MUSTAFA ÇALIŞKAN Makina Yüksek Mühendisi EİE - Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MUSTAFA ÇALIŞKAN Makina Yüksek Mühendisi EİE - Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü"

Belgin Ekren
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 RÜZGAR ELEKTRİK SANTRALLERİ İÇİN KAYNAK ALANLARININ BELİRLENMESİ VE LİSANS BAŞVURULARININ TEKNİK DEĞERLENDİRİLMESİ İÇİN GEREKLİ BİLGİLERİN DÜZENLENMESİ MUSTAFA ÇALIŞKAN Makina Yüksek Mühendisi EİE - Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü

DEĞERLENDİRİLMESİ İÇİN GEREKLİ BİLGİLERİN DÜZENLENMESİ

2 RÜZGAR ENERJİSİNE DAYALI BİR YATIRIM KARARI İÇİN AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE VERİLEN HUSUSLARIN TAMAMI DİKKATE ALINMALIDIR.

3 TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ

4 TÜRKİYE GENELİ ORTALAMA YILLIK RÜZGAR HIZ DAĞILIMI- 50 METRE

5 TÜRKİYE GENELİ YILLIK RÜZGAR GÜÇ YOĞUNLUĞU DAĞILIMI-50 METRE

6 TÜRKİYE GENELİ KAPASİTE FAKTÖRÜ DAĞILIMI 50 m HESAPLAMALARDA 1 MW GÜCÜNDEKİ REFERANS RÜZGAR TÜRBİNİ BAZ ALINMIŞTIR.

7 TÜRKİYE GENELİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ RÜZGAR HIZI (m/s) RÜZGAR GÜÇ YOĞUNLUĞU (W/m 2 ) TOPLAM ALAN (km 2 ) RÜZGARLI ARAZİ YÜZDESİ TOPLAM KURULABİLECE K GÜÇ MİKTARI (MW) > ,39 2, , ,87 0, , ,86 0, , ,98 0, ,92 > ,17 0,01 195,84 TOPLAM ,28 3, ,40

0 8.0-9.0 > 9.0 300 400 16.781,39 2,27 83.906,96 400 500 5.851,87 0,79 29.259,36 500 600 2.

8 RÜZGAR KAYNAK ALANLARININ BELİRLENMESİ

9 TRAFO MERKEZLERİ

10 ARAZİ EĞİMİ %20 DEN BÜYÜK ALANLAR

11 RAKIMI 1500 METRE DEN BÜYÜK BÖLGELER

12 YERLEŞİM ALANLARI

13 1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar a) Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları, b) Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları, c) Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanı olarak tanımlanan alanlar ç) Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları d) Hassas Kirlenme Bölgeleri f) Özel Çevre Koruma Bölgeleri olarak tespit ve ilan edilen alanlar ğ) Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler h) Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar ı) Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar i) 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar j) Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar

Özel Çevre Koruma Bölgeleri olarak tespit ve ilan edilen alanlar ğ) Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler h) Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar ı)

14 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar a) Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları b) Akdeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar, ı) "Akdeniz de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar, ıı) "Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar, ııı) "Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar, c) Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar,

Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar, ıı) "Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar, ııı)

15 3. Korunması gereken alanlar a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri), b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile, özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı, c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, ç) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları, d) Bilimsel araştırmalar için önem arz eden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar.

alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II.

16 MİLLİ PARKLAR - ÖZEL ÇEVRE KORUMA ALANLARI TABİAT PARKLARI TABİAT KORUMA ALANLARI VB.

17 ZEYTİNLİKLER MUHAFAZA ORMANLARI

18 SULAK ALANLAR - NEHİRLER

19 HAVA SEYRÜSEFER YARDIMCI CİHAZ / SİSTEMLERİ İLE RADAR SİSTEMLERİNİN YERLERİ VE SİNYAL PERFORMANSLARI

20 TÜM KULLANILAMAZ ALANLAR

21 KULLANILAMAZ ALANLAR VE YILLIK ORTALAMA RÜZGAR HIZI DAĞILIMI

22 ULAŞIM ALTYAPISI

23 DOĞAL GAZ VE PETROL BORU HATLARI

24 JEOLOJİK YAPI

25 PROJE SAHASININ BELİRLENMESİ TRAFO MERKEZİ

27 SAHA ÇALIŞMALARI RÜZGAR VARLIĞININ TESPİTİ GÖRSEL İNDİKATÖRLER Rüzgar enerji santralının kurulacağı dolayısıyla rüzgar ölçümlerinin yapılacağı yerlerin seçiminde bazı belirtiler mevcuttur. Biyolojik Belirtiler Coğrafik Belirtiler Jeolojik Belirtiler Topoğrafik Belirtiler Sosyal ve Kültürel Belirtiler

28 Arazi incelemesinde rüzgar hızlarının tahmininde kullanılan bazı standart çizelgeler de mevcuttur.

29 GRIGGS PUTNAM INDEKSI

30 BEAUFORT SKALASI

31 ÖN YATIRIM KARARI VERİLEN RÜZGAR KAYNAK ALANI

32 Rüzgar enerjisine dayalı bir yatırımın yapılabilmesi için öncelikle ön yatırım kararı alınan rüzgar kaynak alanını temsil edecek en uygun yerlerde standartlara uygun ölçüm istasyonları kurarak rüzgar kaynak bilgilerine ait uzun dönemli verilerin temin edilmesi gerekmektedir. Bu tür ölçüm verileri yoksa başlangıç olarak meteorolojik modeller kullanılarak hazırlanan haritalardaki bilgiler kullanılmalıdır.

33 ÖNCELİKLE; Saha çalışmasında rüzgâr kaynak alanını temsil edebilecek özellikte istasyon sayısı ve bu istasyonların kurulacağı optimum nokta/noktaların yerleri belirlenmelidir. Bu çalışmada; Kurulması düşünülen türbin sayısı ve türbin özellikleri, İklimsel özellikler, alanın büyüklüğü, bitki örtüsü ve topografyası, Gözlenen hakim rüzgar yönü, İstasyon kurulumuna yönelik yeterli çalışma alanının mevcudiyeti, Seçilen nokta/noktalara ulaşım imkanları, Bu noktaların zemin yapısı GSM kapsama alanı durumu Arazi mülkiyeti ve alınması gereken izinler hususları araştırılmalıdır.

34 RÜZGAR ÖLÇÜM İSTASYONUN KURULACAĞI EN UYGUN NOKTA HAKİM RÜZGAR YÖNÜ Proje sahası için mavi renkli olarak çevrilen kapalı alan içinde 1 adet ölçüm direği kurulması yeterli olacaktır.

35 NİÇİN ENERJİ AMAÇLI RÜZGAR ÖLÜMÜ YAPMALIYIZ?

36 PROJE GELİŞTİRME VE YASAL İZİNLERİN ALINMASI AŞAMALARINDA ÖLÇÜME DAYALI KARARLAR ALINMALIDIR.

37 Ön etüt çalışmalarıyla belirlenen rüzgar kaynak alanlarının ölçüme dayalı rüzgar potansiyelinin varlığının ortaya konulması. Rüzgarın kinetik enerjisinden elde edilebilecek faydalı güç; P = 0.5 C p ρ v 3 A η t Ölçümlerle belirlenecek

38 İşlenmiş data kayıt örneği; Date & Time Stamp V30- m/sn S D Ma x Min V10- m/s S D Ma x 30/3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : /3/ : Mi n YÖ N CH7 SD CH7M ax CH7Mi n T-F CH12 SD CH12M ax CH12 Min Ölçümlerde süreklilik esastır. Veri kaybı, analizlerin sağlıksız yapılmasına yol açar. Ardışık data transferinde verilerin kayıt tarih ve saatleri birbirleriyle uyumlu olmalıdır.

39 RES alanındaki rüzgar hızlarının zamansal değişimlerinin bilinmesi

40 RES alanındaki türbülans yoğunluğunun tespit edilmesi Rüzgar bir engelle karşılaştığı zaman doğrultusunu ve hızını değiştirmekte engel etrafında türbülans oluşturmaktadır.

41 RES alanında kullanılabilecek optimum rüzgar türbinin belirlenmesi T.tipi = f (v,c,k,t,p)

42 Seçilen rüzgar türbini için kule yüksekliğinin optimize edilmesi

43 Enerji üretiminin hesaplanması Ölçüm ile belirlenen rüzgar rejimi, RES alanın topoğrafik yapısı, Seçilen rüzgar türbininin teknik özellikleri, Alanın iklimsel yapısı, dikkate alınarak türbin yerlerinin belirlenmesi ve tesisten üretilebilecek enerji miktarının hesaplanması

45 Ekonomik analiz çalışmaları Rüzgar santralından üretilecek enerji miktarı standart rüzgar ölçümlerine dayalı olarak belirlenmişse; yatırımın IRR, NPV, enerji satış fiyatı, geri ödeme süresi gibi ekonomik faydaları net olarak ortaya konulabilmektedir. Kapasite artışı miktarları RES Yarışmalarında verilecek fiyatların tespit edilmesi

46 İNCELEME VE DEĞERLENDİRME AŞAMASINDAKİ LİSANS BAŞVURULARININ TEKNİK DEĞERLENDİRİLMESİ 1. İnceleme ve değerlendirme aşamasındaki başvurularda belirtilen türbin koordinatları lisanslı bir santral sahası içinde bulunuyorsa başvuru değerlendirmeye alınmaz. 2. Yönetmeliğin EK-2 sinde istenen belgelerde eksiklikler varsa inceleme ve değerlendirme aşamasındaki başvuru iade edilir. 3. İnceleme ve değerlendirme aşamasındaki başvurunun Santral Sahası Güç Yoğunluğu 0,6 MW/km 2 den küçük ise teknik değerlendirme yapılmaz.

47 TÜRBİN YERLERİ VE SANTRAL SAHASI ALANI

48 YÖNETMELİĞİN EK-2 SİNDE İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER GENEL BİLGİLER Başvuran tüzel kişinin kimlik bilgileri Lisans Başvuru Numarası Tesis adı İli Tesisi yerinin İlçesi Belde, Köy, Mevkii vb.

49 TÜRBİN BİLGİLERİ Türbin No UTM Koordinatı (6 derece) Grid Bölge İşareti Enlem Boylam No Harfi Gücü (MW) Rotor Göbek Yüksekliği (m) Rotor Kanat Çapı (m) T1 T2 T3 T4

50 SANTRAL SAHASI BİLGİLERİ Köşe No UTM Koordinatı (6 derece) Grid Bölge İşareti Enlem Boylam No Harfi K1 K2 K3 K4 K5 K6 K7 K8

51 ŞALT MERKEZİ BİLGİLERİ UTM Koordinatı (6 derece) Grid Bölge İşareti Enlem Boylam No Harfi ŞALT SAHASI SANTRAL SAHASI SINIRLARI İÇİNDE OLMALIDIR.

52 A- TÜRBİN NOKTALARININ İŞARETLENMESİ (T1, T2, T3,,T N ) B - HER BİR TÜRBİN MERKEZ KABUL EDİLEREK DIŞ ÇEVREL ÇEMBER YARIÇAPI MAKSİMUM 700 METRE OLACAK ŞEKİLDE ÇİZİLEN 12 KENARLI EŞKENAR ÇOKGENLER OLUŞTURULUR

D - ÇOKGENLERİN DIŞ KENAR ÇİZGİLERİNİN BİRLEŞTİRİLMESİ İLE RÜZGAR TÜRBİNLERİNİN KURULACAĞI ALANIN SINIRLARI BELİRLENİR E -

53 D - ÇOKGENLERİN DIŞ KENAR ÇİZGİLERİNİN BİRLEŞTİRİLMESİ İLE RÜZGAR TÜRBİNLERİNİN KURULACAĞI ALANIN SINIRLARI BELİRLENİR E - ÇOKGENLERİN DIŞ KENAR ÇİZGİSİNİN BİRLEŞTİRİLMESİYLE BELİRLENEN ALANIN DIŞINDA 300 METRE GENİŞLİĞİNDE BİR EMNİYET BANDI OLUŞTURULUR

54 F - EMNİYET BANDI SINIRLARININ KÖŞE KOORDİNATLARI (K 1, K 2,,K N ) BELİRLENİR

55 ÖZEL DURUM

57 T E Ş E K K Ü R E D E R İ M. MUSTAFA ÇALIŞKAN Makine Yüksek Mühendisi ETKB Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü mcaliskan@yegm.gov.tr

Benzer belgeler

Türkiye de Rüzgar Enerjisi. Hakan Şener AKATA ETK Uzm. Yard.

Türkiye de Rüzgar Enerjisi. Hakan Şener AKATA ETK Uzm. Yard. Türkiye de Rüzgar Enerjisi Hakan Şener AKATA ETK Uzm. Yard. Akış Ülkemizde rüzgar enerjisi Destekleme Mekanizmaları Lisanslı Elektrik Üretim Tesisleri Lisanssız Elektrik Üretim Tesisleri Ülkemizde Rüzgar