AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU YÖNERGESİ

Transkript

1 AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU YÖNERGESİ AMAÇ Madde 1. Bu yönergenin amacı; Ahi Evran Üniversitesi nde deneysel, test ve eğitim amaçlı olarak kullanılacak hayvanların barındırılmaları, üretilmeleri, doğadan izole edilmeleri, nakledilmeleri, deneylerde kullanılmaları ve üzerlerinde yapılacak eğitim ve araştırmalar ile ilgili tüm süreçlerde etik bakımdan kabul edilebilir uygulamaların sınırlarını belirlemek ve araştırma önerilerini bu açıdan incelemek üzere oluşturulacak Ahi Evran Üniversitesi (AEÜ) Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu nun kuruluş ve çalışma esaslarına, yapılması planlanan işlemlerin sunulmasına, araştırma önerilerinin incelenmesine, uygulanmalarına izin verilmesine, uygulamaların izlenmesine ve gerektiğinde sonlandırılmasına ilişkin esasları belirlemektir. DAYANAK Madde 2. Bu yönerge, Türkiye Cumhuriyeti nde mevcut olan ilgili yasalarla birlikte, 5199 sayılı Hayvan Hakları Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu, Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin Kullanılan Deney Hayvanlarının Korunması, Deney Hayvanlarının Üretim Yerleri ile Deney Yapacak Olan Laboratuvarların Kuruluş, Çalışma, Denetleme, Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik, Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik, Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin Kullanılan Deney Hayvanlarının Korunması, Deney Hayvanlarının Üretim Yerleri ile Deney Yapacak Olan Laboratuvarların Kuruluş, Çalışma, Denetleme, Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin Uygulama Talimatı, Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi, Helsinki Bildirgesi, Avrupa Birliği Konsey Kararları (ETS 123; 86/609/EEC), Dünya Veteriner Hekimleri Birliği Mesleki Etik Yasası nın 4/d, 9, 12. Maddeleri ve Laboratuvar Hayvanlarının Bakım ve Kullanılması El Kitabı (National Research Council A.B.D), Vertebralılar Avrupa Kırmızı Bülteni (RDB) ve Ek Sözleşmelerinde yer alan kural ve ilkeleri esas alınarak hazırlanmıştır. 1

2 ETİK KURULUN OLUŞUMU Madde 3. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu, a) Hayvan deneyleri konusunda en az bir yıl deneyimli, kurum içinde deney hayvanı yetiştirilmesi, üretilmesi ve bakımından sorumlu bir veteriner hekimden, b) Kurum içinde deney hayvanları ile çalışma yapan birimlerden birer temsilciden, c) Deney hayvanları ile çalışmayan ve kurum ile çıkar ilişkisi olmayan T.C. vatandaşı sivil bir üyeden, d) Kurum ile çıkar ilişkisi olmayan sivil toplum kuruluşuna kayıtlı T.C. vatandaşı bir üyeden oluşur. AEÜ Hayvan deneyleri yerel etik kurulunda görev alacak en az bir üyenin in vivo hayvan deneylerinde en az bir yıl deneyimli ve doktora/tıpta uzmanlık derecesine sahip olması gereklidir. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu üyeleri Rektör tarafından atanır. Atamalar veya onay ile görevlendirilmeler Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kuruluna bildirilir. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu üyelerinin görev süresi dört yıldır. Görev süresi biten üye yeniden atanabilir veya onay ile görevlendirilebilir. Bir takvim yılı içerisinde izinsiz ve mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya katılmayan üyenin üyeliği kendiliğinden düşer. Üyelik sıfatının ölüm, emeklilik, ayrılma gibi herhangi bir nedenle sona ermesi veya üyeliğin düşmesi halinde, yerine aynı usulle ve kalan süreyi tamamlamak üzere ayrılan üyenin niteliklerini taşıyan yeni bir üye seçilir. Rektör; Etik Kurul Başkanını 4 yıllığına atar. Başkan 4 yıl süre ile üyeler arasından bir başkan yardımcısı görevlendirir. Başkanın görevi bittiğinde, yardımcısının da görevi sona erer. Madde 4. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu, başkanın gündemli çağrısı üzerine en az ayda bir defa ve salt çoğunlukla toplanır. Kararlar, kurul üye tam sayısının yarıdan bir fazlası ile alınır. Oy eşitliği halinde başkanın oyu yönünde karar verilir. Başkanın yokluğunda çalışmalar başkan yardımcısının yönetiminde yürütülür. Kurul, gerektiğinde ilgili kişilerden yazılı veya sözlü bilgi alır. Kurumlarda kullanılan tüm deney hayvanlarına ilişkin kayıtlar, deney hayvanı yetiştirilmesi, üretimi ve bakımından sorumlu yetkili kişi tarafından tutulur. Söz konusu kayıtlarda temin edilen hayvanların sayıları, türleri, temin edildikleri yerler, kullanıcı kuruluşa geldiği tarih ve yapılan tüm işlemler bulunur. Bu kayıtlar en az beş yıl süreyle muhafaza edilir. 2

3 Başvurular en geç iki ay içerisinde karara bağlanır. Hazırlanan raporlar etik kurulda tartışmaya açıldıktan sonra oylanır, kesin rapor kurul üyelerince imzalanır. Karara katılmayan üye Karşı Oy gerekçesini yazmak zorundadır. HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU NUN YETKİLERİ Madde 5. Ahi Evran Üniversitesi nde hayvanlar üzerinde yapılacak tüm uygulamalar AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu tarafından onaylanmış olmalıdır. Omurgasız hayvanlarla ilgili araştırmalar ve eğitim amaçlı çalışmalarda etik kurul kararı gerekmez. Kurul tarafından uygun bulunmayan çalışmalar Ahi Evran Üniversitesi bünyesinde ve üniversitenin kadrolu araştırıcıları tarafından hiç bir kurum ve kuruluşta yapılmadığı gibi özel işletme ve mekanlarda da yapılamaz. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu, incelemeleri sırasında özellikle Türkiye Cumhuriyeti nin imza koyduğu uluslararası sözleşmeleri ve bildirgeleri göz önünde bulundurur. Belgelerde, bu bildirgelere uygunluk aranır. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu, ulusal veya uluslararası metinlerde henüz düzenlenmemiş bir sorunla karşılaştığında bununla ilgili ilkeler oluşturabilir. HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU NUN GÖREVLERİ MADDE 6. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu nun görevleri şunlardır: a) Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik hükümleri ile Merkezi Etik Kurulun belirlediği etik ilkeler ve iyi laboratuvar uygulamaları çerçevesinde kendi çalışma usul ve esasları hakkında yönerge hazırlamak, mevzuat değişikliklerine göre güncelleyerek onaya sunmak, b) Her türlü hayvanın üzerinde yapılacak tüm işlemlerin etik yönden kabul edilebilir sınırlarını belirleyerek çalışma protokollerini onaylamak veya gerekçeli olarak kabul etmemek, c) Kurum içinde deney hayvanı kullanılması sürecinin etik kurallara uygun olarak sürdürülmesini denetlemek, bu amaçla gerekli düzenlemeleri yapmak ve ilkeleri belirlemek, 3

4 ç) Deney hayvanları üzerinde yapılacak işlemlerin onaylanmış protokole uygun olarak yapılmasını sağlamak, gerektiğinde sonlandırmasına karar vermek, d) Deney hayvanlarıyla çalışacak personelin gerekli eğitimi almasını sağlamak. Bu amaçla AEÜ Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde sertifika programları düzenlemek ve deney hayvanları kullanım sertifikası olmayanların hayvan deneyleri yapmasını engellemek, e) Deney hayvanlarının üretim, yetiştirme, barındırma ve nakil koşulları ile deneylerin yapıldığı laboratuar koşullarının ve ekipmanının etik yönden uygun olup olmadığını denetlemek, uygun görmediği durumlarda deney hayvanı kullanılmasını engellemek, f) Uygun tür, kalite ve sayıda hayvan kullanmayı sağlamak, g) Deney hayvanı kullanımı ile ilgili her türlü veriyi toplamak ve deney hayvanları kullanımı yıllık raporunu hazırlamak ve Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kuruluna sunmak, ğ) Deneysel çalışmalar sonunda ortaya çıkan atıklar, ölü hayvanlar ve tıbbi atıkların 2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesince bertarafını sağlamak, h) 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun ve ilgili mevzuatın getirdiği hükümler çerçevesinde; deney hayvanlarının kayıt altına alınmalarını ve izlenebilmelerini sağlamak, ı) İnsan ve hayvan sağlığına katkı sağlayacak, bilgiyi artıracak ya da toplumun yararına olacak uygulamalar tasarlamayı ve bunları icra etmeyi cesaretlendirmektir. HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULUNUN ÇALIŞMALARI MADDE 7. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulunun çalışmalarında göz önünde bulundurulacak hususlar şunlardır: a) Deney hayvanları üzerinde yapılacak tüm uygulamaların AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu tarafından onaylanmış olması zorunludur, b) AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu tarafından yapılan düzenlemelere uygun olarak alınmış bir genel veya özel istisna olmadıkça, deneylerde kullanılacak; Fare : Mus musculus, 4

5 Sıçan Tavşan Kobay Golden hamster Domuz Köpek Kedi Bıldırcın : Rattus norvegicus, : Oryctolagus cuniculus, : Cavia porcellus, : Mesocricetus auratus, : Sus scrofa spp. : Canis familiaris, : Felis catus, : Coturnix caturnix, İnsan dışındaki primat türlerinin kayıtlı yasal üreticilerden ve tedarikçilerinden alınmış olması şartı aranır. Kedi, köpek gibi evcil türlerin sokakta başıboş olanları deneylerde kullanılmaz. Halk elindeki veya kamu kurum ve kuruluşundaki ticari sürülerde sığır, manda, koyun, keçi, tavuk, bıldırcın, hindi, kaz gibi çiftlik hayvanları üzerinde yapılacak çalışmalar için eğer hayvan sağlığını, davranışını ve refahını etkileyecek bir uygulamanın çalışmada yer alması durumunda ancak Kurul dan onay alınması gerekir. c) Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanan hayvanlar, yasal bir tedarik kuruluşundan alınmaları veya deneysel amaçlar için üretilmiş olmaları koşulu ile deney hayvanı olarak kullanılabilir. ç) AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu tarafından: 1) Ulusal mevzuat ve uluslar arası sözleşmeler çerçevesinde nesli tehlike altında olan ve korunan türler ile CITES Sözleşmesinin Ek-1 Listesindeki türlerin; araştırmanın amacının söz konusu türlerin korunması veya hayati biomedikal amaçlar için istisnai biçimde tek uygun türler olduğunun ispatlanması durumunda kullanılmasına izin verilir. 2) Doğadan alınmış yaban hayvanı üzerinde yapılacak deney; ancak diğer hayvanların deneyin amacı bakımından yeterli olmaması halinde onaylanır. 3) Deney hayvanı olarak kullanılan hayvanların hangi üretici ya da tedarik kuruluşlarından olduğu tespit edilir ve kayıt altına alınarak veri tabanına aktarılır. 5

6 HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU NUN ÇALIŞMA İLKELERİ MADDE 8. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu aşağıda belirtilen ilkeler doğrultusunda çalışır: a) Etiğin yaşama saygı ilkesi her türlü hayvan türü için geçerli kabul edildiğinden, bilimsel araştırmalarda kullanılması zorunlu olan deney hayvanlarına kötü uygulamalardan kaçınmak, b) Deney hayvanlarının, Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen amaçlar kapsamında kullanılmasını sağlamak, c) Ağır acı, stres ya da buna denk eziyet veren deneylerde bir hayvanın bir defadan fazla kullanılmamasını sağlamak, ç) Eğitim için sunum amacıyla kongre, konferans ve seminerlerde ağrılı deneylerin yapılmamasını sağlamak, d) Hayvanlara mümkün olduğu kadar az acı çektirerek ve en az strese sokarak bilimsel açıdan güvenilir veri elde edilmesini sağlamak, e) Araştırmalar süresince kullanılan deney hayvanlarına, türüne uygun şartlar hazırlamak ve en iyi fizyolojik, davranışsal ve çevresel koşulların teminini sağlamak, f) Uygun şekilde eğitilmiş personel tarafından uygun koşullarda deney hayvanı bakımını sağlamak, g) Canlı hayvanlarda yapılacak deneysel çalışmaların veteriner hekim tarafından ya da ehil kişilerin denetiminde yapılmasını sağlamak, ğ) Araştırıcılar tarafından deneysel hedef noktaların belirlenmesini sağlamak, çalışmanın mevcut olanaklar göz önüne alınarak sonuçlandırılabilirliğini değerlendirmek, h) Araştırılan bilginin elde edilmesinde geçerliliği kanıtlanmış alternatif yöntemler varsa hayvan deneylerini etik olarak uygun görmemek ve daha önceden ayrıntılı olarak yapılmış deneylerin tekrar edilmesinin önlenmesini sağlamak, ı) Deney için en uygun hayvan ve yöntemin seçilmesini ve bilimsel sonucu verebilecek en az sayıda hayvan kullanılmasını sağlamak, i) Deney hayvanlarına gereksiz acı ve ağrı verecek deneylerin uygun bir anestezi yöntemi uygulanmasını ve araştırmalarda uygun ağrı kesici ve anestezi kullanılmasını sağlamak, 6

7 j) Anestezinin, hayvan için deneyin kendisinden daha fazla travmatik olması ve deneyin amacına uygun olmaması durumunda deneyin yapılmasını engellemek, k) Deneyin etik ilkeler çerçevesinde yapılması ve amacına uygun olması için; anesteziden çıktığında önemli oranda acıya maruz kalacak olan hayvanın ağrı kesici araçlarla tedavi edilmesi, bu mümkün değilse insancıl bir metotla öldürülmesi ve deney hayvanının araştırma sürecinde ya da sonunda yaşamına son verilmesi işlemlerinin uygun gerekçelerle yapılmasını sağlamak, şiddetli ve sürekli acı çeken veya normal yaşamını sürdüremeyecek duruma gelen deney hayvanları ile kamu sağlığı ve çevresi için risk oluşturabilecek deney hayvanlarının en uygun yöntemle acı duymayacak şekilde yaşamlarına veteriner hekimin kararından sonra son verilmesini sağlamak ve hayvan hayatta bırakılacaksa sağlığının yeniden kazandırılmasında geçen süre boyunca uygun bakımını sağlamak, hayvanın yetiştirilmesi, üretilmesi ve bakımından sorumlu veteriner hekim gözetiminde olmasını sağlamak, l) Deneyin insan veya hayvanların hayati ihtiyaçlarının karşılanması için yeterli önem taşımadığı kanaatine varıldığında, hayvanın uzun süreli ağır acı yaşayacağı ya da yaşayabileceği bir deneye tabi tutulmasının önlenmesini sağlamak, m) Araştırmada kullanılan ve yaşamlarını sürdüren deney hayvanlarına, deney sonunda sağlıklı yaşam koşullarının teminini sağlamak, n) Hayvanları ağır ve uzun süreli acıya maruz bırakacak deneylerin AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu tarafından etik ilkeler çerçevesinde uygun görülmesinden sonra yapılmasını sağlamaktır. DENEY HAYVANI İLE UĞRAŞACAK ELEMANLARIN EĞİTİMİ MADDE 9. Deney hayvanı ile uğraşacak personelin eğitiminde uyulması gerekli hususlar aşağıda belirtilmiştir: a) Deney hayvanı ile çalışan ve/veya çalışacak araştırıcıların eğitilmesi için eğitim programlarının düzenlenmesi, laboratuvar hayvanları kullanım sertifika programlarının açılması, düzenlenmesi ve yürütülmesinden AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu sorumludur. Bu programlarda başarılı olanlara AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu tarafından deney hayvanı kullanım sertifikası verilir, 7

8 b) Deney hayvanı kullanarak her türlü eğitim, araştırma, uygulama ve test yapmak isteyen veya bu programların yapılmasında deney hayvanlarına dokunarak ve gözlemleyerek katkıda bulunan öğrenciler, araştırmacılar, akademik, sağlık, teknik ve idari personel deney hayvanı kullanıcısı olarak kabul edilir, c) Deney hayvanı kullanıcıları, sertifika almadan bu hayvanlar üzerinde deney, eğitim, test amacıyla işlem yapamaz ve çalışma mekânlarında bu hayvanları barındıramazlar, ç) AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu; deney hayvanı üretilmesi ve yetiştirilmesi ile sorumlu personelin asgari olarak bilgilendirilmesi ve uyulması gereken usul ve esasları içeren bir meslek içi eğitim programı hazırlar ve periyodik olarak uygulanmasını denetler. Eğitim programları yetkili kişiler tarafından yürütülür. Kurum içinde yetkili kişilerin kimler olduğu AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu tarafından belirlenir, d) AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu nun onayına sunulan çalışmalarda, deney hayvanı kullanan kişinin kullanım sertifikası olmaması halinde çalışmalarına onay verilmez, e) Bir araştırıcı, kendi sertifikası olmaması halinde araştırma yürütücüsü olarak başka kişilerle ortak çalışma yapmak amacıyla AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu na başvurabilir. Kendisinin katıldığı, ancak doğrudan deney hayvanlarıyla işlem yapmayan araştırmacılar, sertifikalı deney hayvanı kullanıcılarının yardımıyla deneylerini sürdürebilirler, f) Eğitim Programları Orman ve Su İşleri Bakanlığının "Deney Hayvanları Kullanım Sertifikası Eğitim Programına Dair Genelge" (2007/11) si kapsamında yürütülecektir. g) Deney hayvanları kullanım sertifikası programlarında aşağıdaki konuların bulunması zorunludur: 1) Deney hayvanları morfolojisi (anatomisi + histolojisi) 2) Deney hayvanları davranış ve fizyolojisi 3) Hayvan deneyleri etiği ve alternatif deney metotları 4) Deney hayvanları kullanım teknikleri (teorik + pratik) 1. Tutuş ve yakalama teknikleri 2. Enjeksiyon teknikleri 3. Kan alma teknikleri 4. Anestezi ötenazi teknikleri 8

9 5) Hayvan deneyleri laboratuvarları kuruluş ve işletmesi 6) Temel laboratuvar güvenliği 7) Hayvan refahı ve davranış özellikleri 8) Deney hayvanlarının yetiştirilmesi 9) Deney hayvanlarının beslenmeleri 10) Deney hayvanlarında tedavi ve ilaç kullanım ilkeleri 11) Deney hayvanlarının çevre istekleri g) Gerektiğinde sertifika programlarına özel metotların öğretildiği ek konular ilave edilebilir, ğ) Deney hayvanları kullanım sertifika programlarında derslerin %80 ine devam etmek zorunludur. Sertifika programları asgari 80 saat olup, zorunlu konuların işlenmesinden sonra, geri kalan zaman laboratuvar stajı, rotasyon gibi başka eğitim faaliyetleriyle tamamlanabilir, h) Kursiyerlerin başarılı sayılabilmeleri için kurs sonunda yapılacak olan sınavda başarılı olmaları gereklidir, ı) Sertifika programlarının nasıl yürütüleceği AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu tarafından belirlenir, i) Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine göre düzenlenen deney hayvanları kullanım sertifika programlarına kayıt yaptırarak devam ve başarı koşullarını yerine getiren kursiyerlere "Deney Hayvanları Kullanım Sertifikası" verilir. Deney hayvanları kullanım sertifikası, AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu Başkanı ve Rektör tarafından imzalanır, j) Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik hükümleri haricinde başka kurumlardan alınmış olan deney hayvanları kullanım sertifikaları ya da benzerlerinin ilgili Yönetmelik hükümlerine göre eşdeğer olup olmadıklarına Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu karar verir, k) Lisans/yüksek lisans düzeyinde deney hayvanı kullanımı ile ilgili alınmış olan eğitimlerin sertifika programına eşdeğer olup olmadığına AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu karar verir. 9

10 ETİK KURUL ONAYINI GEREKTİREN DURUMLAR Madde 10. Aşağıda belirtilen çalışmalarda Etik Kurul un onayının alınması zorunludur: 1. Her türlü araştırma projesi, tez (uzmanlık, bilim uzmanlığı ve doktora) çalışmasına yönelik hayvan deneyleri, 2. Öğrenci eğitiminde kullanılmak üzere hayvanlar üzerinde yapılacak invaziv uygulamalar, 3. Bir yöntem öğrenilmesi ve el alıştırması için hayvanlar üzerinde yapılacak testler ve çalışmalar. BAŞVURU İŞLEMLERİ Madde 11. Etik Kurul başvuruları, Ahi Evran Üniversitesi Hayvan Kullanma Protokolü Formları ndan, eğitim amaçlı çalışmalar için Form 2A ve 2B, ön çalışma için Form 4, araştırma amaçlı çalışmalar için Form 1A ve 1B ve Form 3, sahipli hayvanlar için Form 5 (EK 1) doldurularak AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu Sekreterliğine teslimi ile gerçekleştirilir. Başvuruların, tez çalışmalarında Yürütücü sıfatıyla Danışman Öğretim Üyesi tarafından, diğer araştırma projelerinde ise öğretim üyesi statüsündeki Araştırma Yürütücüsü tarafından yapılması gereklidir. Bütün başvurular ve alınan kararlar tarih ve sayı numarası verilerek kayıt altına alınır. Kayıtlar en az beş yıl süreyle muhafaza edilir. Projede isimleri bulunan, hayvan üzerinde çalışma yapacak araştırmacılardan en az birinde, hayvan çalışmaları için gerekli eğitimi gördüğüne dair belge ya da hayvanlar üzerinde yapılmış ve yayınlanmış araştırmasının bulunması koşulu aranır. BAŞVURU SAHİPLERİNİN SORUMLULUKLARI Madde 12. Etik Kurul a başvurularda kişisel beyan esas olup, başvuranlar Araştırma Taahhütnamesini (EK 2) imzalayarak içeriğindeki koşulları kabul etmiş sayılırlar. 10

11 BAŞVURULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KARAR Madde 13. Usulüne uygun olarak yapıldığı saptanan başvurular, incelenmek üzere AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu üyelerine bir değerlendirme formu eşliğinde gönderilir (EK 3), üyeler kendilerine gelen dosyaları en geç bir ay içerisinde değerlendirmek zorundadır. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu gerek görürse uzmanın/uzmanların görüşüne başvurabileceği gibi Araştırma Yürütücüsü ile de görüşme yapabilir. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu, yaptığı değerlendirme sonucunda uygun bulunmuştur, düzeltilmesi koşuluyla uygun bulunmuştur, çalışma sınırları etik kurul tarafından belirlenmek kaydıyla ön çalışma yapılarak sonuçların bildirilmesi uygun bulunmuştur ya da uygun değildir şeklinde karar verir. Bir araştırma projesi hakkında Uygun değildir kararı verildi ise aynı proje tekrar sunulamaz. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu üyelerine ait başvurular görüşülürken ilgili Kurul üyesi görüşmelere katılamaz ve oy kullanamaz. Düzeltilmesi koşuluyla uygun bulunmuştur kararı verilen başvurular, başvuru sahibi tarafından düzeltildikten sonra, AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu tarafından yeniden değerlendirilir. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu, deney hayvanlarında uygulama yapacak kişilerin yetkin olup olmadıklarını da değerlendirebilir ve yeterli görmemesi halinde eğitim almaları için alanlarında deneyimli bir araştırıcıyla bir süre çalışmalarını veya bir kurstan geçmelerini isteyebilir. Bütün başvurular ve alınan kararlar, bir veri tabanında saklanılır. Kayıtlar Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu ve Bakanlığın denetimine açık tutulur. DENEYSEL ÇALIŞMALARDAKİ DEĞİŞİKLİK Madde 14. Deneysel araştırma projesinde AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu onayı alındıktan sonra projedeki ve çalışmaya katılacak kişilerdeki değişiklikler AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu na yazılı olarak bildirilir ve onayı alınır. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu olurları, verilen süre boyunca geçerlidir. Bitirilemeyen projeler için ek süre talep edilebilir. 11

12 Madde 15. AEÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kuruluna sunulan projeler ve ilgili kurul kararları telif hakları dikkate alınarak, başvuru sahiplerinden başkasına açıklanamaz. YÜRÜRLÜK Madde 16. Bu yönerge, Üniversite Senatosu tarafından onaylandıktan sonra, Merkezi Etik Kurul tarafından onaylandığı tarihte yürürlüğe girer. YÜRÜTME Madde 17. Bu yönerge hükümleri Rektör tarafından yürütülür. GEÇİCİ MADDE Madde 1. Bu yönergenin Üniversite Senatosu tarafından kabul edildiği tarihten itibaren önceki AEÜ Deney Hayvanları Etik Kurul Yönergesi yürürlükten kalkar. Madde 2. Kabul edilen bu yönerge hükümlerine göre yeni bir etik kurul oluşturulana kadar mevcut AEÜ Deney Hayvanları Etik Kurulu nun görevi devam eder. 12