KOROZYONDAN KORUNMA TEMEL ĠLKELERĠ

Transkript

1 KOROZYONDAN KORUNMA TEMEL ĠLKELERĠ 1

2 METALİK KAPLAMALARLA KOROZYONDAN KORUNMA Metalik kaplamalar, üzerinde kaplandıkları metali ortamın etkisinden iki ayrı şekilde korurlar: Kaplama metali ortama daha dayanıklıdır. Kaplama metali alt metale tercihli olarak çözünür ve kendisi harcayarak alt metali korur. Bu iki koruma yönteminin temel prensipleri birbirinden farklıdır 2

3 METALİK KAPLAMALARLA KOROZYONDAN KORUNMA ORTAMA DAHA DAYANIKLI KAPLAMA Bakırın altına veya gümüģle çelik saçın kurģun veya krom ile (nikel-krom bileģik tabakası olarak) kaplanması ortama daha dayanıklı korumaya en yaygın örneklerdir. 3

4 METALİK KAPLAMALARLA KOROZYONDAN KORUNMA Burada temel ilke kaplama metalinin kaplanan metale göre ortamdan daha az etkilenmesidir. Örneğin; altın, korozyona karģı en dirençli metal kaplama türleri arasındadır. Örneğin; krom, yüzeyinde oluģan pasif tabakanın etkinliği ile yüksek koruyucu niteliğe sahiptir 4

5 METALİK KAPLAMALARLA KOROZYONDAN KORUNMA Bu tip kaplamaların zayıf tarafı ise yüzeylerinde mevcut süreksizlikler (gözenek, çizik v.b.) altında meydana gelen alt metalin tercihli olarak çözünmesidir. Bu tip kaplamalar temelde yüzeyini örttükleri metalden daha asildirler. Yüzeylerindeki süreksizlikler bölgesel galvanik hücrelerin meydana gelmesine sebep olurlar 5

6 METALİK KAPLAMALARLA KOROZYONDAN KORUNMA Tüm kaplama yüzeyinde meydana gelen katodik reaksiyon için elektronlar alt metalin açığa çıktığı bölgelerden sağlanmak zorundadır. Bu noktalarda Ģiddetli korozyon oluģur oyuklar, delinmeler meydana gelir. 6

7 METALİK KAPLAMALARLA KOROZYONDAN KORUNMA Bazı durumlarda korozyon ürünleri süreksizlikleri engelleyip korozyonu yavaģlatabilir. 7

8 METALİK KAPLAMALARLA KOROZYONDAN KORUNMA Temelde alt metali koruma amacıyla yapılan bu tip kaplamalarda kaplama kalitesinin yüksekliği korumayı birinci derecede etkileyen faktördür. Aksi halde kaplanan metal korunacağı yerde hızlı olarak tahribatların en tehlikelisi olan, bölgesel tahribata uğrar. Bu tip kaplamalara kaplamanın davranışına göre KATODĠK kaplamalar da denir. 8

9 KENDĠSĠNĠ HARCAYARAK ALT METALĠ KORUYAN KAPLAMALAR Korozyondan korunmada en yaygın kullanılan kaplamalar; üzerine kapladıkları metalden daha aktif olan kaplama türleridir. Çinko, kadmiyum kaplamalar en önemli örneklerdir. Bazı koģullarda çelik üzerine kaplanan aluminyum ve kalay da aynı Ģekilde davranırlar 9

10 KENDĠSĠNĠ HARCAYARAK ALT METALĠ KORUYAN KAPLAMALAR Kaplama metali genelde ortama karģı alt metalden daha dayanıklıdır. Fakat aynı zamanda daha aktif olduğu için alt metalin açığa çıktığı fiziksel süreksizliklerin bulunduğu noktalarda kendisini feda ederek, yani çözünerek, koruma görevini gerçekleģtirir. 10

11 KENDĠSĠNĠ HARCAYARAK ALT METALĠ KORUYAN KAPLAMALAR Kaplama metali çözünen, yani anot (elektron veren), alt metal ise çözünmeyen, yani katot olarak davranır. 11

12 KENDĠSĠNĠ HARCAYARAK ALT METALĠ KORUYAN KAPLAMALAR Bu tip kaplamalara koruma mekanizması korunacak metalin katot yani elektron alan olarak davranmasını gerektirdiği için koruma katodik koruma olarak bilinir. 12

13 KENDĠSĠNĠ HARCAYARAK ALT METALĠ KORUYAN KAPLAMALAR Kaplama metalinin ortama daha dayanıklı olmasına rağmen alt metale tercihli olarak çözünmesi kavramları termodinamik olarak birbirine zıt gibi gözükmektedir 13

14 KENDĠSĠNĠ HARCAYARAK ALT METALĠ KORUYAN KAPLAMALAR Kaplama metalini ortama daha dayanıklı kılan unsur oksidasyon ürünleridir (oksit filmleri). Örneğin çinko yüzeyinde bileşik bir katman, alüminyum veya kalay yüzeyindeki oksit filmi bu direncin nedenidir. 14

15 KENDĠSĠNĠ HARCAYARAK ALT METALĠ KORUYAN KAPLAMALAR Korozyon ürünlerinin boşlukları doldurarak korozyon hızını azaltmalarına bu tip kaplamalarda da rastlanır. 15

16 KENDĠSĠNĠ HARCAYARAK ALT METALĠ KORUYAN KAPLAMALAR Anodik kaplamaların alt metalin açığa çıkan bölümlerini koruma etkinliği ortama da bağlıdır. 16

17 METALĠK KAPLAMALAR Uygulamada metalik kaplamalar yalnız korozyondan korunma amacı ile dahi yapılmış olsalar bile diğer önemli bazı amaçlara da hizmet ederler: Dekoratif görünüşü çekici kılarlar. 17

18 Kaplama dekoratif görünüşü çekici kılarlar 18

19 Kaplama dekoratif görünüşü çekici kılarlar 19

20 20

21 21

22 22

23 23

24 24

25 25

26 26

27 27

28 28

29 METALĠK KAPLAMALAR Yüzeye değişik özellikler kazandırırlar (sertlik, elektriksel iletkenlik v.b.) Yüzeyin bazı bölümlerini bir başka yüzey işlem sırasında maskelerler. 29

30 METALĠK KAPLAMALAR Bazı kaplamalar dekoratif çekicilik vermek için yapılmış olmalarına karşın kendi korozyonları önemli bir sorun haline gelebilir. 30

31 ÇOK KATLI KAPLAMALAR Koruma prensiplerinden katodik koruma yolu ile koruma çok katlı katmanların kullanımında temel prensibi oluģturur. 31

32 ÇOK KATLI KAPLAMALAR Bu tip korumaya en yaygın örnek olarak mikroçatlaklı veya mikrogözenekli krom ve çift tabaka nikel (üstte parlak, altta yarı parlak) ile kaplanmış çelikler gösterilebilir. 32

33 METALĠK KAPLAMALAR Metalik kaplamaların bileģimleri, yapıları, içerlerinde bulunan organik, inorganik veya metalik safsızlıklar korozyon dirençlerine etki eder. 33

34 METALĠK KAPLAMALAR Çinko kaplama sıcak daldırma veya elekrolitik yöntem ile yapılabilir. Sıcak daldırmada eğer ergimiģ çinko banyosuna alüminyum (0.15 ~ 0.25%) katılmamıģ ise kaplama genel olarak bir çinkodemir alaģımı katmanları Ģeklinde elde edilir. 34

35 METALĠK KAPLAMALAR Malzeme kaplamadan sonra uzun süre yüksek sıcaklıkta tutulursa tüm katman bir demir-çinko alaģımı haline dönüģtürülebilir. 35

36 METALĠK KAPLAMALAR Kaplama tabakası demirden farklı olarak çinko banyosunda bulunan diğer alaģım elementlerini de içerir. 36

37 METALĠK KAPLAMALAR Elektrolitik çinko kaplama ise, eğer malzeme iģlem sırasında veya sonra ısınmaya maruz kalmamıģ ise genel olarak kaplama tabakası saf çinkodur. 37

38 KAPLAMA ġeçġmġ Metalik kaplamalarla korunmada kaplama türü seçiminde aşağıda sıralanan faktörlere dikkat edilir. Seçim sırasında, ekonomik faktörler de çok önemli yer tutar. Ortam Ömür Dekoratif etki Alt metal Parçanın şekli ve boyutu Sonra uygulanacak imalat yöntemleri Mekanik faktörler 38

39 METALĠK KAPLAMALAR ORTAM Malzemenin kullanılacağı ortam dikkate alınarak önce uygun olmayan kaplama türleri elenir. Geri kalanlar arasından en uygun seçiminde ise diğer faktörleri sırası ile dikkate almak gerekir 39

40 METALĠK KAPLAMALAR ÖMÜR Metal kaplanmıģ parçanın kabul edilebilir kullanım ömrü için; kaplama türü ve kalınlığı seçimde önemli bir faktördür. 40

41 METALĠK KAPLAMALAR ÖMÜR Uzun bir servis ömrüne sahip olması gereken parça daha dayanıklı fakat pahalı bir kaplama metali ile kaplanabilir veya daha ucuz bir kaplama metalinin daha kalın olarak kaplanması tercih edilebilir 41

42 METALĠK KAPLAMALAR DEKORATĠF ETKĠ Korozyondan koruma amacı ile yapılmıģ olsa dahi metalik kaplamaların dekoratif etkisinin de özellikle ticari açıdan önemi büyüktür. 42

43 METALĠK KAPLAMALAR ALT METAL Alt metal kaplama metalinin seçiminde çok önemli bir faktördür. Alt metalin uygulanmak istenilen kaplama türü ile uyumlu olmadığı hallerde ara kaplama yapılarak bu sorun halledilebilir. 43

44 METALĠK KAPLAMALAR Önce bakır kaplanan parça sonra emniyetli olarak nikel banyosunda nikel kaplanabilir 44

45 METALĠK KAPLAMALAR ġekġl ve BOYUT FAKTÖRÜ Parçanın Ģekli ve boyutu kaplama metalinin seçiminden çok kaplama yöteminin seçimi etkiler. 45

46 METALĠK KAPLAMALAR ġekġl ve BOYUT FAKTÖRÜ Örneğin büyük yapılar sıcak daldırma ile alüminyum kaplanamıyacakları için, kaplama türü alüminyum ise, kaplama, sıcak metal püskürtülerek arazide yerinde gerçekleģtirilebilir 46

47 METALĠK KAPLAMALAR Parçaların hatasız ve öngörülen minimum kalınlıkta metal ile kaplanmasında; boyut ve Ģekil önemli bir faktördür 47

48 METALĠK KAPLAMALAR UYGULANACAK ĠMALAT YÖNTEMLERĠ Metal kaplı parçalara daha sonra uygulanacak imalat yöntemleri kaplama türü ve metodunun seçiminde etkendir. Parçalar kesilerek, mekanik Ģekil verilerek, kaynak, perçinle veya vida-somun ile birleģtirilerek kullanılırlar. Kaplandıktan sonra kesilecek parçada kaplama metali anodik türde ise, kesme sonucu ortaya çıkan alt metali birçok halde korozyondan korur. 48

49 METALĠK KAPLAMALAR UYGULANACAK ĠMALAT YÖNTEMLERĠ Kırılgan kaplamalar ise (krom-nikel) alaģım tabakalı sıcak kaplanmıģ çinko gibi, mekanik deformasyonla çatlayabilir, dökülebilir ve koruyucu niteliklerini yitirebilirler. 49

50 METALĠK KAPLAMALAR MEKANĠK FAKTÖRLER Kaplama türü seçiminde özellikle kaplanacak metalin servis sırasında karģılaģacağı dinamik veya statik gerilimlerin bilinmesi gerekir. Belirli mukavemetteki bir metal sıcak çinko kaplama iģlemi sırasında tavlanarak bu özelliğinin bir kısmını, kabul edilmeyecek oranda yitirebilir. 50

51 METALĠK KAPLAMALAR MEKANĠK FAKTÖRLER Aynı Ģekilde yüksek mukavemetli çeliklerin metallerle kaplanması sırasında asit çözeltilerle teması yüzeyinde hidrojen çıkıģı metal bünyesine hidrojen girmesine ve hidrojen gevrekliği nedeni ile kırılmasına neden olabilir. 51

52 METALĠK KAPLAMALAR METALĠK KAPLAMANIN KOROZYON DĠRENCĠNE ETKĠSĠ Metalik kaplamalarla sağlanmak istenilen korozyon direncinin optimum olması için aģağıda sıralanan faktörleri ve bunların birbirleri ile olan iliģkilerini almak gerekir. Metalik malzemenin kullanılacağı ortam Metalik malzemenin üzerine kaplanacağı metal Metalik kaplamanın türü Metalik kaplamanın uygulama türü Metalik kaplamanın altında veya üstünde baģka kaplamanın bulunup bulunmadığı 52

53 METALĠK KAPLAMALAR METAL YÜZEYLERĠNĠN KAPLAMAYA HAZIRLANMASI Türü ne olursa olsun bir metal kaplama iģleminin baģarısı kaplanacak parçanın yüzeyinin temizliği ve kaplamaya hazırlanma derecesi ile doğru orantılıdır. Genelde metal kaplama iģlem zincirinin en zayıf halkası temizlik halkasıdır. 53

54 METALĠK KAPLAMALAR METAL YÜZEYLERĠNĠN KAPLAMAYA HAZIRLANMASI Temizlik kaplama iģleminin baģarı anahtarıdır. Yüzey hazırlama iģlemleri, metal kaplanacak yüzeyin kaplama iģleminin gerektirdiği oranda; yağ, kir ve korozyon ürünü ile diğer istenmiyen maddelerden temizlenmesi yüzeyin istenilen parlaklığa getirilmesi bazen de yüzeydeki deforme olmuģ üst tabakanın dağlanarak ortadan kaldırması kademelerinin birden fazlasını kaplar 54

55 METALĠK KAPLAMALAR Metal yüzeyinde diğer imalat iģlemlerinden kalan safsızlıklar ve metalin korozyonu sonucu oluģan tabakalar mekanik, ısıl veya kimyasal yolla temizlenir. Mekanik temizleme iģlemleri Çekiçleme, kazıma, tel fırça ile temizleme, aģındırma, tazyikli hava ile aģındırıcı püskürtme, santrifüj raspası, parlatma iģlemleri Isıl Temizleme Alevle temizleme, endüksiyonla temizleme Kimyasal Temizleme Sülfürit asit, hidroklorik asit ve diğer kimyasal bileģiklerle temizleme. Yüzey oksitleri redükleyici gazlı atmosferde redüklenerek de temizlenebilirler. Metal yüzeyindeki yağ ve kirler genelde kimyasal yolla temizlenir. 55

56 METALĠK KAPLAMALAR Bazı özel yöntemlerde yağ ve kirlerin yüksek sıcaklıkta temizlenmesine de rastlanır. 1. Organik Çözücülerde Temizleme 2. Genelde hidrokarbon veya klorlü hidrokarbonlar kullanılır. 3. Alkalilerle Temizleme 4. Bu çözeltiler sabun ve sentetik yüzey maddeler yanında alkali fosfat ve silikatlar ile sodyum ve potasyum hidroksit de içerirler. 5. Emülsiyon Temizleyiciler 6. Sulu bir sabun çözeltisi içinde organik çözücü emülsiyonundan oluģur. Daha önceki iki temizleme yönteminin karıģımıdır. 7. Buharla Temizleme 8. Az miktarda temizleyici solvent içeren buhar da temizleme amacı ile kullanılır. 9. Elektrokimyasal Temizleme 10. Malzeme uygun çözelti içinde anot yapılıp yüzeyinde oksijen, katot yapılıp yüzeyinde hidrojen gazı çıkıģı sağlanarak temizleme yapılır. 56

57 METALĠK KAPLAMALAR Endüstriyel uygulamada önem kazanmıģ metal kaplama yöntemleri: Fiziksel Metodlar Sıcak Daldırma Yayınma ile kaplama Vakum kaplama Katodik saçınım Ġyon kaplama Ġyon aģılama Mekanik Metodlar Metal giydirme (cladding) Sıcak püskürtme Kimyasal Metodlar 57

58 KLADING UYGULAMALARI 58

59 KLADING (CLADDING) UYGULAMALARI 59

60 KLADING (CLADDING) UYGULAMALARI 60

61 ALUMĠNYUMLA FARKLI KAPLAMA UYGULAMALARI 61

62 7075 SERĠSĠ ALAġIMLARIN EKSTRUZYONDA ġekġllendġrġlmesġ PROFĠL ÖRNEĞĠ 62

63 7075 SERĠSĠ ALAġIMLARIN ġekġllendġrġlebġlġrmesġ Şekil 68. Haddelemenin şematik gösterimi 63

64 METALĠK KAPLAMALAR Yüksek sıcaklıkta uygulanan metodlar - Kimyasal indirgeme ile DüĢük sıcaklık metodları - Kimyasal indirgeme - sementasyon - akımsız kaplama Elektrokimyasal Metodlar Elektrokaplama ( Elektrokimyasal kaplama ) 64

65 METALĠK KAPLAMALAR Bu sıralama özellikle fiziksel-mekanik açısından mutlak değildir. Elde edilen kaplamanın mekanik olarak alt yüzeye bağlanması olayı yalnız sıcak püskürtmede değil vakum, ion kaplama yöntemlerinde de mevcuttur. Sıcak püskürtülen alüminyum ise, ısıl iģlem uygulaması ile, kaplanan metale yayınarak mekanik değil fiziksel bir bağ da oluģturabilir. 65

66 METALĠK KAPLAMALAR Metal kaplama yöntemleri arasında önem sıralaması yapmak yerine uygulamadaki ekonomisini belirlemek daha doğru olur. Sıcak daldırma yöntemi bu açıdan en yaygın ve en ekonomik yöntem olarak gösterilebilir. Bunu elektrokimyasal yöntemler takip eder. Elektrokimyasal yöntemlerin maliyeti çok geniģ sınırlar arasında değiģebilir. Maliyet yalnız kaplanan metalin türüne değil, kaplama yöntemine de bağlıdır. 66

67 METALĠK KAPLAMALAR Sıcak püskürtme yüksek tonajda malzemelerin yerinde metal kaplanmasıda rakipsiz bir yöntemdir. Vakum kaplama da yaygın kullanılmaktadır. Diğer yöntemlerden yayınma ile kaplama genelde yavaģ bir yöntem olmakla birlikte özel uygulama sahaları bulmuģtur. 67

68 METALĠK KAPLAMALAR Diğer yöntemlerin ekonomik önemi çok büyük olmakla beraber özellikle modern kaplama yöntemleri gelecek vadetmektedirler. Ayrıca bu yöntemlerle elde edilen kaplama tür ve Ģekillerini diğer yöntemlerle elde etmek güç veya imkansızdır. Özellikle yüksek teknoloji uygulamaları bu tip yöntemlerin, kitlesel olmakla birlikte, ekonomik boyut açısından önemini arttıracaktır. 68

69 BELLĠ BAġLI METALĠK KAPLAMA YÖNTEMLERĠ 69

70 SICAK DALDIRMA YÖNTEMĠ En yaygın, en ucuz metal kaplama yöntemlerinden olan sıcak daldırma özellikle çeliğe, çinko, alüminyum, kurģun, bakıra kalay kaplamada kullanılır. Ergime sıcaklığı nispeten düģük olan metallerin kaplanmasında uygulanır 70

71 71

72 72

73 73

74 74

75 75

76 KALAY KAPLAMALAR 76

77 KALAY KAPLAMALAR 77

78 78

79 SICAK DALDIRMA YÖNTEMĠ Kaplanacak metal ile kaplama metali arasındaki reaksiyon alaģım tabakaları oluģturur, Kaplama metali ile alt metal arasında iyi bir fiziksel bağlantı sağlanır. Fakat birçok halde yüzeydeki saf metal ile alttaki alaģım tabakasının özelliklerinde farklılık gözlenir. 79

80 SICAK DALDIRMA YÖNTEMĠ Genelde metalik kaplamalar kaplandıkları metalden daha yumuģaktırlar. Kaplama sırasında metalin yüksek sıcaklığa maruz kalması mukavemetin azalmasına da neden olabilir. 80

81 SICAK DALDIRMA YÖNTEMĠ ErgimiĢ metal banyosuna katılan alaģım elementleri alaģım tabakasını ortadan kaldırabilir veya çok azaltabilir. Çinko banyolarında alüminyum (% ) alüminyum banyolarında silisyum (%3) ilavesi ile mekanik Ģekil verilmeye daha müsait levha, Ģerit kaplamaları yapılır. 81

82 SICAK DALDIRMA YÖNTEMĠ Sıcak daldırma küçük-büyük kesikli veya devamlı (kontinü) olarak uygulanabilir. Günümüzde tel, levha, Ģerit kaplamada sıcak daldırma yöntemi önemli yere sahiptir. 82

83 SICAK DALDIRMA YÖNTEMĠ Sıcak daldırma yöntemi ile elde edilebilecek kaplamanın alt sınır kalınlığı sınırlıdır. Günümüzde basınçlı sıcak hava püskürtme uygulamaları ve otomatik kontrol ile kalınlık dağılımı özellikle sürekli kaplamada sıhhatli olarak kontrol edilebilmektedir. Sıcak kaplamalar arasında alaģım kaplamalada önemlidir. Yüksek alüminyumlu (>65) Zn-Al kaplamalar ile Sn-Pb (%20-25) kaplamalar bu arada sayılabilir. 83

84 KOROZYONDAN KORUNMA 84

85 AKIMSIZ METAL KAPLAMA Akımsız metal kaplamada; kaplanacak metalin iyonlarını ve bir indirgeyiciyi içeren çözeltiye daldırılan metalin kaplama olayıdır. Burada elde edilen kaplama kaplanacak metalin her yanında ve eģit kalınlıktadır. Bu durum korozyondan koruma açısından büyük avantaj sağlar 85

86 AKIMSIZ METAL KAPLAMA Elde edilen kaplama metal değil alaģımdır. Ġndirgeyicinin türüne göre fosforlu veya borlu bir metal alaģımı elde edilir. Bu tip kaplamalar amorf yapıya sahiptir ve korozyon dirençleri yüksektir. Isıl iģlem ile sertlikleri de arttırılabilir. 86

87 AKIMSIZ METAL KAPLAMA Fosforlu alaģımlarda fosfor oranı %3-12, Bor oranı %3-8 arası değiģmektedir. Uygulamada nikel, bakır, kobalt, kalay, gümüģ akımsız olarak kaplanmaktadırlar. 87

88 YAYINMA ĠLE KAPLAMA Kaplanacak metali, kaplama metali tozu ile bu tozun ergime sıcaklığının uzun süre temas ettirilmesi bu metalin kaplanacak metale yayınmasını sağlar. 88

89 YAYINMA ĠLE KAPLAMA Kaplanacak metalin boyutlarında kayda değer bir değiģim olmadan yüzeyi baģka bir metalle kaplanmıģ olur. Bu tip yayınma kaplamanın temelinde katı-katı yayınma olayı mevcuttur 89

90 VAKUM KAPLAMA YÖNTEMĠ BuharlaĢtırılan metal kaplanmak istenilen soğuk yüzeylerle temas ettirilir. Açığa çıkan metal, kaplanacak yüzeyleri her tarafta eģit kalınlıkta kaplar. Bu yöntem hem metalik, hem de metalik olmayan yüzeylerin metal kaplanmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. 90

91 VAKUM KAPLAMA YÖNTEMĠ: CVD CVD SĠSTEMĠ ve UYGULAMA ÖRNEĞĠ 91

92 VAKUM KAPLAMA YÖNTEMĠ Metal kaplama düzgün, alt metale iyi yapıģmıģ, gözeneksiz ve özellikle yüksek korozyon direncine sahiptir. Bu yöntemle çelik üzerine 5 mikron kadyum kaplamanın korozyondan koruma özelliği 10 mikron elektrolitik kadmiyum kaplamaya eģittir. 92

93 KATADĠK SAÇINMA Metal yüzeyleri vakumda asal gaz iyonları ile bombardıman edildiklerinde yüzeylerinden malzeme saçınır ve yüzeyi kaplanmak istenilen parça üzerinde toplanarak onu örter. Bu yönteme katodik saçınım ile kaplama denir. 93

94 KATADĠK SAÇINMA Kaplanacak malzemenin buhar fazına geçiģi mekanik bir iģlem olduğu için teorik olarak herhangi bir malzeme kaplama amacı ile kullanılır. Günümüzde büyük çapta gündelik kullanıma hitap eden kaplamalar üretiminden çok, elektronik sanayide kullanılan elemanların imalatında kullanılan bir yöntemdir. 94

95 SICAK PÜSKÜRTME YÖNTEMĠ Sıcak metalin tanecikler halinde metale püskürtülerek yüzeye mekanik olarak bağlanması yönteminin prensibini oluģturur. BaĢta çinko ve alüminyum olmak üzere kurģun, kalay, bakır, paslanmaz çelik bu yöntemle kaplanır. 95

96 . 96

97 SICAK PÜSKÜRTME YÖNTEMĠ. 97

98 TERMAL PÜSKÜRTME thermal spray plasma 98

99 TERMAL PÜSKÜRTME 99

100 TERMAL PÜSKÜRTME 100

101 SICAK PÜSKÜRTME YÖNTEMĠ Metal kaplamadan önce özellikle büyük konstruksiyonların kum temizlenmesi; çelik yüzeylerinde basma gerilimi oluģturarak gerilimli korozyonu veya korozyonlu yorulma tehlikesini ortadan kaldırır. 101

102 SICAK PÜSKÜRTME YÖNTEMĠ Bu tür kaplamalar genelde gözenekli olmakla birlikte özellikle çinko ve alüminyumun korozyon ürünleri bu boģlukları doldurarak korozif ortam ile alt metalin iliģkisini keserler. Metal toz veya tel halinde tabancaya beslenebilir. 102

103 ELEKTROLĠTĠK METAL KAPLAMA Uygun bir çözeltide yüzeyi metal kaplanacak parça katot yapılırsa buraya eriģen metal iyonları elektron alarak indirgenirler ve metal haline geçerek parçanın yüzeyini örterler. Kaplamanın düzgün, parlak, her yerde kabul edilebilir kalınlıkta olması: kaplama çözeltisinin bileģimine ve kaplama koģullarına bağlıdır. 103

104 ELEKTROLĠTĠK METAL KAPLAMA Genel olarak katyonlardan metal iyonlarının katotda indirgenerek metal haline dönüģmesi istenir. Suyun ayrıģarak oksijen gazı çıkıģı olabilir. 104

105 ELEKTROLĠTĠK METAL KAPLAMA Çözeltiye katılan inorganik veya organik esaslı katkı maddeleri çözeltinin iletkenliğini arttırırlar, katot yüzeyinde oyuk oluģumunu engellerler, parlak kaplama elde edilmesini sağlarlar veya birden fazla metal iyonunun indirgenmesi sağlanarak alaģım tabakaları da elde edilir. 105

106 ELEKTROLĠTĠK METAL KAPLAMA Çözelti bileģimi veya çözeltiye katılan katkı maddeleri kaplama metalinin korozyon direncini etkiler. Krom kaplama banyolarına katılan selenyum bileģikleri korozyon Ģiddetini azaltırlar ve nikel-krom kaplı parçanın korozyon ömrünü uzatırlar. 106

107 ELEKTROLĠTĠK METAL KAPLAMA Nikel çözeltisinde metal bünyesine kükürt; Kaplama yüzeylerini çok parlak kaplama imkanı vermekle beraber, nikel kaplamanın çok düģük korozyon direncine sahip olmasının da nedenidirler. 107

108 ELEKTROLĠTĠK METAL KAPLAMA Metalik kaplamaların korozyondan koruma özellikleri alt metali her yerde ve düzgün kalınlıkta kaplamaları ile ilgilidir. Metal kaplamalarda iç gerilimler, gözenekler, inklüzyonlar korozyon direncini azaltan diğer faktörlerdendir. 108