Eylül 2013 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

Transkript

1 MAKEDONYA ÜLKE RAPORU Eylül 2013 Y.U. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

2 2

3 3

4 GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Makedonya Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Parlamenter Demokrasi Coğrafi Konumu : Ülkenin güneyinde Yunanistan, doğusunda Bulgaristan, kuzeyinde Sırbistan ve batısında Arnavutluk yer almaktadır. Zaman Ayarı - GMT : GMT den 1 saat ileridir. Zaman Ayarı - Türkiye : Türkiye den 1 saat geridir. Yüzölçümü : km 2 Başkent : Üsküp Önemli Şehirleri : Tetova (Kalkandelen), Bitola (Manastır), Veles (Köprülü), Ştip (İştip), Ohrid (Ohri), Gostıvar, Kumanova İklimi : Tipik Orta Avrupa kara iklimi görülmekte, kışlar soğuk ve karlı, yazlar serin ve yağışlı geçmektedir. Resmi Dil : Makedonca Ticari Dil : İngilizce Din : Ortodoks (% 64,7), Müslüman (%33,3) Üyelikler : Dünya Ticaret Örgütü (World Trade Center - WTO) Birleşmiş Milletler (United Nations - UN) Avrupa Konseyi (Council of Europe) Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (North Atlantic Treaty Organization - NATO) Uluslararası Para Fonu (International Monetary Fund - IMF) 4

5 I. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER Nüfus 2,1 milyon (2012) Nüfus Yoğunluğu 83,4 kişi/km Yaşın Nüfusa %71 Oranı Internet Kullanıcıları 63 (%) OECD Gelir Grubu Üst ve Orta Gelir Beklenen Yaşam 75 Yıl (OECD Ort: 80) Süresi CO2 Emisyonu 5,4 (OECD Ort: 11,2) (kişibaşı metrik ton) İşgücü 973 bin İşsizliğin toplam işgücüne oranı % 31,4 Dünya Bankası ( ) II. EKONOMİK GÖSTERGELER YILLAR Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 9,3 10,4 9,7 (Milyar ABD $) (GDP) Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Dünya Sıralaması Kişi Başı Yurtiçi GSYH (ABD Doları) Reel GSYİH Büyüme Hızı 2,9 2,8-0,3 (%) Enflasyon (Tüketici % 1,6 % 3,9 % 3,3 Fiyatlarıyla) Para Birimi = Euro (EUR) 1 MKD = 0,04 TL Dünya Bankası ( ) 5

6 III. BİR BAKIŞTA MAKEDONYA - Sektörlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Katma Değer Oranı (%) (2012 verileri) Tarım: 11 Sanayi: 28 Hizmetler: 60 Kaynak: Dünya Bankası ( ) IV. DIŞ TİCARETİ MAKEDONYA NIN DIŞ TİCARETİ (Mallar ve Hizmetler) (Milyar ABD Doları) Yıllar İhracatı İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi ,8 2,6 4,4-0, ,2 3,3 5,5-1, ,6 3,7 6,3-1, ,1 4,2 7,3-1, ,3 5,8 10,1-1, ,0 7,5 12,5-2, ,6 5,7 9,3-2, ,3 6,1 10,4-1, ,7 7,7 13,4-2, ,6 7,6 13,2-2,0 Dünya Bankası ( ) Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler (2012) Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler (2012) Başlıca İhraç Ürünleri (2012) Başlıca İthal Ürünleri (2012) Almanya, Sırbistan, Bulgaristan, İtalya, Yunanistan, Hırvatistan, Çin, Ukrayna, Bosna ve Hersek, Slovenya, Hollanda, Arnavutluk, Türkiye Almanya, Rusya, İngiltere, Yunanistan, Sırbistan, Bulgaristan, İtalya, Çin, Türkiye, Slovenya, İsviçre, Ukrayna, Avusturya, Hırvatistan - Gıda - İçecek - Tütün - Tekstil - Demir-Çelik - Otomotiv Parçaları - Diğer Ürünler - Makine ve Ekipman - Otomobil - Kimyasallar - Yakıt 6

7 Kaynak: CIA Factbook - Gıda Ürünleri V. TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ TÜRKİYE MAKEDONYA TİCARİ İLİŞKİLERİ (Milyon ABD Doları) Türkiye nin Türkiye nin Ticaret Ticaret Yıllar İhracatı İthalatı Hacmi Dengesi ,7 103, , (Ocak- Temmuz) 2013 (Ocak- Temmuz) 151,4 65,9 217,3 85,5 162,8 47,9 210,7 114,9 Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 7

8 TÜRKİYE-MAKEDONYA DIŞ TİCARETİNİN SEYRİ (Milyon ABD $) , İhracat İthalat Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 2012 Yılında Makedonya nın Türkiye den İthalatındaki Başlıca Ürünler (ilk 10) Nikel cevherleri ve konsantreleri Bakır teller Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar ve ısı pompaları Turunçgiller (taze/kurutulmuş) Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamuller, hosti, boş ilaç kapsülü mühür güllacı, pirinç Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları Pamuklu mensucat (ağırlık itibariyle % 85 veya daha fazla pamuk içerenler) Ağaçtan veya diğer odunsu maddelerden lif levhalar Pamuk ipliği (dikiş ipliği hariç) (ağırlık itibariyle pamuk oranı >=%85 ve perakende olarak satılacak Elektrikli su ısıtıcıları, elektro termik cihazlar, ortam ısıtıcıları, saç ve el kurutucuları, ütüler 2012 Yılında Makedonya nın Türkiye ye İhracatındaki Başlıca Ürünler (ilk 10) 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus (sürücü dahil) motorlu taşıtlar Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri (genişlik >= 600 mm) (sıcak haddelenmiş) Pamuklu mensucat (pamuk oranı < % 85 olan sentetik veya suni liflerle karıştırılmış) Ateşe dayanıklı tuğlalar, döşeme tuğlaları, karolar ve inşaatta kullanılan ateşe dayanıklı benzeri materyaller 8

9 Rafine edilmiş bakır ve bakır alaşımları (ham) Koyun ve kuzuların ham derileri Ferro alyajlar Sentetik devamsız liflerden diğer dokunmuş mensucat Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdaları veya bunların eritilmesi ile elde dilmiş küller Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde mamulleri, genişliği 600 mm veya daha fazla olanlar Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu VI. YATIRIM İLİŞKİLERİ Kağıt üzerinde çok olumlu bir yatırım ortamı sunan Makedonya, çok yavaş işleyen ve zaman zaman yatırımlar önünde ciddi bir engel oluşturan bürokrasi, özellikle çalışma ve oturma izinleri konusunda yaşanan sıkıntılar, güven duyulmayan yargı sistemi ve sık değişen mevzuat gibi nedenlerle arzu edilen düzeyde yabancı yatırımcı çekememektedir. Yukarıda belirtilen sorunlar ve daha önceki bazı Türk yatırım girişimlerinin sıkıntılarla karşılaşması doğal olarak, Türk işadamlarını da duraksamaya sevk etmektedir. İkili ekonomik ve ticarî işbirliğinde açılım ve atılımda bulunulmasına yönelik yoğun çabalar sonucunda, büyük Türk şirketlerinin Makedonya ya olan ilgileri son zamanlarda artmaya başlamıştır. Ülkeyi ekonomik ve sosyal açıdan tehdit eden işsizlikle mücadelede dış yatırımlara büyük umut bağlayan Makedonya hükümetlerinin de son dönemde şirketlerimizi büyük ölçüde özendirici bir tutum takındığı gözlemlenmektedir. Makedonya da doğrudan yabancı sermaye yatırımı gerçekleştiren Türk şirketlerinin sayısı 100 civarında olup bunların önemli bölümü KOBİ niteliğinde firmalarımızdır. Halihazırdaki Türk yatırım tutarı 180 milyon Dolar civarındadır yılında Makedonya daki havaalanlarının genişletilmesi ve yeni terminal binaları yapılması ihalesini kazanan TAV, 2011 yılında Makedonya da cam ambalaj üretimine başlamayı öngören Şişecam ve Üsküp Serbest Bölgesinde alüminyum profil üretimi gerçekleştirmek üzere Makedonya Hükümeti ile sözleşme imzalayan Borteknik adlı firmalarımızın planladıkları yatırımları gerçekleştirmeleri sonrasında toplam Türk yatırım tutarının orta vadede 500 milyon Dolara ulaşması beklenmektedir. Şişecam ın Üsküp Bunarcık Serbest Bölgesinde 2010 yılında yaklaşık 45 milyon Avroluk bir yatırım yapmasına ilişkin niyet muhtırası 13 Mart 2009 tarihinde imzalanmıştır. Söz konusu yatırım sonucunda ilk aşamada 250 kişiye istihdam sağlanması öngörülmektedir. Ayrıca, Ziraat Banka AD Skopje yi de satın alan Halk Banka Ad Skopje ve Hollanda merkezli Demir-Halk Bank tarafından çoğunluk hissesi satın alınan İK Banka diğer önemli Türk yatırımlarıdır. Hizmet sektöründe Makedonya da bulunan diğer bir Türk işletmesi de Avrupa Göz Hastanesi dir. Haznedar Holding e ait Gostivar daki refrakter malzemesi üreten Vardar Dolomit fabrikası, Zorlu Holding e bağlı Zorluteks DOO Makedonya şirketi, Yağyemezler Kumaşçılık Sanayi ve Ticaret Ltd. 9

10 Şti. nin İştip teki kumaş üretim tesisi, Ulak Ambalaj Sanayinin Üsküp ve Berova daki ofisleri Makedonya da bulunan diğer Türk işletmeleridir. Bunlara ek olarak, başta Dubrova daki tarım kompleksi olmak üzere gıda, tekstil, mobilya, plastik geri dönüşüm, ağaç işleme gibi alanlarda da, çok büyük olmamakla birlikte, Türk firmalarının yatırımları bulunmaktadır. Parekende sektöründe, 2005 yılı itibariyle pazara giren Türk süpermarket zinciri Ramstore un Üsküp te ve Kalkandelen de (Tetova) 3 er mağazası bulunmaktadır. Parekende pazarında önemli bir yer edinen Firma, başta Ustruga ve Üsküp'ün Aerodrom semtinde yeni mağazalar açarak, mağaza sayısını 2013 yılının ilk yarısında 10'a çıkarmayı hedeflemektedir. Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı VII. TÜRKİYE-MAKEDONYA ARASINDA SON GELİŞMELER Son yıllar içerisinde Makedonya ile ülkemiz arasında üst düzey ziyaretler gerçekleştirilmiştir. Makedonya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Nikolas Popovski Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu nu 15 Mayıs 2012 tarihinde Ankara da ziyaret etmiştir. Görüşmede, iki ülke ilişkileri hakkında görüş alışverişinde bulunulmuş, TİKA nın yardımları değerlendirilmiş ve Makedonya daki Türk kökenli vatandaşların durumu hakkında bilgi alınmıştır. Bunun yanı sıra, 12 Nisan 2013 tarihinde Makedonya Bilim ve Sanat Akademisi (MANU) ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) arasında, bilim alanında ortak çalışmalar yürütülmesi amacıyla işbirliği protokolü imzalanmıştır. Bu anlaşma ile enerji, genetik ve bioinformatik alanlarında Türk bilim adamlarıyla Makedonyalı bilim adamları arasında ortak çalışmalar yürütülecek olup Türkiye ve Makedonya daki üniversiteler arasında da işbirliği ve ortak projeler hazırlama imkanı doğacaktır. İki Ülke Arasındaki Önemli Anlaşmalar: Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması (İmza Tarihi: ) Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (İmza Tarihi: 16 Haziran 1995) Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşma (İmza Tarihi: 14 Temmuz 1995) Serbest Ticaret Anlaşması (İmza Tarihi: 7 Eylül 1999) Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması (İmza Tarihi: 27 Nisan 1995) Sosyal Güvenlik Sözleşmesi (İmza Tarihi: 6 Temmuz 1998) Türkiye ve Makedonya Gümrük İdareleri Arasında Karşılıklı Yardımlaşma Anlaşması (İmza Tarihi: 9 Mayıs 1997) VIII. TEMSİLCİLİK ADRESLERİ 10

11 ÜSKÜP BÜYÜKELÇİLİĞİ Adres: UL.SLAVEJ PLANINA-BB 1000 SKOPJE REPUBLIC OF MACEDONIA Telefon: Faks: Görev Bölgesi: Makedonya IX. FAYDALI BAĞLANTILAR T.C. Üsküp Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği ( 11