Dünya Bankası Grubu. Dünya Bankası Grubu. Yeni Bir Enerji Stratejisine Doğru. Dünya Bankası Grubu Haziran 2010

Transkript

1 Dünya Bankası Grubu Dünya Bankası Grubu Yeni Bir Enerji Stratejisine Doğru Dünya Bankası Grubu Haziran 2010

2 YENİ BİR ENERJİ STRATEJİSİNE DOĞRU Stratejinin Geliştirilmesine İlişkin Takvim Ekim Şub- Haz Tem - Eyl Kas Ara Şubat veya Mart Enerji Stratejisi Yaklaşım Belgesinin on-lineolarak yayınlanması Birinci Tur İstişareler web tabanlı yüz yüze Strateji Taslağının hazırlanması İkinci Tur İstişareler Web tabanlı İcra Direktörleri Kurulu

3 KATKILARINIZI İSTİYORUZ İstişare Toplantısı Hakkında Tartışmaya temel teşkil etmek üzere, online olarak ulaşılabilecek Enerji Stratejisi Yaklaşım Belgesi önerilen yaklaşımı açıklamaktadır İstişare toplantılarından ve web sitesi üzerinden görüşlerini bildiren kişilerden elde edilen girdiler belgelendirilecek ve strateji için girdi olarak kullanılacaktır Bugün alınan görüşlerin bir özetini hazırlayacağız, web sitesinde yayınlayacağız ve ilave yazılı görüşleri kabul edeceğiz. Temmuz sonuna kadar, istişare sürecinde alınan tüm geri bildirimlerin bir özetini ve bunların nasıl değerlendirildiği ile ilgili Dünya Bankası Grubu nun cevaplarını hazırlayacağız.

4 KATKILARINIZI İSTİYORUZ Sunumun Yapısı Bağlam ve Zorluklar Dünya Bankası nın enerji sektöründeki rolü Çıkarılan dersler Amaçlar Önerilen çalışma alanları

5 ZORLUKLAR Yeni ve Eski Zorluklar Enerjiye erişim ve yoksulluk: Dünyada hala elektriğe erişimi olmadan yaşayan 1,5 milyar insan var ve çok daha fazla insan da yemek pişirme ve ısınma için geleneksel biyokütle yakıtlarını kullanmaya devam ediyor. İklim Değişikliği: Gelişmekte olan ülkelerin enerji ihtiyaçlarının karşılanması ve iklim değişikliğinin kontrol altına alınması küresel eylem ve işbirliği gerektirecektir. Belirsizliklerin Yönetilmesi:Son zamanlarda petrol fiyatlarında görülen volatilite, enerji portföyünün çeşitlendirilmesine, enerji tasarrufunun yapılmasına ve enerji verimliliğinin arttırılmasına ihtiyaç olduğunu ortaya koymuştur. Küresel mali kriz, kalkınma yardımları ve yatırım akışları için mevcut kaynakları azaltırken, yatırımlardaki belirsizlikleri arttırmıştır.

6 TÜRKİYE DEKİ ZORLUKLAR Enerji ve İklim Değişiklikleri Enerji ithalatına yüksek derecede bağımlı olan Türkiye, bölgesel bir enerji darboğazı olasılığı karşısında oldukça kırılgandır yılında Türkiye nin elektrik sistemi kritik düzeyde düşük yedek marjına ulaşmıştı ve benzer sorunlar doğal gaz sektöründe de ortaya çıkmaya başlamıştı. Yoksul hanehalkları için enerjiye erişimin güvence altına alınması gerekmektedir. Türkiye yatırım için etkili ve uygun bir ortam yaratmıştır ve bunu devam ettirmesi gerekmektedir. Türkiye nin aşırı iklim olaylarında önemli artışlar yaşaması olasıdır.

7 TÜRKİYE DEKİ ZORLUKLAR Zorlukların Aşılması Enerji kısıtlarının aşılması için, mali krizin sağladığı nefes alma imkanından yararlanmak. İklim değişikliği konusunda hem azaltım hem de uyum için çalışmak. Yoksul hanehalklarının enerjiye erişimini güvence altına almak için sosyal güvenlik ağlarını güçlendirmek Yatırımları çekebilmek için güçlü bir yasal, düzenleyici ve kurumsal çerçeve uygulamaya devam etmek. Ekonominin tüm alanlarında enerji verimliliğini arttırmak konut, ticari binalar, kamu binaları, ulaştırma, sanayi

8 DÜNYA BANKASI GRUBU NUN ENERJİDEKİ ROLÜ Enerji Sektörü Kilometre Taşları Yeni Enerji Sektörü Stratejisi 2011 Kalkınma ve İklim Değişikliği için Stratejik Çerçeve (SFDCC) 2008 (İklim Yatırım Fonları) 2009 Yatırımlar Bonn taahhüdünü üç kattan fazla geçmiştir 2005 G8 intalebi üzerine Temiz Enerji Yatırım Çerçevesi (CEIF) geliştirilmiştir (Düşük karbonlu kalkınma stratejileri) 2004 Bonn Yenilenebilir Enerji Konferansı (2005 ile 2009 arasında %20 lik yıllık artış taahhüdü) Kilit Araçlar Proje Yatırımları Finansal Aracılık Kalkınma Politikası Kredileri Teknik Yardım

9 DÜNYA BANKASI GRUBU NUN ENERJİDEKİ ROLÜ Çok Çeşitli Alanlarda Çalışmak 6 5 Yatırımlar, MY, Kurumlara Göre Milyar ABD$ YE ve enerji verimliliği Üretime dönük petrol, gaz ve kömür ile yeni termik üretim Reformlar, düzenleme ve elektrik iletim ve dağıtımı IDA IBRD IFC MIGA Diğer Kaynaklar

10 DÜNYA WORLD BANKASI BANK GRUBU NUN GROUP S ENERJİDEKİ ROLE IN ENERGY ROLÜ Sektörel Dağılım ( MY) Milyar ABD$ MY 05MY 06MY 07MY 08MY 09MY Diğer Enerji İletim ve Dağıtım Termik Üretim Petrol, Gaz ve Kömür Enerji Verimliliği 2009 MY daenerji kredilerinin %40 ı YE ve EV için sağlanmıştır 2008 MY nagöre %24 lük bir artış Enerjiye erişim ile doğrudan ilişkili programlar için yaklaşık 4,5 milyar $ lık yatırım yapılmıştır %20 lik yıllık artış öngören Bonn taahhüdü iki kat aşılmıştır. Büyük hidrolik Yeni Yenilenebilir

11 DÜNYA BANKASI GRUBU NUN ENERJİDEKİ ROLÜ Gözlemler ve Çıkarılan Dersler Etkin, güvenilir ve düşük maliyetli bir enerji sektörü, adil ekonomik kalkınma için kritik bir öneme sahiptir Sağlıklı bir operasyonel ve finansal performans temel bir gerekliliktir. Daha iyi sektör yönetimi ve iklim değişikliği ile mücadele için daha fazla kapasite ve daha iyi yönetişim gereklidir. Çok yoksul gruplar için,modern enerjiye erişimin ve modern enerji kullanımının en önemli belirleyicisi nakit gelirleridir.

12 Bulgaristan Enerji Verimliliği Fonu PROGRAM ÖRNEK İNCELEMESİ yılında kamu-özel sektör ortaklığına dayalı bir finansman olanağı oluşturuldu Bregovo belediyesinde bir bina ÖNCE Başlangıç sermayesi 15 milyon $ (10 milyon $ ı Küresel Çevre Fonundan) Belediyelere ve enerji hizmet şirketlerine üç finansman ürünü sunuldu (binalar, sokak aydınlatması ve kojenerasyon) 2009 yılına kadar 21,9 milyon $ değerinde 75 in üzerinde proje gerçekleştirildi (bunun 11,5 milyon $ ı fondan sağlandı) SONRA

13 Verimli Aydınlatma PROGRAM ÖRNEK İNCELEMESİ - 2 Akkor filamanlı ampullerin, verimlilik düzeyi yüksek kompakt florasan lambalar (CFL) ile değiştirilmesi GEF desteği ile 1990 ların ortalarında başlatılmıştır Son 5 yıl içerisinde, Arjantin, Bangladeş, Burundi, Etiyopya, Mali, Meksika, Fas, Pakistan, Ruanda, Senegal ve Uganda da büyük ölçekli projeler gerçekleştirilmiştir. Meksika (planlanan): 15 milyon düşük gelirli hanehalkına 45 milyon CFL dağıtılması ile üretim kapasite gereksiniminin 1,400 MW azaltılması planlanıyor MW basında sağlanacak tasarruf, dizel yakıtlı elektrik üretim maliyetinin 1/40 ı düzeyinde Yüksek kaliteli CFL lerinfiyatı, 1995 yılında 7$ ınüzerinde iken 2009 yılında 1$ ın altına inmiştir. CO2emisyonlarında ve tüketici faturalarında önemli azaltımlar sağlanmıştır; geri ödeme süresi 1 yıldan kısadır.

14 Çin: Demir ve Çelik Üretiminde Enerji Verimliliğinin Arttırılması PROGRAM ÖRNEK İNCELEMESİ - 3 Hükümet Hedefi: Ekonominin enerji yoğunluğunun 2005 ile 2010 yılları arasında %20 düşürülmesi. Nisan 2006 da Büyük Sanayi İşletmesinde Enerji Tasarrufu Eylem Planı başlatılmıştır. Eylem Planı demir ve çelik de dahil olmak üzere en büyük endüstriyel enerji tüketicisini (Çin in toplam birincil enerjisinin %30 u), hedeflemektedir Baotou Demir ve Çelik Enerji Verimliliği Projesi: Elektrik üretiminde ortaya çıkan atık ısının geri kazanılarak tekrar kullanılması amaçlanmaktadır; yıllık net elektrik üretimi 250 GWh 1 ton CO 2 başına 9,5 üzerinden, Belgelendirilmiş Emisyon Azaltımı Kredisi için Emisyon Azaltımı Alım Anlaşmaları

15 Zorlu görev; daha fazla erişim ve sürdürülebilirlik olarak tanımlanan ikiz amaçlar arasında denge kurmaktır Operasyonel ve finansal performansın yükseltilmesi ÖNERİLEN YAKLAŞIM Enerji arzına erişimin ve enerji arz güvenliğinin geliştirilmesi ve Çevresel açıdan daha sürdürülebilir bir enerji sektörü geliştirme sürecine geçişin kolaylaştırılması Yönetişimin Güçlendirilmesi

16 Tüm Ülkeler İçin ÖNERİLEN YAKLAŞIM Arz tarafı ve talep tarafı enerji verimliliğinin iyileştirilmesi Büyük hidroelektrik projeleri de dahil olmak üzere yenilenebilir enerjiye daha fazla yatırım Parasal açıdan karşılanabilir düşük karbonlu projeleri tanımlamak ve uygulamak için kurumsal kapasite oluşturulması Politika reformları ve kurumsal reformlar Teknoloji transferinin hızlandırılması İletim ve dağıtım Sınır ötesi enerji ticareti Kalkınma ve İklim Değişikliği Stratejik Çerçevesinde belirtilen kriterlere uygun termik üretim Madencilik Sektörleri İncelemesine WBGyönetiminin cevabına uygun olarak, madencilik sektörlerinde seçici yatırımlar.

17 ÖNERİLEN ÇALIŞMA ALANLARI Düşük Gelirli, Kırılgan, Çatışma Sonrası Ülkeler ve Erişim Düzeyi Düşük olan Orta Gelirli Ülkeler Güvenilir modern enerji hizmetlerine erişim en yüksek öncelik olmaya devam edecektir Tüm seçeneklerin araştırılması: şebeke dışı, kooperatifler, yoksullara yönelik finansman yöntemleri, uygun cansuyu kredi oranları, Entegre su kaynakları yönetimi üzerinde odaklanan hidroelektrik Sınır ötesi ticaret Arz verimliliğini arttırarak ve verimlilik kazanımlarını tüketicilere yansıtarak parasal açıdan karşılanabilirliği arttırmak Düşük karbonlu alternatifleri parasal açıdan karşılanabilir hale getirmek için, finansmana erişimi sağlamaya yönelik kapasite oluşturulmasına yardımcı olmak

18 ÖNERİLEN ÇALIŞMA ALANLARI Orta Gelirli Ülkeler Yerel ve yeni ortaya çıkan küresel zorluklar ile mücadele edilmesine yardımcı olmak ve yenilikçilik ve dönüşüm için sağlanan destekleri arttırmak Ticari ölçekteki yenilenebilir enerji, arz ve talep tarafı enerji verimliliği, yeni temiz teknolojiler ve ilgili altyapı tesisleri ile ilgili girişimleri desteklemek İklim finansmanının, özel sektör finansmanının ve diğer finansman fırsatlarının arttırılmasına yardımcı olmak

19 İklim Yatırım Fonları Gelişmekte olan ülkelerin acil iklim değişikliği zorlukları ile mücadele edebilmelerine yardımcı olmak için hibeler ve imtiyazlı finansman sağlamak amacıyla çok taraflı kalkınma bankaları tarafından ortaklaşa yürütülmektedir. Temiz Teknoloji Fonu (CTF) yaklaşık 4,3 milyar $ FİNANSAL ARAÇLAR Stratejik İklim Fonu yaklaşık 1,9 milyar $ Düşük gelirli ülkelerde yenilenebilir enerjiyi yaygınlaştırmak yaklaşık 0,3 milyar $ Karbon Finansmanı 10 Karbon Fonu yaklaşık 2,2 milyar $ (200 proje) SREP Erişim Konuları Yeşil Yatırım Programı Karbon Ortaklık Fonu (CPF)

20 FİNANSAL ARAÇLAR Temiz Teknoloji Fonu (CTF) yoluyla YE/EV Finansmanı Onaylanan üç program toplam 1,05 milyar $ lıkbir zarfa sahip; yatırımın ortalama on katı kadar bir kaldıraç etkisi sağlayacak Türkiye Yenilenebilir Enerji hidro, rüzgar, biyokütle, güneş, jeotermal Enerji Verimliliği verimli aydınlatma, yalıtım, alet ve ekipmanlar, endüstriyel süreçler Akıllı Şebeke rüzgar enerjisinden üretilen elektriğin daha iyi yönetimi için Önerilen CTF: 400 milyon $, kaldıraç: 3,5 milyar $ Kazakistan Yenilenebilir Enerji- küçük ölçekli hidro, rüzgar enerjisi, güneş Gaz yakma işleminin azaltılması - yakıtın gaza dönüşümü Bölge ısıtma sisteminin modernizasyonu- hem talep tarafı hem de arz tarafı Talep tarafı yönetimi ve son tüketim verimliliğinin arttırılması Önerilen CTF: 200 milyon $, kaldıraç: 1,1 milyar $ Mısır Rüzgar Enerjisi- Rüzgar enerjisinin <1.000 MW tan MW a çıkarılması Kentsel Ulaşım- 6 adet otobüs hızlı transit koridoru ve 5 adet hafif raylı güzergah Önerilen CTF: 300 milyon $, kaldıraç: 1,9 milyar $ Onaylanan diğer CTFprogramları: Kolombiya, Endonezya, Meksika, Fas, Filipinler, Güney Afrika, Tayland, Ukrayna, Vietnam ve MENA Bölgesel CSP Programı

21 ÖNERİLEN YAKLAŞIM Nasıl çalışıyoruz Ortaklıklar halinde hükümetler, donörler, özel sektör, sivil toplum ve topluluklar ile Ölçek Yükseltme-Ortalama olarak, WBG nunsağladığı her 1 $, ilave 4$ ı harekete geçiriyor. Program odaklı yaklaşım yatırımı, politika danışmanlığını ve teknik yardımı bir araya getiriyor. En yoksulları destekleyen şekilde İşe uygun en iyi teknoloji ile -Dünya Bankası Grubu nun projeleri teknoloji açısından tarafsızdır. Yeni temiz teknolojiler Uygulanmalarını kolaylaştırmak için teknik yardım ve politika/düzenleme danışmanlığı. Finansmanın harekete geçirilmesi (GEF, CF, CIFs).

22 KATKILARINIZI İSTİYORUZ Düşünmenizi istediğimiz sorular 1. Dünya Bankası Grubu nun gelişmekte olan ülkelerde enerji sektöründeki yardımına en fazla ihtiyaç duyulan alanlar nelerdir? 2. Önerilen yaklaşım, yoksulların ve marjinalleşmiş grupların ihtiyaçlarını yeterli bir şekilde ele alıyor mu? Almıyor ise, nasıl güçlendirilebilir? 3. Önerilen yaklaşım, düşük gelirli ülkeler ile orta gelirli ülkeler arasında, bunların ihtiyaçlarının ve önceliklerinin karşılanması bakımından doğru bir denge tutturuyor mu? 4. Bireysel ülkelerin yerel enerji ihtiyaçlarının karşılanması ve küresel sera gazı salımlarının azaltılması arasında tercihlerin söz konusu olduğu durumlarda, Dünya Bankası Grubu nun bu ödünleşimlerinçözümü konusunda hangi ilkeleri takip etmesi gerektiği düşünüyorsunuz? 5. Yeni teknolojilerin teşvik edilmesi ve/veya mevcut teknolojilerin yeni piyasalara aktarılmasına yardımcı olma konusunda Dünya Bankası Grubu nun ne gibi bir rol oynaması gerektiğini düşünüyorsunuz? Banka Grubu bunların her birine ne kadar ağırlık vermelidir? 6. Başka önerileriniz veya görüşleriniz?

23 KATKILARINIZI İSTİYORUZ Görüşlerinizi paylaşmak, güncel bilgilere ulaşmak ve daha fazla bilgi edinmek için Dünya Bankası nın web sitesini ziyaret edin: Katıldığınız için teşekkürler.