EK 9* Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi nın Yılı Eylem Planı Gelişmeleri*

Transkript

1 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi EK 9* Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi nın Yılı Eylem Planı Gelişmeleri* * BTYK 29. Toplantısı nda Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi [2010/201] gündem maddesinin eki olarak sunulmaktadır. Ankara, Ocak 2016

2 Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, 2016 Bu raporun bütün hakları saklıdır. Yazılar ve görsel malzemeler izin alınmadan tümüyle veya kısmen yayınlanamaz. Bilimsel amaçlarla kullanım halinde referans verilmesi zorunludur. TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları aire Başkanlığı Atatürk Bulvarı No: 221 Kavaklıdere Ankara Tel: e-posta:

3 İÇİNEKİLER Giriş 1 UBTYS nın 2014 Yılı Eylem Planı Kapsamında Tamamlanan Eylemler 6 Stratejik Amaç 1: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar 1 - Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler 1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Stratejik Amaç 2: İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar Bölüm 1a: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında 2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler 2 - Bölüm 1b: UBTYS Kapsamında İzlenen Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler 2 - Bölüm 1c: UBTYS Kapsamında İzlenen Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler 2 - Bölüm 1d: UBTYS Kapsamında İzlenen Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler 2 - Bölüm 2: İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Stratejik Amaç 3: Tabandan Yukarı Yaklaşımlar Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında 3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler 3 - Bölüm 2: Tabandan Yukarı Yaklaşımlar Kapsamında Türkiye de iğer Gelişmeler Stratejik Amaç Y1: BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi 87 Y1 - Bölüm 1a: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Y1 - Bölüm 1b: UBTYS Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Y1 - Bölüm 2: BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Stratejik Amaç Y2: Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki 123 Y2 - Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Y2 - Bölüm 2: Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler

4 Stratejik Amaç Y3: Çok Ortaklı ve Çok isiplinli Ar-Ge İşbirliği Kültürünün Yaygınlaştırılması Y3 - Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Y3 - Bölüm 2: Çok Ortaklı ve Çok isiplinli Ar-Ge ve Yenilik İşbirliği Kültürünün Artırılması Stratejik Amacı Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Stratejik Amaç Y4: Ulusal Yenilik Sistemi İçerisindeki KOBİ'lerin Rolünün Güçlendirilmesi 171 Y4 - Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında Y4 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Y4 - Bölüm 2: Ulusal Yenilik Sistemi İçerisinde KOBİ lerin Rolünün Güçlendirilmesi Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Stratejik Amaç Y5: Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması Y5 - Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında Y5 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Y5 - Bölüm 2: Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Stratejik Amaç Y6: Ülkemizin Çıkarları oğrultusunda Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi Y6 - Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında Y6 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Y6 - Bölüm 2: Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler

5 Giriş Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (UBTYS) altı yıllık dönem için ülkemizin bilim, teknoloji ve yenilik (BTY) vizyonunu, önceliklerini ve ana hedeflerini içeren temel strateji belgesidir. Bu strateji belgesi ile ülkemizin 2023 yılına yönelik BTY atılımının zeminini oluşturan Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikaları Uygulama Planı (BTP-UP) aracılığıyla yakalanan ivmenin sürdürülebilirliğinin sağlanması hedeflenmektedir. UBTYS , ülkemizde son yıllarda önemli düzeyde artan Ar-Ge ve yenilik kapasitesi ile gündeme gelen yeni olanaklar ve yaklaşımlar üzerine kamu, özel sektör, yüksek öğretim kurumları ve STK temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen çeşitli görüş alma ortamlarının katkılarıyla eşgüdüm içerisinde oluşturulmuştur. Bu sürecin sonucunda hazırlanan UBTYS , 15 Aralık 2010 tarihinde Sayın Başbakan'ın başkanlığında toplanan BTYK nın 22. Toplantısı nda onaylanmıştır. Ülkemizin UBTYS faaliyetleri ile ulaşmayı hedeflediği vizyon aşağıda sunulmaktadır: Ürettiği bilgi ve geliştirdiği teknolojileri, ülke ve insanlığın yararına yenilikçi ürün, süreç ve hizmetlere dönüştürebilen Türkiye. UBTYS vizyonunun gerçekleştirilmesinde, ülkemizin Ar-Ge ve yenilik sistemindeki temel dinamiklerin işlevselliğini artıracak stratejiler anahtar niteliktedir. Bu bağlamda, Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin geliştirilmesine yönelik yakalanan başarının döneminde ivmelenerek sürdürülebilirliğinin sağlanması hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda döneminde önem taşıyan gereksiminler arasında BTY insan kaynaklarının geliştirilmesi, araştırma sonuçlarının ticari ürün ve hizmete dönüşümünün teşvik edilmesi, çok ortaklı ve çok disiplinli Ar-Ge ve yenilik işbirliği kültürünün yaygınlaştırılması, KOBİ lerin yenilik sisteminde daha güçlü aktörler olmalarının teşvik edilmesi, araştırma altyapılarının TARAL ın bilgi üretme gücüne katkısının artırılması ve ülkemizin çıkarları doğrultusunda uluslararası BTY işbirliğinin etkinleştirilmesi bulunmaktadır. Aynı zamanda, Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin güçlü olduğu alanlarda hedef odaklı yaklaşımlar, ivme kazanmamız gereken alanlarda ihtiyaç odaklı yaklaşımlar ve çeşitli alanlarda yaratıcılığın destekleneceği tabandan yukarı yaklaşımlar gündeme gelmektedir. UBTYS vizyonunun gerçekleştirilmesine yönelik ulusal Ar-Ge ve yenilik sisteminin etkinleştirilmesinde önem taşıyan bu imkanların karşılanmasını sağlayacak UBTYS Stratejik Çerçevesi Şekil 1 de sunulan üç dikey eksen ve bunlara hizmet eden altı yatay eksen üzerine kurgulanmış olup bu eksenler UBTYS nın stratejik amaçlarını oluşturmaktadır. Şekil 1. UBTYS nın Stratejik Çerçevesi 1

6 Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar Ar-Ge ve yeniliğe dayalı rekabet gücünün görece yüksek olduğu alanlar olup bu kapsamda yapılan analizlere dayanarak, otomotiv, makine imalat ve bilgi ve iletişim teknolojileri alanları ön plana çıkmaktadır. İvme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlar ise ülkemizin jeopolitik konumu ve gereksinimleri doğrultusunda Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde ivme kazanmasının hayati önemde olduğu alanlardır. İhtiyaç-odaklı alanlar kapsamında savunma ve uzay alanlarının yanı sıra 2010/101 no.lu BTYK kararı gereği enerji, su ve gıda alanları ile 2013/106 no.lu BTYK kararı gereği sağlık alanı belirlenmiştir. Stratejik çerçevenin üçüncü dikey ekseni, çeşitli alanlarda yaratıcılığın desteklenmesinin devam edilmesine yönelik sanayi kuruluşları, üniversiteler ve araştırma enstitülerinin kendi belirledikleri araştırma konularında proje üretmelerine olanak sağlayan tabandan yukarı yaklaşımlardır. UBTYS Stratejik Çerçevesi kapsamında dikey eksenler ile bütünlük içerisinde ele alınmak üzere tasarlanmış altı yatay eksen bulunmaktadır. Bu yatay eksenlerden biri, ulusal BTY sistemi içerisinde bilginin hem üreticisi hem de transferi ve uygulanması açısından en önemli aracı olan BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi dir. Bilgi ve teknolojinin üretimi kadar bunların yenilikçi ürün ve hizmetlere dönüştürülerek ekonomide katma değer yaratılmasının öneminden ötürü ikinci yatay eksen Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşvik Edilmesi olarak belirlenmiştir. UBTYS döneminde sektörel ve yerel Ar-Ge ve yenilik dinamiklerinin derinleştirilmesi ve sistem paydaşları arasında çok disiplinli ve çok ortaklı Ar-Ge projeleri üretiminin teşvik edilmesine amacıyla üçüncü yatay eksen Çok Ortaklı ve Çok isiplinli Ar-Ge İşbirliği Kültürünün Yaygınlaştırılması olarak tasarlanmıştır. Türkiye deki işletmelerin çoğunluğunu oluşturan KOBİ lerin Ar-Ge ve yenilik yolu ile yarattıkları ekonomik katma değerin artırılması ihtiyacından yola çıkılarak Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Sistemi İçerisindeki KOBİ lerin Rolünün Güçlendirilmesi dördüncü yatay eksen olarak belirlenmiştir. Bunlara ek olarak araştırma altyapılarının ve uluslararası işbirliklerinin bu stratejik çerçeveyi destekler hale getirilmesi amacıyla Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması ve Ülkemiz Çıkarları oğrultusunda Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi diğer yatay eksenler olarak belirlenmiştir. 1 UBTYS nın yıllık eylem planlarının yanı sıra, stratejik amaçları destekleyici nitelikte çeşitli alanlara odaklanan ayrı strateji belgeleri de bulunmaktadır. Şekil 2 de UBTYS kapsamında izlenen bu strateji belgeleri yer almaktadır. Şekil 2. UBTYS Kapsamında İzlenen iğer Strateji Belgeleri 1 UBTYS Stratejik Çerçevesi kapsamındaki detaylı bilgilere aşağıdaki adresten ulaşılabilir: 2

7 Ar-Ge ye yatırılan mali kaynakların katma değere dönüşmesinde bilim ve teknoloji insan kaynaklarının hem niteliği hem de niceliği büyük önem taşımaktadır. Uluslararası arenada BT insan gücü açısından üstün rekabet gücüne sahip, çekim merkezi haline gelmiş Türkiye vizyonuyla oluşturulan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı 2, BT İK sayısının artırılması ve sektörel dağılımın iyileştirilmesi, araştırma kültürü, araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin geliştirilmesi, BT İK personelinin çalışma ortamlarının iyileştirilmesi, araştırmacıların dolaşımının artırılması ve Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi olarak belirlenen beş stratejik amaç etrafında geliştirilen eylem önerilerini içermektedir. BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı nın genel çerçevesini oluşturan stratejik amaçlar Şekil 3 te sunulmaktadır. Şekil BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Vizyon ve Stratejik Amaçları Ülkemizin ekonomik ve sosyal çarklarını döndüren ve yaşam kalitesini belirleyen önemli girdilerden biri olan enerji alanında Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin ivme kazanması, ülkemizin gelecekteki rekabet gücü ve ulusal güvenliği için stratejik önem arz etmektedir. Enerji teknolojileri alanında ürettiği bilgi ve geliştirdiği yenilikçi ürünler ile kaynaklarını etkin ve verimli kullanan, çevre ve yaşam kalitesinden ödün vermeyen, küresel rekabet gücüne sahip bir Türkiye vizyonuyla hazırlanan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi nin 3 genel çerçevesini oluşturun stratejik amaçlar ülke ihtiyaçları doğrultusunda enerji alanında Ar-Ge ve yenilik projelerinin desteklenmesi, enerji alanında Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin geliştirilmesi, enerji alanında yapılan Ar-Ge faaliyetlerinin sonuçlarının yaygınlaştırılması ve etkin kullanımı ve yönetişim mekanizmalarının etkinleştirilmesidir. Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi nin genel çerçevesini oluşturan stratejik amaçlar Şekil 4 te sunulmaktadır. Şekil 4. Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Vizyon ve Stratejik Amaçları 2 TÜBİTAK koordinasyonunda ilgili kurumların katılımıyla hazırlanan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı BTYK nın 22. Toplantısı nda kabul edilmiş ve BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı nın UBTYS kararı çerçevesinde takip edilmesine karar verilmiştir. 3 BTYK nın 21. Toplantısı nda alınan Sayın Başbakan ın Himayeleri Altına Aldığı Enerji, Su ve Gıda Alanlarında Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Stratejilerinin Hazırlanması kararı doğrultusunda Ulusal Enerji, Su, Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri ve Eylem Planları oluşturulmuş olup strateji belgelerinin izleme ve değerlendirme faaliyetleri UBTYS kararı kapsamında devam etmektedir. 3

8 En hayati ihtiyacımız olan su, bütün toplumsal faaliyetlerimizi yürütmemiz açısından kritik bir öneme sahiptir. Vizyonu Su kaynaklarını koruyan, verimli ve sürdürülebilir kullanımı sağlayan, bu sayede her canlının suya erişim hakkını gerçekleştiren, ekosistemlerle uyumlu özgün teknolojiler geliştiren ve bu alanda politika üreten bir Türkiye olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi 4, su konusunda çalışmalar yapılabilmesi için gerekli veri altyapısının geliştirilmesi, su konusundaki hedef odaklı öncelikli alan ve ileri teknolojilere yatırım yapılması, su konusunda Ar-Ge kapasitesinin geliştirilmesi, su konusu ile ilgili sosyoekonomik ve hidropolitik araştırmalarda yetkinlik kazanılması olarak belirlenen dört stratejik amaç etrafında geliştirilen eylem önerilerini içermektedir. Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi nin genel çerçevesini oluşturan stratejik amaçlar Şekil 5 te sunulmaktadır. Şekil 5. Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Vizyon ve Stratejik Amaçları Gıda üretiminin tüm aşamalarında, çevre dostu teknolojileri kullanan, yüksek katma değeri olan yenilikçi ve markalaşmış gıda üreten bir Türkiye vizyonuyla hazırlanan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi nin 4 genel çerçevesini oluşturun stratejik amaçlar gıda sanayiine girdi sağlayan ürünlerin miktarı ve kalitesinin yükseltilmesi, gıda sanayiinin Ar-Ge ve yenilik çalışmalarının artırılması ve etkileştirilmesi, yerel yetkinliklerin Ar-Ge ve yenilikle katma değere dönüşümü, kalitenin daha etkin denetimi ve kontrolü için düşük maliyetli kullanıcı dostu teknolojilerin geliştirilmesi, hedef odaklı öncelikli Ar-Ge projelerinin desteklenmesi ve sürdürülebilirliğin sağlanması, doğal kaynaklarımızın ve çevrenin korunmasıdır. Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi nin genel çerçevesini oluşturan stratejik amaçlar Şekil 6 da sunulmaktadır. Şekil 6. Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Vizyon ve Stratejik Amaçları 4 BTYK nın 21. Toplantısı nda alınan Sayın Başbakan ın Himayeleri Altına Aldığı Enerji, Su ve Gıda Alanlarında Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Stratejilerinin Hazırlanması kararı doğrultusunda Ulusal Enerji, Su, Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri ve Eylem Planları oluşturulmuş olup strateji belgelerinin izleme ve değerlendirme faaliyetleri UBTYS kararı kapsamında devam etmektedir. 4

9 Takip eden bölümlerde UBTYS nın 2014 Yılı Eylem Planı kapsamında tamamlanan eylemler ile UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planı kapsamındaki eylemlere ilişkin gelişmeler sunulmaktadır. UBTYS nın 2015 yılı eylem planında toplam 115 eylem yer almakta olup bu eylemlere ilişkin gelişmeler her bir stratejik amaç için aşağıdaki başlıklarda sunulmaktadır. Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planına İlişkin Gelişmeler Bölüm 2: Stratejik Amaç Kapsamındaki iğer Gelişmeler 30 Kasım 2015 tarihi itibarıyla UBTYS kapsamında 86 eylem tamamlanmıştır. UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planı nda 1 - Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar bölümünde 7 kurum/kuruluş tarafından yürütülen 11 eylem; 2 - İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar bölümünde 13 kurum/kuruluş tarafından yürütülen 26 eylem; 3 - Tabandan Yukarı Yaklaşımlar bölümünde 5 kurum/kuruluş tarafından yürütülen 7 eylem; Y1 - BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi bölümünde 8 kurum/kuruluş tarafından yürütülen 17 eylem; Y2 - Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki bölümünde 10 kurum/kuruluş tarafından yürütülen 17 eylem; Y3 - Çok Ortaklı ve Çok isiplinli Ar-Ge ve Yenilik İşbirliği Kültürünün Yaygınlaştırılması bölümünde 11 kurum/kuruluş tarafından yürütülen 16 eylem; Y4 - Ulusal Yenilik Sistemi İçerisindeki KOBi lerin Rolünün Güçlendirilmesi bölümünde 3 kurum/kuruluş tarafından yürütülen 5 eylem; Y5 - Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması bölümünde 5 kurum/kuruluş tarafından yürütülen 6 eylem; Y6 - Ülkemizin Çıkarları oğrultusunda Uluslararası BTY İşbirliğinin Etkinleştirilmesi bölümünde ise 7 kurum/kuruluş tarafından yürütülen 10 eylem bulunmaktadır. Ulusal Enerji, Su ve Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri kapsamında oluşturulan eylem planlarına ilişkin gelişmeler 2 stratejik amacı altında, Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı na ilişkin gelişmeler ise Y1 stratejik amacı altında verilmektedir. Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi kapsamında 21 kurum/kuruluş tarafından yürütülen toplam 21 eylem bulunmakta olup bu eylemlerin 10 u geçmiş dönemlerde tamamlanmış, 11 i ise 30 Kasım 2015 tarihi itibarıyla devam etmektedir. Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi kapsamında 41 kurum/kuruluş tarafından yürütülen toplam 40 eylem bulunmakta olup bu eylemlerin 11 i geçmiş dönemlerde tamamlanmış, 29 u ise 30 Kasım 2015 tarihi itibarıyla devam etmektedir. Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi kapsamında 48 kurum/kuruluş tarafından yürütülen toplam 43 eylem bulunmakta olup bu eylemlerin 19 u geçmiş dönemlerde tamamlanmış, 24 ü 30 Kasım 2015 tarihi itibarıyla devam etmektedir. Y1 stratejik amacı altında yer alan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı nda ise 63 kurum/kuruluş tarafından yürütülmekte olan toplam 63 eylemin 47 si tamamlanmış olup, 16 eylem 30 Kasım 2015 tarihi itibarıyla devam etmektedir. 5

10 UBTYS nın 2014 Yılı Eylem Planı Kapsamında Tamamlanan Eylemler 6

11 Tablo 1. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi nın 2014 Yılı Eylem Planı Kapsamında Tamamlanan Eylemler Stratejik Amaç 2. İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar Amaç 2.1 İhtiyaç-odaklı alanlarda Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin ivmelenmesi Ülke ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte Ar-Ge ve yenilik eksenli bilgi üretiminin artırılması ve sonuç-odaklı araştırmaların desteklenmesi Eylem Sorumlu Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar Süre Genomik verilerin güvenliğinin sağlanmasına ilişkin risklerin saptanması ve bu konuda kurumlar arasında farkındalık yaratılması TÜBİTAK BİLGEM Sağlık Bakanlığı, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları Gelişme: Genomik verilerin güvenliği ile ilgili riskleri belirten rapor hazırlanmış ve riskler saptanmıştır. Stratejik Amaç Y2. Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete önüşümünün Teşviki Amaç Y.2.1 Araştırma sonuçlarından yeni ürün, süreç ve hizmetlerin ekonomide katma değer yaratması Y Sonuçlanan araştırma projelerinin sanayiye aktarımını hızlandıracak mekanizmaların oluşturulması Eylem Sorumlu Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar Süre Tamamlanan Ar-Ge ve yenilik projelerine yönelik yatırım, pazarlama ve tanıtım desteği verilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, TPE, KOSGEB Yatırım, pazarlama ve tanıtım destek programları ile ilgili mekanizmalar oluşturulmuş olup ilgili yönetmelikler yayımlanarak destekler uygulamaya konulmuştur 7

12 Tablo 1. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi nın 2014 Yılı Eylem Planı Kapsamında Tamamlanan Eylemler Stratejik Amaç Y5. Araştırma Altyapılarının TARAL ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması Amaç Y5.1 Mevcut ve yeni araştırma altyapılarının UBTYS nın stratejik yaklaşımına taban oluşturması Y Mevcut araştırma altyapılarının sektörler arası çok ortaklı araştırma işbirliklerine de olanak tanıyacak şekilde, ülke öncelikleri doğrultusunda etkin, verimli ve sürdürülebilir şekilde kullanılmasının sağlanması Eylem Sorumlu Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar Süre "Türkiye Ulaştırma Araştırma Merkezi"nin oluşturulmasına yönelik olarak yapılabilirlik etüdü çalışmasının yapılması Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı YÖK, TÜBİTAK, Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'na Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, İlgili Kamu Kurumları, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme: 1 Kasım 2011 tarihli ve sayılı Mükerrer Resmi Gazete de yayımlanan 655 Sayılı KHK doğrultusunda Ulaştırma enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı bünyesinde Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi Başkanlığı kurulmuştur. Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi Başkanlığı elektronik haberleşme, havacılık ve uzay teknolojileri ile ilgili alanlarda yerli tasarım ve üretime yönelik araştırma, geliştirme ve eğitim faaliyetlerine ilişkin proje başvurularının değerlendirilmesi, desteklenmesi, izlenmesi ve sonuçlandırılmasını takip edecektir. 12 Eylül 2012 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de Elektronik Haberleşme, Uzay ve Havacılık Sektöründe Araştırma Geliştirme Projelerinin esteklenmesine İlişkin Yönetmelik yayımlanmıştır ve 2014 yılları Ocak ve Mayıs dönemlerinde Ar-Ge destek proje başvuruları alınmış olup çalışmalar sürdürülmektedir. 27 Şubat 2015 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de Araştırma Geliştirme Projelerinin esteklenmesine İlişkin Yönetmelik yayımlanmıştır Konuya ilişkin ayrıntılı bilgiye bağlantısından ulaşılabilmektedir. 8

13 Stratejik Amaç 1: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar 9

14 1 - Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () Stratejik Amaç 1. Amaç Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin güçlü olduğu alanlarda Ar-Ge ve yenilik kaynaklı ekonomik kazanımların artırılması erinlemesine analizlerin alt sektörleri de kapsayacak şekilde gerçekleştirilmesi Eylem: Elektronik haberleşme sektöründe ülke gereksinimlerini karşılayacak yeni nesil, yakınsak hizmetlerin, uluslararası standartlar doğrultusunda ve zamanında sunumuna yardımcı olacak düzenleyici çerçevenin temin edilmesi Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı BTK Gelişme: Uluslararası Mobil Telekomünikasyon (IMT) Hizmet ve Altyapılarına İlişkin Yetkilendirme İhalesi, 26 Ağustos 2015 tarihinde gerçekleştirilmiş olup ihaleyi kazanan Avea, Turkcell ve Vodafone 27 Ekim 2015 tarihi itibarıyla yetkilendirilmiştir. Bu kapsamda yetkilendirilen işletmeciler 1 Nisan 2016 tarihinden itibaren elektronik haberleşme sektöründe ülke gereksinimlerini karşılayacak yeni nesil mobil, yakınsak hizmetleri uluslararası standartlar doğrultusunda (asgari IMT-Advanced standardında olacak şekilde) sunmaya başlayacaklardır. Ülkemizdeki Ar-Ge faaliyetlerinin ve yerli üretimin desteklenmesini teminen söz konusu yetkilendirme kapsamında hizmet sunacak işletmecilere hem en az 500 mühendis ve 250 araştırmacı istihdam eden ve Ar-Ge projeleri yürütmek üzere Türkiye'de kurulu Ar-Ge merkezi bulunan tedarikçi şirketlerden tedarik etme hem de yatırımlarının belli oranında yerli malı belgeli ürün kullanma zorunluluğu getirilmiştir. İlaveten, yatırımlarının en az %10 unu da Türkiye de ürün ve sistem geliştirmek üzere kurulmuş olan KOBİ ler tarafından Türkiye de üretilen ürünlerden tedarik etmesi istenmiştir. Benzer şekilde IMT-2000/UMTS işletmecilerine, yatırımlarının belirli bir bölümünü Türkiye'de belirli şartları taşıyan Ar-Ge merkezi bulunan tedarikçilerden ürün ve sistem geliştirmek üzere kurulmuş KOBİ'lerden sağlama yükümlülüğü getirilmiş olup söz konusu yükümlülüğün denetimleri Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Eylem: Bilgi İletişim Teknolojileri ve Yazılım alanında Ar-Ge ve yenilik strateji belgesi hazırlanması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İlgili Kamu Kurumları, Üniversiteler, Özel sektör Gelişme: Yazılım Strateji Belgesi taslağı hazırlanmış ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Makamına sunulmuştur Bilginin yayılımını ve ticarileşmesini artırmak amacıyla paydaşların (üniversite-kamu-sanayi) bir araya geldiği platformların etkinleştirilmesi, disiplinlerarası araştırmaların artırılması ve araştırma sonuçlarının paylaşımının teşvik edilmesi Eylem: Üyesi olunan Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) hibrit (karma) elektrikli araçlar uygulama anlaşması yıllık raporlarının çeşitli otomotiv platformlarıyla paylaşımı TÜBİTAK MAM Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, İlgili Kamu Kurumları, Otomotiv Teknoloji Platformu, Otomotiv Sanayi erneği, Taşıt Araçları Yan Sanayi erneği, Özel Sektör Kuruluşları Gelişme: IEA hibrit (karma) elektrikli araçlar uygulama anlaşmasının 42. ve 43. toplantısı yapılmış ve stratejik planlama çalışmalarına devam edilmiştir. Toplantıda elektrokimyasal sistemler ve testleri, elektrikli ve hibrit araç teknolojileri ve altyapıları, akıllı şebeke/araç ve şarj teknolojileri ile beraberinde getirdikleri ekonomik ve çevresel etkiler alanlarındaki gelişmeler görüşülmüştür. Türkiye, bu uygulama anlaşması kapsamında "Hafif Elektrikli Araç Park ve Şarj Altyapıları", Lojistik Taşıma Araçlarının Elektriklenmesi ve Elektrokimyasal Sistemler uluslararası çalışmalarına üye olmuş ve diğer çalışmalara aktif katılım sağlamıştır. Ayrıca birçok ikili anlaşma çalışması kapsamında stratejik işbirliği sağlayabilmek için Ar-Ge kurumları ile irtibat kurulmuş ve potansiyel projeler belirlenmiştir. 10

15 1 - Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Eylem: Ülkemizde Ar-Ge faaliyetleri yürüten elektronik sektörüne dönük olarak üniversiteler de dahil olmak üzere kamu, özel sektör ve üniversite faaliyetlerinin takip edilebildiği, teknolojik yetkinlikler ile ürünlerin somut düzeyde tespit edilebildiği ve bu noktada arz ve talebin bir araya getirildiği platformların kurulması (veri tabanı, portal, iletişim ağı vb.), ayrıca ilgili yapının kurumsal olarak web ortamında sürdürülebilir mekanizmalarla desteklenmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Gelişme: Türkiye Kamu-Üniversite-Sanayi İşbirliği (KÜSİ) ihalesi tamamlanarak, yazılım çalışmalarına başlanmıştır. Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, KOSGEB, YÖK, TÜBİTAK, SSM, Otomotiv Teknoloji Platformu, Sektör STK ları Ülkenin ekonomik ve teknolojik gelişmesine hizmet edecek nitelikteki güdümlü ve sonuç-odaklı projeleri destekleyecek programların geliştirilmesi Eylem: Türkiye de elektronik bankacılık alanındaki sanal saldırıların ve tehditlerin envanterinin hazırlanması, bu envanterden yola çıkarak elektronik bankacılığa dönük sanal tehditlerin risklerini azaltacak teknolojik, hukuksal gereksinimlerin tespit edilmesi ve envanterin düzenli olarak güncellenmesi Bankacılık üzenleme ve enetleme Kurumu Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, MASAK, EGM, BTK, TÜBİTAK BİLGEM, Telekom Operatörleri, Bilişim İhracatçıları Birliği, İnternet Servis Sağlayıcıları, İlgili Bilgi Teknolojileri onanım ve Yazılım Üreticileri ve Satıcıları, MEB Gelişme: Bankacılık üzenleme ve enetleme Kurumu nda (BK) Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi (USOM) ile koordinasyonun sağlanması ve bu konudaki diğer görevlerin yürütülmesi amacıyla Sektörel Siber Olaylara Müdahale Ekibi (SSOME) oluşturulmuştur. Bu çerçevede bankacılık sektöründe siber olaylar takip edilmekte ve gerek saldırılara karşı alınabilecek tedbirlere yönelik çalışmalar gerekse banka aracı kılınarak gerçekleşen dolandırıcılık eylemleri ve bunların önlenebilmesi amacıyla yapılan çalışmalar BK bünyesinde devam etmektedir. Bankacılık sektörünün yapısı ve teknolojik gelişmeler dikkate alındığında bahsi geçen eylemle ilgili BK da yapılan çalışmalar süreklilik arz etmektedir. Karşılaşılan tehdit ve saldırılarla olaşabilecek söz konusu envanter zamanla oluşturulacak ve güncellenecektir. Eylem: 4G Mobil Haberleşme altyapısında kullanılacak sistemlerin araştırılması, geliştirilmesi, gerçekleştirilmesi ve üretim sanayisine teknoloji transferinin yapılması Gelişme: TÜBİTAK BİLGEM Ulaştırma, enizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, BTK, SSM, İlgili Kamu Kurumları, Mobil İletişim İşletmecileri, Haberleşme Altyapı İşletmecileri 4G sonrası haberleşme sistemlerine altyapı teşkil etmesi amacıyla TÜBİTAK BİLGEM tarafından iç destekli olarak OFM Modem Geliştirilmesi projesi başlatılmıştır Fiziksel ve ortama erişim katmanlarında yeni teknolojilerin araştırılıp geliştirilmesi için İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile ortaklaşa TÜBİTAK Araştırma estek Programları Başkanlığı na proje başvurusu yapılmıştır. Kalkınma Bakanlığı'nın desteklediği KİTAL altyapı projesi kapsamında oluşturulan 4G sistemlerinin başta İTÜ olmak üzere çeşitli üniversite ve endüstri kuruluşları tarafından kullanılabilmesi için çalışmalar yürütülmektedir. Eylem: Güçlü olarak belirlenen alanlarda sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda ölçüm sistem ve standartlarının kurulması ve/veya iyileştirilmesi ve kapasitelerinin artırılması Mevcut fiziki araştırma altyapılarının analiz edilerek ihtiyaç duyulan altyapıların geliştirilmesinin teşvik edilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK UME, SSM, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları Gelişme: İhtiyaç doğrultusunda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından teknik mevzuat kapsamında sanayicilerimize yönelik uygunluk değerlendirme kuruluşları arasından onaylanmış kuruluş ataması yapılmaktadır. Ayrıca Standardizasyon ve Uygunluk eğerlendirme Strateji Belgesi taslağı hazırlanmış olup üst yönetimin onayına sunulacaktır. Eylem: Güçlü olduğumuz alanlarda araştırma alt yapı projelerinin yürütülmesi i TÜBİTAK BİLGEM 11 Kalkınma Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü, Üniversiteler, Belediyeler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları Sürekli Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor ()

16 1 - Bölüm 1: UBTYS nın 2015 Yılı Eylem Planında 1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı Gelişme: Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi (GİS) 2023 Projesi kapsamında GİS in yaygınlaşması için ihtiyaç duyulan gömülü bilgisayarlar, geliştirme ortamı altyapısı, eğitim ve hizmetler temin edilmiştir. Gebze Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü ne Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi Laboratuvarı kurulmuştur. Öğrenci ve araştırma görevlilerinin kullanabileceği kullanıcı bilgisayarları, GİS çalışmaları için gömülü bilgisayarlar temin edilmiş ve iki bitirme tezi çalışması başlatılmıştır. Eylem: Türkiye'de laboratuvar/araştırma altyapısı envanterinin çıkarılması ile ihtiyaç duyulan laboratuvar alanlarının ve muhtemel kapasitesinin tespit edilmesi Gelişme: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB, TÜRKAK, TSE, TÜBİTAK, İlgili Kamu Kurum Ve Kuruluşları ile Özel Sektör Kuruluşları Eylem ile ilgili olarak Haziran 2014 tarihilerinde TSE Gebze Kalite Kampüsü nde 1. Ulusal Test ve Muayene Çalıştayı düzenlenmiştir. Türkiye nin kurulu kapasitesinin değerlendirilmesi amacıyla Türkiye Test ve Muayene Hizmetleri Veritabanı yazılımına 2015 yılı Şubat ayında başlanmış olup veritabanının 2016 yılı içerisinde kullanıma açılması planlanmaktadır. Söz konusu veritabanında yer alacak kuruluşlara TÜRKAK üzerinden akreditasyon sorgulaması yapılacak şekilde veritabanı tasarımı yapılmaktadır. Ayrıca İlgili STK'lar ve Kalkınma Bakanlığı nda yer alan altyapı bilgilerinin de paylaşılması talep edilmiş olup cevap beklenmektedir. Burada temel amaç bir test ve muayene envanteri oluşturup sanayicilerin kullanımına açmaktır. Böylece akreditasyona sahip olmayan uygunluk değerlendirme kuruluşlarının da akredite olması sağlanacaktır. Kalkınma Bakanlığı: Üniversitelerde ve kamu kurumlarında araştırma altyapılarına ilişkin envanter çalışması yapılacaktır. Eylem: Ülkemizde sanayiye yönelik laboratuvar altyapısının yeterli olduğu alanlarda atıl kapasitenin ilgililer tarafından kullanılmasını sağlayacak düzenleme ve teşvik mekanizmalarının oluşturulması ile etkin olarak duyurulmasına dönük tedbirlerin alınması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB, İlgili Bakanlıklar, TÜRKAK, TSE, TÜBİTAK, KOSGEB, Üniversiteler, TOBB, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları ile Özel Sektör Kuruluşları, Meslek Örgütleri ve Sivil Toplum Kuruluşları Gelişme: Türkiye nin kurulu kapasitesinin değerlendirilmesi amacıyla Türkiye Test ve Muayene Hizmetleri Veritabanı yazılımına 2015 yılı Şubat ayında başlanmıştır. Yazılımın deneme sürümü kullanıma sunulmuş olup yazılımın genel eksiklikleri üzerine çalışmalar devam etmektedir. Eylem: Türk sanayicisinin uygunluk değerlendirme alanında yurt dışında yaptırmak zorunda kaldığı test ve belgelendirme konusundaki alt yapı eksikliklerinin araştırılarak laboratuvar, makine, araç, gereç ve eğitimli uzman personel ihtiyaçları ile bunların giderilmesine dönük strateji, eylem planı ve teşvik tedbirlerinin tespit edilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TSE Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, AB Bakanlığı, ÇŞB, İlgili iğer Bakanlıklar, TÜRKAK, TÜBİTAK, KOSGEB, Üniversiteler, TOBB, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları ile Özel Sektör Kuruluşları ve Meslek Örgütleri Tamamlanma urumu Tamamlandı (T) evam Ediyor () T Gelişme: 1. Ulusal Test ve Muayene Çalıştayı ile ülkemizde yapılamayan 430 hizmet tespit edilmiştir. Bunlara yönelik Test ve Muayene Hizmetleri Yatırım Planı oluşturulmuş ve bu plan ilgili kurum ve kuruluşlara iletilmiştir. i TÜBİTAK BİLGEM tarafından yürütülecek Güçlü olduğumuz alanlarda araştırma alt yapı projelerinin yürütülmesi eylemi kapsamında yürütülecek çalışmalar: Gerçek zamanlı işletim sistemi teknoloji geliştirme laboratuvarının kurulması (Kalkınma Bakanlığı estekli), Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) kapsamında geliştirilen çözümlerin uygulama, ölçüm ve test edilebildiği bir alt yapı ortamının oluşturulması, Biyometri alanında, kamusal bir araştırma geliştirme uygulama değerlendirme test altyapısının kurulması, ilgili uluslararası kuruluşlarla işbirliğinin sağlanması ve ülkemize akademik, endüstriyel, ekonomik, stratejik katma değerler yaratacak şekilde işlerliğinin gerçekleştirilmesi çalışmaları 12

17 1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler UBTYS kapsamında otomotiv, makine-imalat ile bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar olarak belirlenmiştir. Bu alanlara yönelik geliştirilen programlar aşağıda sunulmaktadır. A. Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlara Yönelik TÜBİTAK estekleri TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı 1 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe giren TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı kapsamında belirlenen öncelikli alanlarda çağrıya çıkılarak Ar-Ge ve yenilik projelerinin harcamalarına geri ödemesiz (hibe) destek sağlanması amaçlanmaktadır. Program kapsamında sağlanacak desteğin teknolojik yeterlilik ve bilgi birikiminin artırılmasında, mevcut yeteneklerin farklı alanlarda da değerlendirilmesinde ve özgün teknolojilerin geliştirilmesinde ivme kazandırıcı ve yönlendirici bir etken olması hedeflenmektedir. Programda uygulanan destek oranı her dönem için sabit olup büyük ölçekli kuruluşlar için %60, KOBİ ler için %75 tir yılında başlayan bu program kapsamında 2015 yılı Kasım ayı sonu itibarıyla toplamda 123 çağrıya proje önerisi sunulmuştur. Bu önerilerden 456 sı Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda açılan 37 çağrıya yapılmış olup çağrı bilgileri Tablo 2 de verilmektedir. Tablo 2. TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Kapsamında Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlara İlişkin Veriler Öncelikli Alan Alt Alan Çağrı Sayısı Proje Öneri Sayısı Kabul Edilen Proje Sayısı TÜBİTAK Tarafından estek Kapsamına Alınan Harcama Tutarı**** Toplam Hibe estek**** 2012 Çağrıları Makine- İmalat Otomotiv BİT Mekatronik ,4 9,8 Takım Tezgahları ,2 4,4 Hibrit-Elektrikli Araç ,3 4,3 Yenilikçi Araç ,5 8,3 Gömülü Sistemler ve Entegre evreler ,2 25,4 Toplam ,6 52, Çağrıları BİT Mobil İletişim - Yazılım/onanım Uygulamaları ,5 8,7 Toplam ,5 8, Çağrıları Makine- İmalat BİT İmalat teknolojileri ,2 0,1 Kalıp Tasarımı ,3 0,2 Akışkan Gücü* 6 44 * * * Mobil İletişim ,3 1,7 Mikro/Nano Elektro-Mekanik Sistemler (MEMS) Toplam ,8 2 13

18 1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef OdaklıYaklaşımlar Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Tablo 2. TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri estekleme Programı Kapsamında Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlara İlişkin Veriler (evamı) Öncelikli Alan Alt Alan Çağrı Sayısı Proje Öneri Sayısı Kabul Edilen Proje Sayısı TÜBİTAK Tarafından estek Kapsamına Alınan Harcama Tutarı**** Toplam Hibe estek**** Robotik ve Mekatronik Sistemler 1 ** ** ** ** Bulut Bilişim 1 ** ** ** ** BİT Mobil İletişim Teknolojileri Genişbant Teknolojileri 2 ** ** ** ** 1 ** ** ** ** Gömülü Yazılımlar 1 ** ** ** ** Takım Tezgahları ve Aparatları 2 ** ** ** ** 2015 Çağrıları*** Makine- İmalat Fabrika Otomasyon Teknolojileri Robotik ve Mekatronik 1 ** ** ** ** 1 ** ** ** ** İmalat Teknolojileri 1 ** ** ** ** Otomotiv öküm Teknolojileri Malzeme Teknolojileri Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araç Teknolojileri Elektronik Kontrol Üniteleri Araç Bileşenlerinin Üretimi 3 ** ** ** ** 1 ** ** ** ** 1 ** ** ** ** 1 ** ** ** ** 1 ** ** ** ** 18 * Çağrılar 19 Ocak 2015 tarihinde kapanmış olup değerlendirme süreçleri devam etmektedir. ** 2015 yılında açılan 21 çağrı 14 Aralık 2015 tarihine, 5 çağrı 21 Aralık 2015 tarihine ve 3 çağrı 31 Aralık 2015 tarihine kadar açık kalacak olup başvurular bu tarihlere kadar sürecektir. *** 30 Kasım 2015 itibarıyla **** 2015 yılı sabit fiyatlarıyla (Milyon TL) 2015 yılında Kasım ayı sonu itibarıyla program kapsamında 29 çağrı açılmış olup bunlardan 18 i Ar- Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlardadır. BİT alanında 6, makine-imalat alanında 8 ve otomotiv alanında 4 çağrı açılmıştır yılında açılan 21 çağrı 14 Aralık 2015 tarihine, 5 çağrı 21 Aralık 2015 tarihine ve 3 çağrı 31 Aralık 2015 tarihine kadar açık kalacak olup başvurular bu tarihlere kadar sürecektir. TÜBİTAK 1511 Programı kapsamında bundan sonraki süreçte Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda çıkılacak çağrılar konusunda araştırmacılarımıza yol göstermesi amacıyla yılları arasında açılacak çağrı konuları taslağı oluşturulmuştur. Oluşturulan taslak listeler Tablo 3, Tablo 4 ve Tablo 5 te sunulmakta olup, listede yer alan konular veya içerikler dönemsel değerlendirmeler sonucu revize edilecek ve listeye eklemeler ya da listeden kısmi çıkarmalar yapılabilecektir. 14

19 1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef OdaklıYaklaşımlar Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Tablo Yılları Arası Otomotiv Alanı TÜBİTAK 1511 Çağrı Planı Teknoloji Alanı Malzeme Teknolojileri Kauçuk Üretim Teknolojileri Metal Alaşımların Üretim Teknolojileri Polimer Kompozit Üretim Teknolojileri Hibrit/Sandviç Kompozit Üretim Teknolojileri Termoset/ Termoplastik Prepreg/Preform Üretim Teknolojileri Araç/Komponent Üretim Teknolojileri Yerli ve Özgün Üretim Teknolojileri Simülasyon Teknolojileri Konsept Araç Tasarımları Hafif ve ayanıklı Araç/ Komponentler Gömülü Sistemler Elektronik Kontrol Üniteleri V2X Ürün ve Teknolojileri V2X Haberleşme Katmanları Algılama ve İşleme Sistemleri İnsan - Makina Etkileşim Bileşenleri Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araç Teknolojileri Elektrik Motoru ve Sürücüsü Batarya ve Enerji Yönetim Sistemleri Güç Yönetim Sistemleri İçten Yanmalı Motor Teknolojileri Hibrit Araçlara Yönelik Yenilikçi İçten Yanmalı Motorlar Üretim Sistemleri Modüler ve Esnek Sistemler Tablo Yılları Arası Makine-İmalat Alanı TÜBİTAK 1511 Çağrı Planı Teknoloji Alanı Robotik ve Mekatronik Endüstriyel Seri Robotlar CNC İşleme Merkezi Servo Motor Teknolojileri Kontrol Sistemlerine Yönelik Sensörler Çok Eksenli Hareket Kontrolörü İmalat Teknolojileri Hızlı Prototipleme ve Üç Boyutlu Yazıcılar Şekillendirme ve Birleştirme Teknolojileri Esnek ve Akıllı İmalat Sistemleri Elektronik Sektöründe İmalat Teknolojileri Çok Modüllü İmalat Sistemleri Takım Tezgahları ve Aparatları Lazer Teknolojileri ve Bileşenleri Yenilikçi Pres Sistemleri İleri üzey Takım Tezgahları Akışkan Gücü Sistemleri Güç Transfer Üniteleri Akış Kontrol Elemanları ve Şartlandırıcılar Fabrika Otomasyon Teknolojileri Gerçek Zamanlı Ölçüm Sistemleri Güvenli İmalat Hatları Akıllı epolama ve Taşıma Sistemleri Kalıp Tasarımı ve İmalatı İleri Kalıp Teknolojileri öküm Teknolojileri emir-çelik ve emir ışı Metaller 15

20 1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef OdaklıYaklaşımlar Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Tablo Yılları Arası BİT Alanı TÜBİTAK 1511 Çağrı Planı Teknoloji Alanı Genişbant Teknolojileri (Kablolu/Kablosuz İletişim Teknolojileri, IP teknolojileri dahil) Karşılıklı Bağımlı Altyapı Sistemleri Yeni Nesil İnternet Teknolojileri Akıllı Optik ve Kablosuz Ağ Teknolojileri Yenilikçi Fiber Teknolojiler Genişbant Kablosuz Ağ Teknolojileri Bulut Bilişim (Sanallaştırma dahil) Altyapı Teknolojileri Sektörel Uygulamalar ve Hizmetler Büyük Veri İşleme Sanallaştırma Bulut Üzerinden ve Bulutlar Arası İletişim Teknolojileri Gömülü Sistemler (Makineden makineye dahil) Yazılım ve Tasarım Araçları Çeşitli Sektörlere Yönelik Gömülü Sistemler ve Uygulamaları Haberleşme Sistemleri Akıllı Enerji Yönetimi Taşınabilir Uygulamalara Yönelik Gömülü Sistemler Mobil iletişim teknolojileri Yüksek ve üşük İrtifa Platformu Haberleşme Sistemleri Yenilikçi Mobil Heterojen Ağ Teknolojileri Mobil Cihazlara Yönelik Ağ Teknolojileri Bilgi Güvenliği (Siber güvenlik ve Kriptoloji dahil) Yerli Güvenlik Yazılımları Mobil Cihaz ve Uygulamalarda Güvenlik Sistemleri Micro/Nano/Opto- Elektronik Teknolojileri (MEMS, NEMS, MOEMS) ve Yarı iletken teknolojileri Havacılık ve Uzay Sektörüne Yönelik MEMS Tabanlı Sistemler Kızılötesi edektör izinleri MEMS/NEMS Tabanlı Biyolojik ve Kimyasal Sensör ile Eyleyici Sistemler Mobil uygulamalar Yeni Nesil Mobil Uygulama Geliştirme Araçları Robotik ve Mekatronik Sistemler Sektörel Robotik Uygulamalar İnsansı Robotlar Açık kaynak yazılımlar Sektörel İş Zekası ve İş Akış Araçları Veri madenciliği ve veri depolama Sağlık Verilerine Yönelik Veri Madenciliği Uygulamaları Ekran Teknolojileri Ekran Üretim Teknolojileri ve Makineleri TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri estekleme Programı TÜBİTAK 1003 Programı nın amacı, UBTYS çerçevesinde belirlenecek konularda sonuç odaklı, izlenebilir hedefleri olan, ilgili bilim ve teknoloji alanlarının dinamiklerini gözeten yurt içi Ar-Ge projelerini desteklemek ve bu projeler arasında eşgüdüm sağlamaktır yılında başlayan bu program kapsamında 2015 yılı Kasım ayı sonu itibarıyla toplamda 119 çağrıya proje önerisi sunulmuştur. Bu önerilerden i Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda açılan 30 çağrıya yapılmış olup çağrı bilgileri Tablo 6 da verilmektedir. 16

21 1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef OdaklıYaklaşımlar Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Tablo 6. TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri estekleme Programı Kapsamında Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlara İlişkin Veriler Yıl Öncelikli Alan Alt Alan Çağrı Sayısı Önerilen Proje Sayısı Kabul Edilen Proje Sayısı Toplam Proje Bütçesi*** Toplam Aktarılan Tutar*** 2012 Çağrıları Otomotiv BİT Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araç Teknolojileri Fatih Projesi Bilgi ve İletişim Teknolojileri ,7 5, ,6 2,6 Toplam ,3 7, Çağrıları BİT Mobil İletişim Teknolojileri Fatih Projesi Bilgi ve İletişim Teknolojileri ,5 1, ,8 0,5 Grafen ,7 1,8 İnsan Beyni ,8 2,8 Toplam ,8 6, Çağrıları BİT Otomotiv Mobil İletişim Teknolojileri Elektronik MEMS ve Akıllı Ekranlar ,6 0, ** ** Elektrik-Elektronik ** İçten Yanmalı Motor Teknolojileri Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araç Teknolojileri ** ** Toplam Elektronik MEMS ve Akıllı Ekranlar ** Elektrik-Elektronik ** Bilgi Güvenliği 1 24 ** 2015 Çağrıları* BİT Mikro/Nano/Opto- Elektronik Teknolojileri (MEMS, NEMS, MOEMS) Ve Yarı İletken Teknolojileri 1 15 ** eğerlendirme süreci devam etmektedir. Bulut Bilişim 1 61 ** Genişbant Teknolojileri 1 17 ** Fotonik 1 60 ** 17

22 1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef OdaklıYaklaşımlar Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Tablo 6. TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri estekleme Programı Kapsamında Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlara İlişkin Veriler (evamı) 2015 Çağrıları* Otomotiv Makine- İmalat Malzeme Teknolojileri 1 45 Batarya 1 24 eğerlendirme ** Teknolojileri süreci devam etmektedir. Makine Tasarımı 1 16 ** Otomasyon Teknolojileri 1 23 ** ** Toplam * 30 Kasım 2015 itibarıyla ** Onaylı bütçe kesinleşmemiştir. *** 2015 yılı sabit fiyatlarıyla (Milyon TL) 2015 yılında Kasım ayı sonu itibarıyla program kapsamında 39 çağrı açılmış olup bunlardan 11 i Ar- Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlardadır. BİT alanında açılan 7 çağrıya 204 öneri, otomotiv alanında açılan 2 çağrıya 69 öneri ve makine-imalat alanında açılan 2 çağrıya 39 öneri alınmıştır. BİT alanında 5 projenin desteklenmesine karar verilmiş olup, alınan önerilerin değerlendirme süreci devam etmektedir. TÜBİTAK 1003 Programı kapsamında bundan sonraki süreçte Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda çıkılacak çağrılar konusunda araştırmacılarımıza yol göstermesi amacıyla yılları arasında açılacak çağrı konuları taslağı oluşturulmuştur. Oluşturulan taslak listeler Tablo 7, Tablo 8 ve Tablo 9 da sunulmakta olup, listede yer alan konular veya içerikler dönemsel değerlendirmeler sonucu revize edilecek ve listeye eklemeler ya da listeden kısmi çıkarmalar yapılabilecektir. Tablo Yılları Arası Otomotiv Alanı TÜBİTAK 1003 Çağrı Planı Teknoloji Alanı Malzeme Teknolojileri Metal Alaşımlar Yeni Nesil Yüksek Mukavemetli Çelikler Mühendislik Plastikleri Akıllı Malzemeler ve Nanoteknoloji Uygulamaları Enerji ve Maliyet Etkin Malzeme Teknolojileri Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araç Teknolojileri İçten Yanmalı Motor ve Sürücü Teknolojileri Araç inamiği ve Kontrolü Batarya Teknolojileri İleri Batarya Teknolojileri Şarj Ekosistemi Teknolojileri Tablo Yılları Arası Makine-İmalat Alanı TÜBİTAK 1003 Çağrı Planı Teknoloji Alanı Makina Tasarımı Mikro İşleme Teknolojileri İleri Tasarım ve Algoritmalar Robotik ve Mekatronik Seri Üretim Hatlarında Gömülü Sistemler Robot Tasarımı ve Mimarisi Otomasyon Teknolojileri Üretim Yöntemleri ve İmalat Teknolojileri Akıllı İmalat Tasarımları İleri Kontrol Sistem Tasarımları Nano-İmalat Teknolojileri 18

23 1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef OdaklıYaklaşımlar Kapsamında Türkiye deki iğer Gelişmeler Tablo Yılları Arası BİT Alanı TÜBİTAK 1003 Çağrı Planı Teknoloji Alanı Gömülü Sistemler (Makineden makineye dahil) İşlemci Mimarileri Kullanıcı Arayüzleri Araçlar ve Güvenilirlik Haberleşme Teknolojileri Gömülü Yazılımlar Bilgi Güvenliği (Siber güvenlik ve Kriptoloji dahil) Sürdürülebilir Bilgi ve Ağ Teknolojileri Siber Güvenlik Kriptoloji Akıllı Sistem ve Ortamlarda Güvenlik Teknolojileri Elektronik Hizmetlerde Güvenlik Micro/Nano/Opto- Elektronik Teknolojileri (MEMS, NEMS, MOEMS) ve Yarı iletken teknolojileri Enerji Üretebilen MEMS Cihazlar Yarı İletken Teknolojileri Ataletsel Ölçüm Birimleri (IMU) MEMS/NEMS Tabanlı Sensörler ve Yonga-Üstü- Laboratuvar Analiz Sistemleri Minyatür MEMS Anten izileri Bulut Bilişim (Sanallaştırma dahil) Büyük Veride Yenilikçi Araştırmalar Büyük Veri ve Veri Güvenliği Bulut Bilişim Mimarileri Birlikte Çalışabilirlik Performans Artırmaya Yönelik Araştırmalar Genişbant Teknolojileri (Kablolu/Kablosuz İletişim Teknolojileri, IP teknolojileri dahil) Yeni Nesil Ağ Teknolojileri Geleceğin İnterneti Nano-İletişim Teknolojileri Karşılıklı Bağımlı Altyapı Sistemleri Veri İşleme Teknolojileri Açık kaynak yazılımlar Yenilikçi Açık Kaynak Yazılımlar Orta Katman Yazılımlar Veritabanı ve Veritabanı Yönetim Sistemleri İleri Yazılım Mühendisliği Araç ve Yöntemleri Arayüz ve estek Sistemleri Veri madenciliği ve veri depolama Yenilikçi Bilgi Keşif Yöntemleri Yenilikçi Veritabanı Yönetim Sistemleri Mobil iletişim teknolojileri Nesnelerin İnterneti Kapsamında M2M Uygulamalarına Yönelik Araştırmalar İçerik Bilinçli Ağ Teknolojileri Robotik ve Mekatronik Sistemler Yeni Nesil Robotik Sistemler İnsan Makina Etkileşimi İleri üzey Robotik Araştırmalar e-öğrenme Teknolojileri Yenilikçi, İnteraktif Eğitim Teknolojileri Fotonik Yeni Nesil Fotonik Araştırmaları Ekran Teknolojileri Yenilikçi Ekran Teknolojileri Kuantum hesaplama Kuantum Hesaplama ve Uygulamaları 19