DENİZ TİCARETİ. Şubat 2013 Yıl 21 Sayı 249

Transkript

1 Şubat 2013 Yıl 21 Sayı 249 DENİZ TİCARETİ Mersin Limanı nda İstikrarlı Büyüme 17. Akdeniz Oyunları Koordinatörü Bekir Korkmaz: Ölümse Ölüm Kalımsa Kalım! Bu İşi Yapılacak Gemi Operasyonları ve Liman Emniyeti ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Prof.Dr. Ahmet Kıdeyş ile Söyleşi

2 MDTO nın Aylık Yayın Organı Şubat 2013 Yıl: 21 Sayı: 249 MDTD Basın Meslek İlkelerine Uyar. İÇİNDEKİLER 5 Mersin Limanı nda İstikrarlı Büyüme 7-9 MDTO dan Haberler Kısa Kent Haberleri Denizcilik Haberleri Hatıra Kent Mersin Mersin Limanı 2012 yi Rekorlarla Kapadı Gemi Operasyonları ve Liman Emniyeti İklim Değişikliği ve Denizcilik Kıyı Nöbeti: Osmanlı Devleti nin Akdeniz de Kıyı Koruması I İkinci Dünya Savaşı nda Mersin 41 Deniz Feneri Prof. Dr. Ahmet Kıdeyş: Deniz Bilimleri Konusunda Ülkemiz Kaynaklı Toplam Yayın Sayısının Büyük Bir Oranı Enstitümüze Ait MIP den Haberler 50 İstatistik Arap Baharı ndan İlkbahar a!.. Şubat ayındayız.. Bir ay sonra İlkbahara gireceğiz... Cemreler bir bir düşüyor... Cemre, ateş topu demektir Önce havaya, sonra toprağa en sonra da suya düşecek Sonrasında da bahar gelecek!.. İlkbahar, Sonbahar gibi değildir Çünkü, insana yaşama sevinci verir Her yerde bir canlanma, doğanın yeşile dönmesi insan ruhunu da olumlu etkiler. Hava daha bir berraktır ve güneş sıcak yüzünü göstermeye başlar.. Tabi ki İlkbaharı, Arap Baharı ile karıştırmamak gerek!.. Çünkü, Arap Baharı nda gerçekten tam bir ateş topu düşmüştür ki komşularımızda halen kargaşa bitmemiştir! Gerçekten Arap Baharı nedir? Bunu anımsatmakta yarar görüyorum... Arap Baharı; Ortadoğu ülkelerinin halkları tarafından Aralık 2010 dan günümüze değin, Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkelerinde rejim, yönetim, yönetici değişimleri başta olmak üzere değişikliklere, revizyonlara ve yenilenmelere yol açan, protesto, ayaklanma, kalkışma, devrim, başkaldırı ve daha birçok adlandırmayla söz edilen Arap halk hareketleridir. Sürecin fitilini ateşleyen olay; iş bulamamaktan ve geçim sıkıntısından dolayı seyyar satıcılık yapan üniversite öğrenimli Tunuslu Muhammed Buazizi adlı gencin bir zabıta görevlisince tokatlanması ve tezgahı ile mallarına el konulmasıdır. Arap Baharı Türkiye yi nasıl etkilemiştir? Kimilerine göre olumlu kimilerine göre olumsuz... Ancak, ekonomik açıdan Türkiye yi olumlu etkilediği söylenemez. Bunun en çok zararını gören kent ise Mersin dir.. Hemen yanı başımızdaki Suriye ile ilişkilerin bozulması, Mersin ekonomisini olumsuz etkilemektedir.. Bunu Sağır Sultan bile duymuştur!... Bu nedenle Arap Baharı nı bir kenara bırakıp kendi baharımıza bakalım!.. Mersin baharla birlikte hareketlenecektir... İki yıldır bekleyen Uluslararası Çukurova Havaalanı nın yer teslimi yapıldı... Kısa bir süre sonra temeli atılacak... Mersin için olumlu bir gelişme Mersin 12. Uluslararası Müzik Festivali Mayıs ayında yapılacak ve Mersin şenlenecek Ve de Haziran tarihleri arasında 17. Akdeniz Oyunları Mersin de gerçekleşecek... Bu da Mersin i dünyanın tanıması demektir. Bahar ve yazın başlangıcı Mersin de oldukça hareketli geçecek... Dileriz komşularımızda da iç karışıklıklar sona erer ve ilişkilerimize bahar gelir. Bu hem Türkiye hem de Mersin için çok önemli! Saygıyla Ali ADALIOĞLU Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü (MDTO adına): M. Cihat LOKMANOĞLU Genel Koordinatör: Ali ADALIOĞLU Yayın Kurulu: M. Cihat LOKMANOĞLU, Jozef ATAT, A.Kahraman YAVUZ, Mişel ŞAŞATİ, İskender BOTROS, Bedii CANATAN, Özcan BARUT, Korer ÖZBENLİ Yayın Planlama Yönetimi: Tetis Medya Ajansı Basım Yeri: Mattek Matbaacılık - Adakale Sokak no:32/27 Kızılay - ANKARA Basım Tarihi: Şubat 2013 Yönetim Yeri: Pirireis Mah. İsmet İnönü Bulvarı No: Pk: 45 Mersin/Türkiye Tel: (pbx) Faks: E-posta: mersindto@mdto.org mdtodergi@mdto.org

3 OECD tarafından yürütülen Küresel Liman Kentleri projesi kapsamında hazırlanan sonuç raporunda Mersin Limanı nın son 40 yıl içerisinde ortalama yüzde 5,8 lik istikrarlı bir büyüme oranı yakaladığı ve yılda 600 milyon avro katma değer ürettiği kaydedildi. Mersin Limanı nda İstikrarlı Büyüme Bilindiği gibi, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'nün (OECD) yürüttüğü Küresel Liman Kentleri" projesi kapsamında Mersin'de bir saha çalışması gerçekleştirilmişti. Temmuz ayı boyunca yürütülen saha çalışması sürecinde Bari Üniversitesi nden Prof. Angela Bergantino, OECD Liman Şehirleri Programı'ndan Olaf Merk ve OECD danışmanlarından Nicolas Winicki den oluşan bir heyet Mersin Limanı, Mersin Deniz Ticaret Odası, Serbest Bölge, Mersin Büyükşehir Belediyesi, Mersin Yatırım Destek Ofisi gibi çeşitli kurum ve kuruluşlarda incelemelerde bulunmuştu. Yapılan çalışmalar doğrultusunda, OECD tarafından Mersin Limanı'na ilişkin rapor yayınlandı. 'Küresel Liman Şehirlerinin Rekabetçiliği: Mersin Örneği' adlı raporun bulguları Çukurova Kalkınma Ajansı'nın (ÇKA) desteği ve koordinasyonunda, yerel kurumkuruluşların katkıları ile OECD Bölgesel Kalkınma Politikaları Komitesi tarafından düzenlenen toplantıda açıklandı. Söz konusu rapor kapsamında şu ifadelere yer verildi: Mersin Limanı Doğu Akdeniz'in gelişmekte olan en önemli çıkış kapılarından bir tanesidir. Liman, son 40 yıl içerisinde ortalama yüzde 5,8 lik istikrarlı bir büyüme oranı yakalamıştır. Türkiye'nin Ambarlı Limanı'ndan sonra en büyük ikinci konteyner limanı olan Mersin Limanı, 2007 yılındaki özelleştirmeden beri küresel ekonomik krize rağmen hacmini yüzde 6,5 artırmıştır. Mersin Limanı'nın içerisinde bulunduğu bölgeye çok önemli ekonomik etkileri bulunmaktadır. Liman yaklaşık olarak 17 bin kişilik iş gücü yaratırken, yılda ortalama 600 milyon avro katma değer üretmektedir. Liman faaliyetleri bölgenin ticaret ve imalat sanayi deseni ile bağlantılıdır. Özellikle gıda ürünleri, otomotiv, makine ve tekstil sektörü bu noktada öne çıkmaktadır. Ulusal 'ihracata dayalı büyüme stratejisi' çerçevesinde Mersin Limanı büyük bir öneme sahiptir. Buna karşın, ulusal politika çevresi ile liman gelişme politikaları arasında uyumlaştırma, negatif çevresel etkilerin sınırlandırılması ve limanın bölgesel fayda sağlama konusunda daha pro-aktif yer alması gibi konularda alınacak yol bulunmaktadır. Mersin Uluslararası Liman İdaresi'nin çevresel politikalar konusunda daha etkin ve şeffaf olması ile daha yeşil bir liman yaratma yaklaşımı, limanın rekabetçi üstünlüğü açısından önemlidir. Mersin Limanı'nın hali hazırda göreceli olarak daha az çeşitlilik arz eden denizyolu ve kıtalararası rota bağlantılarının zaman içerisinde artırılması ile demiryolu taşımacılığının serbestleştirilmesi ve özel sektörün bu alana olan ilgisinin yükseltilmesi, limanın geliştirilmesi ile birlikte düşünülmesi önerilen önemli politikalar olarak öne çıkmaktadır. 4 5

4 MDTO DAN HABERLER 17. Akdeniz Oyunları Koordinatörü Bekir Korkmaz: Ölümse ölüm, kalımsa kalım! Bu iş yapılacak Mersin Deniz Ticaret Odası (MDTO), Şubat ayı Meclis Toplantısı nda Akdeniz Oyunları Koordinatörü Bekir Korkmaz ı ağırladı. Korkmaz, MDTO Meclis Üyeleri ne Akdeniz Oyunları hazırlıklarına ilişkin detaylı bilgiler verdi, tesislerin açılışa kadar yetiştirileceğini söyledi. 8 Şubat tarihinde gerçekleşen Meclis Toplantısı nın açış konuşmasını yapan MDTO Genel Sekreteri Korer Özbenli, Meclis Üyelerine Akdeniz Oyunları nın kısa tarihçesinin yanı sıra 17. Akdeniz Oyunları nın Mersin e veriliş öyküsünü de aktardı yılında Akdeniz Oyunları'na ev sahipliği yapacak olan Yunanistan'ın, 2010 yılında yaşadığı ekonomik kriz nedeniyle bu organizasyonu yapamayacağını duyurması üzerine Oyunların Mersin e verildiğini hatırlatan Özbenli, 17. Akdeniz Oyunları Koordinatörlüğü ne getirilen Bekir Korkmaz ın ülkemizin düzenlendiği en önemli spor organizasyonlarından birisi olan ve Erzurum da gerçekleştirilen Dünya Üniversitelerarası Kış Oyunları nın Genel Koordinatörü olarak görev aldığını ve başarılı bir organizasyona imza attığını söyledi. 3 Kıta, Tek Yürek Özbenli nin ardından kürsüye gelen Bekir Korkmaz, sözlerine MDTO nun 17. Akdeniz Oyunları na verdiği desteğe teşekkür ederek başladı. Akdeniz Oyunları nın ilk kez 1951 yılında yapıldığını ve 4 yılda bir tekrarlandığını söyleyen Korkmaz, 3 kıta tek yürek sloganı ile yürütülen organizasyonun Akdeniz havzasına dahil 24 ülkenin katılımıyla gerçekleştirildiğini ve Oyunların Kızkalesi nden Tarsus a, ve Adana ya kadar uzanan büyük bir alan içerisinde 32 branşta 28 federasyonun işbirliğiyle yürütülen bir çoklu spor organizasyonu olduğunu anlattı. Toplam 32 branşın 5 inin takım sporları olduğunu söyleyen Korkmaz, bu müsabakaların her biri için tesisler inşa etmek gerektiğini belirterek, hazırlıkların temel mantığını inşaat olarak yapılabilecek tüm alanların tamamının inşa edilmesi, inşaat olarak yapılmasına gerek olmayan disiplinlerde ise geçici yapılardan faydalanılması şeklinde açıkladı. Mersin de geçici olarak kullanılacak alanlardan birinin CNR Expo Fuar Alanı olduğunu belirten Korkmaz, 4-5 branşın burada yapılacağı bilgisini verdi. Konuyla ilgili İngiltere den örnekler veren Korkmaz şunları söyledi: Şunu çok rahatlıkla söyleyebilirim. Londra da o kadar geçici yapı kullanıldı ki; burada kullanılan geçici yapılar, teleskopik tribünler ve aparatları söküldü, şu anda gemilere yüklendi için Brezilya ya Rio ya gönderiliyor... Biz de diğer çoklu spor organizasyonları yapan diğer ülkeler gibi geçici yapılardan faydalanıyoruz. 17. Ak- deniz Oyunları na 24 ülkeden toplam kişinin gelmesini beklediklerini kaydeden Bekir Korkmaz, Bunların 3 bin 500 ü sporcu olacak, yaklaşık bin 500 ü de sporcularla beraber gelen masörler, doktorlar, antrenörler, resmi görevliler ve takım kaptanları olacaktır dedi. Toplantıda Akdeniz Oyunları Koordinatörlüğü kapsamında oluşturulan departmanlara ilişkin detaylı bilgiler veren Korkmaz, güvenlik konusunu çok önemsediklerini ve bu anlamda gereken bütün tedbirleri aldıklarını ifade etti. Oyunlar sürecinde tam donanımlı ve ful personelli 54 adet ambulansa ihtiyaç olacağını ifade eden Korkmaz, Türkiye gerçekten sağlıkta büyük bir dönüşüm ve değişim geçirdi. Mersin de en güçlü olduğumuz alanlardan biri de sağlıktır şeklinde konuştu. Organizasyonda en kritik alanlardan birinin ulaşım olduğunu dile getiren Korkmaz sözlerine şöyle devam etti: Ulaşım departmanı en kritik alanlardan biri. Çok büyük bir ağ var ortada. Bunu nasıl idare edeceğiz? Çok büyük bir planlama yaparak idare edeceğiz. Hem Tarsus u, hem Adana yı hem de Kızkalesi ni kendi içinde planlıyoruz. Burada bizim birinci sıkıntımız şu: Bütün sporcuların hepsini tek bir oyunlar köyüne sığdıramıyoruz. O halde, bizim birden faza oyunlar köyümüz var. Bunlardan birincisi, üniversitenin içerisinde yapılan Kredi ve Yurtlar Kurumu nun 8 blokluk öğrenci yurdu. Burada 3 bin 500 kişi kalacak. Geçen yıl yapılan 4 blokluk bir öğrenci yurdu daha var. Akdeniz 1 ve Akdeniz 2 olmak üzere birbirine sınırdaş olan toplam 12 blokluk bir öğrenci yurdu kümesi var. Bir de üniversitenin dışında Kredi ve Yurtlar Kurumu na ait bir öğrenci yurdu var. Üçüncüsü de burasıdır. Biz sporcularımızın Mersin in içinde bu üç tesiste konaklamalarını sağlayacağız. Ancak sporcuların artma ihtimaline karşı yedek olarak tuttuğumuz öğrenci yurtlarımız da mevcut... Adana da da bin kişilik bir yurdumuz var. 4 branş 6 7

5 MDTO DAN HABERLER MDTO DAN HABERLER Adana da yapılacağına göre, o sporcuları da Adana da ağırlayacağız... Sporcuları sabah kaldırıp, onlara oyunlar köyünde çok güzel bir kahvaltı yaptırıp, ondan sonra da problemsiz bir şekilde yarışmalara ve antrenman alanlarına götürüp getirebiliyorsak, bir problem yok. Bütün mesele bu. Ulaşım konusunda her türlü tedbiri aldık, alıyoruz. Konaklama ve Hizmet departmanına ilişkin açıklamalar yapan Bekir Korkmaz, 5 bin 500 sporcu için 5 tane açık Hilton büfe kurulacağını, aynı alanda 2 bin 200 kişinin yemek yiyebileceğini ve büfelerin günde 20 saat açık kalacağını sözlerine ekledi. 10 yıl sonra Mersin i tanıyamayacaksınız Konuşmasında Erzurum da gerçekleştirilen Kış Oyunları nı örnek gösteren Korkmaz, Erzurum daki organizasyonun zor ve bugüne dek yapılan en büyük organizasyon olduğuna dikkat çekerek, Türkiye nin bu organizasyondan yüzünün akıyla çıktığını, sonraki süreçte 2013 yılında Slovenya nın yapacağı Kış Oyunları ile 2015 te Granada da gerçekleştirilecek olan Kış Oyunları için Erzurum a teklifler geldiğini söyledi. Korkmaz şöyle devam etti: Sizi temin ediyorum ki; 2-3 yıl sonra Mersin e de bu teklifler gelecek. Bu tür spor organizasyonları Mersin de yapılsın denecek. İnanın 10 yıl sonra Mersin i tanıyamayacaksınız. Çoklu spor organizasyonlarının en önemli göstergelerinden birinin gönüllülük olduğunu vurgulayan Korkmaz, şunları söyledi: Gönüllülük, Oyunların anısına o şehrin insanlarının vermiş olduğu karşılıksız emek demek. Şu an sayıları 11 bine ulaşmış bir tabanımız var. 2 bin 500 ile 3 bin arasında bir seçim yapacağız. Bu grubun içerisinden kadar ataşe seçilecek. Bu ataşelerin çok üst düzey dil bilmeleri, özellikle de Fransızca bilmeleri lazım. Bizim en çok zorlandığımız alanlardan biri bu. Bu konuda büyük bir eksiğimiz var. Seçtiğimiz ataşeler dil biliyorum diyerek geliyor, onları ICMG ailesine (International Comittee of Mediterranean Games/Uluslar arası Akdeniz Oyunları Komitesi) yönlendirdiğimizde pek beklediğimiz sonuçları alamıyoruz. Bizim Mersin den beklediğimizi alamadığımız alanlardan biri bu. Bu durumda da geriye tek bir şey kalıyor. Bu işi profesyonelce çözmemiz lazım. Buna ilişkin çözümümüz var ancak bütün maksadımız Mersin in kendi dinamikleri içerisinde bu işi çözmek üzerine kurulu Dil düzeyi çok iyi, Mersin i iyi tanıyan ataşeleri uluslararası platformlara gönderebilirsek bu iş, layıkıyla yapılmış olur. Organizasyonun bütçesine ilişkin açıklamalarda bulunan Korkmaz, bugüne kadar 350 ile 400 milyon TL civarında gerçekleşmiş yatırım olduğunu belirterek, bunun bir sınırı olmadığının altını çizdi. Oyunların bütçesini hesaplarken Spor Bakanlığı nın yatırımlarının yanı sıra Büyükşehir Belediyesi nin yaptığı yatırımları da düşünmek gerektiğine işaret eden Korkmaz, bu şekilde 450 milyon TL yi bulan bir yatırım bütçesi oluştuğunu söyledi. Hazırlık Düzenleme Kurulu nun kararı uyarınca Organizasyon olarak kendilerinin 187 milyon TL lik masraf yapacaklarını ifade eden Bekir Korkmaz, bu rakamın yarısından fazlasının Mersin e kalmak zorunda olduğunu, geriye kalan kısmın ise işin doğası gereği İstanbul, Ankara ve yurtdışına kayacağını anlattı. Hazırlıklar kapsamında sadece Erdemli ye 57 milyon TL lik yatırım yapıldığına dikkat çeken Korkmaz, Yenişehir de bu rakamların milyon TL yi bulduğunu belirterek Mersin e çok güzel şeyler kalacak ifadesini kullandı. Ölümse Ölüm, Kalımsa Kalım! Bu iş Yapılacak 17. Akdeniz Oyunları na hazırlık kapsamında inşa edilen tesisler konusuna da değinen Korkmaz, stadyum inşaatının açılışa yetişmeyeceği konusundaki endişeleri gidermeye yönelik açıklamalarda bulundu. Korkmaz şunları söyledi: Bir yüklenici firma vardı. Çok büyük bir kırım yaptı. Bir kabul süresi vardı fakat o süre bizim ihtiyaçlarımızı karşılayan bir süre değildi. Çünkü stadın açılış ve kapanış törenlerine yetişmesi gerekiyordu. O hızla bu işin bitmesi mümkün değildi. Yüklenici değişikliği yapıldı. Yeni bir yüklenici firma geldi. Sayın Vali başkanlığında tesise bir ziyaret gerçekleştirdik. Basını da götürdük Bir sıkıntımız yok. Muhtemelen Mayıs sonu itibariyle koltukları çakılı bir şekilde teslim edilecek. Stadyum yetişecek. Erzurum da 3 ay 20 gün içinde 20 bin kişilik bir stadyum bitirilip, bize teslim edildi. Üstten ısıtması bile hazırdı. Korkmaz, ayrıca Servet Tazegül Spor Salonu nun yanına inşa edilen 12 kortlu, 7 bin 500 kişilik tenis kompleksinin büyük bölümünün Mart ayı sonu itibariyle teslim edileceği bilgisini verdi. Bu işlerin bize ne faydası var? Oyunlar bittikten sonra ne kazanacağız? şeklindeki sorularla çok sık karşılaştığını dile getiren Korkmaz, konuşmasını şu sözlerle noktaladı: Dünya Okul Sporları Federasyonu tarafından organize edilen Gymnasiade 2013 adlı bir etkinlik var. Atletizm, yüzme ve jimnastik branşlarının bir araya geldiği bir çoklu spor organizasyonu nın en güçlü adayı Mersin. Niye Mersin? Olimpik yüzme havuzu, atletizm sahası ve jimnastik salonu olduğu için Sunumunun ardından kendisine yöneltilen soruları yanıtlayan Bekir Korkmaz, Akdeniz Oyunları kapsamında MDTO sponsorluğunda gerçekleştirilecek olan su balesi gösterisine ilişkin detayları MDTO Meclis Üyeleri ile paylaştı. Bekir Korkmaz, MDTO Başkanı Jan Taşçı ya günün anısına 17. Akdeniz Oyunları temalı bir hediye takdim etti. Aksoy dan MDTO ya Ziyaret Mersin Vergi Dairesi Başkanı Serdar Aksoy, bu yıl 25 Şubat- 3 Mart tarihleri arasında 24 üncüsü kutlanan Vergi Haftası etkinlikleri kapsamında Mersin Deniz Ticaret Odası nı ziyaret ederek, MDTO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Jozef Atat, Yönetim Kurulu Üyeleri ve idari yetkililerle görüştü. Grup Müdürleri Bahadır Balcılar, Osman Çelik ve Orhan Şener in de bulunduğu ziyarette Mersin in vergi konusundaki performansını değerlendiren Aksoy, 2012 yılında Mersin in yüzde 87 lik tahsilat oranıyla vergi tahsilatında Türkiye nin 4. ili olduğunu belirtti. Kentin tahakkuk ve tahsilatta ülke genelinde 6. sırada yer aldığını söyleyen Aksoy, Mersin in geliri giderini karşılayan iller sıralamasında ise 12. sırada olduğunu kaydetti. Aksoy, MDTO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Atat a üzerinde 24.Vergi Haftası amblemi bulunan bir yaka kokartı taktı. 8 9

6 KISA KENT HABERLERİ Bakan Çağlayan: 2023 e Uçarak Gideceğiz Tarihe Gülümseyen Mersin' Projesi 2013 te Tamamlanacak KISA KENT HABERLERİ Mersin Valisi Hasan Basri Güzeloğlu, tarihi binaların restore edilerek yeniden kullanıma ve turizme konu edilmesini amaçlayan 'Tarihe Gülümseyen Mersin' projesi çerçevesinde Uray Caddesi'nde Kültür Merkezi ile istasyon arasındaki sit alanı içerisindeki çalışmaların 2013'ün ikinci yarısında tamamlanacağını bildirdi. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Türkiye yi 2023 hedeflerine götürecek yolun karayolu değil, uçak olduğunu belirterek, Türkiye ekonomisini biz karayolundan götüremeyiz. Uçarak gideceğiz. Biz her sene ortalama yüzde 6-6,5 civarında büyümesi gereken bir ülkeyiz dedi. Mersin in merkez Yenişehir ilçesinde esnaf ziyaretlerinde bulunan Bakan Çağlayan, gezisi öncesinde basın mensuplarının sorularını yanıtladı. TÜİK in açıkladığı Sanayi Üretim Endeksi rakamlarının anımsatılması üzerine Çağlayan, 2012 de ekonomide bir yavaşlama olduğunu söyleyerek, Hatta ben gaza basalım demiştim. Çünkü Türkiye ekonomisi artık büyümeye planlanmış, büyümeye alışmış bir ekonomi. Türkiye ekonomisini biz karayolundan götüremeyiz, bunu anlayanlar anlıyor. Türkiye ekonomisi uçmak durumunda olan bir ekonomi. Türkiye yi 2023 hedeflerine götürecek yol karayolu değil, uçak. Uçarak gideceğiz. Biz her sene ortalama yüzde 6-6,5 civarında büyümesi gereken bir ülkeyiz. Dolayısıyla bu büyümeyi gerçekleştirirken elbette dengeleri gözeterek, ekonomimizi sürekli büyütecek, geliştirecek, yatırımı, üretimi, istihdamı ve ihracatı artıracak bir sistemde olmamız lazım diye konuştu. Türkiye nin diğer dünya devletlerinden sıyrıldığını vurgulayan Çağlayan, şöyle devam etti: Dolayısıyla hem sanayi üretim kapasitemizi hem imalat sanayi endekslerimizi sürekli yükseltmemiz lazım. Bilhassa sanayi olmazsa olmaz. Türkiye için en büyük koz sanayidir, üretimin de, istidamın da, yatırımın da kaynağı orası. Bunun için de hükümet olarak her türlü çabayı gösteriyoruz. Çok büyük bir teşvik sistemini açıkladık, bunların hepsi bahsetmiş olduğum gelişmeler içindir. Ama Allah ımıza şükürler olsun şu anda ekonomik dengelerimiz mukayese kabul etmeyecek kadar iyi. Bunu sadece biz söylemiyoruz. Daha geçen hafta pazar günü Sayın Başbakanımızla beraber üç ülkeye gittik. Üç ülkede kişi başına gelirleri bin dolar olduğu halde Türkiye ekonomisindeki bu gelişmeleri, Türkiye nin başarısını herkesin önünde söylediler. Zaman zaman bu rakamlarda azalma olabileceğine işaret eden Çağlayan, Geçen sene maalesef Türkiye bir yumuşak iniş yapmak zorundaydı. Ama şimdi biz yeniden uçuşa geçiyoruz. Karayolundan değil, uçarak devam edeceğiz. Çünkü Türkiye ye uçarak 2023 hedeflerini yakalamak yaraşır. Onu gerçekleştireceğiz. Takılmayın bir rakama, sonraki aylarda önemli şeyler göreceğiz ifadelerini kullandı. (İHA) Hilton SA Oteli'nde gerçekleştirilen değerlendirme toplantısında çalışmalarda gelinen son noktayla ilgili açıklamalarda bulunan Güzeloğlu, proje dahilinde Mersin Büyükşehir Belediyesi ve alt birim belediyeleri ile uzun soluklu görüşmeler yapıldığını belirterek, İlimizde projenin hayata geçirilmesinde önemli işbirlikleri sergilendi. Bu konuda oluşan irade, kısa sürede önemli kazanımların elde edilmesinin temelini oluşturdu. Kültür ve Turizm Bakanlığımızın bütün birimleri ile bakanlarımız başta olmak üzere meselenin bugüne gelmesine çok büyük destek verdiler. En büyük desteği de Mersin halkı verdi. Bizim en büyük gücümüz, Mersin halkının bize duyduğu güven ve bizden beklediği çalışma heyecanı oldu dedi. Mersin deki kültürel varlıkların restore edilerek turizme ve ekonomiye kazandırılması anlamında bir çalışma planının var olduğunu aktaran Güzeloğlu, tarihi kalıntıların günümüze taşınmasının bir öncelik olduğuna vurgu yaptı. Mezitli ilçe sınırları içerisindeki Soli Antik Kenti ne 1 milyon TL ödenek sağlandığını dile getiren Güzeloğlu, Burada sütunlar ve temel giriş noktaları ayağa kaldırıldı. Kentimizi tanıtarak ve turizme konu ederek çalışmaların yararı hissedilecektir dedi. Tarihe Gülümseyen Mersin projesinin uygulandığı alanın geçmiş dönemde büyük önem taşıdığını dile getiren Güzeloğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: Tarihte Mersin in nabzının attığı, siyasetinin, ticaretinin ve ekonomisinin belirlendiği bu alanda kısa zamanda güzel şeyler olacak. Sit alanı içerisindeki tarihi valilik binasını aslına uygun biçimde yeniden ayağa kaldırıyoruz. Buradaki çalışmaların erken bir süre içinde bitmesini hedefliyorduk. Ancak binanın güçlendirilmesi gereği çalışmaların bitim tarihini 2013 ün 2 nci yarısına iletti. Cumhuriyet in kuruluşuna tanıklık eden yapının restorasyon işi tüm hızıyla sürdürülüyor. Çalışmalar en geç 6 ay içerisinde sona erecek. Bu yapının hemen karşısında yer alan eski Ziraat Bankası binasının ise alt katı sergi salonu, üst katı da konser, söyleşi, kabul ve yönetim birimi olarak belirlendi. Bu binamızın yan tarafında 150 kişilik bir cep sineması yer alacak. Burada ücretsiz olarak sanat ve çocuk filmleri dönecek. Yine bu yapımızı da 2013 yılının ikinci yarısında bitireceğiz. Mevcut İl Halk Kütüphanesi arkasında yer alan ve 1887 yılında inşa edilen yapıda da çalışmalar hızlı şekilde sürüyor. İşlemler tamamlandığında ortaya mükemmel bir Akdeniz sosyal tesisi çıkacak. Buranın uluslararası profesyonel bir firma tarafından işletilmesini sağlamak amacıyla çalışmalarımız devam ediyor. Mülga Kültür Müdürlüğü olarak bilinen binamız ise turizm ve kültür çalışmalarının yoğunlaştığı bir yapı olarak tamamlanacak ve 2013 ün 6 ncı ayında bitirilecek dedi

7 KISA KENT HABERLERİ KISA KENT HABERLERİ Mersin-Tarsus Karayolu 60 Bin Araç Kapasitesine Çıkacak Karayolları 5. Bölge Müdürü Yakup Dost, Mersin ile Tarsus arasında günlük 30 bin araca hizmet edecek şekilde tasarlanan mevcut yolun kapasitesinin dolmak üzere olduğunu belirterek, hazırlanan projeyle buranın kapasitesini günlük 60 bin araca çıkarmayı planladıklarını söyledi. Yakup Dost, Karayolları Genel Müdürlüğü ne bağlı Mersin de bulunan 5. Bölge Müdürlüğü nü ziyaret eden Mersin Sanayiciler ve İşadamları Derneği (MESİAD) Başkanı Ahmet Akkurt ve Yönetim Kurulu üyelerine çalışmalarla ilgili bilgi verdi. Dost, Karayolları Bölge Müdürlüğü olarak, gündemlerinde 2013 Akdeniz Oyunları için sorumluluklarında olan bölgede yapılan yol çalışmaları ile D-400 Karayolu nun bulunduğunu belirtti. Mersin-Antalya yolu için de planlanan sürecin devam ettiğini kaydeden Dost, ayrıca Silifke ilçesinden Karayolları Bölge Müdürlüğü YAŞ MEYVE, SEBZE VE NARENCİYE İHRACATINDA YÜZDE 12 LİK ARTIŞ YAŞANDI Yaş meyve, sebze ve narenciyede 2013 yılı ocak ayında, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla miktarda yüzde 12, değerde ise yüzde 16 lık bir artış yaşandığı bildirildi. Yaş meyve, sebze ve narenciye ihracatında ocak ayında yaşanan artış, sektör temsilcilerini memnun etti. Yaş Meyve ve Sebze İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Kemal Kaçmaz, yaptığı yazılı açıklamada, 2013 yılı ocak ayında, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla miktarda yüzde 12, değerde ise yüzde 16 lık bir artış yaşandığını belirtti. Ocak ayında gruplar içerisinde narenciyede yüzde 7 lik bir artışla 144 milyon 883 bin 409 dolar, taze sebzede yüzde 20 lik bir artışla 59 milyon 310 bin 617 dolar, taze meyvede ise yüzde 25 lik bir artışla 17 milyon 986 bin 563 dolarlık döviz girdisi sağlandığını kaydeden Kaçmaz, en çok taze meyve ve sebze ihraç edilen ülkelerin başında Rusya nın geldiğini, bu ülkeyi sırasıyla Irak, Ukrayna, Almanya ve Suudi Arabistan ın izlediğini söyledi. En çok ihraç edilen ürünler sıralamasında ilk sırada mandalinanın yer aldığını kaydeden Kaçmaz, Taze meyve ve sebze ihracatında ocak ayında görülen bu artış, 2013 yılı ihracat hedeflerimize ulaşacağımızın en önemli göstergesidir. Yılın diğer aylarında da bu artış trendinin devam etmesini bekliyoruz ve taze meyve ve sebze sektörü olarak çalışmalarımızı bu doğrultuda sürdürüyoruz dedi. (İHA) hizmet binasına kadar tam 43 trafik ışığı bulunmasının trafiği olumsuz etkilediğine işaret ederek, bu durumu ortadan kaldırmak için çalışma yaptıklarını bildirdi. Mersin-Tarsus arasında yapmayı planlanan çalışmalara ilişkin bilgiler aktaran Dost, Mersin ile Tarsus arasında günlük 30 bin araca hizmet edecek şekilde tasarlanan mevcut yolun kapasitesinin dolmak üzere olduğunu belirterek D-400 Karayolu ile ilgili olarak hazırlanan proje, mevcut yolun transit hale getirilmesi ve her iki yanına servis yolları yapılarak günlük 60 bin araç kapasitesine çıkarılması planlanıyor. Ayrıca, otobanın daha etkin kullanılmasını sağlamak için çaba harcıyoruz dedi. Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi ne alternatif yollar açma konusunda da çalışmalarının sürdüğünü dile getiren Dost, Ashab-ı Kehf in bulunduğu bölge organizeye bağlantı için en kestirme alan. Bu bölgeden otobana bağlantı yolu için çalışıyoruz. Diğer yandan otobanı Taşucu na kadar uzatarak, trafiği rahatlatacak düzenlemeler için hazırlık yapıyoruz. Ancak, yeni özelleştirme kapsamında bu bağlantı yolu projeden şimdilik çıkarıldı diye konuştu. Akdeniz Oyunları hazırlıkları kapsamında sorumluluk alanı içinde bulunan yol çalışmalarına da değinen Yakup Dost, Karayollarının yükümlülüğünde bulunan yeni stadyuma otoban bağlantısı ve ayrıca otobandan stadyuma geçiş için 2 üst geçit ile bağlantı yolları çalışmalarımız oyunlar öncesi bitecek şekilde planlandı. Büyükşehir Belediyesi ne ait olan yolların da belediye tarafından bitirilmesi halinde Mayıs ayında bağlantı yolları dahil tüm çalışmalar bitirilerek oyunlara yetiştirilecek ifadelerini kullandı. Turizm Yatırımları İçin Yolun Yukarıya Alınmasını Sağlamak Zorundayız Mersin e yeni turizm yatırımları çekilebilmesi için Silifke ilçesine kadar kıyıdan devam eden karayolunun yukarıya alınması ile özel olarak ilgilendiklerini ve çok önemsediklerini vurgulayan Dost, şunları söyledi: Kentimize yeni yatırım alanları oluşturmak için karayolları stratejik önemde. Özellikle Kızkalesi karayolunun yukarıdan geçmesi ve Kızkalesi mevcut yolunun daraltılarak sadece yürüyüş yolu yapılması ile ilgili çalışmalarımız kapsamında SİT Kurulu na başvurduk. Onların gösterdiği güzergahta hazırladığımız 3 proje de anlayamadığımız nedenden dolayı reddedilmesi üzerine 4 üncü proje hazırlığımız sürüyor. Karayolları olarak kentin yeni yatırım çekebilmesi için yolun yukarıya alınması konusunda sizinle hemfikiriz. Çok gecikmeden, yolun yukarıya alınmasını sağlamak zorundayız. (İHA) MTB Türkiye nin En Büyük 4.Borsası Mersin Ticaret Borsası tarafından düzenlenen ve Mersin Valisi Hasan Basri Güzeloğlu nun katılımıyla gerçekleştirilen bilgilendirme toplantısında, Mersin Ticaret Borsası nda 2012 yılı içerisinde milyar dolarlık işlem hacmi gerçekleştirildiği kaydedildi. Toplantıda, 1926 yılında kurulan MTB nin ülke genelindeki 113 borsanın arasında, ilk 10 sırada yer aldığı belirtildi. Ticaret borsalarının Odalar ve Borsalar Birliği ne bağlı kuruluşlar olduğunu kaydeden MTB Başkanı Abdullah Özdemir, MTB ülkemizin ilk borsalarından birisidir. 25 dönüm arazi üzerine kurulu olan MTB, bünyesinde gıda laboratuvarı, Çukurova Kalkınma Ajansı (ÇKA) ile KOSGEB i barındırmaktadır sayılı yasa çerçevesinde faaliyet gösteren MTB, 2002 yılında 732 milyon dolar olan işlem hacmini 2012 yılında yüzde 115 oranında büyüterek milyon dolara yükseltmiştir dedi. Mersin Valisi Hasan Basri Güzeloğlu ise Mersin in geleceğe taşınmasında MTB nin önemli bir çekim gücü olduğunu belirtti. Borsanın milyar dolarlık işlem hacmi gerçekleştirmesinin önemine vurgu yapan Güzeloğlu, Bunlar Türkiye deki herkes tarafından bilinmesi gereken büyüklüklerdir. Bu noktada MTB, uluslararası alanda izlenen ve dünya çapında alım-satım yaparak izlenen bir borsadır. Hububatta ve narenciyede belirleyici konumda olan MTB, her geçen gün artan ve yükselen bir oranla Türk Arap İşadamları Derneği (TURAB) ve Toros Üniversitesi işbirliği ile düzenlenen Türkiye nin Yakın Tarihi başlıklı konferans Toros Üniversitesi Bahçelievler Kampüsü nde düzenlendi. Galatasaray Üniversitesi öğretim görevlisi ve saygın bir tarihçi olan Prof.Dr. İlber Ortaylı nın konuşmacı olarak katıldığı programa başta Mersin Valisi Hasan Basri Güzeloğlu olmak üzere milletvekilleri, kamu ve özel sektör yöneticileri, işadamları, akademisyenler, gazeteciler, öğrenciler ve tarihe ilgi duyan farklı mesleklerden çok sayıda katılımcı eşlik etti. Programın açılış konuşmaları TURAB Başkanı Emin Ucuz, Toros Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof.Dr. Ahmet Özer ve ardından Mersin Valisi Hasan Basri Güzeloğlu tarafından gerçekleştirildi. Açılış konuşmalarının ardından kürsüye gelen Prof. Dr.İlber Ortaylı, ülkemizin yakın tarihi, bugünü ve yarını ile ilgili bilinmesi, hatırlanması gereken ve endişe duyulan konuları ele aldı. Konuşmasının ardından kendisine takdim edilen hediyeleri kabul eden Ortaylı, Mersin 2013 Akdeniz Olimpiyatları daha öteye doğru yol almaktadır. Ülkemizin son 10 yılda gösterdiği gelişim gibi MTB da Mersin in potansiyelinin her geçen gün yükseldiğini ortaya koymaktadır şeklinde konuştu. 1/100 binlik çevre düzeni planı ile ilgili açıklamalarda da bulunan Güzeloğlu, Mart ayı içerisinde tüm ilçelere geziler yapılacağını ve bu gezilerde ilçelerdeki kamu kurum, özel ve sivil kesimin planlama ile ilgili görüşlerinin alınacağını kaydetti. Güzeloğlu Türkiye de bir ilki yapıyoruz. İlçe toplantılarımızda vatandaşlarımızın nasıl bir kent istediğini ortaya koyacağız. Planımızı kendi fikirlerimizin beklentileri doğrultusunda çizeceğiz ve beraberinde Mersin çevre düzeni planı senaryosunu hazırlayarak bunu Çevre ve Şehircilik Bakanlığımıza ileteceğiz dedi. Prof. Dr. İlber Ortaylı Mersin de maskotu Karetta ile bir araya gelerek oldukça renkli ve eğlenceli görüntüler verdi. Kapanış konuşmasını yapan Toros Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Ali Özveren hem ev sahibi hem de tarihe meraklı birisi olarak organizasyondan duyduğu memnuniyeti ve teşekkürlerini sundu

8 Discovery Channel Fındıkpınarı'nda Belgesel Çekecek Dünyanın en büyük belgesel kanalı olan Discovery Channel, 77 kişilik uzman ekibiyle, merkez Mezitli ilçesine bağlı Fındıkpınarı beldesine geliyor. Fındıkpınarı Belediyesi'nin talebi üzerine beldeye gelecek olan Discovery Channel ekibi, beldede 90 dakikalık belgesel çekerek 193 ülkede yayınlayacak. KISA KENT HABERLERİ Konuyla ilgili İHA muhabirine açıklamalarda bulunan Fındıkpınarı Belediye Başkanı Fatih Say, kendi talepleri üzerine Discovery Channel ekibininin beldelerine geleceğini söyledi. Fındıkpınarı beldesinde gerçekleştirilecek olan belgesel çekiminin 7-12 gün arasında süreceğini ifade eden Say, Fındıkpınarı'nın tarihi geçmişi, botanik bilimleri ve yaşayış biçimleri ile ilgili araştırmalar yapılıp 19 farklı ebat ve sistemlere sahip kameralarla çekimler gerçekleştirilip, 193 ülkede yayınlanacaktır. Ekip, 90 dakikalık aktüel belgesel formatında program çekecektir. 4'ü bilim adamı, 24'ü akademisyen olmak üzere 77 kişilik bir ekiple çalışacak olan Discovery Channel, 8 karavan, 2 kamyon, 1 canlı yayın aracı olmak üzere 13 araç ve 19 kamera ile Fındıkpınarı ndaki çekimlerini gerçekleştirecektir" dedi. Discovery Channel'in hiçbir maddi talebi olmaksızın kendilerinin daveti ile Fındıkpınarı'nı seçmelerinin kendilerini mutlu ettiğini vurgulayan Say, "Fındıkpınarı halkı misafirperverdir. Ekibi burada en iyi şekilde ağırlayacağız. Tarihi, coğrafyası ve muhteşem doğasıyla Mersin de markalaşan bir değeri gün yüzüne çıkarmayı hedefleyen bu belgesel Fındıkpınarı mızın ve Mersin imizin dünyaya tanıtılması yönünde çok önemli bir fırsat olacaktır. Fındıkpınarı yayla turizmin Mersin de önde gelen beldelerinden birisidir. Tarihi dokusu, coğrafik yapısı, muhteşem doğası ve yüz yıllardır insanların yaşam alanı olarak kullandıkları yaylamızda Discovery Channel tarafından belgesel çekilmesi ve 193 ülkede yayınlanacak olması Fındıkpınarı için büyük onur ve gurur kaynağıdır" diye konuştu. (İHA) Hadra Hamamı Artık Kültür ve Sanat Evi Olarak Hizmet Verecek Mersin'in merkez ilçe Akdeniz Belediye Meclisi, belediye tarafından restorasyonu tamamlanan Hadra Hamamı binasının Akdeniz Belediyesi Kültür ve Sanat Evi olarak işlev görmesini oy birliği ile kabul etti. Akdeniz Belediyesi'nden yapılan yazılı açıklamaya göre, Belediye Meclisi Başkan Fazıl Türk yönetiminde Şubat ayı toplantısını gerçekleştirdi. Belediye Meclis Toplantı Salonu'nda yapılan toplantıda, Liman Vergi Dairesi'nce oluşturulacak satış komisyonuna meclis üyeleri Ömer Nas ve Levon Akça seçildi. Akdeniz Meclisi, Belediye Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü'ne bağlı Hadra Hamamı olarak bilinen binanın Akdeniz Belediyesi Kültür ve Sanat Evi'ne dönüştürülmesi ile görev ve sorumluluğunu içeren yönetmelik taslağını da oy birliği ile kabul etti. Toplantıda ayrıca, Kiremithane Mahallesi'nde bazı parsellere ait plan tadilat teklifi de görüşülmek üzere İmar ve Çevre Komisyonu'na havale edildi. (İHA) 14 15

9 DENİZCİLİK HABERLERİ DENİZCİLİK HABERLERİ ASRIN PROJESİ İÇİN İLK MALZEMELER GAZİMAĞUSA LİMANI NA ULAŞTI KKTC Su Temin Projesi çerçevesinde Hong Kong bandıralı gemi ile 3 bin 256 ton ağırlığında su borusu Gazimağusa Limanı na getirildi. 80 km uzunluğundaki borularla KKTC ye sulama ve içmesuyu aktarılmasını sağlayacak barış suyu projesi kapsamında, denizden karaya döşenecek olan ilk kısım boru ve aksamları 3 Şubat günü Hong Kong bandıralı YI CHUN 15 gemisi ile Gazimağusa Limanı na getirildi. YI CHUN 15 isimli yük gemisi ile 3 bin 256 ton ağırlığında toplam bin 430 adet poliüretan malzemeden yapılmış boru ve aksamlarının taşındığı öğrenildi. Gazimağusa Limanı na gelen yük gemisini, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Hamza Ersan Saner, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Ali Çetin Amcaoğlu ve Limanlar Dairesi Müdürü Serdar Canaltay karşıladı. Geminin limana yaklaştığı sırada açıklama yapan Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Hamza Ersan Saner, proje kapsamında çok önemli bir adımın atıldığını söyledi. Saner, yılda 75 milyon metreküp sunun taşınmasını kapsayacak projenin KKTC nin geleceğini olumlu yönde etkileyeceğini kaydetti. Hazırlanan projede KKTC de atılan barajın temelinden sonra, ikinci adımın atıldığını ifade eden Saner, KKTC nin güçlenmeye devam edeceğini anlattı. Su projesinin, 2 deniz ve 2 kara yapıları ile deniz geçişi olmak üzere 5 ayağı bulunduğunu belirten Tarım ve Doğal Kaynaklar Güney Okyanusu nun ortasında yer alan ve üzerinde insanların yerleşim kurmasına izin vermeyecek kadar buzul örtüsüyle kaplı olan Antartika da Türk bayrağının dalgalanması için çalışmalar başladı. 1 Aralık 1959 tarihinde Washington da imzalanan ve Antartika kıtasının silahlandırılmasını önlemeyi amaçlayan antlaşma çerçevesinde beyaz kıtaya askeri üs yapılamıyor. İnsan yaşamadığı için çevresinde nükleer deneme yapılmasının önüne geçmek için imzalanan antlaşma Türkiye nin de aralarında bulunduğu 48 ülke tarafından onaylanarak 1961 de yürürlüğe girmişti. Fakat, İngiltere, Yeni Zelanda, Fransa, Avustralya, Norveç, Şili, Arjantin ve ABD antlaşmadan önce üslerini kurarak bayraklarını dalgalandırma hakkına sahip olurken topraklarını belirlemişti. Bu 7 ülke toprak sahibi olduğunu iddia ederken ABD de kalıcı iki üs kurarak kıtada varlığını gösterdi. Ardından, Hindistan, Brezilya, İtalya, Malezya nın da aralarında bulunduğu 27 ülke de bilimsel araştırma yapan üs kurdu. Zengin maden yatakları (titanyum, uranyum, kurşun, çinko, hidrokarbon gibi) olduğu kesinleşen kıtada bazı ülkelerde bilimsel araştırmalarını yapmak için bayraklarını dalgalandırabiliyor. Dünyadaki tüm kara parçalarının %10 u kadar büyük yüzölçümüyle dikkat çeken Antartika ya ulaşan ilk denizci Osman Atasoy ise çalışmaların 2 yıl içinde tamamlanacağını belirtti. Atasoy, Bakan Yıldırım ın Antartika da Türk üssünün kurulması için bir bilim heyetinin oluşturulmasını istediğini vurguladı. Atasoy, heyetinin içinde çeşitli üniversitelerden farklı bilim dallarını temsil eden akademisyenlerin ve TÜBİTAK ın yer alacağını söyledi. Atasoy, ilk olarak kıtanın canlı yapısının belirlenmesi için İstanbul Bakanı Ali Çetin Amcaoğlu da limana gelen boruların denizden karaya geçişte döşeneceğini söyledi. Deniz altındaki boruların döşenmesine yaz aylarında başlanmasının beklendiğini belirten Amcaoğlu, projenin belirtilen tarih olan 7 Mart 2014 te tamamlanmış olacağını dile getirdi. Ali Çetin Amcaoğlu, projede kullanılacak boruların bazı aksamlarının Çin de üretildiği, deniz geçişi ile ilgili olarak üretilen malzemelerin de Türkiye de Alaköprü de üretildiğini söyledi. (Vira Haber) Antartika ya Türk Üssü Uzaklar II olarak ta bilinen ve Antartika ya giden ilk Türk yelkenlisinin kaptanı Osman Atasoy un önerisi üzerine Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım ın başlattığı çalışmalar için çalışma grubu oluşturuluyor. Türkiye adına bilimsel araştırmalar yapmak için kurulması planlanan üste TÜBİTAK tan ve çeşitli üniversitelerden bilim adamlarının görevlendirilmesi planlanıyor. Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi nden Prof. Dr. Bayram Öztürk, hukuksal durumu içinde Bilkent Üniversitesi nden Prof. Dr. Kemal Başlar ın bilim kuruluna alındığını ekledi. Atasoy, İnsanoğlunun ulaşması en zor kıta olan Antartika da Türk bayrağının dalgalanmasını çok isteriz. Çünkü büyük ülkelerin bayrakları dalgalanıyor ve Türkiye de büyük bir ülke. Hak sahibi olduğunu iddia eden 27 ülke var. Türkiye nin bu kadar değerli topraklarda yer almaması üzücü. Ülkemizin varlığını Antartika da göstermek çok önemli. Zengin maden yatakları tüm ülkelerin dikkatini çekiyor. 1,5 ay kaldığımız Antartika da Pakistan ın bile üssü bulunurken Türkiye nin bayrağının dalgalanmaması bizi düşündürmüştü. Her kıtada varlık gösteren Türkiye nin artık Antartika da da üssünün bulunması gerektiğinin farkına varıldı diye konuştu. (Vira Haber) Türkiye nin İlk Yerli Araştırma Gemisi Denize İndi Türkiye nin ilk yerli araştırma gemisi olan ve 45 metre uzunluğunda, 9 metre genişliğindeki TÜ- BİTAK Marmara adlı gemi 17 Şubat ta denize indirildi. Tuzla da Çeksan Tersanesi nde inşa edilen gemiyi inceleyen Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Türkiye de gemi inşası denince akla ilk olarak yük ve ticaret gemisi ile tankerlerin geldiğini, araştırma gemisi yapımının da tersane sektörü adına önemli olduğunu vurguladı. Ergün, Önemli olan bizim tersanelerimizin böyle nitelikli araştırma gemileri yapabildiklerini göstermeleri. TÜBİTAK dışında başka kurumlarımız da bundan böyle benzer niteliklerde gemi siparişi verebilecek. Özel sektörümüzün geldiği bu nokta memnuniyet verici. diye konuştu. Gemiyi çok beğendiğini belirten Bakan Ergün arama kurtarma ve petrol arama gibi faaliyetlerde de böyle bir gemiden yararlanılabileceğine dikkat çekti. İlerleyen süreçlerde Türk tersane sektörünün bu tür özellikli gemileri dünyaya da ihraç edebilecek hale geleceğini belirten Ergün, Çin, Kore, Japonya gibi ülkelerin büyük tonajlı gemilerde çok iyi olduğunu, Türkiye nin ise daha özellikli gemilerle ön plana çıkması gerektiğini vurguladı. İstanbul Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak da, Türkiye nin gemi sanayiinde dünyanın önde gelen ülkeleri arasında olduğunu, ancak 2008 yılında patlak veren küresel krizle üretimde hızla dip yapmaya başladıklarını söyledi. Tersanecilik adına önemli bir adım atıldığını ifade eden Bayrak sözlerine şöyle devam etti: Bundan böyle sektörümüzün dipten hızla yükselişe geçmesini arzu ediyoruz. Bizim kalitemiz, kabiliyetimiz Bakan Yıldırım, düzenlenen EXPO 2020 İzmir Resepsiyonu nda, İzmir in EXPO 2020 ye adaylığının açıklanmasının ardından birçok hazırlığın yapıldığını söyledi. Bu sürecin devam ettiğini ve kasım ayında yapılacak nihai oylamada EXPO 2020 adaylarından birinin ipi göğüsleyeceğini dile getiren Yıldırım, Herkes EXPO ya neden aday olduklarının gerekçelerini ortaya koyuyor. Şüphesiz tüm bunlar değerlendirilecek ve üyeler tercihlerini yapacaklardır diye konuştu. EXPO 2020 nin İzmir de düzenlenmesi halinde yaklaşık 20 milyon civarında turistin, bir o kadar da yurt içinden misafirin İzmir i ve bölge illerini ziyaret edebileceğine dikkati çeken Yıldırım, bu projeyle ilgili devletin tüm kademelerinde gereken desteğin verildiğini, gereken tüm altyapının hazırlandığını vurguladı. Bakan Yıldırım, EXPO 2020 nin kazanılması halinde yapılacak tüm işleri bildiklerine dikkati çekerek, şöyle devam etti: Kısacası bu, sadece İzmir in projesi değil, projeyi ulusal düzeyde önemsediğimizi ifade etmek istiyorum. Açıkçası EXPO yu kazanacağımızdan oldukça iddialıyız. Bunun arkasında 4 milyonluk İzmir şehrimiz var. Onun da ötesinde bölgede 8 vilayetimiz de bu projeye kenetlenmiş belli. Devletin de desteğiyle eski başarılı günlerimize döneceğiz. Sektör adına devletten tek isteğimiz, geçtiğimiz yıl devreye giren Yeni Teşvik Sistemi nde gemi sanayiine destekler çok azdı. Biz 5. bölge desteklerinin kısa süreliğine de olsa sektörümüze sağlanmasını istiyoruz. Ayrıca rakip ülkelerle rekabette mücadele edebilmek için finansal desteklerin de sağlanması da sektörümüzün önünü açacaktır dedi. TÜBİTAK Marmara denizaltı haritaları çıkaracak, deniz hareketleri ile birlikte su altındaki canlı yaşamını inceleyecek, deniz kirliliği araştırmaları da yapacak. İncelemelerinde 3 bin metre derinliğe inecek teknik kapasitesi bulunan araştırma gemisi, ilgili ekipmanların eklenmesiyle petrol araması ve sismik araştırmalar da yapılabilecek özelliklere sahip. (Vira Haber) İZMİR EXPO 2020 RESEPSİYONU DÜZENLENDİ İzmir in EXPO 2020 yi kazanması halinde yapılacak tüm işleri bildiklerini belirten Denizcilik Ulaştırma ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, Bu, sadece İzmir in projesi değil. Projeyi ulusal düzeyde önemsediğimizi ifade etmek istiyorum dedi. durumda, odaklanmış durumda. O yüzden sadece İzmir i ilgilendirmiyor, tüm Ege kentlerini ilgilendiren bir proje olduğunu söyleyebiliriz şeklinde konuştu. 8 bin 500 yıllık tarihiyle onlarca uygarlığa ev sahipliği yapan, bir kültür şehri olmasının yanında İzmir, turizmde de sanayide de son yıllarda atağa geçmiş durumdadır. Geçen yıl yapılan bir araştırmaya göre, dünyada en hızlı büyüyen 4 şehirden biri İzmir dir. Dolayısıyla İzmir, EXPO ya bu haliyle çok önemli bir katma değer ilave edecektir dedi. (Vira Haber) 16 17

10 DENİZCİLİK HABERLERİ DENİZCİLİK HABERLERİ TERSANELER ALARMDA Ekonomik krizin Zonguldak ın Ereğli İlçesi ne etkileri ve tersanelerde yaşanan sorunları içeren Global Finansal Krizin Ereğli Gemi İnşa Sanayi Üzerindeki Olumsuz Etkileri ve Ereğli Tersanelerinin Geleceği konulu raporu Başbakan Recep Tayyip Erdoğan a gönderen İMEAK Deniz Ticaret Odası Batı Karadeniz Bölgesi Şubesi Başkanı İrfan Erdem, raporunda 100 bin nüfuslu ilçede 35 bin icra dosyası bulunduğunu belirtirken, bölgedeki 10 tersaneden 6 sının kriz nedeniyle faaliyetini durdurduğunu, bunlardan birisinin ise icra müdürlüğünce satışa çıkarıldığını söyledi. Erdem raporunda, 100 bini aşan nüfusuyla Batı Karadeniz Bölgesi nin en büyük ilçesi olduğunu hatırlattığı Ereğli nin genel ekonomik durumuyla ilgili bilgi verdi. Raporda, ilçenin ekonomik açıdan tarihinin en kötü durumunu yaşadığını vurgulayan Erdem, şunları kaydetti: 2001 krizinde Türkiye ciddi şekilde olumsuz etkilenirken ilçemiz bu krizi neredeyse hissetmedi. Ama bu sefer durum çok farklı. Ereğli de yaşanan kriz Türkiye de yaşanan krizin kat kat üzerinde olup, gelinen durum vahim ve ciddi boyuttadır. 100 bin nüfuslu ilçemizde icra dosyası sayısı 35 bine, icraya düşen insan sayısı 43 bine ulaştı. 20 binin üzerinde insan ise göç etti. En korkuncu ise krizden bunalan işadamları intihar etmeye başladı. Karadeniz Ereğli Ticaret ve Sanayi Odası ndan alınan verilere göre; 2011 ve 2012 yılından itibaren 300 e yakın ticari işletme kapanmış, birçok firma vergi dairesi, Sosyal Güvenlik Kurumu ve bankalara olan borçları nedeniyle oda kayıtlarını kapatamaz hale gelmiştir. İlçemiz göç alan bir yerken bugün yetişmiş iş gücümüz Ereğli den göç ediyor. Tüm bu yaşanan olumsuzlukları tersine çevirmek için bilgimiz, potansiyelimiz, imkanlarımız ve tecrübelerimiz var. Ama desteğe de ihtiyacımız var. Raporunda, Ereğli tersanelerinin temelinin 2003 te Başbakan Erdoğan tarafından atıldığını hatırlatan Erdem, krizinin, Türkiye nin Tuzla dan sonra 2 nci büyük tersane bölgesi olan Ereğli yi etkilediğini ve tersanelerin hemen hemen hepsinin kapandığını vurguladı. Erdem raporda, Son olarak dünyanın dört bir yanına onlarca gemi yapan, ülkemizin ilk gemi ihraç eden tersanelerinden Madenci Gemi Sanayi A.Ş., İcra Müdürlüğü tarafından maalesef satışa çıkarılmış durumdadır ifadelerini kullandı. Erdem, 2008 de 4 bini taşeron olmak üzere 11 bin kişinin çalıştığı tersanelerde şimdi sadece 150 kişinin istihdam edildiğini belirtti. Erdem raporunda şunları kaydetti: Bu rakamlar tersanecilik sektöründe Ereğli nin içler acısı durumuna parmak basılmasının, bu konuda bir şeyler yapılması gerektiğinin apaçık göstergesidir. Global krizin etkileri hem istihdam hem de yatırımlar üzerinde yıkıcı oldu. Tersanelerin tümü, deniz doldurularak inşa edildi. Emek ve çaba büyük. Gelgelelim küresel krizin etkileri ağır. Ancak umutsuz değiliz. Ereğlili denizcilerin sıkıntıları büyük ama umutsuz değiller. Bizler; hükümet, sektör ve idare işbirliğiyle bu sıkıntıları aşacağımız inancındayız. dedi. (Vira Haber) Barbaros Hayreddin Paşa Sismik Araştırma Gemisi Törenle Tanıtıldı Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı nın (TPAO), Polarcus firmasından satın aldığı ve bayrak değişimi ile Barbaros Hayreddin Paşa adını verdiği yeni sismik araştırma gemisi, 23 Şubat Cumartesi günü Karaköy Limanı nda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın da katıldığı törenle kamuoyuna tanıtıldı Tersanede kırmızı-beyaza boyanan ve Barbaros Hayreddin Paşa adını alan gemiye Türk bayrağı çekildi. İki ve üç boyutlu sismik veri toplayabilen, yön ve pozisyon tayinini uydu haberleşmesi ile otomatik olarak yapabilen 84 metre uzunluğundaki gemide bir de helikopter pisti bulunuyor. Geminin, Karadeniz ve Akdeniz de sondaj öncesi arama faaliyetleri kapsamında planlanan sismik veri toplama projeleri için yola çıkması bekleniyor. Acente hizmetlerini Catoni Deniz İşleri A.Ş. nin yürüttüğü gemiye ilişkin değerlendirmelerde bulunan Catoni CEO su Serdar Ayırtman, TPAO nun yaptığı yatırım, Türkiye nin enerji konusunda ithal eden ülke konumundan ihraç eden ülke konumuna geçme vizyonu içinde büyük önem taşıyor dedi. Sismik araştırma faaliyetlerinin acentelikleri altındaki bir gemi aracılığıyla sürdürülecek olmasından büyük mutluluk duyduklarını vurgulayan Ayırtman, Enerji projelerinin sağlıklı ve sorunsuz yürütülmesi konusunda üstlendiğimiz rolden gurur duyuyoruz. Sismik araştırma gemimiz faaliyetleri çerçevesinde Catoni nin en iyi standartlardaki acentelik hizmetlerinden yararlanacaktır dedi. (Vira Haber) Dünyanın En Büyük Yüzer Elektrik Santraline Büyük İlgi Türk denizcilik sektörünü buluşturacak 37 ülkeden 600 marka, ulusal ve uluslararası 206 katılımcı firma ve 7 bin sektör profesyonelini bir araya getirecek fuardan önce Tuzla daki tersaneler hakkında son gelişmeler gazetecilerle paylaşıldı. Tersanede en büyük ilgiyi yapımı süren ve dünyanın en büyük yüzer elektrik santrali özelliğine sahip olan gemi oldu. Gemak Tersanesi Üst düzey Yöneticisi Birol Üner ile Sedef Tersanesi Yönetim Kurulu Üyesi Orkun Kalkavan tersaneleri hakkında sunum yaptı. Üner ile Kalkavan, daha sonra basın mensuplarının sektörle ilgili sorularını yanıtladı ve tersaneleri gezdirdi. Tersane Planlama Mühendisi Bora Akarsu, yapılacak olan dev yüzen elektrik santrali hakkında yaptığı açıklamada, Türkiye de bir ilke imza atıyoruz. İkinci el veya çıkma gemileri alarak yüzer santrallere çeviriyoruz. Şu anda yapımına başlanan santral gemiyi Karadeniz Holding için yapıyoruz. Türkiye de bu işte iddialıyız dedi. Gemilerin yaklaşık 800 megavat enerji üreteceğine dikkat çeken İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş tarafından hizmete açılan İstinye ve Tarabya Tekne Parkları ile İstanbul Boğazı nın çehresini değiştiren İSPARK, yeni yapacağı Tekne Park projelerini Avrasya Boat Show Fuarı nda ziyaretçilere tanıttı. İSPARK ın Tekne Park projelerini tanıttığı İSTMARİN standını, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım ın yanı sıra, işadamları, sanatçılar, sektör temsilcileri ve vatandaşlar ziyaret etti. Akarsu, Daha önce dört adet yüzen santral gemisi yaptık, sırada ise üç adet daha var yılı sonuna kadar teslim edeceğiz. Verilen gemiler yaklaşık 800 megavat enerji üretecek gemilerdir. Bu gemiler Pakistan, Irak, Beyrut ta görev yapıyorlar. Şu anda yapılan geminin % 30 u bitti, tamamen bittiğinde tam bir santral görüntüsünde olacak. İnşallah ağustos ayında sizlere tamamını göstermek isteriz diye konuştu. Akarsu nun yaptığı konuşmanın ardından tersaneler tek tek gezilerek detaylı bilgiler verildi. (Vira Haber) Boat Show a İspark Damgasını Vurdu Hizmete açılan 388 kapasiteli tekne parklar için yoğun talep gelmesi üzerine İSPARK, bu talepleri karşılamak ve kapasiteyi artırmak amacıyla çalışmalara başladı. İlk etapta Bebek, Kuruçeşme, Beykoz ve Paşabahçe ye ardından uygun diğer noktalara da Tekne Parklar açılarak, 5 bin yat ve teknenin bağlanabilmesini hedefleniyor. Genel Müdür Mehmet Çevik, Genel Müdür Yardımcısı Nurettin Korkut ve İSPARK yöneticileri standa gelen ziyaretçilere hizmete açılan Tekne Parklar ve yapılacak projeler ile ilgili bilgi verdi. Genel Müdür Çevik; İstinye ve Tarabya da açtığımız Tekne Parklar kısa sürede doldu, denizcilerin ve tekne sahiplerinin boğaza yoğun ilgisi var. Planladığımız projeler tamamlandığında deniz kenti İstanbul a ve İstanbul Boğazı na yakışır modern Tekne Parkları hizmete açacağız. Tüm noktaların devreye girmesiyle boğazda 5000 yat ve tekneye bağlama imkanı sağlayacağız dedi. Dünyada karada yapılan ikinci en büyük tekne ve yat fuarı CNR Avrasya Boat Show, Uluslararası Deniz Araçları, Ekipmanları ve Aksesuarları Fuarı, Şubat 2013 tarihleri arasında CNR EXPO İstanbul da düzenlendi. Yerli ve yabancı yüzlerce misafirin ziyaret ettiği Boat Show Fuarı nda Mega yatlar, yelkenli tekneler, deniz ekipmanları ve marinalar ziyaretçileri stantlarında ağırladı. (Vira Haber) 18 19

11 DENİZCİLİK HABERLERİ TÜRKİYE NİN EN BÜYÜK RO-RO GEMİSİ U.N. İSTANBUL, SUYA İNDİRİLDİ Türkiye nin en büyük Ro-Ro gemisi olan U.N. İstanbul, suya indirildi. Uzunluğu 208 metre olan dev geminin isim annesi, Hamburg Başkonsolosu Devrim Öztürk ün eşi Nilgün Öztürk oldu. Dünyanın önde gelen Ro-Ro taşımacılığı operatörlerinden U.N. Ro- Ro, Türkiye nin 2023 hedefleri doğrultusunda yatırımlarına devam ediyor. Küresel ekonomik krize ve dünya denizciliğindeki gerilemeye rağmen son beş yılda 260 milyon avro tutarında yeni gemi yatırımı yapan U.N. Ro-Ro, son olarak 280 TIR kapasitesiyle Türkiye nin en büyük Ro-Ro gemisi U.N. İstanbul u filosuna kattı. Geminin isim annesi ise Türkiye nin Hamburg Başkonsolosu Devrim Öztürk ün eşi Nilgün Öztürk oldu. Nilgün Öztürk, geminin Türk bayrağı taşımasının ve mürettebatının Türk olmasının çok gurur verici olduğunu söyledi. Öztürk, doğurganlık özellikleri dolayısıyla kadınların gemilere isim anneleri olduğunu, bunun bir gelenek olarak devam ettiğini ifade etti. Filo Yatırımlarımızın Toplamı 260 Milyon Avroya Ulaştı U.N. İstanbul un inşa edildiği Hamburg Flensburger Tersanesi nde düzenlenen isimlendirme ve denize indirme törenine U.N. Ro-Ro ve yatırım fonu KKR ın üst düzey yöneticileri ile taşımacılık sektörünün önde gelen temsilcileri katıldı. U.N. Ro-Ro CEO su Sedat Gümüşoğlu, törende yaptığı konuşmada, Dünyanın 2008 yılından beri içinde bulunduğu kriz ve bağlı olarak denizcilik ve taşımacılık alanında yaşanan gerilemeye rağmen U.N. Ro-Ro olarak yatırımlarımıza devam ederek geleceğe yönelik hazırlık yaptık. Türkiye nin 2023 vizyonu dış ticaret hedefleri doğrultusunda yapılan filo yatırımlarımızın toplamı, 2008 yılından günümüze 260 milyon avroya ulaştı dedi. Son beş yılda dünya ekonomisindeki büyümenin gelişmekte olan ekonomiler tarafından sağlandığını belirten Gümüşoğlu, bu dönemde denizcilik sektörünün de ciddi bir krize girdiğini anlattı. Gümüşoğlu, bu dönemde Türkiye nin dış ticaretinin yüzde 40 arttığını, Avrupa ya yönelik ticaretteki artışın yüzde 14 olarak gerçekleştiğini söyledi. Avrupa nın Türkiye nin dış ticaretindeki payının yüzde 46 dan yüzde 38 e gerilediğini belirten Gümüşoğlu, 2007 yılında Avrupa ya olan TIR taşımalarının 244 bin civarında olduğunu, taşıma sayısındaki artışın 2007 yılından bugüne yıllık yüzde 1 in altında kaldığını vurguladı. Araç Taşıma Kapasitesinde Yüzde 61 Artış Bu dönemde U.N. Ro-Ro nun işlettiği hat sayısını 5 e çıkarttığının altını çizen Gümüşoğlu, 2007 yılında 9 gemiden oluşan filomuz daha da gençleşerek 12 gemiye çıktı. Aynı dönemde araç taşıma kapasitemizi yüzde 61 artışla 200 binden 322 bine çıkarttık. Bugün itibarıyla TIR taşımalarında yüzde 60 artışı taşıyabilecek 43.5 kilometrelik gemi kapasitemiz mevcut ifadelerini kullandı. Pendik ve Ambarlı dan yapılan Trieste seferlerine 2009 yılında Mersin i eklediklerini kaydeden Gümüşoğlu, 2010 da Ambarlı- Toulon ve 2011 yılında Pendik-Köstence seferlerini ekledik genelinde 506 gidiş-dönüş sefer düzenlerken, açılan yeni hatlar ve filomuzun yeni gemileriyle sefer sayılarını yüzde 24 artırarak 626 ya çıkardık. Taşınan araç sayısı ise 5 yılda yüzde 12 artarak 179 binden 200 bine yükseldi dedi. Türkiye İle Avrupa Arasında Deniz Otobanı Kurduk Bu rakamların, U.N. Ro-Ro yu Türkiye den yapılan ihracatın en önemli altyapısını oluşturan şirket haline getirdiğini söyleyen Gümüşoğlu, şöyle konuştu: 2012 yılı, U.N. Ro-Ro nun tüm veriler bakımından kriz öncesine döndüğü bir yıl oldu. Türkiye nin en büyük lojistik ve uluslararası nakliye firmalarına en kaliteli hizmeti sunan Ro-Ro operatörü olarak, 12 modern Ro-Ro gemimiz, Avrupa ya işletmekte olduğumuz 4 hat, sahibi olduğumuz Pendik Limanı, 550 çalışanımız ve Türkiye nin geleceğine inanan ortaklarımız ile kurulduğumuz günden bugüne Türkiye ile Avrupa arasındaki en büyük deniz otobanını inşa etmekten gurur duyuyoruz. Rakamlarla U.N. İstanbul: Uzunluğu 208 metre olan U.N. İstanbul, 280 TIR kapasiteli. Yüksüz ağırlığı 31 bin 500 ton olan geminin 4 ana güvertesinde yükleme alanı bulunuyor. Seyir sürati 21 deniz mili olan gemi, en modern elektronik seyir cihazlarını kullanıyor. Türk bayraklı U.N. İstanbul da Türk mürettebatlar görev alıyor. (İHA) 20 21

12 Hatıra Kent Mersin Cumhuriyet Öncesi Mersin de Yerli ve Yabancı Bankalar Mersin Deniz Ticareti Dergisi nin Temmuz 2012 sayısında yazımıza konu olmuştu. Bu yazımızda Cumhuriyet sonrası 1930 lu yıllarda Mersin de faaliyette bulunmuş özel şahıs bankaları ile finansla ilgili iki kuruluştan söz edeceğiz lu Yıllar Mersin inde Özel Bankalar, Finans Kurumları Bu bankalarla bir ortaokul talebesi olarak okul tatilinde çalışarak biriktirdiğim bir miktar parayı yatırmak şeklinde bir ilişkim de olmuştu. Yazımıza gerek şahsi bilgimiz, gerekse o yılların yerli basın bilgileri kaynak oluşturdu. Mersin Ticaret Bankası Yeni Mersin gazetesinin 27 teşrinievvel 1929 Pazar günkü nüshası başyazısında bu bankanın kuruluşuna şöyle değiniyor. İki günden beri intişar eden Yeni Mersin de, ufak bir ilan var. Bu ilana karilerimizin ve hemşerilerimizin dikkatlerini celbetmeyi lüzumlu bulduk. Mersinimizde müteşebbis birkaç vatandaş sermaye vazederek, bir Anonim Banka teşkil ettiler ve Nisan dan itibaren faaliyete geçtiler. Bu banka şeklimiz için bir varlıktır. Memleketimizde teşekkül eden bu gibi müesseselerle alakadar olalım ve samimiyetle el uzatalım. Aynı gazetenin bir gün sonraki, 28. Teşrinievel nüshasında ise bankanın halka çağrısı var. Hükümetimizce tastik ve Mersin de münteşir Yeni Mersin gazetesinin Mart 1929 tarihli nüshalarında mukavele-i esasiyesi ilan olunan ve Vasıf Zade Şevket ve Develi Zade Niyazi Beylerin mesuliyetleri altında 1 Nisan 1929 tarihinden beri faaliyette bulunan 100 bin Lira sermayeli Mersin Ticaret Bankası T.A.Ş. hisse senedatı; gördüğümüz rağbet ve lüzum üzerine Ahalei Muhteremeyi de iştirak ettirmeye Meclisi İdarece karar verilmiş olduğu cihetle Hisse Senedi İştira etmek arzusunda bulunan zevatın müracaatı rica olunur. Ticaret Bankasının diğer ortakları arasında Müftü Zade Bahittin ve Silifkeli Galip Beyler de vardı. Banka Müdürlüğü Şevket ve Niyazi Beyler arasında Münavebe ile yürütülüyordu. Ortaklardan Galip Bey (Göksu) veznedar olarak görev yapmaktaydı. Banka kuruluşta Azak Han da görev yaparken daha sonraları Mücahitler Caddesi nde kendi özel binasına taşınmıştı. Faaliyete geçtiği tarihlerde Mersin de Ziraat Bankası, Osmanlı Bankası, Selanik Bankası şubeleri faaldiler. Mersin Ticaret Bankası mal varlığı arasına bir ara Taş Han da girmişti. Kurucularının Mersinli kişilerden oluşması bankaya ayrı bir önem kazandırmıştı. Bu yönden de iyi bir faaliyet yürütüyordu. Ancak bazı kural değişiklileri daha uzun yıllar faaliyetlerini sürdürmesine olanak sağlamadı. İpotek karşılığı kredi vermesi mümkün olamayınca, tarihinde faaliyetine son vererek tasfiyeye girdi. Karaman Çiftçi Bankası Kurucusu Karaman ın tanınmış işadamlarından Çelebi Zade Mehmet Ferit Bey dir. Ferit Çelebi yi; Turgut Özal döneminin tanınmış bakanlarından Işın Çelebi nin dedesi olarak da ta- nıtabiliriz. Bankanın Merkezi Karaman da olup, 1925 yılında kurulmuştur yılında Konya Ereğlisi Şubesi ve tarihinde de Mersin Şubesi açılarak faaliyete geçmiştir. Mersin Şubesi bankacılık işlemlerinden ziyade tarım ürünleri ihracatı faaliyetine ağırlık vermiştir. Kurulduğu yıl, Kıbrıs, Suriye ve Filistin e ihracat işlemlerinde faal olmuştur. Banka şubesi; o yıllarda Gülnarlı Ali işletmesindeki Akdeniz Oteli olan binanın alt katında, Vilyam Rikards Mağazası nın bitişiğinde bulunuyordu. Ancak bankanın faaliyete geçtiği yıllarda Mersin in kent nüfusu civarındaydı. Cumhuriyet ten sonra Ermeni ve Yunan- Türk nüfus mübadelesi sonucu büyük iş ve sermaye sahipleri Mersin i terk etmişti. Mersin de 1930 lu yıllarda İş, Ziraat, Osmanlı, Selanik gibi güçlü bankalar bulunuyordu. Mersin; mevcuttan fazla bankayı kaldıramıyor olmalı ki 2 yıl faaliyette bulunabilmiş ve 1934 yılında şube kapanmıştır. İşin ticari yönüyle alakası olmamakla beraber bu iki özel banka kurucuları arasındaki aile ilişkileri de oluşmuştu. Ticaret Bankası kurucularından Develi Zade Niyazi Bey in oğlu ile Karaman Çiftçi Bankası kurucusu Ferit Bey in kızı evlenmişler ve her iki bankanın ömrü çok uzun olmamış ise de akrabalık kesilmemiştir. Anadolu İnkişaf Ltd. Şti tarihinde kurulmuş, Ticaret Odası nda 658 sayı ile kayıtlı asıl işi ithalat ve ihracat olan bir Limited Ortaklığıdır. Ortakları Jozef El Haddat, Rober El Haddat, Aşer El Haddat ve Benziyan El Haddat tır. Mersin firmanın bir şubesidir. Merkezi İstanbul dur. Asıl faaliyeti ithalat ve ihracat işleridir. Ticaret sicilinde firmanın faaliyetleri arasında bankacılık kaydı bulunduğuna göre finans işlerinde de faal olduğu anlaşılmaktadır. Ancak Mersin bankaları konusunda bir faaliyetini gösteren kayıtlara rastlayamadığımızdan bu konuda daha fazla bilgiye sahip değiliz. Ticaret sicil kaydına dayanarak, firmayı bankalar arasında göstermiş bulunuyoruz. Firmanın idarehanesi, Uray Caddesi nde Azhak Han karşısındaki Sursok İşhanı nda bulunuyordu. Kayıt terkini hakkında bir tarihe rastlamış olmamakla beraber, firmanın İkinci Dünya Harbi yıllarında Mersin de faaliyette bulunduğunu Varlık Vergisi kayıtlarında öğreniyoruz. Au-Rose-Di-Bek Orozdibak olarak söylenen bu firmanın bankacılık faaliyeti hakkında bilgimiz duyumdan öteye gitmiyor. Firma bankacılıktan ziyade, bir büyük mağaza olarak biliniyor. Bir Fransız kuruluşu İstanbul da Bahçekapı da büyük bir satış merkezi var. Adana da hala bilinen bir meydanda adı var. Burada 1928 yılında mağaza yanmış, Adana Lisesi nde okurken yanına sık uğradığım okul velimin eczanesi Orozdibak Meydanı ndaydı. Mersin hakkındaki bilgimiz de çok az. Ben bu ismi bildiğim için araştırmalarım arasında görüşmelerim oldu. Eskiden Hükümet Caddesi nin Gümrük Meydanı yakınında büyük bir alışveriş merkezi olduğu ve müdürünün de Mersinlilerin Muharrem Abi diye tanıdığı (sonradan İtfaiye Kumandanı olan) Muharrem Yeğin in o zaman firma müdürü olduğu, 1927 yılında kurulup, Mersin in işgal yıllarında kapandığı, büyük alışveriş faaliyeti yanında finans işlerinin de faaliyetleri arasında olduğu yönünde bilgiler edindim. Birçok konuda olduğu gibi, geçmiş yıllar Mersin de yaşamış büyüklerimiz bu hususlarda da bugünlere ulaşacak bilgileri yazıya dökmemişler. Biz de eksik bilgilerle yetinmek zorunda kalmışız. Ticaret Bankası, şimdiye kadar bulunduğu Tüccar Hanı ndan Osmanlı Bankası arkasındaki kendi binasına taşınmıştır. Yeni Mersin Ben; Türkiye Küçük ve Orta Ölçekli Sanayiciler Vakfının (TOSYÖV) 1990 da kurucu başkanı oldum. Büyükbabam benzer düşünce ile Karaman Çiftçi Bankasını kurmuş. Işın Çelebi Türkiye nin Dönüşüm Yılları, Sa. 28

13 dönemi verilerine bakıldığında; -Kabotaj taşımalarında 9 yıl önce başlayan ÖTV si indirilmiş yakıt uygulamasına rağmen 2012 yılında %1 gibi bir artış yaşandığı, -İhracatta 2011 rakamlarına göre, % 7,5 gibi bir artış olduğu, -İthalatta 2011 e oranla %10,9 gibi önemli oranda artış olduğu görülecektir. MERSİN LİMANI PETROL ÜRÜNLERİ DIŞINDAKİ YÜKLERLE İLGİLİ YÜKLEME-BOŞALTMA DEĞERLERİ (TON) (Ton/Yıllar) Halil DELİBAŞ Mersin Deniz Ticaret Odası Genel Sekreter Yardımcısı Transit taşımacılıkta ise, 1999 ve 2002 yılları arasında ortalama ton kapasitede gerçekleşen taşıma değeri 2002 yılı sonrası oluşan ve 2008 yılı da dâhil devam eden artış trendini 2009 ve 2010 da devam ettirememiş ancak 2011 ve 2012 yılında devam eden artışlar 2012 de %14,4 gibi önemli bir artış oranı olarak gerçekleşmiştir. Mersin Limanı 2012 yi Rekorlarla Kapadı Mersin Limanı nda 2012 deki yük tonajı önceki yıla oranla % 9,6 arttı. Konteyner hareketinde ise %11 artış görüldü. MERSİN LİMANI TİCARİ GEMİ TRAFİĞİ (ADET) Limanlarımızda Kriz Dönemi Atlatılmış Görünüyor Denizcilik Müsteşarlığı ndan ve yeni dönemde Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ndan elde edilen istatistiklere istinaden ülkemiz limanlarında özellikle finansal krizin hissedildiği 2008 ve sonrasına yönelik deniz taşıma bilgileri aşağıya çıkartılmıştır. Türkiye Limanlarında 2012 deki yük tonajı önceki yıla oranla % 6.6 arttı, Konteyner hareketinde ise %10.2 artış görüldü. (Ton/Yıllar) istatistiklerden görüleceği üzere 2008 ve 2009 daki olumsuz tablo 2010 yılından itibaren olumluya dönerek yıllık ortalama %8 civarında bir artış yaşanmıştır. Mersin Limanı nda da Kargo Elleçleme Artışı Devam Ediyor Gerek ülkemiz gerekse Doğu Akdeniz deki en önemli deniz ve hudut kapısı Mersin Limanı nda ise, odamız istatistik servisi kayıtlarına göre, 2012 yılında ; 2011 yılında 4142 geminin operasyon için uğradığı limana, 2012 yılında % 4,7 eksiği ile 3957 gemi girişi olmuştur dönemi gemi adedi şu şekildedir: Konteyner ve kargo adetlerinin %10 civarında artışına rağmen Mersin Limanına yükleme boşaltma yapmak için uğrayan gemi adedinin azalması, gemi tonajları ile bir gemide mevcut yükleme boşaltma tonajlarının arttığı anlamına gelmektedir yılında bir önceki yıla göre %13,2 civarında artışla ton olarak gerçekleşmiştir. MERSİN LİMANI ve TÜRKİYE KONTEYNER TRAFİĞİ (TEU) (TEU/YILLAR) 10 milyon 106 bin 103 ton yükleme, 15 milyon 746 bin 019 ton boşaltma olmak üzere Toplam 25 milyon 852 bin 123 ton yük elleçlenmiştir. Bu değerler, 2012 yılında bütün limanlarımızda elleçlenen toplam yükün % 6,7 sinin Mersin Limanı nda elleçlendiğine işaret etmektedir. MERSİN LİMANI YÜKLEME-BOŞALTMA HAREKETLERİ (TON/YILLAR) MERSİN LİMANI PETROL VE PETROL ÜRÜNLERİ YÜKLEME-BOŞALTMA TONAJLARI (TON) Mersin Limanı nda yüklenen ve boşaltılan yükler incelendiğinde, petrol ürünlerinin, genel değer içinde daima ilk sırada ve 2012 yılı itibarı ile de ton olarak toplam tonajın % 15,4 ü gibi önemli bir kısmını teşkil ettiği görülmektedir. Ülkemizde 2012 yılında 387,5 milyon ton civarında yük denizyolu ile taşınmış ve bir önceki yıla istinaden limanlarımızda elleçlenen yük miktarı %6,6 civarında artış göstermiştir. Yukarıdaki (* 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren ATAŞ, rafineri fonksiyonunu iptal ederek, sadece depo olarak hizmet vermektedir yılına kadar 7 milyon ton civarında olan petrol ve petrol ürünleri tonajı, ATAŞ Rafinerisi nin kapanmasından sonra azalarak Mersin Limanı nda mevcut yeni SPM tesislerine rağmen azaldığı ve yılda 4-5 milyon ton petrol ve petrol ürünleri elleçlendiği görülmektedir.) 24 25

14 Mersin Limanı nda dönemi konteyner hareketi verilerine bakıldığında, son yıllarda konteyner taşımacılığında doğru orantılı olarak önemli artışlar olduğu, ancak bu artışın kriz nedeniyle 2008 ve 2009 yıllarında durağanlaştığı; 2012 yılında ise bir önceki yıla göre % 11 lik artışla TEU gerçekleştiği görülecektir. Ülkemiz limanları toplam konteyner elleçlemesinin % 17,3 ü Mersin Limanı nda gerçekleşmiştir. Yine 2004 yılına göre 2012 yılında elleçlenen konteyner sayısı (TEU olarak) ülkemiz genelinde %233, Mersin Limanında ise %235 arttığı görülmektedir. Konteynerize ve Diğer Yük Tonajları Yukarıdaki tablo incelendiğinde 2012 yılında konteyner içi yüklemede %11.9 artış, konteyner içi boşaltmada ise % 11,5 artış olduğu görülecektir. Mersin Limanı nda Elleçlenen Kargo Çeşitleri Mersin Limanı nda 2012 yılında elleçlenen kargo grupları ile ilgili özet tablo yanda görülmekte olup, limanımızda kargo bazında yüklemenin ilk 5 sırada ağırlığı sırasıyla maden, genel yük, gıda maddeleri, çimento ve kimyasallar; boşaltmanın ağırlığını ise sırasıyla petrol ürünleri, genel yük, kimyasal madde, gıda maddeleri ve tekstil ürünleri oluşturmaktadır. Limanımızda kabotaj (dahili) taşıma anlamında ise petrol ürünleri, genel yük(kum),gübre ve çimento dışında önemli bir kargo hareketi olmadığı görülmektedir. MERSİN LİMANI 2012 YILI YÜK-TONAJ BİLGİLERİ transit kargo değerleri 2012 yılında %14,4 gibi bir artış göstermiştir. Benzer şekilde kuzey-güney hattında Mersin-Samsun ekseninde karayolu ve demiryolu hattıyla Akdeniz, Karadeniz aktarmasının yapılarak Mersin Limanı nın transit taşımadan pay alması gerekmektedir. Samsun Limanı nın 2010 yılı içerisinde özelleştirilerek Ceynak Grup tarafından işletilmeye başlanmış olması da Mersin Limanı için önemli bir fırsat olarak ortaya çıkmıştır. Mersin de Lojistik İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kurulma çalışmaları kapsamında aralarında Odamızın da yer aldığı Kurucu Heyet tarafından Sanayi ve Ticaret Bakanlığı na Mart 2010 ayında Mersin Lojistik İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Kuruluş Raporu sunulmuştur. Bu konu ile ilgili olarak Mersin Organize Sanayi Bölgesi Yönetimi ile MİLOSB Müteşebbis heyeti arasındaki mutabakat neticesinde Lojistik merkeze tahsis edilecek sahanın İl Toprak Kurulu nca ilgili amaca tahsisi sağlanması gerekecektir. Mersin Limanı nın da kendisini bu kapsamda geliştirmesi ve yakın gelecekte ilimizin bir aktarma lojistik üssü olacağından hareketle yeni kapasiteyi karşılayacak, her türlü ihtiyaca cevap verecek proje çalışmalarına ve uygulamasına girmesi gerekmektedir. TCDD tarafından işletilen limanlardan özelleştirme kapsamındaki 6 limandan sadece İzmir ve Derince limanlarının özelleştirmesi tamamlanamamıştır. Ayrıca 2010 yılında ihalesi tamamlanan ve 36 yıl işletme hakkını 372 milyon dolar bedelle kazanan Limak Gurubu tarafından teslim alınan ve yatırımlarını tamamlayarak faaliyete başlayan İskenderun Limanı da Mersin Limanı için önemli bir rekabet yaratacak olup, limanımızın bu hususta tarife, teşvik, verim ve yeni yatırımlar vb. tedbirleri alması ve uygulaması gerekmektedir. Yakın yol deniz taşımacılığı(sss), Marco Polo, Deniz Otoyolları(Meda MOS), Traseca, TEN-T gibi Avrupa Birliği ulaştırma projelerinde ve benzer ulusal projelerde Mersin in yer almasını sağlayacak çalışmalara yoğunlaşarak limanımıza ve liman kullanıcılarına yeni kapasiteler yaratmak zorundayız. Zira 5 yıl içinde uluslararası lojistik üs olması hedeflenen Mersin in en önemli kaynağı yine Mersin Limanı olacaktır. MIP den temin edilen aşağıda özetlenen yazıda ise 6 yıla yakın işletme sürecinde limanda yatırım ve yeni uygulamalara yönelik detaylar mevcuttur. Konteyner dizayn kapasitesi: TEU Dökme yük elleçleme kapasitesi (ton/yıl): Ton Genel yük elleçleme kapasitesi (ton/yıl): Ton Sıvı yük elleçleme kapasitesi (ton/yıl): Ton Ro-Ro kapasitesi: Araç GELİŞTİRİLMİŞ ÇOK ŞERİTLİ KAPILAR: Liman C-D kapılarına, liman içerisindeki kantarlara, kamerayla plaka okuma sistemi kurularak araç giriş-çıkışlarının hızlanması ve veri girişinin otomasyonu sağlanmıştır. Liman B Kapısında otomatik konteyner numarası tanıma ve konteyner hasar tespit optik sistemleri kurulmuştur. Kapı önlerini işgal ederek alan daraltan, araç giriş-çıkışlarını yavaşlatan yapılar yıkılmıştır. Bunların yerine modüler kabinler yerleştirilmiş, giriş-çıkış hatları arttırılmıştır. Böylece, limana giriş çıkışları engelleyici, geciktirici faktörler yok edilmiş, terminal ve rıhtım operasyonlarındaki aksamaları önleyici tedbirler alınmıştır. Otomotiv İhtisas Gümrüğü Uygulaması nın Mersin Gümrük Müdürlüğü nden de yapılmasına yönelik, MIP ve Mersin Gümrük Müdürlüğü tarafından 2 yıldır devam eden çalışmaların sonucu olarak Gümrük Genel Tebliği 18 Mart 2011 tarihli Resmi Gazete nin sayılı nüshasında yayımlanmıştır. Söz konusu Tebliğ gereğince, daha önce Türkiye nin sadece batısında (İstanbul Gebze ve İzmir) gerçekleştirilebilen otomotiv ithalatı bundan böyle Mersin den de yapılabilecektir. Ro-Ro ile ihraç yük taşıyan araçlar için vergisiz (ÖTV siz KDV siz) akaryakıt uygulaması 22 Temmuz 2011 tarihinde başlamıştır. Bu uygulama ile Ro-Ro taşımacılığı yüksek bir ivme yakalayacak ve Mersin Limanı Avrupa ve Ortadoğu ülkelerinin transit yükleri için aktarma limanı olabilecektir yılında 100 ton kapasiteli 2 adet mobil rıhtım vinci satın alınmıştır. Vinçler gerektiğinde ataçman değişimleri yapılarak konteyner, genel kargo ve dökme katı yük elleçlemesinde kullanılabilmektedir. En son teknoloji ürünü 40 ton kapasiteli 8 adet yeni RTG(rubber tired gantry) satın alınmıştır. Vinçler yatayda 6 sıra ve tır geçiş hattı, düşeyde de 5 kat stok ve 1 kat aktarma özelliğine sahiptir. Sonuç Mersin Deniz Ticareti Dergisi nin Haziran 2008, Aralık 2008, Ocak 2009, Şubat 2010, Şubat 2011 ve Şubat 2012 sayılarında önce MIP (Mersin Liman İşletmesi) nin ilk yılı daha sonra krizin Mersin Limanı na etkileri ve dönemler halinde elleçlemeler incelenmişti. Krizin etkileri 2009 yılında da belirgin olarak kendini hissettirmiş ama limanımız kriz sonrası olumlu gidişini 2012 yılında bugüne kadar gerçekleşen en yüksek kargo elleçlemesi ve konteyner hareketi sayısı ile gerçekleştirmiştir yılının ağırlıklı değerlendirildiği bu yazımızdaki son beş yıl (2007 ve sonrası) verilerine bakıldığında Mersin Limanı nda konteyner hareketinde %57, kargo miktarında ise %44.5 gibi çok önemli oranlarda artış olduğu görülecektir. Daha önce de ilimiz için çok önemli olan Mersin Limanı nın krizi fırsata çevirmek üzere bu riskli süreci değerlendirmek zorunda olduğu ifade edilmiştir. Liman İşletmesi, bu süreçte özellikle bazı hizmet kalemlerindeki indirimlerle iş hacmini arttırmaya çalışmıştır. Büyük konteyner ana gemilerini (mother vessels) Mersin e getirerek aktarma (transshipment) yükü kapasitesi yaratmak, son dönemlerde gündemde olan İran yükünü Trabzon Limanı üzerinden taşıyacak haberlerindeki gibi, yine özellikle kuzey İran, Irak, BDT ve diğer Asya- Avrupa yüklerinin Mersin Limanı kullanılarak transit aktarma adına yeni projeler, pazarlama çalışmaları yapılması gerekmektedir. İstatistiklerde görüleceği üzere MIP DÖNEMİ YATIRIM VE GELİŞMELER 11 Mayıs 2007 tarihinde TCDD Genel Müdürlüğü tarafından MIP e (Mersin Uluslar arası Liman İşletmeciliği A.Ş.) 36 yıllık İşletme Hakkı Devri kapsamında özelleştirilerek devredilen Mersin Limanında MIP den alınan önemli yatırım, iyileştirme ve yeni uygulamalara yönelik özet bilgiler aşağıda olduğu gibidir. Ro-Ro hatlarının avantajlarına katma değer sağlamak amacıyla rampaları, tam donanımlı ekipmanları, hizmet binası ve Ro-Ro hizmetlerine tahsis edilmiş 39 bin m² alanı ile gerekli altyapı çalışmaları 2009 yılında tamamlanmıştır. MIP kaliteli hizmet anlayışı ve güvenilirliğinin yanısıra araç tahliyesi için özel olarak yetiştirilmiş uzman kadrosuyla, 700 otomobili ortalama 3 saatte tahliye edilebilmektedir. CFS sahalarında konteyner içi yükleme boşaltma işlerinde kullanmak üzere farklı kapasitelere sahip (3-9 ton) 41 adet forklift satın alınmıştır. Dökme katı yüklerin konteyner iç dolum-boşaltım işlerinde kullanmak üzere 3 ton kapasiteli 6 adet Loader satın alınmıştır. Yeni alınan 9 Adet Konveyor Bant ile konteyner iç dolum ve boşaltım işlemlerine hız kazandırılmıştır. Proje Kargo Yüklerin taşınmasında kullanmak amaçlı 120 ton kapasiteli 9 Adet Lowbed Treyler Satın alınmıştır. RÖMORKÖRLER :Mersin Limanı nda TCDD den devralınan her biri 30 ton çekme gücünde, 10 deniz mili sürat yapan iki adet römorköre ilaveten kiralık olarak hizmette 1x45 ton çekme gücünde, 12 deniz mili hızında Azimuth Driver tipi (Şotel) ve 1x30 ton 26 27

15 çekme gücünde ve 10 deniz mili hızında çift pervane konvansiyonel römorkör mevcuttur. Ayrıca 18 deniz mili sürat yapan 2 adet pilot botu ile 3 adet palamar botu servistedir. Çalışma emniyeti ve verimlilikleri düşük olan 3, 4, ve 5 nolu MSM Vinçlerinin tüm mekanik, elektronik ve elektriksel sisteminin modernizasyonu yapılmıştır. Limanda 2 si 45 ton, 3 ü 40 ton, 2 tanesi 65 ton kapasiteli olmak üzere toplam 7 adet rıhtım vinci bulunmaktadır yılının ilk çeyreğinde 2 adet 150 ton kapasiteli Gottwald marka mobil vinç alınmıştır yılında konteyner operasyonlarında kullanılmak üzere 75 Adet Çekici ve Treyler satın alınmıştır. Liman sahasında 2 km uzunluğunda 4 hattan oluşan demiryolu terminaline tahsis edilen yeni RTG ile operasyon hızı ve kalitesi artmıştır. 8,000 m2 özel alana kurulu ve her bir hattı 450m olan terminalde, günde 3 vardiya olmak üzere ortalama 500 konteynere kadar hizmet verilebilmektedir. REEFER SAHASI :Reefer Konteyner Terminali ne ilk aşamada her biri 5 kat ve 6 sıra olmak üzere 14 adet çelik platform inşa edilmiştir. 14 platformda 420 adet 40 lık ve buna ek olarak 30 adet 20 lik konteynere aynı anda hizmet verilebilecek Reefer Konteyner Terminali nde bu yatırımla konteyner kapasitesi 570 e ulaşmıştır. Hassas kargo olarak nitelendirilen araçlar için özel olarak tahsis edilen oto terminalinde, barkot sistemiyle müşterilere maksimum seviyede kaliteli hizmet verilmesi amaçlanmaktadır. Otomotiv ihtisas Gümrüğünün Mersin de uygulanmaya başlamasıyla birlikte artacak otomobil trafiğini karşılayabilecek kapasiteye sahip MIP Oto Terminali, toplam 65,000 m² alan üzerine kurulmuştur. İhtiyaç durumunda genişleme imkanı olan terminale ek olarak, araç taşıyan tırlar için de 3,000 m² özel park alanı ayrılmıştır yılında operasyon hızını arttırmak amacıyla satın alınan 10 adet Kalmar marka E-RTG (elektrikli konteyner istifleme vinci) satın alınmıştır. E-RTG lerin herbiri 42 ton kapasiteli olup, yatayda 6 sıra ve tır geçiş hattı, düşeyde 5 kat stok ve 1 kat aktarma özelliğine sahiptir. MIP nin çevre koruma çalışmaları kapsamında tercih edilen, enerji verimliliği yüksek ve sıfır karbondioksit emisyonuyla çevre dostu olan E-RTG ler, Cable Reel sistemiyle beslenmektedir. MIP, Mersin Turizm Platformu ve turizm acenteleri ile işbirliği içerisinde kruvaziyer turizminin gelişmesi için yeni projeler üzerinde çalışmaktadır. Mersin de başlayacak kruvaziyer turizmi kente ayrı bir değer katacaktır. Kruvaziyer turizmi ile ülkeye döviz girdisi artacak, yeni iş imkanları doğacaktır. Sahasında toplam: 69,000 m² asfalt,99,500 m² beton,122,500 m² kilitli beton parke,10,000 m² kırma taş saha kaplama yapılmıştır. Limanın devri ile birlikte yeni Liman Operasyon Sistemi (TOS) kullanılmaya başlanmıştır. Daha önce evrak akışıyla gecikmeli olarak takip edilen konteyner operasyonları şu anda el ve araç terminalleri ile anlık olarak güncellenerek takip edilmektedir. 23 Şubat 2009 tarihi itibariyle ise Global Çıkış Fişi Uygulaması tam olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu uygulama ile birlikte limana araç giriş ve çıkışları sistemsel kontrollerle denetlenmeye başlanmış, liman içerisindeki iş akışı önemli ölçüde hızlanmış ve ayrıca liman operasyonlarını olumsuz yönde etkileyen gereksiz liman trafiğinin azalması sağlanmıştır. Uluslararası Denizcilik Organizasyonu (IMO) şartları gereği, Aralık 2007 de ISPS (INTERNATIONAL SHIP AND PORT FACILITY SECU- RITY CODE) plan çalışmaları tamamlanıp, uluslararası standartlarda güvenli liman kabul edilerek ISPS Sertifikası alınmıştır. Yeni biyometrik kimlik kartları, giriş- çıkışları kısıtlayarak sadece yetkili personele geçiş hakkı tanımaktadır. RDT ağı liman sahasında tamamlanmıştır. El ve Araç Terminalleri, Saha ve Rıhtımlarda gerçek zamanda bilgi girişi sağlayabilmek için kullanılmaktadır. Liman, çeşitli noktalara yerleştirilmiş 360 derece hareketli 130 adet CCTV kamera ile devamlı gözlem altındadır. ÖDÜLLER: 11 Mayıs 2007 tarihinde özelleştirilmesinden sonra, Mersin Limanı ndaki operasyonel gelişmeler ve yatırımlar değerlendirilmiş, Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş., Llyod s List tarafından Türk limanları arasında Yılın Limanı olarak seçilmiştir. Dış Ticaret Müsteşarlığı / 2007 yılında İhracata Yönelik En Fazla Konteyner Elleçlemesi Yapılan Liman Ödülü Dış Ticaret Müsteşarlığı / 2007 Yılında En Fazla Dökme Sıvı Yük Elleçlemesi Yapılan Liman Ödülü, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası / 2007 Yılında Lojistik Sektörü ne En Fazla Katkı Sağlayan Firma olarak Kadri Şaman Özel Ödülü, Perşembe Rotası ve Deniz Haber Ajansı tarafından verilen ve Türkiye de denizciliğin oskarı Altın Çıpa olarak değerlendirilen Denizcilik Ödülleri'nde 'Yılın Liman İşletmecisi' ödülü, Logitrans Transport Lojistik Fuarı kapsamında düzenlenen Logitrans Lojistik Ödülleri nin Yılın Liman İşletmecisi Ödülü nü 2011 ve 2012 yıllarında olmak üzere iki yıl üst üste almıştır. Liman Genişleme Sahası ile birlikte toplam 116,712 m² ek alan limana kazandırılmıştır. Özelleştirmeden bugüne kadar Liman Sahası ve Liman Genişleme Devir sonrası kapasitesini ve operasyonel verimliliğini arttıran MIP, Container Management Dergisi tarafından açıklanan Dünyanın En Büyük Konteyner Limanları arasına 2010 yılında 97. olarak yerleşmeyi başarmıştır

16 Meryem Boğa MDTO Proje Finans Uzmanı Gemi Operasyonları ve Liman Emniyeti Giderek küreselleşen dünyada deniz ticaretinin geldiği son noktayı düşünürsek limanların her geçen gün biraz daha yoğunlaştığını söylemek yanlış olmaz. Dünyada ve Türkiye de limanların trafiği ve her geçen gün artan ticaret hacmi nedeni ile daha fazla sayıda gemiye daha fazla miktarda yükleme veya boşaltma yapılmaktadır. Artan iş yükü hacmi beraberinde olası tehlikeleri de arttırmıştır. Bunun en önemli sebeplerinden biri taşınan tehlikeli yüklerin genel yük trafiğine paralel bir şekilde artmasıdır. Limanlara tehlikeli yükleri taşıyan gemilerin yanaşması, yükleme ve boşaltma yapması ile ilgili ulusal ve uluslararası birçok yasal düzenleme olsa da, halen gemi operasyonlarında ve limanların tam olarak emniyetli olduğunu söylemek pek mümkün değildir. Gemi operasyonları ve limanlarda emniyetin gerçek anlamda sağlanması için özel ya da devlete ait limanlarda bir emniyet kültürünün yerleşmesi gerekmektedir. Hem işverenler hem işçiler açısından oldukça önemli olan tehlikeli yüklerin operasyonlarının yanı sıra tehlikeli olmayan yük operasyonlarında da kıyı tesisleri ve gemilerde emniyetli çalışma gereklilikleri yerine getirilmek zorundadır. Tehlikelerden uzak güvenli bir ortamda çalışabilmek için hem işçilerin hem de işverenlerin çalışma emniyeti konusunda bilinçli ve eğitimli olması gerekmektedir. Bu amaçla Türkiye de deniz yoluyla taşınan tehlikeli yüklere ilişkin uluslararası kod kapsamında eğitim ve yetkilendirme yönetmeliği bulunmaktadır. Bu yönetmelik tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Aşağıdaki listede Denizcilik, Haberleşme ve Ulaştırma Bakanlığı nın internet sitesinde belirtilen tehlikeli yükler ile ilgili mevzuatlar sıralanmıştır. Yukarıda da sözünü ettiğimiz gibi tehlikeli yüklerin taşınması ve gemi operasyonlarının güvenli olarak gerçekleştirilmesine yönelik birçok yasal düzenleme olsa da bu düzenlemelere uyulması tam olarak sağlanamamaktadır. İş güvenliğinin önemi işe müdahil olan herkes tarafından birinci sırada kabul edilip güvenlik kültürü yerleşmediği sürece limanlar ve gemilerde kazalar yaşanmaya devam edebilir. Kaza terimi tanım olarak, bir ya da birden fazla şahısta yaralanma, maddelerde hasara ya da her ikisine birden neden olan beklenmedik olaydır. Tanımdan da anlaşılacağı üzere beklenmedik bir olay olması için tüm gerekli tedbirlerin alınmasına rağmen gerçekleşen bir durum olmalıdır. Bu konu ile ilgili ülkemizde son yıllarda bazı araştırmalar yapılmaktadır. Bunlardan en önemlilerinden biri Dokuz Eylül Üniversitesi nde görevli Yrd. Doç. Yusuf Zorba ve Prof. Dr. Hakkı Kişi tarafından 2009 yılında yayınlanan Uluslararası Deniz Ticaretinde Tehlikeli Yüklere İlişkin Emniyet Yönetimi ve Türk Limanları Üzerine Uygulama başlıklı bir araştırmadır. Bu araştırma Denizcilik Dergisi nde 1. Cilt 1. Sayıda yer almıştır. Araştırmanın amacı konteyner terminallerinde çalışan personelin ve terminal yöneticilerinin liman sahasında emniyet kavramına bakış açıları ile tehlikeli yükler konusundaki bilgi düzeylerini tespit etmektir. Araştırmada ayrıca liman çalışanlarının, limanın emniyet kültürü algılamaları tespit edilmiş ve dolayısıyla da emniyet kültürünün gelişimi için kullanılabilecek yöntemlere ilişkin bilgi verilmeye çalışılmıştır. Araştırma aşağıdaki tablo ekseninde gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu bilimsel çalışma tehlikeli yük taşımacılığına yönelik gerçekleştirilmiş ilk emniyet yöntemleri araştırması olması ve ortaya çıkardığı sonuçlar açısından oldukça önemlidir. Araştırmadan elde edilen sonuçlardan bazıları şu şekildedir: - İş emniyetinin tüm çalışanlar için önemli olarak algılandığı ortaya çıkmıştır. - Liman yönetimleri, uygulanan prosedürlerin / politikaların eksik olduğunu düşünmektedir ve daha iyisi için iş birliğine hazır olduklarını ifade etmişlerdir. - Liman yönetimleri ve işverenler tarafından güvenlik eğitimleri konularının eksik olduğu düşünülmekte ve liman yönetimleri ile işçiler arasında daha iyi iletişim kurulmasının gerekli olduğuna inanılmaktadır. - Emniyet açısından sadece teknik değil aynı zamanda yasal eğitimlerin de olması gerektiğine inanılmaktadır. - Daha iyi bilgilendirme yöntemleri kullanılması gerektiğine inanılmaktadır. - Özellikle tehlikeli yükler konusunda daha detaylı bilgi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Araştırma sonuçlarının da gösterdiği gibi, tehlikeli yüklerin operasyonları ve diğer gemi operasyonları konusunda hem işverenler hem işçiler daha güvenli bir şekilde çalışmak istiyorlar. Ülkemizde yaklaşık olarak uluslararası ticarete açık yüklemeboşaltma yapılabilen 179 adet liman ve iskele mevcut iken bu liman ve iskelelerde çalışan işçilerin sayısı yüzbinlere ulaşmaktadır. Bu kadar çok insanın hayatını etkileyen, can ve mal güvenliği açısından gerekli olan tedbirlerin alınması, eğitimlerin verilmesi ve kanunların çıkartılarak uymayanların cezalandırılması son derece önemli, gerekli, yoğun emek ve çaba gerektiren bir durumdur. Bu konuyla ilgili olarak son zamanlarda yaşanan sevindirici bazı gelişmeler vardır. Bunlardan en önemlisi mevcut durumu iyileştirmek adına Şubat ayında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yeni bir proje başlatılacağının duyurulmasıdır. Bu projeye göre uluslararası ticarete açık bulunan 179 liman arasından belirlenecek tehlikeli yük elleçleyen yaklaşık 20 liman tesisinde, tehlikeli yüklerin elleçlenmesine yönelik emniyetin artırılması amacıyla Türk Limanlarında ve Kıyı Tesislerinde Tehlikeli Yüklerin Elleçlenmesine Yönelik Deniz Emniyetinin Artırılması Avrupa Birliği Eşleştirme Projesi yapılacağı ilan edilmiştir. Projenin 1 milyon 100 bin avro bütçe ile gerçekleştirilmesi beklenmektedir ve 1 milyon 45 bin avrosu Avrupa Birliği tarafından ödenecektir. Ancak projenin hayata geçirilmesi için Avrupa Birliği üye ülkelerinden onay beklenmektedir. Deniz Emniyetinin arttırılması hedeflenen bu proje ile AB müktesebatı ve uluslararası anlaşmalara da uyum sağlanmış olacaktır. Proje ile hedeflenen amaçlardan en önemlisi, tehlikeli yüklerin kıyı tesislerinden tüketim yerlerine gidene kadar güvenli, hasarsız ve hızlı ulaşımının sağlanmasıdır. Can, mal ve çevre emniyetini ilk sıraya koyan proje ile mevcut mevzuatlarda bulunan eksikliklerin belirlenmesi ve ortadan kaldırılması, alt yapı eksikliklerinin giderilmesi ve uluslararası standartlara ulaşılması da hedeflenmektedir. Projenin 2013 yılının son üç ayında başlaması ve yaklaşık 15 ay sürmesi tasarlanmaktadır. Bu süre zarfında; uluslararası düzenlemeler çerçevesinde idari, teknik ve hukuksal boşluk analizi yapılarak taslak mevzuat hazırlanması, eğitim ihtiyaçlarının belirlenip planlanması, çalıştaylar düzenlenmesi, insan kaynaklarının niteliklerinin arttırılması, liman idarelerinin tehlikeli yük akışını izleyebilmesi için bir uygulama modelinin belirlenmesi hususunda aktiviteler gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Projenin hayata geçmesi ile tehlikeli yükler konusundaki sıkıntıların büyük ölçüde giderileceğine inanıyoruz

17 Osmanlı Devleti için egemenliği altındaki kıyı bölgelerinin güvenliğinin sağlanması her zaman önemli bir konu olmuştur. Bu önem, kıyı bölgelerindeki yerleşimlere denizden yönelen düşman ve haydut gemilerinin saldırılarından kaynaklanmaktaydı. Bu gemilerin saldırıları sadece denizde yolculuk eden gemileri hedef almıyor, çoğu zaman kıyı yerleşimlerine de yöneliyordu Bir savaş durumunda savaş süresi ile sınırlı olarak savaşılan devletin gemilerinin yaptıkları saldırılar o devletin zenginlik ve insan kaynaklarına zarar vererek maddi ve psikolojik yıkımı amaçlarken, daimi bir tehdit olan deniz haydutları ise sadece geçimlerini sağlamak gibi daha mütevazı bir amaç uğruna saldırıyorlardı. Dolayısıyla bu tür saldırıları kendi otoritesine bir tehdit olarak algılayan Osmanlı yönetimi denizin güvenliği konusu yanında kıyı güvenliğine de özel önem veriyordu. 2 Öncelikle denize ait bir tehlike olarak algılanan düşman ve haydut gemilerinin kıyı bölgelerini de içeren saldırıları karşısında Osmanlı idaresi bu problemin çözümünü sadece denize ait bir sorumluluk alanı olarak görmemiş karalarda da bununla ilgili düzenlemeler yapmıştır. Ancak Osmanlı deniz tarihçiliğine ilişkin bugüne kadar yapılan çalışmalarda denizden gelecek saldırılar karşısında kıyıların korunması konusu genel olarak sadece deniz güvenliğinin bir parçası olarak denizde gerçekleştirilen koruma faaliyetleri çerçevesinde değerlendirilmiş, kıyı güvenliğinin karasal boyutunu da dikkate alan bir kara ve deniz bağlantısı henüz yeteri kadar Yrd. Doç. Dr. Şenay ÖZDEMİR Mersin Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Kıyı Nöbeti: Osmanlı Devleti nin Akdeniz de Kıyı Koruması I araştırılmamıştır. 3 Dolayısıyla bu boşluğu doldurmayı amaçlayan bu çalışma Osmanlının kıyı güvenliği problemini sadece deniz güvenliğinin bir parçası olarak görmediğini, tam aksine denizdeki koruma faaliyetlerinin dışında karalarda aldığı önlemlerle bu problemi çözmeye çalıştığını göstermektedir. Bu amaçla burada Osmanlı Devleti nin denizden gelebilecek saldırılar karşısında kıyı güvenliğini sağlamak üzere karada gerçekleştirdiği düzenlemeler Akdeniz de egemen olduğu ana kara ve ada kıyıları ile sınırlı olarak incelenecektir. Kıyı nöbeti olarak adlandırabileceğimiz bu düzenlemeler uygulamaya katılan askeri ve sivil unsurlar çerçevesinde ele alınarak açıklandıktan sonra, uygulamanın kara ve deniz güvenliği konusundaki boyutları tartışılacaktır. Kıyı Nöbeti Düşman ve haydut gemileri tehlikesi karşısında Osmanlı Devleti nin Akdeniz de egemen olduğu deniz ve çevrelediği karaların kontrolü ve güvenliğinin sağlanmasında öncelikli rolün Osmanlı gemile- rinin güvenlik amaçlı deniz seferlerine düştüğü görülmektedir. Bu amaçla Osmanlı donanması her yıl ilkbahardan sonbahara kadar süren Akdeniz seferinde düşman ve haydut gemilerini yakalamak ve cezalandırmak amacıyla izlerdi. 4 Donanma tarafından geniş bir alanda yapılan bu karakola ek olarak daha küçük bir sorumluluk alanında Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti nin derya beylerinin filolarının kıyı ve denizlerdeki bölgesel ama görevi itibariyle özdeş etkinlikleri vardı. 5 Zaman zaman bu ikisi de yeterli olmuyor ve daha küçük alanların savunulması amacıyla belirli noktalara atanan kaptanlar da bu koruma ağına dâhil ediliyordu. 6 Bu şekilde donanma, derya beyleri ve bölgesel kaptanları içine alan üçlü bir koruma duvarı ile nispeten güvenli alanlar oluşturularak düşman ve haydut gemilerine karşı bir caydırıcılık amaçlanıyordu. Ancak bütün bunlara rağmen Osmanlı sularında yaşanan korsanlık olaylarına dair eldeki örneklerin çokluğu denizden yapılan bu koruma faaliyetinin yeterli bir çözüm olmadığını ortaya koymaktadır. Bu nedenle Osmanlı yönetimi denizdeki koruma duvarını aşarak kıyı bölgelerine ulaşan saldırılar karşısında karalarda da bir takım düzenlemeler yapmıştı. Kıyı güvenliğine dair yapılan bu düzenlemeler Osmanlı kaynaklarında yalı muhafazası 7, karakol (karavul) 8, vigle 9 ve nigehbanlık 10 gibi farklı bölgelerde, uygulamada görev alan farklı guruplar için farklı biçimlerde adlandırılmıştır. Farklı adlandırmalara rağmen aynı esasları içeren ve burada hepsine genel bir ad vermek amacı ile kıyı nöbeti olarak adlandıracağımız bu düzenlemeler ne zaman nereden geleceği belli olmayan saldırılara karşı Osmanlı askeri personeli ve bölge halkından oluşan bir grup kıyı nöbetçisinin tetikte beklemesi esasına dayanmaktaydı. Deniz kıyılarında belirli noktalarda görevlendirilen bu kişiler gece-gündüz kesintisiz olarak denizi gözetlemek üzere nöbet tutmakta, denizden gelecek bir saldırı tehdidi karşısında bunu ilgili yerlere haber vermekte ve tehlikenin karaya ulaşması durumunda bunu karşılamak üzere hazır bulunmaktaydılar. Kıyı nöbeti ilk olarak Osmanlı Devleti tarafından geliştirilen, Osmanlı ya özgü bir uygulama olarak anlaşılmamalıdır. Kıyılarda oluşturulan gözetleme noktalarından saldırı olasılığına karşı denizi izlemek üzere nöbet tutulması Akdeniz de antik çağdan beri süregelen bir uygulama olup Osmanlı Devleti egemenliğine geçmeden önce de Akdeniz deki adalarda devam ettirilmekteydi. 11 Osmanlı egemenliğinin hemen öncesinde 14. yüzyılda Ege adalarına Anadolu Türk Beyliklerinin gemilerinin gittikçe artan saldırıları karşısında büyük adalar hem bu Türk gemilerinin hem de diğer deniz haydutlarının saldırılarına karşı denizde gemi, kıyıda da askeri birlik bulundurarak olası saldırılara karşı önlem alıyorlardı. Örneğin Girit te Venedik yönetimi kıyı nöbetine dayalı bir kıyı güvenlik sistemini kurmuştu. Bu savunma sisteminin masrafları, çeşitli şikâyetlere neden olmasına karşın ada halkından alınmakta ve bu sistemde ada halkından oluşan yerel kuvvetler de kullanılmaktaydı. 12 Venedik idaresi altında Girit te uygulanan kıyı koruma sisteminde ada Hanya, Resmo, Kandiye ve Setia olmak üzere dört savunma bölgesine ayrılmıştı. Bu savunma sisteminin Resmo da uygulanışını anlatan Maltezu ya göre bölgede, sahildeki uygun yüksek nokta ve burunlara nöbetçi yerleştirilecek şekilde 101 nöbet noktası tespit edilmişti. Bölge savunması ikisi kuzey ikisi de güney kıyılarında olmak üzere 4 kaptanın sorumluluğuna verilmişti. 13 Nisan-Eylül ayları arasında uygulanan bu sistemde ada halkı, çocuklar, ihtiyarlar ve muafiyet sahibi bazı kişiler dışında nöbet angaryası ile yükümlüydüler. Değişik sayıdaki köyden oluşan nöbet bölgelerinin başına Rum veya Latin bir reis atanmaktaydı. Bu sistem içindeki nöbetçiler gecegündüz kıyıları gözlüyorlar, kıyıya yaklaşan şüpheli gemileri gece ateş, gün

18 düz duman yöntemi ile ilgili noktalara haber veriyorlardı. Nöbetçiler ok, arkebüz gibi silahlara sahiptiler ve düşman askerlerinin veya korsanların kıyıya çıkmaları durumunda bunlarla kendilerini savunuyorlardı. Ancak angarya hizmeti olarak ada halkına yüklenen bu nöbet sisteminin koşulları ada halkına ağır geliyor ve bundan kaçmak istiyorlarsa da yönetim tarafından emre itaatsizlik ile cezalandırılıyorlardı. 14 Akdeniz deki egemenliğinin artmasına paralel olarak Osmanlı Devleti de ele geçirdiği ada ve anakara kıyılarında bu eski geleneği devam ettirerek kendi askeri ve sosyal koşulları çerçevesinde kıyı nöbetini örgütledi. Bu doğrultuda kıyı bölgelerinde görevli yönetici ve emrindeki personel için merkezden gönderilen emirlerin önemli bir bölümü denizden gelecek saldırılara karşı kıyıların ve halkın korunması ile ilgili idi. Burada inceleyeceğimiz örneklerde de görüleceği gibi bu emirlerin özellikle devletin denizde savaşmakta olduğu yılları içermesi, merkezi otoritenin kıyı korumasına verdiği önemi bu dönemlerde arttırdığını gösteriyor. Savaş yılları, Osmanlı kıyılarını özellikle savaşılan devlet/devletlerin gemilerinin saldırılan için doğal bir hedef haline getirirken deniz haydutlarının da faaliyetlerini arttırmaları için elverişli bir koşul sağlıyordu. 15 Bu nedenle kıyılardaki idarecilere bölgelerinin denizden gelecek saldırılara karşı korunmasının nasıl yapılacağını içeren emirler gönderilmekteydi. 16 Genellikle idarecilerden istenen saldırıları önceden fark ederek erken uyarıyı ve savunmayı sağlamak üzere deniz kıyılarında belirli yerlere denizi gözetlemek üzere gözcüler konulmasıydı. 17 Denizden gemilerle yapılacak kıyı korunmasının mümkün olmadığı durumlarda bu nöbetlerin önemi özellikle artıyordu. 18 Osmanlıda Kıyı Nöbetinde Görev Alan Guruplar Kıyı nöbeti Osmanlı yönetimi tarafından nasıl örgütlenmekteydi? Bu düzenlemenin sadece bölgedeki askeri (ve yarı askeri) personeli içermeyip Osmanlı öncesi uygulamalara benzer şekilde bölge halkını da kıyı koruması ile sorumlu tutan bir uygulama olduğu görülmektedir. Bu çerçevede kıyı nöbeti ile sorumlu olanlar üç gurupta incelenebilir: Askeri Personel Tarafından Gerçekleştirilen Koruma Eldeki örnekler kıyı bölgelerinde görevli çeşitli askeri personelin kıyı korumasında görev aldıklarını göstermektedir. Kıyı nöbeti ile görevlendirilen askeri sınıflardan biri sipahilerdi. Seferlere katılmanın dışında görev bölgelerinin korunması konusunda da sorumlulukları olan sipahilerden özellikle kıyı bölgelerindekilerin bu çerçevede kıyı nöbeti ile görevlendirildikleri görülmektedir. Ancak deniz seferleri söz konusu olduğunda, bölgedeki sipahilerin büyük bir bölümünün donanmaya katılması kıyı korumasını zayıf bırakıyordu. Bu nedenle, donanmanın deniz seferlerine çıkması durumunda bölgenin kıyı korumasını sağlamak üzere sipahilerden bir kısmı donanmaya katılırken bir kısmı da bölgesinin korumasında bırakılıyordu. Böyle durumlarda sancakbeyi de deniz seferine katılmak yerine sancağının korumasında bırakılabilir 19 veya sancakta kalacak, sipahilerin başına bir alaybeyi bırakarak donanmaya katılırdı. 20 Sancaktaki sipahilerden hangilerinin donanmaya katılacakları ve hangilerinin sancak korumasında kalacakları ise genel olarak sahip oldukları tımarının büyüklüklerine göre belirleniyordu. Bu şekilde 1565 yılında Malta seferi için Midilli de sipahilerden cebelü olanlar donanmaya katılacak, Mora da ise sancaktaki dört bin ve dört binden aşağı olan tımarlılar donanmaya katılırken diğerleri kıyılarda gece-gündüz korumada bulunacaklardı. 21 Kıbrıs seferi sırasında ise kıyıların korunması yaşlı ve sefere katılmaya gücü olmayan sipahilerden altmışının başlarına bir başbuğ atanrnasıyla oluşturulacak grup tarafından gerçekleştirilecekti. 22 Bölgede koruma amacı ile bırakılan sipahilerin yetersiz kalması veya bu amaçla asker bırakılmadığı durumlarda ise başka bölgelerden buraya sipahi gönderiliyordu. Malta seferi sırasında donanmaya katılan Menteşe sancakbeyinin yokluğunda sancağa düşman gemilerinin saldırısı üzerine Karahisar-ı Sahib beyi, emrindeki sipahilerle Menteşe kıyılarının koruması ile görevlendirilmişti. 23 Mora da mazul sipahiler de bir takım muafiyetler karşılığında kıyı korumasında görev alabiliyorlardı yılı deniz seferinde Rodos ta olduğu gibi sipahiler, adanın korunması için donanmaya katılmaktan affedilebiliyorlardı Rodos taki bu askerler donanma görevine katılmazken adada gemilerin gelme ihtimali olan yerleri gözetleyerek adayı koruyacaklardı. 25 Rodos ta kadar tımar özellikle kıyı korumasında görev alacak personel için tahsis edilmişti. Nitekim tımar sisteminin önemini yitirdiği ı8. Yüzyıl sonlarında dahi Osmanlı yönetimi Mısır deniz yolu üzerinde önemli olan Rodos adası kıyılarının korunmasına ayrılmış olan bu tımarlardan zaman içerisinde boş kalanlarının yine bu görevi sürdürmek üzere hak edenlere verilmesine dikkat etmekteydi. 26 Kıyıların korunmasında kaleler ve kale personeli de önemli rol oynamaktaydı. 27 Bu dönemin denizcilerinin en önemli yardımcılarından olan deniz kılavuzları incelendiğinde kıyı bölgelerindeki kale ve benzeri yapıların özellikle limanlarla hemen hemen bütünleşmiş bir yapı oluşturdukları görülür. 28 Bunun önemli bir nedeni Akdeniz de kıyı boyunca gerçekleşen deniz ticareti ve bu ticareti izleyen deniz haydutlarının varlığı olup Osmanlı yönetiminin kıyılarda inşa ettiği savunma yapılarında da özellikle deniz ticaretini koruma kaygısı görülmektedir. 29 Yine savaş dönemlerinde savaşılan devletin gemilerinden gelecek saldırı tehdidi bu dönemlerde kıyılardaki kale türü yapıların tamir, top, asker ve cephanelerinin tamamlanması konularını ön plana çıkarmaktaydı. 30 Kalelerde görevli personel de özellikle top ve silahlarla donatılmış kalelerde düşman ve haydut gemilerine karşı kıyılara yalkın yerleşim yerlerini korumak üzere gece-gündüz görevdeydiler. 31 Kaleler kıyılarda yaşayan halkın da saldırı durumunda sığınabilecekleri yerler iken, kale olmayan kıyılar da gece-gündüz tutulacak nöbetlerin önemi daha çok artıyordu. 32 Kıyı korumasında ı8. yüzyıldan itibaren görevlendirildikleri görülen bir başka gurup ise sekban askerleri idi. Bunların ücretleri görevli bulundukları bölgenin halkı tarafından karşılanmaktayken bu konuda sorunlar yaşanabiliyordu. Mora da ı8. yüzyıl sonlarında kıyı koruması için tutulan sekbanların ulufelerini ödemek istemeyen bazı bölgelerde kaza ve köylerin halkı bunun için padişah hassına veya vakıflara bağlı oldukları dolayısıyla serbestiyyet statüleri bulunduğu mazeretini ileri sürerken 33 bazen de parasızlıktan dolayı ödeme yapılamadığında askerler bu görevi bırakmak durumunda kalıyorlardı. 34 Kıyı Korumasında Geri Hizmet Birlikleri Osmanlı yönetiminin kıyı korumasında bölgedeki askeri personele ek olarak başka guruplardan da faydalandığı görülüyor. Bu guruplardan biri Osmanlı askeri yapısı içinde Geri Hizmet Kıtaları olarak adlandırılan birliklerdi. 35 Geri Hizmet Kıtalarından kıyı bölgelerinde bulunanlar da diğer askeri birlikler gibi kıyılarda nöbet tutuyorlardı. Bu görev karşılığında bir takım vergilerden muaf tutulan ve farklılaşan bu gruplar muaf ve müsellem reaya statüsünde idiler. 36 Rumeli de Yörükler kıyı korumasında görev alan guruplardan biri idi. Fatih ve Kanuni Kanunnamelerine göre ocaklar halinde teşkilatlanan Yörüklerden sefer zamanı belli sayıda kişi, nöbetli olarak çeşitli hizmetlerde bulunmak üzere sefere katılırken (eşkinci) bunların masrafları ise sefere katılmayan ocak askerleri (yamak) tarafından karşılanırdı. Nöbetli Yörükler sefer sırasında top çekmek, kale muhafızlığı, gemi inşasında hizmet...vb. işlerde çalışırlardı. Bu hizmetleri karşılığında bunlardan ağnam vergisi alınmazdı. 37 Malta seferi sırasında Selanik Kalesi ve deniz kıyısındaki burçlarda Selanik Nöbetli Yörükleri bir subaşının emrinde olarak görevlendirildiler. 38 Osmanlı Devleti nin kuruluşu sırasında önemli askeri birlikler arasında olan ancak zamanla geri hizmete kaydırılan Yaya ve Müsellemlerden 39 Gelibolu da bulunanların da kıyı korumasında görev aldıkları görülüyor tarihli Gelibolu Müsellem ve Piyadeleri Kanunnamesine göre buradaki müsellem ve yayalar hassa gemileri için bir takım vazifelerine ek olarak muhafazası gereken kıyı ve limanlarda nöbet tutarak denizde gemi gördüklerinde kalelere ve etraftaki köylere haber vermekle yükümlü tutulmuşlardı. 40 İl-erleri, yamak gibi yardımcı birlikler de ihtiyaç duyulduğunda kıyıların korunmasında görev alıyorlardı. 41 Derbent teşkilatı da kıyı korumasında önemli bir rol oynamaktaydı. Kelime anlamı olarak engel, boğaz, set, geçilmesi güç olan yer anlamını taşıyan derbent, Osmanlı Devleti nde bu tür yerlerin korunması için oluşturulan bir teşkilat olarak uzun yıllar görev aldı. 42 Önemli geçit noktalarında, özellikle de iskandan uzak, ıssız yerlerde oluşturulan derbentlerin görevlileri görev yerlerini gece-gündüz bekleyerek, bölge halkını haydut ve eşkıya saldırılarına karşı korumakla yükümlüydüler. Derbentçiler görev bölgelerinde inşa ettikleri kule veya kulübelerde sıra ile nöbet tutarak etrafı gözetliyorlardı. Bu görevleri sırasında eğer halkın malını bir zarar gelirse bunu kendi mallarından ödemeyi kabul eden derbentçiler, bu hizmetleri karşılığında bir takım vergi ve angaryadan muaftılar. 43 Derbent teşkilatının bulundukları bölgelerin güvenliğinin sağlanmasında büyük rolü karşısında iç bölgeler dışında kıyı bölgelerinin de derbent statüsünde örgütlendiği görülüyor. Mora nın alınmasından sonra da haydud ve korsan eşkıyası nın saldırılarına karşı halkın güvenliği için tehlikeli yerlere derbendciyan ve vigleci atanmıştı. 44 Yunanistan da Gördes (Korint) kazasına bağ Eksamil köyü, Gerdös-İstefe arasındaki kıyıları korumakla yükümlü bir derbent bölgesi idi. Birbirlerine kefil yazılan bu derbentçi köylüler sahili bekleyerek bir kayık gördüklerinde bunu Gerdös muhafızına haber vereceklerdi. 45 Osmanlı-Rus savaşı sırasında, 1771 Nisanında bu kazanın derbent köylerinden Makra ve Parahor köylerinin gayrimüslim halkı derbent ve deniz kıyısını korumak, bir zarar olursa bunu tazmin etmek üzere görevliydiler. 46 Martoloslar da kıyı korumasında kullanılan yardımcı birliklerdendi. Önceleri daha çok akıncılara benzer bir savaş gücü olarak karşımıza çıkan martolosluk XVI yüzyılın ikinci yarısından itibaren daha çok iç güvenliği sağlayan bir görev biçimine dönüştü. 47 Müslümanlardan da oluşmakla birlikte daha çok Ortodoks Hıristiyanları içeren martolos teşkilatı, görevlerinin karşılığını yevmiye alarak yapan ulufeli martolusluk ile bir takım vergilerden muafiyet karşılığı müsellem martolosluk şeklinde iki biçimdeydi. 48 XVI. yüzyılda Delvine ve Avlonya kıyılarında, bölgeyi Adriyatik ten gelecek saldırılara karşı koruyacak bir martolos gurubu bulunmaktaydı. 49 Bu makale Temmuz 2008 de Tarih İncelemeleri Dergisi nde (Cilt XXIII, Sayı: 1, sayfa ) yayınlanmıştır

19 Dipnotlar: 1- Bu çalışma Osmanlı kıyılarını hedef alan düşman ve haydut gemilerinin saldırılarını konu almakla birlikte aslında Osmanlı gemilerinin de Akdeniz de Hıristiyan devletlerin kıyılarına bu tip saldırıları vardı. Akdeniz de Müslüman ve Hıristiyanların egemenliğindeki deniz ve kıyılarda yaşanan bu olayların karşılıklılığını gösteren çalışmalar için bkz. De Groot 1994, ; Bono 2003, 82-88; Osmanlıda kıyıları hedef alan bu saldırılar halkı daha iç kesimlere yerleşmeye yöneltiyordu, bkz. Dieter Hütteroth 2002, 46; Faroqhi 1994, Bu tür saldırılar karşısında kıyıların korunması konusunda donanma kaptanlarına ve kıyı bölgelerindeki idarecilere gönderilen emirlere dair bazı örnekler için bkz. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Cevdet Askeriye, Belge No (Haziran 1770), Belge No (Eylül 1773); Cevdet Bahriye, Belge No (Ekim 1693), Belge No (Haziran 1731), Belge No (Nisan 1782). 3- Bu konuda Şenol Çelik, Kıbrıs ve İçel kıyılarının güvenliği ile ilgili çalışmasında denizde gemi bulundurmanın yanında karadaki güvenlik personellerinin varlığını da belirtmekle birlikte, kıyı güvenliğini sağlamak üzere karada alınan önlemlerin organizasyonu konusuna değinmemektedir, bkz. Çelik 1998, Uzunçarşılı 19883, 437. Osmanlı donanmasının her yıl gerçekleştirdiği Akdeniz seferleri için kaptan-ı deryalara ve donanma kaptanlarına gönderilen emirlerde bu konu özellikle belirtilmekteydi, bkz. BOA, Cevdet Bahriye Belge No. 627 (Mart 1766), Belge No (Ekim 1714), Belge No (Mart 1790), Belge No (Nisan 1791). 5- Bostan 1994, yılında Antalya ve çevresini deniz haydutlarının saldırılarından korumak üzere Osman Kaptan salyaneli olarak atandı, BOA, Cevdet Bahriye Belge No (Eylül 1732). Akdeniz de belirli bölgelerin korunması ile görevlendirilen salyaneli kaptanlar hakkında ayrıca bkz. BOA, Cevdet Bahriye, Belge No (Nisan 1758). 7- Bu kullanımın yer aldığı Limni Kanunnamesi için bkz. Akgündüz 1991, III; Vakıflar Genel Müdürlüğü İstanbul Bölge Müdürlüğü Arşivi (ViBMA), Resmo Şer iye Sicili No. 415, sf. No Bu arşivde yer alan ve konuyla ilgili ellerindeki belgeleri kullanmama izin veren Prof. Dr. Nükhet Adıyeke ve Yrd. Doç. Dr. Nuri Adıyeke ye teşekkür ederim; ayrıca bkz. BOA, Cevdet Askeriye, Belge No (Aralık 1775). 9- Bu kullanımın yer aldığı Rodos Kanunnamesi için bkz. Akgündüz 1992, V; Evliya Celebi 1999, VIII; Du Jourdin 1993, 216; Akdeniz de Roma nın Cumhuriyet döneminde Kilikya kıyılarında inşa edilen gözetleme kuleleri için bkz. Durugönül 1995, Luttrell 1989, 151; Greene 2000, sf Maltezu 1983, Bu makaleye ulaşmamı sağlayan Prof. Evangelia Balta ya teşekkür ederim. 14- Maltezu l983, Numaralı Mühimme Defteri 1996, Kayıt No. C.21; BOA, Cevdet Bahriye, Belge No (Haziran 1770) Numaralı Mühimme Defteri 1993, Kayıt No. 518; 5 Numaralı Mühimme Defteri1994, Kayıt No Numaralı Mühimme Defteri 1995, Kayıt No Nisan 1570 te Korfo dan kalkan 15 düşman kadırgasının Delvine de bir köyü basarak gümrük malı, hayvan ve bazı esirler aldıkları olayda, düşman tarafına gözcü konulmamış olması ile sorumlu tutulan Delvine yöneticisine bölgede gece-gündüz nöbet tutulmasının önemi hatırlatılmıştı, bkz. 12 Numaralı Mühimme Defteri 1996, Kayıt No. C. 22, 58 ve Temmuz 1560 da bazı Müslüman harami leventler gece olduğunda Eğriboz adasına çıkarak ev basıp mal ve insan alıp gündüzleri de Sisam a çekilmekteydiler. Ada yöneticileri İstanbul a denizden koruma için 3 firkate istekleri kabul edilmezken leventlerin karaya çıkma ihtimali bulunan noktalarda sipahiler veya diğerleri gece-gündüz nöbet ile görevlendirildiler, bkz. 3 Numaralı Mühimme Defteri 1993, Kayıt No Numaralı Mühimme Defteri 1995, Kayıt No. 724 ve Numaralı Mühimme Defteri 1993, Kayıt No. 1202; 12 Numaralı Mühimme Defteri 1995, Kayıt No. C. 20 ve C Numaralı Mühimme Defteri 1995, Kayıt No. 820 ve Numaralı Mühimme Defteri 1996, Kayıt No. C. 21. Yine bu sefer sırasında Midilli de tımarı üç binden çok olanlar savaş malzemeleriyle birlikte donanmaya katılırken bu rakamdan daha az olanların ada korumasında kalmaları istenmişti, bkz. 12 Numaralı Mühimme Defteri 1996, Kayıt No. C. 20 ve Kayıt No Numaralı Mühimme Defteri 1994, Kayıt No. 33. Mart 1572 de sipahileri donanma seferine katılan Midilli adasının korunması için buraya Saruhan sipahilerinden 300, Sakız ın korunması için de Aydın sipahilerinden 400 kişi görevlendirildi, bkz. 12 Numaralı Mühimme Defteri 1996, Kayıt No ve şubat 1631 tarihli örnek için bkz. 85 Numaralı Mühimme Defteri 2002, Kayıt No Numaralı Mühimme Defteri 1994, Kayıt No ve BOA, Cevdet Tımar, Belge No (M ). 27- BOA, Cevdet Bahriye, Belge No (Mayıs1771). 28- Bu deniz kılavuzu örnekleri için bkz. Piri Reis 1988; Tolias Özdemir 2004, BOA, Cevdet Askeriye, Belge No (Ocak 1773) Numaralı Mühimme Defteri 1995, Kayıt No. 1208, 1209 ve Numaralı Mühimme Defteri 1996, Kayıt No. C. 58 ve C BOA, Cevdet Dahiliye, Belge No (Haziran 1791). 34- BOA, Cevdet Zaptiye, Belge No. ı999 (Ekim 1765). Bu örnekte Mizistre sancağındaki Bavsa bölgesi halkı, askerlerin masraflarını ödeyemedikleri için kıyı korumasının sona ermesinin ardından deniz haydutlarının saldırılarının artması üzerine ürünlerini toplayamayıp, vergi veremez duruma düştükleri gerekçesi ile ulufeleri Mora defterinden karşılanmak üzere sekban ve bir bölük başı atanması isteği ile İstanbul a müracaat etmişlerdi, ayrıca bkz. Cevdet Maliye, Belge No (Nisan 1768). 35- Gezi hizmet guruplarını oluşturanlar arasında Osmanlı Devleti nin kuruluş dönemlerinde önemli askeri görevler üstlenen ancak sonraki yıllarda sefer zamanlarında ordunun hareketini kolaylaştırmak üzere yol yapımı, tamiri, cephane nakli, zahire nakli gibi işlerle yükümlü kılınan yaya- müsellem, yörük, canbaz, cerahor, tatar gibi gruplar vardı, bkz Özcan 1999, 554; Keser 1999, 598, Bunlara ek olarak devlet hizmetinde çalışan tuzcu, çeltikçi, madenci, ortakçı gibi sınıflar ve derbendci, köprücü, menzilci, su yolcu gibi guruplar da geri hizmet kıtaları arasında kabul edilmekte idiler, bkz. Orhonlu 19902, Osmanlı Devleti, vergi veren reaya ile vergi vermeyen askeriler arasında bazı askeri hizmetlerle yükümlü tutulmuş reaya guruplarını bir takım vergilerden affederek muaf ve müsellem statüsünde kabul etmiştir, İnalcık 1996a, Refik 1989,VI-VII Numaralı Mühimme Defteri 1995, Kayıt No ve Geri hizmette savaş zamanı yol açmak, hendek, siper kazmak, top çekmek, malzeme nakletmek gibi işlerde faydalanılan yaya ve müsellemler derbentlerde de kullanılmaktaydı, Keser 1999, Akgündüz 1991, III; sf Numaralı Mühimme Defteri 1995, Kayıt No. 1215; 12 Numaralı Mühimme Defteri 1996, Kayıt No. 66 ve Orhonlu 19902, 9. Issız bölgelerdeki hanlar, önemli ticaret ve askeri yollar ile dağ geçitlerini bir derbent yeri olarak kabul eden Osmanlı yönetimi buraların yakınındaki köyleri derbent hizmetine atamaktaydı, Orhonlu 19902, Orhonlu 19902, 22, 24. Daha çok vakıf, has toprakları ve kimsenin tasarrufunda olmayan bölgelerdeki derbentler buraya görevlendirilen halkın bir takım vergilerden muafiyetlerini içeriyorken yurtluk ve ocaklık şeklinde tımar olarak tasarruf edilen derbentler de vardı, Orhonlu 19902, Derbent hizmeti karşısında halk genellikle avarız ve tekalif-i örfiyeden muaf tutulurken bu muafiyetler bölgeden bölgeye değişebiliyordu, Orhonlu 19902, BOA, Cevdet Maliye, Belge No, (Nisan 1768). 45- Orhonlu l9902, BOA, Cevdet Zaptiye, Belge No, Özcan 2003, 65. Orhonlu, hudutların gerisindeki martolosların, derbendçi ve muhafız olarak görev aldıklarını belirtiyor, Orhonlu 19902, İnalcık 1996b, 103; Orhonlu 19902, Orhonlu 19902, tarihli Trabzon Tahrir Defteri de buradaki muaf ve müsellem reaya statüsündeki martolosların kıyı bölgesinin korunmasında görev aldıklarını gösteriyor, Pamuk 2003, 194. Doç. Dr. Mustafa Hergüner İkinci Dünya Savaşı nda Mersin Türkiye Cumhuriyeti İkinci Dünya Savaşı nda ( ) Silahlı Tarafsızlık izlemiştir. Ülke coğrafyasını kuşatan denizler ve karalarda meydana gelen siyasi gelişmeler ve sıcak çatışmalarda yüklenmesi gereken sorumluluğun bilincinde olarak hareket etmiştir. Komşusu Yunanistan ın İtalya nın işgaline uğradığında Bulgaristan sınırına iki tümenle yığınak yaparak bu ülkenin de işgale katılmasını önlediği gibi İtalya nın da Selanik e kadar ilerlememesi için siyasi ve askeri yönden gerekli tertip ve tedbirleri almıştır. Türkiye nin Yunanistan a yaptığı yardımlar bununla sınırlı kalmamıştır. Almanya nın işgali sırasında gıda, giyim ve sağlık malzemelerinden oluşan insani yardımları Kurtuluş ve Konya vapurları ile Pire ye, küçük teknelerle de adalara göndermiştir. Bu arada savaştan kaçan yüz bin civarında asker ve sivil personel Isparta, Muğla ve Antalya da tesis olunan mülteci kamplarında barındırılmış daha sonra da Kıbrıs ve/veya Yunanistan a gönderilmişlerdir. İkinci Dünya Savaşı nda özellikle Karadeniz Hareket Alanı nda Almanya ya başta krom olmak üzere demir, bakır madenleri ile balık ağırlıklı gıda malzemesi nakliyatı da olmuştur. Bulgaryacılık adı ile bilinen bu deniz ticaretinden armatörlerimiz oldukça kazanç elde etmişlerdir. Ama ne var ki son derece riskli olan bu taşımalarda küçük tonajlı 40 civarında gemimiz batmış, yüzden fazla gemicimiz hayatını kaybetmiştir. Bilindiği gibi Türkiye Cumhuriyeti 20 Temmuz 1936 da imzalanan Montreux Sözleşmesi ile Boğazlar ın egemenliğini tekrar geri almış ve geçiş yapan gemilerin siyasi, askeri ve denizcilik yönünden her türlü sorumluluğunu yüklenmiştir. Tam bir tarafsızlık içinde yerine getirilen bu sorumluluktan ne yazık ki Sovyet diktatörü J. Stalin memnun olmayacak ve savaş sonunda Boğazlar ın ortak yönetilmesi için ülkemize gönderdiği notalarla Türk Silahlı Kuvvetleri nin iki yıl daha sefer görev yerlerinde kalmasına neden olacaktır. Ülkemizin savaş sırasında bir başka SAKARYA ŞİLEBİ NİN MERSİN AÇIKLARINDA BATIŞI (20 MAYIS 1943) sorumluluğu da topraklarımıza iltica eden savaşanlara yapılan insani yardımlardır. İkinci Dünya Savaşı sonunda topraklarımıza 200 bin civarında İtalyan, Yunan, Alman, İngiliz ve Fransız vatandaşları iltica etmiştir. Bolu, Isparta, Muğla ve Antalya gibi iç bölgelerde kurulan mülteci kamplarına yerleştirilen bu insanların çoğu savaş devam ederken tekrar ülkelerine gönderilmiştir. Yunanistan dan gelenlerin bir kısmı-ingiltere nin planlaması ile- Kıbrıs a gönderilmişlerdir. Bu arada belirtelim ki yine bu dönemde ülkemize gemi ile ilticalar da olmuştur. Mesela İtalyanlar a ait üç hücum botu savaş boyunca İzmir limanında kalmıştır. 1 İkinci Dünya Savaşı sırasında Filistin e yönelik Yahudi göçünün çok büyük bir kısmı Boğazlarımızdan ve/veya Toros Expresi ile demiryollarımızdan yapılmıştır. Bu konuda bazı istatistiki veriler mevcut olmakla beraber bu taşımaların daha büyük boyutta olduğunu değerlendirmekteyiz. Bilindiği gibi İsrail Devleti nin kuruluşu savaşın sonunda 14 Mayıs 1948 tarihinde vuku bulmuştur. İsrail in kuruluşunu gerçekleştiren Yahudi göçünü büyük kısmı Türk coğrafyasından geçekleştirilmiştir. 2 Biz aşağıda Yahudi taşımalarında kullanılan ancak daha sonra Mersin açıklarında batan Sakarya Şilebi nden bahsedeceğiz. Sakarya Şilebi 3500 tonluk 30 yaşlarında, İngiliz yapımı bir şilepti. Arslan Sadıkoğlu na ait olan Sakarya Şilebi, genelde Zonguldak tan çeşitli limanlara kömür veya Fethiye den Mısır ın İskenderiye Limanı na krom madeni taşımakta idi. 100 metreyi aşan boyu ve oldukça geniş teknesi ile Yahudi göçmenlerinin taşınması düşünülmüştü. Beynelminel Siyonist Teşkilatı nın Romanya Şubesi tarafından Filistin e gönderilmek üzere Arslan Sadıkoğlu ndan kiralanmıştı. Sakarya Şilebi 7 Ocak 1940 ta Tuna Nehri nin Karadeniz e döküldüğü Sulina Limanı na demirletilmişti. Gemi burada bir taraftan yapılan tadilatlarla 2400 yolcu taşıyacak duruma getirilirken diğer taraftan da gemiye Tuna Nehri nden ve/veya Karadeniz limanlarından Yahudi göçmenler getiriliyordu. Yolcular son derece farklı özellik ve karizma taşıyorlardı. 3 Aralarında doktorlar, sanatkarlar, bilim adamları, tiyatro ve/veya ses sanatçıları vardı. Bir bestekar tarafından Sakarya tangosu adlı müzik bestelenmiş kurulan orkestra tarafından çalınır olmuştu. Gemide doğum, ölüm ve hatta evlenmeler bile olmuştu. Filistin e yönelik yolculuğun sıkıcı olmaması için elden gelen her şey yapılmıştı. Sakarya şilebi yolcularının aldıktan sonra Kaptan Ali Bey in yönetiminde olarak 1 Şubat 1940 günü Romanya nın Sulina Limanı ndan ayrılmıştı. Kömür ve su almak üzere Zonguldak a gelmiş ve 5 Şubat a kadar burada kalmıştı. Gerekli ikmali yaptıktan sonra hareket etmiş ve 6 Şubat 1940 sabahı İstanbul Boğazı na giriş yapmıştı. Sakarya şilebi saat 12:00 da Haydarpaşa önlerine demirlemiş ve ertesi gününe kadar burada kalmıştı. Bu şekilde geçiş yapan gemilerden İstanbul a ilticalar da oluyordu. İstanbul Valiliği tarafından yolcuların karaya çıkmasını önlemek üzere geminin etrafı 7 adet polis motoru ile çevrilirken, yolculara yapılacak her türlü insani yardım için gerekli kolaylıklar sağlanmıştı. Bu bağlamda olarak İstanbul Yahudi Cemaati Başkanı ve beraberindeki heyet gemiye çıkıp göçmenlerin hatırlarını sormuş, sorunlarını dinlemişti. 4 Cemaat tarafından gemiye tekrar su gemisi gönderilmiş, bunun yanında yolculara 20 bin portakal, 3 bin ekmek, kanyak, balık, lahana, limon ve havuç gibi yiyecek maddeleri verilmişti. Ayrıca pulları yapıştırılmış 500 zarf dağıtılarak yolcuların yakınlarına mektup göndermeleri sağlanmıştı. Sakarya şilebi 7 Şubat günü İstanbul dan ayrıldıktan sonra Çanakkale Boğazı nı geçerken kazan arızası vermişti. Bunun üzerine 8 Şubat günü saat 12:00 da Çanakkale Limanı önlerinde demirlendi ve iki gün burada kalındı. Limanda iken, Çanakkale Savaşları sırasında İngiliz Ordusu nda bulunan Siyonist Katır Birliği ne mensup olup Türklerle yapılan savaşta can veren Yahudi askerler anısına bir tören düzenlendi

20 Birinci Dünya Savaşı nda Osmanlı yı sadece Araplar arkadan vurmamıştır. On sekizinci yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti nden aldığı izinlerle Filistin e yerleşen Yahudiler I. Dünya Savaşı nda İngiltere ile birlik olmuşlardır. Daha Filistin cephesi açılmadan -İngiltere ye yaranmak için- Çanakkale Cephesi nde de Osmanlı ya karşı savaşmışlardır. Bu bağlamda olarak, Kahire de 500 asker, 20 subay ve 750 katırdan oluşan Siyon Katır Alayı kurulmuştur. Bu askerlerin çoğu İngiliz kuvvetlerine yardım ettiği için Suriye den IV. Ordu komutanı Cemal Paşa tarafından kovulan kişiler oluşturmakta idi. Siyon Katır Alayı İskenderiye den iki savaş gemisi ile 17 Nisan 1915 te hareket etmiş ve 25 Nisan da ilk çıkarmaların hemen ardından Sedduübahir de karaya çıkarılmışlardı. 5 Alayın görevi her ne kadar savaşanların lojistik gereksinimlerini yerine getirmek idi ise de zaman zaman sıcak çatışmalara katılmışlardı. Osmanlı ya ihanet için Çanakkale de bulunan Yahudilerin savaş sırasında Türk askerinin mertliğini ve insani duygularının yüceliğini hatıralarında anlatmaları konunun bir başka enteresan tarafıdır. Türk Boğazlarından geçerek ülkelerine gitmekte olan ve kendilerine her türlü insani yardım yapılan Yahudi göçmenlerin Çanakkale boğazında selam durdukları Siyon Katır Alayı nın hikayesi budur. 6 Burada hatırlatalım ki Montreux Boğazlar Sözleşmesi nin en önemli özelliklerinden birisi (Md. 2) Karadeniz-Akdeniz arasında seyir yapan ticaret gemilerinin (sağlık kontrolü hariç) hiçbir formaliteye tabi olmaksızın hatta kılavuz ve römorkör almaksızın Boğazlar dan serbestçe geçmesinin gerektiğidir. Yine aynı maddeye göre gemiler Boğazlar dan geçiş yaparken hiçbir yere uğramayacak veya bekleme yapmayacaklardır. Esasen Boğazlar dan yapılan Tarafsız Geçişin Uluslararası Hukuk taki tarifi de budur. 7 Nitekim İngiltere nin Ankara Büyükelçisi Sir Knatchbull Hugessen, daha savaş başlamadan Dışişleri Bakanlığı na verdiği tarihli mektubunda Montreux Sözleşmesi ni hatırlatarak ekselansları her türlü kaçakçılığı önlemek için geçiş yapan gemilere bir kontrol imkanı bulabilirse Hükümetim bundan pek minnettar kalacaktır demişti. Oysa Türkiye, Yahudi göçmen taşıyan Sakarya ve daha sonraki bütün gemilere bu konuda ayrıcalık tanımıştır. Onların Boğazlar da beklemelerine yakıt, su ve kumanya ikmali yapmalarına ve hatta ziyaretçi kabul etmelerine bile sorun çıkarmamıştır. Sakarya şilebi, 10 Şubat günü Çanakkale Boğazı dan çıkmasının hemen ardından Bozcaada civarında bir İngiliz savaş gemisi tarafından durdurulmuştu. İngiliz savaş gemisinin komutanı, mültecilerin sadece Hayfa Limanı na gidebileceğinden bahisle gemiyi kontrol altına alarak Hayfa ya götüreceklerini söylemişti. Durum gerçekten de öyleydi. Aslanoğlu (bazı belgelerde Sadıkoğlu denilmektedir) firması Yahudi göçmenleri İskenderun a getirip orada bekleyen Yunan bandıralı Taksitihis ve Akiya Katarina adlı gemilere teslim edecekti. Nitekim Sakarya gemisi kaptanı, Türkiye de savcılığa verdiği ifadesinde, İngiliz savaş gemilerinin kendilerini neden Filistin e götürdüğünü anlayamadığını söylemişti. 8 Filistin de bir Yahudi devletinin kuruluşunu -özellikle I. Dünya Savaşı ndan beri- İngiltere kontrol ve koordine etmekte idi. İkinci Dünya Savaşı nda Yahudilerin genel göç yolları Türkiye Coğrafyası ndan geçmekle beraber bu geçiş tamamıyla İngiltere nin kontrolünde gerçekleşmekte idi. İngiltere Filistin e belli bir kontenjan altında gelinmesini istiyordu. Bunun nedenlerinin başında Filistin de bir kargaşanın olmaması gerekiyordu, çünkü bölgenin alt yapısındaki gelişme yavaş ilerliyordu, büyük miktardaki göçe uygun değildi. Diğer bir neden de bölgeye Alman casuslarının gelerek sabotaj yapma olasılığı idi. Bu nedenle göç için en önemli faktör Vize idi. İngiltere den vize almayan bir göçmenin Filistin e gitmesi olanaksızdı. 9 Öte yandan Yahudi göçmenlerin gitmek istedikleri asıl yer Türkiye idi. Türk coğrafyasından geçerken hemen hepsi bu olasılığı zorlamıştır. Oysa Türkiye tarafsız bir ülke idi ve Yahudilerin ilticaları nedeni ile Almanya ile ters düşemezdi, Uluslararası Savaş Hukuku na göre zaten böyle bir hakkı yoktur. Ama ne var ki Türkiye nin bu çaresizliği bugün de hala acımasızca eleştirilir. Ve bu eleştirenler nedense Yahudi göçmenlere yapılan insani yardımları görmezden gelirler 10. İngiliz savaş gemisi Sakarya yı Hayfa ya kadar götürmüş ve 13 Şubat günü Hayfa Limanı nda demirlettikten sonra tamamı 2376 kişi olan Yahudiler göçmen kamplarına gönderilmişti. Bu arada gemi limanda enterne edilirken, mürettebatı da karada tutuklanmıştı 11. Dışişleri Bakanlığı, konuyu öğrenmesi ile birlikte gerekli girişimlerde bulunarak, Sakarya ve personelinin serbest bırakılmasını sağlamıştı. Bunun üzerine şirketin sahibi Arslan Sadıkoğlu nun babası Kemal Arslanoğlu Hayfa ya gitmiş, beraberinde getirdiği kaptan Etem Önderman ve diğer gemi adamları ile Sakarya yı donatmış ve 10 Temmuz günü Türkiye ye hareket etmiş, 13 Temmuz günü İstanbul a varmıştı. Bu arada geminin hapishanede bulunan eski mürettebatını da kurtarmış, onların otobüs ile yurda dönmelerini sağlamıştı. İngiltere nin Filistin deki yetkilileri Kemal Bey e, Filistin e kaçak göçmen getiren gemiler 1000 tondan küçük iseler müsadere edilerek satıldığını, 1000 tondan büyük gemilerin ise İngiliz lirasına kadar takdir edilerek para cezasının ödenmesine kadar Hayfa da bekletildiğini bildirmişti. Sakarya 3500 ton olduğundan sadece seferden alıkonduğunu, ama mürettebatın 6 ay hapse mahkum edildiğini anlatmışlardı. Kemal Sadıkoğlu, limanda satılmak üzere bekleyen Yunan bandıralı tekneler müsadere edilmişti. Kemal Bey limanda 1000 tondan küçük üç adet tekne görmüştü. Bunlardan Hilda isimli Yunan gemisinde çalışan 11 Türk gemi adamı 6 aylık mahkumiyetlerini çekmekte idiler 12. Burada bir ilavede bulunalım, Dışişleri Bakanlığı arşivlerinde, Sakarya nın ve personelinin 11 Nisan da serbest bırakıldığı yazılmaktadır. Ama gazete haberlerine göre gemi ve mürettebatın 10 Temmuz da salıverildiği bir gerçektir. Çünkü 10 Temmuz ve takip eden günlere ait gazetelerde ve özellikle Cumhuriyet Gazetesi nde Sakarya nın macerası anlatılmaktadır. Sakarya Şilebi nin Yahudi taşımalarına ait bir başka kaydına tesadüf etmedik. Gemi genelde dökme yük taşımaları yaptı. Sakarya Şilebi 7 Mayıs 1943 gecesi Fethiye den yüklediği krom madenini İngiltere nin kontrolündeki İskenderiye Limanı na götürmekte iken 20 Mayıs gecesi kazaya uğradı. O gece Antalya nın 50 mil doğusunda denizde başı boş yüzen serseri bir mayın ile karşılaşmıştı. Gemi kaptanı mayından sakınmak üzere ani bir şekilde karaya, Karataş Burnu na dönüş yapmıştı. Ama ne var ki kötü hava ve deniz koşulları nedeniyle gemi karaya savrulmuş, Karataş önlerindeki kayalara bindirmişti. Gemi dalgaların da etkisi ile parçalanırken 24 kişiden oluşan mürettebat can kurtarma filikaları ile karaya ulaşmayı başarmıştı. 13 Mersin de gerekli tedavileri yapılan gemiciler buradan İstanbul a gönderileceklerdir. Dipnotlar: 1 Dz.K.leri Lalahan Arşivi, II.Dünya Savaşı Dosyası ; Ayın Tarihi sayı 118 Ank. Ekim 1943, s Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi; sayfa 5 te göçlerle ilgili genel bir döküm vardır. Ayrıca bkz. Çetin YETKİN, Struma İst.2008.s.37 3 Bilal ŞİMŞİR, Türk Yahudileri, Ank.2010.s Cumhuriyet.7 Şubat M. Kemal ÖKE, Siyonizm ve Filistin sorunu İst.2011.s Bu konuda daha geniş bilgi H.PATTERSON, With the Zionists in Gallipoli adlı eserde mevcuttur.(m. Kemal ÖKE a.g.e) 7 Seha L.MERAY-Osman OLCAY, Montreux Boğazlar Konferansı Belgeler Ank.1978.s Cumhuriyet 12 Şubat Mustafa HERGÜNER, İkinci Dünya Savaşında Türk Denizciliği İst.2011.s Özellikle Rıfat BALİ yayınlarının hemen tamamında Struma gemisini anlatır. Son günlerde Halit Kakınç tarafından yayınlanan Struma adlı kitapta da Türkiye eleştirilmektedir. 11 Cumhuriyet 15 Temmuz 1940 (Gazete de Sakarya nın macerası baştan-sona tefrika edilmektedir.) 12 Dışişleri Bakanlığı Arşivi İkinci Dünya Savaşı nda Yahudiler klasörü (klasör No:10) 13 Cumhuriyet 21 Mayıs 1943 Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Uygulamaları Bilindiği gibi, Birleşmiş Milletler Teşkilatı nın uzman kuruluşu Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), üye ülkelerden uluslararası deniz emniyetinin sağlanması ve deniz çevresinin korunması konusundaki stratejilerini IMO hedef ve politikalarına uygun olarak belirlemelerini talep etmektedir. Ülkemizin Bayrak, kıyı ve liman devleti sorumlulukları kapsamında, denizlerde can ve mal emniyetini ve güvenliğini sağlamak, gemilerden kaynaklı kirliliği önlemek ve deniz ticaretini kolaylaştırmak amaçları ile IMO uygulamalarında etkili ve verimli olması gerekmektedir. Bu çerçevede ülkemizin denizlerde can ve mal güvenliği, seyir emniyetinin sağlanması ile gemi kaynaklı deniz ve hava kirliliğinin önlenmesine ilişkin olarak; IMO tarafından oluşturulan uluslararası bağlayıcı kuralların etkili bir şekilde uygulanması, IMO rehber ve tavsiye kararlarının etkili bir şekilde takibi, Ülkemizin ihtiyaçları doğrultusunda faydalı mütalaa edilenlerin iç mevzuata aktarılması ve uygulanması, ilgili kurumlar arasında etkili bir işbirliği sağlanması, IMO nun her türlü faaliyetlerinde aktif ve etkili olunması, Ülkemizin IMO konularında idari performans ve uygulama kapasitesinin devamlı surette ölçülmesi, devamlı gelişim için düzeltici tedbirlerin ve performans arttırıcı önlemlerin alınması hususları esas alınarak aşağıdaki başlıklar kapsamında Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHB) Genelgeleri nin ihdas edildiği bildirilmektedir. Söz konusu Genelgelere linkinden ulaşılabilmektedir. Ülkemiz IMO stratejisi de dikkate alınarak, uygulamaların aşağıda listelenen Genelgeler kapsamında icra edilmesi gerekmektedir. UDHB Uluslararası Denizcilik Örgütü Stratejisi Uluslararası Denizcilik Örgütü Dokümanlarının Takibi Uluslararası Denizcilik Örgütü Sunulacak Belgeler Uluslararası Denizcilik Örgütü Sözleşmeleri Gereği Yapılacak Zorunlu Bildirimler ve Raporlar Uluslararası Denizcilik Örgütü Toplantılarına Katılım ve Koordinasyon Uluslararası Denizcilik Örgütü Tavsiye Kararlarının İç Hukukumuza Aktarılması 38 39