İSTANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Transkript

1 İSTANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1) Bu Yönerge, İstanbul Medeniyet Üniversitesinde deney hayvanları ile gerçekleştirilecek bilimsel araştırma, test ve eğitim amaçlı faaliyetler kapsamında kullanılacak yöntem, materyal ve hayvan bakımı koşullarına ilişkin minimum etik standartları saptama, gerektiğinde yeni ilkeler belirleme ve yapılacak çalışmaları proje aşamasında ve uygulama sırasında değerlendirmek üzere İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu nun (İMÜ-HADYEK) kuruluş ve çalışma esaslarını belirlemek amacıyla düzenlenmiştir. Kapsam MADDE 2 - (1) Bu Yönerge, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu nun kuruluş, çalışma usul ve esasları, görevleri, eğitim, denetim ve yükümlülüklerini kapsar. Dayanak MADDE 3- Bu Yönerge, 24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 9 uncu ve 17 nci maddelerine ve 13/12/2011 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin Kullanılan Hayvanların Refah ve Korunmasına Dair Yönetmelik ve 15/02/2014 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik in ilgili maddelerine dayanılarak ve 2010/63/EU sayılı Bilimsel Amaçlarla Kullanılan Hayvanların Korunmasına İlişkin Avrupa Birliği Direktifi ne paralel olarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4- Bu yönergede yer alan; a) Başkan: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulunun (İMÜ- HADYEK) Başkanını, b) Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını c) Çalışma: Deney hayvanları kullanılarak yürütülen ve İMÜ-HADYEK tarafından protokol numarası ile onay verilmiş tüm araştırma projeleri, eğitim ve test etkinliklerini, ç) Deney: Deneysel veya diğer bilimsel amaçlarla hayvanlar üzerinde gerçekleştirilecek prosedürleri, d) Deney Hayvanı: Prosedürlerde kullanılan, serbest yaşayan veya çoğalan larva biçimleri, canlı kafadanbacaklılar ve normal fetal gelişimlerinin son üçte birlik döneminden itibaren memeliler dâhil, insan olmayan herhangi bir omurgalı canlıyı, e) Deney Hayvanı Kullanıcısı: Hayvanlara prosedür uygulama hak ve yetkisi olan kişiyi, f) DEHAL: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Bilim ve İleri Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Deney Hayvanları Uygulama ve Araştırma Laboratuvarını, g) Etik: Araştırmalarda kullanılacak hayvanlarla ilgili olarak insan ve hayvan yaşamını

2 ilgilendiren bilimlerde yapılabilecek hareketlerin sınırları, hayvana yönelik tutum ve davranışa yol gösterici evrensel kuralları, ğ) HADMEK: Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulunu, h) Hayvan refahı birimi: DEHAL bünyesinde kurulması zorunlu olan, hayvanların refahı ve bakımından sorumlu veteriner hekim, veteriner sağlık teknikeri veya veteriner sağlık teknisyeni unvanına sahip en az bir kişi, İMÜ-HADYEK başkanı ve İMÜ-HADYEK üyelerinden bir kişi olmak üzere üç kişiden oluşan birimi, ı) İMÜ-HADYEK: 15/02/2014 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik uyarınca oluşturulan İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulunu, i) İnsancıl Öldürme Yöntemi: Bir hayvanın türüne göre en az fiziksel ve davranışsal acı verilmek suretiyle yaşamına son verilmesini, j) İn vivo deney: Canlı ortamda yapılan deneyi, k) Kurum: İstanbul Medeniyet Üniversitesini, l) Prosedür: Hayvanların; doğurtulması, kuluçkadan çıkarılması ya da genetiği değiştirilmiş hayvan soyunun devam ettirilmesi süreçleri dâhil, iyi veteriner hekimlik uygulamalarına uygun olarak bir iğnenin batırılmasının yarattığına eşit veya daha fazla acı, eziyet, ızdırap veya kalıcı hasara sebep olabilecek şekilde, bilinen veya bilinmeyen sonuçları olan, deneysel, diğer bilimsel veya eğitici amaçlarla kullanılmasını, m) Rektör: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Rektörünü, n) Sekreterya: Etik kurulda gerekli koordinasyonu sağlayan, yazışmaları yapan ve kayıtları tutan kişi veya kişileri, o) Senato: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Senatosunu, ö) Uygun Anestezi: İyi veterinerlik uygulamasıyla etkili bir anestezi yönteminin (lokal ve genel) uygulanmasını, p) İyi laboratuvar uygulamaları: Klinik çalışmalar dışındaki sağlık ve çevre güvenliği çalışmalarının planlanması, yapılması, izlenmesi, kaydedilmesi, arşivlenmesi ve rapor edilmesi şartları ve yönetim usulleri ile ilgili kalite sistemini, r) 3R İlkesi: W.M.S Russell ve R.L. Burch tarafından 1959 da geliştirilen ve baş harflerinden dolayı 3R olarak anılan Replacement : yerine koyma, Reduction : azaltma ve Refinement : arındırma ilkelerini, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Deney Hayvanlarının Kullanılma Amaçları, Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulunun Teşkili, Çalışma Usul ve Esasları ile Görev ve Yetkileri, Çalışma İlkeleri Deney Hayvanlarının Kullanılma Amaçları MADDE 5- (1) Deney hayvanlarının kullanılma amaçları aşağıda belirtilmiştir: a) Temel araştırmalar. b) Aşağıdaki amaçlardan herhangi birini taşıyan uygulamalı araştırmalar: 1) İnsan, hayvan veya bitkilerdeki hastalık, sağlık bozuklukları ve diğer anormalliklerin

3 önlenmesi, tanısı, tedavisi veya bunlardan kaçınma için yapılan araştırmalar. 2) İnsan, hayvan veya bitkilerdeki fizyolojik bozuklukların incelenmesi, belirlenmesi ve düzeltilmesi için yapılan araştırmalar. 3) Hayvanların refahı ve tarımsal amaçlarla yetiştirilen hayvanların üretim şartlarının iyileştirilmesi için yapılan araştırmalar. c) Yukarıdaki (b) bendinde belirtilen amaçlardan herhangi biri için, ilaçlar, gıda hammaddeleri, yem hammaddeleri, başka maddeler ve ürünlerin kalite, etkinlik ve güvenilirliklerinin geliştirilmesi, üretilmesi ve test edilmesi için yapılan araştırmalar. ç) İnsan ve hayvan sağlığı ve refahı için doğal çevrenin korunması için yapılan araştırmalar. d) Türlerin korunmasını amaçlayan araştırmalar. e) Mesleki becerilerin kazandırılması, sürdürülmesi veya geliştirilmesi için eğitim ve öğretim amaçlı yapılan araştırmalar. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulunun Teşkili MADDE 6 (1) İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu; a) Kurum içinde deney hayvanı yetiştirilmesi, üretilmesi bakımından sorumlu ve deney hayvanları kullanım sertifikasına sahip, tam gün ünitede çalışan, hayvan deneyleri konusunda en az bir yıl tecrübeli bir veteriner hekimden, b) Kurum içinde deney hayvanları ile çalışma yapan birimlerden birer ve Hukuk Fakültesinden bir temsilciden, c) Kendisi ve birinci derece yakınları, hayvanlar üzerinde deneysel çalışma yapmayan ve kuruluş ile çıkar ilişkisi olmayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sivil bir üyeden, ç) Kurum veya kuruluş ile çıkar ilişkisi olmayan sivil toplum kuruluşuna üye Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı bir üye, olmak üzere en az yedi, en çok on dokuz üyeden oluşur. (2) Hayvan deneyleri yerel etik kurulunda görev alacak en az bir üyenin in vivo hayvan deneylerinde en az bir yıl deneyimli ve doktora/tıpta uzmanlık derecesine sahip olması gereklidir. (3) İMÜ-HADYEK Başkanı ve sorumlu veteriner hekim kurumun tam zamanlı çalışanı olmak zorundadır. Bunun dışında kurula, kurum dışından üyeler de atanabilir. (4) İMÜ-HADYEK üyeleri Rektör tarafından görevlendirilir. Atamalar veya görevlendirilmelere dair değişiklikler bir ay içinde HADMEK e bildirilir. (5) İMÜ-HADYEK üyelerinin görev süresi 4 yıldır. Görev süresi biten üye yeniden atanabilir. (6) Bir takvim yılı içinde izinsiz ve mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya katılmayan üyenin üyeliği düşürülür. Üyelik sıfatının ölüm, emeklilik, ayrılma veya herhangi bir nedenle sona ermesi veya üyeliğinin düşmesi hâlinde, yerine aynı usulle ve kalan süreyi tamamlamak üzere ayrılan üyenin niteliklerini taşıyan yeni bir üye görevlendirilir.

4 İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları MADDE 7- (1) İMÜ-HADYEK çalışma usul ve esasları aşağıda belirtilmiştir. a) İMÜ-HADYEK, kurul başkanının belirleyeceği gündemle, ayda en az bir defa ve üyelerin en az üçte ikisinin katılımı ile toplanır. b) İMÜ-HADYEK toplantısında kararlar oy çokluğu ile alınır. Oy eşitliği hâlinde başkanın oyu yönünde karar verilir. c) İncelenen araştırmayla ilişkisi bulunan veya araştırmada görevi olan etik kurul üyesi, bu araştırmanın etik kuruldaki tartışmalarına ve oylamasına katılamaz. ç) İMÜ-HADYEK gerektiğinde başka alanların uzmanlarından görüş alabilir ve/veya bu uzmanları toplantılara davet edebilir. d) Kurumda kullanılan tüm deney hayvanlarına ilişkin kayıtlar, Hayvan Refahı Biriminde görevli deney hayvanı yetiştirilmesi, üretimi ve bakımından sorumlu veteriner hekim tarafından tutulur veya tutturulur. Söz konusu kayıtlarda temin edilen hayvanların sayıları, türleri, temin edildikleri yerler, kuruluşa geldiği tarih ve yapılan tüm işlemler bulunur. Bu kayıtlar en az beş yıl süreyle muhafaza edilir. e) İMÜ-HADYEK tarafından hazırlanan yapılacak başvuruları değerlendirmek için kullanılacak formda aşağıdaki bilgilerin bulunması zorunludur: 1) Proje adı. 2) Proje yürütücüsü ve diğer araştırıcıların adı, adresi, görev yeri ve imzası. 3) Prosedürün uygulanacağı yer ve süresi. 4) Canlı hayvanlar üzerinde prosedür uygulayacakların eğitim sertifikaları. 5) Başvuru tarihi. 6) Proje önerisi. 7) Anlaşılır bir dille yazılmış teknik olmayan proje özeti. 8) Hayvan kaynakları, tahmini hayvan sayısı, türü ve yaşı. 9) Hayvanlar üzerinde gerçekleştirilecek prosedürler. 10) Prosedürlerin sebep olacağı acı, eziyet, ızdırap ve kalıcı hasar düzeyi. 11) 3R ilkesinin prosedürlerde uygulanma şekli. 12) Kullanılması planlanan anestezi, analjezi ve diğer ağrı kesici yöntemler. 13) Hayvanların yaşamları boyunca acı ve ızdırap çekmemesi ya da çektikleri ızdırabın azaltılması için alınacak önlemler. 14) Prosedürlerin sonlandırılmasında insancıl öldürme metodunun belirlenmesi. 15) Hayvan sayısını ve prosedürlerin sebep olacağı acı, eziyet, ızdırap ya da olası çevresel etkileri asgariye indirmek için uygulanacak deneysel veya gözlemsel stratejiler ile veri analiz yöntemleri. 16) Hayvanların birden fazla projede kullanılıp kullanılmayacağının belirtilmesi. 17) Hayvanların barındırma, yetiştirme ve bakım şartları. 18) Projede yer alan kişilerin yetkinliği. 19) Taahhütname.

5 f) İMÜ-HADYEK tarafından projelere, azami 5 yıl süre ile izin verilir. Süre uzatımı talebi olması hâlinde, talebin gerekçelendirilmesi şartıyla ek süre verilebilir. g) Bütün başvurular ve alınan kararlar, tarih ve sayı numarası verilerek kayıt altına alınır. Kayıtlar en az beş yıl süreyle muhafaza edilir. ğ) Başvurular, yapılacak projenin yürütücüsü tarafından yapılır. Üniversite ve eğitim kurumlarında yönetilen tezler için yürütücü, danışman öğretim üyesidir. h) İMÜ-HADYEK, yaptığı değerlendirme neticesinde uygun, düzeltilmesi gerekir, koşullu olarak uygun ya da uygun değildir şeklinde karar verir. Kararlar başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir. İMÜ-HADYEK, bir projenin teknik olarak veya başvuru yapan araştırma ekibi tarafından yapılabilirliğini sınamak amacıyla az sayıda hayvan üzerinde ön deneylerin yapılmasını isteyebilir. Bu durumda kesin karar, koşullu olarak uygun kararı verilen projelerdeki usullere göre verilir. ı) Hakkında Düzeltilmesi gerekir kararı verilen projeler, düzeltildikten sonra tekrar değerlendirilir. Koşullu olarak uygun kararı verilen projeler, İMÜ-HADYEK tarafından belirlenecek bir süre boyunca, Hayvan Refahı Birimi tarafından izlenip, istenen şartların yerine getirilip getirilmediği değerlendirildikten sonra, uygundur ya da uygun değildir şeklinde karara bağlanır ve proje ile ilgili İMÜ-HADYEK e rapor verilir. i) İzin verilen projelerde hayvan refahını olumsuz etkileyecek herhangi bir değişiklik olup olmadığı, İMÜ-HADYEK tarafından denetlenir. İMÜ-HADYEK, onaylanan projeye uyulmaması durumunda, verilen izni iptal eder. İznin iptal edilmesi hâlinde, Hayvan refahı Birimi tarafından, projede kullanılan veya kullanılması öngörülen hayvanların refahının olumsuz yönde etkilenmemesi sağlanır. j) İMÜ-HADYEK onayı alındıktan sonra projedeki ve çalışmaya katılacak kişilerdeki değişiklikler proje yürütücüsü tarafından yazılı olarak bildirilir ve İMÜ-HADYEK in onayı alınır. k) Bütün başvurular ve alınan kararlar, bir veri tabanında saklanılır. Kayıtlar Tarım ve Orman Bakanlığı denetimine açık tutulur. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulunun Görev ve Yetkileri MADDE 8- (1) İMÜ-HADYEK görev ve yetkileri şunlardır: a) Kendi çalışma usul ve esaslarını belirleyen yönergeyi hazırlamak ve Senato ya sunmak b) Deney hayvanları üzerinde yapılacak tüm işlemlerin etik yönden kabul edilebilir sınırlarını belirleyerek, yapılacak işlemlere ilişkin protokolleri onaylamak veya gerekçeli olarak reddetmek. c) Kurum içinde deney hayvanı kullanılması sürecinin 3R ilkelerine, iyi laboratuvar uygulamaları prensiplerine ve etik kurallara uygun olarak sürdürülmesini denetlemek, bu amaçla gerekli düzenlemeleri yapmak.

6 ç) Deney hayvanı kullanılarak elde edilenlerle aynı veya daha yüksek düzeyde bilgi sağlayabilecek; ancak hayvan kullanılmayan veya en az sayıda hayvan kullanılan ya da daha az acı verilen alternatif yöntemlerin geliştirilmesine ve doğrulanmasına katkıda bulunacak ve bu alanda araştırmayı teşvik edecek uygulamalar yapmak. d) Deney hayvanları üzerinde yapılacak işlemlerin onaylanmış protokole uygun olarak yapılmasını, gerektiğinde ise sonlandırılmasını sağlamak. e) Deney hayvanlarıyla çalışacak personelin gerekli eğitimi almasını sağlamak ve deney hayvanı kullanım sertifikası bulunması şartıyla hayvan deneyleri yapılmasına izin vermek. Bu amaçla gerektiğinde sertifika programları ve diğer uygulamalı eğitimleri düzenlemek. f) Düzenlenecek eğitim sertifika programlarını otuz gün önce HADMEK e bildirmek. g) Düzenlenen sertifika eğitim programları ve eğitim sonunda başarılı olarak sertifika alan kursiyerler ile ilgili bilgileri HADMEK e bildirmek. ğ) Deney hayvanlarının üretim, yetiştirme, barındırma ve nakil şartları ile deneylerin yapıldığı laboratuvar şartlarının ve ekipmanının uygunluğunu denetlemek. Uygun görmediği durumlarda deney hayvanı kullanılmasını engellemek. h) Deney hayvanı kullanımı ile ilgili olarak istatistiki veri tabloları ile yıllık faaliyet raporunu hazırlayarak HADMEK e sunmak. ı) Deneysel çalışmalar sonunda ortaya çıkan genel ve tıbbi atıkların tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde yok edilmesini sağlamak. i) 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu nun ve ilgili mevzuatın getirdiği hükümler çerçevesinde, deney hayvanlarının kayıt altına alınmalarını ve izlenebilmelerini sağlamak. j) Deneyde kullanılan hayvanların, prosedür sonrası sahiplendirilmesi veya çiftçilik sistemine iadesinde sakınca görülüp görülmediği hakkında karar vermek. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulunun Çalışma İlkeleri MADDE 9 (1) İMÜ-HADYEK aşağıda belirtilen ilkeler doğrultusunda çalışır: a) Bilimsel araştırmalarda kullanılması zorunlu olan deney hayvanlarına bakım, yetiştiricilik ve prosedürlerde mümkün olan en yüksek refah seviyesi şartlarını etiğin yaşama saygı ilkesine uygun olarak sağlamak. b) Ağır acı, stres ya da buna denk eziyet veren deneylerde bir hayvanın bir defadan fazla kullanılmamasını sağlamak. c) Eğitim amaçlı kongre, konferans ve seminerlerde ağrı ve acı veren deneylerin yapılmamasını sağlamak. ç) Hayvanlara mümkün olduğu kadar az acı çektirerek ve en az strese sokarak bilimsel açıdan güvenilir veri elde edilmesini sağlamak. d) Çalışmalar süresince kullanılan deney hayvanlarına, türüne uygun şartlar hazırlamak ve en iyi fizyolojik, davranışsal ve çevresel koşulların teminini sağlamak.

7 e) Uygun şekilde eğitilmiş personel tarafından, uygun koşullarda deney hayvanı bakımını sağlamak. Hayvan refahını temin edecek şekilde, hayvanların sürekli bir veteriner hekim gözetiminde olmalarını sağlamak. f) Canlı hayvanlarda yapılacak deneysel çalışmaların veteriner hekim tarafından ya da ehil kişilerin sorumluluğunda yapılmasını sağlamak. g) Araştırıcılar tarafından hayvanlar için deneylerin sonlandırılacağı insani sonlandırma noktaları nın belirlenmesini sağlamak. ğ) Araştırılan bilginin elde edilmesinde geçerliliği kanıtlanmış alternatif yöntemler varsa hayvan deneylerini etik olarak uygun görmemek ve daha önceden ayrıntılı olarak yapılmış deneylerin tekrar edilmesinin önlenmesini sağlamak. h) 3R ilkesini dikkate alarak, yapılacak çalışmalarda en uygun hayvan ve yöntemin seçilmesini ve bilimsel olarak anlamlı sonuç verebilecek en az sayıda hayvan kullanılmasını sağlamak. ı) Bilimsel hedeften uzaklaşılmadığı ve hayvanın refahının bozulmadığı sürece hayvanlar üzerinde birden fazla uygulama yaparak, deneyde kullanılan hayvanların sayısını azaltmak. i) Ölü hayvan doku ve organlarının paylaşılması kapsamında diğer başvurularda değerlendirilmesini sağlamak. j) Deney hayvanlarına gereksiz acı ve ağrı verecek deneylerin uygun anestezi altında yapılmasını ve araştırmalarda uygun ağrı yönetimi ve anestezi kullanılmasını sağlamak. k) Kullanılan anestezi yönteminin, hayvan için deneyin kendisinden daha fazla travmatik olması ve deneyin amacına uygun olmaması durumunda deneyin yapılmasını engellemek. l) Deneyin etik ilkeler çerçevesinde yapılması ve amacına uygun olması için anesteziden çıktığında önemli oranda acıya maruz kalacak olan hayvanın ağrı kesici araçlarla tedavi edilmesini, bu mümkün değilse insancıl bir yöntemle öldürülmesini sağlamak. m) Deney hayvanının araştırma sırasında ya da sonunda yaşamına son verilmesi işlemlerinin uygun gerekçelerle yapılmasını sağlamak. n) Şiddetli ve sürekli ağrı çeken veya normal yaşamını sürdüremeyecek duruma gelen ya da kamu sağlığı ve çevresi için risk oluşturabilecek hayvanların insancıl bir yöntemle öldürülmelerini sağlamak; eğer bilimsel gerekçelerle hayvanın bu koşullarda yaşatılması gerekiyorsa, yaşadığı süre boyunca hayvanın yaşam kalitesini artıracak en uygun bakım şartlarını sağlamak. o) Hayvanları ağır ve uzun süreli acıya maruz bırakacak deneylerin yapılmasına, etik ilkeler ile araştırmadan elde edilecek fayda ve hayvanların çekeceği ızdırap dikkate alınarak karar vermek. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Deney Hayvanlarıyla Çalışacak Araştırmacıların Sorumlulukları, Araştırmacı ve Personelin Eğitimi, Tekrar Kullanım, Ötenazi ve Şiddet Sınıflandırması

8 Araştırmacıların Sorumlulukları MADDE 10 (1) Bu Yönerge kapsamında yapılacak çalışmalarda araştırmacıların etik kurallara ilişkin sorumlulukları eşittir. a) Deney hayvanları üzerinde yapılacak araştırmalarda ve çok yönlü testlerde DEHAL çalışma kurallarına uymalıdır. b) Araştırmacılar, hayvanların deney prosedürleri sırasında yaşayabilecekleri stresi azaltacak veya ortadan kaldıracak düzenlemeleri yapmak zorundadır. c) Hayvan deneylerine katılan yardımcıların eğitimlerini arttırmak, bilgilerini hayvanların esenliği için kullanmalarını sağlamak araştırmacıların görevleri arasındadır. ç) Proje başvuru formuna ek olarak araştırıcının projeyi araştırma etiği kurallarına uygun olarak yürüteceğine dair taahhütname vermesi zorunludur. d) Proje başvurusu İMÜ-HADYEK tarafından kabul edilen yürütücünün DEHAL Çalışma Kuralları nı kabul ettiği varsayılır. e) Araştırmacılar prosedürlerini başvuru formunda belirtildiği şekilde gerçekleştirmek zorundadır. Çalışmalar Hayvan Refahı Birimi nin gözlemlerine açık olarak yürütülmelidir. Araştırmacı ve Personelin Eğitimi MADDE 11 - (1) İMÜ-HADYEK, deney hayvanı üretimi ve bakımında görevli personelin ve/veya deney hayvanıyla çalışacak araştırıcıların eğitilmesi için; çeşitli eğitim programları, laboratuar hayvanları kullanım sertifika programları açar ve yürütür. Deney Hayvanları Kullanım Sertifikası Eğitim Programı Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yayınlanan mevzuata göre yapılır. (2) Programa katılıp, program sonunda yapılacak sınavda başarılı olanlara İMÜ-HADYEK tarafından Deney Hayvanı Kullanım Sertifikası verilir. (3) Deney hayvanı ile çalışacak araştırıcılar HADMEK tarafından yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından verilmiş Deney Hayvanı Kullanım Sertifikası na sahip olmadan hayvanlar üzerinde deney, eğitim ya da test amaçlı olarak işlem yapma yetkisine sahip değildirler. (4) İMÜ-HADYEK deney hayvanı üretilmesi ve yetiştirilmesinden sorumlu personelin asgari olarak bilgilendirilmesi ve uyulması gereken usul ve esasları içeren bir meslek içi eğitim programı hazırlar ve Hayvan Refahı Birimi nin sorumluluğunda periyodik olarak uygulanmasını sağlar ve denetler. Anestezi ve anestezi uygulanması, öldürme ve deneylerde şiddet sınıflandırması ile ilgili işlemler MADDE 12 - (1) Anestezi ve anestezi uygulanması, ötenazi ve deneylerde şiddet sınıflandırması ile ilgili işlemler 13/12/2011 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin Kullanılan Hayvanların Refah ve Korunmasına Dair Yönetmelik doğrultusunda gerçekleştirilir.

9 Hayvanların deneylerde tekrar kullanımı MADDE 13 - (1) Daha önce bir ya da birkaç deneyde kullanılan bir hayvanın tekrar kullanılmasına aşağıdaki durumlarda izin verilir: a) Daha önceki deneylerin gerçek şiddeti hafif veya orta ise. b) Hayvanın genel sağlık durumu tamamen eski haline dönmüşse. c) Yeni deney hafif, orta veya düzelmez olarak sınıflandırılmışsa. ç) Hayvan üzerinde daha önce gerçekleştirilen prosedürleri değerlendirebilecek bir veteriner hekim tarafından uygun bulunmuşsa. (2) İstisnai durumlarda, (a) bendini uygulama dışı bırakacak şekilde ve hayvanın veteriner hekim tarafından muayene edilmesinden sonra, hayvanın şiddetli acı, ızdırap veya eşdeğerini içeren bir deneyde birden fazla kullanılmaması şartıyla bir hayvanın tekrar kullanılmasına izin verilebilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Son hükümler Gizlilik MADDE 14- (1) İMÜ-HADYEK, DEHAL ve Hayvan Refahı Birimi yazışmaları gizlidir. İlgili mevzuat çerçevesinde yetkili bulunan kurumlar dışında üçüncü şahıslara bilgi verilmez. Yürürlük MADDE 15- (1) Bu Yönerge, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Senatosu ve Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu tarafından kabul edildiği tarihten itibaren yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 16- (1) Bu yönerge İstanbul Medeniyet Üniversitesi Rektörü tarafından yürütülür.