BATI DENİZ-SERAMİK ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. AĞ KAFESLERDE SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRME PROJESİ ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ (ÇED) BAŞVURU DOSYASI

Transkript

1 BATI DENİZ-SERAMİK ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. AĞ KAFESLERDE SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRME PROJESİ ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ (ÇED) BAŞVURU DOSYASI İZMİR İLİ, DİKİLİ İLÇESİ, DENİZKÖY KÖYÜ AÇIKLARINDA ppm kirlilik önleme ve yönetimi dan. müh. inş. taah. san. ve tic. ltd. şti. Mustafa Kemal Mah. Dumlupınar Bulvarı No:266, Tepe Prime İş Merkezi, B-85, Çankaya/ ANKARA Tel: (312) Fax: (312) e-posta : ppm@ppm.com.tr Yeterlik Belge No: 33 ANKARA MAYIS- 2014

2 Proje Sahibinin Adı: Adresi : Telefon, GSM ve Faks Numarası: e-posta: Projenin Adı: Proje Bedeli: Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi (İli, İlçesi, Mevkii) : Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri (Sektörü, Alt Sektörü) Batı Deniz-Seramik Ürünleri 1717 Sokak No: 147/201 Karşıyaka/İZMİR Tel No: GSM No: / Faks No: info@kuzey-deniz.com Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi TL İzmir İli, Dikili İlçesi, Denizköy Köyü Açıkları Söz konusu tesis, tarihli sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi (Ek-I) in, 22. Maddesi 22- Kültür balıkçılığı projeleri (1.000 ton/yıl ve üzeri üretim). Kapsamında yer almaktadır. Projenin Nace Kodu: Raporu Hazırlayan Çalışma PPM Kirlilik Önleme ve Yönetimi Dan. Müh. İnş.Taah. Grubunun/Kuruluşun Adı : Mustafa Kemal Mahallesi, Eskişehir Devlet Yolu Adresi: (Dumlupınar Bulvarı) 9. km, No:266, Tepe Prime İş Merkezi, B Blok No:85 Çankaya/ANKARA Telefon ve Faks Numaraları: Başvuru Dosyasının Sunum Tarihi: Tel No: (312) (312) Faks No: (312)

3 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa İçindekiler Tablolar Listesi Şekiller Listesi Ekler Listesi i ii iii iv Projenin Teknik Olmayan Özeti:... v Bölüm I. Projenin Tanımı ve Özellikleri... 1 a) Proje konusu yatırımın tanımı, özellikleri, ömrü, hizmet maksatları, önem ve gerekliliği... 1 b) Projenin yer ve teknoloji alternatifleri, proje için seçilen yerin koordinatları Bölüm II. Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Çevresel Özellikleri Proje alanının ve önerilen proje nedeniyle etkilenmesi muhtemel olan çevrenin; nüfus, fauna, flora, jeolojik ve hidrojeolojik özellikler, doğal afet durumu, toprak, su, hava, (atmosferik koşullar) iklimsel faktörler, mülkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj özellikleri, arazi kullanım durumu, hassasiyet derecesi (Ek-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi de dikkate alınarak) benzeri özellikleri Bölüm III. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Çevresel Etkileri ve Alınacak Önlemler. 22 a) Çevreyi etkileyebilecek olası sorunların belirlenmesi, kirleticilerin miktarı, alıcı ortamla etkileşimi, kümülatif etkilerin belirlenmesi b) Sera gazı emisyonların belirlenmesi ve iklim değişikliğine etkileri c) Projenin çevreye olabilecek olumsuz etkilerinin azaltılması için alınacak önlemler ç) İzleme Planı (inşaat dönemi) Bölüm IV: Halkın Katılımı a) Projeden etkilenmesi muhtemel ilgili halkın belirlenmesi ve halkın görüşlerinin çevresel etki değerlendirmesi çalışmasına yansıtılması için önerilen yöntemler b) Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar EKLER NOTLAR VE KAYNAKLAR PROJE TANITIM DOSYASINI HAZIRLAYANLAR i

4 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası TABLOLARIN LĠSTESĠ Sayfa Tablo 1. Ekstrude Balık Yemi İçeriği... 5 Tablo 2. Ekstrude Balık Yemi Özelliği... 5 Tablo 3. Kültür Balıkları Üretim Miktarları... 8 Tablo Yılları Su Ürünleri Üretimi Tablo 5. Su Ürünleri Değerlendirme Şekli ( ) Tablo 6. Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları Tablo 7. İzmir İli ndeki Meteoroloji İstasyonları Tablo 8. İnşaat Dönemi İzleme Planı ii

5 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası ġekġllerġn LĠSTESĠ Şekil 1. İş Akım Şeması... 3 Şekil 2. Yıllara göre Kültür Balığı Üretim Eğrisi... 9 Şekil 3. Yer Bulduru Haritası Şekil 4. İzmir İli Deprem Haritası iii

6 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası EKLER LĠSTESĠ EK-1. Proje Değişiklik Talep Yazısı EK-2. İzmir Valiliği Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Görüş Yazısı EK-3. Su Ürünleri İstihsal Yeri Sınır Tespit Tutanağı EK-4. 1/ Ölçekli Genel Yerleşim Planı EK-5. 1/ Ölçekli 1 km lik Yarıçaplı Alan ve En Yakın Yerleşim Yerini Gösterir Harita EK-6. Proje Alanına Ait Uydu Görüntüleri ve Fotoğraflar EK-7. Ağ Kafes Yerleşim Planı iv

7 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Projenin Teknik Olmayan Özeti: Batı Deniz-Seramik Ürünleri tarafından İzmir İli, Urla İlçesi, Gerence Körfezi Mevkii nde m 2 lik deniz alanı üzerinde planlanmış olan 300 ton/yıl kapasiteli su ürünleri yetiştiriciliği faaliyetinin projesi, Mülga Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü tarafından tarihinde onaylanmıştır. Ancak, planlanan su ürünleri yetiştiriciliği faaliyetinde yer değişikliği, alan artırımı, kapasite artırımı ve tür değişikliği yapılarak, projenin İzmir İli, Dikili İlçesi, Denizköy Köyü açıklarında yer alan Dikili Bölgesi Alan-1 içerisindeki m 2 lik alana taşınması ve ton/yıl su ürünleri (çipura, levrek, sarıağız (granyöz), sinagrit) üretiminin gerçekleştirilmesi söz konusu olmuş, bu doğrultuda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüğü ne başvuruda bulunulmuştur. Söz konusu proje değişikliği talebi Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü tarafınca uygun görülmüştür. İşbu rapor kapsamında Batı Deniz-Seramik Ürünleri tarafından İzmir İli, Dikili İlçesi, Denizköy Köyü açıklarında yer alan m 2 lik deniz alanı üzerinde, proje değişikliği söz konusu olup, Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi nin kurulması ve işletilmesi planlanmaktadır. Söz konusu tesiste ton/yıl su ürünleri (çipura, levrek, sarıağız (granyöz), sinagrit) üretiminin gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Projenin inşaat aşamasında 10, işletme aşamasında ise 8 personelin görev alması ve personelin olabildiğince yöre halkından temin edilmesi planlanmaktadır. Faaliyet kapsamında 30 m çaplı 26 adet HDPE (High Density Polyethylene) kafes ve yavru balıkların büyütüleceği 24 m çaplı 13 adet HDPE (High Density Polyethylene) kafes kullanılacaktır. Ayrıca, her kafeste PE (polietilen) kuş koruma ağı bulunacaktır. Ağ kafeslerin derinliği deniz derinliğine göre belirlenmiştir. Proje kapsamında balıkların beslenmesinde kullanılacak yem Gümüşdoğa Su Ürünleri Üretim İhr. ve İth. A. Ş. firmasından karşılanacak ve balıkları yemlemek için bilgisayarlı otomatik yemleme sistemi kullanılacaktır. Kafes materyalleri üretici firma tarafından faaliyet alanına hazır olarak getirilerek sadece montajları yapılacak, böylelikle kafeslerin kurulması sırasında, deniz ortamında hiçbir inşaat çalışması yapılmayacaktır. Karada ve denizde herhangi bir kazı veya tarama işlemi gerçekleştirilmeyecek, kafesler faaliyet alanına çapalar ve halatlar ile monte edilecektir. Bunların yanı sıra, faaliyet alanında herhangi bir dip taraması işlemi, iskele, rıhtım gibi yapıların inşaatı yapılmayacaktır. Personel ihtiyaçlarını montaj aşamasında teknede, işletme aşamasında kurulacak olan yüzer platform (barch) üzerinde giderecektir. Oluşabilecek atıklar kaynaklarında birbirlerinden ayrı olarak biriktirilecek ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde bertaraf edilecektir. Su ürünlerine veya bunları tüketenlerin, kullananların sağlığına, istihsal vasıtalarına zarar veren maddelerin deniz ortamına veya civarına dökülmesi/boşaltılması söz konusu olmayacaktır. Söz konusu faaliyet su ortamında olacağı için faaliyetten kaynaklı herhangi bir gürültü, toz veya gaz emisyonu oluşmayacağı öngörülmektedir. v

8 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Bölüm I. Projenin Tanımı ve Özellikleri a) Proje konusu yatırımın tanımı, özellikleri, ömrü, hizmet maksatları, önem ve gerekliliği Proje Konusu Yatırımın Tanımı Batı Deniz-Seramik Ürünleri tarafından İzmir İli, Urla İlçesi, Gerence Körfezi Mevkii nde m 2 lik deniz alanı üzerinde planlanmış olan 300 ton/yıl kapasiteli su ürünleri yetiştiriciliği faaliyetinin projesi, Mülga Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü tarafından tarihinde onaylanmıştır. Ancak, planlanan su ürünleri yetiştiriciliği faaliyetinde yer değişikliği, alan artırımı, kapasite artırımı ve tür değişikliği yapılarak, projenin İzmir İli, Dikili İlçesi, Denizköy Köyü açıklarında yer alan Dikili Bölgesi Alan-1 içerisindeki m 2 lik alana taşınması ve ton/yıl su ürünleri (çipura, levrek, sarıağız (granyöz), sinagrit) üretiminin gerçekleştirilmesi söz konusu olmuş, bu doğrultuda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüğü ne başvuruda bulunulmuştur (Bkz. Ek-1 Proje Değişiklik Talep Yazısı). Söz konusu proje değişikliği talebi Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü tarafınca uygun görülmüştür (Bkz. Ek-2 İzmir Valiliği Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Görüş Yazısı). İşbu rapor kapsamında Batı Deniz-Seramik Ürünleri tarafından İzmir İli, Dikili İlçesi, Denizköy Köyü açıklarında yer alan m 2 lik deniz alanı üzerinde, proje değişikliği söz konusu olup, Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi nin kurulması ve işletilmesi planlanmaktadır. Söz konusu tesiste ton/yıl su ürünleri (çipura, levrek, sarıağız (granyöz), sinagrit) üretiminin gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Faaliyet konusu ton/yıl kapasiteli ağ kafeslerde su ürünleri yetiştirme projesi, tarihli sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi (Ek-I) in, 22. Maddesi 22- Kültür balıkçılığı projeleri (1.000 ton/yıl ve üzeri üretim). kapsamında yer almakta olup, bu kapsamda ÇED Başvuru Dosyası hazırlanmıştır. Ülkemizde su ürünleri yetiştiriciliği 1980 li yıllarda başlamıştır. Başta su sıcaklığı olmak üzere ekolojik koşulların uygun olması nedeni ile İzmir Muğla kıyı şeridinde yoğunlaşmıştır. Bu nedenle, balık çiftliklerinin Ege Denizi nde kurulması konusu son 20 yılın önemli aşamalarındandır. Bu sayede ülkemiz hem ucuz hem de kaliteli bir protein kaynağına kavuşmuş, sektör hızla büyüyerek istihdam, yatırım ve üretimde önemli bir yere gelmiştir. Ayrıca, balık yoğun olarak ihracatı yapılan ürünlerdendir. Bu sırada bazı balık çiftliklerinin uygun olmayan yerlere kurulduğu görülmüş, kirlenmenin boyutu dikkate alınarak, ilgili bakanlık bu konuda önlem alma yoluna giderek levrek ve çipura yetiştiriciliği yapılan yerlerin belirlenmesi ve sektörün gelişmesini takip etmek üzere belli bölgeleri üreticilere tahsis etmiştir. Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi nin kurulacağı alan, Dikili Bölgesi Alan-1 sınırları içerisinde bulunmaktadır. Faaliyetin gerçekleştirilmesi planlanan alan koy ve körfez dışında kaldığı için Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy ve 1

9 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamı dışında değerlendirilmektedir. Proje sahası Denizköy Köyü açıklarında yer almaktadır. Projenin gerçekleştirileceği alan, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamındadır. Tesis faaliyete başlamadan önce, Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ kapsamında analizler yapılacaktır. Ayrıca, analizler yapılmadan en az 15 gün önce Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü bilgilendirilecektir. Ömrü Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi işletme süresi ilgili mevzuatlara uygun çalıştığı takdirde, ağ kafes yerlerinin her üretim periyodu sonunda toplam m 2 lik deniz yüzeyi alanı üzerinde değiştirilmesi ve gerekli bakım, onarım çalışmalarının yerine getirilmesi şartı ve gerek piyasa şartları gerekse şirket yatırım planlarına bağlı olarak sınırsız olarak belirlenmiştir. Özellikleri Üretim Tekniği Batı Deniz-Seramik Ürünleri tarafından kurulması planlanan su ürünleri yetiştiriciliği tesisinde tonu levrek, 900 tonu çipura ve 500 tonu granyöz (sarıağız) ve 100 tonu sinagrit olmak üzere toplamda ton/yıl su ürünleri yetiştiriciliği yapılacaktır. İşletmenin çipura, levrek, granyöz ve sinagrit yavrularının Akva-Tek Su Ürünleri Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. ye ait kuluçkahanelerden temin edilecektir. Kuluçkahanelerde üretilen yavru balıklar sağlık ekibi tarafından muayene edilip mikrobiyolojik analizleri yapılarak proje alanına özel tanklarla getirilecektir. Proje kapsamında, yavru büyütme kafeslerine hazır olarak getirilen yaklaşık 2 gr büyüklüğündeki yavru balıklar üretim periyodu için öngörülen yaklaşık aylık süre içerisinde yetiştirilerek ortalama gr olan pazarlama boyutuna getirilecektir. 2

10 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası ġekil 1. İş Akım Şeması Kafeslerin Özellikleri, Derinlikleri, Adetleri Faaliyet kapsamında 26 adet 30 m çaplı HDPE (High Density Polyethylene) kafes, 14 mm, 16 mm, 18 mm göz açıklı ağlar kullanılacaktır. Ayrıca 13 adet 24 m çaplı HDPE (High Density Polyethylene) kafeslerde ise yavru balıklar büyütülecek olup, bu kafeslerde 6 mm ve 8 mm göz açıklı ağlar kullanılacaktır. Ağ Kafes Yerleşim Planı Ek-7 de verilmiştir. Ayrıca, her kafeste PE (polietilen) kuş koruma ağı bulunacaktır. Kullanılacak ağlar düğümsüz, kafesler tamamen HDPE (High Density Polyetylene) malzemeden üretilmiş olacaktır. Metal aksam kullanılmayacaktır. Yüzdürücü boruların içi straforla takviye edilecektir. Kafes kenarlarındaki korkuluklar da HDPE (High Density Polyethylene) malzemeden üretilmiş olacaktır. HDPE (High Density Polyethylene) kafesler açık deniz kafesi özelliğini taşıyacaktır; deniz suyundan etkilenmeyecek ve dalgalara uyum sağlayan özellikte esnek sistemde yapılacaktır. Kafesler dışında su yüzeyinde şamandıralar ve yüzer platform (barch) olacaktır. Bu platformda otomatik yemleme sistemi, yem deposu, kontrol odası, çalışanların günlük ihtiyaçlarını giderebilecekleri yerler ve katı ve sıvı atıkların depolandığı bölümler bulunacaktır. Proje kapsamında kurulacak olan ağ kafesler teknik özellikleri bakımından her türlü olumsuz deniz şartlarına dayanıklı olacak ve kafesler deniz yüzeyine şamandıra ile bağlanacaktır. Bu şamandıraların dış kenarda bulunanları çakar şamandıra tipinde olacaktır. Kafesler deniz tabanına ise demir çapalarla sabitlenecektir. Ağ kafeslerin derinliği deniz derinliğine göre belirlenmiş olup, 15+1 m olacaktır. Yavru balıklar için kullanılan kafeslerin gözeneği ve derinliği büyük boyutlardaki balıklar için kullanılan ağ kafeslerden küçük olmaktadır (yavru balıklarda kullanılacak ağ derinliği 6+1 metre olacaktır). 3

11 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Proje alanına önce, dalgıçlar gözetiminde çapalar yerleştirilecektir. Kafesler ve yüzer platform (barch) hazır olarak getirilecek, proje alanına montajları yapılacaktır. Kafesler, çapalara zincirlerle ve bağlantı halatlarıyla bağlanacaktır. Daha sonra ağlar takılacaktır. Bu işler 2 3 hafta içerisinde bitirilmiş olacaktır. Ayrıca, proje alanın hazırlanması aşamasında deniz alanının köşe noktaları çakar şamandıralarla işaretlenerek proje alanı belirtilecektir. Yem Proje kapsamında balıkların beslenmesinde kullanılacak yem Gümüşdoğa Su Ürünleri Üretim İhr. ve İth. A. Ş. firmasından karşılanacaktır. Faaliyet kapsamında ekstrude yem kullanılacaktır. Ekstrude yemler suda çok uzun süre bozulmadan ve dağılmadan kalabilmekte, pelet yemlere oranla daha yavaş battığından dolayı balıklar tarafından algılanma ve alınma ihtimali yüksektir. Ekstrude yemlerin balıklar tarafından sindirilebilirlikleri %90 ın üzerindedir. Proje kapsamında balıkları yemlemek için bilgisayarlı otomatik yemleme sistemi kullanılacaktır. Proje kapsamında kullanılacak olan ekstrude balık yemi içeriği Tablo 1 de ekstrude balık yeminin özelliği ise Tablo 2 de, verilmektedir. 4

12 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Tablo 1. Ekstrude Balık Yemi İçeriği Kaynak: Bioaqua Çipura-Levrek Yem Kataloğu, Çamlı Yem Besicilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tablo 2. Ekstrude Balık Yemi Özelliği Özellikleri DüĢük Orta Yüksek Aminoasit Adaptasyonu X Protein Sindirimi X Balık Unu İçeriği X Omega Yağ İçeriği X Vitamin ve Mineral İçeriği X Yapılan çalışmalar sonucu, yemin ete dönüşme oranının (FCR) çipura için 1,6 ile 2,5 arasında ve levrek için 1,5 ile 2,2 arasında olduğu, aynı tür balığı yetiştiren işletmeler arasında, gelişim ve yem değerlendirme oranlarında farklılıkların oluşmasına neden olan etmenlerin, su sıcaklığı ve çözünmüş oksijen miktarı gibi dış faktörlerin yanında, yemin içeriği ve tüketilene kadar iyi korunabilmesi, yemin veriliş öğün sayısı, şekli (yöntemi), süresi, miktarı ve boyutları olduğu belirtilmektedir. (Kaynak: Yıldırım ve Alpbaz, 2005) Söz konusu projede üretimi yapılacak türler için yemin ete dönüşme oranı (FCR) 2 olarak alınmıştır. Proje kapsamında tonu levrek, 900 tonu çipura, 500 tonu granyöz ve 100 tonu sinagrit olmak üzere toplam ton/yıl balık üretilecektir. 1 kg balık için 2 kg yem 5

13 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası tüketilecektir. Yem ihtiyacı = ton/yıl x 1.000kg/ton x 2 kg/kg = kg/yıl = ton/yıl. Yıllık toplam yem ihtiyacı ton/yıl olacak tesiste, günlük toplam yem ihtiyacı ise 13,69 ton/gün olacaktır. Gowen ve ark.(1997) Kıbrıs taki levrek ve çipura çiftliklerinde girilen N ve P oranları tahmin ederek artık çıkışını hesaplamak için kütle denge modelini kullanmışlardır. Daha sonra bu model Hall ve Ackefors (1990), Hall ve ark. (1992), Gowen and Bradburry (1987) bu modeli geliştirerek; denize bırakılan yenmemiş yem oranını % 10 kabul etmişlerdir. (Öztürk vd, 2006.) Proje kapsamında tüketilmeyen yem miktarı; ton/yıl x % 10 = 500 ton/yıl olarak öngörülmektedir. İlaç, Aşı ve Vitaminler Balıkları hastalıklara karşı koruma ve tedavi amaçlı vitaminler yemin içinde mevcut olacaktır. Balıklara ilk aşılama kuluçkahanelerde, larva aşamasında iken daldırma yöntemiyle yapılacaktır. Daha sonra ise off-shore tesislerinde aşı kullanılması gerektiğinde tedarikçi firma ile anlaşılacak ve aşılama enjeksiyon yöntemiyle yapılacaktır. Balıkların hastalıklara karşı direncini artırmak ve aldığı yemi hazmettirmek için C, B, K, E, D gibi vitaminlerle çeşitli mineraller balık yemi içeriğinde olacaktır. Balıklara kg yemde verilecek (mg) vitamin miktarları yukarıdaki tabloda verilmiştir. Balıkları hastalıklara karşı koruma (profilaktik) amaçlı vitaminler, Yetkili / Ruhsatlı bayii tarafından premix olarak hazırlanan vitaminler, yem fabrikasında rasyona uygun oranda hesaplanmış, yeme karıştırılmış olarak sahada uygulanacaktır. Üretilen Ürünler Tesiste çipura, levrek ve sarıağız (granyöz), sinagrit yetiştirilecektir. Yetiştirilecek balıkların biyolojik özellikleri aşağıda açıklanmaktadır. Çipura (Sparus aurata) Sparidae familyasının bir üyesi olan çipura balığı, Kanarya adaları ve İngiltere kıyıları dahil tüm Akdeniz Bölgesi nde bulunan yaygın bir türdür. Ülkemizde ise daha çok Güney ve Ege Bölgeleri nde bulunur. Atlanto-mediteran kökenli olup, bentik - demersal bir türdür. Kumlu ve çamurlu zeminlerde ve deniz çayırlarında yaygındır m derinliklerde dağılım gösterirken, 5 25 m derinliklerde yaşamayı severler. Balıklar yaşlandıkça derinlerde yaşamayı tercih eder. Bu balıklar sürü oluşturabildikleri gibi tek tek de dolaşırlar. Maksimum boyları 70 cm dir. Genellikle cm boydaki bireyler yaygındır. Anatomik yapıları bakımından, vücut yüksek ve yanlardan basıktır. Beslenmelerini kabuklular, yumuşakçalar, algler, balıklar ve poliketler oluşturur. Üreme dönemi Ege Bölgesi nde Kasım-Mart, Akdeniz de Ekim-Aralık arasındadır. Üreme periyodunu etkileyen en önemli faktör sudaki ani ısı değişimleri ve kirlilikten kaynaklanan paraziter hastalıklardır. Çipura Sparidae 6

14 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası familyasının diğer türleri gibi Protorandrik hermofrodit tir. Yani bu balıklar 2 yaşına kadar erkek, 3 ve 4 yaşından itibaren ise dişiliğe dönüşüm olduğu görülür. İlk eşeysel olgunluğa erkek bireyler 1-2 yaşında (20-30 cm), dişi bireyler 2-3 yaşında (30-40 cm) erişirler. Karadeniz Bölgesi nde yumurtlamazlar. İlk üreme mevsiminde ile adet arası yumurta verebilir. Yumurtlama en çok C de vuku bulmaktadır. Optimum gelişmeyi C de gösterir C arasında yaşayabilir tuzluluğa dayanabilirler. Ekonomik değeri yüksek olan bu tür, yılda 830 ton avlanmaktadır. Levrek (Dicentrarchus labrax) Levrek balıkları Percidae familyasına dahildir. Levrek balıkları, tüm Akdeniz den, İngiltere nin kuzey sahillerine ve Kanarya adalarına kadar yayılım gösterirler. Deniz fenogramlarının bulunduğu kumlu, çamurlu-sığ biyotoplarda, sıcaklığa ve tuzluluğa karşı gösterdiği toleransı ile nehir ağızlarında ve lagüner bölgelerde yaşayan bir littoral bölge balığıdır. Havaların soğuması ile birlikte kışlamak için derin sulara göç ederler. Karnivor bir tür olan, bazen yalnız bazen de küçük sürüler halinde dolaşan levreklerin besinlerini eklembacaklılar, küçük balıklar, kafadan bacaklılar oluşturmaktadır. Vücudu lateralden hafif yassılaşmış olan levrek balığının derisi ktenoid pullarla (yuvarlak şeklini kaybetmiş ve uç kısmında dişli bir yapı kazanmış olan, modifiye sikloid pullardır) kaplıdır. Sikloid pullar ense ve yanaklar üzerindedir. Göz kemiğinin üstünde siyah lekeler mevcuttur. Renkleri sırt kısmında koyu gri-esmer, yanlarda gümüşi, karın bölgesinde beyazdır. Levrekler 5-28 C deki sularda yaşayıp C de yumurta bırakırlar. Doğal ortamda 1 kg dişi adet yumurta bırakabilmektedir. Tuzluluk ve ısı değişimlerine karşı dayanıklı olup, 3 50 tuzluluk arasında yaşayabilmektedir. 0 tuzluluğa adapte olabilirler aylarda testiküllerde ve ovaryumlarda farklılaşma başlar. Dişiler doğal şartlar altında 3. yılda yumurta bırakabilirler. Sarıağız-Granyöz (Argyrosomus regius) Sciaenidae familyasının bir türü olan Argyrosomus regius Asso, 1801 Akdeniz, Marmara Denizi, Karadeniz in batı sınırlarında Kızıldeniz de ve az da olsa Hint Okyanusunda da dağılım göstermektedir (Quemener L, 2002). Hızlı büyümesi, yem dönüşüm oranının yüksek olması ve geniş tuzluluk aralığında yaşayabilmesi kaliteli et yapısı ile yetiştiricilik için büyük potansiyele sahip alternatif bir tür olarak kabul edilmektedir (Kaynak: Poli BM, Parisi G, Mecatti M, Lupi P, Iurzan, F, Zampacavallo G, Gilmozzi, M, 2001). Uzun vücutlu ve yanlardan az yassılaşmış büyük bir balıktır. Ağız büyük, eğri ve uçta bulunmaktadır. Sırtı gümüşümsü kahve, yanlar parlak altınımsı pırıltılı ve karın altı gümüşidir. Yüzgeçleri grimsidir. Ağızlarının içi tamamıyla sarı renklidir. Bu nedenle sarıağız adını almıştır. Maksimum uzunluk 200 cm; ortalama uzunluk ise cm dir m derinliğe kadar derin olan sahil sularında, dip ve dibe yakın ortamlarda yaşarlar. Üremeleri Mart-Haziran ayları arasındadır (Kaynak: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, TR/kurumsal/Birimler/ Sarıağız.pdf (E.T: ). Sinarit (Dentex dentex) Sparidae balığının bir türüdür. Sinarit Akdeniz'de yaygındır, ama Karadeniz ve Britanya Adalarından Mauretania'ya, bazen Senegal ve Kanarya Adalarına kadar Doğu Atlas Okyanusu'nda da görülür. 200 m ye kadar kumlu veya taşlı derinliklerde yaşar, ve diğer balıklardan, yumuşakçalardan ve kafadan bacaklılardan beslenen etkin bir yırtıcıdır. 7

15 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Sinarit yılın çoğu döneminde yalnızdır, ama üreme süresince birkaç hafta gruplarda yaşar; tamamen büyümüş sinaritler ilkbahar boyunca, yüzeye yakın sıcak suda 2-3 hafta birlikte kalırlar. Yetişkin sinarit bir metreden fazla boya ve 20 kg ağırlığa erişebilir. Genç sinaritlerin mavi yüzgeçlerle birlikte kahverengi-mavi olmak üzere gri-mavi olan yetişkinlerden daha farklı bir yüzeyi vardır. Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği Ülkemizde kültür balıkçılığı ile ilgili ilk uygulamalar, iç sularda alabalık üretimi için 1970, deniz balıkları üretimi için ise 1980 li yılların ortalarından itibaren başlamıştır yılı verilerine göre iç sularda ton, denizlerde ise ton olmak üzere toplam ton üretim gerçekleşmiştir (Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Su Ürünleri İstatistikleri, 2011). Tablo 3 te kültür balığı üretimi miktar ve yıl olarak gösterilmiştir. Tablo 3. Kültür Balıkları Üretim Miktarları Bu veriler ile oluşturulan yıl ve üretim miktarı grafiği Şekil 2 de hem deniz hem içsu hem de toplam kültür balıkları yetiştiriciliği olarak ayrıntılarıyla gösterilmiştir. 8

16 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Kaynak: verileri ġekil 2. Yıllara göre Kültür Balığı Üretim Eğrisi Kültür balıkları üretiminde 2000 yılına kadar olan artış, 2000 yılından 2002 yılına kadar azalmıştır. Üretimdeki azalmaların sebepleri arasında aşırı avlanma, kirlenme ve ekolojik değişimler yer almaktadır. İnsanın beslenmesinde önemli bir gıda kaynağı olarak, balık işleme endüstrisine hammadde sağlaması, önemli bir iş alanı yaratması ve ihracat potansiyeli bakımından balıkçılık, tarımın üçüncü (% 3.1) alt sektörünü oluşturmaktadır. Son birkaç yıl baz alındığında, ortalama balık üretimimiz yaklaşık 650 bin ton balık/yıldır. Bunun parasal değeri ortalama 3,5 $ kg/balık karşılığı 2 milyar dolar olarak GSMH ye (Gayri Safi Millî Hasılat) yansımıştır. Söz konusu üretim aktif çalışan balıkçı tarafından gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, balıkçılık sektörüne dolaylı hizmet veren 10 ayrı sektör kuruluşunda ise kişi çalışmakta ve balıkçılık sektörü üretim açısından kişi başı ortalama 8 ton balık/yıl üretim ve parasal olarak bin dolar kişi başına üretimle en verimli sektörlerinden birisi konumundadır. Dünyadaki üretim, 2007 yılı FAO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü) verilerine göre yaklaşık milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Bu üretimin 90 milyon tonu avcılık, 50.3 milyon tonu yetiştiricilik yoluyla sağlanmıştır. Dünya su ürünleri üretiminde en büyük pay 46.6 milyon ton ile Çin e aittir. Çin i 7,3 milyon ton ile Hindistan, 7.2 milyon ton ile Peru, 6.3 milyon ton ile Endonezya izlemektedir. Türkiye, dünyadaki konumu ve ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili bir yarımada oluşu nedeni ile farklı ekolojik özellikte km gibi küçümsenmeyecek bir kıyı şeridine ve 26,15 milyon hektar su alanı ile önemli bir potansiyele sahiptir. Su ürünleri yetiştiriciliği bakımından da gelişmeye müsait şanslı ülkelerden birisidir yılları arasında su ürünleri üretim miktarları ayrıntılı olarak Tablo 4 te verilmiştir. 9

17 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Tablo Yılları Su Ürünleri Üretimi Yıl Avcılık Verileri YetiĢtiricilik Verileri Deniz Ürünleri (ton) Tatlı Su Ürünleri (ton) Deniz Ürünleri (ton) Tatlı Su Ürünleri (ton) , , , , Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Su Ürünleri İstatistikleri. Türkiye nin, kişi başına düşen su ürünleri tüketimi bakımından dünya ve AB ortalamasının gerisinde kaldığı görülmektedir. Türkiye de su ürünleri tüketimi kişi başı 7,589 kg olarak açıklanmıştır. Dünya ortalama su ürünleri tüketim miktarı kişi başı 16,4 kg; AB ortalaması ise 22,3 kg dir (Kaynak: Şahin, Yeliz. İKV Değerlendirme Notu AB ve İş Dünyası: Balıkçılık Sektörü, 2011.) Su ürünleri tüketimi bölgelerimiz arasında farklılık göstermekte olup kıyı bölgelerimizde kişi başı 25 kg; İç, Doğu ve Güneydoğu bölgelerimizde ise kişi başı 1kg ye kadar azalmaktadır (Kaynak: Köprücü, Kemal. Türkiye Su Ürünleri Üretiminin Durumu ve Değerlendirilmesi. Türk Tarım Dergisi Kasım-Aralık Sayı:178. s ). Yetiştiricilik ile yapılan üretimin bölgesel dağılımına bakıldığında, ilk sırayı %62,43 lük oran ile Doğu Karadeniz Bölgesi almakta olup, bu bölgeyi %15,49 ile Batı Karadeniz, %8,20 ile Marmara, %6,95 ile Ege ve %6,93 ile Akdeniz Bölgesi izlemektedir. Tablo 5 te yıllara göre su ürünlerinin değerlendirme şekilleri verilmiştir. Yıl Tablo 5. Su Ürünleri Değerlendirme Şekli ( ) Üretim (ton) Ġhracat (ton) Ġthalat (ton) Ġç Tüketim (ton) ĠĢlenen Ürün (Balık unu ve yağ fabrikaları) (ton) KiĢi BaĢına Tüketim (kg) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,9 7,1 Kaynak: Su Ürünleri İstatistikleri Veri Tabanı Su ürünleri üretiminde 2011 yılı TÜİK verilerine göre, üretimin %53,21 i içsularda, %46,79 u denizlerde gerçekleştirilmiştir. Yetiştiricilikte en önemli türler arasında içsularda %53,1 ile alabalık, denizlerde %24,9 ile levrek, %17,05 ile çipura yer almaktadır. 10

18 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Su ürünleri üretimi 2011 yılında bir önceki yıla göre %7,73 artarak ton olarak gerçekleşmiş olup, üretimin %61,44 ü deniz balıklarından, %6,45 i diğer deniz ürünlerinden, %5,27 si içsu ürünlerinden ve %26,83 ü yetiştiricilikten elde edilmiştir. Ülkemiz su ürünleri sektörü ihracatı sürekli olarak yükselme eğilimi içerisindedir. Üretim tesisleri AB standartlarında üretim yapmakta olup, AB ülkelerine ihracatı yapılabilen tek hayvansal ürün olarak su ürünleri, ülkemiz ihracatında ayrı bir önem taşımaktadır. Her yıl artan üretim kapasitesiyle, dış pazarlarda önemli bir pazar payına ulaşan sektörümüz, aynı zamanda, ülkemizin hayvansal ürünler ihracatında en büyük ağırlığa sahip ürün grubunu oluşturmaktadır. Öyle ki, ihracatımızın seyrini, AB ülkeleri bazında ele aldığımızda AB üyesi ülkelere yapılan hayvansal ürünler ihracatımızın neredeyse tamamını oluşturmaktadır. Gelişen teknolojiye ve su ürünlerine olan talebin artmasına paralel olarak ülkemiz açısından su ürünleri çok yüksek bir potansiyel oluşturmaktadır. İhracatımızın yoğun olarak yapıldığı ülkeler içerisinde AB ülkeleri ilk sırada yer almaktadır. Bu ülkelerden başlıcaları İtalya, Yunanistan, Hollanda ve İspanya olup, toplamda yaklaşık %74 lük bir paya sahiptir (Kaynak: Su Ürünleri Tanıtım Grubu, (E.T: ). b) Projenin yer ve teknoloji alternatifleri, proje için seçilen yerin koordinatları Projenin Yer ve Teknoloji Alternatifleri Batı Deniz-Seramik Ürünleri tarafından İzmir İli, Urla İlçesi, Gerence Körfezi Mevkii nde m 2 lik deniz alanı üzerinde planlanmış olan 300 ton/yıl kapasiteli su ürünleri yetiştiriciliği faaliyetinin projesi, Mülga Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü tarafından tarihinde onaylanmıştır (Bkz. Ek-1 Proje Değişiklik Talep Yazısı), daha sonrasında faaliyetin yer değişikliği, alan artırımı, kapasite artırımı ve tür değişikliği söz konusu olmuştur. Proje değişikliği talebi ile tarihinde onaylanan faaliyetin İzmir İli, Dikili İlçesi, Denizköy Köyü açıklarında yer alan Dikili Bölgesi Alan-1 içerisindeki m 2 lik alana taşınması ve ton/yıl su ürünleri (çipura, levrek, granyöz, sinagrit) üretiminin gerçekleştirilmesi söz konusu olmuş, bu doğrultuda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü ne başvurulmuştur (Bkz. Ek-1 Proje Değişiklik Talep Yazısı). Söz konusu proje değişikliği talebi Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü tarafınca uygun görülmüştür (Bkz. Ek-2 İzmir Valiliği Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Görüş Yazısı). Faaliyetin gerçekleştirileceği Dikili Bölgesi Alan-1, İzmir il sınırları içerisinde belirlenen 10 adet Potansiyel Alan içerisinde bulunmaktadır. Proje alanına ait Uydu Görüntüleri ve Fotoğraflar Ek-6 da verilmiştir. Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi İzmir İli, Dikili İlçesi, Denizköy Köyü açıklarında yer alan m 2 lik deniz alanında gerçekleştirilecek olup, ÇED sürecinin tamamlanması ile birlikte Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ndan kiralama yapılacaktır. Tesis tarafından kullanılacak m 2 lik deniz alanı ticari avcılık için kullanılmayacaktır. Faaliyetin gerçekleştirileceği alana ait koordinatlar ve tesisin içerisinde bulunduğu Dikili Bölgesi Alan-1 e ait koordinatlar Tablo 6 da verilmiştir. Projenin gerçekleştirileceği 11

19 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası alanın karaya olan en yakın mesafesi m olup Ek-5 de verilen 1/ Ölçekli 1 km lik Yarıçaplı Alan ve En Yakın Yerleşim Yerini Gösterir Haritada belirtilmiştir. Planlanan Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi nin yerini gösterir Yer Bulduru Haritası Şekil 3 te, Proje Alanını Gösterir 1/ Ölçekli Genel Yerleşim Planı Ek-4 te verilmiştir. Tablo 6. Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları NOKTA ADI UTM 6 DERECE DATUM: ED-50 DOM: 27 - ZON: 35 COĞRAFĠK DATUM: WGS-84 Y X X Y PROJE ALANI ALAN PAFTA NO Ha K17-B1 12

20 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası YaklaĢık Proje Alanı ġekil 3. Yer Bulduru Haritası 13

21 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Bölüm II. Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Çevresel Özellikleri Proje alanının ve önerilen proje nedeniyle etkilenmesi muhtemel olan çevrenin; nüfus, fauna, flora, jeolojik ve hidrojeolojik özellikler, doğal afet durumu, toprak, su, hava, (atmosferik koģullar) iklimsel faktörler, mülkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj özellikleri, arazi kullanım durumu, hassasiyet derecesi (Ek-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi de dikkate alınarak) benzeri özellikleri Nüfus Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan 2013 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sitemi verilerine göre Dikili İlçesi nin nüfusu kişidir. Adrese dayalı nüfus kayıt siteminin 2013 yılı verilerine göre kişinin ü erkek ve ı ise kadın nüfusundan oluşmaktadır. Flora & Fauna Proje alanı ve yakın çevresinin flora ve fauna çalışmaları ÇED Raporu nda detaylı olarak verilecektir. Jeoloji & Hidrojeoloji Ege Denizinde M.Ö yılları arasında Aristo tarafından başlatılan çalışmalar birçok yerli ve yabancı bilim adamı tarafından sürdürülmüştür. Günümüzde Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü ne bağlı K. Piri Reis gemisi ile jeolojik, sismik, oseanografik ve biyolojik araştırmalar yapılmaktadır. Ege Denizi, kuzey enlemleri ile doğu boylamları arasında yer alır. Kuzeyden güneye yaklaşık 660 km boyunca uzanır, genişliği kuzeyde 270, ortada 150, güneyde ise 400 km kadardır. Balkan yarımadasının doğu bölümü ile Anadolu arasında yer alan deniz Çanakkale Boğazı aracılığı ile Marmara Denizi ne ve Karadeniz e bağlanan Ege Denizi nin yüzölçümü km 2, en derin yeri m dir. Ortalama tuzluluk oranı, kuzeyde %38 güneyde %39 dur. Ege Denizi nde nutrient düzeyi düşüktür ve genel anlamda sular oligotrofik sayılır. Macalister Eliot ve ark. (1993) tarafından yapılan araştırmalarda; Ege Denizi nin girintili ve çıkıntılı yapısına ve güçlü akıntılara sahip olduğu, jeomorfolojik yapısı, hidrografik ve ekolojik özellikleriyle Akdeniz ekosisteminde özel bir yere sahip olduğu tespit edilmiştir. Oseanografik ve biyolojik özellikleri açısından kendine özgü özel bir yapısı vardır. Oseanografik yönden kuzey ve güney kökenli suların buluşma havzasını oluşturduğu gibi, biyolojik yönden de soğuk ve sıcağı seven canlıların buluşma denizidir. Coğrafik konumu nedeniyle Karadeniz ve Akdeniz sularının buluşma havzasını oluşturur. Jeomorfolojik yapısı itibarı ile karmaşık bir dip yapısına sahiptir. Klorofil düzeyinin 0,05 mg/m 3 den düşük olduğu ve oligotrofik (besince çok zayıf) bir özellik gösterdiği saptanmıştır. Besin yapısı bakımından çok fakir olan Ege Denizi nde su ürünleri yetiştiriciliğinin olumsuz bir etki yaratmayacağı açıklanmıştır. Ege Denizi jeomorfolojik yapısı, hidrografik ve ekolojik özellikleriyle Akdeniz ekosisteminde özel bir yere sahiptir. Ege Denizi, kuarterner ve poliyosende gelişen levha hareketleri sonucunda gerilmelere uğrayarak incelmiş, yer yer faylarla parçalanarak çökmüş, 14

22 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası bunun sonunda Akdeniz sularının sokulması ile oluşmuştur. Ege Denizi nin hidrolojik ve biyolojik koşullarını belirleyen etkenler Karadeniz ve Doğu Akdeniz den havzaya sokulan su kütleleridir. Çanakkale Boğazı ndan üst akıntı ile gelen besin tuzları, oksijen ve plankton bakımından zengin Karadeniz suları Ege de balık yaşamına önemli katkılarda bulunur. Ege Denizi nin sularının diğer denizlere oranla daha berrak oluşu güneş ışınlarının derinlere ulaşmasına olanak tanır. Bu durum dip balıkçılığının zenginleşmesine etkendir. Ege Denizi nin dip yapısının en önemli özelliği, karasal topografyaya ait özellikler taşımasıdır. Ege Denizi nin güneyinde ve m derinliğinde çukurlar bulunmasına karşın, havzadaki en derin çukur m civarındadır. Ege Denizi nin tam ortasında kuzeyden güneye doğru S harfi biçiminde uzanan derinlikler dizisi bulunmaktadır. Bu çukurluğun her iki tarafında derin olmayan geniş kıta sahanlıkları uzanır. Saros Körfezi nden başlayıp, Girit adasına kadar bir vadi şeklinde uzanan Halidikya Çukuru vardır. Ege Denizi nin dibini örten güncel sedimentler, kum ve çamurdur. Bu derinlik pelajik balıkların göç yolları üzerinde önemli engeldir. Doğal Afet Durumu Proje alanı, İzmir İli, Dikili İlçesi, Denizköy Köyü açıklarında yer almaktadır. T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı Deprem Bölgeleri Haritası na göre en yakın karasal alan 1. Derece deprem bölgesi içerisinde yer almaktadır. İzmir İli ne ait deprem haritası Şekil 4 te verilmiştir. ġekil 4. İzmir İli Deprem Haritası 15

23 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Toprak, Su, Hava, İklimsel Faktörler (Atmosferik Koşullar) Toprak Söz konusu proje Denizköy Köyü açıklarında, m 2 lik deniz alanı üzerinde (Ege Denizi) gerçekleştirileceği için, proje dahilinde işletme aşamasında toprak kullanımı söz konusu olmayacaktır. Su Söz konusu proje Denizköy Köyü açıklarında, m 2 lik deniz alanı üzerinde (Ege Denizi) gerçekleştirilecektir. Projenin gerçekleştirileceği alanın da içinde olduğu bölge, tarih ve sayılı Resmi Gazete de Mülga Tarım ve Orman Bakanlığı nca yayımlanan kararla su ürünleri istihsal yeri ilan edilmiştir (Bkz. Ek-3 Su Ürünleri İstihsal Yeri Sınır Tespit Tutanağı). Faaliyet süresince tarihli ve sayılı Resmi Gazete ile değişiklik yapılan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ile 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve bu kanuna dayanılarak yayımlanan tüm yönetmelik ve tebliğlere uyulacaktır. Hava, İklimsel Faktörler (Atmosferik Koşullar) İzmir İli sınırları içinde bulunan 10 küçük klima, sekiz büyük klima ve bir yağış istasyonu olmak üzere toplam 19 meteoroloji istasyonu vardır. Bu meteoroloji istasyonlarından uzun yıllar (30 ila 50 yıl arasında değişmektedir) elde edilen bilgilere göre bölgenin iklimsel özellikleri iki belirgin tiptedir. İlin hemen hemen tamamı Kıyı Ege iklim tipinin etkisi altındadır. Bu iklim tipi yaz ve kış özellikleri itibarı ile Akdeniz ikliminin özelliklerini taşır. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Yarı nemli kuşakta yer alan İzmir İli sınırının doğusu ve güneydoğusunun toplam yağış miktarı, bölgenin diğer kısmından daha fazladır. İzmir in doğusunda Kemalpaşa dan itibaren Küçük Menderes ovasını içine alan bölümde toplam yağış miktarı bölgenin diğer kesimlerinden 200 ila 400 kg kadar bir fazlalık gösterir. İlin en az yağış aldığı ay Ağustos ayı, en çok yağış aldığı ay ise Aralık ayıdır. Ayrıca kuzeyde Bergama ve çevresinin sıcaklık değerleri bölge ortalamalarının 4 derece kadar altındadır. Bu nedenle, hava kalitesi yönetimi çalışmalarında kaynak envanteri ve kaynaklardan atmosfere verilen kirleticilerin miktarlarının azaltılmasına paralel olarak bölgenin meteorolojik özelliklerinin de çok iyi bilinmesi gerekmektedir. Hava kirlenmesi oluşumlarında etkili olan meteorolojik olayları etkileyen faktörler basınç, rüzgar, nem ve sıcaklıktır. Bu faktörlerin hepsi güneşten gelen enerji ile ilgili olduğundan biri diğerinden bağımsız değildir. Dolayısıyla kirlilik oluşumunda her bir parametrenin tek başına payının ne olduğunun belirlenmesi mümkün değildir. Meteorolojik olaylar topoğrafik özelliklere göre de değiştiğinden, bir bölgede makro ve mikro ölçekte farklı olaylar gerçekleşebilir ve zaman içerisinde de değişim gösterebilir. İzmir ve çevresinde değişik özelliklerde çok sayıda meteoroloji istasyonundan saatlik rasat yapan büyük klima istasyonlarının verileri değerlendirmeye alınmıştır. Çünkü meteorolojik olaylar gün içinde değişebilmektedir ve bu nedenle çok sık izlenmelidir. 16

24 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası Tablo 7 de verileri incelenen 10 istasyonun isimleri, kuruluş tarihi enlem ve boylamları verilmiştir. Tablo 7. İzmir İli ndeki Meteoroloji İstasyonları Ġstasyon adı Ġstasyon No KuruluĢ tarihi Enlem Boylam Ġstasyon sınıfı İzmir (Güzelyalı) BLD Çiğli MY4 Adnan Menderes MY3 Dikili S2 Çeşme B3 Bornova B2 Bergama B1 Seferihisar B1 Ödemiş B1 Selçuk B1 Ayrıca günde iki kez radiosonde ölçümleri de yapılmaktadır. Çiğli istasyonu (MY4); havaalanı içinde bulunduğundan meydan+sinoptik istasyondur. Bu havaalanı, eskiden sivil uçuşlara açıkken şu anda sadece askeri amaçlarla kullanılmaktadır. Adnan Menderes istasyonu (MY3), mevcut hava alanında faaliyette bulunan meydan+sinoptik+deniz istasyondur. Dikili istasyonunda (S2), sinoptik+büyük klima+deniz rasatları yapılmaktadır. Çeşme istasyonu (B3), büyük klima+deniz rasatları yapılan bir istasyondur. Bornova istasyonunda (B2), büyük klima+açık siper rasatları yapılmaktadır. Bergama (B1), Seferihisar (B1), Ödemiş (B1) ve Selçuk (B1) istasyonları ise sadece büyük klima rasatlarının yapıldığı istasyonlardır (Kaynak: 2009 yılı İzmir İl Çevre Durum Raporu). Mülkiyet ve Arazi Kullanım Durumu Batı Deniz-Seramik Ürünleri tarafından gerçekleştirilmesi planlanan faaliyet, İzmir İli, Dikili İlçesi, Denizköy Köyü açıklarında deniz alanında yer almaktadır. Faaliyetin gerçekleştirilmesi planlanan alan koy ve körfez dışında kaldığı için Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamı dışında değerlendirilmektedir. Salman Köyü açıklarında yer alan proje alanı, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamındadır. Faaliyete geçmeden önce, Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ de verilen parametrelere göre gerekli ölçüm ve analizler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nca yetki verilen Üniversiteler ile özel veya kamu kurum ve kuruluş laboratuvarlarında her yılın Ağustos ayında olmak üzere yılda bir defa yapılacak ve hazırlanan değerlendirme raporu her yılın Aralık ayı sonuna kadar İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ne yazılı ve elektronik ortamda sunulacaktır. Tesis faaliyete başlamadan önce, Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ kapsamında analizler yapılacaktır. Ayrıca, analizler yapılmadan en az 15 gün önce İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü bilgilendirilecektir. Proje alanı, 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Geçici Madde 12- (1) 1/1/

25 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası tarihine kadar, Hazinenin veya Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan deniz ve iç sularda veya bu yerlerden su alınarak karada yapılacak su ürünleri üretim tesislerinde veya bu alanları ıslah etmek suretiyle projeye dayalı olarak yapılacak su ürünleri yetiştiriciliği yatırımlarında ihtiyaç duyulan su ve su alanları ile deniz ve iç sulardaki su ürünleri istihsal hakkının kira teknik şartları, süreleri ve yıllık bedelleri, üretim yerlerinin özellikleri dikkate alınarak Mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilir. Bu yerler, gerçek veya tüzel kişilere, gelirleri il özel idarelerine ait olmak üzere, Mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından kiraya verilir. Projeli olarak yapılacak yatırımlarda ihtiyaç duyulacak karasal alanların kiralama işlemleri fıkra hükümleri çerçevesinde taşınmazın maliki kuruluş tarafından yapılır. Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce kiralama işlemleri sonuçlandırılan veya devam eden dosyalar, bu Kanunun yürürlüğe girmesini müteakip, üç ay içerisinde kiralamanın yapıldığı kurum tarafından Mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığına teslim edilir. Mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, bu yerlerin kira teknik şartlarını, sürelerini ve yıllık bedellerini, üretim yerlerinin özelliklerini ve kiracıların müktesep haklarını dikkate alarak, yeniden belirler. Bu maddenin uygulanmasına ve kiralamalara ilişkin usul ve esaslar Mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. hükmü gereği, geliri il özel idaresine ait olmak üzere, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ndan kiralanacaktır. Hassasiyet Derecesi (EK-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi de dikkate alınarak) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği, Ek-5 te yer alan duyarlı yöreler listesi uyarınca proje sahası ve etki alanı; a) 09/08/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları içerisinde kalmamaktadır. b) 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları" içerisinde kalmamaktadır. c) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı Kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanların bulunup bulunmadığının belirlenebilmesi için ÇED Raporu nun hazırlanması aşamasında gerekli başvurularda bulunulacaktır. ç) 22/03/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları içerisinde kalmaktadır. Projenin gerçekleştirileceği alanın da içinde olduğu bölge, tarih ve sayılı Resmi Gazete de Mülga Tarım ve Orman Bakanlığı nca yayımlanan kararla su ürünleri istihsal yeri ilan edilmiştir (Bkz. Ek-3 Su Ürünleri İstihsal Yeri Sınır Tespit Tutanağı). d) 31/12/2004 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar içerisinde kalmamaktadır. 18

26 Batı Deniz-Seramik Ürünleri Ağ Kafeslerde Su Ürünleri Yetiştirme Projesi ÇED Başvuru Dosyası e) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar içerisinde kalmamaktadır. f) 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar içerisinde kalmamaktadır. g) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler içerisinde kalmamaktadır. h) 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar içerisinde kalmamaktadır. ı) 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar içerisinde kalmamaktadır. i) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar içerisinde kalmamaktadır. j) Mülga 17/5/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar içerisinde kalmamaktadır. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleģmeler uyarınca korunması gerekli alanlar a) 20/2/1984 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları" içerisinde kalmaktadır. Akdeniz Foku Yaşam Alanları Akdeniz foku dağılımı kıyı boyunca süreklilik yerine belirli bölgelerde yoğunlaşma özelliği göstermektedir. Türkiye kıyılarında foklar; 1. Marmara'da; Marmara Adaları ve Mola Adaları ile Kapıdağ Yarımadası kuzey sahillerinde, 2. Ege'de; Gelibolu Yarımadası (Ege kıyıları) ile Behramkale arasında ve Yeni Foça ile Datça arasında, 3. Akdeniz'de; Datça ile Kemer arasında, Alanya ile Taşucu arasında ve Hatay Samandağ ile Suriye sınırı arasında, kalan sahillerde yayılış göstermektedir. Akdeniz foku, "Üzerinde yapılaşma olmayan, insanların kolay ulaşamadığı veya insan faaliyetlerinden uzak kalmış, tercihen üreme ve/veya barınma işlevleri gören kıyı mağara ve kovuklarına sahip; sessiz ve tenha kayalık sahilleri" yaşama alanı olarak seçmekte ve bu alanların bozulmasından direkt olarak etkilenmektedir. Öte yandan bu tanımdan yola çıkarak, 19