MEDYA İLE YAŞAMAYI ÖĞRENMEK

Transkript

1 MEDYA İLE YAŞAMAYI ÖĞRENMEK Çocuk yuvasına ( Kindergarten a ) giden çocukların anne ve babalarına öneriler

2 Önsöz Sevgili Ebeveynler, Sevgili Uzman Pedagoglar, Hiç de kolay olmayan, çocukları hayata ve hayatın taleplerine hazırlamak görevi size düşüyor. Bununla beraber günümüzde medya çocukların dünyasında erkenden yer alıyor. Doğal olarak çocuklar gerek eski olarak adlandırılan televizyon ve radyo gibi medyalar ile, gerek yeni olarak adlandırılan bilgisayar, cep telefonu ve internet gibi farklı birçok medyalar ile büyüyorlar. Büyük bir hızla gelişen ve değişen medya seçeneklerinde ebeveynler veya yetişkinler çocuklara doğru medya seçimi yapmaları konusunda yardımcı olmakta zorlanıyorlar. Ancak çocukların medya eğitimi konusunda ebeveynleri veya eğitmenler tarafından desteklenmesi vazgeçilmezdir. Medya eğitimi günlük hayatın üstesinden yetkinlikle gelinebilmesi için önemli bir süreç ve sosyal entegrasyon ve toplumsal katılım için önemli bir koşuldur. çıkarmıştır. Eğitimin esas ilkelerinde medyalar, henüz okul öncesi dönemde bireysel eğitim teşviği için önemli bir eğitim alanı olarak tanımlanır. Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti Medya Kurumu özellikle ebeveynler ve pedagoglar için de birçok proje ve materyal, bilgilendirme olanakları ve Ebeveynler ve Medya İnisiyatifi gibi birçok destek sunar. Bu broşür ile size günlük aile ve çocuk yuvası hayatında sıklıkla karşılaştığınız medya sorularına ilişkin kompakt bir yönlendirme yardımı sunmak istiyoruz. Medya ile yaşamayı öğrenmek bunun yanında çocuklarla medya odaklı çalışmalar ve konuya ilişkin literatür konusunda pratik ipuçları ve öneriler içermektedir. Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti Aile, Çocuk, Gençlik Kültür ve Spor Bakanlığı bu talepleri dikkate alarak okul dışı pedagojik medya seçenekleri teşvik ödemelerini iki katına Ute Schäfer Ministerin für Familie, Kinder, Jugend, Kultur und Sport des Landes Nordrhein-Westfalen Dr. Jürgen Brautmeier Direktor der Landesanstalt für Medien Nordrhein-Westfalen 1

3 İçerik Medya ile yaşamayı öğrenmek Çocuk yuvasına ( Kindergarten a ) giden çocukların anne ve babalarına öneriler Aile ortamında medya ile nasıl yaşıyorsunuz? 3 Çocuğunuzun en sevdiği dizileri ve medya ( televizyon ) kahramanlarını tanıyor musunuz? 4 Benim medya açısından çocukluğum 5 Hangi medya çocuğum için uygundur? 6 Medya İyi bir bebek bakıcısı mıdır? 7 Hayır diyebilmek Reklamlar ve pazarlama 8 Sakincalı içerikler nasıl tespit edilebilir ve onlara karşı nasıl mücadele edebilirsiniz? 10 Medya, çocukların günlük yaşamının sadece bir parçasıdır Günlük medya tüketimine alternatifler 14 Çocuk yuvasında ( Kindergarten da )medya? 16 Diğer anne babalarla ve pedagog uzmanlarla fikir alışverişi 17 Ve en küçükler? 0 ile 2 yaş arası çocukların medya eğitimi 18 Medya aracılığıyla dili geliştirme 20 Kısa özet Çocuk yuvasına giden çocukların anne ve babalarına 12 öneri 22 Medya: Televizyon, bilgisayar ve benzerleri nasıl kullanılmalıdır? 24 - Televizyon / Video / DVD 24 - Sesli medya 26 - Bilgisayar ve oyun konsolu 28 - Cep telefonu / Çocuk telefonu 30 Medya günlüğümüz 32 Yaş işaretleme ve işaret 34 - Filmler 34 - Bilgisayar oyunları ve konsol oyunları 36 Anne ve babalar ile pedagog uzmanlar için diğer kaynak eserler 38 İnternet ortamında bilgilendirici uyarılar 39 Şikayetlerinizi iletebiliceğiniz yerler, gençlik korumasına yönelik organizasyon ve girişimler 42 Künye AİLE ORTAMINDA MEDYA İLE NASIL YAŞIYORSUNUZ? Aileler ne kadar çeşitli ise, medya kullanımı konusunda belirledikleri tarz da aynı oranda çeşitlilik gösterir. Çocukların medya kullanımını anlamak için ailelerin medyaya nasıl yaklaştığını gözetlemek gerekir. Hangi durumlarda televizyon, radyo veya bilgisayarı açıyorsunuz? Cep telefonunuzu arada bir kapatıyor musunuz? Televizyon ne zaman açık? Çok sevdiğiniz yayınlar var mı? Ve bunu kendi çocukluğunuzdan iyi bilirsiniz çocuklar medyadan anne ve babaların içinden çıkamadıkları bazı alışkanlıklar edinebilmektedirler. Medya insanın dikkatini dağıtır, ortak deneyimler oluşturur, dinlenmeyi sağlar, geri çekilme imkanları ve başkaları ile temas kurma imkanı verir, ayrıca arkadaşlarla konuşma ortamı sağlar. ANNE VE BABALAR İÇİN ÖNERİLER: İki, üç gün boyunca kendi medya tüketiminizi gözlemleyiniz: Medyayı hangi amaçla kullanıyorsunuz? Eğlenmek, bilgi edinmek, haberleşmek, hayatınıza canlılık ve neşe katmak için mi? Hangi medyayı tercih ediyorsunuz? En yoğun olarak hangisini kullanıyorsunuz? En sevdiğiniz televizyon dizileri, medya kahramanları veya o yunlar nelerdir? Siz çocukken en fazla neyi severdiniz? Tek başınıza veya çocuğunuz ile birlikte bir medya günlük defteri tutunuz bununla ilgili bir örneği broşürün 32 sayfasında bulabilirsiniz. 2 3

4 ÇOCUĞUNUZUN EN SEVDİĞI DİZİLERİ VE MEDYA ( TELEVİZYON ) KAHRAMANLARINI TANIYOR MUSUNUZ? Çocuğunuz ile medya yaşantıları hakkında konuşuyor musunuz? Onun sevdiklerini izleyin ve dinleyin. Bu yaştaki çocuklar anne ve babalarının yakınlığına ihtiyaç duyarlar ve bu yakınlığı ararlar. Medyada ortak tecrübeler oluşturmayı deneyip kimin veya neyin çocuğunuzun özellikle hoşuna gittiğini sorun. Kızınızın veya oğlunuzun bakış açısıyla bakın, çünkü çocukların değerlendirmeleri yetişkinlerden daha farklıdır; kızlar erkeklerden, erkeklerde kızlardan daha farklı yayınları veya oyunları tercih ederler. Çocuğunuz medyadaki hikâyelere nasıl tepki gösteriyor? Hikakeyedeki bazı belli bölümler çocuğunuzda korku uyandırıyor mu, neyi aşırı heyecanlı olarak algılıyor? Çocuğunuzun niçin bu tür bir tepki gösterdiğini anlamaya çalışınız. Sonuç itibarı ile medya öyküleri çocukların neyi sevdiği veya neden korktuğu hakkında bir ipucu verirler. Çoğu çocuk yetişkinlerin yakınlığına ve ilgisine ihtiyaç duyarlar. Birlikte seyredilen bir dizi, ortaklaşa okunan bir kitap veya birlikte gerçekleştirilen bir bilgisayar oyunu samimiyetin ve ortak yaşantıların oluşmasını sağlar. Neşeli, heyecanlı ve bazen de esrarengiz veya korku uyandıran şeyler hakkında doğrudan konuşulmalıdır. Medya açısından çocukluğum KENDİ DENEYİMİ YANSITMAK Çocuk olarak özellikle aşağıdaki medyaları kullandım: Bunlar da medya ile bağlantısı olmayan, sevdiğim uğraşılardı: Unutulmaz bir TV dizisi: Bu benim bilhassa çok hoşuma gitti: Kitaplardaki, çizgi romanlar, televizyon dizileri ve bilgisayar oyunlarındaki en sevdiğim kahramanlar şunlardır: Kahramanın / kahramanların şu özelliklerini çok iyi buluyordum: ANNE VE BABALAR İLE PEDAGOG UZMANLAR İÇİN ÖNERILER: Çocuğunuz ile sevdiği diziler ve medya ( televizyon ) kahramanları hakkında konuşunuz: Neyi ve kimi özellikle seviyor veya sevmiyor? Çocuğunuzun bunu size açıklamasını isteyiniz. Çocuğunuz izlediği dizilerdeki veya bilgisayar oyunlarındaki konuları kendi oyunlarına da katıyor mu? Çocuğunuz hangi sahne ve kahramanları taklit etmeyi seviyor? Çocuğunuz ile birlikte resimli bir kitap veya en sevdiği medya kahramanlarının yer aldığı bir çocuk dergisi okuyun ve sonra bu kahramanın özellikleri ve davranış biçimleri hakkında konuşun. Çocukluğumda bana korku veren / uygunsuz bir medya izlenimi: Ben / ailem bununla şu şekilde baş ettim / ettik: Bu medyaları çocuk / genç olarak aktif biçimde kullandım: Benim medya çocukluğumu bugünkü çocuklar ile karşılaştırdığımda aşağıdaki hususlar değişmiştir: 4 5

5 HANGİ MEDYA ÇOCUĞUM İÇİN UYGUNDUR? HANGİ MEDYA ÇOCUĞUM İÇİN UYGUNDUR? Çocuk yuvası çağındaki çocuklar için, kısa olay akışları bulunan ve küçük parçalar halinde, çok sayıda oyun ve eğlendirici bol bölümler ve olumlu pekiştirme ile bilgi aktaran veya basit olaylar içeren hikayelere dayalı medya uygundur. İçerik çocuğun yaşam dünyasıyla bağlantı kurmalıdır ( örneğin: çocuk yuvası, oyun yeri, konut vs. ), içinde fantezilerde bulunabilir ( örneğin: büyücü, hayvan, cadı veya hayaletler çocuklar tarafından çok sevilir ). Bu tür bir temel üzerinde medya ile zor konular da ( örneğin: insan vücudu veya hastanede yapılan işlemler vs. ) kolayca aktarılabilir. Çocuğunuz için onu eğlendiren ve çok fazla zorlamayan medyalar seçiniz ( örneğin bazı bilgisayar oyunlarındaki aşırı performans baskısı, aşırı hız, tiz sesler veya çocuğun sahip olduğu değerleri tartışılır hale getiren veya onu aşırı zorlayan hikayelerden kaçınılmalıdır ). Elbette gerilim ve bir parça aksiyon işin tuzu biberidir ancak bunun çocuğunuza uygun veya kabul edilir olup olmadığını kontrol ediniz. Bu yaşta en önemli medya resimli kitaplardır, bunları birlikte uygun bir tempoda okuyarak üzerinde konuşabilirsiniz. ANNE VE BABALAR İÇİN ÖNERİLER: Siz çocukken en sevdiğiniz diziler, kaset ve bilgisayar oyunları hangileri idi? Bugünle karşılaştırınca, sizce neler değişti? Günümüzde çocuklar nerede desteğe ihtiyaç duyuyorlar? MEDYA İYİ BİR BEBEK BAKICISI MIDIR? Akşamları veya hafta sonları yetişkinlerin çoğu zaman dinlenmeye ihtiyacı vardır. Çocuklar da ekseri bu vakitlerde neşe ararlar. Televizyon, radyo tiyatrosu veya teyp kasetleri bu gibi durumları biraz rahatlatır, biraz daha fazla uyuma imkanı doğar veya rahatça akşam yemeği hazırlanabilinir. Önemli olan, medyanın verdiği bu rahatlatma hizmetinin aşırıya kaçmamasıdır. Zaman zaman dizi filmlerin getirdiği ritmi kırınız, ve bu alışılmış zamanda daha farklı ve ilgi çekici meşguliyetler sununuz. Çocuk yuvası çocuklarına hazırlanan dizilerin çoğu, bir bölümü kaçırılırsa, daha sonra diledikleri yerden yeniden başlamalarına izin verecek biçimde oluşturulmuştur. Belirli kurallar koyun: Çocuğunuzla izleme saatlerini, izlenecek programları ve oyunları kesin olarak belirleyin. Ve: Özellikle çocuk yuvası çocukları birlikteliğe daha çok ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden kısmen de olsa, çocuğunuzun sevdiği dizileri, video ve radyo tiyatrosu veya podcast leri ( tümünü olmasa bile bölüm bölüm) birlikte izleyin veya dinleyin. Böylece daha önceden seyredilen video filmlerini veya dinlenen teyp kasetlerini daha sonra tekrar kullanmakta bir sorun olmaz. Televizyon ve bilgisayar oyunlarını, çocuklarınızı ödüllendirme veya cezalandırma aracı olarak kullanmaktan kaçınınız. Aynen şeker ve şekerli maddelerde olduğu gibi: Televizyon yasağı veya iyi bir tutum içerisinde olduğu takdirde, yarım saat daha fazla oyun konsolunda ( örneğin Playstation) oynama izni verilmesi, bu medyanın çocuklara daha çekici gelmesine neden olabilir. 6 7

6 HAYIR DİYEBİLMEK REKLAMLAR VE PAZARLAMA MEDYADA REKLAM Çocuklar ile anne ve babalar reklamlar için önemli hedef kitleleridir. Çocuklar anne ve babalarının alışverişlerini önemli ölçüde etkilerler ve yaş gruplarına göre bir ürün almak için harçlıkları da olur. Çocuklara yönelik medyalar, hatta kamusal yayın organları bile figürler, çıkartmalar, resim mecmuaları ve tişörtler gibi şeylerle kendi programları için reklam yaparlar. Ancak okul öncesi yaştaki çocuklar çoğu zaman reklam ile programı birbirinden ayırt edemedikleri için kendilerine refakat etmek ve yardımcı olmak gerekir. Televizyondaki reklamı, reklam almayan çocuk programlarını seçerek sınırlandırabilirsiniz ( örneğin KiKA ). Fakat reklamsız bir çevre bulmak, artık çocuklar için bile mümkün değildir. Öte yanda reklamlardan finanse edilen ve aileye yönelik yayın yapan kanallar, örneğin Super RTL, çocukların ilgisini çeken programlar yayınlıyorlar. Ayrıca ticari yan ürünler ( Merchandising ) artık her yerde bulunmaktadır. Çocuğunuza reklamın ne olduğunu iyice açıklayınız: Çocuklarınızın henüz küçük yaşta, reklamlara eleştirel yak laş malarını sağlayarak satın alırken seçici olmalarını sağlayın. Bazı kısmi alanlarda kendisinin karar vermesine imkan verin. Çocuğunuza reklamın niteliği veya çocuklara yönelik reklamlardaki ürün reklamı ile ilgili bilgiler veriniz. Bu konuda çocuğunuza iyi bir örnek olup çok erken dönemde medyada reklamı yapılan her akıma kapılmamasını ve çocuklara yönelik her ürünün mutlaka alışveriş sepetine konacak diye bir kuralın olmadığını öğretebilirsiniz. Ona daha başka cazip şeyler de teklif edin ( örneğin bir oyun parkına gitmek veya birlikte bir oyun oynamak gibi ). GÜNDELİK HAYATIMIZDA REKLAM Klasik reklam formları televizyon ve radyo spotları, gazete ve dergilerdeki ilanlar ve afişler ile internet oyunları ve bilgisayar oyunlarındaki reklam banner larıdır. Spotlarda çoğu zaman film ve bilgisayar oyunlarından bilinen şahıslar ve karakterler reklam malzemesi olarak kullanılır. Pazarlamada ise bilinen ve sevilen karakterler ( örneğin SpongeBob, Lilly- Fee vs. ) çoğu zaman kıyafetler, ekmek kutuları, içecek şişeleri üzerinde veya oyun figürü veya biriktirme kartı olarak pazarlanır. Ürün yerleştirmesi ise televizyon dizisi, oyun filmleri veya bilgisayar ürünleri yardımı ile yapılır. Logo, marka ve bir işletmenin ürünleri gayet etkili biçimde programa oturtularak gösterilir ve işlenir. Maddi destek veya hizmet biçiminde sunulan sponsorluk desteği çoğu zaman spor, organizasyon veya çocuk eğlencelerinde yaygındır. Ayrıca reklam sektöründe olduğu gibi son derece masrafsız olan viral pazarlama da çok yaygındır. Neşeli, çığırtkan ve kısmen de etkileşimli internet klipleri bir marka veya ürün için reklam yaparlar ve bu sayede bir kullanıcıdan diğerine tanıtımı yapıldığı için klip kısa sürede yayılır. ANNE VE BABALAR İLE PEDAGOG UZMANLAR İÇİN ÖNERILER: Reklam detektifleri: Reklamların takibinde Çocuğunuzdan televizyon yayınlarından sevdiği kahramanların yer aldığı ürünleri bir araya getirmesini isteyiniz ( örneğin tişörtler, sırt çantaları, dergiler vs. ) Onunla birlikte kendi okuduğu dergide kaç tane reklam yer aldığını saymasını isteyiniz. Diziler arasında veya yayının içerisinde ( örneğin aile programlarında ) kaç adet reklam spotu yer almaktadır? Neyin reklamı yapılmaktadır? Günlük olarak şehir merkezinde gezerken kaç tane reklam afişinin yanından geçtiğinizi sayınız ( daha büyük çocuklarla neye reklam yapıldığını konuşunuz, örneğin besin maddeleri, giysiler veya parfüm vs. ) Reklam ajansı Çocuğunuzdan kendi sevdiği hayvancık veya eğlenceli bir ürün için ( örneğin boya lekesi çıkartma makinesi veya sallanan dişi çeken kerpeten gibi ) bir reklam sloganı veya klip geliştirmesi isteyiniz. Bu klipi kamera ile filme çekiniz. 8 9

7 SAKINCALI İÇERİKLERİ TESPİT ETMEK SAKINCALI İÇERİKLERİ NASIL TESPİT EDILEBİLİR VE ONLARA KARŞI NASIL MÜCADELE EDEBİLİRSİNİZ? Çocuk programlarının her birinin şiddet sahnelerinden uzak olduğunu söylemek mümkün değildir. Tom ve Jerry klasik bir örnektir ve çok tartışılan çocuk dizileri Winx Club, Dragon Ball veya Gargoyles de şiddet içeren sahneler bulunmaktadır. Bununla beraber, çocuk yuvasına giden çocuklar Tom ve Jerry veya Donald Duck gibi çizgi film sahnelerini genellikle rahatlıkla izleyebiliyorlar ve sahneleri hiç de korku verici olarak algılamıyorlar. Çocuklar zaman zaman yetişkinlerden farklı algılarlar ve yetişkinlerin sorunlu gördüklerini onlar öyle görmezler ve fazla rahatsız olmazlar. Tabii tam tersi de geçerlidir. Yetişkinlerin nerede ise sorunsuz olarak gördüğü bazı sahnelerde çocukların korku duyması da mümkündür. Çocuklar şiddet teşvik eden programları seyretmekte ısrarcı olurlarsa onlarla bunun nedenlerini konuşmak gerekir. Çocuğun ilgisini çeken ne? Onu ne etkiliyor? Çoğu zaman zayıfların güçlülere karşı savaşmasının, hayranlık uyandıran bir durum olduğu gerçektir. Nihayetinde çocuklar abla ve abi, anne ve baba ve diğer yetişkinlerle sık sık çatışma ve tartışma ortamında bulunuyorlar. Süper kahramanlar güçlülere karşı verilen savaşta onlar için birer vekildir ve bazen mücadelede ederek yararlı fonksiyonlara da sahiptirler. Fakat genel olarak şu söylenebilir: Şiddet içeren sahneleri veya cinsel çağrışımları bulunan internet siteleri, bilgisayar oyunları, film ve kitaplar onları rahatsız eder ve bu nedenle çocukların bunlara erişimi engellenmelidir. Film veya bilgisayar oyunları seçimini yaparken mutlaka kaç yaşından itibaren serbest olduklarına dikkat ediniz ( FSK / USK işareti çocuk yuvasındaki çocuklarınız için 0 yaş / daha büyük okul öncesi çocuklar için ise 6 yaş izin şeklindedir ). Çocuğunuzun belirli programları / kasetleri veya bilgisayar oyunlarını kaldıramadığını fark ederseniz, konuşarak, oyun veya resim boyama gibi yöntemlerle bunun nedenini anlamaya çalışınız. Yetişkinler açısından zararsız etkileri olan Arı Maya veya Heidi gibi bazı programlar veya kasetler bile çocuklarda korkuya sebep olabilir. Aslında bu tür korkuların arkasında, yaşanan gerçek korkular vardır, fakat bazı korkular örneğin hayalet, vampir, canavar korkusu bu tür masal veya hikâyeler sayesinde ortaya çıkarlar. Bu, bütün medya araçları için geçerlidir kitap ve resimli kitaplar da buna dahildir. Sonuç pekala olumlu da olabilir: Heyecan verici ve sürükleyici hikâyelerin tekrar tekrar izlenmesi veya dinlenmesi, çocuklara, korkularla baş etmeyi de öğretir. İnsanların çoğu, genci ve yaşlısı, belli bir korkuyu severler, fakat sürekli korku ve kâbus içinde olmaktan hoşlanmazlar. Böyle durumlarda yakınlık, sıcaklık ve biraz aydınlatma çok yararlı olabilir. ANNE VE BABALAR İÇİN ÖNERİLER: Birlikte çocuğun yaşına uygun bir televizyon programı seyrederken, çocuğunuzun bazı sahnelerde korkuya kapıldığını fark ederseniz televizyonun sesini kısabilir ve / veya hikâyeyi kendi kelimelerinizle anlatmaya devam edebilirsiniz. Çocuklar gürültülere daha duygusal tepkiler gösterirler, filmin mutlu sonla bitmesi onlar için genellikle önemlidir. Filmi / diziyi yarıda kesmek zorunda kalırsanız, çocuğa hikâyenin mutlu bir biçimde bittiğini anlatmanız yararlı olabilir. Cinsellik konusu aile içerisinde çok farklı şekillerde konuşulur, ahlaki ve dini bakış açıları çok farklılık göstermektedir. Çocuklar rahatsızlık verici cinsel veya pornografik görüntülerden mutlaka korunmalıdır. İnternet kullanımında, çocuk yuvasına devam eden çocukların sadece çocuk sitelerine girmelerine izin verilmelidir

8 SAKINCALI İÇERİKLERİ TESPİT ETMEK Bu nedenle okul öncesi dönemde anne ve babaların internette çocuklarına yol göstermeleri kaçınılmazdır. Bilgisayara girişte ve bilgisayar ortamında çocuklar için güvenliğe dikkat ediniz. Çocuk girişini sınırlayan programları aktif hale getirip bilgisayarı herkesin kullandığı ortamda iyi görünür bir yere yerleştiriniz. Bununla ilgili teknik bilgileri ve adreslerinde bulabilirsiniz. Çocuğunuzun buna rağmen herhangi bir şekilde istenmeyen ve sakıncalı sayfalar girmiş ise, oyunla, resim boyama veya konuşma ile izah etmeye ve çözmeye çalışmak gerekir. Ailenin görüşüne göre ek bilgiler verilmesi veya algılanan şeye açıklamaların yapılması faydalı olabilir. Burada çocuğunuzun gördüğü şeyin ne olduğunu kavramasına yardımcı olunuz. Eğer sürekli problemler ortaya çıkıyorsa, eğitimcilerle veya medya pedagoglarıyla irtibat kurmaktan çekinmeyin. Saldırganlığın sosyal ve bireysel sebepleri vardır. Öfke ve tartışma belirli ölçülerde gündelik çocuk yaşantısının bir parçasıdır. Çocuklar ve çoğu zaman yetişkinler de bu tür durumlarda nasıl hareket etmeleri gerektiğini adım adım öğrenmelidirler. Saldırgan tutumun belirli medya nesnelerinin izlenmesi ve dinlenmesi ile bağlantılı olması veya bunlar tarafından pekiştirilmesi ihtimali vardır ancak bu kesin değildir. Öte yanda örneğin belirli bir dizinin belirli tepkilere neden olup olmadığını araştırabilirsiniz. Bazı çocuklar kendi sosyal çevrelerindeki uyumsuzluklara öfke yolu ile tepki gösterirler. Saatlerce televizyon izlemek veya bilgisayarla oynamak, serbest oyun oynayamamak veya başka teşvik edici şeylerin azlığı elbette can sıkıntısı, öfke ve hiddete sebep olabilir. Çocuğunuza alternatifler sunup bunun arkasındaki nedenleri bulmaya çalışınız. Serbest oyun çocuğa gördüklerini ve yaşadıklarını kafasında oturtma imkanı verir. Nereden bilgi edinebilirsiniz veya şikayetlerinizi nereye iletebilirsiniz? Sakıncalı içerikler ile ilgili şikayet ve ihbarları Gençlik Dairesi ne ( Jugendamt ), Eyalet Gençlik Bakanlığı na ( Landesjugendministerium ), özel kanalları denetleyen Eyalet Medya Kurumu na, kanalların gençleri koruma birimlerine, devletin diğer gençlik koruma kurumlarına ve tabii çok aşırı durumlarda ise polise bildirebilirsiniz. Şikayetlerinizi iletebileceğiniz kurumları adresleri broşürün ekinde sayfa 42 de bulabilirsiniz. ANNE VE BABALAR İLE PEDAGOG UZMANLAR İÇİN ÖNERİLER: Kendi düşüncenizde çocukluğunuzu hatırlayınız: Çocuk olarak muhtemelen gizlice veya kardeşlerinizle birlikte üstesinden gelmenin zor olduğu, en başından itibaren yaşınız için uygun olmadığını bildiğiniz film veya yayınları seyrettiniz veya dinlediniz mi? Bu gibi durumlarda ne yaptınız? Size yardımcı olan şey ne idi? Örneğin sizin sevdiğiniz, ama anne ve babanızın sevmediği yayınlar var mıydı? Çocuğunuzdan çok güzel olan bir şeyleri, ama bir de özellikle korku dolu ve ürkütücü şeyleri çizmesini isteyiniz. Bu durum, çocuğunuz açısından olayı kafasında kavramak için bir imkan, öte yanda ise sizin için de bu konuyu çocuğunuz ile konuşmak için bir fırsattır

9 MEDYA TÜKETİMINE ALTERNATİFLER MEDYA, ÇOCUKLARIN GÜNLÜK YAŞAMININ SADECE BİR PARÇASIDIR GÜNLÜK MEDYA TÜKETİMİNE ALTERNATİFLER Çocukların günün akışında video, bilgisayar gibi medyalara fazla kapılmamaları gerekir, çünkü çocukların daha fazla harekete ihtiyaçları vardır. Bu nedenle kesin kararlar alınmalı ve kesin kurallar konulmalıdır. Çocukların gündelik boş vakitlerinde yapmak istediklerine yönelik araştırmalarda anne baba veya arkadaşları ile faaliyette bulunmak her zaman ön plandadır. Medya ile bağlantısı olmayan faaliyetler mutlaka para harcamayı gerektiren şeyler olmayabilir. Battaniye ve kartondan yapılan evler, kılık değiştirmek için giysi sandığı, el fenerleri veya mercekle oynamak bazı örneklerdir. Çocuklara dışarıda oyun parkında oynamaları için izin verilmesi veya kötü hava koşullarında evin içerisinde oynamaları için yeterli alanı sağlamak veya medyaya gerek görmeyecekleri oyun ortamları sunmak ilk bakışta biraz zaman alabilir, ancak uzun vadede pozitif etkileri görülecektir. Elbette anne ve babanın da aile içerisinde kendilerine ait zamana ve dinlenmeye ihtiyacı vardır. Bu yüzden çocuklar erken yaşlarda medya ile ilgili olmayan oyunlarla eğlenebilmeyi ve bazen de belli bir süre tek başlarına meşgul olmayı öğrenmelidirler. Bazı çocuklar bunu kendiliğinden yaparlar, bazıları ise kendi başlarına serbestçe oynayabilmek için biraz teşvike ihtiyaç duyarlar. Can sıkıntısına katlanmak ve kendi hayal gücünü geliştirmek buna dahildir. MEDYA KULLANIMINA GEREK BIRAKMAYAN OYALANMALAR İÇİN ÖNERİLER: Çocuklara düzenli olarak dama benzeri oyunlar oynayabilecekleri, el işi, deney veya boyama işleri yapabilecekleri öğleden sonraları sunun. Neler yapmak istediğine çocuğunuzla birlikte karar verin. Çocukların fantezileri geniştir. Mevcut malzemelerden fantezi ürünü kulübeler yaptırın: korsan gemisi, cadının büyülü evi ( birkaç gün durmasına izin verebilirsiniz ). Bu tür işleri yaparken çocukların anne ve babalarının eşlik etmesine ihtiyaçları vardır, daha büyük çocuklar ise arkadaşları veya kardeşleri ile bir takım şeyler planlamayı severler. Medya kullanılmayan oyun ortamlarını ( örneğin playmobil, sürünen hayvanlar veya lego parçaları ) uzun süre ortalıkta bırakınız ve çocukların uzun süre bunlarla oynamalarını teşvik ediniz. Arkadaşları ziyarete geldiği zaman medya tüketimini azaltınız veya bundan tamamen kaçınınız. Mümkün olan her fırsatta çocuğunuzun dışarıda oynamasını sağlayınız. Onun doğayı keşfetmesine imkan veriniz. Çocuğunuzun bulduğu şeylerin koleksiyonunu yapmasını sağlayınız ( örneğin taşlar, şişe mantarları ve yapraklar ). Birlikte ( sevilen televizyon yıldızları veya resimleri etrafında dönen ) hikayeler uydurunuz

10 ÇOCUK YUVASINDA ( KINDERGARTEN DA ) MEDYA? ÇOCUK YUVASINDA ( KINDERGARTEN DA ) MEDYA? Anne ve babaların çocukların medya eğitiminde önemli bir payı vardır. Hiç şüphesiz çocuk yuvasında çocuklar, birbirleri ile geçinmeyi, kendilerini yaratıcı biçimde ifade etmeyi, tüm duygularını geliştirmeyi ve çevrelerini araştırmayı her şeyden önce oyunla öğrenmelidirler. Medya yeteneği çocuk yuvalarında aktarılması tartışılmaz bir görevi haline gelmiştir. Medya pedagojisi çocukları medya ile yaratıcı ve giderek eleştirel gözle incelemeyi teşvik eden ve bunu onlara öğreten, çocukların yaşlarına uygun yöntemlere sahiptir. Medya çocuğun yaşam dünyasının bir bileşeni olarak, düzenli ölçüde çocuk yuvasında yerini almalıdır. Öğlece medya yetenek öğretimi artık Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinde çocuk yuvası için ayrı bir eğitim olarak kuruldu. İster sesli medya, video, fotoğraf veya ister bilgisayar oyunu, tüm bunlar çocuk yuvasının pedagoji çalısmalarında yer almalıdır. Özellikle çocuklar erken yaşlarda fırsat eşitliğine sahip olmaları ve yaratıcı biçimde medya ile baş etmeyi elde etmek için. DİĞER ANNE-BABALARLA VE PEDAGOG UZMANLARLA FİKİR ALIŞVERİŞİ Kendi yakın çevrenizden bununla ilgili öneri, tavsiye ve bilgi edinebilirsiniz. Aile içerisinde medya ile ilgili ne gibi bir tutum izleneceği konusunda açıkça konuşulmaz, ama bazı anne ve babaların da benzer sorunları vardır; bu kişilerle yapılan görüşmelerde yaratıcı çözümlere ulaşabilirsiniz. Bazı anne ve babaların belirli sorunlara nasıl yaklaştıklarını öğrenmeye çalışabilir veya çocuk yuvasındaki eğitmenlerden bu konuda bilgi alabilirsiniz. Çocuk yuvasında med ya konusuna yönelik, anne ve babaları hedef alan bir veliler toplantısının yapılmasını önerin. Initiative Eltern+Medien isimli kuruluş Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti dahilinde anne ve babalara yönelik ücretsiz akşam toplantıları düzenlemektedir. Bununla ilgili olarak temas kurabileceğiniz adresi 41 sayfasında bulabilirsiniz. Çocuklar zaten medya dünyalarını ve medya kahramanlarını oyun, konuşma veya tişörtlerin üzerinde çocuk yuvasına taşırlar. Eğiticiler bu veriler ile yaratıcı biçimde çalışma yapmayı başarabilirler, çünkü çocukların medyayı nasıl algıladıkları kendileri ve güncel konular hakkında bilgi verir. Medya tercihleri, konu ve bakış açıları konuşmaların konusu, oyun ve yaratıcı faaliyetler için iyi bir çıkış noktası sağlar

11 Ve en küçükler? 0 ile 2 yaş arası çocukların medya eğitimi 0 İLE 2 YAŞ ARASI MEDYA EĞİTİMİ Medya eğitimi, bebek ve küçük çocuklarda dahi önemlidir. Burada önemli olan, en başından itibaren çocuklara medyaya yaklaşımda ölçülü ve yaşlarına uygun bir yaklaşımı aktarmaktır. Medya aile içerisinde çok çeşitli biçimlerde mevcuttur, anne ve baba bilgisayar ile uğraşırlar, bazı ailelerde radyo veya televizyon bir tarafta çalışır, cep telefonları anne ve baba ile kardeşlerce fotoğraf çekmek, haberleşmek, oynamak ve internette sörf yapmak amacı ile kullanılır. Resimli kitaplar ve sesli medya çok erken dönemde küçük yaş gruplarına yönelik olarak kullanılır. Çocuğa sarılmak ve bunu yaparken resimli bir kitabın resimlerine bakmak veya onu anlamak, resimleri elleyip şekilleri okumak veya bir şeyler anlatmak küçük çocukların medya kullanımının anlamlı bir biçimidir. Bebekler müziğe tepki gösterirler, küçük çocuklar ayrıca kendi yaşlarına uygun olarak doldurulmuş sesli parçalarla çok şeyler başarabilirler. Bir buçuk ile 2 yaş arası çocuklar çok basit, ancak kendi yaş gruplarına hitap eden televizyon yayınlarını kısa süreli takip edebilirler. Ancak gene de televizyon bebekler ve yaklaşık 2 yaşına kadar çocuklar için anlamsızdır. EN KÜÇÜKLERİN MEDYA KULLANIMINA YÖNELİK ÖNERİLER Bebeğiniz ve küçük çocuğunuz ile resimli kitapları birlikte inceleyip gördükleri hakkında konuşabilirsiniz. Tekrarlar pek sevilir. Kütüphanelerin sunduğu kitapları da kullanabilirsiniz, böylece her şeyi yeniden almanıza gerek kalmaz. Kapağı açılan veya elle tutulacak unsurları bulunan resimli kitaplar çocukların duyularını uyarır ve bu duyuların bir arada kullanmalarını teşvik eder. Ayrıca müzik de belirli bir amaç doğrultusunda kullanılabilir. Kısık sesli müzik bebeği sakinleştirir, bazı bebekler uykuya dalarken hep aynı müziği dinlemekten pek hoşlanırlar. Ayrıca medyaya hiç gerek kalmadan anne veya babanın söyleyeceği ninni de işe yarar. Bebek ve küçük çocuklar dans edebilecekleri müzikleri de pek severler. Bebeğinizin hangi müziği sevdiğini deneme yanılma ile bulabilirsiniz. Bunun mutlaka bebeklere yönelik müzik olması gerekmez, sadece ihtiyaca göre bebeğinizin müzik tarafından olumlu biçimde uyarılması veya rahatladığını göstermesi yeterlidir. Siz kendiniz de müzikten keyif aldığınızı gösteriniz ve aşırı reaksiyonlardan ( muhtemelen çok sesli veya karmaşık müzikten ) kaçınınız. Küçük çocuklara yönelik sesli hikâyeler, özellikle sakin ve net biçimde seslendirilmeleri, bir de müzikle değişen çok kısa sahnelerden oluşmaları ile dikkat çekerler. Küçük çocuklar çoğu zaman uzun hikâyeleri takip edebilecek düzeyde değillerdir. Çocuğunuz ile dinledikleri hakkında konuşunuz. Televizyon seyretmek bebekler için lüzumsuzdur. Yaklaşık iki buçuk yaşından itibaren küçük çocuklar basit ve özel olarak kendileri için hazırlanmış yayınları ( örneğin Der blaue Elefant, Kikaninchen, Bob der Baumeister ) takip edebilirler. Ancak televizyon kesinlikle çok nadir seyredilmeli, asla her gün seyredilmemelidir. Kararlı biçimde kısa yayınları ( en fazla dakika ) seçip bunları birlikte izleyebilirsiniz, yayının ardından çocuklarla konuşup cihazı kapatabilirsiniz. Televizyon seyrederken hareket etmek, konuşmak ve şarkı söylemek tüm bunlar küçük çocuklar ve çocuk yuvası çağındaki çocuklar için anlamlı ve yaşlarına uygundur. Çocuğunuz çok huzursuz olduğu veya tam tersi biçimde hiçbir reaksiyon göstermediği takdirde televizyonun kapatılması gerekir. Anne ve baba olarak çocuklarınızın medya izlerken rahat etmesine özen gösteriniz. Televizyonun devamlı çalışmasına ve çocukların her şeyi izlemelerine izin vermeyiniz. Aile içerisinde geçirdiği süre zarfında bilgisayar veya diğer dijital medyaları yoğun olarak kullandığınız takdirde, bu durum çocuğun gördüğü ilgiyi azaltacaktır, oysa çocuklar ve özellikle küçük çocuklar buna şiddetle ihtiyaç duyarlar. Çocukların öncelikle doğrudan muhatap alınmaya ve teşvik edilmeye, aynı zamanda da kendilerini meşgul etmek yeni şeyler keşfetmek ve oyun oynamak için zaman ve mekana ihtiyaçları vardır

12 DIL BILGISI Medya aracılığıyla dili geliştirme Çocukların gündelik hayatla iyi şekilde başa çıkabilmeleri ve okulda iyi bir şans yakalamaları için en küçük yaştan itibaren Alman dili ile temas etmeleri çok önemlidir. Bunun en iyi yolu ise mümkün olan en küçük yaşta Almanca konuşan çocuklarla bir araya gelmelerini sağlamaktır. Mümkün olan en kısa sürede çocuğunuzu çocuk yuvasına kayd ettiriniz, burada oyun ve danışmanlık yolu ile dil öğrenimi teşvik edilecektir. Evde ise medyayı doğrudan kullanarak dil öğrenimini destekleyebilirsiniz: Bunun için şehir veya bölge kütüphanesi için okuyucu kartı alınız, burada ücretsiz veya çok düşük bir masrafla Almanca resimli kitaplar, çocuk edebiyatı, dinleme kitabı / CD ve DVD ve bilgisayarlı öğrenim programlarını kiralayabilirsiniz. Çocuğunuzun mümkün olduğu kadar Almanca şarkı ve ( CD veya MP3 formatında ) sesli öyküler dinlemesini sağlayınız. Siz de onunla birlikte dinleyin, şarkı söyleyin veya öğrenin. Radyodaki çocuk yayınlarından da yararlanınız, internetten belirli çocuk yayınlarını da dinleyebilirsiniz. ( bakınız sayfa 39 ). Çocuğunuza düzenli olarak Almanca bir şeyler okuyunuz ( veya ailenizdeki Almanca bilgisi iyi olan bazı aile bireyleri veya arkadaşların / komşularınınız çocuklara bir şeyler okumasını sağlayınız ). Çocuğunuzun kendi yaşına uygun Almanca televizyon programlarını seyretmelerini sağlayınız, Kikaninchen, Maus veya Disneys kleine Einsteins ( S-RTL ) gibi yayınlardan öğrenebilecekleri çok şeyler vardır. Bu yayınları birlikte izleyebilirsiniz, bunlar genellikle yetişkinler için de ilginçtir. Okul öncesi dönemindeki çocuklar için uygun olan filmleri çok kısa hikâyeleri ele almalarından anlayabilirsiniz ( örneğin Lauras Stern, Winnie Puh, Shaun das Schaf vs. ) Bu filmleri bir hikâye bittikten sonra da durdurabilirsiniz. Aynı şekilde film ve televizyon öyküleri resimli kitap şeklinde sunulmaktadır, bu sayede kitap okuma ve resimli kitap okumayı film izleme işlemi ile kombine edebilirsiniz. Bu yaş grupları için uzun metrajlı filmler istisna olmalıdır. Her halükarda yaş grubu uyarılarına dikkat ediniz ( 0 yaşından itibaren FSK ). Bir bilgisayar çocuklar tarafından oyun oynayarak öğrenme amacı ile de kullanılabilir. Çocuklarınız için aile bilgisayarını öğrenim amaçlı oyunlar için kullanmak amacı ile sabit bir zaman belirleyiniz. Ayrıca bilgisayar programını seçerken yaş önerisine veya hangi yaştan itibaren serbest bırakıldığına ( USK 0 ) mutlaka dikkat edin. Çocuk yuvası çocukları için Oskar der Ballonfahrer veya Janosch, daha büyük, 5 6 yaş çocukları için ise Löwenzahn veya Die Maus gibi programlar uygundur. İlkokul çağındaki çocuklar ise dil bilgilerini Deutsch ( Almanca ) isimli yazılım ile geliştirebilirler. Okullarda ise uygun programları içeren listeler bulunmaktadır, öğretmene danışarak çocuğunuza hangi programların uygun olduğunu öğrenebilirsiniz. Çocuğunuzun medya ile gereğinden fazla uğraşmamasına özen gösteriniz. Zira çocuklar serbest oyunlara ve öğrenmeye de çok ihtiyaç duyarlar. Film ve yayınlar ile ilgili konuşmalar için öneriler: İster resimli kitap, ister sesli kitap veya televizyon yayını olsun: Çocuğunuza mümkün olduğunca Almanca olarak hikâyelerde neler olduğunu veya kahramanların neler yaşadıklarını sorunuz. Bu şekilde çocuğunuz dili ile rapor vermesini öğrenir. Çocuğunuzun en çok neyin hoşuna gittiğini ve neleri öğrenmediğini sorabilirsiniz, bu sayede dili ile bir şeyleri değerlendirmesini ve gerçeklendirmesini öğrenecektir. Gerekirse hikâyenin ( resimli kitap, DVD veya CD de durdur tuşu ) yarıda kesip çocuğunuza hikayenin nasıl devam edeceğini sorabilirsiniz, bu sayede çocuğunuz bir şeyler keşfetmesini, düşünmesini veya hikayeyi kendi dili ile anlatmasını öğrenecektir. Çocuğun geldiği ülkenin dilbilgisini daha da geliştirmek amacı ile medya aynı şekilde kullanılabilir. Medya kullanımı sırasında çocuğunuza eşlik ediniz ( bakınız bu kitapçıktaki diğer öneriler )

13 KISA ÖZET ÇOCUK YUVASINA GİDEN ÇOCUKLARIN ANNE VE BABALARINA 12 ÖNERİ 12 ÖNERI KISA ÖZET Kendi çocukluğunuzdaki medya araçlarını hatırlayın: Neler değişti ve çocuklarınızda benzer ne gibi durumlar mevcut? Ailenizde medya araçlarıyla ile ilişkiler bugün nasıl? Medyayı kullanırken çocuğunuza mümkün olduğunca eşlik ediniz. Birlikte bazı dizileri izleyip bilgisayarın başına oturunuz ve CD lerin içerisinde neler olduğunu dinleyiniz. Medyada bulunan bazı öykülerin / yayınların birlikte keyfini çıkarmak için imkanlar hazırlayınız. Çocuklar medyada yer alan bazı içerikleri yetişkinlerden daha farklı biçimde algılarlar. Bazı şeylerde korkarlar ve bazı şeylerde onları eğlendirir. Çocuğunuzu izleyin, onun duygu ve algılamalarına ortak olun. Çocuğunuz ile medya ile ilgili olarak yaşadıkları hakkında konuşunuz. Öykünün hangi bölümü veya hangi kahraman veya hangi oyun kızınızın / oğlunuzun özellikle hoşuna gidiyor? Niçin? Çocuğunuza ( izlediği ve dinlediği ) hikâye ve oyunları taklit ederek veya resim yaparak özümseme imkanı verin. Bunu yaparken çocuğunuzu izleyin ve ona eşlik edin. Düzenleme: Neyin ne kadar süre ile seyredileceğine, dinleneceğine ve oyun konsolunda ne kadar süre ile oyun oynanacağına karara bağlayın. Çocuğunuz ile birlikte bir dizi veya bir bilgisayar oyunu seçiniz. Zaman çerçevesinin aşılmamasına dikkat edin. Günlük televizyon bilgisayar ve konsol kullanımı çocuk yuvasına devam eden çocuklarda asla 60 dakikayı aşmamalıdır. Ayrıca çocuklara yönelik medyanın içeriğine dikkat ediniz ( bu sesli medya içinde geçerlidir ). Çocuğunuz en fazla neye tepki veriyor, öykülerde anlatılanları kaldıracak güçte mi? İzlenen / dinlenen şeylerden nasıl bir atmosfer yayılıyor? Hangi imajlar oluşuyor? Buna karşı çocuğunuz ne gibi bir tepki gösteriyor? Elbette çocuk yuvasına devam eden çocuklar belirli yayınları, sesli medyaları ve oyunları kendi başlarına kullanabilirler ve buna izin verilmesi de gerekir: ancak bu durumda sizin ve çocuğunuzun daha önceden tanıdığı medyaları seçiniz ( örneğin bilinen ve kabul görmüş yayın formatları video, radyo oyunu ). Burada da zaman sınırına dikkat ediniz. Medyayı aktif kullanınız: Çocuğunuza fotoğraf ve film çekmesi için imkanlar veriniz. Ses ve konuşmaları ses ve konuşmaları kaydetmesine ve bilgisayar ortamında resim çizmesine müsaade edin. Medyada moda olan hangi akıma katılmak ve hangisinden uzak durmak istediğinize ve yoğun olarak reklamı yapılan hangi malzemeyi alacağınıza karar veriniz. Alternatifler sununuz: Medya dışı oyunlar oynayabileceği cazip bir ortam hazırlayınız, çocuğunuzun arkadaşlarını evinize davet ediniz, bir oyun parkını ziyaret edip çocuğunuza medya olmadan da nasıl eğlenebileceğini gösteriniz ( bir resim yapma, bir kulübe yapma gibi yöntemlerle vs. ) Diğer anne ve babalar ile öğretmenlerin medya ile olan ilişkilerindeki tercihleri ve sorunları ile kendi çocuklarınızın tercih ve sorunları hakkında görüş alışverişinde bulununuz

14 TELEVİZYON VE BENZERLERİ Medya: Televizyon, bilgisayar ve benzerleri nasıl kullanılmalıdır? Televizyon / Video Onun yaşına uygun filmleri çocuğunuzla birlikte seçiniz, ve mümkünse bu filmleri birlikte seyrediniz. Çocuğunuzla bu filmlerin içerikleri, eğlenceli ve tuhaf şeyler hakkında konuşunuz. Ebeveyn olarak dizileri ve önemli karakterleri tanımanız gerekir. Sevilen ve değerli yayınları kayda alınız, çünkü çocuklar tekrar tekrar izlemeyi severler. 2 ile 4 yaş arası çocuklar yarım saate kadar kısa bir yayını seyredebilirler, ama her gün değil. 5 ile 7 yaş arası çocuklar en fazla iki yayın veya 45 dakika televizyon seyredebilirler, bunun da her gün olması gerekmez. Arada bir çocuğun yaşına uygun bir filmi birlikte seyredebilirsiniz. Video / DVD / Kayıt Cihazı istendiği zaman ara vermeğe müsait bir araçtır. Odanın durumu: Küçük kardeşlerin her şeyi görmelerine gerek yoktur. Daha büyük çocuklarla kesin belirlemeler yapınız. Televizyon seyrederken çocukların hareket etmeleri veya soru sormalarına yönelik yasaklar vermeyiniz. Çocuklar bunu rahatlamak için yaparlar. Kikaninchen, Bob der Baumeister veya Die Sendung mit der Maus gibi küçük çocuklara tavsiye edilebilir daha birçok diziler vardır. Ancak çocuklar henüz uzun hikayeleri takip edecek durumda olmadıkları için çok sayıdaki okul öncesi yayınları haklı olarak küçük bölümler halinde hazırlanmıştır. ve DVD Reality şovları veya magazin programlarından uzak durun, çünkü en iyi yayın saatlerinde gösterilen bu yayınlar çocuklara zarar verebilecek konular içermektedirler ( Örneğin suç, kaza, acil durum gibi. Çoğu zaman bunlara çocukların da karıştıkları görülür. Böyle durumlarda yardım hemen gelse de, çocuklar çoğunlukla korku veren bölümlerin etkisinde kalırlar ). Dramatize edilen ve canlandırılan bu yayınlar aile için uygun bilgiler içerdikleri kanısını uyandırmaktadırlar. Ancak bu tür yayınlar ve aradan geçen zaman içerisinde şiddete dayalı içerikleri nedeni ile çocuklara tavsiye edilmez. Sınır durum, televizyon haberleri: Her aile kendi içerisinde küçük çocukların haberlerin izlenmesine katılıp katılmamasına veya bir başka yayına geçip geçmemeye karar vermelidir. Ayrıca çocuğun sorularına yaşına uygun cevap verilmesi tercih edilmeli ve asla sorularından kaçınılmamalıdır. logo ( KiKA ) gibi çocuklar için hazırlanmış haber programları ( genellikle ilk okul çocukları için ) çocuklara uygun haberler vermektedir. Ayrıca film seçiminde de yaş tanımlamalarına dikkat edilmelidir, altı yaşın altındaki çocuk yuvası çocukları için yaş sınırı yok ( FSK 0 ) tanımlı yayınlar uygundur. Filmler ile ilgili yaş önerilerini adresinde bulabilirsiniz. Televizyon yayınları ile ilgili yaş önerilerini, örneğin Flimmo sitesinde ( ) veya nitelikli televizyon dergilerinde bulabilirsiniz. Aktif ve yaratıcı medya: Bir video kameranız veya video fonksiyonuna sahip başka bir medyanız ( cep telefonu / fotoğraf makinesi ) mevcutsa, çocuğunuzun film çekmesine izin verin ve daha sonra bu filmi izleyiniz. Veya kendisinin de yer aldığı bölümleri gösterin. Okul öncesi çağdaki çocuklar giysi değiştirmeyi ve rol yapmayı pek severler. Daha sonra birlikte hayata geçirebileceğiniz bir film fikri geliştirebilirsiniz ( örneğin çocuk odasındaki hayalet veya bir hayvanın yer aldığı bir reklam klipi ). Veya çocuğunuz ile birlikte kısa bir çizgi film hazırlayabilirsiniz

15 SESLİ MEDYA Sesli medya CD / MP3 / Radyo / Kaset gibi ses medyaların etkileri genellikle küçümsenir, bazen olumlu, bazen de olumsuz içerikleri bulunur, çocuğu huzursuz edebilirler veya aşırı kullanım sonucu başka şeylerle oynamaktan alıkoyabilirler. Özellikle küçük çocuklar için kısa diyaloglar, sesli bulmacalar ve şarkılar gibi farklı unsurlardan oluşan kasetler tavsiye edilir. Yaş arttıkça çocuk yuvasına devam eden çocuklar daha uzun hikâyeler de dinleyebilirler. Mizah, anlatış tarzı, atmosfer ve heyecan da çocuğunuza uygun olmasına özen gösteriniz. Ayrıca çocuklara yönelik sesli medyalar arasında da aksiyon içeren veya gerilim yüklü, dolayısı ile bazı çocukların kolayca üstesinden gelemeyecekleri özellikte olanları mevcuttur. Siz de bunları dinleyerek gerekirse çocuğunuz ile konuşmayı deneyebilirsiniz. Lilipuz veya Bärenbude ( her ikisi de WDR 5 ) gibi çocuklara yönelik radyo yayınları çocuklar için seçilmiş radyo tiyatroları ve bilgiler sunmaktadır. Çocuklar ve yetişkinlere yönelik sesli yayınlar ile Auditorix-Hörbuchsiegel ödülüne sahip, dinlenmesi önerilen sesli kitaplar ile ilgili önerileri adresinde bulabilirsiniz. Odanın durumu: Aynı şekilde şarkılar da çocuk oyunları için bir zemin oluşturabilir çocuklar bu müzik eşliğinde dans ve hareket ederler; müzik bilinçli olarak kullanıldığı takdirde, şarkılara eşlik ederler. Çocuklar bunu zaten çocuk yuvasında yapmaktadırlar, ve evde de buna devam edebilirler. Sakin ve rahat ortamlarda çocuklar öyküleri daha iyi ve dikkatli şekilde dinleyebilirler. Burada da süreye dikkat etmek gerekir. 1 ile 3 yaş arası çocuklar için 20 dakikalık bir sesli kitap yeterlidir, 4 ile 6 yaş arası çocuklar ise 40 dakika sesli kitap dinleyebilirler. Çocuklara düzenli olarak bir şeyler okuyunuz. Şahsi olarak kendilerine okunan bir hikâyeler ve öykü çocuklara çok özel bir keyif verir, çünkü bu yakınlığa ve karşılıklı sohbete imkan verebilir. Aktif ve yaratıcı medya: çocuklara yönelik teyp cihazları, cep telefonları ve MP3- çalarların ses almayı sağlayan mikrofonlar vardır. Çocuğunuza bunlarla nasıl anons yapılacağını, nasıl küçük diyaloglar ve sesler kayıt edileceğini gösterip daha sonra başkalarının bu kayıtları tahmin etmesini isteyiniz. adresinde birçok ses kayıtları, kısa müzik parçaları ile içeriğe yönelik fikirler bulacaksınız, bunları küçük bir radyo tiyatrosu hazırlamak için kullanabilirsiniz veya çok sayıdaki bilgisayar veya konsol ( örneğin playstation ) oyunlarından yararlanabilirsiniz

16 BILGISAYAR OYUNLARI Bilgisayar ve oyun konsolu Bazı üç veya dört yaş çocukları Janosch ve Oskar-CD-ROM ları ile etkin biçimde oynayabilirler ve hatta çizim programlarını da gayet rahat kullanabilmektedirler. Bazı anne ve babalar çeşitli nedenlerden dolayı çocuklarının erken çağda bilgisayar kullanmasına karşı çıkmaktadırlar. Anlamlı olan nokta okul öncesi dönemde çocukların bilgisayar kullanımına biraz ihtiyatlı yaklaşmaktır. Burada özellikle çocukların doğrudan yaş gruplarına hitap eden bir tür oyun, eğlence ve öğrenim içeren yazılımlar önerilir. Özellikle de çocuğa yönelik övgülere ve başarısızlığın nasıl aktarıldığına dikkat ediniz. Bazen biçim ve sıklığına bağlı olarak performans kontrolü bir tür hayal kırıklığı veya öfkeye neden olabilir. Ancak işin amacı bu değildir. Önce birlikte bilgisayarın başına oturup oyun sırasında çocuğunuza eşlik ediniz. Program çocuklar tarafından kolayca kullanılabiliyor mu? Oyun süresini 20 ile 30 dakika ile sınırlayınız. Bazı aileler bunun için bir yumurta saati veya çalar saat kullanmaktadırlar. Önemli olan şudur: Çocuğun oyunun puanını kaydedip küçük bir işlemi de sonlandırabilmesi gerekir. Okul öncesi çocukların her gün düzenli olarak bilgisayar veya konsolda oynamasına izin vermeyiniz, burada haftada iki veya üç kere oynaması yeterlidir. Ayrıca bilgisayar ve video oyunları için de bazı yaş sınırlamaları bulunmaktadır. 6 yaşın altındaki çocuklarınızın sadece yaş sınırı yok işaretine sahip oyunları oynamasına izin veriniz ( USK 0 ). Yaş tanımı gayet okunaklı biçimde ambalajın ön tarafında ve veri taşıyıcısının üzerinde yer almaktadır. Aynı şekilde oyun konsolu veya mini konsol / handheld kullanımına düzenlemeler getiriniz. Bu tür cihazları satın alırken daha sonra gelişen masrafları da göz önünde bulundurunuz. Oyunlar ve aksesuarları oldukça pahalı olabilir. Kütüphanelerde ve videoteklerde bu tür oyunları / bilgisayar programlarını çok uygun bir ücretle kiralayabilirsiniz. Çocuğunuza yaratıcı teknikler gösterip resim yapmasına ve bir şeyler yazmasına izin veriniz. Tarayıcıda taranmış bir hayvan resmi, bir fotoğraf kullanılarak hazırlanmış bir portre veya renkli kalemlerle boyanmış bir resim bilgisayarla çok güzel şekilde ilaveten işlenebilir. Burada küçüklere bu tür teknikleri ve efektleri birer uzman sıfatı ile gösteren abla ve abilerden yararlanabilirsiniz. Bilgisayarın başına kimin geçeceğine yönelik tartışmalarda: Aile içerisinde kullanım sürelerini belirleyebilirsiniz: Çocuk yuvasına devam eden çocuklarda süre asla 30 dakikayı aşmamalıdır. Silinmemesi gereken program ve verileri koruma altına alınız. Bilgisayar üzerinde çocuk için ayrı bir giriş / alan oluşturmak yararlı olabilir. Bunun için ayrı bir kullanıcı kontosu açabilirsiniz. Daha büyük okul öncesi çocuklar internette belirli sayfaları ziyaret edebilirler, ancak birçok şey okuma ve yazma bilmelerine bağlıdır. Bunu yaparken çocuğunuza mutlaka eşlik ediniz ve onu yalnız bırakmayınız. Çocuklara yönelik siteler ve çocuk arama motorlarından, örneğin gibi adreslerden yararlanabilirsiniz. Aktif ve yaratıcı medya: Belki de çocuğunuz ile küçük bir bilgisayar oyunu tasarlamak isteyebilirsiniz. Ücretsiz Kodu yazılımı ile kolayca sonuca ulaşabilirsiniz. PAINT veya TuxPaint gibi ücretsiz yazılımlar çocuklara ilk kez fare ile alıştırma yapma şansı verir

17 ÇOCUK CEP TELEFONU Cep telefonu / Çocuk İlkokulun son sınıfında veya daha sonraki okul yaşamının başında birçok çocuğun artık kendisine ait bir cep telefonu bulunmaktadır, çoğu zaman kontörlü telefonlar tercih edilmektedir. Çocuklarının bir cep telefonuna sahip olması çoğu anne ve babaya bir güven hissi verir, özellikle okula gitmek için uzun bir yol gitmesi gereken veya kendi başına arkadaşlarına veya spora giden çocuklarda bu önemlidir. 8 ile 13 yaş arası çocuklar cep telefonunu arkadaşları ile temas içerisinde olmak, fotoğraf çekmek, müzik dinlemek veya veri alışverişinde bulunmak için de kullanmaktadırlar. Okul öncesi dönemindeki çocukların cep telefonuna olan ihtiyaçları tartışmalıdır. 5 ile 6 yaş arası çocuklar cep telefonu olmadan da işlerini görebilmektedirler. Çocuk yuvasına devam eden çocuklar için birçok cep telefonunun sahip olduğu karmaşık fonksiyonlar zorluk oluşturmaktadır. Özellikle son derece renkli tasarlanmış özel cep telefonlarının çok daha az tuşu ve fonksiyonu bulunmaktadır, ayrıca çocuğun yerine tespit etmeye yönelik işlevleri de mevcuttur. Esas itibarı ile bu cep telefonları pek de dayanıklı değildir ve satın alma bedelleri de oldukça yüksektir. Alternatif olarak muhtemelen önceden kullanılmış ve ebeveyn tarafından belirli fonksiyonları sınırlandırılmış bir model gündeme gelebilir. Bazı anne ve babalar ise çocuklarına sadece çok özel bazı durumlar için cep telefonu vermektedirler. Önemli olan yüksek bedeller, abonelikler veya çocuklara uygun olmayan içeriklerin alışverişini önlemek amacı ile internet fonksiyonu ve bluetooth kapatılmasıdır. Kontörlü bir cep telefonu ile önceden belirlenmiş bir limite kadar arama yapılabilir veya SMS gönderilebilir. Ancak bu limite ulaşıldığı zaman dahi siz telefonu çocuğunuza istediğiniz gibi ulaşabilirsiniz. Bazı servis sağlayıcıları sadece belirli numaraları aramaya izin vermektedirler, böylece bunları ücretsiz aramak da mümkün olabilmektedir. Gene bazı özellikle çocuklara yönelik SIM kartları bulunmaktadır ve çocuğun yerini tespit imkanı telefona entegre edilmiştir. Ancak bu tür çocuklara yönelik SIM kartları çok masraflı kontratlar gerektirir. İster çocuk yuvasına giderken ve isterse çok daha ileri çağda çocuğunuza cep telefonu verirken, şuna özen gösteriniz: Ölçülü ve anlamlı bir cep telefonu kullanımını sağlamak için çocuğunuzla baştan bazı kurallar geliştiriniz. Cep telefonunun hangi fonksiyonlarının ne zaman ve ne amaçla kullanılacağını iyice belirleyiniz. Anne ve babalar ile çocuklar için öneriler: Çocuğunuz ile birlikte melodiler oluşturabilirsiniz. Bunun için bir enstrüman kullanabilir ve bu şarkıları ağnında cep telefonuna veya kayıt cihazına kaydedebilirsiniz, böylece cep telefonu size özel hale gelecektir ve büyük tasarruf sağlayacaksınız. Aynı şekilde cep telefonu melodisi hazırlamaya yönelik programlar bulunmaktadır, bunlara jugendonline.eu adresindeki Netzcheckers den ulaşabilirsiniz

18 ÇOCUĞUM NE KADAR ZAMAN HANGİ MEDYA İLE GEÇİRİYOR? Medya günlüğümüz MEDYA GÜNLÜĞÜ AİLE İÇERİSİNDE MEDYA KULLANIMI Televizyon Radyo CD ler / radyo oyunu / teyp kaset Video / DVD Bilgisayar Oyun konsolu İnternet Kitap Gazete / dergiler Çizgi roman Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Toplam / Hafta Çocuğum hangi yayınları daha fazla izliyor / hangi oyunları daha fazla oynuyor? Çocuğum hangi yayınları daha severek izliyor / hangi oyunları daha severek oynuyor? Medyadaki hangi figürler çocuğumun en sevdiği kahramanlar? Hangi televizyon yayınlarını birlikte izliyoruz? Birlikte hangi ( dama benzeri ) oyunları oynuyoruz? Bizde başka ne tür aile içi aktiviteler seviliyor? 32 33

19 Yaş işaretleme ve işaret Filmler FSK-İŞARETİ Film ve ( bilgisayar ) oyunlarının yaş grupları Almanya da yasalar ile düzenlenmiştir. Yaş tanımı gayet okunaklı biçimde ambalajın üzerinde ve genellikle de veri taşıyıcısının üzerinde yer almaktadır. Freiwillige Selbstkontrolle der Filmwirtschaft ( FSK ) DVD, video ve Blue-ray vs. için tanımlamalar vermektedir; Unterhaltungssoftware Selbstkon trolle ( USK ) ise bilgisayar veya konsol oyunları için vermekte dirler. Aşağıdaki tablo Gençlerin Korunmasını Düzenleyen Kanunun 14. maddesi ( JuSchG ) gereğince farklı tanımlamaları göstermektedir: YAŞ TANIMLAMALARI VE FREIWILLIGE SELBSTKONTROLLE DER FILMWIRTSCHAFT ( FSK ) İŞARETLERİ FSK 0 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır / Yaş sınırı olmadan serbest bırakılmıştır FSK 0 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır işareti filmlerin her yaştan kişiler için serbest bırakıldığı anlamına gelir. Serbest bırakma kesinlikle yaş önerisi olarak anlaşılmamalıdır. 0 veya 6 yaş itibaren serbest bırakılmasına rağmen gene de yetişkinler için ilginç olabilecek filmler de bulunmaktadır. Bu filmlerin çocuklarınız için de ilginç ve uygun olup olmadığını gözden geçiriniz. FSK 6 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır Bu tanımlamaya sahip filmler 6 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır ve çok kısıtlı miktarda gerilim anları veya küçük çocukların anlamakta ve kafalarında oturtmakta zorlanacakları içerikler taşır yaş arası çocuklar arasında önemli gelişim farkları bulunmaktadır ve bu filmlerin işlenmesi noktasında da geçerlidir. FSK 12 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır Parental Guidance ( PG ): 12 yaşından itibaren FSK ailesi ile birlikte 6 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır FSK 12 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır ibaresini taşıyan filmler 6 yaşından büyük çocuklar tarafından da yanlarında velayet hakkına sahip bir kişi bulunması koşulu ile izlenebilir ( örneğin sinemada ). Burada kendi çocuklarının 12 yaşından büyük çocuklar için serbest bırakılmış filmleri izleyip izleyemeyeceğine karar vermek anne ve babalara kalmaktadır, çünkü bu tür filmler 6 veya hatta 0 yaşında itibaren serbest bırakılmış olan filmlere oranla daha fazla gerilim sahneleri ve cinsel yönden daha serbest sahneler içermektedir. Diğer işaretlemeler: FSK 16 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır FSK 18 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır 16 veya 18 yaşındaki yayımlanan filmler çocuklar için uygun değildir ve çocukların gelişimini etkileye bilir. Bu filmlerde örneğin daha fazla şiddet, kalıcı cinsel gerilim ve dramatik sahneler olabilir. FSK gereğince 16 yaşdan itibaren gelişmiş bir medya yetkinliğinden söz edilebilir. Ancak sosyal açıdan zararlı mesajların iletilmesi konusunda sorun yaşanmaktadır. Bu sebepten dolayı 18 yaşından itibaren serbest bırakılan filmler şiddeti yüceltme eğilimli, cinsiyetler arasındaki ortaklaşa rol dağılımına karşı olan, azınlıkları dışlayan ve cinselliği sadece dürtüleri doyuma ulaştırma amaçlı salt araca indirgeyen filmlerdir. Aynı zamanda uyuşturucu kullanımı, siyasi radikalizm ve yabancı düşmanlığı gibi değer yönelimleri de büyük bir titizlikle incelenir. Özellikle aşırı durumlarda film hic serbest bırakılmaz ( Endeksleme ). Bununla ilgili başkaca bilgileri FSK dan alabilirsiniz ( )

20 Bilgisayar oyunları ve konsol oyunları USK-İŞARETİ UNTERHALTUNGSSOFTWARE SELBST- KONTROLLE ( USK ) BİLGİSAYAR VE KONSOL OYUNLARI İÇİN YAŞ SINIRLAMALARI BELIRLİYOR USK 0 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır / Yaş sınırı olmadan serbest bırakılmıştır Yaş sınırı olmayan oyunlar genellikle aile içerisinde oynanmasında sakınca olmayan, örneğin beceriye dayanan oyunlar veya grup halinde oynanan oyunlar, spor oyunları, atlama ve zıplama oyunları ile gençlerin korunması açısından hiçbir sınırlama getirilmesine gerek görülmeyen oyunlardır. USK 6 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır Bu oyunlar ağırlıklı olarak aile ortamında oynanmasında sakınca olmayan oyunlardır, ancak biraz daha gerilimli ve vurdulu, kırdılı olabilirler ( örneğin oyun hızı daha yüksektir ve daha karmaşık görevler vardır ), örneğin yarış oyunları ( Racer ), simülasyon ile atlama ve zıplama oyunları ile rol modelleri bu gruba girer. USK 12 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır Bu tür oyunlar daha fazla vurdulu kırdılıdır. Oyun senaryoları geçmişte, gelecekte veya masalımsı bir atmosferde geçer, bu sayede oyuncuya yeterince araya mesafe koyma imkanı sağlanır. Bu yaş grubu için serbest bırakılan oyunlara Arcade, strateji ve rol modeli ile bazı askeri simülasyon oyunlarıdır. USK 16 yaşından itibaren serbest bırakılmıştır 16 yaşından itibaren serbest bırakılan oyunlar bazı şiddet sahneleri de içerir, bu yüzden alıcı kitleleri arasında belirgin biçimde yetişkinler yer almaktadır. Çoğu zaman oyunlar silahlı bir çatışmanın yer aldığı eylem çerçevesinde ( story ) ve askeri görevler dahilinde geçer. Bu türde ayrıca action, macera, askeri strateji oyunları ve silah atışları bulunur. USK 18 yaşından itibaren / Gençler için serbest değil Bu oyunlar nerede ise komple şiddet içeren bir konsepti konu aldıkları ve karanlık, çoğu zaman da ürkütücü bir atmosfer sağladıkları için münhasıran yetişkinler için uygundurlar. Bu türe Ego-Shooter, Action-Adventures ve Open-World-Games yer alıyor. Her bir senaryonun temelinde savaş şeklinde çatışmalar veya birbirleri ile rekabet eden çeteler arasında kanlı çatışmalar yer alır. Buna ek olarak, bazı bilgisayar ve konsol oyunları gençler icin serbest değil. Daha geniş bilgileri USK ( ) adresinde bulabilirsiniz. Resim ve metinlerin kaynakları: Freiwillige Selbstkontrolle der Filmwirtschaft ( ) ve Unterhaltungssoftware Selbstkontrolle ( / pruefverfahren / alterskennzeichen )