Kentsel Altyapının Geliştirilmesi Projesi Eğitim Semineri

Transkript

1 Kentsel Altyapının Geliştirilmesi Projesi Eğitim Semineri 6 Kasım 2012 Prof. Dr. İzzet Öztürk İTÜ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 1

2 İÇERİK 1- GİRİŞ 1.1- Konunun Anlam ve Önemi 1.2- Yasal Çerçeve 2- MEVCUT MODELLER 2.1- Türkiye Uygulamaları 2.2- Yurtdışı Uygulamaları 3- ALTERNATİF YÖNETİM YAPILANMALARI 4- UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR 5- İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ 2

3 1- GİRİŞ 1.1-KONUNUN ANLAM ve ÖNEMİ ALTYAPI BİRLİKLERİ: Büyükşehir Belediyeleri sınırları dışında kalan mahalli idarelerin biraraya gelmesi ile oluşur. ALTYAPI BİRLİKLERİNİN KURULUŞ AMACI: Birliğin amacı, birliği oluşturan mahalli idarelerin yapmakla görevli oldukları fakat maddi veya teknik imkanların yetersizliği nedeniyle tek başlarına yerine getiremedikleri faaliyetleri yürütmektir. 3

4 1- GİRİŞ 1.2-YASAL ÇERÇEVE MAHALLİ İDARE BİRLİKLERİ KANUNU Kanun Numarası : 5355, Kanun Kabul Tarihi : 26/05/2005 Resmi Gazete Tarihi : 11/06/2005, Resmi Gazete Sayısı : TURİZM ALTYAPI HİZMET BİRLİKLERİ GENELGESİ T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Sayı : B050MAH060003/ / 02 / /16 Kısıt AVRUPA ANTLAŞMALARI AVRUPA YEREL YÖNETİMLER ÖZERKLİK ŞARTI Strasbourg, 15.X

5 1.2-YASAL ÇERÇEVE MAHALLİ İDARE BİRLİKLERİ KANUNU BİRİNCİ BÖLÜM : AMAÇ, KAPSAM VE TANIMLAR AMAÇ Madde 1 - Bu Kanunun amacı; mahallî idare birliklerinin hukukî statüsünü, kuruluşunu, organlarını, yönetimini, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usûl ve esaslarını düzenlemektir. KAPSAM Madde 2 - Bu Kanun mahallî idare birliklerini kapsar. TANIMLAR Madde 3 - Bu Kanunun uygulanmasında; a) Mahallî idare: İl özel idaresi, belediye ve köyü, b) Mahallî idare birliği: Birden fazla mahallî idarenin, yürütmekle görevli oldukları hizmetlerden bazılarını birlikte görmek üzere kendi aralarında kurdukları kamu tüzel kişisini, c) Birlik: Mahallî idare birliğini, İfade eder. İKİNCİ BÖLÜM : BİRLİĞİN KURULUŞU, TÜZÜĞÜ, GÖREV VE YETKİLERİ KURULUŞ Madde 4 - Birlik, birlik tüzüğünün kesinleşmesinden sonra Bakanlar Kurulunun izni ile kurulur ve tüzel kişilik kazanır. Kurulmuş bir birliğe üyelik, üye olmak isteyen mahallî idare meclisinin kararı ve buna dayalı başvuru üzerine, birlik meclisinin kabulü ile olur. Bu durumda Bakanlar Kurulunun izni aranmaz. Ayrılmada ilgili mahallî idare meclisinin kararı yeterlidir. Su, atık su, katı atık ve benzeri altyapı hizmetleri ile çevre ve ekolojik dengenin korunmasına ilişkin projelerin zorunlu kılması durumunda; Bakanlar Kurulu, ilgili mahallî idarelerin, bu amaçla kurulmuş birliğe katılmasına karar verebilir. Bu fıkrada belirtilen birliklerden ayrılma da Bakanlar Kurulunun iznine bağlıdır. Mahallî idarelerin bütün görevlerini kapsayacak şekilde genel amaçlı veya amacı açıkça belirlenmemiş birlik kurulamaz. 5

6 1.2-YASAL ÇERÇEVE BİRLİK TÜZÜĞÜ Madde 5 - Birlik tüzüğü, birliği kuracak mahallî idarelerin meclislerinde üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla kabul edildikten sonra valinin; birlik birden fazla ildeki mahallî idarelerin katılımı ile kuruluyorsa İçişleri Bakanının onayı ile kesinleşir. Tüzük değişikliğinin nasıl yapılacağı birlik tüzüğünde gösterilir ve onaylanması hakkında tüzüğün onaylanmasına ilişkin usûl uygulanır. Birlik tüzüğünde aşağıdaki hususların bulunması zorunludur: a) Birliğin adı ve amacı. b) Birlik üyesi mahallî idarelerin adları. c) Birliğin merkezi. d) Birliğin görev süresi, sona ermesi ve tasfiyesi. e) Birliğe devredilen görev ve hizmetler. f) Birlik meclisinin ve birlik encümeninin toplantı dönemleri. g) Birlik üyesi mahallî idarelerin her birinin birlik meclisinde kaç üye ile temsil edileceği ve seçilen üyelerin görev süresi ve birlik encümeni üye sayısı. h) Birlik üyelerinin, birliğin kuruluş ve faaliyet giderlerine katılma payları ve bu payların tespit yöntemi. i) Birliğin gelirleri, giderleri, bütçe ve çalışma programlarına ilişkin hususlar. j) Birlik üyesi mahallî idarelerin ve bu idarelerin hizmet alanında yaşayanların birlik hizmetlerinden yararlanma usûlleri. k) Tüzük değişikliğinin nasıl yapılacağı. BİRLİĞİN HAK VE YETKİLERİ Madde 6 - Mahallî idare birlikleri, tüzükte birliğe devredilmesi öngörülen mahallî müşterek nitelikli hizmetlere ilişkin olarak üye mahallî idarelerin hak ve yetkilerine sahiptir. 6

7 1.2-YASAL ÇERÇEVE ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : BİRLİĞİN ORGANLARI BİRLİĞİN ORGANLARI Madde 7 - Birliğin organları; birlik meclisi, birlik encümeni ve birlik başkanıdır. BİRLİK MECLİSİ Madde 8 - Birlik meclisi, birliğin karar organıdır ve birlik üyesi mahallî idarelerin meclislerinin kendi üyeleri veya belediye meclis üyeliğine seçilmeyi haiz kişiler arasından, birlik tüzüğünde belirlenen sayıda ve gizli oyla seçecekleri üyelerden oluşur. Ancak dışarıdan seçileceklerin sayısı mahalli idare meclisinden seçileceklerin üçte birini geçemez. Asıl üye sayısının yarısı kadar yedek üye seçilir. Birliğin üyesi olan il özel idaresi için vali, belediye için belediye başkanı ve köy için muhtar, birlik meclisinin doğal üyesidir. Birlik meclisinde bunların dışında doğal üye bulunmaz. Meclis üye tam sayısına doğal üyeler de dâhildir. Vali ve belediye başkanı birlik meclisinde kendisini temsil etmek üzere meclis üyelerinden birine yetki verebilir. Üye mahallî idarelerden herhangi birinin birlik meclisindeki asıl üyeliklerinde boşalma olursa, birlik başkanı o mahallî idarenin yedek üyelerini göreve çağırır. Çağrılacak yedek üye kalmadığı takdirde üye mahallî idarelerin meclisleri, ilk toplantılarında yeniden yedek üye seçimi yapar. Birlik meclisinin feshedilmesi durumunda yeniden asıl ve yedek üye seçimi yapılır. Bu üyeler kalan süreyi tamamlar. İl özel idaresi, belediye ve köy idarelerindeki görevleri sona erenlerin birlik meclisi üyeliği de sona erer. Birlik meclisi üyeliği, üyeliğin düşmesini gerektiren bir sebeple sona erenler, bir sonraki dönemde birlik meclisi üyeliğine seçilemezler. Birlik tüzüğünde, üye mahallî idarelerin birlik meclisinde nüfus ve katılım payı oranına göre temsil edilmesine dair esas getirilebilir. Birlik başkanı aynı zamanda birlik meclisinin de başkanıdır. 7

8 1.2-YASAL ÇERÇEVE MECLİSİN GÖREV VE YETKİLERİ Madde 9 - Birlik meclisinin görev ve yetkileri şunlardır: a) Yatırım plânı ve çalışma programını görüşmek ve kabul etmek. b) Bütçe ve kesinhesabı kabul etmek, bütçede kurumsal kodlama yapılan birimler ile fonksiyonel sınıflandırmanın birinci düzeyleri arasında aktarma yapmak. c) Borçlanmaya karar vermek. d) Taşınmaz mal alımına, satımına, kiralanmasına ve takasına karar vermek. e) Birlik tarafından yürütülecek hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirlemek. f) Şartlı bağışları kabul etmek. g) Dava konusu olan ve miktarı ikibin Yeni Türk Lirasından onbin Yeni Türk Lirasına kadar birlik alacaklarının sulhen halline karar vermek. h) Birlik yatırımlarının yap-işlet veya yap-işlet-devret modeli ile yapılmasına karar vermek. i) Birlik başkanlık divanını, birlik encümen üyelerini ve meclis ihtisas komisyonu üyelerini seçmek. j) Birlik teşkilâtına ait birimlerin kurulmasına karar vermek. k) Birlik tüzüğünde öngörülmesi halinde tüzük değişikliğini kabul etmek. l) Birlik tarafından çıkarılacak yönetmelikleri kabul etmek. m) Birlik başkanıyla birlik encümeni arasındaki anlaşmazlıkları karara bağlamak. 8

9 1.2-YASAL ÇERÇEVE MECLİS BAŞKANLIK DİVANI Madde 10 - Birlik meclisi, birliğin kuruluşundan ve mahallî idare genel seçim sonuçlarının Yüksek Seçim Kurulunca ilânından itibaren otuz gün içinde birlik merkezinin bulunduğu mahallin mülkî idare amiri tarafından birlik merkezinde toplantıya davet edilir. Meclis, en yaşlı üyenin başkanlığında toplanarak ilk iki yıl için görev yapmak üzere, üyeleri arasından ve gizli oyla birlik başkanını, meclis birinci ve ikinci başkan vekili ile kâtip üyeleri seçer. İlk iki yıldan sonra seçilecek başkanlık divanı üyeleri yapılacak ilk mahallî idareler seçimine kadar görev yapar. Üyelerinin tamamı il özel idarelerinden oluşan birliklerde birlik başkanı, birlik merkezinin bulunduğu ilin valisidir. Meclis başkanlık divanı seçimi üç gün içinde tamamlanır. Birlik meclisine birlik başkanı, bulunmaması durumunda meclis birinci başkan vekili, onun da bulunmaması durumunda ikinci başkan vekili başkanlık eder. Ancak yıllık faaliyet raporunun görüşüldüğü meclis toplantısı meclis başkan vekilinin başkanlığında yapılır. Başkanlık divanında boşalma olması durumunda kalan süreyi tamamlamak üzere yeni üye seçilir. Meclis başkanı, meclis çalışmalarında düzeni sağlamakla yükümlüdür. 9

10 1.2-YASAL ÇERÇEVE MECLİS TOPLANTISI Madde 11 - Meclis toplantıları, üye mahallî idarelerin kanunlarında belirtilen toplantı dönemleri dikkate alınarak yılda ikiden az olmamak üzere birlik tüzüğünde gösterilen zamanlarda yapılır. Yılın ilk toplantısı dönem başı toplantısıdır. Birlik başkanı, üye mahallî idare meclislerinden birinin talebi, birlik meclisi üyelerinin üçte birinin gerekçeli teklifi veya acil durumlarda kendisinin lüzum görmesi üzerine birlik meclisini olağanüstü toplantıya çağırır. Olağanüstü toplantı çağrısı ve gündem en az üç gün önceden meclis üyelerine yazılı olarak duyurulur ve ayrıca ilân edilir. Birlik meclisinde plan ve bütçe komisyonunun dışında birliğin faaliyet konularında olmak üzere ihtisas komisyonları kurulabilir. İhtisas komisyonları meclis üyeleri arasından birlik meclisinin kararıyla kurulur ve komisyon üye sayısı beşi geçemez. Komisyon üyelerinin ayrı mahalli idare temsilcileri arasından seçilmesi esastır. Olağanüstü toplantılarda, çağrıyı gerektiren konuların dışında bir iş görüşülemez. Birden çok ili kapsayan mahalli idare birliklerinde mahalli idare birlik meclisinin kararları o birliğin merkezinin olduğu yer mülki idare amirine gönderilir. Birlik meclisinin toplantıları, kararları, çalışma esas ve usûlleri, bilgi edinme ve denetim yolları, feshi, meclis üyeliğinin sona ermesi, ihtisas komisyonu üyelerinin seçimi ile meclis üyelerinin yükümlülükleri hakkında bu Kanunda hüküm bulunmayan durumlarda, Belediye Kanununun belediye meclislerine ilişkin hükümleri uygulanır. 10

11 1.2-YASAL ÇERÇEVE BİRLİK ENCÜMENİ Madde 12 - Birlik encümeni, birlik başkanı ile sayısı yediyi geçmemek üzere birlik tüzüğünde gösterilecek sayıda meclis üyesinden oluşur. Ülke düzeyinde kurulan birliklerde bu sayı iki kat olarak uygulanır. Bu üyeler, birlik meclisince, dönem başı toplantısında kendi üyeleri arasından gizli oyla bir yıllığına görev yapmak üzere seçilir. Birlik başkanı, encümeninin de başkanıdır. Birlik encümeni birlik tüzüğünde belirtilen sürelerle toplanır. Bu süre bir ayı aşamaz. Herhangi bir sebeple yıl içinde seçilen birlik encümeni, dönem başına kadar görev yapar. Birlik meclisi üyeliği sona erenlerin birlik encümeni üyeliği de sona erer. Üye sayısı dört veya daha fazla olan mahallî idare birliklerinde, encümen üyelerinin ayrı ayrı mahallî idarelerin meclis üyeleri arasından seçilmesi zorunludur. Birlik meclisinin feshi durumunda, yeni meclis oluşuncaya kadar birlik meclisi ve birlik encümenine ait görevler, ulusal düzeyde kurulan birlikler için İçişleri Bakanlığınca, diğer birlikler için birlik merkezinin bulunduğu yer mülkî idare amirince kamu görevlileri arasından biri başkan olmak üzere görevlendirilecek beş kişilik bir heyet tarafından yürütülür. 11

12 1.2-YASAL ÇERÇEVE ENCÜMENİN GÖREV VE YETKİLERİ Madde 13 - Birlik encümeninin görev ve yetkileri şunlardır: a) Yatırım plânı ve çalışma programı ile bütçe ve kesinhesabı inceleyip birlik meclisine görüş bildirmek. b) Kamulaştırma işlemlerinin gerektirdiği kamu yararı kararını almak. c) Öngörülmeyen giderler ödeneğinin harcama yerlerini belirlemek. d) Bütçede fonksiyonel sınıflandırmanın ikinci düzeyleri arasında aktarma yapmak. e) Kanunlarda öngörülen cezaları vermek. f) İkibin Yeni Türk Lirasına kadar olan davaların sulhen halline karar vermek. g) Taşınmaz mal alımına, satımına, kiralanmasına ve takasına ilişkin meclis kararlarını uygulamak. Birlik encümeninin toplantıları, kararları ile çalışma esas ve usûlleri hakkında bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, Belediye Kanununun belediye encümenine ilişkin hükümleri uygulanır. 12

13 1.2-YASAL ÇERÇEVE BİRLİK BAŞKANI Madde 14 - Birlik başkanı, birlik idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisidir.birlik başkanının görev ve yetkileri şunlardır: a) Birliği yönetmek ve birliğin hak ve menfaatlerini korumak. b) Yatırım plânı ve çalışma programı ile bütçeyi ve kesin hesabı hazırlamak, uygulamak, izlemek, değerlendirmek ve bunlarla ilgili olarak hazırlayacağı yıllık faaliyet raporunu meclise sunmak. c) Birliği temsil etmek veya vekil tayin etmek. d) Birlik meclisine ve birlik encümenine başkanlık etmek. e) Birliğin taşınır ve taşınmaz mallarını idare etmek. f) Birliğin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek. g) Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşme yapmak. h) Birlik meclisi ve birlik encümeni kararlarını uygulamak. i) Birlik meclisi ve birlik encümeninin yetkisi dışında kalan diğer ödenek aktarmalarını yapmak. j) Birlik personelini atamak. k) Birliği denetlemek. l) Şartsız bağışları kabul etmek. m) Kanunlarla birliğe verilen ve birlik meclisi veya birlik encümeni kararını gerektirmeyen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak. Birlik bütçesinin harcama yetkilisi birlik başkanıdır. Birlik başkanı bu yetkisini birlik genel sekreterine veya birlik müdürüne devredebilir. Birlik başkanlığının sona ermesi ile ilgili olarak Belediye Kanununun belediye başkanlığının göreve devamsızlık dışındaki sebeplerle sona ermesine ilişkin hükümleri uygulanır. 13

14 1.2-YASAL ÇERÇEVE DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : MALÎ HÜKÜMLER BİRLİĞİN GELİRLERİ Madde 15 - Birliğin gelirleri şunlardır: a) Birlik üyelerinin, birliğin kuruluş ve faaliyet giderlerine katılma payları. *1* b) Birlik meclisi tarafından belirlenecek tarifelere göre tahsil edilecek hizmet karşılığı ücretler. c) Diğer kamu kurum ve kuruluşlarından aktarılacak ödenekler. d) Taşınır ve taşınmaz malların kira, satış ve başka suretle değerlendirilmesinden elde edilecek gelirler. e) Kira ve faiz gelirleri. f) Bağışlar. g) Köylere hizmet götürme birlikleri için il özel idaresi bütçesinden ayrılacak pay. h) Diğer gelirler. BİRLİĞİN GİDERLERİ Madde 16 - Birliğin giderleri şunlardır: a) Birlik hizmetlerinin yürütülmesi için yapılacak giderler. b) Birliğin personeline ve seçilmiş organlarının üyelerine ödenen maaş, ücret, ödenek, huzur hakkı, yolluk, hizmete ilişkin eğitim harcamaları ile diğer giderler. c) Hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler. d) Birliğin hizmet binalarının, tesislerinin, araç ve gereçlerinin temini, yapımı, bakımı ve onarımı için yapılan giderler. e) Faiz, borçlanmaya ilişkin diğer ücretler ile sigorta giderleri. f) Dava takip ve icra giderleri. g) Avukatlık, danışmanlık ve denetim ücretleri. h) Kamu ve özel sektör kuruluşlarıyla yapılan ortak hizmetler ve diğer proje giderleri. i) Temsil, tören ve ağırlama giderleri. 14

15 1.2-YASAL ÇERÇEVE BEŞİNCİ BÖLÜM : ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER TEŞKİLÂT Madde 17 - Norm kadroya uygun olarak birlik teşkilâtı birlik müdürü, yazı işleri, malî işler birimleriyle birliğin faaliyet alanına göre kurulacak teknik işler biriminden oluşur. Ülke düzeyinde kurulan birliklerle üye sayısı yüzden fazla olan birliklerde teşkilât, norm kadroya uygun olarak genel sekreter, yazı işleri ve malî işler birimleriyle birliğin faaliyet alanında olmak ve sayısı üçü geçmemek üzere birlik meclisinin kararıyla kurulacak diğer birimlerden oluşur. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlar, Belediye Kanununda belirtilen esas ve usûllere göre birlik genel sekreteri veya diğer üst yönetici kadrolarında görevlendirilebilir. Bu tür görevlendirmelerde ilgilinin kendi kurumundan aldığı her türlü malî ve sosyal hakları kesilmez, ancak kurumundan aldığı aylık ve diğer ödemelerin toplam tutarını geçmemek üzere birlik encümeni kararıyla ek ödeme yapılabilir. 15

16 1.2-YASAL ÇERÇEVE KÖYLERE HİZMET GÖTÜRME BİRLİKLERİ Madde 18 - (Değişik cümle: 29/12/ S.K./1.mad) İlçelerde, tarım ürünlerinin pazarlanması hariç olmak üzere, yol, su, kanalizasyon ve benzeri altyapı tesisleri ile köylere ait diğer hizmetlerin yürütülmesine yardımcı olmak, bizzat yapmak, yaptırmak ve kırsal kalkınmayı sağlamak üzere, tüm köylerin iştiraki ile o ilçenin adını taşıyan, köylere hizmet götürme birliği kurulabilir. Bakanlar Kurulu, bu konuda genel izin vermeye yetkilidir. Birlik başkanı merkez ilçelerde vali veya görevlendireceği vali yardımcısı, diğer ilçelerde kaymakamdır. Köylere hizmet götürme birliğinin meclisi, birlik başkanı başkanlığında, birliğe üye köylerin muhtarları ve o ilçeden seçilen il genel meclisi üyelerinden oluşur. Köylere hizmet götürme birliğinin encümeni birlik başkanının başkanlığında, meclisin kendi üyeleri arasından gizli oyla seçeceği iki il genel meclisi üyesi ve iki köy muhtarı olmak üzere beş kişiden oluşur. (Değişik fıkra: 24/07/ S.K./44.mad) Bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşları ile il özel idareleri; köye yönelik hizmetlere ilişkin yapım, bakım ve onarım işleri, bölünmüş yol, elektrifikasyon, köy yolu, içme suyu, sulama suyu ve kanalizasyon yatırımlarını, kendi bütçelerinde bu hizmetler için ayrılan ödenekleri köylere hizmet götürme birliklerine aktarmak suretiyle gerçekleştirebilirler. Aktarma işlemi merkezi idare kuruluşlarında ilgili bakanın, il özel idarelerinde valinin onayıyla yapılır ve bu ödenekler tahsis amacı dışında kullanılamaz. Bu takdirde iş, birliğin tabi olduğu usul ve esaslara göre sonuçlandırılır. Köylere hizmet götürme birlikleri de bütçe imkânları ölçüsünde bu yatırımlara kendi bütçelerinden ödenek aktarabilirler. Bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşları ile il özel idareleri tarafından aktarılacak ödeneklerle gerçekleştirilecek yatırımlar, birliğin hizmet ve görev alanı sınırlamasına tabi olmaksızın yapılabilir. 16

17 1.2-YASAL ÇERÇEVE Köylere hizmet götürme birlikleri, ihtiyaca göre hizmet akdiyle personel istihdam edebilir. Ancak, köylere hizmet götürme birliklerinin yıllık toplam personel giderleri, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin Vergi Usul Kanununda belirlenen yeniden değerleme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın % 10'unu aşamaz. Vali ve kaymakamlar birlik hizmetlerini yürütmek üzere diğer kamu kurum ve kuruluşlarından personel görevlendirebilir. Bu şekilde görevlendirilenlere birlik bütçesinden karşılanmak üzere, (5000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutarda aylık ödeme yapılır. Görevlendirmelerde otuz günden kısa süreler için kıst hesaplama yapılır. İl özel idaresi bütçe gelirlerinin ne kadarının köylere hizmet götürme birliklerine aktarılacağı, köylere hizmet götürme birliklerinin sunacağı yatırım plânı, yıllık çalışma programı ve uygulama projelerine göre il genel meclisince kararlaştırılır. Köylere hizmet götürme birliklerinin bütçesine ilişkin esas ve usûller ile muhasebe ve raporlama standartları, harcama esas ve usûlleri, çerçeve hesap plânı ile düzenlenecek raporların şekil, süre ve türleri ile bu birliklerin yapacakları ihalelere ilişkin esas ve usûller Maliye Bakanlığının görüşü alınarak İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. 17

18 1.2-YASAL ÇERÇEVE SULAMA BİRLİKLERİ Madde 19 - (Değişik madde: 29/12/ S.K./2.mad) Sadece sulama amaçlı olarak kurulan mahallî idare birliklerinde birlik meclisi, 8 inci maddede belirtilen doğal üyeler ile belediye meclisi üyeliğine seçilme şartlarına sahip olan ve birliğin sulama faaliyetinden faydalanan mülk sahibi çiftçiler arasından birlik tüzüğünde gösterilen sayıda seçilecek üyelerden oluşur. Seçim, üye mahallî idare sınırları içinde birliğin sulama faaliyetinden faydalanan çiftçilerin katılımıyla o mahallî idare meclisinin gözetiminde yapılır. Arazinin beş yıldan fazla kiralanması halinde birlik meclis üyeliğine seçilme ve birlik meclisi üye seçimlerinde oy kullanma hakkı kiracıya aittir. Birlik üyesi mahallî idarelerin birlik meclisinde kaç üye ile temsil edilecekleri, o mahallî idare sınırları içindeki sulanan alanların birliğin sulama faaliyetinden faydalanan toplam alana oranına göre tespit edilir. Bu birliklerde birlik başkanı, ilk mahallî idareler genel seçimlerine kadar görev yapmak üzere seçilir. 18

19 1.2-YASAL ÇERÇEVE ÜLKE DÜZEYİNDE BİRLİK KURULMASI Madde 20 - Mahallî idarelerin menfaatlerinin korunması, gelişmelerine yardımcı olunması, personelinin eğitilmesi ve mahallî idarelerle ilgili kanun hazırlıklarında görüş bildirilmesi amacıyla il özel idarelerini ve belediyeleri temsil etmek üzere ülke düzeyinde sadece birer birlik kurulabilir. Bu durum ülke düzeyinde olmaksızın bu amaçlarla başka mahallî idare birliği kurulmasına engel oluşturmaz. İl özel idareleri ve belediyeler ülke düzeyinde kurulan birliklerden kendilerine ait olanın doğal üyesidirler. Ülke düzeyinde kurulan birlikler birinci fıkrada belirtilen amaçların yanında mahallî idarelere rehberlik etmek; mahallî idareler arasında yardımlaşma ve işbirliğini, teknik ve idarî deneyim bilgi değişimini teşvik etmek; iyi uygulama örneklerinin yaygınlaşmasına yardım etmek konularında da faaliyette bulunabilir. Birinci fıkrada belirtilen birliklerden belediyelere ait olanın birlik meclisi; büyükşehir, il merkezi ve nüfusu yüzbin ve daha fazla olan yerlerin belediye başkanları ile her ilden belediye başkanı ve belediye meclis üyeleri arasından o ilin milletvekili sayısı kadar seçilecek üyelerden oluşur. Seçim, birlik başkanlığının talebi üzerine büyükşehir olan yerlerde büyükşehir belediye başkanlığı, diğer yerlerde il belediye başkanlığınca tespit edilen gün ve yerde o il içindeki belediyelerin başkanları ve belediye meclis üyelerinin katılımıyla yapılır. Seçime katılacaklar kendilerini temsilen oy kullanmak üzere başka bir üyeye yazılı olarak yetki verebilirler. (Değişik fıkra: 29/12/ S.K./3.mad) Birinci fıkrada belirtilen birliklerden il özel idarelerine ait olanın birlik meclisi, il valileri ile her ilin il genel meclisinin, birlik tüzüğünde gösterilen sayıda kendi üyeleri arasından seçeceği kimselerden oluşur. Üçüncü ve dördüncü fıkrada belirtilen birliklere üye mahalli idarelerin birliğe ödemeleri gereken üyelik bedeli, bu idarelerin en son kesinleşmiş bütçelerinin birlik meclisince belirlenen oranı olarak tespit edilir ve birliğin talebi üzerine bu mahallî idarelere genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan paylardan bu payların dağıtımını yapan kuruluşça kesilerek birliğe ödenir. 19

20 1.2-YASAL ÇERÇEVE BİRLİK ÜYELERİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ Madde 21 - Birliğe karşı malî yükümlülüklerini yerine getirmeyen üye mahallî idarelerin ödemeleri gerekli miktar, birliğin başvurusu üzerine bu idarelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden ayrılan paydan, bu payların dağıtımını yapan kuruluş tarafından kesilerek alacaklı birliğe ödenir. ORTAK HÜKÜMLER Madde 22 - (Ek fıkra: 29/12/ S.K./4.mad) Mahallî idare birliklerinin denetimi İçişleri Bakanlığınca yapılır. Valiler ve kaymakamlar gerekli gördüklerinde ülke düzeyinde kurulan birlikler dışındaki birlikleri denetleyebilirler. ( Ek fıkra: 29/12/ S.K./4.mad) Sayıştayın dış denetimine tâbi olmayan mahallî idare birliklerinin, İçişler Bakanlığı, valiler veya kaymakamlarca malî denetimi sonucunda tespit edilen kamu zararı üzerine yapılan kişi borcu teklifleri, birlik meclisinde görüşülerek karara bağlanır. Bu kararın örneği, birlik merkezinin bulunduğu yerin valiliğine, ülke düzeyinde kurulan birlikler ile başkanı vali veya vali yardımcısı olan birliklerde ise İçişleri Bakanlığına gönderilir. Karara karşı, ülke düzeyinde kurulan birlikler ile başkanı vali veya vali yardımcısı olan birliklerde İçişleri Bakanlığı, diğerlerinde ise valiler veya hakkında kişi borcu çıkarılanlar on gün içinde idarî yargıya başvurabilirler. İdarî yargı kararı doğrultusunda işlem sonuçlandırılır. 20

21 1.2-YASAL ÇERÇEVE (Ek fıkra: 29/12/ S.K./4.mad) Kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme bağlama veya yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre hesaplanacak faiziyle birlikte ilgililerden tahsil edilir. Kamu zararlarının tahsiline ilişkin usûl ve esaslar, İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Birliklerde çalışma programı, yetki devri, birlik ile birlik başkanının ihtilaflı olması, birlik organının veya bunların üyelerinin görevden uzaklaştırılması, (...), yıllık faaliyet raporu, bütçe ve diğer malî konular, tahvil ihracı hariç borçlanma, bütçe içi işletme tesisi, borç ve alacakların mahsubu, yurt dışı ilişkileri, diğer kuruluşlarla ilişkiler, yazışma ve yeniden değerleme oranının birliklerde uygulanması konularında, bu Kanunda hüküm bulunmayan durumlarda birlik tüzüğü ile birliğe devredilen hizmetlerle sınırlı olmak üzere Belediye Kanunu hükümleri uygulanır. Birliklerde, teşkilât ve personel istihdamı konularında bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Belediye Kanunu ile Belediye Kanununa aykırı olmamak kaydıyla birlik tüzüğü hükümleri uygulanır. (Değişik cümle: 29/12/ S.K./4.mad) Köylere hizmet götürme birliklerinin birlik meclisleri hariç olmak üzere, birlik meclisi ile birlik encümeninin başkan ve üyelerine meclis ve encümen toplantılarına katıldıkları her gün için birlik başkanına (5000), encümen üyelerine (2000), meclis üyelerine (1500) gösterge rakamının Devlet memurları için belirlenen aylık katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmemek üzere, birlik meclisi tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenebilir. Ancak, huzur hakkı ödenecek gün sayısı, bir yıl içinde yirmidört günü geçemez. 21

22 1.2-YASAL ÇERÇEVE Geçici Madde 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce kurulmuş olan mahallî idare birlikleri, durumlarını en geç altı ay içinde bu Kanun hükümlerine uygun hâle getirirler. *1* Birinci fıkrada belirtilen süre içinde durumlarını bu Kanuna uygun hâle getirmeyen birlikler, İçişleri Bakanlığı tarafından iki ay ek süre verilerek uyarılır. Bu süre içinde de gerekli değişiklikleri yapmayan birlikler kendiliğinden dağılmış sayılır ve tüzüklerindeki hükümlere göre tasfiye edilir. Bu Kanunun yayımlanmasından önce Bakanlar Kurulunun izni ile kurulan ancak tarihli ve 3335 sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanunda belirtilen nitelikte uluslararası faaliyette bulunan ve en az yedi üyeye sahip olan mahallî idare birliklerinden uluslararası teşekkül sayılma talebinde bulunanlar hakkında birinci ve ikinci fıkra hükümleri uygulanmaz. Uluslararası teşekkül sayılma talebi, birlik encümen kararına dayalı olarak bu Kanunun yayımlanmasından itibaren en geç üç ay içinde; birlik meclisince kabul edilecek olan uluslararası teşekkül statüsü ise en geç bir yıl içinde İçişleri Bakanlığına sunulur. İçişleri Bakanlığı uluslararası teşekkül statüsünü Dışişleri Bakanlığının görüşünü alarak iki ay içinde onaylar veya Kanuna uygun hale getirilmesi için en fazla iki ay süre vererek iade eder. Uluslararası teşekkül statüsünün onaylanmasıyla birlikte mahallî idare tüzelkişiliği sona erer ve bu birlikler, başka bir işleme gerek kalmaksızın 3335 sayılı Kanuna göre kurulmuş uluslararası teşekkül statüsü kazanarak aynı Kanun uyarınca faaliyetlerine devam ederler. Uluslararası teşekkül sayılma talebinde bulunan ancak statüsünü belirtilen süre içinde teslim etmeyen veya Kanuna uygun hale getirmeyen mahallî idare birlikleri, bu sürelerin sonunda kendiliğinden dağılmış sayılır. Uluslararası teşekkül sayılma talebinde bulunmayan veya en az yedi üyeye sahip olmadığı için bulunamayan bu nitelikteki mahalli idare birlikleri hakkında birinci fıkra hükümleri uygulanır. 22

23 1.2-YASAL ÇERÇEVE Geçici Madde 2 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce mahallî idare birlikleri personeli hakkında çeşitli sebeplerden dolayı çıkarılmış kişi borçları, birlik meclisinin alacağı kararla sonuçlandırılır. Bu karara karşı birlik merkezinin bulunduğu yer mülkî idare amiri veya hakkında kişi borcu çıkarılanlar on gün içinde idarî yargıya başvurabilirler. TURİZM ALTYAPI HİZMET BİRLİKLERİNİN KURULUŞU Geçici Madde 3 - (Ek madde: 28/12/ S.K./28.mad) Bu Kanunun ek 1 inci maddesinde belirtilen turizm altyapı hizmet birliklerinin kurulma işlemleri bölge veya merkezde yetkili valiler tarafından bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren bir yıl içinde tamamlanır. Bölge veya merkezin birden fazla il sınırını kapsaması halinde, bu konuda İçişleri Bakanlığınca görevlendirilecek valilik, kuruluş işlemlerini yürütür. Bu Kanunun yayımı tarihinden önce kurulmuş turizm altyapı hizmet birlikleri, tüzüklerini en geç bir yıl içerisinde Kanuna uygun hale getirirler. 23

24 1.2-YASAL ÇERÇEVE TURİZM ALTYAPI HİZMET BİRLİKLERİ [ Ek Madde 1 ] CEZA VE YASAKLAMA Ek Madde 2- (Ek madde: 06/03/ S.K./3.mad.) Bu Kanun kapsamındaki mahallî idare birlikleri tarafından yapılan ihalelerdeki yasak fiil veya davranışlar ile cezalara ilişkin hususlarda 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 4/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununda belirtilen hükümler uygulanır. YÜRÜRLÜK Madde 23 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. YÜRÜTME Madde 24 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 24

25 1.2-YASAL ÇERÇEVE TURİZM ALTYAPI HİZMET BİRLİKLERİ GENELGESİ 2007/16 VALİLİĞİNE 13/01/2007 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5571 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu ile Turizmi Teşvik Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanununun 27 ve 28 inci maddeleri ile 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanununa eklenen Ek Madde 1 ve Geçici 3 üncü madde ile turizm altyapı hizmet birliklerinin kurulmasına ilişkin düzenleme yapılmıştır. Ayrıca, bu düzenlemeden yararlanmak isteyen mevcut birliklerin yapılarını, Kanuna uygun hale getirmeleri için 13/01/2007 tarihinden itibaren bir yıllık süre verilmiştir. Bu sebeple; Turizm altyapı hizmet birliklerinin kurulmasında ve bu amaçla kurulmuş mevcut birliklerin yeni duruma intibaklarında aşağıda belirtilen esas ve usullere göre hareket edilmesi uygun bulunmuştur. 1) Kuruluş işlemlerinin, bir il dâhilinde kurulacak turizm altyapı birlikleri için il valisi, birden fazla ilde faaliyet göstermek üzere kurulacak birliklerde ise birlik merkezinin bulunduğu ilin valisi tarafından yürütülmesi, 2) Kurulacak birliğe hizmet alanındaki tüm mahalli idarelerin katılımının sağlanması, 3) Birlik meclis üyelerinin üçte birini, Kültür ve Turizm Bakanlığından belge almış konaklama tesisleri ile deniz turizmi tesisleri temsilcilerinin kendi aralarından gizli oyla ve birlik tüzüğünde belirlenen sayıda seçmesi ve seçileceklerin belediye meclisi üyeliğine seçilme şartlarını taşıması, 4) Bu üyelerin seçiminin, birlik merkezi olarak belirlenen yer il özel idaresi encümeninin gözetiminde yapılması, 5) Hazırlanan birlik tüzüğünün, üye mahalli idare meclislerinin üye tam sayısının üçte iki çoğunluğunun kararı ile kabul edilmesi, 25

26 1.2-YASAL ÇERÇEVE 6) Kabul edilen tüzüklerin, bir il dâhilindeki birliklerde vali tarafından onaylandıktan sonra, birden fazla il dâhilinde ki birliklerde ise üye mahalli idarelerin kararlarıyla birlikte onaylanmak ve Bakanlar Kurulu kararı alınmak üzere gönderilmesi, 7) Bu amaçla kurulmuş mevcut birliklerde ise, birlik tarafından birliğin faaliyet alanındaki bütün mahalli idarelere birliğe katılmaları yönünde çağrıda bulunulması, 8) Bu çağrıya uymayan mahalli idarelerin, 5355 sayılı Kanunun 4 üncü maddesine göre Bakanlar Kurulu Kararı ile üyeliklerinin sağlanması için hazırlanan dosyanın Bakanlığımıza gönderilmesi, 9) Birlik tüzüklerinin, 5571 sayılı Kanunla yapılan yeni düzenlemeye uygun hale getirilmesi; tüzük değişikliklerinin birlik meclislerinin üye tam sayısının üçte iki çoğunluğunun kararı ile yapılarak bir il dâhilindeki birlikler için vali tarafından onaylanması, birden fazla ili kapsayan birlikler için onaylanmak üzere Bakanlığımıza gönderilmesi, 10) Tüzük değişiklikleri onaylandıktan sonra valilik tarafından, alandaki belgeli konaklama tesisleri ile deniz turizmi tesislerine, kendi aralarından birlik tüzüğünde belirtilen sayıda temsilci seçmek üzere çağrıda bulunulması, 11) Ayrıca yeni kurulmak istenen ve tüzük değişikliğini yaparak yapılarını bu düzenlemeye uygun hale getiren birliklerin tüzüklerinin onaylı bir suretinin hem yazılı hem de elektronik ortamda Bakanlığımıza gönderilmesi gerekmektedir. Uygulamanın bu doğrultuda yapılması ve 13/01/2007 tarihinden itibaren bir yıl içinde tamamlanması hususunda bilgi ve gereğini arz/rica ederim. Abdülkadir AKSU Bakan DAĞITIM : Gereği : Bilgi : 81 İl Valiliğine Kültür ve Turizm Bakanlığına 26

27 2- MODEL UYGULAMALARI 2.1- TÜRKİYE UYGULAMALARI Uygulama Yaklaşımları: Görev kapsamındaki hizmetlerin; -Birlik Yönetimlerince Doğrudan Yürütmesi -Özel Sektör İşbirliği ile Yürütme -İşletme Özelleştirmeleri -Yap/İşlet/Devret, Yap/İşlet Modelleri Belediyeler±İl Özel İdareleri (Belediyeler±Köyler/Kırsal Alan) -Su ve Atıksu Birlikleri -Katı Atık Yönetimi Birlikleri -Turizm Altyapı Birlikleri -Köylere Hizmet Getirme Birlikleri (KÖYDES Uygulamaları) 27

28 SU ve ATIKSU BİRLİKLERİ 28

29 KATI ATIK YÖNETİMİ BİRLİKLERİ AMAÇ DAHA TEMİZ, YAŞANILABİLİR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR ÇEVREDE, DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMINI AZALTMAK ÜZERE ATIKLARIN EKONOMİYE KAZANDIRILMASINI SAĞLAMAK İÇİN YEREL YÖNETİM GÜÇ BİRLİĞİ 29

30 Atık yönetimi ile ilgili mevcut kurumsal yapılanma 30

31 EHCIP: Yüksek Maliyetli Çevre Yatırımları Planlaması (2005) Alt-bölge Ortalama kişi başı hanehalkı geliri (kişi başı GSYİH nın %60 ı*) Kişi başı ortalama harcama ihtiyacı (Hanehalkı geliri yüzdesi %) Milyon YTL/kişi/yıl Sen. 1A Sen. 1B Sen. 1C Sen. 2 1a. İstanbul/Izmir ,4% 0,4% 0,5% 0,5% 1b. Diğer Büyükşehir Belediyeleri ,3% 0,4% 0,3% 0,4% 1c. Diğer Belediyeler ,4% 0,4% 0,4% 0,4% 2a. Ankara ,4% 0,4% 0,4% 0,6% 2b. Antalya/Içel ,6% 0,6% 0,6% 0,7% 2c. Diğer Büyükşehir Belediyeleri ,6% 0,6% 0,6% 0,7% 2d. Karadeniz deki diğer belediyeler ,4% 0,4% 0,6% 0,4% 2e. Diğer belediyeler ,5% 0,5% 0,5% 0,5% 3a. Gaziantep ,7% 0,7% 0,7% 1,0% 3b. Diğer Büyükşehir Belediyeleri ,9% 0,9% 0,9% 1,2% 3c. Diğer Belediyeler ,6% 0,6% 0,6% 0,6% 31

32 EHCIP (2005) - Senaryo 2a ya Göre Harcama İhtiyaçları Alt-bölge Ortalama kişi başı hanehalkı geliri (milyon YTL/kişi/yıl) Kişi başı ortalama harcama ihtiyacı (hanehalkı geliri yüzdesi %) Sen. 2a 1a. İstanbul/Izmir % 1b. Diğer Büyükşehir Bel % 1c. Diğer Bel % 2a. Ankara % 2b. Antalya/Içel % 2c. Diğer Büyükşehir Bel % 2d. Diğer Bel. (Karadeniz) % 2e. Diğer Bel. (Akd.&İç An.) % 3a. Gaziantep % 3b. Diğer Büyükşehir Bel % 3c. Diğer Bel % 32

33 EHCIP (2005) - AB Uyumlu Kentsel Katı Atık Yönetimi Halinde Maliyetler- $/hane-yıl (TL/hane yıl) 1.Bölge Marmara /Ege $/kişi.yıl x 3 kişi/hane x 0,60 x 0, $/hane.yıl 2. Bölge Karadeniz/ İç Anadolu/ Akdeniz 3. Bölge Doğu/ Güneydoğu Anadolu $/kişi.yıl x 4 kişi/hane x 0,60 x 0, $/kişi.yıl x 5 kişi/hane x 0,60 x 0, $/hane.yıl 54 $/hane.yıl 33

34 EHCIP (2005) - AB Uyumlu Kentsel Katı Atık Yönetimi Halinde Maliyetler- $/hane-yıl (TL/hane yıl) Bölge: 72 $/hane.yıl (108 TL/hane.yıl) ~9 TL/hane.ay Bölge: 58 $/hane.yıl (87 TL/hane.yıl) ~7,3 TL/hane.ay Bölge: 54 $/hane.yıl (81 TL/hane.yıl) ~6,8 TL/hane.ay Mevcut Çevre Temizlik Vergisi: $/hane.yıl (20-30) TL/hane.yıl [~2~3 TL/hane.ay] Mevcut Tarifeler çok yetersiz! 34

35 KAAP (2006) - Birlik Sınırlarını Belirleme Kriterleri İdari yapı İl sınırları öncelikli, mümkün değil ise komşu iller ile ortak Birlik Büyükşehirlerde ve büyük illerde iki veya en fazla üç Birlik Coğrafi konum İl içi bölünme Topografya İl içinde hangi ilçe hangi Birlik e bağlanmalı Örnek: Karadeniz sahili Yol durumu Yollar topografyayı izler, ancak istisnalar olabilir Karayolu bağlantıları öncelikli Yol durumu elverişsiz,mesafe uzak ise transfer istasyonu Nüfus Belirlenen Birlikler için kontrol noktası 2000 yılı nüfusları den büyük olmalı 35

36 KAAP (2006) - Birlik Sınırlarını Belirleme Kriterleri Fizibil taşıma mesafesi (FTM): km. Büyükşehirler Belediyeleri ve diğer büyük iller için 2 veya daha fazla Birlik Çevre ve Orman Bakanlığı ndan alınan mevcut Birlik verileri Diğer Bakanlık projeleri (EHCIP, MEMPIS) Gerekli görülen durumlarda Birliklere yeni ilçelerin ilavesi Şehir nüfusunun tümü, kırsal nüfusun %85 i FTM nin dışında kalan beldeler için aktarma merkezleri Hizmet alanının ağırlık merkezinde en büyük ilçenin olmasına özen gösterilmiştir Adaların sisteme dahil edilmesi 36

37 KAAP (2006) - Atık Yönetimi Birlikleri Haritası 37

38 KAAP (2006) - Atık Yönetimi Birlikleri Haritası 38

39 > Birlik Sayısı Birlik Sayısı KAAP (2006) - Atık Birlikleri Nüfus Dağılımı Atık Yönetim Birliklerinin Bölgelere Göre Dağılımı Tüm Birlikler Büyükşehirler Dışındaki Birlikler Bölge 2. Bölge 3. Bölge 35 Atık Birlikleri Nüfus Histogramı Birlik Nüfusu Aralığı (2000) 39

40 TURİZM ALTYAPI BİRLİKLERİ Birlik Müdürü Yazı İşleri Mali İşler Teknik İşler MANAVGAT ÇEVRE KORUMA TURİZM ALT YAPI TESİSLERİ YAPMA VE İŞLETME BİRLİĞİ Birliği oluşturan mahalli idarelerin yapmakla görevli ve yükümlü oldukları fakat maddi veya teknik imkanlarının yetersizliği nedeniyle tek başlarına yerine getiremedikleri hizmetlerin tek elden yürütülmesi 40

41 2.2- YURTDIŞI UYGULAMALARI -Havza Esaslı Su ve Kanalizasyon İdaresi Yaklaşımı -Ruhr Havzası Su ve Atıksu Yönetimi İdaresi (Almanya) -Havza Su Ajansları - Fransa, İspanya (İşletme özelleştirmeleri ve Yİ(D) uygulamaları) - İngiltere (Özelleştirilmiş Su Otoriteleri; Thames Water, Angliolan Water vb ) -Özel Sektör Eliyle Bölgesel Ölçekte Atık Bertaraf Tesisleri Yapım ve İşletimi (± Toplama) -ABD Uygulamaları (~150 km lik bir alana hitaben özel bertaraf tesisleri) sektör atık 41

42 Havza Esaslı Su Yönetimi: Fransa Bir havza örneği: Seine Normandie 42 Havzası (Fradin, 2007)

43 Havza Esaslı Su Yönetimi: İngiltere 43

44 Havza Esaslı Su Yönetimi: İspanya da Sulama Suyu Birlikleri ve Sulama Suyu Yönetimi Anlaşmazlıkları çözer (Genel kurulca seçilir.) Su Jürisi (Hakem Heyeti) Genel Kurul Yönetim Kurulu 3~15 kişi (Başkan, Başkan Yard., Sekreter, Muhasip) Teftiş Kurulu Danışmanlar, avukatlar, denetçiler vb Genel Müdür İşletme Müdürlüğü Bakım Müdürlüğü İdari ve Mali İşler Müdürlüğü 44

45 3-ALTERNATİF YÖNETİM YAPILANMALARI -İl Su, Kanalizasyon İdaresi Müdürlükleri/Genel Müdürlükleri -Belediyeler + İl Özel İdareleri hizmet alanını kapsamalı -Büyükşehir Belediyelerindeki Çevre Koruma ve Geliştirme Dairesi nin İl Atık İdaresi Genel Müdürlüğü olarak yapılandırılması -İl, Su Kanalizasyon ve Atık İdaresi Müdürlükleri/Genel Müdürlükleri -Mevcut Güçlü Su Kanalizasyon İdareleri ile Entegrasyon -Su ve Atıksu Yönetimi 45

46 3-ALTERNATİF YÖNETİM YAPILANMALARI - Çanakkale Bölgesel Katı Atık Yönetimi Fizibilite Çalışması Görevlerin ve sorumlulukların tek tek belediyeler ve yeni bir özerk departman/otorite arasında bölünmesi konusunda bir olasılıklar dizisi mevcuttur: -Departman/otorite düzenli depolama tesisinin sahibi olmakla sınırlanabilir; atık toplama ve atıklarla ilgili planların yürütülmesine ilişkin bütün görevler belediyelere bırakılabilir -Departman/otorite, atık yönetimi bölgesindeki görevlerin büyük bölümünü yüklenip yalnızca planların resmen onaylanması ve uzun vadeli kararların alınmasını belediyelere bırakabilir. Bu iki seçeneğin arasında da birçok olası çözüm mevcuttur. 46

47 4-UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR Çevresel Denetim ve İzlemenin etkin/caydırıcı olmayışı Çevresel Yaptırımların zamanında uygulanmayışı Belediyelerin konuya yeterli katılımı sağlamayışı, bu konuda bilgi/bilinç eksikliği Mali yetersizlikler (Tarifelerin uygulanamayışı, Tarifelerin su faturaları üzerinden tahsilatının zorluğu) Birliklerin kurumsal, teknik kapasitelerinin yeterli olmayışı 47

48 4-UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR Yönetim zafiyeti ve siyasi sorunlar Yeterince güçlü idari ve teknik kapasitenin oluşturulamayışı Sorunların çözümüne yönelik bütüncül plan(lar) (Master Plan) olmadan uygulamaya geçme alışkanlığı ve bunun sonucu olarak; Önlem ve önceliklerin doğru tespit edilemeyişi Önceliği olmayan projelere bütçe ayrılması Kaynak/zaman israfı Proje yönetim yetersizliği ve mühendis/müşavirlik hizmeti alma geleneğinin olmayışı Yatırımlarda müteahhit inisiyatifinin yüksek oluşu İş/hizmet kalitesinin düşük olması Kadro şişkinliği Özel sektör eliyle işletme/hizmet ihalelerinin sürelerinin kısa ( 4) oluşu Kirleten/kullanan öder prensibinin etkin biçimde hayata geçirilemeyişi Tam maliyet esaslı tarife yapısı Hizmet ve eylemlerde şeffaflık/hesap verilebilirlik ilkelerinin yeterince uygulanamayışı Karşılıklı güven eksikliği 48

49 5- İYİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ Su Kanalizasyon İdareleri ÇAKAB KUŞATAK MATAB Akyonkarahisar KÖYDES Uygulamaları (atıksu yönetimi ile genel işletme/bakım sorunu) 49

50 50