OTAM AYLIK BÜLTEN İÇİNDEKİLER. IAS 2012-Uluslararası Otomotiv Sempozyumu 1 MAN Ar-Ge Merkezi Tanıtımı 2

Transkript

1 SAYI 38 EKİM 2012 OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ ARAŞTIRMA GELİŞTİRME A.Ş. İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ VAKFI OTOMOTİV SANAYİİ DERNEĞİ TAŞIT ARAÇLARI YAN SANAYİCİLERİ DERNEĞİ OTOMOTİV ENDÜSTRİSİ İHRACATÇILAR BİRLİĞİ I AS 2012-Uluslararası Otomotiv Sempozyumu, Aralık tarihinde İstanbul The Ritz-Carlton Oteli nde 2 genel oturum ve 4 teknik alt oturum çerçevesinde, Türkiye de uluslararası otomotiv sektörünün önde gelen 57 uzmanının teknik gelişmeleri, yenilikleri ve stratejileri, sunmak ve farklı alanlardan gelen katılımcıların oluşturduğu bir platformda tartışmak üzere bir araya geldiği bir organizasyondur. Türk otomotiv sektörü örnek nitelikte gelişerek Türk ekonomisinin büyümesine ve güçlenmesine önemli katkıda bulunmuş, global otomotiv dünyasında cazip bir konuma gelmiştir. Türkiye yi cazip kılan avantajlar sadece hızla gelişen iç ve dış pazarlara sahip olmasından değil, özellikle AB ile Ortadoğu ve Asya pazarları arasında köprü vazifesi gören stratejik konumundan kaynaklanmaktadır. Türkiye 1.2 milyon araç üretimiyle dünyada ve özellikle Avrupa'da toplam üretim sıralamasında önemli bir yere sahip olup, ayrıca hafif ticari araçlarda Avrupa daki üreticiler arasında birinci, otobüste ise ikinci sırada yer almaktadır. Bununla birlikte, otomotiv endüstrisinde rekabet ve inovasyon baskısı her gecen gün artmaktadır. Mevcut pazar koşulları içerisinde global olarak nitelendirilebilmek için Ar-Ge de mükemmellik, en az, uygun üretim maliyeti ve etkili satış öncesi ve sonrası hizmetleri kadar önemlidir. Türkiye de 2011 yılında otomotiv Ar-Ge yatırımları yıllık 300 milyon Euro mertebesinde gerçekleşmiş ve yaklaşık 4500 kişi bu alanda görev almıştır. Bu gelişmekte olan bir otomotiv endüstrisi için iyi bir temel oluşturmakla birlikte, Türkiye nin hızla gelişmekte olan global otomotiv endüstrisine ayak uydurabilmesi ve hatta anahtar konumda bir otomotiv ülkesi haline gelebilmesi için gelecek yıllarda bu yapının ciddi oranda geliştirilmesi gerekmektedir. Bu durum, önde gelen otomotiv ülkelerine ait veriler dikkate alındığında daha da belirginleşmektedir. Örneğin Türkiye ye kıyasla Almanya da 2011 yılında 24 Milyar Euro luk Ar-Ge yatırımı gerçekleştirilmiş ve 100,000 Ar-Ge personeli görev almıştır. Bu veriler, Türkiye nin otomotiv üreticileri sıralamasındaki yerini 17 den yukarılara taşıması için kat etmesi gereken yolu açıkça ortaya koymaktadır. Türk otomotiv sektörü hem kendi içinde hem de yatırım yapacak yabancı OEM, tedarikçiler ve mühendislik firmaları için 168 yüksek okulu ve genç nüfusu ile ciddi büyüme ve gelişme potansiyeline sahiptir. IAS 2012 tüm bu koşulları dikkate alarak, Türk otomotiv sektörünün ortak buluşma noktası olmaya aday bir organizasyon bünyesinde uluslararası uzmanları ve onların tecrübelerini bir araya getirmek suretiyle, Türkiye nin bir otomotiv lokasyonu olarak gelişmesine katkıda bulunmaktadır. IAS 2012 otomotiv endüstrisinin temsili ve OSD, TAYSAD ve OTAM destekleriyle düzenlenmektedir. Bunun neticesinde Türk otomotiv endüstrisinin gereksinim ve beklentileri küresel etkenler dikkate alınarak sempozyumda masaya yatırılacaktır. IAS 2012 de sunum yapacak yabancı konuşmacıların çoğunluğunu otomotiv teknolojisinin anavatanı olan Almanya dan gelen, mühendislik altyapısına sahip, otomotiv endüstrisine yön veren Ar-Ge çalışmaları nedeniyle tüm dünyada tanınan üst düzey görevliler oluşturmaktadır. Böylece IAS, diğer ülkelerden ve Türkiye den gelen konuşmacılarla birlikte seçkin bir uluslararası bilgi ve tartışma platformu teşkil etmektedir. Sempozyumda aşağıdaki konular ele alınacaktır: Araç, gövde ve şasi konseptleri Konvansiyonel ve alternatif tahrik sistemleri ve güç aktarım teknolojileri Gelişmiş malzemeler ve inovatif imalat teknikleri Küresel ve ulusal ölçekte piyasa koşulları Satış sonrası piyasasının güncel konuları Ticari araçlar ve otobüsler Bu sempozyum otomotiv endüstrisinin Ar-Ge, üretim, malzeme, pazarlama, satınalma ve genel tabiriyle satış öncesi ve sonrası hizmetler ile ilgili tüm alanlarında görev yapan yönetici, mühendis ve diğer elemanlara ve otomotiv dernekleri ile teknik kuruluşların üyelerine yönelik olup ayrıca sempozyuma eşlik eden sergi alanında şirketlere ürünlerini ve hizmetlerini katılımcılara teşhir etme imkanı verilmektedir. Sempozyumun program koordinatörlüğünü Prof. Dr. Ferit KÜÇÜ- KAY yönetimindeki Almanya Braunschweig Teknik Üniversitesi Otomotiv Mühendisliği Enstitüsü (IAE) yapmaktadır. Ayrıca, Prof. Dr. Ferit KÜÇÜKAY konferansın başkanlığını yürütmektedir. IAE (Otomotiv Mühendisliği Enstitüsü) dünya çapında ve özellikle Türk-Alman otomotiv endüstrileri arasındaki bağlantılar bakımından, geniş bir işbirliği ağına sahiptir. IAE Türk otomotiv sektöründen bir çok firma, TAYSAD, OSD, OTAM gibi kuruluşlar ve araç mühendisliği konusunda eğitim veren seçkin üniversiteler ile sıkı iletişim içerisindedir. IAS 2012 Uluslararası Otomotiv Sempozyumu Car Training Institute (CTI) tarafından organize edilmektedir. Bilgi icin: İÇİNDEKİLER IAS 2012-Uluslararası Otomotiv Sempozyumu 1 2

2 Bahadır HIZLAN (*) T ürk otomotiv sektöründe 46. yılını kutlayan MAN, MAN Truck & Bus'ın en önemli üretim üslerinden biri olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. MAN ın Türkiye deki geçmişi 1800 lü yılların sonlarına dayanmaktadır yılında, demiryolu ve yük vagonu ithalatı ile başlayan işbirliği, devam eden yıllarda artış göstererek bugünkü işbirliğinin temelini oluşturmuştur. MAN Türkiye bugün MAN ın dünyadaki en büyük ve kompakt otobüs fabrikası konumundadır. Ankara Akyurt da bulunan toplam 317 bin 202 metrekarelik arazi üzerinde MAN ve NEOPLAN marka şehiriçi otobüsler, seyahat otobüsleri ve orta mesafe seyahat otobüsleri geliştirilmekte ve üretilmektedir. Özellikle Avrupa olmak üzere dünyanın birçok ülkesine ihraç edilen araçlarla ilgili satış, servis ve müşteri finansmanı, MAN ın Türkiye ve dünya çapındaki yaygın ağı ile yapılmaktadır. MAN Türkiye, Türk işçisinin emeği ile ürettiği ileri teknoloji ürünü araçların yüzde 90 a yakın bir kısmını 41 ülkeye ihraç etmektedir. Kilometre Taşları 1904 yılında Anadolu, Bağdat ve Hicaz Demiryolu için köprü inşaatı MAN tarafından gerçekleştirilmiştir. Bunların arasında Hicaz'ın Yamacık Köprüsü de yer almaktadır yılları arasında İstanbul'da Karaköy Galata Köprüsü MAN tarafından inşaa edilmiştir. Galata Köprüsü altın Lira'ya mal olmuştur yılında Almanya dışındaki ilk ticari aracı üretmek için İstanbul'da fabrika açılmıştır yılında Türkiye'deki ilk körüklü otobüs MAN tarafından üretilmiştir yılında Türkiye'deki ilk üç akslı seyahat otobüsünü MAN üretmiştir yılında MAN Türkiye'deki ilk doğalgazlı belediye otobüsünü üretmiştir yılı itibariyle; Lion's Coach L - R08 Belgeli Seyahat Lion's Coach - R07 Belgeli Seyahat Lion's Regio - R12 Belgeli Orta Mesafe Lion's Regio L - R13 Belgeli Orta Mesafe Lion's City T - A78 Belgeli Belediye Lion's Coach - R09 Belgeli Seyahat Tourliner - P Belgeli Seyahat Otobüsleri, Lion's Regio - R14 Belgeli Orta Mesafe Seyahat Otobüsü MAN Türkiye nin ürün gamını oluşturmaktadır. Yeni dönemde bu ürünlerin yanı sıra Akyurt Fabrikasında üretimi planlanan aşağıdaki ürünlerin de prototip üretimine başlanmıştır: Lion s City G/GL- A23 Belgeli Alçak Taban Körüklü Belediye Otobüsü Lion s City A21 Belgeli Alçak Taban Belediye Otobüsü 2

3 Lion s City A37 Belgeli Alçak Taban Belediye Otobüsü (Dik Motor) MAN Türkiye için önemli gelişmelerden bir tanesi de Ankara Büyükşehir Belediye si için Alçak Tabanlı Doğalgazlı ve Körüklü belediye otobüslerinin prototip üretimlerinin başarıyla sonuçlandırılarak seri üretime geçilmesidir. Türkiye deki kalıcılığını yeni yatırımlarla destekleyen MAN Türkiye, 2011 yılında başladığı kataforez tesisinin inşaatını aynı yıl içinde tamamlamıştır. İlk aşamada 20 milyon dolarlık bir yatırım ile tamamlanarak tüm otomotiv sektörünün hizmetine sunulan kataforez tesisinin, AR-GE ve geliştirilen diğer çalışmalarla birlikte orta vadede iki katına çıkarılması hedeflenmektedir. AR-GE Merkezi Altmışı aşkın Ar-Ge projesi gerçekleştirmiş olan MAN Türkiye A.Ş. geçmişten bugüne kadar sürekli gelişme kaydettiği teknolojik altyapı, deneyim, bilgi birikimi ve Ar-Ge yetkinliğini gerek TEYDEB desteği alarak başarıyla tamamlanan projeleriyle gerekse 2010 yılında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belgelendirilen Ar- Ge Merkezi ile tescillemiştir. Çözümlerini ve tasarımlarını sürekli optimal hale getirerek geliştirdiği ürünlerin kalitesini, verimliliğini ve ekonomikliğini arttıran MAN Türkiye A.Ş., malzeme, elektronik ve bilgiiletişim teknolojisi alanlarında da pek çok konuda güçlü altyapısı ile Ar-Ge faaliyetleri gerçekleştirmektedir yılı içerisinde 2 katlı yeni bir AR- GE Merkezi binası yapılarak tüm tasarım, sanal test ve analiz gruplarının bir arada çalışabilir hale gelmeleri sağlanmıştır. Ar-Ge Merkezi ofisleri üretim binası başta olmak üzere firmanın diğer bölümlerinden bağımsız hale getirilmiştir. Böylece Ar-Ge faaliyetleri toplam kullanım alanı 3,800 m2 ye erişmiştir. Bu alan; Ar-Ge Merkezi Ana Binası Prototip Atölyesi Kalıphane olacak şekilde 3 kısımdan oluşmaktadır. Ar-Ge için insan kaynağı geliştirme çabası, altyapıyı geliştirme amaçlı yatırımlarımız ve yeni ürün geliştirmeye yönelik faaliyetler aralıksız olarak sürdürülmektedir. Ar-Ge Merkezinin kurulduğu dönemde 1395 kişi istihdam etmekte olan MAN Türkiye A.Ş, geçen 2 yıllık dönemde ihraç pazarlarında yaşanan büyük ekonomik krizin olumsuz etkisine rağmen çalışan sayısını 203 kişi (~15%) arttırarak toplam 1598 kişiye çıkarmayı başarmıştır. Benzer şekilde toplam Ar-Ge personeli sayısı da arttırılarak 134 kişiye ulaşıl- mıştır. Ar-Ge Merkezi personeli yüksek lisans ve doktora programlarına devam etmeleri konusunda desteklenmektedir. Ar-Ge Merkezi bünyesinde şu anda 1 doktoralı ve 18 yüksek lisans mezunu bulunmakta, 13 çalışanımız yüksek lisans programlarına ve 4 çalışanımız da doktora programlarına devam etmektedir. Önümüzdeki dönemlerde yapılacak yeni projeler ve oluşturulacak yeni yatırımlarla bu sayıların arttırılması hedeflenmektedir. Piyasada oluşan pazar talebine göre uygun araç teknik özelliklerinin tespiti ve belirlenmesi, teknik bilgilerin, yönetmeliklerin araştırılması, konsept oluşturulması, tasarım ve resimlerin hazırlanması, prototiplerin hazırlanması, testler ve üretime hazırlık süreci Ar-Ge Merkez inde yürütülmektedir. MAN Türkiye Ar-Ge Merkezi 4 ana bölümden oluşmaktadır; Otobüs Teknik Destek Bölümü MAN Türkiye de üretilen araçların dokümantasyon çalışmaları Ankara Teknik birimi tarafından çalışılmaktadır. Ürün Sorumluluğu: Her bir ürün sorumlusu, Satış Teknik tarafından iletilen araç konfigürasyonlarının Teknik birim içinde koordinasyonunu sağlamakla yükümlüdür. Teknik içinde yapılan inceleme sonrası yapılabilirlik, iş yükü ve termin gibi 3

4 konularla ilgili geri bildirim yine bu bölüm tarafından yapılmaktadır. Ürün yönetimi tarafından alınan kararlarla ilgili Teknik içi bilgilendirme ve koordinasyonun sağlanması da bu bölümün görevleri içindedir. Parça Listesi ve Norm: Hazırlanan resim dokümantasyonun, ilgili normlara uygunluğunun kontrolü ve serbest bırakılması ile hazırlanan parça listeleri ve resim uyumunun kontrol edilmesi bu bölüm tarafından yapılmaktadır. Ayrıca hazırlanan dökümantasyonun MAN sistemine aktarılması sorumluluğu da bu bölüme aittir. Müşteri Özel İstekleri: Araç dökümantasyonları içinde seri ve özel donanım dışında kalan ve müşteri tarafından talep edilen kapsam,müşteri özel isteği olarak adlandırılır. Müşteri tarafından iletilen bu talepler, Otobüs Teknik Destek ekibi tarafından yapılır. Müşteri özel istekleri, üretim ve müşteri araçlarında tespit edilen hataların giderilmesine yönelik çalışmalar ile proje ve proje destek çalışmaları yürütülmektedir. Hata Giderme çalışmaları: Hata giderme çalışmaları iki ana kapsamda yapılmaktadır.üretim aşamasında tespit edilen hatalar ile ilgili sisteme hata girişi yapılmaktadır. Teknik bölüm içinde sorumlu grup bu hataları incelemekte ve gerekli görülenlerin araçlara mümkün olduğunca hızlı yansıması için çalışmaktadır. Servisler tarafından yapılan hata bildirimleri Almanya da bulunan birim tarafından sıklık, garanti maliyeti ve risk faktörleri dikkate alınarak ilgili birimlere iletilmekte ve çalışılacak her hata için bir çözüm sorumlusu belirlenmektedir. Bu hatalar belli bir prosese ve zaman kısıtına göre çalışılmaktadır. Teslim edilmiş araçlara uygulanacak aksiyon için servis aksiyonu ve seri iyileştirme için dökümantasyon çalışması yapılır. Otobüs Geliştirme ve Tasarım Bölümü Yeni teknolojik gelişmeler ve esnek tasarım kabiliyeti doğrultusunda, yeni araçlar için tasarıma girdi teşkil edecek özellikler analiz edilmekte, konsept ve hedef ürün özelliklerine dair kalitatif ve kantitatif değerlerin netleştirilmesiyle kavramsal tasarım çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Ar-Ge Merkezi Mühendislik Fonksiyonları; Paketleme, İç Trim; sürücü bölgesi, yolcu alanı, tavan, taban ve yan kaplamalar, koltuklar ve basamaklar, yalıtım, torpido ve gösterge paneli, hava kanalları, iç aydınlatma, bakım kapakları, iç aynalar, Dış Trim; camlar, dış aynalar, dış aydınlatma, kapak ve kilitler, kapılar, çamurluklar, ön ve arka maske, tamponlar, İklimlendirme; soğutma, ısıtma, havalandırma sistemlerinin entegrasyonu, montajı, borulama tasarımı ve sistem testleri, İskelet; ön, arka, yan duvar, taban ve tavan bölge iskeletlerinin tasarımı, şasi-iskelet entegrasyonu, iskelet ile diğer bileşenlerin entegrasyonu, Elektrik; röle ve sigorta panelleri, aküler, CAN, kablolama, Proje Yönetimi, Homologasyon, Bilgisayar destekleri analiz çalışmaları, 4

5 Dokümantasyon şeklinde sıralanmaktadır. Bilgisayar Destekli Mühendislik ve Analiz Çalışmaları 2D ve 3D tasarım çalışmalarında CATIA programı kullanılmakta, analizlerde ise çeşitli sonlu eleman analiz programlarından yararlanılmaktadır. Sonlu elemanlar yöntemiyle çeşitli sınır ve yükleme şartlarında araç ve parça bazında yapısal (statik ve yorulma) analizleri gerçekleştirilmektedir. Analiz sonuçları ile mevcut bileşenlerin optimizasyonuna gidilmekte, test ve prototip maliyetlerinde düşmeler sağlanmaktadır. Araç Dinamik Analiz Çalışmaları UNECE R66 Regülasyonu gereği zorunlu araç devrilme analizleri gerçekleştirilmektedir. Bilgisayar ortamında simülasyonun gerçekleştirilmesi için gerekli malzeme özellikleri literatürden alınmak yerine deneysel olarak elde edilmekte, tüm yapısal analiz faaliyetlerinde kullanılmaktadır. Sonuçların doğruluğu, analizlere paralel gerçekleştirilen testler ile teyit edilmektedir. Böylece tam ölçekli araç dayanım testleri öncesi doğrulanmış yöntemlerle sonlu elemanlar analizleri gerçekleştirilmekte ve gerekli düzeltmeler bilgisayar ortamında yapılmaktadır. Kinematik Analiz Çalışmaları 3 boyutlu olarak modellenen mekanik sistemlerin serbest cisim diyagramları çizilerek matematiksel modelleri oluşturulmaktadır. Bu matematiksel modellerdeki girdiler gerek 3 boyutlu katı modelden gerekse test sonuçlarından elde edilerek, statik ve dinamik analiz- leri gerçekleştirilmektedir. Bu analizler için hem teorik olarak kinematik denklemler, sanal iş metodu gibi tekniklere başvurulurken hem de güçlü analiz simülasyon programlarıyla sağlaması yapılmaktadır. Elde edilen sonuçlara göre bulunan kuvvet değerleri doğrulandıktan sonra yapılacak mukavemet analizleri için girdi olarak kullanılmaktadır. Akış Analizleri Araç içinde düzenli bir hava akışının sağlanması ve araç içi yolcu konforunu arttırıcı ısıtma ve havalandırma sistemleri tasarımı için CFD analizlerinin yanı sıra NVH analizleri de gerçekleştirilmektedir. Ergonomi İyileştirme Çalışmaları Ergonomi analiz programları kullanılarak şoför bölümü ergonomisi incelenmektedir. 5

6 Test ve Doğrulama Çalışmaları Araç içi sıcaklık dağılımı ölçümü Fren performansı testleri Motor sıcaklık ölçümleri ve soğutma sabiti testleri İç ve dış gürültü ölçümleri Yakıt tüketimi ölçümleri Aydınlatma kabiliyeti ölçümleri Hava emiş ve egzoz karşı basıncı ölçümleri Egzoz emisyon ölçümleri Bu testler için kullanılan ekipmanların kalibrasyonları da şirket içerisinde yapılmaktadır. Ölçüm laboratuvarlarımızda laser tracker, laser scanner, CMM (coordinate measuring machine) cihazları hassas ölçümler için hizmet vermektedir. Çekme dayanımı, kopma uzaması, sertlik, mikro sertlik, kaynak uygunluğu, metalografi, kaplama tabakaları film kalınlığı, korozyon dayanımı, bükme, eğme dayanımı, malzeme bileşenleri, spektroanaliz, parlaklık, alevlenme noktası, erime ergime noktası vb. çeşitli testler gerçekleştirilmektedir. Saha şikayetleri ile auditlerin yönetildiği bölümde örnekleme olarak alınan araçların kalite seviyesi QKZ hesaplanarak takip edilmektedir. Yol Verisi Toplama ve Kullanma Faaliyetleri Otobüs dayanım ve ömür testleri ömür testi parkurlarında yapılmaktadır. Hızlandırılmış ömür testleri için yol koşullarında araç üzerinden yol verisi toplanmakta, bu veri işlenerek en uygun hızlandırılmış ömür testi parkurları ve çevrimleri belirlenmektedir. Veri toplama işlemi için gerilim ve ivme ölçerlerin yanı sıra Wheel Force 6

7 Transducer lar da kullanılmaktadır. Bu şekilde aracın dayanıklılık testleri kısa sürede yüksek doğrulukla tamamlanmakta ve araç üzerinde gerekli düzeltmeler yapılmaktadır. Dayanıklılık testleri boyunca yakıt tüketimi, yağ tüketimi, lastik aşınma, fren balataları aşınma, fren balataları sıcaklıkları gibi değerler sürekli olarak ölçülmektedir. Homologasyon Çalışmaları Araçların yasalara ve yönetmeliklere uygunluğunun sağlanması ve buna göre araç ve sistem tip onaylarının alınması homologasyon bölümünün sorumluluğundadır. Homologasyon onay süreci, aracın tescillenmesi için gerekli test ve belge işlemlerinin yapılmasını kapsamaktadır. Bu nedenle homologasyon bölümü araç tasarım faaliyetlerinin her aşamasında diğer gruplara destek vermektedir. Stüdyo Çalışmaları Almanya merkezde bulunan stüdyodan gelen Stil tasarımların CAD sistem- leri kullanılarak imal edilebilir parçalar haline dönüştürülmesiyle stüdyo ile paralel çalışmalar yürütülmektedir. Ürün ve Üretim Geliştirme Bölümü Bünyesinde Ürün ve Üretim Geliştirme ve Prototip, Hassas Ölçüm ve Malzeme Analiz, Proses Geliştirme ve Proses Ekipmanları Grupları yer almaktadır. İş hazırlama, metod, test ve analizler ile hata yönetimi ve montaj prosesleri işlemleri yapılmaktadır. Geliştirilen ürünler ve proseslerinin; yüksek kalite, düşük maliyet ve zamanında uygulamaya konulması için mukavemetli, ekonomik, ergonomik, imalatı ve montajı kolay üretim gereçleri (makina, kalıp-aparat-şablon vb.) tasarlanmakta ve imal edilmektedir. Firma içinde kullanılan aparat ve şablonların ~%95 i kalıphane bölümü tarafından geliştirilmiştir. Proses Geliştirme Bölümü Sürekli iyileştirme faaliyetleri için çalışanların ve organizasyonun ihtiyaçlarını tanımlamakta ve bu yönde eğitim ve gelişim planı hazırlamaktadır. Gelişim faaliyetlerini temel alan yalın süreçler tanımlanıp, çalışanların kendi 7

8 EURO6 Standartları ile Uyumlu Yeni Nesil Çevreci Seyahat, Orta Mesafe ve Belediye Otobüslerinin Geliştirilmesi TÜBİTEK TEYDEB destekli olarak Seyahat Orta Mesafe Seyahat Otobüsü ve Belediye Otobüsü segmentlerinde teknik değişiklikler yapılaçalışma ortamlarında işlerini kolaylaştıracak önerilerini ve gelişim yollarını kendileri tanımlayarak ürünün uygun maliyet ve daha yüksek kalitede çıkmasına her kademede katkı sağlamaktadır. Bu yöntemlere örnekler Kaizen çalışmaları, birim yöneticisi Workshopları, CFT'ler ve öneri sistemidir. Proje Örnekleri Araç Sürüş Emniyet Sistemlerini Geliştirme Projesi "(ACC) Adaptive Cruise Control" (Mesafe Kontrollü Hız Sabitleyici Sistemi): Araç sürüşünün daha güvenli bir seviyeye çekilmesi ve sürücü hataları yüzünden yaşanan trafik kaza oranlarının azaltılması amacıyla başlatılmış bir projedir. Akıllı Hız Sabitleme Sistemi, Cruise Control (CC) sisteminin gelişmiş bir şekli olup, öndeki araçla arada emniyetli bir mesafenin bırakılmasını sağlamaktadır. Öndeki aracın göreceli hızı ve aradaki mesafe sürekli ölçülmektedir. Gerekli emniyet mesafesi araç hızı ile doğru orantılı; araç hızlı giderken mesafe fazla, yavaş giderken ise az olarak belirlenmektedir. Sistem, aracı otomatik olarak önceden seçilen hıza gelene kadar hızlandırmaktadır. Araç daha yavaş giden bir araca yaklaştığında, ACC otomatik olarak fren yapmakta ve öndeki aracı seçilen mesafeden takip etmektedir. Öndeki araç hızlandığında veya şerit değiştirdiğinde, ACC aracı otomatik olarak hızlandırarak önceden ayarlanan hıza getirmektedir. Şerit Takip Sistemi "Lane Guard System ( LGS )": Sürücü hataları yüzünden yaşanan trafik kazalarını azaltmaya yardımcı olmak amacıyla aracın şeritten çıkmaması için sürücüyü uyaran bir sistemdir. Araç seyir halinde iken şeritten ayrılmaları önlemek için, şoför koltuğu altındaki titreşim motorları sayesinde sürücüyü uyararak aracı tekrar olması gereken şerite almasını hatırlatmaktadır. Kataforez Kaplama Sürecinin Geliştirilmesi ve Şasilerin Bu Yüzey İşlem Teknolojisiyle İyileştirilmesi TÜBİTEK TEYDEB destekli olarak mevcut durumda 2 yıl olan korozyon dayanımının 10 yıla çıkarılması için otobüs iskelet ve metal aksamların korozyon direncini artırmak, korozyon kaynaklı garanti maliyetlerini düşürmek, operatör kaynaklı korozyon risklerini mini- muma indirmek amacıyla başlatılan projedir. Kataforez şasi kaplama teknoloji sürecinin mevcut üretim yerleşkesinde uygulanması ve üretim akışının bu teknolojiye uyarlanması sağlanmıştır. Seyahat Belediye Otobüsü ve Orta Mesafe Seyahat Otobüsü araç şasi modellerinin iskelet konstrüksiyonu KTL havuzu mantığına uygun olarak komponent bazında optimize edilerek yeniden tasarlanmıştır. Şasilerinde giriş ve tahliye noktalarının dağılımlı çizim, tasarım ve statik hesapları, burulma katılığı, eğilme mukavemeti, taşıma kapasitesi, yük dağılımı, ömür, impermastik yerleşim tasarımlarının yan saç bağlantısı, izolasyon ve kaplanmasına etkileri çalışılmıştır. Başarıyla gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün tarafından, m2 lik bir alan üzerine kurulan Boyahane/ Katoforez Tesisi nin açılışı gerçekleştirilmiştir. Tesis kapasitesinin, Ar-Ge ve diğer geliştirilen çalışmalarla birlikte orta vadede iki katına çıkarılması hedeflenmektedir. MAN ın yanı sıra tüm otomotiv sektörüne hizmet verecek olan tesiste, su bazlı boya kullanılmakta ve içine bir otobüsün girebileceği 11 ayrı havuz yer almaktadır. Tesis, yüksek kapasitesinin yanı sıra en teknolojik ve en çevreci tesis unvanlarını da taşımaktadır. 8

9 rak, Euro 6 emisyon normları ile uyumlu yeni nesil otobüslerin geliştirilmesi amacıyla başlatılmıştır. Avrupa ya ihraç edilebilecek standartlarda çevreci ürünler elde edilmesi hedeflenmiştir. Böylelikle devreye girecek üre tesisatı, üre tankı, dozajlama modulü tasarımları gerçekleştirilmiş ve yeni üretim kabiliyetleri kazanılmıştır. KİBES 32 Projesi Mevcut eski nesil araç PLC kontrol sistemi, yeni nesil 32-bit mikro islemcili versiyona yükseltilmiş, araç veri transfer hızı artırılmış, sistem modüler hale getirilmiş ve yeni ürün çeşitliliği gereksinimlerine göre kolaylıkla adaptasyon sağlanabilmiştir. Temel olarak araç kontrol sisteminde 3 temel yapıtaşı değişmiştir: 1. Araç kontrol platformu; 32-bit sisteme geçildi. 2. Araç kontrol sistem programı; C++ tabanlı modüler yeni yazılım geliştirildi. 3. Bu sistemin temel altyapısını oluşturan tesisatların tasarımı yeniden yapıldı. 2+1 Koltuk Düzenine Sahip Ergonomik Tasarımlı Yeni Model Seyahat Otobüsü Geliştirilmesi TÜBİTAK TEYDEB destekli olarak yurt içi/dışı pazarlardan gelen özel müşteri isteği neticesinde ileri konfor ve kalite özelliklerine sahip; 2+1 koltuk düzeninde, daha geniş minder ve sırt destekli, geniş açıyla yatabilen ergonomik tasarımlı koltuklara sahip; ileri havalandırma ve klima sistemi, ışıklandırma sistemi, geniş iç hacim, araç içi ferahlık, kolay biniş ve iniş sağlayan geniş kapı ve sürüş özellikleri ile seyahat kalite ve konfor özellikleri arttırılmış yeni bir seyahat otobüsü geliştirilmiştir. Bununla birlikte karkas yapısı, tavan ve taban yapısı, dış donanım ve elektrik sistemi de yeni tasarlanmıştır. Gerek yurtiçi gerekse yurtdışı pazarda oluşan rahat seyahat segmentinden gelen talebin yerel üretim ile karşılanması amacıyla VIP seyahat imkanı sağlayan bu yeni araç, bir çok yeni komponentiyle yeni model bir araç olmuştur. Türkiye Pazar İhtiyaçlarına Uygun Doğal Gazlı Ve Körüklü Toplu Taşım Aracı Tasarlanması Ve Düşük Maliyetli Yeni Üretim Prosesleri Geliştirilmesi Türkiye pazarı beklentilerine uygun özelliklerde doğalgazlı, maximum yolcu taşıma amacıyla körük sistemine sahip yeni nesil şehir içi toplu taşıma aracının geliştirilmesi amacıyla başlatılmıştır. Engelli iniş-biniş sisteminin araca uyarlanması, yeni yangın söndürme sisteminin geliştirilmesi (Üniversite ile ortak çalışma), yolcu sayma sisteminin geliştirilmesi, yan sanayi ile birlikte koltuk tasarım ve uygulama çalışmalarını kapsamaktadır. Sağdan Direksiyonlu Tourliner Araç Projesi İngiltere pazarının talebini karşılamak ve Tourliner tiplerinin tamamı için sağdan direksiyon seçeneğini sunmak amacıyla başlatılmıştır. Projede; taban iskeleti, sağ ve sol yan duvar iskeletleri, yan kapaklar, yerleşim, servis seti düzeni, torpido, ön kapı, ön basamak, şoför koltuğu, hostes koltuğu v.b. ortak kapsamın çalışılması ve adapte edilmesi çalışılmıştır. Multimedya Yolcu Monitörleri Yolculara daha konforlu ve eğlenceli seyahat sağlamak amacıyla yapılan bu multimedya projesi içerisinde; sinema, tv, oyun, müzik, belgesel ve navigasyon sistemleri barındırmaktadır. Proje 9

10 kapsamında ayırma duvarı, koltuk ve mutfak ünitesine 7 monitörün adaptasyon çalışması yapılmıştır. Sistemin entegrasyonunda ergonomi, konfor ve güvenlik konularında çeşitli yazılımlar kullanılarak analizler yapılmış ve yolcu güvenliği yapılan testlerle doğrulanmıştır. Üniversite İşbirlikleri ve SANTEZ Projeleri MAN Türkiye; uluslararası düzeyde rekabet edebilir nitelikte teknolojik bilgi üretmek ve bilgiyi ticarileştirmek doğrultusunda geliştirdiği, ürettiği ürünlerde, süreçlerde kalite, standart ve verimlilik arttırıcı, maliyet azaltıcı Ar -Ge faaliyetlerine ivme kazandırıcı hamleler yapmayı ve kapsamını genişletmeyi planlamaktadır. Bu doğrultuda üniversiteler ve araştırma merkezleri ile işbirliği halinde, yurt içi ve dışındaki teknolojik uygulamaları düzenli takip edilmesi; gelecekte etkin olacak teknolojik alanlarda yeni teknolojiler geliştirme çalışmalarına da yer verilmesi kararlaştırılmıştır. Gerçekleştirilen SANTEZ projeleri; Çok İşçili Çok Taraflı Karışık Modelli Üretim Hattı Dengeleme Karar Destek Sistemi Geliştirilmesi, Otobüslerde Pnömatik Sistemlerin Analizi, Ölçümü, Kontrolü ve Değerlendirmesi 2012 yılı ortasına kadar MAN Türkiye A.Ş tarafından Üniversitelerle 20 adet işbirliği projesi yürütülmüştür. Firmada stajını yapmış son sınıf öğrencilere öncelik tanınmaktadır. Şimdiye kadar 5 üniversiteden toplam 12 öğrencinin 5 farklı konuda bitirme projeleri için destek sağlanmıştır. Bilkent Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, TOBB ve Atılım Üniversiteleriyle, Üniversitelerde Seçmeli Ders Verme konulu proje üzerine görüşmeler devam etmektedir. Bu proje kapsamında hedeflenen Man Üretim süreçlerinin üniversite son sınıf öğrencilerine bağlantı dersler içinde adapte edilerek anlatılması ve onlara tecrübe kazandırılmasını sağlamaktır. Bu amaçla bazı derslerin firmada verilerek uygulamalı örnekler üzerinden pekiştirilmesi de planlanmaktadır. Tüm bu süreç Ar-Ge merkezi koordinasyonunda takip edilmekte ve yürütülmektedir. Global düzeyde test, homologasyon ve teknik çalışmalarda faaliyet gösteren ve oldukça önemli konumda bulunan TÜV SÜD, TÜV RHEINLAND, MAN Truck Bus AG, RDW, IDIADA, Bertrandt ve KBA gibi akredite laboratuvarlara sahip Ar-Ge kurumlarından, MAN Türkiye bünyesinde yürütülen çalışmalarla ilgili danışmanlık hizmetleri alınmaktadır. Patent Sayıları Ar-Ge Merkezimizde yeni mühendislik yaklaşımları ve çözümler patent ile korumaya alınmış ve bu güne kadar 13 adet patent başvurusu başarıyla tamamlanmıştır. Yurt Dışı Bilimsel Dergilerde Yayımlanmış Makaleler MAN Türkiye bünyesinde yürütülen proje faaliyetleri neticesinde hazırlanan ve yayınlanan bilimsel makaleler; Montaj Hattı İstasyonlarına İş Gücü Atanma Problemine Bir Yaklaşım ve Bir Uygulama YAEM MAN Türkiye Montaj Hattında İş Gücü Dengeleme Karar Destek Sistemi OTEKON 12 An Optimization Model For Worker Assignment Of A Mixed Model Vehicle Production Assembly Line Under Worker Mobility Proceedings of the 41st International Conference on Computers & Industrial Engineering Pages Geleceğe Yönelik Teknolojik Hedefler Geleceğe yönelik Ar-Ge stratejileri ve planımızda belirlenen ana stratejik hedeflerimiz; Mevcut modellerde maliyet ve kalite iyileştirme, Ürün geliştirmede tam sorumluluk almak, Sürdürülebilir ve karlı büyüme için gerekli, teknolojileri geliştirmektir. MAN Grubu içerisinde EN YETKİN Otobüs Geliştirme Merkezi Olmak vizyonuna ulaşabilmek, sürdürülebilir ve karlı büyümeyi uzun vadede sağlayabilmek amacı ile aşağıdaki alanlar MAN Türkiye Ar-Ge Merkezi için teknolojik öncelik alanları olarak belirlenmiştir. Daha Güvenli Araç, Hafif ve Dayanıklı Araç, Akıllı Araç (Intelligent Vehicle), Güvenli Sürüş Sessiz ve Konforlu Araç, Çevreye Saygılı Araç (CNG,..) (*) MAN Ar-Ge Merkezi Direktörü bahadir.hizlan@man.eu İletişim Bilgileri : İstanbul Teknik Üniversitesi Ayazağa Yerleşkesi, Motorlar ve Taşıtlar Laboratuarı, OTAM A.Ş Maslak / İstanbul Tel: Eposta: info@otam.com.tr Faks: Web: 10