I- GENEL BİLGİLER... 4 II- STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ III- STRATEJİK PLAN... 17

Transkript

1

2 İÇİNDEKİLER Sunuş... 3 I- GENEL BİLGİLER Tarihçe Giriş Koşulları Eğitim ve Öğretim Programı II- STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ Durum Analizi GZFT Analizi Paydaş Analizi Varsayımlar III- STRATEJİK PLAN Misyon, Vizyon ve Değerler Stratejik Amaç ve Hedefler Stratejik Göstergeler Hacettepe Üniversitesi 2

3 Sunus Yüksekokulumuz, Türkiye de beslenme eğitimi ve araştırmaları yürüten ve Diyetisyen, Diyet Uzmanı, Beslenme Uzmanı ve Beslenme ve Diyet Uzmanı gibi unvanlarla meslek mensubu yetiştiren ilk ve öncü kurumdur. Mezun verdiği ilk yıllardan günümüze kadar tüm faaliyetlerini fakülte düzeyinde sürdürmüştür. Bu durum, mesleğin ileri ülkelerde geldiği düzeyin ilk mezunlar tarafından hızlı bir şekilde yakalanmış olmasından kaynaklanmaktadır. Amerika da 1899 yılında başlayan BESLENME VE DİYETETİK eğitim-öğretimi 1922 de üniversite düzeyine yükseltilmiştir. Başta İngiltere olmak üzere İsveç, Danimarka, İsviçre, Hollanda, Norveç gibi Avrupa ülkeleri ile Kanada, Japonya, Avustralya gibi diğer gelişmiş ülkelerde de üniversite düzeyinde BESLENME VE DİYETETİK eğitim-öğretimi yıllarında başlamıştır. Önceleri diyetetik hizmetler olarak düşünülen uygulama kısa zamanda yerini beslenme gibi önemli bir bilim alanına bırakmış ve BESLENME ve DİYETETİK ayrılmaz bir bütün olarak hızla önemli gelişmeler kaydetmiştir. Bugün ileri ülkelerde, beslenme ve diyetetik eğitimi alan kişiler sadece hastanelerde değil, tüm toplu beslenme yapılan kuruluşlar başta olmak üzere gıda sanayi, turizm sektörü, beslenme ve diyet danışma merkezleri, kamu ve eğitim kurumları gibi diğer pek çok alanda görev yapmaya başlamışlardır. Hizmet alanlarının bu şekilde gelişmesi mesleğin, uygulamalar yanı sıra bilim üretir bir kimlik kazanmasına yol açmıştır. Bugün dünyada ve Türkiye de BESLENME ve DİYETETİK alanında sayısız bilimsel nitelikte kitap ve dergi bulunmakta ve bu kitap ve dergiler beslenme ve diyetetik eğitimi almış kişiler tarafından yayınlanmaktadır. Türkiye de ilk kez 1962 yılında kurulan yüksekokulumuz 38 yıl tek olma özelliğini sürdürmüştür yılında eğitime başlayan Erciyes Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü ile 2000 yılında eğitime başlayan Başkent Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü öğretim üye ve yardımcılarını bölümümüzde yetişmiş öğretim elemanları oluşturmaktadır. Mezun verdiği yıllardan itibaren bilimsel bir kimlikle çalışan yüksekokulumuz eğitim ve öğretimin yanı sıra, ülkemizde beş yıllık kalkınma plan ve politikalarının oluşturulmasında etkinliği olan ulusal düzeyde beslenme araştırmalarının düzenlenmesine önderlik etmiş ve çalışmaları bizzat yürütmüş, halkın beslenmede bilinçlendirilmesi gibi çok kapsamlı projeleri gündemde tutmuş ve uygulamış, ulusal ve Hacettepe Üniversitesi 3

4 uluslararası kongreler, seminerler vb düzenlemiş, beslenme ve diyetetiğe ilişkin araştırmalar yapmıştır. Bu araştırmaların birçoğu Türkiye de ve yurt dışında düzenlenen bilimsel kongrelerde sunulmuş ve bilimsel dergilerde yayınlanmıştır. Yüksekokulumuz bu etkinliklerini bugün de sürdürmektedir. Bütün bu bilimsel faaliyetlerin bir fakültede verilen eğitimden hiçbir farkı bulunmamaktadır. Hatta, günümüzde lisans ve lisansüstü düzeyde yapılan eğitim-öğretim, araştırma, yayınlar, öğretim elemanlarının sayısı ve bilimsel etkinliği açısından fakülte adı altında hizmet veren birçok yükseköğretim kurumu ile yarışacak düzeydedir. Birçok fakültede öğretim üyesi olarak çalışan elemanlar lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) öğrenimlerini yüksekokulumuzda yapmışlardır. Bölümümüze müracaat eden öğrencilerin üniversite giriş puanları da sürekli artış göstermiş ve pek çok mesleği geride bırakmıştır. Prof. Dr Türkan Kutluay Merdol öncülüğünde ilk mezunlar tarafından 1969 yılında meslek kuruluşumuz olan Türkiye Diyetisyenler Derneği kurulmuş ve 1972 yılında mesleğin önemli bir yayın organı olan Beslenme ve Diyet Dergisi yayınlanmaya başlanmıştır. Türkiye Diyetisyenler Derneği yönetimi ve Beslenme ve Diyet Dergisi nin yayın kurulu başlangıçtan beri okulumuz öğretim elemanları tarafından oluşturulmaktadır. Dernek Avrupa Diyetetik Dernekleri Federasyonu EFAD ın (European Federation of the Associations of Dietitians) ve Uluslararası Diyetetik Dernekleri Konfedarasyonu ICDA in (International Confederation of Dietetic Associations) üyesidir. ICDA aynı zamanda IUNS (International Union of Nutrition Societies)in de üyesidir. Bu federasyonların düzenlediği toplantı ve kongrelere üyelerimiz düzenli olarak katılmaktadırlar. Beslenme ve diyetetik adı altında yürütülen eğitim programları genelde birçok alanı kapsamaktadır. Bunlar: 1. Beslenme Bilimleri: Besinlerin üretiminden insan vücudunda kullanılmasına değin tüm aşamalarda insanla besin arasındaki etkileşimleri inceleyen bir bilim dalıdır. Beslenme uygulamaları geniş kapsamlı olup, besinin işlenmesi, depolanması, hazırlanması, pişirilmesi v.b. sırasında oluşan değişimlerin incelenmesi yanında, değişik faaliyet durumunda, değişik yaş ve cinsiyet gruplarının enerji ve besin öğeleri gereksinimlerinin saptanması, besin öğelerinin metabolik etkileşimleri, besinlerin işlenmesinin besin öğelerine etkileri gibi konular bu alan içinde yer almaktadır. 2. Diyetetik: Hastalık durumlarında bireyin fizyolojik durumunda besin öğeleri açısından oluşan değişimlerin incelenmesi, hastaya özel diyetlerin düzenlenmesi, bu diyetlerin uygun şekilde hazırlanmasının denetimi, bireylerin diyeti konusunda eğitimi, hastalığa uygun diyetlerin Hacettepe Üniversitesi 4

5 geliştirilmesi gibi faaliyetleri kapsar. Bir başka deyişle diyetetik, hastalık ve hastalığın tedavisinde uygulanacak diyet programının belirlenmesi ve bunun hasta tarafından kullanılmasının sağlanması için gereken yemek alışkanlıklarının değiştirilmesine yönelik uygulamalardır. Nitekim hastalığın iyileştirilmesi amacıyla besinlerin hastalık semptomlarına dayalı olarak kullanılması Diyet Tedavisi/Klinik Beslenme olarak tanımlanmaktadır. 3.Toplu Beslenme Sistemleri: Çeşitli kesimden ve yaş grubundan kişilerin ev dışında, bir arada beslenme ilkelerine uygun olarak beslenmelerini sağlamakla yükümlü olan organizasyonlarda uygulanması gereken yönetim ve toplu beslenme ilkelerinin ayrıntılı olarak incelendiği alandır. Toplu Beslenme Sistemleri konusu oldukça geniş kapsamlıdır ve birbirinden farklı özelliklere sahip, okul, lokanta, fabrika, hızlı hazır yemek sistemleri, hastaneler, oteller vb. çeşitli toplu beslenme sistemleri için besinlerin satın alınması, hazırlanıp pişirilmesi, servis edilmesi, oluşan artık ve bulaşıkların kaldırılması, hijyensanitasyon ve maliyet kontrolü gibi uygulamaları ve ilkelerini inceler. 4. Toplum Beslenmesi: Toplumun beslenme durumunun saptanması ve sorunların belirlenerek değerlendirilmesi, önceliklerin saptanması, ülkenin genel beslenme düzeyinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi için besin ve beslenme plan ve politikalarının oluşturulması, çözüm yolları aranması, önerilmesi ve uygulanması ve toplumun beslenme yönünden eğitilmesi gibi işlevlerle ilgilenir. Bu kadar çok kapsamlı olan beslenme ve diyetetik konusunda eğitim veren yüksekokulumuz stratejik plan çalışmalarına 2000 yılında başlamıştır. Bu amaçla TSE tarafından düzenlenen Toplam Kalite Yönetimi kurslarına yönetim ve temsilcileri ile katılım sağlanmıştır. O tarihten bugüne kadar kurum içinde personel için iki kez, akademik personel için üç kez hizmet içi eğitim seminerleri gerçekleştirilmiştir. Stratejik plan içinde yer alan her türlü bilgi tüm bölüm elemanlarının katıldığı toplantılarda tartışılarak oluşturulmuştur. İstatistiksel bilgiler, bugüne kadar bölümümüzde düzenli olarak tutulan arşiv yardımı ile kolaylıkla sağlanmıştır. Bölümümüz stratejik plan çalışmalarını izlemede de aynı işbirliği ve kararlılığı sürdürecektir. Prof. Dr. Türkan Kutluay Merdol Hacettepe Üniversitesi 5

6 I. GENEL BİLGİLER 1. Tarihçe TASLAK Beslenme ve Diyetetik bilimi asırlardan beri tıbbi konuların başında gelmektedir. Yirminci yüzyılın başlarında ve özellikle son çeyreğinde derinliğine yapılan araştırmalarla BESLENME nin ve çeşitli hastalıkların tedavisinde de DİYETETİK in yeri açık bir şekilde anlaşılmaya başlanmıştır. Ondokuzuncu yüzyılın sonlarında dünyada çeşitli ülkelerde başlayan Beslenme ve Diyetetik eğitimi bugün tüm ülkelerde yüksek öğrenim içinde verilen eğitimlerin başında gelmektedir. Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Prof. Dr. İhsan Doğramacı tarafından 1962 yılında kurulmuştur. Bu eğitim programı önceleri, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Yüksekokulu bünyesinde diyetisyen yetiştirmek amacıyla Diyetetik adlı bir program olarak hizmete girmiştir yılında Hacettepe Sağlık Bilimleri Yüksekokulunun Tıp ve Sağlık Bilimleri Fakültesi haline gelmesiyle Diyetetik Programı yeniden düzenlenerek Fakültenin Temel Bilimler Yüksekokulu na bağlı bir bölüm haline getirilmiştir. Sekiz Temmuz 1967 tarihinde Hacettepe Üniversitesi nin kurulmasıyla, Sağlık Bilimleri Fakültesi ne bağlı Ev Ekonomisi Yüksekokulu bünyesinde olarak faaliyetini sürdürmüştür yılında, Ev Ekonomisi Yüksekokulu ndan ayrılarak Gıda Analizleri ve Teknolojisi Bölümü ile birlikte Sağlık Teknolojisi Yüksekokulu na bağlanmıştır yılında Gıda Analizleri ve Teknolojisi Bölümü nün Mühendislik Fakültesi ne bağlanmasından sonra, Sağlık Teknolojisi Yüksekokulu' un tek bölümü olarak Beslenme ve Diyetetik alanında lisans ve lisans üstü düzeyde eğitim-öğretim uygulamalarını ve araştırmalarını sürdürmektedir yılında ne bağlı Beslenme Bilimleri, Diyetetik, Toplu Beslenme Sistemleri ve 2000 yılında da Toplum Beslenmesi olmak üzere dört Anabilim Dalı kurulmuştur. Bugüne kadar bölümümüz 1746 mezun vermiştir. Her yıl bu sayıya ortalama 70 mezun eklenmektedir. Okul öğrenci kontenjanı 1962 de 10 iken, bugün 65 dir. Hacettepe Üniversitesi 6

7 2. ne verilmekte olan eğitim ve öğretim programının birinci aşaması, diyetetik uygulamalarına esas olan temel bilimler, tıp ve beslenme bilimlerini içermektedir. İkinci aşamadaki dersler, doğrudan uygulama alanıyla ilgilidir. Öğrenci, sınıftaki teorik öğretim ve laboratuar deneylerine ek olarak, toplum sağlığı ve beslenmesiyle ilgili olan stajını, koruyucu ve tedavi edici olarak sahada; hastanelerde ve diğer kuruluşlarda ise tedavi edici ve toplu beslenme yönetimi ile ilgili olarak yapmaktadır. Bu program uygulamasıyla öğrenci, diyetisyenlik mesleği için gerekli ilke, kavram, bilgi ve becerileri kazanıp geliştirmektedir. Bu bölümün öngördüğü dersleri başarıyla tamamlayan öğrenciler Diyetisyen unvanı alarak mezun olurlar. Öğrenciler mezuniyetlerinden sonra bilim uzmanlığı ve doktora programlarına devam edebilirler. Beslenme Bilimleri Programını tamamlayanlara Beslenme Uzmanı, Diyetetik Programını tamamlayanlara Diyet Uzmanı, Beslenme ve Diyetetik Programını tamamlayanlara da Beslenme ve Diyet Uzmanı unvanı verilmektedir. Tablo 1: Diyetisyenlerin Hizmet Verebilecekleri Alanlar Tedavi Kurumları Halk Sağlığı Hizmetleri Toplu Beslenme Sistemleri Tüm Yataklı ve Yataksız Sağlık Ocakları Okullar Tedavi Kurumları Renal Bakım Üniteleri Ana-Çocuk Sağlığı Kreşler Merkezleri Diyabet Üniteleri Zayıflama Merkezleri Oteller Metabolik Üniteler Medya Huzurevleri Enteral-Parenteral İşçi Beslenmesi Yemek Fabrikaları Beslenme Destek Grupları Onkoloji Üniteleri Sporcu Beslenmesi Kamu Kuruluşları Transplantasyon Üniteleri Yaşlılıkta Beslenme Hava Ulaşım Hizmetleri Rehabilitasyon Üniteleri Okul Beslenme Eğitimi Deniz Ulaşım Hizmetleri Programları Kardiyoloji Üniteleri Besin Pazarlama Hizmetleri Demiryolu Ulaşım Hizmetleri Besin Kontrol Laboratuarları Restoranlar Hacettepe Üniversitesi 7

8 Uluslararası Kuruluşlar Sağlık Kuruluşları Diyetisyen, uluslararası meslek sınıflamasında Tıp, Diş Hekimliği, Hemşirelik ve benzeri diğer mesleklerle birlikte sağlık sınıfı içinde yer almaktadır. Mezunlar akademisyenliğin yanısıra; yataklı tedavi kurumlarında, çocuk ve yaşlı bakımevleri, ana-çocuk sağlığı, toplum sağlığı, özel diyet polikliniklerinde araştırıcı, eğitici, tedavi ve rehabilite edici olarak hizmet vermektedirler. Ayrıca mezunlar; diğer toplu beslenme yapılan kurumlarda, besin ve beslenmeyle ilgili özel veya kamu kuruluşlarında yönetici, araştırıcı ve eğitici olarak da çalışabilmektedirler (Tablo 1). Okulumuzdan mezun olan diyetisyenler 1969 yılında Prof.Dr. Türkan Kutluay Merdol öncülüğünde kurulmuş olan Türkiye Diyetisyenler Derneği ne üye olabilirler. Dernek, Avrupa Diyetetik Dernekleri Federasyonu (EFAD-European Federation of the Association of Dietitians) ve Uluslararası Diyetetik Konfederasyonu (ICDA-International Confederation of Associations of Dietetians) üyesidir. ICDA de IUNS (International Union of Nutrition Societies) üyesidir. Mezunlarımız ve bölüm elamanlarımız bu kuruluşların organize ettiği toplantılara düzenli olarak katılmaktadır. Her yıl 6 Haziran Diyetisyenler Günü olarak kutlanmaktadır., toplumun beslenme durumunun saptanması ve sorunların ve önceliklerin belirlenerek değerlendirilmesi, ülkenin beslenme düzeyinin geliştirilmesi için çözüm yollarının aranması, önerilmesi ve uygulanması, ülkenin besin ve beslenme plan ve politikalarının saptanması ve yönlendirilmesi, besin analizleri, değişik yaş gruplarının besin gereksinimlerinin belirlenmesi, hastalıklara özgü diyetlerin düzenlenmesi ve uygulanması, toplu beslenme hizmeti verilen kuruluşlarda yemek servisinin yönetimi ve organizasyonu gibi çeşitli alanlarda uygulama ve araştırma yürüten bir bölümdür. Bölüm Başkanlığını Prof. Dr. Türkan Kutluay Merdol yürütmektedir. Hacettepe Üniversitesi 8

9 Tablo 2: Öğretim Elemanları ve İlgi Alanları Gamze AKBULUT, MSc Meral AKSOY, PhD Perihan ARSLAN, PhD Gülcan ARUSOĞLU H.Tanju BESLER, PhD Yasemin BEYHAN, PhD Pelin BİLGİÇ, MSc Saniye BİLİCİ, MSc Zehra BÜYÜKTUNCER, MSc Hilal ÇİFTCİ Nilay DÖNMEZ, MSc Gülgün ERSOY, PhD Makbule GEZMEN, MSc Atila GÜLEÇ, PhD Tuba GÜNEBAK, MSc Aylin HASBAY, PhD Özge KÜÇÜKERDÖNMEZ, MSc Eda KÖKSAL, PhD Gülden KÖKSAL, PhD Seyit MERCANLIGİL, PhD Türkan KUTLUAY MERDOL, PhD Reyhan NERGİZ Hülya GÖKMEN ÖZEL, PhD Gülden PEKCAN, PhD Neslişah RAKICIOĞLU,PhD Fatma SAĞLAM, PhD Gülhan EROĞLU SAMUR, PhD Nilüfer ACAR TEK, MSc Aylin AYAZ TOPÇU, PhD Berat NURSAL TOSUN, PhD M.Fatih UYAR Mine YILDIRIM Emine AKAL YILDIZ PhD Mine YURTTAGÜL, PhD Sevinç YÜCECAN, PhD Araş.Gör. Prof. Dr. Prof. Dr. Araş.Gör. Prof. Dr. Prof. Dr. Araş.Gör. Araş.Gör. Araş.Gör. Araş.Gör. Araş.Gör. Prof.Dr. Araş. Gör. Öğr.Gör Araş.Gör. Öğr.Gör. Araş.Gör. Öğr. Gör. Prof. Dr. Doç. Dr. Prof.Dr. Araş.Gör. Öğr.Gör. Prof. Dr. Doç.Dr. Prof. Dr. Yard.Doç.Dr. Araş.Gör. Öğr.Gör. Öğr.Gör. Araş. Gör. Araş. Gör. Yard.Doç. Dr. Prof. Dr. Prof. Dr. Klinik Beslenme Beslenme Biyokimyası Ana-Çocuk Beslenmesi Beslenme Biyokimyası Beslenme Biyokimyası Toplu Bes. Sist., İşçi Beslenmesi Sporcu Beslenmesi Toplu Beslenme Sistemleri Temel Beslenme Klinik Beslenme Klinik Beslenme Temel Beslenme, Sporcu Beslenme. Temel Beslenme Besin Kimyası Temel Beslenme Temel Beslenme, Sporcu Beslenme. Toplum Beslenmesi Toplum Beslenmesi Klinik Beslenme Klinik Beslenme Beslenme Eğit., Bes. Antropolojisi. Beslenme Biyokimyası Klinik Beslenme Toplum Bes.,Bes. Antropometrisi Temel Bes., Yaşlı Beslenmesi Toplu Beslenme Sistemleri Ana Çocuk Bes., Klinik Bes. Toplum Beslenmesi Temel Beslenme Besin Kimyası Toplu Beslenme Sistemleri. Besin Kimyası Klinik Beslenme Temel Beslenme, Gıda Güvenliği Besin Kimyası Böylesine geniş bir yelpazede çalışan bölüm eğitim, öğretim, uygulama ve araştırma faaliyetlerini dört anabilim dalı altında yürütmektedir. Hacettepe Üniversitesi 9

10 Beslenme Bilimleri Anabilim Dalı Beslenme bilimleri, besin öğelerinin türlerini, miktarlarını, özelliklerini ve vücut çalışmasındaki işlevlerini, besinlerin bileşimini, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, üretimden tüketime değin besinlere uygulanan işlemlerin besin öğelerine etkilerini değişik yaş, cinsiyet, çalışma ve özel durumda olan bireyler ve gruplar için uygun beslenme planlarının yapılmasını inceler. Bugüne değin beslenme bilimi üzerindeki araştırmalar, insanın büyümesi, gelişmesi ve sağlıklı olarak yaşamını sürdürmesi için 40 dan fazla türde besin öğelerine gereksinimi olduğunu göstermiştir. İnsanin gereksinimi olan ve beslenmenin temelini oluşturan proteinler, karbonhidratlar, yağlar, vitaminler, mineraller ve su olmak üzere altı grupta toplanan bu besin öğelerinin organizmada sayısız işlevleri vardır. Bu işlevlerin optimum düzeyde yerine getirilmesi için, besin öğelerinin yeterli miktarlarda ve dengeli olarak vücuda alınması gereklidir. Yeterli ve dengeli beslenme kişinin, fiziksel, zihinsel, ruhsal ve sosyal gelişimini etkileyen en önemli etmenlerden biridir. Besin öğelerinden herhangi biri veya birkaçı sağlanmadığında vücut çalışmasındaki aksamalar sonucu büyüme, gelişme ve sağlık bozuklukları ortaya çıkar. Bu bozukluklar dolaylı olarak bireyin sosyal ve ekonomik yaşamını da etkiler. Bu nedenle beslenmede amaç; bireyin yaşı, cinsiyeti ve içinde bulunduğu fizyolojik duruma göre gereksinimi olan bütün besin öğelerini yeterli miktarlarda sağlayabilmesi, yani yeterli ve dengeli beslenmesidir. Beslenme için gerekli besin öğeleri besinlerle sağlanır. Besinler satın alma, hazırlama, pişirme ve saklama gibi pek çok işlemden geçirilerek tüketilir. Bu işlemler temel ilkeler doğrultusunda yapılmadığında besin öğelerinde kayıplar ortaya çıkar. Bu durum ekonomik kayıp yanında yetersiz ve dengesiz beslenmeye de zemin hazırlar. Besinlerin uygunsuz Hacettepe Üniversitesi 10

11 koşullarda hazırlanması, işlenmesi ve saklanması zararlı öğelerin vücuda girmesine de yol açar. Bu nedenlerle beslenme bilimleri; 1. Değişen yaşam koşullarına uygun, sağlığı geliştirici, hastalıktan koruyucu ve tedavide etkin olan besin özelliği taşıyan ve/veya taşımayan diyet faktörlerinin işlevlerine yönelik gerekli alt yapıyı oluşturacak araştırmaları ve besin analizi, kimyası ve biyokimyası konularında eğitim faaliyetlerini yürütür. 2. Üretim-tüketim zincirindeki tüm aşamalarda, besinlerde oluşan değişiklikler ile bunların insan vücudundaki metabolik etkilerini inceler. 3. Sağlıklı beslenmeye ve özel amaçlara yönelik, çevreye uyumlu besinler geliştirir ve bunların doğru kullanımını sağlar. Anabilim Dalı Başkanlığını Prof. Dr. Sevinç Yücecan yürütmektedir. Diyetetik Anabilim Dalı Doğumdan itibaren bireyin beslenme şekli, bazı hastalıkların oluşum riskini arttırabilmekte veya çocuk ölüm nedenlerini oluşturan birçok hastalığın temelinde beslenme yetersizliği sorunu görülmektedir. Bu nedenle döllenmeden başlayarak büyüme ve gelişmenin tamamlanmasına kadar uzanan değişik dönemlerde; organizmanın anatomik, fizyolojik ve psikolojik özelliklerinin bilinerek beslenme ilkelerinin uygulanması ve daha erken yaşlarda doğru beslenme alışkanlıklarının kazandırılması çok önemlidir. Ayrıca gerek gebe, gerekse emzikli anne beslenmesinin, annenin ve bebeğin sağlığındaki önemi tartışılmazdır. Bebeklikten başlayarak her yaş grubunda görülebilen çeşitli hastalıklar nedeniyle ortaya çıkan beslenme ve metabolizma ile ilgili bozuklukları azaltmak, ilerlemesini önlemek ve iyileşmeye yardımcı olmak amacıyla normal beslenme şeklinde yapılan değişikliklere Diyet Tedavisi/Klinik Beslenme denir. Diyet; bireyin yaşına, cinsine, vücut yapısına, Hacettepe Üniversitesi 11

12 beslenme alışkanlıklarına, fiziksel aktivitesine, sosyo-ekonomik koşullarına göre ve uygun besin hazırlama ve pişirme yöntemleri kullanarak düzenlenmelidir. Çocukluk çağında veya daha ileriki yaşlarda tanısı konulan ve tedavisine başlanan kronik, endokrin, metabolik ve malabsorpsiyon hastalıklarının pek çoğu ilaç tedavisinin yanı sıra ve hatta bazen tek başına yaşam boyu diyet tedavisi ile düzeltilebilmektedir. Bu nedenlerle gerek çocuk, gerekse yetişkin hastaların hızlı ve etkin şekilde tedavisinde ve sağlıklı bir yaşam sürmesinde diyetetik biliminin büyük bir önemi vardır. Bu doğrultuda hastalıklara yönelik diyetetik ürünlerinin üretimine yönelik teknolojik gelişmelerin sürdürülmesi gerekmektedir. Bu gelişmeler diyetetik ürünlerinin ülkemizde üretimine öncelik verecek yurtdışına bağımlılığı da engelleyecektir. Anabilim Dalı Başkanlığını Prof. Dr. Perihan Arslan yürütmektedir. Toplu Beslenme Sistemleri Anabilim Dalı Günümüzde çalışanların sayısının hızla artması, kadının çalışma hayatına atılması, kentleşmedeki hızlanma, sosyo-kültürel ve ekonomik yapıdaki değişmeler nedeniyle Toplu Beslenme Yapılan Kuruluşlarda beslenenlerin sayısı gün geçtikçe artmış, toplumdaki bu değişimlere paralel olarak Toplu Beslenme konusuna daha fazla önem verilmeye başlanmıştır. Toplu Beslenme Yapan Kuruluşlarda, Kurum Beslenme Servisi Örgütünün esas amacı; beslenmesi sağlanan kişilerin yeterli ve dengeli, hijyenik, bireylerin lezzet anlayışı ve alışkanlıklarına uygun, psikolojik doyum sağlayan, ekonomik ve eğitici bir beslenme servisi sunmaktır. İyi bir organizasyon ve geniş harcamalar gerektiren bu kuruluşlar, okullar, hastaneler, bankalar vb. kamu kuruluşları ile otel, restoran, hızlı-hazır beslenme sistemleri gibi çok çeşitli ve değişik özellikteki organizasyonları içermektedir. Bu kuruluşlar insan beslenmesi ve sağlığında önemli sorumluluklar yüklenmek zorundadır. Bu sorumlulukların yerine getirilmesi için; toplu beslenme sistemleri, özellikleri ve örgütlenme modelleri, yönetim kuram ve ilkeleri, çağdaş yöneticinin özellikleri, işe alma, personel seçimi, eğitimi, denetimi ve görev tanımlama, toplu beslenme sistemlerinde fizik koşullar, araç-gereç seçimi, temizliği ve bakımı, menü planlama ilkeleri, menü yönetimi ve denetimi, standart yemek tarifleri ve önemi, satın alma yöntemleri, yiyecek spesifikasyonları, ihalelerin Hacettepe Üniversitesi 12

13 hazırlanması, yiyecekleri depolama yöntemleri ve ilkeleri, yiyeceklerin hazırlık ve üretim aşamasındaki ilkeler, servis teknikleri ve servis modelleri, artıkların kaldırılması, besin, araçgereç ve bireysel hijyen, maliyet kontrolü ve maliyet analizi, iş güvenliği ve ergonomisi gibi konuların her aşamasında bilimsel bilgi ve beceri gereklidir. Bu alanda yapılan araştırmalar desteği ile teknolojik gelişime bağlı olarak sürekli iyileştirmede ilgi alanının odak noktasıdır. Anabilim Dalı Başkanlığını Prof. Dr. Yasemin Beyhan yürütmektedir. Toplum Beslenmesi Anabilim Dalı Toplumsal kalkınma hızını artırmak ve üst düzeyde tutabilmek için temel unsur insan gücüdür. Yaşam boyu tüm bireylerin sağlığının korunması, geliştirilmesi, yaşam kalitesinin arttırılması ve sağlıklı yaşam biçimlerinin (sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlığı) benimsenmesi büyük önem taşır. Bilindiği gibi sağlık; bireyin bedenen, ruhen, akılen ve sosyal yönden tam iyilik hali olarak tanımlanmaktadır. Ülkemizde gelişmekte olan ülkelerin yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı halk sağlığı sorunları ile gelişmiş ülkelerde görülen aşırı ve dengesiz beslenme sonucu gözlenen kronik hastalıklar birlikte görülmektedir. Bu nedenle günümüzde koruyucu sağlık hizmetlerinde toplum beslenmesi; toplumda beslenme sorunları oluşmadan önce önlem alınması, toplumda beslenme durumunun düzeltilmesi ve geliştirilmesi ve sağlığın korunması çabalarında büyük önem taşımaktadır. Değişik kültür ve sosyal yapıda yaşayan özel grupların (bebek ve çocuklar, adolesanlar, gebe ve emzikliler, yaşlılar, işçiler, sporcular) beslenme durumlarını geliştirmek üzere stratejiler geliştirmek ve besin tüketimini etkileyen etmenlerin tanımlanması ve beslenme eğitiminin bilimsel yollarla planlanması gerekmektedir. Bu amaca ulaşabilmek için toplumun beslenme durumunun saptanması ve sorunların belirlenerek değerlendirilmesi, önceliklerin saptanması, ülkenin genel beslenme düzeyinin geliştirilmesi için çözüm yolları aranması, önerilmesi, uygulanması ve toplumun bilinçlendirilmesi ulusal besin ve beslenme plan ve politikalarının saptanması büyük önem taşır. Hacettepe Üniversitesi 13

14 İnsanlar güvenilir, uygun fiyatta, kaliteli sağlıklı beslenme alışkanlığını geliştirecek besinleri satın alma ve tüketme hakkına sahiptir. Gıda güvencesi ve güvenliğinin sağlanması, hastalıkların önlenmesi, sağlığın korunması ve geliştirilmesi, çevrenin korunması ve sosyoekonomik gelişmenin sağlanması amacıyla politika ve stratejiler oluşturulurken besin beslenme ve sağlık kavramları birlikte ele alınmalı, bilim ve teknoloji stratejileri oluşturulmalıdır. Tüm bu nedenlerle, araştırıcılık, danışmanlık ve yöneticilik özelliklerini taşıyan, toplumun beslenme sorunlarının çözülmesinde görev alabilecek, beslenme eğitimi planlayıp yönlendirebilecek, ülkenin besin ve beslenme plan ve politikalarının saptanmasında ve yönlendirilmesinde, sürdürülebilir besin güvencesinin sağlanmasında görev alabilecek Toplum Beslenmecisinin/Toplum Sağlığı Diyetisyeni nin yetiştirilmesi, bu konuda yetenek ve beceri kazandırılabilmesi amacıyla verilecek eğitim büyük önem taşımaktadır. Anabilim Dalı Başkanlığını Prof. Dr. Gülden Pekcan yürütmektedir. 3. Giriş Koşulları Beslenme ve Diyetetik Programı, lise ve dengi meslek liseleri çıkışlı, Üniversite Seçme ve Yerleştirme Sınavları nda aldıkları fen puanı ile bölüme girmeye hak kazanmış erkek ve kız öğrencilere diyetisyenlik mesleğinin eğitim öğretimini sağlamaktadır. Eğitim dili Türkçe olup derslerin %30 u İngilizce verilmektedir. Yeterlilik sınavını kazanamayan öğrenciler bir yıl İngilizce hazırlık sınıfında okumak zorundadırlar. Bazı meslek dersleri de İngilizce seçmeli olarak alınabilmektedir. 4. Eğitim ve Öğretim Programı Kredi ve Dersler: Dersler her yıl güz ve bahar sömestrelerinde verilir. Her sömestrede en az 15, en fazla 22 kredilik ders alma zorunluluğu vardır. Dört yılın sonundaki toplam kredi sayısı (ortak zorunlu, seçmeli dersler hariç) en az 143 dür. Hazırlık sınıfından muaf olunduktan veya tamamladıktan sonra okul en az 4, en fazla 7 yılda bitirilmek zorundadır. Zorunlu ve Seçmeli Dersler: Zorunlu dersler; Fen, Temel Tıp ve Sosyal Bilimler konularına yöneliktir. Bu derslere ek olarak, Türkçe, Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi ile Yabancı Dil (İngilizce) de zorunlu derslerdendir. Her yıl sömestre başlangıcında yapılan Hacettepe Üniversitesi 14

15 yabancı dil yeterlilik sınavında başarılı olan öğrenciler ayrıca yabancı dil dersini almazlar. Her sömestre mesleki konulara yönelik bir ders İngilizce seçmeli ders olarak verilmektedir. Seçmeli dersler arasında, Beden Eğitimi, Güzel Sanatlar ve Sporcu Beslenmesi dersleri de bulunmaktadır. Bunun yanı sıra her öğrenci özel bir konu üzerinde araştırma ve derleme yaparak mezuniyet tezi hazırlar. Dört yıl boyunca alınacak dersler, ders içerikleri ve ECTS kredileri bilgilerine bölümümüzün web sayfasından ( ulaşmak mümkündür. Stajlar: Beslenme ve Diyetetik öğretim programı 2 tür staj çalışmasını öngörmektedir. Toplum Sağlığında Beslenme Stajı: Bu staj öğrencinin Toplum Sağlığı Diyetisyeni olmak için gerekli uygulamaları yaparak ve yaşayarak öğrenmesini amaçlamaktadır. Staj bölüm öğretim üyeleri, görevlileri ve yardımcılarının denetimi altında sahada uygulanır. Saha çalışması kırsal ve kentsel bölgelerde yapılabilir. Bu stajın amacı, toplumu doğru ve sağlıklı beslenme konularında bilinçlendirmektir. Kurum ve Hastane Beslenme Stajı: Bu staj öğrenciye kurum ve hastane diyetisyenliği, araştırıcılık ve eğiticilik tekniklerini yaparak ve yaşayarak öğretmeyi amaçlar. Staj haftada 22 saatten az olmamak kaydı ile bir öğretim yılını kapsar. Bu staj, öğretim elemanları ve bölümce belirlenen sorumlu diyetisyenlerin denetimi altında yapılır. Hacettepe Üniversitesi 15

16 II- STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ Kurumun verimliliği, verdiği hizmetin kalitesi, paydaşlarla olan ilişkilerinin sağlığı ve müşterilerinin ve çalışanlarının memnuniyeti stratejik planının tasarımı, etkin bir şekilde uygulanması ve gerekli kontrollerinin yapılması ile mümkündür. Bunun için de stratejik plan için gerekli olan durum analizi, varsayımlar, amaçlar, hedefler ve performans göstergelerinin gerçekçi olarak belirlenmesi esastır. Bu amaçla kurumumuz 2001 yılında Beslenme ve Diyetetik Bölümü Stratejik Planlama Komitesi adı altında bir komite oluşturmuş ve çalışmalarına başlamıştır. Komite üyeleri Toplam Kalite Yönetimi ile ilgilenen ve bu konuda düzenlenen kurs ve toplantılara katılanlar arasından seçilmiş ve grubun oluşturulmasından sonra grubun bazı elemanları Türk Standartlar Enstitüsü tarafından verilen Toplam Kalite Yönetimi kurslarına katılmışlardır. Komite, daha sonra bölüm içinde bilgilendirme ve stratejik planı oluşturma amacı ile hizmet içi eğitim toplantıları düzenlemeye başlamıştır. Bu sırada Üniversite Yönetimi de stratejik plan uygulamasına geçmiş ve bölümlerden ilgili elemanların TÜSİDE (Türkiye Sevk ve İdare Enstitüsü) içinde eğitimlerine başlanmıştır. Bölümümüzden bu toplantılara üç eleman katılmış ve böylece komitenin stratejik plan çalışmaları daha büyük bir ivme kazanmıştır. Daha sonra stratejik plan için ana unsur olan mevcut durumun değerlendirilmesi ve GZFT (Güçlü ve Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler) Analizi için tüm bölüm elemanlarının katılımı ile toplantılar düzenlenmiş ve plan için gerekli alt yapı oluşturulmuştur. Komite, bu çalışmaları revize ederek nı oluşturmuştur. 1. Durum Analizi Öğrenci Giriş Puanları: Bölümümüze sayısal puan türü ile öğrenci alınmaktadır. Giriş puanı her yıl artış göstermektedir. Bu artış son üç yılda oldukça fazla olmuş ve bölümümüz fakülte olarak hizmet veren pek çok okulun puanını geride bırakmıştır. Tablo 3: ÖSS Sonuçlarına Göre Öğrencilerin Yüksekokulumuza Giriş Puanları* Yıllar Puan türü En düşük En Yüksek 2002 Sayısal Sayısal Sayısal Sayısal Hacettepe Üniversitesi 16

17 *ÖSYM den alınmıştır Akademik Personel: Bölümümüzde 11 profesör, 2 doçent, 2 yardımcı doçent, 5 öğretim görevlisi ve 16 araştırma görevlisi olmak üzere toplam 36 akademik personel bulunmaktadır. Bu akademik personelin tümü yurt dışında çeşitli bilimsel toplantılara katılmışlardır. Akademik personelimizin pek çoğu yurt dışı kongrelerine bildirileri ile, bir kısmı çağrılı konuşmacı olarak, bir kısmı da hizmet içi eğitim kurslarına katılmıştır. İki arkadaşımız doktora derecelerini yurt dışında almışlardır. Akademik personelimizin tümü yurt içi kongrelere bildiri sunarak katılmış ve pek çoğu kongre düzenleme kurullarında görev almışlardır. Öğretim üyelerimizin tümü ve araştırma görevlilerimizin büyük bir kısmı televizyon ve radyo için beslenme programları hazırlamış ve sunmuşlardır. Bu programlar halkın beslenmede bilinçlendirilmesinde büyük bir rol oynamaktadır. Bölümümüzde yetişmiş akademik personelin büyük bir kısmı Başkent ve Erciyes Üniversitelerinde kurulan Beslenme ve Diyetetik Bölümleri kadrosuna geçmişler ve oralarda da başarı ile hizmetlerini yürütmektedirler. Bugün Türkiye de pek çok akademik birimde okutulmakta olan beslenme derslerinin büyük bir bölümü bölümümüzde yetişmiş elemanlardan tarafından verilmektedir. Tablo 4: Akademik Personel Sayıları ve Ders Veren Öğretim Elemanı Sayısı ( ) Unvan Sayı Profesör 11 Doçent 2 Yardımcı Doçent 2 Öğretim Görevlisi 5 Araştırma Görevlisi 16 Toplam 36 Birim dışından ortak zorunlu dersler için gelen öğretim elemanı sayısı 2 Birim dışı diğer lisans dersleri için gelen öğretim elemanı sayısı 19 Genel Toplam 57 Öğrenci Sayısı ve Öğretim Elemanı Başına Düşen Öğrenci Sayısı: Bölümümüz öğrenci kontenjanı kuruluş yıllarında iken bugün 65 tir. (Mesleğe olan talep gün geçtikçe artmaktadır. Bu nedenle bu sayının bölümümüzde sürdürülmekte olan alt yapı çalışmalarının tamamlanmasından sonra yapılacak değerlendirme ile arttırılması düşünülmektedir.) Hacettepe Üniversitesi 17

18 eğitim-öğretim yılı rakamları esas alınarak yapılan değerlendirme ile öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısı lisans düzeyinde 17.16, yüksek lisans düzeyinde 4.46, doktora düzeyinde 2.0 dır (Tablo 5). Öğretim üyesi başına düşen ders sayıları da Tablo 6-8 de gösterilmiştir. Tablo 5: Öğrenci Sayıları ve Öğretim Elemanı Başına Düşen Öğrenci Sayısı (Birim İçi ) Öğrenci Sayı (A) Ders veren öğretim elemanı (B) Ders veren öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısı (A/B) Lisans Yüksek Lisans Doktora Tablo 6: Birim İçi (Lisans) Öğretim Üyesi Başına Düşen Ders Saati/Hafta ( ) Profesör Doçent Yardımcı Doçent Öğretim Görevlisi Toplam Ders Veren Öğretim Üyesi Sayısı Ders Saati (Staj dahil) Toplam Öğretim üyesi başına düşen ders saati Öğretim üyesi başına düşen ders saati (Staj dahil) Tablo 7: Birim Dışı (Lisans) Öğretim Üyesi Başına Düşen Ders Saati/Hafta ( ) Birim dışı Öğretim üyesi Ders Veren Öğretim Üyesi Sayısı 5 Ortak Zorunlu Dersler - Diğer - Toplam 5 Öğretim üyesi başına düşen ders saati 3 Hacettepe Üniversitesi 18

19 Tablo 8: Birim içi (Lisans Üstü) Öğretim Üyesi Başına Düşen Ders Saati/Hafta ( ) Lisans Üstü Programlar Ders Saati Yüksek Lisans Profesör Doçent Yardımcı Toplam Doçent Ders Veren Öğretim Üyesi Sayısı Ders Saati Öğretim üyesi başına düşen ders saati Doktora Profesör Doçent Yardımcı Toplam Doçent Ders Veren Öğretim Üyesi Sayısı Ders Saati Öğretim üyesi başına düşen ders saati Yayın Sayısı: Bölümümüz elemanları tarafından bugüne kadar yurt içinde çok sayıda kitap yayınlanmıştır. Bu kitapların bir kısmı bölümde okutulmakta olan dersler için ders kitabı niteliğinde, bir kısmı da toplumun beslenme konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla yapılmış eğitim kitaplarıdır. Bölümümüz öğretim elemanları tarafından pek çok da yurt içi makale yayınlanmıştır. Yurt dışı makalelerin sayısı son yıllarda artış göstermesine karşın istenen düzeye ulaştırılamamıştır. Bölümde son yıllarda gerçekleştirilen alt yapı çalışmaları sonrası bu sayının artacağı ümit edilmektedir. Tablo 9 da, 2002, 2003 ve 2004 yıllarına ait makale ve kitap sayıları görülmektedir. Tablo 10, ulusal ve uluslar arası düzenlenen toplantılara sunu ile katılan öğretim elemanı sayısını, Tablo 11 öğretim üyesi başına düşen yayın sayısını göstermektedir. Tablo 9: Yıllara Göre Makale ve Kitap Sayıları Makale Ulusal - Hakemli Hakemsiz Uluslar arası - Hakemli Hakemsiz 1 SCI/SSCI/AHCI Kitap Hacettepe Üniversitesi 19

20 Tablo 10: Yıllara Göre Bilimsel Toplantılara Sunum ile Katılım Sayıları Ulusal Uluslar Arası Toplam Tablo 11: Yıllara Göre Öğretim Üyesi ve Görevlisi Başına Düşen Yayın Sayısı Yıllar Yayın Sayısı Öğretim üyesi Öğretim üyesi başına düşen /görevlisi sayısı yayın sayısı Atıf sayısı (uluslar arası)toplam: 35 adet. Projeler: Bölümümüz öğretim elemanları tarafından yürütülen pek çok proje vardır. Bunların bir kısmı uluslar arası işbirliği ile gerçekleştirilmektedir. Tablo 12 de, 2002, 2003 ve2004 yıllarına ait proje sayıları gösterilmiştir. Tablo 12: Yıllara Göre Araştırma Projeleri Sayıları Yeni Devam Eden Tamamlanan Düzenlenen Toplantılar: Bölümümüzde kuruluş yıllarından itibaren düzenli olarak bilimsel toplantılar düzenlenmektedir yılından beri de bu toplantılar yıllık olarak planlanmakta ve yıl içinde hemen her ay konferans, panel, sempozyum, vb bir bilimsel etkinlik düzenlenmektedir. Bölümümüz tarafından bugüne kadar pek çok kongre Hacettepe Üniversitesi 20

21 organizasyonu gerçekleştirilmiştir. Kongreler 1994 yılından beri düzenli olarak üç yılda bir gerçekleştirilmektedir. Son kongre 2003 yılında düzenlenmiş, bundan sonra düzenlenecek olan kongrenin (2006, Nisan) de tüm hazırlıkları tamamlanmıştır. Türkiye Diyetisyenler Derneği Yönetim Kurulu bugüne kadar öğretim elemanlarımızca oluşturulduğundan, toplantıların büyük bir kısmı bu dernek işbirliği ile gerçekleştirilmektedir. Diğer pek çok kurum da bilimsel toplantı düzenlemelerinde bölümümüzle işbirliği yapmaktadırlar. Tablo 13 de bölümümüz tarafından gerçekleştirilen toplantıların 2002, 2003 ve 2004 yıllarına göre dağılımı gösterilmiştir. Bölümümüzde öğrencilerimiz için de pek çok etkinlik gerçekleştirilmektedir. Aynı tabloda bu etkinliklerin sayısı da gösterilmiştir. Tablo 13: Yıllara Göre Bilimsel Toplantı ve Öğrenciler İçin Düzenlenen Etkinlik Sayısı Yıllar Bilimsel Toplantı Sayısı Öğrenciler İçin Düzenlenen Etkinlik Sayısı Dergi Hakemlik ve Editörlüğü: Bölümümüz öğretim elemanlarınca (Türkiye Diyetisyenler Derneği yayını olarak) 1970 yılından beri Beslenme ve Diyet adlı bir dergi çıkarılmaktadır. Editörlüğü emekli öğretim üyemiz Prof. Dr. Ayşe Baysal tarafından yapılan bu derginin yardımcı editörlüğü bölümümüz öğretim üyeleri tarafından yürütülmektedir. Öğretim üyelerimiz başka dergiler için editörlük ve yayın kurulu üyeliği yapmakta ve pek çok dergi için hakemlik görevi üstlenmektedirler. 2002, 2003 ve 2004 yılları hakemlik ve editörlük değerleri Tablo14 de gösterilmiştir. Tablo 14: Yıllara Göre Dergi Hakem ve Editörlüğü Sayıları Dergi Hakemliği Ulusal Uluslar arası 1-2 Dergi Editörlüğü Ulusal Uluslararası Toplam Mezuniyet Sonrası Tez Danışmanlıkları: Bölümümüzün Sağlık Bilimleri Enstitüsü bünyesinde yürütmekte olduğu bilim uzmanlığı ve doktora programlarında eğitim alan Hacettepe Üniversitesi 21

22 öğrencilerin tez danışmanlıkları bölüm öğretim üyeleri tarafından yapılmaktadır. Tablo 15 de 2002, 2003 ve 2004 yıllarında yürütülen Yüksek Lisans ve Doktora tez danışmanlıkları sayıları görülmektedir. Tablo 15: Yıllara Göre Mezuniyet Sonrası Tez Danışmanlıkları Yüksek Lisans Yeni Devam Eden Tamamlanan Yüksek Lisans Mezun Sayısı ( ) 146 Doktora Yeni Devam Eden Tamamlanan Doktora Mezun Sayısı ( ) 56 İdari Personel ve Eğitim Düzeyi: Bölümümüzde, yüksek okul sekreteri, sekreterler, büro şefi, büro memurları, laboratuar teknisyenleri ve hizmetliler olmak üzere toplam 13 idari personel bulunmaktadır. Bölümümüz, idari personelimizi eğitim açısından desteklenmekte, eğitim kurslarına katılımlarını teşvik etmektedir. Personelimiz arasında lise mezunu girip açık öğretimi bitiren, ortaokul mezunu olarak girip lise diploması alanlar vardır. Tablo 16 idari personel kadrolarında bulunan elemanlarımızın eğitim durumunu göstermektedir. Tablo 16: İdari Personel Eğitim Düzeyi ( ) Eğitim Düzeyi Sayı Lisans 1 Önlisans 3 Lise 7 Ortaokul 3 Toplam 13 Öğretim Araç ve Gereçleri: Bölümümüzde 6 adet derslik ve besin kimyası, besin işleme, araştırma olmak üzere 3adet laboratuar bulunmakta idi, yeni yapılandırma projesi çerçevesinde besin mikrobiyolojisi, beslenme antropometrisi ve organik materyal laboratuarları da eklenmiş, böylece laboratuar sayısı 6 adet olmuştur. Son 5 yılda bu Hacettepe Üniversitesi 22

23 laboratuarların araç gereç ihtiyacı büyük ölçüde tamamlanmıştır. Bölüm öğretim üyeleri ve idari kadronun tümünde birer bilgisayar bulunmaktadır. Araştırma görevlilerinin kullandığı bilgisayar sayısı toplam 7 dir. Bilgisayarların tümü internet bağlantılıdır. Bölümümüzde kablosuz (wireless LAN) bağlantı sistemi de mevcuttur. Mevcut bilgisayarların 4 ü öğrenci kullanımına açılmıştır. Buna göre 100 öğrenciye (lisans) düşen bilgisayar sayısı 1.14 dür. Yeni yapılanma içinde öğrenciler için ayrı bir bilgisayar odası da hazırlanmıştır. Proje ve döner sermaye katkıları ile 6 bilgisayar siparişi daha verilmiş durumdadır. Ayrıca derslerde ve bildiri sunumlarında kullanılmak üzere 4 adet dizüstü (laptop) bilgisayar ve 4 adet barkovizyon (data show) bulunmaktadır. Bu durum ve diğer araç gereçler Tablo 17 de gösterilmiştir. Tablo 17: Öğretim Araç Gereçleri ( ) Öğretim Araç Gereçleri Sayı Derslik 6 Laboratuar 6 Video 1 İnternet bağlantılı bilgisayar 24 Diz üstü bilgisayar 4 Barkovizyon (Data show) 4 Yazıcı 10 Tarayıcı 1 Televizyon 1 Slayt projektörü 1 Tepegöz 8 Video kamera 1 Fotokopi 2 Yüksek Okul Bütçesi: Yüksekokulumuzun bütçesi oldukça sınırlıdır. Bu durum Tablo 18 de gösterilmiştir. Bölümümüz yaptığı hizmetler için gerekli kaynağı kendi imkanları ile yaratma yoluna gitmiştir. Bu amaçla üniversite döner sermaye hizmetleri içinde bölümümüze ait bir hesap açtırılmıştır. Danışmanlık, proje, laboratuar analizleri vb olarak verdiğimiz hizmetler karşılığında edinilen gelirler bu hesaba yatmaktadır. Döner sermaye hesabımızın 2002, 2003 ve 2004 yıllarına ait hesapları da Tablo 18 de görülmektedir. Tablo 18: Yıllara Göre Yüksekokul Bütçesi (YTL) Yıllar Bütçe Döner Sermaye Hacettepe Üniversitesi 23

24 Öğrencilerle Olan İlişkiler: Her yıl öğrenciler bölümümüzde eğitime başladıklarında bölüm tanıtım toplantıları yapılır ve tanışma partisi düzenlenir. Öğretim üyemiz danışmanlığında kurulan ve öğrenci temsilcisinin başkanlık ettiği Beslenme ve Diyet adı altında kurulmuş bir klüp kurulmuştur. Bu klube ait bir web sitesi bulunmaktadır ( Bu site aracılığı ile beslenme ve diyetetik konusunda sorulan sorulara tüm öğretim elemanlarılmızca cevaplar verilmektedir. Öğrenciler için ayrıca spor ve bahar şenlikleri aktiviteleri mevcuttur.. Mezuniyet baloları, piknik vb etkinlikler aksatılmadan sürdürülmektedir (Tablo 19) Tablo 19: Öğrenciler İçin Yapılan Etkinlikler Panel, konferans, seminer Kermesler Bahar Şenlikleri Spor Şenlikleri Tiyatro, piknik vb Hoşgeldin Toplantıları Bölüm Tanıtım Toplantıları Mezuniyet Baloları Mezunlarımızla İlişkilerimiz ve İş Bulma Durumları: Lisans düzeyinde bugüne kadar verdiğimiz toplam mezun sayımız 1745 dir. Mezunlarımızın yarıdan fazlası ile bugün internet aracılığı ile adresi aracılığı ile) irtibat sağlanabilmektedir 1988 yılından beri mezunlarımız için hizmet içi eğitim kursları düzenlenmektedir. Mezunlarımızın bugün için iş bulma sorunu yoktur. Mezunlarımızın iş bulma oranı % 100 olarak verilebilir. Çünkü çalışmak isteyen mezunların tümünün iş bulabilme imkanı vardır.. Bir kısım mezunlar kendi tercihleri ile çalışmadıklarından çalışan mezunların toplam mezunlara oranı % 90 ın üzerindedir. Zaman zaman mezunlarımıza anketler uygulanmakta ve gelen eleştiriler doğrultusunda eğitim programlarında düzenlemeler yapılmaktadır. Son düzenlemelerin en önemlisi staj dönemi içinde 7 haftalık, elektif staj adı altında istenilen yerde staj yapabilme imkanının sağlandığı bir bölüm eklenmesidir. Hacettepe Üniversitesi 24

25 Memnuniyet Anket Sonuçları: Bölümümüzde bugüne kadar değişik zamanlarda hem genel hem de ders bazında çeşitli memnuniyet anketleri uygulanmıştır. Bu anket sonuçlarına göre eğitim-öğretim faaliyetlerinde gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Üniversite yönetiminin stratejik planlarımızı sunmamızı istediğinde üniversitenin akademik birimlerince uygulanan genel bir memnuniyet anketi hem akademik, hem idari personele hem de öğrencilere uygulanmıştır. Bu anket sonuçlarına göre genel memnuniyet değerlendirmesi sonuçları Tablo 20 de gösterilmiştir. Tablo 20: Çalışan ve Öğrenci Memnuniyeti Anket Sonuçları Soru Katılım Sayı Sonuç Grup Sayısı % % Akademik İdari Öğrenci Akademik ve idari personel ile öğrencilerin memnun olmadıklarını belirttikleri konular ise Tablo 21 de gösterilmiştir. Her üç grupta fizik koşulların yetersizliğini belirtmişlerdir. Anketin uygulanmasından sonra bölümde fiziki koşulların düzeltilmesine yönelik tadilat başlamıştır. Tadilatın Kasım 2005 sonunda bitmesi beklenmektedir. Bu durumda fiziki koşullarla ilgili sorunlar çözümlenmiş olacaktır. Öğrencilerin belirlediği kantin sorunu genel bir sorundur. Öğrenciler stajları nedeniyle erken saatte okula gelmekte ve kahvaltılarını okulda yapma eğilimi göstermektedirler. Üniversite yönetimi öğrencilere bina altında bulunan ve öğrencilerimiz için oldukça uzakta bulunan kantinin kullanılmasını önermektedir. Memnuniyetsizlik bu nedenle dile getirilmiştir. Tablo 21: Çalışanların ve Öğrencilerin Memnuniyetsizlik Belirttikleri Konular Grup Akademik İdari Öğrenciler Memnuniyetsizlik Belirtilen Konular Sekreterlik hizmetleri, iş dağılımındaki dengesizlik, temizlik hizmetleri, tamirat ve bakım yetersizliği, bölümler arası ilişkiler, güvenlik hizmetleri Yönetimle ilgili konularda paylaşım yetersizliği, alınan kararların zamanında iletilmemesi, bilgi ve beceri ile ilgili görev dağılımı yapılmaması, fiziki koşullar. Laboratuar araç gereçlerinin kalitesi, ders işleme yöntemi, sınav sistemi, meslekle ilgili rehberlik hizmeti, ders notları, derslere öğrenci katılımı, danışmanlık hizmetleri, fizik koşullar, kantin hizmetleri, duyuruların ulaştırılması Hacettepe Üniversitesi 25

26 2. GZFT Analizi Kurum İçi Analiz 1) Güçlü Yönler - Türkiye de Beslenme ve Diyetetik konusunda ilk, öncü ve lider olma, - Temel bilim olan beslenmenin birçok bilim dalının alt yapısını oluşturması ve birçok disiplinle ortak çalışabilme gücü, - İyi yetişmiş, güçlü, bir akademik kadroya sahip olma, - Uluslararası deneyime sahip öğretim elemanlarına sahip olma, - Çalışanlarının özverili olması, - Toplum hizmetlerinde deneyim sahibi olma, - Alanında güvenilir kaynak olma, - Yeniliklere, değişime ve gelişime açık olma, - Beslenme ve Diyetetik konusunda ülkemizde en çok yayın yapan ve faaliyette bulunan kurum olma, - Yılda iki kez 1972 yılından beri düzenli olarak yayınlanan Beslenme ve Diyet Dergisi adı ile bir yayın organına sahip olma, - Hizmet içi eğitimlere önem verme ve uygulama, yılında Ulusal düzeyde beslenme araştırmasını ilk yapan kurum olması nedeniyle ilgili sektörlere referans olma, - Beslenme ve Diyetetik alanında Türkiye genelinde varolan uygulamaların ilk kez bölümümüzde başlamış olması, - Eğitim programımızın benzer uluslararası kurumlarca eşdeğer kabul edilmesi, - Yüksek rekabet gücüne sahip olma, - Donanımlı laboratuarlara sahip olma, - Beslenme ve Diyetetik alanında standartların geliştirilmiş olması (Diyetler, eğitim modelleri, yemek tarifeleri, menüler vb) 2) Zayıf Yönler Hacettepe Üniversitesi 26

27 - Branşlaşmanın istenen düzeye getirilememesi, - SCI kapsamındaki yayınların yeterli olmayışı, - Uygulamalı dersler dışındaki derslerde interaktif eğitim modelinin uygulanamaması (Sınıfların kalabalıklığı, şubelendirme yapılamaması, öğrencilerin ders yükü fazlalığı) - Beslenme ve Diyetetik alanında profesyonel hizmet sunumunun yeterince yapılamaması, - Öğrencilere yönelik bilgisayar olanaklarının yeterli olmayışı Çevre Analizi 1) Fırsatlar - Üniversitemizin kalite, bilimsel araştırma ve yurt dışı katılımları konusundaki öncü tutumu ve destekleri, - Avrupa Birliği giriş süreci (Öğrenci Değişim Programları, AB çerçeve programları) - Beslenme ve Diyetetik alanına ilginin ve danışmanlık taleplerinin artmış olması, - Mezunların çalışma alanının genişliği, - Mesleki akreditasyon olanağının bulunması, - Beslenme ve Diyetetik Fakültesi olma girişimlerindeki kararlılık, - Mesleğin topluma iyi tanıtılmış olması, - Meslekte başarılı, tanınmış profesyonel mezunların varlığı, - Prof. Dr. Ayşe Baysal Beslenme Eğitim ve Araştırma Vakfı (BESVAK) desteği, - Türkiye Diyetisyenler Derneği (TDD) desteği, - Halkın bilinçlenmesine paralel olarak sağlıklı beslenme bilgisi talebinin artmış olması, - Uluslararası eğitim programlarına katılım olanaklarının olması (Sokrates-Erasmus vb.), - Üniversite ve bölümün stratejik planlama konusundaki kararlılığı, 2) Tehditler - Özel üniversitelere beyin göçü (akademik ve ekonomik nedenlerle), - Araştırma görevlilerinin gelecek kaygısı, - Meslek yasasının olmaması, - Diyetisyen olmayan diğer meslek gruplarının diyetisyen ünvanı ile yaygınlaşması ve yaptırımın olmaması, Hacettepe Üniversitesi 27

28 - Toplumun uzman olmayan kişiler tarafından yanlış yönlendirilmesi, bunların düzeltilmesi için harcanan yoğun çaba, - Sağlık sistemi içinde beslenme ve diyet uzmanının araştırmacı ve eğitimci kimliğinin değil sadece hizmet kimliğinin tanımlanması, - Verilen diyet hizmetinin ücretlendirilmesinde varolan sorunların devam etmesi, - İdari personelin özlük hakları sorunları nedeniyle işlerini severek yapmamaları, 3. Paydaş Analizi a) Paydaşlarımız Bireyler; Akademik personel, idari personel, öğrenciler, mezunlar, veliler, emekli meslek mensupları, sağlık personeli, hasta ve yakınları, toplum (gebe ve emzikliler, bebek ve çocuklar, adolesanlar, yaşlılar, işçiler,sporcular, yetişkin kadın ve erkekler) Kamu kuruluşları; Başbakanlık ve TBMM, Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Diğer Bakanlıklar, Yasama v e Yargı Organları, Devlet Planlama Teşkilatı, Devlet İstatistik Enstitüsü, Milli Prodüktüvite Merkezi, Avrupa Birliği Komisyonları, İl Sağlık Müdürlüğü, AÇSAP Merkezleri, Sağlık Ocakları. Özel Sektör; Gıda firmaları, ilaç firmalar, özel zayıflama ve estetik merkezleri, spor merkezleri, özel klinik ve poliklinikle, yemek fabrikaları, spor klüpleri, özel hastaneler. Eğitim ve araştırma kurumları; YÖK, ÖSYM, Üniversiteler arası kurum, H.Ü. Rektörlüğü, Üniversiteler (H.Ü. diğer bölüm ve fakülteleri, yurt içi Beslenme ve Diyetetik Bölümleri, yurt dışı Beslenme ve Diyetetik Bölümleri, diğer yurt içi ve dışı üniversiteler), Araştırma kuruluşları ve fonları (ulusal ve yabancı), TUBİTAK, TUBA, Teknokent, Avrupa Birliği Komisyonları Ulusal ve uluslararası sağlık ve sosyal yardım kuruluşları; EFAD, ICDA, WHO, FAO, UNICEF, KIZILAY Hacettepe Üniversitesi 28

29 Sivil toplum örgütleri; TDD-Şubeler, ilgili dernekler ve vakıflar (Obesite, Diyabet, METVAK, KEPAN, A.Baysal Vakfı, HASAK, kadın kuruluşları, TTB, Türk-İş Mülki idareler ve siyasi kurumlar; Valilik, Yerel yönetimler, Siyasi partiler Medya; TV, radyo, yazılı basın b) Paydaşlarla ilişkiler Eğitim- Öğretim, araştırma ve danışma hizmetlerimizin kalitesi ve topluma verilecek beslenme mesajlarının sağlığı açısından paydaşlarla olan ilişkilerimiz büyük önem taşımaktadır. Bölüm akademik personeli, idari personeli ve öğrenciler en önemli paydaşlarımızdır. YÖK ve Üniversite Yönetimi ile ilişkimiz temel ortaklık, diğer akademik birimlerle olan ilişkilerimiz stratejik ortaklık düzeyindedir. Toplumun beslenme durumunun saptanmasında, toplum için beslenme plan ve politikalarının oluşturulmasında, toplumun beslenme konusunda eğitiminde kullanılacak kanallar açısından, bakanlıklar, eğitim kurumları ve MEDYA ilişkilerimiz ön sıralardadır. Araştırmalarımız için araştırma kurumları ve destek hizmetler için de sivil toplum örgütleri ile ilişkilerimiz sürmekte ve geliştirilmektedir (Tablo22). Tablo 22: Paydaşlar ve İlişkiler Paydaşlar Akademik personel İdari personel Öğrenciler Veliler YÖK Rektörlük H.Ü. Fakülte ve Yüksek okulları Sağlık Bilimleri Enstitüsü Milli Eğitim Bakanlığı Maliye Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Valilik Hizmet Alanlar Çalışanlar Temel Ortak DPT 0 Diğer Bakanlıklar 0 TÜBİTAK-TÜBA Stratejik Ortak Hacettepe Üniversitesi 29