GÖZDESİ OLACAK KKTC YATIRIMCILARIN AMBARGOLAR KALKARSA DOSYA / KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ

Transkript

1 DOSYA / KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ YELİZ PULAT yelizpulat@ekovitrin.com AMBARGOLAR KALKARSA KKTC YATIRIMCILARIN GÖZDESİ OLACAK Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) küçük bir ülke olmasına rağmen gelişimini sürdürüyor. Ancak 40 yılı aşkın süredir devam eden Kıbrıs sorunu hızlı gelişimin önündeki en büyük engellerden biri. KKTC ye uygulanan izolasyonlar ve ambargolar başta turizm olmak üzere hizmet ve üretim sektörlerini olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Kuzey Kıbrıs ın bugün geldiği noktayı, yaşanan değişimi ve beklentileri devletin en üst kademelerinde görev yapan önemli isimlere sorduk. Aldığımız cevaplarda ortak payda şu oldu: Ülkeye uygulanan ambargoların kalkması ve uluslararası arenada KKTC nin tanınmasıyla yatırımlar artacak ve kalkınma hızlanacak

2 RÖPORTAJ / DERVİŞ EROĞLU (KKTC CUMHURBAŞKANI) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu EKONOMİK AMBARGOLAR İNSANLIK AYIBIDIR Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, KKTC ye uygulanan haksız ambargoların kalkmasıyla KTTC nin önümüzdeki 5-10 yıl içinde ekonomisi rayına oturmuş, eğitimde umduğunu bulan, turizmde beklediğini sağlayan ve dış dünyaya da ürünlerini pazarlayabilen bir ülke haline gelebileceğini ifade ediyor. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti leşinceye kadar Kıbrıs halkının ortaya koyduğu mücadele tüm dünya ta- KKTC ile ilgili genel bir de- MUTLU BARIŞ HAREKATI Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, Kıbrıs, sorunuyla iç içe rafından biliniyor Tüm bu yaşananlara yakından tanıklık eden bir ki- Kıbrıs, cumhuriyetten dışlanğerlendirme alabilir miyiz sizden? yaşayan önemli bir siyasetçi yılında genç bir doktor olarak şi olan Derviş Eroğlu, Kuzey Kıbrıs ın dıktan sonra Türk halkının ekonomik bir faaliyeti yoktu. Hepimiz Kıbrıs a gittiğinde kendisini olayların dünü ve bugününü ile ilgili dergimize değerlendirmelerde bulundu. gündüz mesleğini icra eden, akşam içerisinde buldu. O gün başlayan müzakereler, Kıbrıs Türklerinin Kıbrıs KKTC nin tarihsel gelişimi ile ilgili mücahit olarak nöbet bekleyen insanlardık. Türkiye den belli bir des- Cumhuriyeti nden dışlanması ve 1974 önemli açıklamalarda bulunan Eroğlu, yılında Mutlu Barış Harekatı gerçek- Ekovitrin in sorularını yanıtladı. tek geldiğinde eşit bir şekilde halka dağıtarak hayatımızı devam ettirdik. Mutlu Barış Harekatı, Kıbrıs halkının hayatında bir değişimdir. Yokluklar içerisinde verilen mücadele ve herkesin eşit bir şekilde yaşamını sürdürmesi ve yokluklar içerisinde sağlanan birlik ve beraberlik, Türkiye gelecek ve biz bir gün istediğimiz hayatı yaşayacağız, kurtulacağız inancı bizi 1974 yılına kadar taşıdı. Eğer bu inanç olmamış olsaydı, Kıbrıs Türk halkı bütünleşmemiş olsaydı 1974 yılını göremeyebilirdik. TÜRKİYE NİN MÜDAHALESİ OLMASAYDI Kıbrıs Türk halkı eşit koşullarda bütün insanların birbirine sarılarak sürdürdüğü mücadelenin sonunda 1974 yılında Mutlu Barış Harekatı nı gördü. Türkiye nin müdahalesi olmasaydı ne olurdu? 15 Temmuz 1974 tarihinde Yunanistan darbeyi yapmamış olsaydı Türkiye bir müdahale yapma nedeni bulamayabilirdi. Çok şükür ki Rumlar ve Yunanlılar, o zaman biliyorsunuz Yunanistan da albaylar cuntası vardı. Onlar Yunanistan da varlıklarını devam ettirebilmek için Kıbrıs ı Yunanistan a bağlama hedefini seçmişlerdi. Makarios ile cuntanın arasındaki fark neydi, ikisi de Kıbrıs ın Yunanistan a bağlanmasından yanaydı, birisi acıyla bağlansın diye düşünüyordu. Fakat Papaz Makarios ise Türkler nasıl olsa ekonominin dışında, birkaç yıl içerisinde ekonomik olarak zaten çökeceklerdir ya göç edeceklerdir ya da bizim idaremizi otoritemizi kabulleneceklerdir diye düşünüyorlardı. İşte bu iki farklı yolda aceleci olan cunta için Makarios un temizlenmesiydi. Darbe yapıldı ve bu darbe sonucunda, o zamanki Türkiye nin başbakanı Sayın Bülent Ecevit ve Erbakan hükümeti müdahil olma fırsatı bulmuşlardır. Biliyorsunuz o günlerde Sayın Ecevit, İngiltere ye kadar gitmiş birlikte müdahale için görüşmüştü fakat kabul görmemişti. 15 Kasım 1983 yılında KKTC yi ilan ettik Bugün Mutlu Barış Harekatı nın yarattığı coğrafya üzerinde bir devlet kurduk. Önce Kıbrıs Federe Devleti kuruldu. O gün KKTC kurulması gerekirdi ama o yılki koşullarda Türkiye nin de bizim de Kıbrıs ta bir anlaşmaya sıcak baktığımızı göstermemiz bakımından Kıbrıs Federe Devleti dedik adımıza ve Rumların da federe kanadı oluşacak bir federal cumhuriyet kurulması hedeflenmişti. Geçen süre zarfında Rumların dünyaca tanınması, dış dünyadan aldıkları desteklerle ekonomik güçlenmelerine devam etmeleri, Rumların müzakere masasında anlaşmaya değil bizi masada tutup görüşüyoruz anlaşma istiyoruz mesajını verip anlaşmama politikaları devam ediyor. Bu nedenle 1983 yılında Bağlantısızlar Grubu vardı. Rum kesimi de bu hareketin içindeydi. Bundan cesaretle 1983 Mayıs ayında Birleşmiş Milletler den toprak bütünlüğüne yönelik işgal güçlerin atılması, dışlanması gibi kararlar alarak bizimle anlaşma niyetinde olmadıklarını sergiledikleri zaman biz de 15 Kasım 1983 yılında KKTC yi ilan ettik. Barış Harekatı nın yarattığı coğrafya üzerinde önce Kıbrıs Federe Devleti, yıllar sonra da Rumların uzlaşmazlığı sonucunda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini Kurduk. Bugün bu devletin üçüncü cumhurbaşkanı olarak buradayım. EKONOMİYİ SIFIR NOKTASINDAN ALARAK BUGÜNLERE TAŞIDIK Şu anda KKTC nin üzerinde çeşitli ambargolar var. Ekonomi olumsuz yönde etkileniyor. Bu konuda neler söylemek istersiniz? 1974 Barış Harekatı ndan sonra Kıbrıs taki fert başına düşen gelir 570 dolar civarındaydı. Biz Barış Harekatı ndan sonra sıfır dediğimiz

3 RÖPORTAJ / DERVİŞ EROĞLU (KKTC CUMHURBAŞKANI) KKTC için turizm en önemli gelir kaynağı. Denizimiz var, havamız güzel, neredeyse 12 ay turizm yapılabiliyor. Hizmet sektörlerini ön plana çıkarma kararı aldık. bir noktadan başlayarak ekonomiyi telaffuz etmeye başladık. Geçen yıllar içerisinde Türkiye nin de desteğiyle KKTC ekonomisi bir yerlere geldi. Özellikle 1985 yılında başbakan olmamdan sonra 1986 yılında rahmetli Turgut Özal ile yaptığım ekonomi işbirliği protokolü ile serbest piyasa ekonomisine geçme kararı aldık ve uyguladık. Zaman içerisinde kendimizi ekonominin çarklarını döndüren pozisyonda bulduk. Biliyorsunuz 1974 Barış Harekâtı 104 gerçekleştiği zaman bizde herhangi bir sanayi, fabrika yoktu. Bazı meslek sahipleri dışında küçük çaplı ekip biçenler dışında kimse yoktu. Türkiye den gelen katkılarla hepimizin gelirleri eşit düzeydeydi. Başbakan seçildikten sonra ekonomiye ağırlık verdim ve ilk olarak KKTC nin itici gücü ne olabilir diye düşündüm. Denizimiz var, havamız güzel, neredeyse 12 ay turizm yapılabiliyor. Hizmet sektörlerini ön plana çıkarma kararı aldık. HİZMET SEKTÖRÜNE AĞIRLIK VERDİK K KTC nin itici gücü olarak hizmet sektörlerinin öne çıkacağını düşündük. Sonrasında önce Doğu Akdeniz Vakıf Üniversitesi yasasını yaptım. Sonra turizm teşvik yasasını hazırladık. Böylece turizm ve eğitime kapılarımızı açmış olduk bunun da çok faydasını gördük. Şu anda 60 bin üniversite öğrencimiz var. Dünyanın birçok ülkesinden gelen çocuklarımız burada okuyor. Şu anda 8 üniversitemiz var. Barış harekatı gerçekleştiği zaman bizim burada bir otelimiz vardı. Bir de Girne de Londra dan gelip burada otel yapmış bir arkadaşımız vardı. Onun dışında hiçbir otel yoktu. Biz bu bölgelerin hepsini turizm bölgesi ilan ederek dışarıdan yatırımcıları çekmeye çalıştık turizm teşvik yasalarını da uygulayarak tabi. Bugün 30 bine yakın yatak kapasitemiz var. 5 yıldızlı otellerimiz var fakat daha atılacak çok adım olduğunu söyleyebilirim. Buraya bu kadar insan turist olarak gelecekse da tarımı gözden çıkaramazsınız. Yapılması gereken neydi; tarımın da teşvik edilmesi. En azından kendi ihtiyaçlarımızı kendimiz üretip tüketmemiz gerekiyor diye düşünüyoruz. Bizde ağır sanayi olması zor. Dolayısıyla organize sanayi olarak küçük sanayiyi öne çıkardık. Biz ambargolar altında bir ülkeyiz. Avrupa ya ihracat yapacaksak veya oradan ülkemize mal getireceksek gümrük duvarıyla karşılaşıyoruz, bizde emek de pahalı. Yurt dışına göndereceğimiz ürünlerin rekabet ortamında tutunması imkansız. Daha ziyade ihracatımızı yabancı ülkelere yapmaya çalışırken ithalatımızı da Türkiye den yapmaya çalışıyoruz. KKTC halkı ambargolar altında mağdur yaşıyor Kuzey Kıbrıs a turistin veya öğrencinin başka ülkelerden direkt uçuşlarla gelmesi mümkün değil. Türkiye nin bazı şehirlerinden aktarma yapması gerekiyor. Bu şekilde de maliyet artıyor. Ambargolar altında bizi en fazla ilgilendiren ve sıkıntıya sokan ulaşım ve seyahat özgürlüğünün kısıtlanması. KKTC halkı bu durunda mağdur. Kıbrıs sorununu başlatan Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi. Fakat bu iki ülke de AB ye üye. Biz ve Türkiye ise AB nin dışında. Son zamanlarda bile Türkiye ye Kıbrıs sorununu çözmezseniz AB ye giremezsiniz şeklinde koşullar koşmaktadırlar. Bu bana göre son derece yanlış. Çünkü sorunun kaynağı Yunanistan. Bizi cumhuriyetten dışlayan onlar. Bu AB ülkelerinin bize adil davranmadığını ifade etmek istiyorum. KKTC hizmet sektörlerine önem veren bir politika izliyor. Ama Kıbrıs a turistin veya öğrencinin başka ülkelerden direkt uçuşlarla gelmesi mümkün değil. Türkiye nin bazı şehirlerinden aktarma yapması gerekiyor. Bu şekilde de maliyet artıyor. Bir de turist dediğimiz kitle yıllık biriktirdiği parasından bir kısmını ayırıp tatil yapmak istiyor. MÜZAKERELERE BAŞLAYIP BU İŞİ BİTİRMEMİZ LAZIM 1974 Mutlu Barış Harekatı gerçekleşinceye kadar bir insanımız akşam eve geleceğini bilemeden evden çıkıyordu. Ben Erenköy savaşlarında genç bir doktordum. Mağusa da savaş başladığı zaman doktordum. Mağusa sancaktarının talimatıyla Serdarlı da büyükçe bir köye gönderildim. Yarım saatlik bir mesafedeydi. Ben o mesafeyi sabah 9 buçukta çıktım ve akşam 5 gibi kat ettim. Çünkü her yüz metrede bir Rum barikatı vardı. Her barikatta duruyorsunuz o sıcağın altında ve bekletiliyorsunuz. İnsanlık onurumuzu zedeleyen yoklamalarla ancak Mağusa ya geçebildik. Seni beğenmiyorsa eğer oradaki kişi seni alıyor öbür tarafa gönderiyordu. Sonra nereye gittiğini kimse bilmez. Öyle günler yaşadık ve artık bir kez daha öyle günleri yaşamak istemiyoruz. Onun için müzakerelere başlayıp bu işi bitirmemiz lazım, birbirimizin haklarına saygı göstererek ancak bu olur. Sadece bu adada Rumlar yaşamıyor, bu fikirle masaya oturup anlaşmak mümkün değil. Bugün kuzeyde ve güneyde bir devlet olduğu gerçeği var. Birbirine komşu yaşayan iki halk vardır. Bir yanda Hristiyan Rum halkı, bir yanda Müslüman Türk halkı. Bu gerçekleri de dikkate alarak 1974 yılından bu güne kadar geçen 40 seneye yakın gelişmeleri de dikkate alarak bir çözüm bulmamız lazım. Bunun aksine bir çözüm bulunduğu taktirde bu çözüm olmaz. Bunu anlatmaya çalışıyoruz hep. Bugüne kadar da anlar gibi göründüler fakat anlamamış gibi hareket ettiler. Bir tek söyledikleri şey, olmazsa olmazımız topraktır. Diğer bir olmazsa olmazımız olarak gördükleri de sonradan buraya gelen Türklerin geri gitmeleri. Türk askeri çıkacaktır diyorlar. Bunların dışında bir şey söylemiyorlar. Dolayısıyla biz de diyoruz ki Türkiye nin garantisi bizim olmazsa olmazımızdır. Bir anlaşma olacaksa anlaşma gününe kadar kuzeyde kaç kişi vatandaşsa KKTC vatandaşı olarak ortak devletin vatandaşı olacaktır. Güneyde de kaç vatandaş varsa ortaklık devletinde vatandaş olarak listelere yazılacaktır. Ondan sonra zaten bu ülkede vatandaşlık verme merkezi hükümetin yetkisinde olacak. Ama bugüne kadar olanları kabul etmek mecburiyetindedirler çünkü bir anlaşmaya vardığımızda referanduma gittiğimizde o vatandaşlar oy kullanacak. Annan planında KKTC de yaşayan herkes oy kullandı. Bunların bir kısmı TC kökenli, biz 105

4 RÖPORTAJ / DERVİŞ EROĞLU (KKTC CUMHURBAŞKANI) de zamanında Türkiye den geldik. Benim köküm mesela Kayseri den gelmiş. Osmanlı zamanında bizi buralara göndermişler. Burada Türk nüfusu bulunması için atalarımızı bu adaya göndermişler yılında gelenler ile 1500 lü yıllarda gelenler arasında ne fark var. O da Türk, bu da, o da Müslüman bu da. Biri asırlar önce geldi, biri asırlar sonra geldi. Hepimizin atası bir. Onun için Rumlarla bu gerçekleri açık açık konuşuyoruz. Bir anlaşma olacaksa Rumların bu gerçekleri kabul etmesi gerekiyor. Güneyde de Rusya dan gelen, Rum kökenli Hristiyanlar vardır. Yunanistan dan gelip vatandaş yapılan insanlar vardır. Askerliğini burada yapıp kalan yunanlı vatandaşlar var. Bunları göz ardı edemezsiniz. Hükümet olarak bir devlet olarak benim verdiğim vatandaşlıkları kabul etmezsen anlaşmaya nasıl varacağız. Yeliz Pulat a önemli açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu Kuzey Kıbrıs ın uzun zamandır yaşadığı su sorununun yeni projeyle çözüme kavuşacağını söyledi. KKTC nin su sorunu tarihe karışıyor Kıbrıs uzun zamandır su sorunu yaşıyordu. Bu sorun şimdi bir projeyle ortadan kalkıyor. Bu konudaki görüşleriniz neler? Siyasi hayatım 1976 da başladı. O yıllarda çok partili sistem vardı. Bugüne kadar da aralıksız siyasi hayatım devam ediyor. Şu anda da cumhurbaşkanlığı makamındayım. İlk olarak Eğitim Bakanı olarak başladığımdan beri Kıbrıs ın su sorununu hep düşünmüşümdür. Türkiye nin gelmiş geçmiş bütün başbakanlarıyla su sorununu konuştum. En son olarak da Sayın Başbakan Tayyip Erdoğan ile konuştum ve o bu konuya büyük ilgi gösterdi. Birlikte temel atma törenini gerçekleştirdik ve 2014 yılının Mart ayında Kıbrıs topraklarına Türkiye den gelecek suyun akışı başlayacak. Proje devam ediyor. Temel atma günü 7 Mart tı. Benim de doğum günümdü. Sayın Başbakanla bunu paylaştığımda müteahhitte, 7 Mart 2014 te bu su Kıbrıs a akacak şekilde istiyorum dedi. Çok şükür bu proje ilerliyor ve büyük bir ihtiyacımız karşılanmış olacak. İhtiyacımızın fazlası olabilecek suyu da Rum kesimiyle paylaşabiliriz şeklinde konuşmalarımız devam ediyor ama Rum tarafı Türk tarafından gelecek herhangi bir alternatifi kabul etmek istemiyor. Mesela elektrik sorunu biliyorsunuz bir patlamayla elektrik santralleri zarar görmüştü. Ben o zaman cumhurbaşkanını aramıştım ve bizim de çok fazla enerjimiz yok, ama size 100 megavat kadar verebiliriz her gün için dedim. Evet diyemediler hemen. SU HAYAT VERECEK Demek ki iki komşu devlet, iki ortak coğrafyaya sahip devlet, yan yana yaşayan bir iki devlet birbirine yardımcı olabilir, birinin eksikliğini öbürü giderebilir. Su o zaman barış suyu olur şeklinde ifadelerimiz olmuştu ama bu güne kadar da bu sudan faydalanacağız diye bir düşünce henüz Rumlarda hakim olmadı. Dolayısıyla bu proje bizim için hayati bir projedir. Özellikle dikkate alırsanız hizmet sektörleri ön plana çıkacak, turist geldiğinde istediği zaman banyo yapabilecek. Eğer sizin suyunuz yoksa turizminin zor durumda kalır. Ülkemizdeki öğrenciler için de su son derece önemli. Bir de sulu ziraat için su gerekiyor. Bu su bunu sağlayacak. Demek ki su KKTC ye hayat verecek. Ben tabi bu projeyi başlatan ve uygulayanlara çok teşekkür ediyorum. Ben siyasete girerken hayal ettiğim hususlardan birisi buydu. Onu gerçekleştiğini görüyorum. Enerji konusunda da bazen sıkıntılarımız oldu. Geçmişte Rumlardan enerji aldığımız oldu. Ortaklık hükümeti yıkıldı ama enerji bağlantıları devam ediyordu. Rahmetli Özal döneminde imzalanan protokolle 2 tane 60 ar megavatlık türbin yapıldı. Bunlar çalışmakta. Bizim kurduğumuz eski ve masraflı türbinler vardı, onlar da çalışıyor. Şu anda çok şükür enerji açığımız yok. Bugün için yok ama yarınları düşünürsek olacak tabi. Onun için şimdi bu su borularına paralel olarak KKTC ye elektrik getirme projesi de şu anda düşünülmekte. İhale şartnameleri hazırlanmaktadır. Bu bakımdan bu proje son derece önemli. Su ve enerji ekonomi için en önemli unsurlar arasında yer alıyor. Su projesi 220 metre derinlikten geçecek borular. PETROL VE DOĞAL GAZ ARAMA ÇALIŞMALARI Petrol konusunda adada araştırma yaptılar fakat petrol çıkmadı. Denizlerimizde sismik araştırmalar yapıldı. Ben müzakere masasına oturduğum zaman da denizlerde doğal gaz ve petrol aramaya çıkacaklardı. O zaman söylemiştim görüşmeler devam ediyor diye. Eğer siz kazıya başlarsanız görüşmelere zarar verir. Siz eğer kazmaya başladığınız taktirde bizim de alternatiflerimiz olacak. Sen bizi tehdit mi ediyorsun şeklinde cevaplar verildi bana. Kazıya başladıklarında ben de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da New York taydık. Hemen bir anlaşma yaparak ertesi gün Türk Petrolleri Anonim Ortaklığı na KKTC sularında doğal gaz ve petrol arama yetkisi vermiştir. Bildiğim kadarıyla Türkiye yeni bir gemi almıştı sismik araştırmalar için. Bildiğim kadarıyla şu sıralar da Karadeniz de araştırmalar yapıyor, sonrasında da Kıbrıs sularında araştırmaya devam edecekler. Bir de plato alacak Türkiye. Bunun da anlaşmaları yapıldı sanıyorum. Artık denizlerde İsrail ve KTTC yi önümüzdeki 5-10 yıl sonrasında eğitimde umduğunu bulan, turizmde beklediğini sağlayan ve dış dünyaya da ürünlerini pazarlayabilen bir ülke olarak görüyorum. Rumlar bulduklarına göre bize yakın bölgelerde de mutlaka vardır diye düşünüyorum. Hem karada nem denizde aramaya devam edeceğiz. Ben ayrıca şunu söylemek istiyorum; Güney Kıbrıs ın yaptığı kazılarda çıkan gazda bizim de hakkımız vardır. Bunu 1 Eylül de New York ta söylediğimde onlar da kabul etmişlerde. Türklerin de hakkı olduğunu kabul ediyorum ve bir gaz çıkarıldığında ve pazarlandığında Türklerin hisselerini de ayıracağız şeklinde basın toplantısında beyan etmişti. KKTC NİN TANINMASIYLA KALKINMA HIZLANACAK Bütün bu projeler tamamlandığında nasıl bir Kıbrıs olacak? Biz bir proje yaparken projenin sonunda ne olacağını düşünerek yola çıkıyoruz. Turizm teşvik yasasını hazırlarken hedeflerimizi düşünüp bu yasayı hazırladık. Üniversite yasasını meclise sunduğum zaman diğer muhalefet partileri Kıbrıs ta üniversite olmaz diye karşı çıkmışlardı. Bugün muhalefette olanlar bile bu üniversitelerimize sahip çıkmışlardır. Şimdi bundan sonrasında, ekonomisi rayına oturmuş. KTTC yi önümüzdeki 5-10 yıl sonrasında eğitimde umduğunu bulan, turizmde beklediğini sağlayan ve dış dünyaya da ürünlerini pazarlayabilen bir ülke olarak görüyorum. Dünyanın bizi yasa dışı bir devlet olarak değil, bir devlette olan bütün unsurlar bu küçük devletlerde de var olduğuna göre bizim ülkemize uygulanan ambargolar ve kısıtlamalar haksızca yapılmıştır düşüncesine girerlerse KKTC tanınmış bir ülke olarak ekonomisi kendisine yeter bir pozisyonda görürler diye düşünüyorum. Bunu hayal ediyorum

5 RÖPORTAJ / DR. SİBEL SİBER (KKTC TEKNOKRAT HÜKÜMETİ BAŞBAKANI) KIBRIS TA ÇÖZÜME ULAŞMAYI ARZU EDİYORUZ KKTC ye uygulanan izolasyonların ve ambargoların başta turizm olmak üzere birçok sektörü olumsuz yönde etkilediğini kaydeden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Teknokrat Hükümeti Başbakanı Dr. Sibel Siber, KKTC nin küçük bir ülke olmasına rağmen dinamik yapısı sayesinde gelişimini sürdürmeye devam ettiğini belirtiyor. Siber, Kıbrıs ta çözüme ulaşmayı arzu ettiklerinin altını çiziyor. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ndeki (KKTC) değişim kendini nasıl gösteriyor? Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, çok küçük bir ülke. Yüzölçümü olarak küçük bir alana sahip. Nüfus bakımından da düşük. Fakat küçüklüğüyle orantısız bir şekilde dinamik ve hızla değişen, ilerleyen bir ülke. KKTC ye on yıl önce gelen bir ziyaretçiyle on yıl 108 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanı Dr. Sibel Siber sonra gelen ziyaret eden kişinin gördüğü farklılıklar çok fazla. Karayollarından tutun da sanayisine kadar hızla gelişen bir ülke KKTC. Tabii ki bazı olumsuz durumlar da yok değil. Mesela çok fazla yapılaşma var. Bu konuda endişelerimiz var. Fakat gerçekten dinamik. Basınıyla, özel kanallarıyla, günlük gazeteleriyle oldukça dinamik bir topluma sahibiz. KKTC de çok aktif sivil toplum kuruluşları var. Kıbrıs ta, örnek gösterilebilecek bir demokrasi var. Genellikle ada insanın çok cana yakın olduğu söylenir. Gerçekten de Kıbrıs halkında bunu çok net olarak görebilirsiniz. Farklı siyasi görüşlerin, birbirine karşı anlayışlı olması, empati yeteneğinin güçlü olması gibi çok değerlerimiz var. Bu değişim sürecinde de bu dinamiklerimizi koruyarak değişmek en önemli arzumuz. KKTC de ilk kadın Başbakan Başbakanlık görevini geçici olarak yürütüyorsunuz. Fakat masaya uzun vadeli projeler koydunuz. Bu projeler gelecekte KKTC yi nasıl etkileyecek? Görevde bulunacağımız iki aylık süreç için uzun bir program yaptık. Bu programda en fazla vurgu yaptığımız konular etik değerler. Çünkü siyasetçiye duyulan güven her ülkede olduğu gibi bizim ülkemizde de azalıyor. Dolayısıyla bizim misyonumuz bu iki aylık süreçte iyi bir siyasetçi modeli veya iyi bir hükümet modeli oluşturmak. Bundan sonraki hükümetler için de bir referans olmak. Eğer biz bunu başarabilirsek önemli bir başarı elde etmiş oluruz. Ülke siyaseti, ülke tarihi açısından ilk defa bir teknokrat hükümet iktidara geldi. Üç partinin uzlaşmasıyla bu hükümet kuruldu. İlk defa bir kadın başbakan KKTC de göreve geldi. Bütün bu gelişmeler halka olumlu yansıdı. Bunu hissedebiliyoruz. Çeşitli farklı görüşlerden veya gazetelerden aldığımız ilk tepkiler olumlu oldu. Dolayısıyla biz de bu motivasyonla iyi şeyler yapmaya çalışıyoruz. Bu doğrultuda halkın yaşam kalitesini yükseltici icraatlara imza atmak istiyoruz. halkın yaşam kalitesi biliyorsunuz tek başına ekonomik göstergelerle ölçümlenemez. Bu anlamda birçok unsur var. Kendisini güvende hissetmesinden, adalete güvenmesine kadar, sağlıktan eğitime kadar her alanda düzeltmeleri yaparak insanlarımızın mutlu olmalarını sağlamak ve daha güler yüzlü bir toplum haline gelmek istiyoruz. Kıbrıs çok güzel bir ada. Doğal güzelliklerimiz var, bütün güzellikler verilmiş ve insanlarının da mutlu olma hakkı var. Bu devletin onların hiçbirini ayırmadığı mesajını vererek bir dönem tamamlamak istiyoruz. Yani bunu herkesin içinde hissetmesi gerekiyor. Bizim ilk verdiğimiz mesajda özne sizsiniz, Başbakan Dr. Sibel Siber: Kıbrıs çok güzel bir ada. Doğal güzelliklerimiz var, bütün güzellikler verilmiş ve insanlarının da mutlu olma hakkı var. özne halktır dedik. Biz sizin kurumlarınızı değerlerinizi bir süreliğine yönetmek için görevlendirildik yine sizin tarafınızdan ve demokrasi de bunu gerektirir zaten, biz sizin için çalışıyoruz, çalışmalarımızı açık ve şeffaflıkla, hesap verilebilir ilkesiyle sizlerle paylaşacağız, görevimizin sonunda da yaptıklarımızı yapamadıklarımızı yine sizinle paylaşacağız ve bir sonraki hükümete devredeceğiz diye bir söz vererek halkımıza hükümete geldik. Bütün amacımız bu yönde. İZOLASYONLAR VE AMBARGOLAR TURİZMİ OLUMSUZ ETKİLİYOR Turizm ekonominin lokomotifi. Bu konudaki düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz? Turizm bizim için son derece 109

6 RÖPORTAJ / DR. SİBEL SİBER (KKTC TEKNOKRAT HÜKÜMETİ BAŞBAKANI) önemli, fakat sadece deniz turizmi değil. Tarihi değerlerimiz de son derece önemli ve görülmeye değer birçok eserimiz var. Bizim en büyük dezavantajımız; ambargolar, tanınmamış bir ülke olmamız. Dolayısıyla bu izolasyonlar, ambargolar turizmi olumsuz etkiliyor. Buna rağmen yine de olumlu gelişmeler var. Fakat bizim en büyük arzumuz Kıbrıs ta çözüme ulaşmak ve bu ambargolardan kurtulmak. Ülkemizin güzelliklerini, daha kolay ulaşılabilir kılmak. Direkt uçuşların başlamasıyla daha çok turistin gelmesini sağlamak. Türkiye üzerinden uçakla Kıbrıs a gelmek isteyenler için bu yol maliyetli oluyor. Bu anlamda izolasyonlar kalkarsa daha güzel günler bekliyor toplumumuzu. Turizm açısından da sanıyorum dünyanın önde gelen turizm cazibe merkezleriyle yarışır hale geleceğimizi iddia ediyorum. Ayrıca Kıbrıs ta bozulmamış bir doğamız var. Yapılaşmadan yana şikayetlerim aslında bu yöndeydi. Kıyılarımızı korumalıyız. Duyarlı çevre örgütlerimiz var. Onların sesine kulak asarak adımızın güzelliklerini bozmadan, güzelliklerine güzellik katarak bütün dünya insanının yararlanmasına açmalıyız burayı. İÇME SUYU SORUNU Kıbrıs ta içme suyu sorunu vardı. Bu sorun devam ediyor mu? Adamızın en büyük sorunlarından birisi susuzluk. Adı yeşil ama olması gerektiği kadar değil. Dolayısıyla suyun gelişi farklı bir heyecan yaratıyor. Su geldikten sonra büyük bir ovamız var bizim mesela, orada kuru tarım yapılıyor. Yani hayal ediyorum o ova şimdi su geldiği zaman yemyeşil mi olacak diye? Orada meyve ağaçları mı olacak? Diye düşünüyorum. Tabii ki Türkiye den gelecek bu suyla, çok iyi bir plan programla değerlendirilerek ekonomimize de insanımıza da adamızın güzelliğine de çok katkısı olacak. Barış suyu Belki suyla birlikte ülkeye olumlu etkisiyle çözüm de gelecek diye düşünüyorum. KKTC İÇİN BİR RÜYAM VAR Kuzey Kıbrıs ta tüm restoranların tıka basa dolu olduğu, surlar içi olarak adlandırdığımız tarihi şehir merkezindeki ev pansiyonculuğunun canlandığı bir Kıbrıs. Akdeniz kasabalarındaki gibi bir hayalim vardı. Geleceğe dair bir resim çizsek; diyelim ki ambargolar kalkmış, su gelmiş ve diğer pek çok proje de gerçekleşmiş Böyle bir resimde KKTC nasıl görünüyor? Çok güzel, hatta ben yıllar önce bir yazı yazmıştım; Rüyam diye. Bütün bu güzellikleri anlatarak bütün restoranların tıka basa dolu olduğu, surlar içi olarak adlandırdığımız tarihi şehir merkezindeki ev pansiyonculuğunun canlanması, Akdeniz kasabalarındaki gibi hayaller kurmuştum ve ben bir gün o rüyanın gerçekleşeceğine inanıyorum. Çok güzel bir değişim olacak. Burada Akdeniz de küçücük bir ada var ve bu adada Türkçe konuşan insanlar yaşıyor. Bizimle birlikte iletişime geçsinler, özellikle bizim manevi olarak da desteğe ihtiyacımız var. Bizi tek tanıyan ülke Türkiye Cumhuriyeti. Siyasi nedenlerle bir tanınma olmasa bile bize gösterilecek her türlü ilgi ve destek bizi çok mutlu eder. Ben aynı zamanda doktorum. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi nden mezun oldum. O yıldan beri doktorluk yapıyorum. Dolayısıyla sağlık çok önemli. Kanser hastalığı dünyada olduğu gibi Kıbrıs ta da en fazla ölüme sebep olan hastalıkların başında geliyor. Burada en çok endişe ettiğimiz şey, gıda ile kanser arasındaki ilişki. Acaba güvenli gıda mı tüketiyoruz. Tükettiğimiz gıdalar ne derece etkili, bu konuda araştırmalar yapıyoruz. İcraatlarımızdan birisi olarak gıda güvenliği otoritesi kuruyoruz. Bilimsel bir otorite oluyor. Öncelikle bilimsel bacağı oluyor, bir de devlet bacağı oluyor. Bilimsel bacağı gıdadaki riski tespit edecek, yani tarladan sofraya bütün gıda zincirini takip edecek bir kurul. Bu kurulun verdiği öneriler devlete aktarılacak. Devletin de ilgili bakanlıkları bu verilerle halka bilgi verecek. Gerekirse bazı ürünlerin ithalatını ihracatını yasaklayacak, üretici ve tüketicilere yol gösterilecek. Ben bunu çok önemli bir adım diye görüyorum. Bir takım yasalar var, AB ye uyum tüzükleri var, o yasalarla ilgili çalışmalarımız var. Tıbbi atıklarla ilgili bir çalışma yapıyoruz. ÜNİVERSİTELERİMİZ DÜNYA ÜNİVERSİTELE- RİNCE TANINIYOR Kıbrıs ta üniversiteler dış dünyaya açılan bir turizm dışında bir diğer önemli kapımız. Üniversitelerimiz tüm dünya üniversitelerince tanınıyor. Diplomaları. Amerika, İngiltere gibi ülkelerde mastır, doktora gibi programları yapabiliyorlar. Bu bizim için çok iyi bir olay. Bunlar bizim yurt dışındaki güzel yüzümüz. Kültürel anlamda çalışmalarımız var. Kısa filmler çekiliyor. Genç yönetmenlerimiz var. Onları özendirmek için projelerimiz var. Festivallerimiz var. Bunu da söylemek istiyorum, ülkemizin kültürünü tanıtan küçük köy festivallerimiz var. Yurt dışından gelen bir turist, bizim ekmeğimiz nasıl yoğruluyor, hellim peynirimiz nasıl yapılıyor gibi meraklarını giderebilecekler. Yani müziğiyle yemeğiyle kültürümüzü bir bütün olarak sunmak istiyoruz. Bu ada sadece deniz güneş ve kumdan ibaret değil. Bu adada çok daha fazlası var. İŞ ADAMLARINI KKTC YE YATIRIMA DAVET EDİYORUZ Buradan İş adamlarımıza da seslenmek istiyorum. Yatırım olanaklarımız var. Henüz bakir bir ülke KKTC. İzolasyonlar ve ambargolar kalkarsa gerçekten cazibe ülkesi haline gelecek KKTC. O sebeple geleceği düşünerek iş adamlarımızın buradaki olanakları değerlendirmesi yatırım yapması hem iş imkanı sağlanması açısından ülkemize hem de ülke turizmine, geleceğimize katkı sağlayacak. Sadece turizm değil her alanda yatırım yapılabilir. Başbakanlığımıza bağlı yatırım değerlendirme birimimiz var. Orayla iletişime geçilebilirler. Bu bize ne sağlar, adalarda en büyük korkumuz göç. Beyin göçü. Özellikle burada da oldukça fazla. Eğitim-öğretime verilen önem çok fazla. Kız-erkek herkes çocuğunu okutabildiği kadar okutmak istiyor. Onun için üniversite mastır, doktora düzeyinde çok eğitimli insanımız var. Fakat iş olanakları az olduğu için bu çocuklarımız maalesef göç ediyorlar. Burada yatırım imkanları gelişirse çocuklarımızı da burada görmek istiyoruz. İnanıyorum ki her kişi kendi ait olduğu yerde daha mutlu olur. Bunu hep birlikte başarabiliriz diye düşünüyorum

7 DOSYA / KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ LEFKOŞA YI Avrupai bir şehir haline getireceğiz Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB) Başkanı Kadri Fellahoğlu, KKTC de 4 dönem milletvekilliği yaptıktan sonra belediye başkanlığına seçildi ve görevini başarı ile yürütüyor. Fellahoğlu, Kuzey Lefkoşa yı Avrupai bir şehir haline getirmeyi hedeflediğini belirtiyor. L efkoşa Belediyesi nin 1958 yılında kurulduğunu ve uluslararası bir kimliğe kavuştuğunu söyleyen Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB) Başkanı Kadri Fellahoğlu, Lefkoşa, KKTC nin başkenti. Uluslararası arenada tanınan ve kabul gören bir başkentimiz köklü bir geçmişe sahip. Şehrimiz, Güney Lefkoşa ve Kuzey Lefkoşa olarak ikiye bölünmüş durumda. Güney Lefkoşa Güney Kıbrıs yönetiminin kontrolünde. Kuzey Lefkoşa ise KKTC nin kontrolünde. Kente üç tane resmi geçiş noktası var. Bunlarla ilgili olarak yılda yaklaşık bir buçuk milyon turistin Güney Kıbrıs tan Kuzey Lefkoşa ya geçtiğini söyleyebiliriz. Kıbrıs sorununun çözümsüzlüğünden dolayı izolasyonlar söz konusu KKTC ile ilgili direkt uçuşlarımız yok. Aynı zamanda doğrudan ticaretimiz de yok. Ancak güneyle sınırlı bir ticaret vardır. Bu ticaret üretim temelinde oluyor. Dolayısıyla direkt uçuşların olmaması ülkemize turistin gelmesine bir engel oluşturuyor. Bu sebeple güneye giden turistlerin ülkemize geçiş yapmaları bizim için turizm bakımından da çok önemli diye konuştu. TRT Avaz da yayınlanan Değişim programının sunucusu Yeliz Pulat ve Görüntü Yönetmeni Mehmet Turan, Lefkoşa daki değişimi Belediye Başkanı Kadri Fellahoğlu dan öğrendi. LEFKOŞA, ÖNEMLİ BİR TURİZM KENTİ Lefkoşa nın önemli bir turizm şehri olduğunu ifade eden Fellahoğlu, sözlerine şöyle devam etti: Adamız uzaktan küçük görünüyor fakat sanıldığı kadar da küçük değil. Örneğin Kuzey Kıbrıs la ilgili söyleyecek olursak en uç noktadan diğer noktaya kadar yaklaşık 250 km civarında. Adanın bütününü düşünürseniz bu mesafeler artıyor. KKTC nin nüfusu 300 bin civarında. Lefkoşa nın nüfusu 65 bin civarında. En çok dışarıdan gün içerisinde nüfus artışı olan yer de burası. BELEDİYE BAŞKANLIĞI BÜYÜK BİR SORUMLULUK Lefkoşa nın modern ve kabalalık bir şehir olduğunu ifade eden Fellahoğlu, belediyecilik hizmetinin önemine vurgu yaptı. Fellahoğlu, İki buçuk aydır belediye başkanlığı görevindeyim. Bundan önce 4 dönem milletvekilliği yaptım. Devletimin başkentinin belediye başkanı olmak da ayrıca büyük bir onur. Burada milletvekilliğinden farklı artık yönetim mekanizmasındayım. Her şeyden önce büyük bir sorumluluk. Şehrinize hizmetler vereceksiniz. Kentimizi daha Avrupai bir şehir haline getirmek ana hedefim. Bunları gerçekleştirmek için de çalışan arkadaşlarımızla birlikte ben da canla başla çalışıyorum diyerek sözlerini tamamladı

8 DOSYA / KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ LİMAN, TURİZM VE ÜNİVERSİTE KENTİ: GAZİMAĞUSA Gazimağusa ya da Mağusa, Kıbrıs adasında liman, turizm ve üniversite kenti. Kıbrıs'ın tek derin su limanına sahip şehri olan Gazimağusa, tarih boyunca pek çok uygarlığa ev sahipliği yaptı. Gazimağusa Belediye Başkanı Oktay Kayalp, Gazimağusa nın liman, turizm ve üniversite kenti olarak gelişmeye devam ettiğini vurguluyor. Gazimağusa nın, Kıbrıs adasının hatta Ortadoğu nun zengin tarihi dokusuna sahip en önemli kentlerinden biri olduğunu ifade eden Gazimağusa Belediye Başkanı Oktay Kayalp, Gazimağusa da 4 farklı uygarlık geçtiğini ve her geçen uygarlığın kente bir şeyler bıraktığını söyledi. Kentte bin yıl önce Lüzinyanların yaşadığını, daha sonra ise Venediklilerin kenti İpek Yolu nun deniz güzergahında güvenlik ve sığınma limanı olarak kullandığını söyleyen Kayalp, sonrasında Osmanlıların Kıbrıs adasını almasıyla pek çok uygarlığın kentte önemli izler bıraktığını söyledi. Gazimağusa nın 1900 lerde Süveyş Kanalı nın açılmasıyla Doğu Akdeniz de stratejik bir liman olarak kullanıldığını belirten Kayalp, bu durumun 1960 a kadar devam ettiğini ve Kıbrıs Cumhuriyeti ile yeni bir dönem başladığını kaydetti. Gazimağusa Belediye Başkanı Oktay Kayalp ÜNİVERSİTE KENTİ OLARAK GELİŞİYOR Doğu Akdeniz Üniversitesi kurulduktan sonra Gazimağusa bir üniversite kenti olarak gelişti lardan itibaren KKTC de üniversite sektörünün öncülüğünü yaptığını söyleyen Gazimağusa Belediye Başkanı Oktay Kayalp, sözlerine şöyle devam etti: Doğu Akdeniz Üniversitesi kurulduktan sonra Gazimağusa bir üniversite kenti olarak gelişti. Dolayısıyla iki tane Mağusa ortaya çıktı. Birisi tarihi dokusuyla ortaya çıkan kent ki bu kent hem limana hem turizme hitap ediyor. İkinci olarak da üniversitesiyle gelişen yeni Mağusa kenti. Kıyı şeridinin siyasi durumu nedeniyle turizmde ciddi sıkıntılar yaşadıklarını ifade eden Kayalp, Turistik yatak sayımız oldukça az. Ancak kentimizin dünyadaki bilinirliği nedeniyle günübirlik turistler alıyoruz. Belediye olarak bu bölgeleri sürekli turizme hizmet edecek şekilde restore ediyoruz. Bunu hem belediye kaynaklarımızla hem da uluslararası fonlardan aldığımız değişik katkılarla yürütüyoruz. Diğer tarafta ise özellikle üniversitenin sürekli öğrenci sayısını, kalitesini artırması nedeniyle özel sektörün yatırımları var. Öğrenci yurtları, evleri ve buna benzer sektörler gelişmiş durumda. Türkiye nin önde gelen üniversitelerinden İstanbul Teknik Üniversitesi Gazimağusa da bir kampus açtı. Bu gelişmeler diğer üniversitelerin de kentimize gelmesini teşvik ediyor. TÜRK VE DÜNYA EDEBİYATINDAKİ ÖNEMLİ İSİMLERİ AĞIRLADI Gazimağusa, dünya edebiyatında herkes tarafından tanınan Shakespeare in, Othello'nun yaşadığı bir kent. Mimarı tasarımlarıyla Leonardo da Vinci'nin savunma mimari tasarımlarının, dünyada en iyi uygulandığı bir kent. Burası Türk edebiyatında Namık Kemal in sürgün kenti. Kentimiz aslında kültür sanat insanlarıyla özdeş bir kent. Tarihi sevenlerin Mağusa yı görmesi gerektiğini düşünüyorum ve herkesi kentimize davet ediyorum diye konuştu

9 DOSYA / KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ GİRNE, AKDENİZ İN EN GÜZEL KENTLERİNDEN BİRİ Girne Belediye Başkanı Sümer Aygın, gerçekleştirmeyi planladıkları yeni projelerle Girne yi Akdeniz in ve dünyanın en güzel kentlerinden biri haline getirmeyi hedeflediklerini söylüyor. Sümer Aygın Akdeniz in en güzel şehirleri arasında yer alan Girne, KKTC nin en hızlı gelişen ve en fazla göç alan şehirlerinden biri yılı resmi rakamlarına göre 35 bin nüfusa sahip olan Girne aynı zamanda önemli bir turizm kenti. Girne nin, KKTC nin turizm ağırlığını çeken, devlet protokolünü taşıyan ve turizmle ilgili her türlü hadisenin yaşandığı, 24 saat yaşayan bir kent olduğunu belirten Girne Belediye Başkanı Sümer Aygın, kentin fiziki anlamda önemli eksikliklerinin olduğunu ifade etti. Aygın sözlerine şöyle devam etti: Girne belediye başkanı olarak şunu söylüyorum. Kentimizin fiziksel planlarını çıkartmamız lazım. Bunu yapacak olan da hükümetler değil şehir plancıları ve kentsel tasarımcılardır. Biz bu konuda hükümetten yetki istiyoruz. Bize yetki versin ve kenti ileriye dönük planlayalım. Aksi taktirde bu şehrin cazibesi yok olup gidecek. Bu düzensiz gelişmeler nedeniyle, kentsel dönüşüm değil, sadece binayı tasarlayan, sadece betonu tasarlayan bir anlayışla Girne yi yönetmek mümkün değil. Şehrin planlanması gerekiyor. Otopark alanlarının, yeşil alanların korunması, bunlarla ilgili projelerin ortaya çıkması, imar planlarıyla bu şehrin insanının geleceğini görmesi lazım. Girne belediyesinin vizyonu oluşmuş olmasına rağmen bunun temelini oluşturacak o imar planları olmadığı için bu konular hep muallakta kalıyor. ALTYAPI SORUNLARI ÇÖZÜME KAVUŞTU Girne de hızlı bir gelişme olmasına rağmen altyapı sorununun önemli ölçüde giderildiğine ve belediye anlamında büyük bir sıkıntılarının olmadığına değinen Aygın, altyapı çalışmalarıyla ilgili bilgiler verdi. Aygın şöyle devam etti: Kanalizasyon alt yapısı ve arıtma tesisi büyük oranda bitirilmiş durumda. Su alt yapısı tamamen değiştirilmişti. Kaldırım ve asfaltlama çalışmalarımız sürekli devam ediyor. Şehrin yeşillendirilmesi ve otopark sorunlarının çözümünde ciddi adımlar atıyoruz. KENTİ DENİZLE BULUŞTURACAĞIZ Belediye olarak önemli bir yaptırım gücüne sahip olduklarını belirten Aygın, Girne deki yaşamın daha iyi olabilmesi amacıyla kentin denizle buluşmasıyla ilgili önemli projeler ortaya koyduklarını kaydetti. Proje ile ilgili detayları aktaran Aygın, şöyle konuştu: 16 km lik deniz sahilinin imar planı ile ilgili önemli bir projemiz var. Bunların yasalaşması için hükümetin yardımına ihtiyacımız var. Planları yaptık ama bunların yasal hale gelmesi ile ilgili hükümet nezdinde katkıya ihtiyacımız var. Sahilde bazı düzenlemeler yapıyoruz. Yani daha basit anlamda ifade etmek gerekirse Girne de insanların buluştuğu tek nokta eski Girne limanıdır. Burası oldukça otantik bir yerdir. Turist sayımız bugün 250 bin civarında. Bu sayının Güney Kıbrıs ta olduğu gibi 2 milyonun üzerine çıktığını düşünürseniz bu turist miktarını bu limanın kaldırması mümkün değil. O zaman kıyı şeridinde gerçek anlamda turizme yönelik olarak düzenlemeler yapmak gerekiyor. İşte biz 16 km lik sahil projesini bunun için çıkarttık. Bunun uygulamalarıyla ilgili de ciddi adımlar attık. Gelecekte bütün kıyıyı kamusal alan olarak düzenlemek ve artık Girne nin denizle buluşan bir kent olması, denize yakın ama denize küs bir kent olmaktan çıkıp denizle bütünleşmesini sağlayabileceğiz