrojen ( H ) Oksijen
DetaylıDÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ
DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın
DetaylıÜNİTE TIBBİ TERMİNOLOJİ İÇİNDEKİLER. Doç. Dr. İsmail MALKOÇ HEDEFLER ENDOKRİN SİSTEM
HEDEFLER İÇİNDEKİLER ENDOKRİN SİSTEM Endokrin Sistem Hakkında Genel Bilgiler Endokrin Sistem Organları Anatomisi Endokrin Sistem ile İlgili Terimler TIBBİ TERMİNOLOJİ Doç. Dr. İsmail MALKOÇ Bu üniteyi
DetaylıYÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2030 SİNDİRİM ve METABOLİZMA DERS KURULU
YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2030 31.12.2018-01.03.2019 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 26 5x2 31 EMBRİYOLOJİ 12 5x2 17 FİZYOLOJİ 20 1x1 21 BİYOFİZİK
DetaylıDÖNEM II - 5. DERS KURULU (2015-2016)
KURUL BAŞLANGIÇ- BİTİŞ TARİHLERİ 11 NİSAN - 27 MAYIS DÖNEM II - 5. DERS KURULU (2015-2016) KURUL ADI Ürogenital ve Endokrin Sistemi DERS SAATİ DERS KODU TIP 205 Hafta Sayısı 7 Haftalık Ders Saati DERS
DetaylıEĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II IV. KURUL DERS PROGRAMI (ÜRO-GENİTAL ve ENDOKRİN SİSTEM) 05 MART NİSAN 2018 (7 HAFTA)
2017-2018 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II IV. KURUL DERS PROGRAMI (ÜRO-GENİTAL ve ENDOKRİN SİSTEM) 05 MART 2018 20 NİSAN 2018 (7 HAFTA) DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DÖNEM II KOORDİNATÖR YARDIMCISI
DetaylıSuda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır.
CANLILARDA ENERJİ Besinlerin Enerjiye Dönüşümü Besin öğeleri: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler, mineraller Besin maddelerindeki bu öğelerin vücut tarafından kullanılabilmesi için sindirilmesi
DetaylıFizyoloji Nedir? 19/11/2015. FİZYOLOJİ KAVRAMI ve HÜCRE. Yaşayan organizmaların karakteristik özellikleri nelerdir?
Fizyoloji Nedir? FİZYOLOJİ KAVRAMI ve HÜCRE Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Canlıyı oluşturan doku ve organların fonksiyonlarını ve bu fonksiyonların nasıl yerine geldiklerini inceleyen bilim dalıdır. Yaşayan
DetaylıMİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI
MİNERALLER Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER İnsan vücudunun yaklaşık %4-5 i minareldir.bununda yarıya yakını Ca, ¼ ü fosfordur. Mg, Na, Cl, S diğer makro minerallerdir. Bunların dışında kalanlar
DetaylıDERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER A) BİYOLOJİK ETMENLER KALITIM İÇ SALGI BEZLERİ B) ÇEVRE A) BİYOLOJİK ETMENLER 1. KALITIM Anne ve babadan genler yoluyla bebeğe geçen özelliklerdir.
DetaylıENDOKRİN SİSTEMİ VE ÖZEL DUYU ORGANLARI. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN
ENDOKRİN SİSTEMİ VE ÖZEL DUYU ORGANLARI Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN İÇ SALGI BEZLERİ (GLANDULA ENDOCRINAE) Metabolik olaylarda, büyüme, gelişme gibi birçok fizyolojik olayda
DetaylıAdet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;
AMENORE Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12 yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin olmamasına
DetaylıDehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi;
DHEA-s Dehidroepiandrosteron- sülfat; DHEA-sülfat testi; DHEA sülfat böbrek üstü bezi tarafından üretilen zayıf bir erkeklik hormonudur ( androjen ). DHEA- sülfat hem kadın hem erkeklerde üretilir. Kadınlarda
Detaylı