ISO 18001:2007 İşçi Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi

Transkript

1 ISO 18001:2007 İşçi Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi 31 OCAK

2 KİM M SUÇLU? BELEDİYE ZABITA GÖREVLG REVLİLERİMİ? İŞYER YERİSAHİPLER PLERİMİ? İŞYER YERİ ÇALIŞANLARI ANLARI MI? ÇALIŞMA BAKANLIĞI I MI? İŞ YERİNDEK NDEKİ TEHLİKELER YANGIN TEHLİKESİ MESLEKİ HASTALIKLAR UV IŞINI TEHLİKESİ FİZİKSEL TEHLİKELER KİMYASAL TEHLİKELER 2

3 1 Kapsam Bu standart, bir kuruluşun iş sağlığı ve güvenliği (İSG) risklerini kontrol etmesini ve performansını iyileştirmesini sağlamak için, İSG yönetim sistemi şartlarını kapsar. Bu standart, İSG performans kriterlerinin durumunu belirtmediği gibi bir yönetim sisteminin tasarımı için ayrıntılışartları da kapsamaz. Bu standart aşağıdakileri gerçekleştirmeyi amaçlayan her kuruluşa uygulanabilir, a) Kuruluşun faaliyetleri ile ilgili olarak, İSG risklerine maruz kalabilecek çalışanlar ve ilgili diğer taraflar için riskleri yok etmek veya en aza indirmek üzere bir İSG yönetim sistemi oluşturmak, b) Bir İSG yönetim sistemini kurmak, uygulamak ve sürekli iyileştirmek, c) Kuruluşun beyan ettiği İSG politikasına uygunluk konusunda kendine güvence sağlamak, d) Aşağıdakileri uygulamak suretiyle bu İSG standardına uygunluğu göstermek: 1) Kendi durumunu değerlendirmek ve kendisi tarafından beyanda bulunmak, 2) Müşteriler gibi kuruluş üzerinde ilgisi olan taraflardan uygunluğunun teyidini istemek, 3) Kuruluş dışındaki bir taraftan kendi beyanının uygunluğunun teyidini istemek, 4) Kuruluşun İSG yönetim sisteminin bir dış kuruluş tarafından belgelendirilmesini / tescilini istemek. Bu standardın bütün şartlarının, herhangi bir İSG yönetim sistemine dâhil edilmesi amaçlanmıştır. Uygulamanın kapsamı kuruluşun İSG politikası, faaliyetlerin yapısı ile çalışmaların riskleri ve karmaşıklığı gibi faktörlere bağlı olacaktır. Bu standart ile iş sağlığı ve güvenliğinin ele alınması amaçlanmış olup çalışanların refah/sağlık programları, ürün güvenliği ve mülkiyet hasarı veya çevre etkisi gibi diğer sağlık ve güvenlik alanlarının ele alınması amaçlanmamıştır. 4 İSG yönetim sistemi şartları 4.1 Genel şartlar Kuruluş, bu İSG standardının şartlarına uygun olarak bir İSG yönetim sistemini kurmalı, dokümante etmeli, sürdürmeli, sürekli olarak iyileştirmeli ve İSG yönetim sisteminin bu şartları nasıl karşılayacağını belirlemelidir. Kuruluş, İSG yönetim sisteminin kapsamını tarif etmeli ve dokümante etmelidir. 4.2 İSG politikası Kuruluşun üst yönetimi kuruluşun İSG politikasını belirlemeli ve onaylamalı, İSG yönetim sisteminin belirlenmiş kapsamında bu politika aşağıdaki hususları sağlamalıdır. a) Kuruluşun İSG risklerinin yapısına ve büyüklüğüne uygun olmalı, b) Yaralanmaların ve sağlık bozulmalarının önlenmesi ve İSG yönetiminin ve İSG performansının sürekli iyileştirilmesi için bir taahhüt içermeli, c) En azından yürürlükteki İSG mevzuatına ve üyesi olduğu kuruluşların şartlarına uyulacağı taahhüdünü içermeli, d) İSG hedeflerinin belirlenmesi ve gözden geçirilmesi için bir çerçeve oluşturmalı, e) Dokümante edilmeli, uygulanmalı ve sürdürülmeli, f) Çalışanların kendi bireysel İSG sorumluluklarının farkında olmaları amacı ile kuruluşun kontrolü altında tüm çalışanlara duyurulmalı, g) İlgili taraflar için ulaşılabilir olmalı, h) Kuruluşun kendisine uygun ve ilgili olarak kalmasını sağlamak için periyodik olarak gözden geçirilmelidir. 4.3 Planlama Tehlike tanımlaması, risk değerlendirmesi ve kontrollerin belirlenmesi Kuruluş sürekli olarak tehlikelerin tanımlanması, risklerin değerlendirilmesi ve gerekli kontrollerin belirlenmesi için prosedürler oluşturmalı ve sürdürmelidir. Tehlikelerin belirlenmesi ve risklerin değerlendirilmesi prosedürleri aşağıdakileri dikkate almalıdır: a) Rutin veya rutin olmayan faaliyetler, b) İş yerine erişebilme imkânına sahip personelin faaliyetleri (taşeronlar ve ziyaretçiler dâhil), c) İnsan davranışları, kabiliyetleri ve diğer insan faktörleri, d) İş yerinin dışından kaynaklanan ve iş yerinde kuruluşun kontrolü altındaki insanların sağlığını ve güvenliğini olumsuz yönde etkileme kabiliyetine sahip olan belirlenmiş tehlikeler, e) İşyerinin civarında kuruluşun kontrolü altındaki işle ilgili faaliyetlerden kaynaklanan tehlikeler, f) Kuruluş tarafından veya başkaları tarafından temin edilmiş olan iş yerindeki altyapı, teçhizat ve malzemeler, g) Kuruluş, kuruluşun faaliyetleri veya malzemeleri üzerinde yapılan veya yapılması teklif edilen değişiklikler, h) Geçici değişiklikler dâhil İSG yönetim sisteminde yapılan değişiklikler ve bunların işletmelere, proseslere ve faaliyetlere olan etkileri, i) Risk değerlendirmesi ve gerekli kontrollerin uygulanması ile ilgili uygulanabilir yasal yükümlülükler (Ayrıca Madde 3.12 nin notuna bakılmalıdır), j) İş alanlarının, proseslerin, tesislerin, makina/teçhizatın, işletme prosedürlerinin ve iş organizasyonunun tasarımı ve bunların insan kabiliyetlerine uyarlanması. 3

4 TANIMLA DEĞERENDİR KONTROL ALTINA AL İşleri Sınıflandır Tehlikeleri Tespit Et Riskleri Belirle Tolere Edilebilir Risklere Karar Ver Risk Kontrol Planı Hazırla Aksiyon Planının Uygunluğunu Gözden Geçir ÇALIŞMA ORTAMINDAKİ TEHLİKELER Radyasyon Elektrik akımı Havalandırma Sıcaklık Karbondioksit Toz Oksijen Yerleşim hacmi Sigara Gece çalışması Psikososyal etmenler Nem Gürültü Karbonmonoksit Aydınlatma Titreşim Basınç İstihdam biçimi TEHLİKE ANALİZİ METODLARI 1 KAZA ANALİZİ 16 KRİTİK YOL ANALİZİ 2 EYLEM HATA ANALİZİ 17 KRAYOJENİK SİSTEMLERİN GÜVENLİK ANALİZİ 3 BARİER ANALİZİ 18 HATA MODU VE ETKİLERİ ANALİZİ 4 BENT PİN ANALİZİ(BPA) 19 DEAKTİVASYON GÜVENLİK ANALİZİ 5 KABLO HATA MATRİSİ(CFMA) 20 SİSTEM GÜVENLİĞİNDE GRAFİKSEL FAYDA 6 NEDEN - SONUÇ ANALİZİ 21 ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK ANALİZİ VE TESTİ (EMC) 7 DEĞİŞİM ANALİZİ 22 ENERJİ ANALİZİ 8 ÇEKLİST ANALİZİ 23 TEHLİKENİN KEŞFİVE ANALİZİİÇİN ENERJİTAKİBİVE BARİER ANALİZİ(ETBA) 9 KİMYASAL PROSES NİCEL RİSK ANALİZİ 24 ENERJİ TAKİBİ ÇEKLİSTELERİ (CPQRA) 10 ORTAK NEDEN ANALİZİ 25 ÇEVRESEL RİSK ANALİZİ 11 KRİTER KARŞILAŞTIRMA (CTC) 26 OLAY VE KAZA ETKEN MODELLEME 12 KAPALI ALAN GÜVENLİĞİ 27 OLAY AĞACI ANALİZİ(ETA) 13 OLASILIK ANALİZİ 28 PATLAYICI GÜVENLİK ANALİZİ 14 KONTROL ORANLAMA KOD YÖNTEMİ 29 DIŞ OLAYLAR ANALİZİ (CRC) 15 KRİTİKLİK ANALİZİ 30 SİSTEM GÜVENLİK ANALİZİ 4

5 TEHLİKE ANALİZİ METODLARI HATA MODU ve ETKİLERİ ANALİZİ OLASILIK Ortaya çıkma olasılığı / frekans için derecelendirme basamakları ÇOK KÜÇÜK Yılda bir KÜÇÜK Üç ayda bir ORTA Ayda bir YÜKSEK Haftada bir ÇOK YÜKSEK Her gün SONUÇ DERECELENDİRME ÇOK HAFİF İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektiren HAFİF İş günü kaybı yok, ilk yardım gerektiren ORTA Hafif yaralanma, tedavi gerekir CİDDİ Ölüm, Ciddi yaralanma, meslek hastalığı ÇOK CİDDİ Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik R= O X Ş TEHLİKE ANALİZİ METODLARI HATA MODU ve ETKİLERİ ANALİZİ TEHLİKE ANALİZİ METODLARI SONUÇ ZARARIN AĞIRLIĞI OLASILIK OLASILIK ÇOK Çok CİDDİ Hafif 5 (1) CİDDİ Hafif (2) 4 ORTA Orta 3(3) HAFİF Ciddi 2(4) ÇOK Çok HAFİF Ciddi (5) 1 Çok ÇOK Küçük YÜKSEK (1) 5 Anlamsız YÜKSEK 1 25 YÜKSEK 2 20 YÜKSEK 3 15 ORTA 4 10 DÜŞÜK 5 5 Küçük YÜKSEK (2) 4 YÜKSEK 2 20 YÜKSEK 4 16 ORTA 6 12 Orta ORTA 8 8 Orta DÜŞÜK 10 4 Orta ORTA (3) 3 ORTA 3 15 ORTA 6 12 Orta ORTA 9 9 Orta DÜŞÜK Orta DÜŞÜK 15 3 Yüksek KÜÇÜK (4) 2 ORTA 4 10 Orta ORTA 8 8 Orta DÜŞÜK 12 6 Yüksek DÜŞÜK 16 4 Yüksek DÜŞÜK 20 2 ÇOK Çok KÜÇÜK Yüksek 1(5) DÜŞÜK 5 5 Orta DÜŞÜK 10 4 Orta DÜŞÜK 15 3 Yüksek DÜŞÜK 20 2 Tolore Edilemez DÜŞÜK 125 KABUL EDİLEMEZ RİSK DİKKATE DEĞER RİSK TEHLİKE ANALİZİ METODLARI HATA MODU ve ETKİLERİ ANALİZİ KABUL EDİLEBİLİR RİSK 1 SONUÇ EYLEM 15,16,20,25 KABUL EDİLEMEZ RİSK Bu risklerle ilgili hemen çalışma yapın 8,9,10,12,15 1,2,3,4,5,6 DİKKATE DEĞER RİSK Bu risklere mümkün olduğu kadar çabuk müdahale edin KABUL EDİLEBİLİR RİSK Acil tedbir gerektirmeyebilir 5

6 Risk Değerlendirmesi Gereken Durumlar RİSK DEĞERLENDİRMESİ İşyerinde, daha önce hiç risk değerlendirmesi yapılmamış olması ve çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyebilecek aşağıda belirtilen önemli değişikliklerin olması durumunda, risk değerlendirmesi yapılması gereklidir: a) Yeni bir makine veya ekipman alınması, b) Yeni tekniklerin geliştirilmesi, c) İş organizasyonunda veya iş akışında değişiklikler yapılması, d) Yeni hammadde ve/veya yarı mamul maddelerin üretim sürecine girmesi, e) Yeni bir mevzuatın yürürlüğe girmesi veya mevcut mevzuatta değişiklik yapılması, f) İş kazası veya meslek hastalığı meydana gelmesi, g) İş kazası veya meslek hastalığı ile sonuçlanmasa bile yangın, parlama veya patlama gibi işyerindeki iş sağlığı ve güvenliğini ciddi şekilde etkileyen olayların ortaya çıkması. Risk Değerlendirmesi Süreçleri RİSK DEĞERLENDİRMESİ a) Planlama Risk değerlendirmesi çalışmaları, mevcut mevzuat ve işyeri koşulları çerçevesinde planlanır. b) İşyerinde Yürütülen Çalışmaların Sınıflandırılması İşyerinde yürütülmekte olan veya yürütülecek olan faaliyetler özelliklerine göre sınıflandırmaya tabi tutulur. Sınıflandırmada, sürekli olmamakla birlikte periyodik olarak veya değişen aralıklarla yürütülen bakım ve onarım gibi faaliyetler de dikkate alınır. Sınıflandırmada, işyerinin içinde ve dışında yürütülen işler, üretim veya hizmet sürecinin aşamaları, planlanmış veya ani faaliyetler, çalışanların görev tanımları gibi unsurlardan da yararlanılabilir. c) Bilgi ve Veri Toplama Bilgi ve veri toplamada, işyerinde yürütülen işler, bu işlerin süresi ve sıklığı, işin yürütüldüğü yer, işin kim veya kimler tarafından yürütüldüğü, yürütülen işten etkilenebilecek olanlar, alınmış olan eğitimler, işin yürütümü için ön izin gerekip gerekmediği, işin yürütümü sırasında kullanılacak makina ve ekipman, bu makina ve ekipmanların kullanım talimatları, kaldırılacak veya taşınacak malzemelerle bunların özellikleri, kullanılan kimyasallar ve özellikleri, mevcut korunma önlemleri, daha önce meydana gelmiş olan kaza veya meslek hastalıkları gibi unsurlar dikkate alınır. RİSK DEĞERLENDİRMESİ Risk Değerlendirmesi Süreçleri d) Tehlikelerin Tanımlanması Tehlikelerin tanımlanması, aşağıda belirtilen tehlike veya kaynaklarının bulunup bulunmadığı, tehlike varsa bundan kimlerin ve ne şekilde etkilenebileceği dikkate alınarak yapılır. Kayma, takılma ve benzeri nedenlerle düşme, Cisimlerin düşmesi, Uygun olmayan duruş ve çalışma şekilleri, Seyyar el aletlerinin kullanımı, Hareketli erişim ekipmanları Ürünler, emisyonlar ve atıklar, Elle taşıma işleri, Basınçlı kaplar, Ekranlı araçlarla çalışma, Kimyasal faktörler (Toksik gaz ve buharlar), Rutin çalışma, İş stresi, Yalnız çalışma, Su üzerinde veya yakınında çalışma, İşyeri koşullarına göre diğer tehlike kaynakları. Yüksekten düşme, Gürültü ve titreşim, Radyasyon ve ultraviyole ışınlar, Sabit makine ve tezgahların kullanımı, Mekanik kaldırma araçları, Yangın, parlama ve patlama, Elektrik ve elektrikli aletler ile çalışma Aydınlatma, Termal konfor koşulları Biyolojik Ajanlar (Mikroorganizmalar), İşyeri yerleşim planı, Kapalı yerlerde çalışma, Motorlu araçların kullanımı, taşımacılık Şiddet, hakaret veya tacize maruz kalma, Ateşli ve yanıcı ortamda çalışma İstenmeyen insan davranışları (Dikkatsizlik, yorgunluk, aldırmazlık, anlama güçlüğü, öfke, kavga etmek), 6

7 Risk Değerlendirmesi Süreçleri RİSK DEĞERLENDİRMESİ e) Risk Analizi Risk analizi ile (d) bendinde belirlenen tehlikelerin verebileceği zarar, hasar veya yaralanmanın şiddeti ve bu zarar, hasar veya yaralanmanın ortaya çıkma olasılığı belirlenir. Risk analizinde, tehlikeye maruz kalan kişi sayısı, tehlikeye maruziyet süresi, kişisel koruyucuların sağladığı korunma ve güvensiz davranışlar gibi unsurlar dikkate alınır. f) Risk Değerlendirmesi Risk değerlendirmesinde, (e) bendinde belirlenen risklerin ağırlık oranları hesaplanarak derecelendirme yapılır ve önlem alınmasının gerekli olup olmadığına karar verilir. Risk Değerlendirmesini Yapacak Personelin Niteliği Risk değerlendirmesinin, işveren tarafından, işyerinde istihdam edilen ve yeterlik belgesi bulunan iş güvenliği ile görevli mühendisler ile işyeri hekimliği sertifikasına sahip olan iş sağlığı ile görevli işyeri hekimlerine, bunların bulunmaması durumunda ise, dışarıdan hizmet veren uzman kişi veya kuruluşlara yaptırılması esastır. İşyerinde yürütülen işin niteliği, farklı mesleklerden uzmanların da bulundurulmasını gerektiriyorsa, işveren uygun mesleklerden uzmanların da risk değerlendirmesi yapmasını sağlar. ÜRETİM PROSESİ Müşteri Talebi Mühendislik Hesaplama sı Yönetim Onayı Müşteriye teklif sunulması Onay Üretim sözleşmesi Üretim emrin verilmesi Üretim Planlaması Müşteri Sipariş vermesi Yönetimin üretim kaynakları planlaması Kabloların ve hortumların Kesim alanına getirilmesi Malzeme Depolanması Malzeme Giriş Kontrolün Yapılması Siparişlerin depoya gelmesi Eksik malzeme ve ekipman siparişi verilmesi Malzeme planlaması yapılması Ürün kalite planlarının çıkartılması Makine kablo kesimi ve makine kontak basımı Hortum kesimi Elde kontak basımı Kabloların hortumdan geçirilmesi Kabloların sokete takılması Enjeksiyo n işlemi Ürün Montajını yapılması Ürün testi ve son kontrol Ürün ambalajın yapılması Ürünün depolama ve müşteriye sevk edilmesi TOM Consulting 7

8 RİSK DEĞERLENDİRMESİ Tamirci A, forklift silindirini kontrol ederken, tamirci B forkliftin kumanda kolunu kullanarak, çatalları aşağı yukarı hareket ettirmek için bekliyor. Tehlikeli Olabilecek Hususlar 1. Malzemeler uygun bir yere konmamış. 2. Tamirci B nin kumanda kolunu kullanırken yapacağı hatalı bir hareket, tamirci A nın çatal ile kabin arasına sıkışmasına neden olabilir. RİSK DEĞERLENDİRMESİ Bir tamirci yola park etmiş bir forkliftin altına yatarak onu kontrol etmektedir. Bu arada bir işçi diğerine seslenerek yol kenarına istiflenmiş kargoların taşınmasını istiyor. Tehlikeli Olabilecek Hususlar 1. Tamirci forkliftin etrafında korkuluk ve herhangi bir uyarı işareti olmaksızın yol ortasında forklifti kontrol etmektedir. 2. Çatallar havada askıda bırakılmıştır. 3. Forkliftin hareketini önleyecek takoz kullanılmamıştır RİSK DEĞERLENDİRMESİ Rutin operatör değişimi sırasında diğer operatörün iş makinesinin dış cephesini kontrol ediyor. Tehlikeli Olabilecek Hususlar 1. Motor çalışır vaziyette bırakılmış. 2. Kepçe havada askıda bırakılmış. 3. Her iki operatör de aynı anda hareket etmektedir. 4. Kabinin olduğu bölüm biraz sağa doğru yatmış. 8

9 RİSK DEĞERLENDİRMESİ Bir işçi küçük parçaları bir pense vasıtasıyla zımparalamaktadır. Tehlikeli Olabilecek Hususlar 1. İşlem destek noktası-iş dayama parçası zımpara taşından biraz uzakta. İşlem sırasında parçanın fırlama ihtimali oldukça yükek. 2. Pense vasıtasıyla yapılan işlem tam olarak güvenli değil. İşlem sırasında parçanın fırlama ihtimali yüksek. ÜRETİM PROSESİ Müşteri Talebi Mühendislik Hesaplama sı Yönetim Onayı Müşteriye teklif sunulması Onay Üretim sözleşmesi Üretim emrin verilmesi Üretim Planlaması Müşteri Sipariş vermesi Yönetimin üretim kaynakları planlaması Kabloların ve hortumların Kesim alanına getirilmesi Malzeme Depolanması Malzeme Giriş Kontrolün Yapılması Siparişlerin depoya gelmesi Eksik malzeme ve ekipman siparişi verilmesi Malzeme planlaması yapılması Ürün kalite planlarının çıkartılması Makine kablo kesimi ve makine kontak basımı Hortum kesimi Elde kontak basımı Kabloların hortumdan geçirilmesi Kabloların sokete takılması Enjeksiyo n işlemi Ürün Montajını yapılması Ürün testi ve son kontrol Ürün ambalajın yapılması Ürünün depolama ve müşteriye sevk edilmesi TOM Consulting Yasal ve diğer şartlar Kuruluş, kendisine uygulanabilir olan yasal ve diğer İSG şartlarını belirlemek ve bunlara ulaşmak için bir prosedür oluşturmalı ve sürdürmelidir. Kuruluş İSG yönetim sisteminin kurulmasında, uygulanmasında ve sürdürülmesinde bu uygulanabilir yasal şartların ve kuruluşun taahhüt ettiği diğer şartların dikkate alınmasını sağlamalıdır. Kuruluş bu bilgileri güncel durumda tutmalıdır. Kuruluş, kendi kontrolü altında çalışanlarına ve diğer ilgili taraflara yasal ve diğer şartlar hakkında ilgili bilgileri iletmelidir

10 TÜZÜKLER İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğü Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük İş Süreleri Tüzüğü İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kurulları Hakkında Tüzük... YÖNETMELİKLER İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik Gayrisıhhi Müesseseler Yönetmeliği İşyeri Hekimlerinin Çalışma Şartları ile Görev ve Yetkileri Hakkında Yönetmelik Makina Koruyucuları Yönetmeliği Grizulu ve Yangına Elverişli Ocaklarda Alınması Gerekli Tedbirler Hakkında Yönetmelik Hedefler ve programlar Kuruluş, içerisindeki her bir ilgili fonksiyon ve seviyede dokümante edilmiş iş sağlığı ve güvenliği hedeflerini oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir. Hedefler pratik olan durumlarda ölçülebilir büyüklüklerle ifade edilmeli ve İSG politikası ile tutarlı olmalıdır. Buna yaralanmaların ve sağlığın bozulmasının önlenmesi, uygulanabilir yasal şartlara ve kuruluşun taahhüt ettiği diğer şartlara uygunluk ve sürekli iyileştirme taahhüdü dâhil olmalıdır. Kuruluş, hedeflerini oluştururken ve gözden geçirirken yasal şartları ve kuruluşun taahhüt ettiği diğer şartları, İSG risklerini dikkate almalıdır. Ayrıca kuruluş teknolojik seçeneklerini, finansal çalıştırma ve işletme şartlarını, ilgili tarafların görüşlerini de dikkate almalıdır. Kuruluş, hedeflerine ulaşmak için bir programı veya programları oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir. Bu programlar en azından aşağıdakileri içermelidir, a) Kuruluşun ilgili fonksiyon ve seviyelerinde hedeflere ulaşılması için verilen sorumluluk ve yetki, b) Amaçlara ulaşırken kullanılacak araçlar ve zaman çizelgesi. 4.4 Uygulama ve işletme Kaynaklar, görevler, sorumluluk, hesap verme ve yetki İSG ve İSG yönetim sisteminin nihai sorumluluğunu üst yönetim üzerine almalıdır. Üst yönetim taahhüdünü aşağıdakileri uygulamak suretiyle göstermelidir: a) İSG yönetim sisteminin kurulması, uygulanması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi için gerekli kaynakların sağlanması, b) Etkili İSG yönetimini kolaylaştırmak için, görevlerin, sorumlulukların ve hesap verme durumlarının tayin edilmesi, görevler, sorumluluklar ve hesap verme durumları ile yetkiler dokümante edilmeli ve duyurulmalıdır. Kuruluş, üst yönetiminden bir üyeyi, diğer sorumluluklarından ayrı olarak, İSG için özel sorumluluğa sahip olacak şekilde atamalıdır. Kuruluş yönetiminin atadığı bir kişi aşağıdakileri gerçekleştirmek için tarif edilmiş görev ve yetkiye sahip olmalıdır. a) İSG yönetim sistemi şartlarının bu standarda uygun olarak oluşturulmasını, uygulanmasını ve sürdürülmesini sağlamak, b) İSG yönetim sisteminin iyileştirilmesi için bir temel oluşturacak ve gözden geçirilmek üzere üst yönetime sunulacak İSG yönetim sistemi performansı hakkındaki raporları sağlamak. Not 2 Üst yönetim temsilcisi (büyük kuruluşlarda yönetim kurulu üyesi veya icra komitesi üyesi) hesap verme konumunu muhafaza etmek şartıyla, görevlerinden bazılarını daha alt düzeydeki bir yönetim temsilcisine devredebilir. 10

11 Üst yönetim temsilcisinin kimliği, kuruluşun kontrolü altında çalışan herkese bildirilmelidir. Yönetim sorumluluğuna sahip olan bütün kişiler, İSG performansının sürekli iyileştirilmesinde yönetimin taahhüdünü göstermelidir. Kuruluş, iş yerindeki kişilerin üzerinde kontrol sahibi olduğu İSG hususları için sorumluluk almalarını ve kuruluşun uygulanabilir İSG şartlarına uymalarını sağlamalıdır. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu İSG Yönetim Temsilcisi İşyeri Hekimi İSG İşletme Sorumlusu Varsa tedarikçi temsilcileri... Danışman (varsa dış denetçi) Tüm Personel Tehlike Analizi Yapılması İşe başladığınız son bir ay içinde benzer taşımaları 2 defa gördünüz. Araştırma yaptığınızda son 1 yıl içinde bu konuda 4 kaza meydana geldiğini öğrendiniz. Kazlardan bazıları hafif sıyrıklarla atlatılmış fakat birisinde işçinin ayağını kırılmış. Bu durumla ilgili Tehlike Analizini yapın ve alınması gereken önlemleri sıralayın! Eğitim, bilinç ve yeterlilik Kuruluş, İş yerinde, kontrolü altında İSG yi etkileyebilecek görevleri yapan personelin uygun eğitim, öğretim veya tecrübe itibariyle yeterli olmasını sağlamalı ve bununla ilgili kayıtları muhafaza etmelidir. Kuruluş, İSG riskleri ve İSG yönetim sistemi ile ilgili eğitim ihtiyacını tespit etmelidir. Kuruluş eğitimleri vermeli veya bu ihtiyacın karşılanması için tedbir almalı, alınan eğitimin veya tedbirin etkinliğini değerlendirmeli ve bununla ilgili kayıtları muhafaza etmelidir. Kuruluş, kontrolü altında çalışanların aşağıda belirtilenlerden haberdar olmasını sağlayan prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve bunları sürdürmelidir, a) Mevcut veya potansiyel iş faaliyetlerinin, davranışlarının İSG üzerindeki sonuçları ve İSG nin kişisel performansın geliştirilmesine faydaları, b) Acil durumlara hazırlıklı olma ve bu durumlarda yapılması gerekenler de dâhil olmak üzere İSG politika ve prosedürlerine ve İSG yönetim sisteminin şartlarına uyumdaki görevleri ve sorumlulukları c) Belirtilmiş işletme prosedürlerinden sapmanın potansiyel sonuçları, Eğitim prosedürleri aşağıdaki konulardaki farklı seviyeleri dikkate almalıdır, - Sorumluluk, yetenek, yeterlilik, bilgi düzeyi, risk. OHSAS Bilinçlendirme Yasal Mevzuat Risk Analizi İlk yardım Yangın Elektrik iş güvenliği Makina iş güvenliği Kişisel koruyucu malzeme kullanımı... 11

12 İnsanların en çok yaralanan uzuvları İş kazaları sonucunda zarar gören organlar, işkollarına göre büyük farklılıklar göstermekle birlikte, İLO verileri şu oranları ortaya çıkarmaktadır İletişim, katılım ve danışma İletişim Kuruluş, İSG tehlikeleri ve İSG yönetim sistemi ile ilgili olarak aşağıdakiler için prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve bunları sürdürmelidir, a) Kuruluşun çeşitli seviyelerinde ve fonksiyonlarındaki iç iletişim, b) Yükleniciler ve iş yerine gelen diğer ziyaretçilerle iletişim, c) Dışarıdaki ilgili taraflardan gelen ilgili iletişimin alınması, dokümante edilmesi ve cevaplandırılması Katılım ve danışma Kuruluş, aşağıdakiler için prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve bunları sürdürmelidir, a) Çalışanların aşağıdaki faaliyetlere katılması, - Tehlike tanımlaması, risk değerlendirmesi ve kontrollerin belirlenmesine uygun katılım, - Olay araştırmasına uygun katılım, - İSG politikaları ve hedeflerinin geliştirilmesine ve gözden geçirilmesine uygun katılım. - İSG yi etkileyen değişiklikler için danışma, - İSG konularında temsil. Çalışanlar katılım düzenlemeleri hakkında ve İSG temsilcilerinin kimliği hakkında bilgilendirilmelidir. b) İSG yi etkileyen değişiklikler için yüklenicilerle danışma. Kuruluş, ilgili İSG konularında, kuruluş dışındaki ilgili taraflarla, uygun olan hallerde danışılmasını sağlamalıdır. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği İşçilerin Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması Madde 11 İşveren sağlık ve güvenlikle ilgili konularda işçilerin görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması için aşağıdaki hususları yerine getirmekle yükümlüdür: a) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği konularında işçi veya temsilcilerinin görüşlerini alır, öneri getirme hakkı tanır ve bu konulardaki görüşmelerde yer almalarını ve dengeli katılımlarını sağlar. b) İşverence, iş sağlığı ve güvenliği konusunda özel görevleri bulunan işçi veya temsilcilerinin özellikle aşağıdaki konularda dengeli bir şekilde yer almaları sağlanır veya önceden görüşleri alınır: 1) Sağlık ve güvenliği önemli derecede etkileyebilecek herhangi bir önlemin alınmasında. 2) Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin (a) bendinde belirtilen işler ile 7 nci maddesinin (a) bendinde ve 8 inci maddesinin (b) bendinde belirtilen kişilerin görevlendirilmesinde. 3) Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin (a) bendinde ve 10 uncu maddesinde belirtilen hususlarda. 4) Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin (c) bendinde belirtilen işyeri dışındaki uzman kişi veya kuruluşlardan hizmet alınmasında. 5) Bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinde belirtilen eğitimin organizasyonu ve planlanmasında. Sağlık ve Güvenlik İşçi Temsilcisi Madde 16 İşyerinde sağlık ve güvenlikle ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, önlem alınmasını isteme, önerilerde bulunma ve benzeri konularda işçileri temsil etmeye yetkili, bir veya daha fazla işçi, sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi olarak görev yapar. Sağlık ve Güvenlik İşçi Temsilcisi, işyerinde çalışan işçiler tarafından seçilir. 12

13 4.4.4 Dokümantasyon İSG yönetim sistemi dokümantasyonu aşağıdakileri içermelidir, a) İSG politikası ve hedefleri, b) İSG yönetim sisteminin kapsamının açıklaması, c) Yönetim sisteminin ana elemanları ve bunların arasındaki etkileşimin açıklaması ve ilgili dokümanlara atıf, d) Bu İSG standardının gerektirdiği dokümanlar, kayıtlar dâhil, e) İSG risklerinin yönetilmesine ilişkin olarak proseslerin etkin biçimde planlanması, yürütülmesi ve kontrolü için kuruluş tarafından gerekli olduğu belirlenen dokümanlar, kayıtlar dâhil. Not - Dokümantasyonun karmaşıklık seviyesi, tehlikelerin ve ilgili risklerin seviyesi ile orantılı olması, etkinlik ve verimlilik için gerekli olan en az seviyede tutulması önemlidir Doküman kontrolü İSG yönetim sisteminin ve bu İSG standardının gerektirdiği dokümanlar kontrole tabi olmalıdır. Kayıtlar özel tip dokümanlardır ve Madde te verilen kurallara göre kontrole tabi olmalıdır. Kuruluş, aşağıdakileri sağlamak amacıyla gerekli prosedürleri oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir: a) Dokümanların yayınlanmasından önce yeterliliklerinin onaylanması, b) Dokümanların gözden geçirilmesi, gerekli olduğunda revize edilmesi ve yeniden onaylanması, c) Dokümanların değişikliklerinin ve geçerli sürüm statülerinin belirlenmesi, d) Uygulanabilir dokümanların geçerli sürümlerinin kullanım noktalarında hazır bulundurulmasının sağlanması, e) Dokümanların okunabilir ve derhal tanınabilir durumda tutulmasının sağlanması, f) İSG yönetim sisteminin planlanması ve işletilmesi için kuruluş tarafından gerekli olduğu değerlendirilen dış kaynaklı dokümanların belirlenmesi ve bunların dağıtımının kontrol edilmesi, g) Geçersiz hale gelmiş dokümanların istenmeyen şekilde kullanılmalarının engellenmesi ve her hangi bir maksatla muhafaza edilmeleri söz konusu ise uygun şekilde işaretlenmesi İşletme kontrolü Kuruluş, belirlenmiş tehlikelerle ilgili olan ve İSG risklerinin yönetilmesi için kontrol tedbirlerinin uygulanması gereken işlemleri ve faaliyetleri tespit etmelidir. Buna değişiklik yönetimi dâhil olmalıdır (Madde 4.3.1). Bu işlemler ve faaliyetler için kuruluş, aşağıdakileri uygulamalı ve sürdürmelidir: a) Kuruluş ve kuruluşun faaliyetleri için uygulanabilir işletme kontrolleri, kuruluş bu işletme kontrollerini genel İSG yönetim sistemine entegre etmelidir, b) Satın alınan mallar, teçhizat ve hizmetler ile ilgili kontroller, c) Yükleniciler ve iş yerine gelen diğer ziyaretçiler ile ilgili kontroller, d) Dokümante edilmiş prosedürlerin olmaması halinde İSG politika ve hedeflerinden sapmaların meydana gelmesi söz konusu olan durumları kapsayan dokümante edilmiş prosedürler, e) Mevcut olmaması halinde İSG politika ve hedeflerinden sapmaların meydana gelmesi söz konusu olan durumlar için, yapılmasının gerekliliği hükme bağlanmış işletme kriterleri. DANİMARKA: İşyerlerinin % 50 si risk değerlendirmesi yaptı İşçi sayısı: 5-19 % % % % Acil durum hazırlığı ve bu hallerde yapılması gerekenler Kuruluş, aşağıdakiler için prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve bunları sürdürmelidir: a) Potansiyel acil durum hallerinin tanımlanması, b) Bu gibi acil durum hallerinde gereken işlemlerin yapılması. Kuruluş, gerçek acil durumlarda gereken işlemleri yapmalı ve olumsuz İSG sonuçlarını önlemeli veya hafifletmelidir. Kuruluş acil durumlarda yapılacak işlemleri planlarken ilgili tarafların (acil durum hizmetleri ve komşular gibi) ihtiyaçlarını dikkate almalıdır. Acil durum planlarışunları içermelidir; - Potansiyel kaza ve acil durumların tanımları - Acil durum boyunca kimin sorumlu olacağının tanımı - Bir acil durum boyunca çalışanlar, taşeronlar, müşteriler, ziyaretçiler vb. dâhil olmak üzere kimlerin neler yapmaları gerektiği - Tehlikeli materyallerin tanımlanması ve yerleri ve gerekli acil durum faaliyetinin ne olduğu - Komşularla ve kamuyla iletişim, hayati kayıtların korunması - Fabrika yerleşim planı çizimi, kaçış yollarının belirlenmesi - Gerekli irtibat telefonları 13

14 4.5 Kontrol Performans ölçümü ve izleme Kuruluş, İSG performansını düzenli bir temelde izlemek ve ölçmek için prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir. Bu prosedürler aşağıdakilerin yapılmasını sağlamalıdır, a) Kuruluşun ihtiyaçlarına uygun, hem nitel hem nicel tedbirleri sağlamalı, b) Kuruluşun, İSG hedeflerine ulaşma derecesini izlemeli, c) Kontrollerin etkinlik derecesini izlemeli (hem sağlık hem güvenlik için), d) Performansın İSG yönetim programları, işletme kriterleri ve uygulanabilir yasal mevzuat şartlarına uygunluğunu izleyen proaktif tedbirleri sağlamalı, e) Kazaları, hastalıkları, olayları (hasarsız olaylar dâhil) ve yetersiz İSG performansının diğer geçmiş delillerini izlemek için düzenleyici tedbirleri sağlamalı, f) Müteakip düzeltici ve önleyici faaliyetlerin analizini kolaylaştırmak için yeterli izleme ve ölçme sonuçlarının ve verilerin kaydedilmesini sağlamalı. Performans ölçmesi ve izlemesi için izleme donanımı gerekiyorsa, kuruluş bu tür ekipmanların bakım ve kalibrasyonu için prosedürler oluşturmalı, uygulamalı, sürdürmeli ve kayıtları / sonuçları muhafaza etmeldir Uygunluğun değerlendirilmesi Uygunluk taahhüdü ile tutarlı olarak (Madde 4.2 c), kuruluş uygulanabilir yasal şartlara uygunluğun periyodik olarak değerlendirilmesi için prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir (Madde 4.3.2) Kuruluş periyodik değerlendirmelerin sonuçlarını muhafaza etmelidir. Not Periyodik değerlendirme sıklığı değişik yasal şartlar için farklı olabilir Kuruluş, uymayı taahhüt ettiği diğer şartlara (Madde 4.3.2) uygunluğu değerlendirmelidir. Kuruluş bu değerlendirmeyi Madde de açıklanan yasal uygunluk değerlendirmesi ile birleştirmek veya ayrı prosedürler kullanmak isteyebilir. Kuruluş periyodik değerlendirmelerin sonuçlarını muhafaza etmelidir. Not Periyodik değerlendirme sıklığı değişik diğer şartlar için farklı olabilir Kazalar, olaylar, uygunsuzluklar, düzeltici ve önleyici faaliyetler Olayların araştırılması Kuruluş, aşağıdakileri sağlamak üzere olayları kaydetmek, araştırmak ve analiz etmek için prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir: a) Olayların meydana gelmesine sebep olabilen veya katkıda bulunabilen İSG eksikliklerini ve diğer faktörleri belirlemek, b) Düzeltici faaliyet ihtiyacını belirlemek, c) Önleyici faaliyet fırsatlarını tespit etmek, d) Sürekli iyileştirme fırsatlarını tespit etmek, e) Bu gibi araştırmaların sonuçlarını yayınlamak. Araştırmalar zamanında yapılmalıdır. Düzeltici faaliyet ihtiyacı veya önleyici faaliyet fırsatları Madde nin ilgili kısımlarına göre ele alınmalıdır. Olay araştırmalarının sonuçları dokümante edilmeli ve muhafaza edilmelidir. 14

15 15

16 KAZALARIN OLUŞ SEBEPLERİ İş kazalarının meydana gelmesine, teknik, sosyal, psikolojik,fizyolojik, etkenler neden olabilir. Çalışan kişinin kendisi, çalıştığı işyeri, iş yeri arkadaşları, çevresi, kullandığı makine ve malzemeler, araç gereçlerin her biri iş kazasının nedenidir. Bu sayılanların hepsi birbiri ile etkileşim içinde olan faktörlerdir. Malzeme Makina İnsan KAZA Nedenleri Ölçüm Cihazları Metodoloji Çevre 16

17 1-Malzeme a-malzemenin kimyasal ve fiziksel özelliklerinden kaynaklanan faktörler, b-kullanılan maddelere göre uygun üretim sisteminin seçilmemiş olması, 2-Makine a-malzeme yorgunluğu, b-koruyucu tedbirlerin alınmaması c-makinelerin yanlış seçilmesi veya yanlış kullanılması, 3-Çevre a-sıcaklık,nem,aydınlatma,gürültü gibi fiziki faktörler, b-mekanik etkiler, c-sağlık şartları, 17

18 4-insan a-eğitim ve bilgi eksikliği b-dalgınlık, dikkatsizlik, c-ilgisizlik,düzensizlik, d-bedenin iş uyumsuzluğu, e-beceri noksanlığı, f-aile düzeni, g-beslenme yetersizliği Bu faktörler incelendiğinde, iş kazasının kazadan hemen önceki durumla yakından ilgili olduğu görülür. Bu nedenle kazaların emniyetsiz durum veya emniyetsiz hareketlerden kaynaklandığını söylemek mümkündür. Sayılanların dışında bazı durumların da iş kazalarına sebep olduğunun unutulmaması gerekir Bu durumlar: Fazla mesai,fazla iş yorgunluğu,mantıksız iş rejimi,sürekli fazla güç harcama,sürekli gece vardiyası,kişinin ruhsal yapısına uymayan işlerin verilmesi. 5-Metodoloji İşin yapılma metodolojisi yanlış İş yapma metodunun yanlış kullanımı KAZA SORGULAMA METODU Ne Oldu Neden Oldu Nasıl Oldu Ne Zaman Oldu Nerede Oldu Kim Yaptı 18

19 İLK YARDIM Teşhis: Teşhis için önce hastanın veya yaralının hikayesi (anamnez) öğrenilir. Sonra belirtiler (semptom) ve bulgular saptanır. Tedavi: Temel ilk yardım kuralları hatırlanarak yaralı ya da hasta için en uygun ilk yardım, zamanında ve zarar vermeden uygulanır. Taşıma: Teşhis ve Tedavi yapıldıktan sonra gerekli bakım ve muayenesinin yapılacağı sağlık kurumuna uygun koşullar içinde taşınır. HASTA VE YARALIYI İLGİLENDİREN İLK YARDIM KURALLARI 1 Kanama varsa durdurunuz, 2 Şok durumu önleyip, kişiyi ayakları kalp seviyesinin yukarısında meyilli olarak yatırınız, 3 - Dikkatli muayene ediniz, gerekli ilk yardımı gecikmeden yapınız, 4 - Hasta veya yaralı kişiyi yatırınız, dinlendiriniz, 5 - Solunum yolunu açık tutunuz, gerekirse ağız yoluyla yapay solunum yapınız, 6 - Şuursuz olanlara sulu ya da katı yiyecek vermeyiniz, 7 - Gerekirse hastaneye ya da doktora telefon ediniz, ettiriniz, Uygunsuzluk, düzeltici faaliyet ve önleyici faaliyet Kuruluş, gerçek ve potansiyel uygunsuzlukların ele alınması, düzeltici ve önleyici faaliyetlerin yapılması için prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir. Bu prosedürler aşağıdakiler için gerekli şartları belirlemelidir: a) Uygunsuzlukların belirlenmesi ve bunların İSG üzerindeki etkilerini azaltmak için tedbir alınması, b) Uygunsuzlukların araştırılması ve bunların tekrarlanmasının önlenmesi için tedbir alınması, c) Uygunsuzlukların önlenmesi için alınan tedbirlerin değerlendirilmesi ve bunların meydana gelmesinin önlenmesi için uygun tedbirlerin uygulanması, d) Düzeltici ve önleyici faaliyetlerin sonuçlarının kaydedilmesi ve iletilmesi, e) Yapılan düzeltici ve önleyici faaliyetlerin etkinliğinin gözden geçirilmesi. Düzeltici faaliyetin veya önleyici faaliyetin yeni veya değişmiş tehlikeleri ortaya çıkarması veya yeni veya değişik kontrollere olan ihtiyacı göstermesi halinde, bu prosedürler, önerilen bütün düzeltici ve önleyici faaliyetlerin uygulanmadan önce risk değerlendirmesi prosesine göre gözden geçirilmesini gerektirmelidir. Potansiyel ve gerçek uygunsuzlukların sebeplerini ortadan kaldırmak için alınan herhangi bir düzeltici ve önleyici tedbir, problemlerin büyüklüğü ve karşılaşılan İSG riskleri ile orantılı olmalıdır. Kuruluş, düzeltici ve önleyici faaliyetlerden kaynaklanan gerekli değişikliklerin İSG yönetim sistemi dokümantasyonuna uygulanmasını sağlamalıdır. 19

20 4.5.4 Kayıtların kontrolü Kuruluş, İSG yönetim sisteminin ve bu İSG standardının şartlarına uygunluğun ve elde edilen sonuçların gösterilmesi için prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir. Kuruluş kayıtların tanımlanması, muhafaza edilmesi, korunması, geri alınması, tutulması ve elden çıkarılması için prosedürler oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir. İSG kayıtları okunaklı, ayırt edilebilir ve izlenebilir olarak kalmalıdır İç tetkik Kuruluş, aşağıdakileri sağlamak üzere iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi tetkiklerinin periyodik olarak planlanan aralıklarla yapılmasını sağlamalıdır: a) İSG yönetim sisteminin aşağıdakileri sağlayıp sağlamadığının tayin edilmesi, 1) Bu standardın şartları dâhil, İSG yönetim sistemi için planlanmış düzenlemelere uygunluğu, 2) Düzenli bir şekilde uygulanma ve sürdürülme durumu, 3) Kuruluşun politika ve hedeflerini karşılamasındaki etkinliği. b) Yönetime, tetkiklerin sonuçları hakkında bilgi sağlanması. Tetkik programı kuruluşun faaliyetlerinin risk değerlendirmesine ve geçmiş tetkiklerin sonuçlarına dayalı olarak planlanmalı, oluşturulmalı, uygulanmalı ve sürdürülmelidir. Tetkik prosedürleri aşağıdakileri ele alacak şekilde oluşturulmalı, uygulanmalı ve sürdürülmelidir: a) Tetkiklerin planlanması ve uygulanması, sonuçların bildirilmesi ve ilgili kayıtların tutulması ile ilgili sorumluluklar, yeterlilikler ve şartlar, b) Tetkik kriterlerinin, kapsamının, sıklığının ve metotlarının belirlenmesi. Tetkikçilerin seçimi ve tetkiklerin yürütülmesi tetkik prosesinin objektifliğini ve tarafsızlığını sağlamalıdır. 4.6 Yönetimin gözden geçirmesi Kuruluşun üst yönetimi, İSG yönetim sisteminin sürekli uygunluğunu, yeterliliğini ve etkinliğini sağlamak için kendi belirlediği aralıklarla İSG yönetim sistemini gözden geçirmelidir. Yönetimin gözden geçirmesi, İSG yönetim sistemi tetkik sonuçlarının, değişen durumların ve sürekli iyileştirme taahhüdünün ışığında, İSG yönetim sisteminin politikası, İSG hedefleri ve diğer elemanlarında değişikliklere olan muhtemel ihtiyaca değinmelidir. Yönetimin gözden geçirmesine ilişkin kayıtlar muhafaza edilmelidir. Yönetimin gözden geçirmesinin girdileri aşağıdakileri içermelidir: a) İç tetkiklerin ve uygulanabilen yasal şartlara ve kuruluşun uymayı taahhüt ettiği diğer şartlara uygunluğun değerlendirilmesinin sonuçları, b) Katılım ve danışma sonuçları (Madde 4.4.3), c) Kuruluş dışındaki ilgili taraflarla yapılan iletişim, şikayetler dâhil, d) Kuruluşun İSG performansı, e) Hedeflere ulaşılma derecesi, f) Olay araştırmalarının, düzeltici ve önleyici faaliyetlerin durumu, g) Önceki yönetim gözden geçirmelerinin takip işlemleri, h) İSG ile ilgili olarak değişen şartlar, İSG ile ilgili yasal ve diğer şartlar dâhil, i) İyileştirme tavsiyeleri. 20

21 Yönetimin gözden geçirmesinin çıktıları kuruluşun sürekli iyileştirme taahhüdüne uygun olmalı ve aşağıdakilere ilişkin kararları ve işlemleri kapsamalıdır: a) İSG performansı, b) İSG politikası ve hedefleri, c) Kaynaklar, d) İSG yönetim sisteminin diğer elemanları. Yönetimin gözden geçirmesinin çıktıları, iletişim ve danışma için hazır hale getirilmelidir (Madde 4.4.3). Eğitimi hazırlayan ve sunan SEYHAN ERDENİZ ISO ISO ISO BAŞ DENETÇİSİ