İnternet ve özgür Yazılım

Transkript

1 İnternet ve özgür Yazılım Mustafa Akgül Necdet Yücel 13 Haziran 2016 Namık Kemal Üniversitesi Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 1/ 31

2 Özet Internet Haftası - Akademik Bilişim İnternet: Kısa tarihçe İnterneti Nasıl Algılamalı Dünya da İnternet Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 2/ 31

3 Etkinliklerin Genel Çerçevesi Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 3/ 31

4 Etkinlikler - Liste ve Amaç İnternetin Yansımaları - Değişime Cevap Vermek! de İnternet Konferansı - inet-tr.org.tr Akademik Bilişim - ab.org.tr İnternet Haftası - internethaftasi.org.tr Linux Yaz Kampı - kamp.linux.org.tr - 6. Kamu Açık-Kaynak Konferansı KAK - kak.org.tr (1) Linux ve Şenliği - ozguryazilimgunleri.org.tr - 22 (8+7+7)+1 Özgür Web Teknolojileri Günleri OWTG - ozgurwebgunleri.org.tr - 5. Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 4/ 31

5 Akademik Bilişim Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 5/ 31

6 İnternet: Kısa tarihçe İnterneti Nasıl Algılamalı Dünya da İnternet Üniversitelere Yönelik: Bilişime yönelik her şey Üretim, eğitim, kullanım, araştırma, yayma sadece CS değil, ekonomi, e-öğrenme, e-sağlık, e-tarım, e-devlet, hukuk,... ortak çözümler, ortak politikalar, başarı öyküleri, panel ve çalıştaylar özgür yazılım öncelikli: konferans için seminerler, 1/4, 1/2, 1, 2 günlük konferans öncesi 4 günlük kurslar AB16: 34 konu, 42 sınıf, 1300 ögrenci, 100 egitmen, 2700/1400 (1000E+400K) Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 6/ 31

7 İnternet: Kısa tarihçe İnterneti Nasıl Algılamalı Dünya da İnternet İnternetin doğuşu... Eniac, ar-ge sputnik: ABD de şok, ARPA, Bilim NATO, Tubitak, AFL IPTO Arpanet, eylul 1969 TCP/IP, 1983 Wais, Gopher, Web ( ) 1993: Mosaic, NCSA, 1994 amazon, 1995 Java.com balonu, internet2, web2,... Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 6/ 31

8 İnternet: Kısa tarihçe İnterneti Nasıl Algılamalı Dünya da İnternet İnternet Nedir? Network, ucundaki insanlar, makinalar, ve icerik Sanayi devrimi boyutlarında bir gelişme Yıkıcı, toplumu yeniden yapılandırma: elektrik+telgraf+matbaa birey özgürleşiyor; üretici ve tüketici olarak; matbaa, radyo, TV, gazete çalışma, öğrenme, eğlence, iletişim, hizmet, sosyal bir ortam 4. sanayi devriminin tetikleyicisi yaşamın ayrılmaz bi parçası, demokrasi, gelişim ve kalkınma icin vazgeçilmez Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 7/ 31

9 İnternet: Kısa tarihçe İnterneti Nasıl Algılamalı Dünya da İnternet Dünyada da İnternet - Sayılar insan: 3.4 Milyar (7.0+ Milyar) domain: 314 M (2015) Web: 1 Milyar (+-) Host: 1 Milyar +20 M (+-) Mobile : 94% kapsam, 48% genisbant kapsam, 28% internet Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 8/ 31

10 İnternet: Kısa tarihçe İnterneti Nasıl Algılamalı Dünya da İnternet Sosyal Ağlar facebook: 1.04B günlük bağlantı 934M günlük Mobil Aylık: 1.59B, 1.44 Mobil 84 % Kuzey Amerika dışında Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 9/ 31

11 Internet Haftası - Akademik Bilişim Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 10/ 31

12 Genel Görüntü - I yaş: 56% E: 66%, K: 46% (2013) Kent: 61, 42 Kır: 33, 14 ev: 70%, 30% yok Kullanmama: ihtiyac yok: 60%, bilgi: 45%, pahalı: 36; 38% son 3 ay: 52, E: 61, K: 42 hiç: 44, E: 34, K: 54 Bölgesel: 67, 59, 57, 59,62, 52, 51, 50, 52, 40, 40, 43 K:59, 51, 48, 51, 54, 43, 41, 39, 41, 30, 24, 28 Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 10/ 31

13 Genel Görüntü - II ev: 67%, sabit: 38% Mobil: 58% Cep: 97%, sabit tel: 30% sosyal medya: 90 %, paylaş:62, haber etc: 70, bilgi: 60 e-devlet: 53 %, e-ticaet: 33 % evden: 87%, işyeri: 42%, disari -kablosuz: 29%, icafe: 10 % ev/iş yeri dışı: GSM-3G 74% Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 11/ 31

14 İş Dünyası 10+ çalisan: 92% internet web oranı: 65% % % % Bağlantı Hızı 10M 44 % M 40% 100M+ 15% e-ticaret: 12 %, %, 15 * Sosyal ag: 38% e-devlet: KDV 56%, SGK 59, 67 form, 84 bilgi Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 12/ 31

15 Uluslararası Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 13/ 31

16 Genel -I İnsani gelişme: 72/192 (duzeltme?) (UNDP) demokrasi: 97/167 (Hibrid), economist -EIU gender: 130/145; eko: 131, siyasal: 105, egit:105, saglik:1-40 (WEF) WWW: 38/86, erişim:43, ozgur:52, içerik: 38 UN e-devlet: 71/193, EU (Bosna,Arnavutluk, Makedonya, Ukrayna, Bulg.) E-katılım: 65/193 Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 14/ 31

17 Genel -II WEF Network Readiness + ITU 48/143, Çevre: 44, hazır: 41, kull: 62, etki:59 Rekabet: 51/143, WIPO inovasyon: 58/141 ITU - IDI (Bilişim) 69/167, erişim: 79, kull:74, beceri: 49 EU: 38/40 (Bosna, Arnavutluk) ITU Fiyat: sabit: 73/173, GSM 96/182, sepet: 63/170 Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 15/ 31

18 Internet, basın, ifade özgürlükleri RSF: basın: 151/180 Freedom House: özgürlük 100 üzeriden 53, kısmı özgür (60 sınır) FH: siyasal: 3/7, sivil: 4/7, orta: 3.5/7 FH: Internet: 100 üzeriden 60, Kısmı özgür FH: basin: yasal 26/30, siyasal 30/40, ekonomik 15/30; Toplam 71/100 özgür degil yasaklar utanç verici: 30K, 70K, 110K (son 3 yıl) Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 16/ 31

19 Fiber/Genişbant Fiber/Genişbant broadband: OECD ortalamasının yarısı (fixed, mobil) sabit de 73. (160?) mobil: 75. Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 17/ 31

20 Durum Değerlendirmesi parçalı bulutlu, dünya ortalaması OK ama AB nin gerisindeyiz geminin rotası bilgi toplumu değil dağınık, bütünsel, tutarlı politika ve uygulama yok olanak değil, zararlı, başbelası algısı var adil rekabet ortamı yok, altyapı da sorunlar yönetişim yok, insan gücü açığı ciddi ciddi araştırma, izleme, ölçme yok özgürlük boyutu sorunlu Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 18/ 31

21 Öneriler Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 19/ 31

22 Strateji ve Örgütlenme Bilişimi, Bilim, ar-ge ve inovasyonu esas alan bir strateji Siyasal sahiplenme: ana işi Bilgi toplumu olan Bakan/Müsteşar Katılımcı, saydam çalışan, paydaşları içeren yapılar Ortak akılla oluşan eylem planları, açık ortamlarda tartışılan ve gözden geçen Yıllık gözden gecirme Konferansları, geri besleme yapıları (anket, rapor) İnternet Enstitüleri, Araştırma Merkezleri Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 20/ 31

23 Altyapı ve Rekabet Devlet TT yi koruyor! BTK, RK, UDH işini yapmıyor Sabit telefon hizmeti, Kablo TV RK kosulu: TTnet, TT den bagımsız olması idi: TT, Avea,TTnet Fiber yatırımlarında, rekabet engelleniyor TUBITAK, Turksat, Havelsan vs rekabet dışı iş alıyor altyapı: ortak kullanım, ortak yönetim Kablo TV altyapısını geliştirip, altypıyı rekabete açmak lazım KIK bilişim için yeniden düzenlenmeli, devlet saydam ve adil olmalı Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 21/ 31

24 İnsan Gücü ve Eğitim temel bilişim eğitimi, Yeni medya okur yazarligi Kodlama egitimi yazilim stratejik ilan edilmeli, özgür yazılım temelli Bilgisayar konularında doktoralı elaman, bilgisayar liseleri Liselerde bilişim: network, veritabanı, guvenlik, etik,... limitler, olanaklar gençleri teşvik edici projeler: yarışmalar, kamplar, Özgür yazılımla tanışma ilköğretimde başlamalı Her bireye kapsamlı BT eğitimi verilmeli STEAM gerekli Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 22/ 31

25 Kültürel Boyut Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 23/ 31

26 Kültürel Olarak bağımsız, sorgulayan, farklı bakabilen, girişimci, sorumluluk alabilen bireyler gerekir ifade/düşünce/basın özgürlüğü, hoş görü ortamı yasakların olmadığı, yaratıcılıgı teşvik eden eğitim sisteminin sınav odaklı olmaktan çıkması, analitik düşünceyi teşvik edici öğretmenliğin önemli olduğu, öğrenci odaklı, katılımcı, deneysel eğitim AR-GE: 1.01% GDP, 50% ozel, 10 kamu, 40 Uni Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 24/ 31

27 Demokrasi Boyutu Bilgilendirme, hesap verme katılımcı, görüş alma saydamlık: ihaleler, vergiler, karlar, gelirler atamalar, cv ler, gizli olmayan her şey Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 25/ 31

28 : Tanım 0 Kısıt olmadan kullanmak 1 kodu inceleme ve uyarlıyabilme 2 eşe dosta dağıtılma (paralı(sız)) 3 değişiklikleri dağıtabilme Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 26/ 31

29 Nasıl? Dünya üzerine dağılmış 10M+ insan İmece yoluyla internet üzerinden İnsanlığın ortak malı 1.4 yazılım projesi Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 27/ 31

30 Linux çekirdeğin adı çekirdeği içeren işletim sistemi toplamda 500 civarında dağıtım (distrowatch.com) redhat, centos,suse,mandriva - debian, ubuntu, pardus scientific linux, bilgi?, gibux ulusal? (mandriva, suse, redflag, parsix, pardus) çalışan cd: knopix,... Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 28/ 31

31 Niye? tasarruf : TR için bir kaç milyar güvenlik - ulusal güvenlik, şirketler vs istihdam ve rekabet yazılım geliştirmenin en uygun yolu: 1.4 milyon proje deney ortamı, bilişimci yetiştirmek için önemli Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 29/ 31

32 Kimler Kullanıyor Android Top500 -linux (4 mixed, 2 windows, 1 bsd) google, facebook, twitter, yahoo web in %70 (apache, nginx, google) ISP, beyazsaray, wikipedia gömülü sistemler, ardino, raspeberry pi, $100 pc Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 30/ 31

33 de Durum tam sayıları bilmiyoruz: sunucuda yaygın Özgür yazılım dünyasına katkı az da olsa var küçük de olsa eko sistem var Kamu da yöneliş var: AKASYA, Fatih, Pardus göçü Bilgi Toplumu Stratejisinde pilot göç var AKDK, KAK, birey olarak ne yapabiliriz? { üniversite, kurum, STK} olarak ne yapabiliriz? Mustafa Akgül Necdet Yücel ihafta 16-ab18-nku 31/ 31