KATI ATIK DEPOLAMA SAHALARININ TASARIMI, GEREKLİ YAPILAR VE DONANIM

Transkript

1 KATI ATIK DEPOLAMA SAHALARININ TASARIMI, GEREKLİ YAPILAR VE DONANIM Prof. Dr. Mehmet Borat İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Avcılar, İstanbul

2 1. GİRİŞ Düzenli depolama, katı atıkların çevre problemleri oluşturmayacak şekilde zemin üzerinde depolanmasıdır. Bir düzenli depolama tesisinin tasarımında mühendislik esaslar ın ın dikkate alınması gerekir. Depolama yerinin seçiminde çevresel etki değerlendirilmesi yap ılıp sonuçlandırılmalıdır. Düzenli depolama tesislerinin tasarımında; 1-Yaklaşım yollarına, 2-Toprak hareketlerine, 3-Sahanın hazırlanmasına, 4-Sızıntı sularının derlenip arıtılmasına, 5-Depo gazlarının toplanıp işleme tabi tutulmasına, 6-Depo tabanı ve üst tabakalarına, 7-Ana bina ile yardımcı bina ve tesislere ait proje ve planlar ın hazırlanmas ı gerekir.

3 Depolama alanlarında gerekli ekipman: Buldozerler, Yükleyiciler, Skreypırlar, Greyderler, Ekskavatörler, Tankerler, Kamyonlar, Su pompaları, Kompresörler, Jeneratörler, Geiger Cihazları, Kişisel Güvenlik Donanımı, İlk Yardım Donanımı Yangın Söndürücüler, Trafik İşaretleri, Paravana ve Panolar, Haşere ve Zararlılara Karşı Mücadele İlaç ve Teçhizatı, v.s. dir.

4 Katı atıkların oluştuğu yerlerde madde gruplarına ayrılması, toplanıp uzaklaştırılmalarına kadar geçecek sürede geçici şekilde, ayrı ayrı depolanması gerekmektedir. Geri kazanılan bir ton kağıttan üretilecek kağıt ve karton, diğer canlıların soluduğu oksijeni sağlayan 4 ton veya 17 adet orta boy yeşil ağacın veya eşdeğer bitkinin kağıtkarton üretimi için kesilmesini engelleyecektir.

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14 ÇÖP ATANLAR GÖRÜLDÜĞÜNDE CEZALANDIRILACAK DÖVÜLECEKTİR KADIN-ERKEK FARKETMEZ

15

16 İstanbul gibi birkaç şehir dışında Türkiye de ve dünya genelinde en yaygın yöntem, vahşi depolamadır. 1. Ümraniye-Örnek Mah. ve Esatpaşa Mahallesi, Ümraniye-Hekimbaşı, 2. Kartal-Yakacık, Tuzla-Aydınlı, 3. Halkalı, 4. Habibler, 5. Şişli-Feriköy, 6. Kemerburgaz-Hasdal İstanbul un eski vahşi depolama alanlarıdır.

17 Düzenli depolamayı vahşi depolamadan ayıran özellikleri, kısaca şöyledir: 1. Katı atıklar çevreye kötü kokular yaymaz. 2. Katı atıklar rüzgarla etrafa yayılıp çevreyi kirletmez. 3. Fare, sinek ve benzerlerine barınma ve çoğalma ortamı ortadan kalkar. 4. Karbon dioksit ve metan içeren depo gazının çıkışı, pasif ve aktif yöntemlerle kontrol altına alınm ıştır. 5. Süzüntü ve sızıntı suları kil ve geomembranlarla kontrol altına alınıp arıtılırlar

18 6. Depo tesisine evcil ve yabanî hayvanların girmesine, orada barınıp beslenmelerine ve çoğalmalarına engel olunur. 7. Depolama tesisine giren katı atık miktarları tartılarak belirlenir. 8. Gelen katı atıklar gözle kontrol edilip denetlenir. 9. Katı atıklar buldozer veya uygun iş makinaları ile sıkıştırıldıktan sonra depolanırlar. 10. Sıkıştırılan katı atıkların üzeri gün sonunda ortalama cm lik bir toprak tabakası ile örtülüp sıkıştırılır. 11. Deponun tümü veya bazı parselleri dolduktan sonra cm. kalınlıkta bir toprak tabakası ile örtülür, üzeri yeşillendirilip peyzaj düzenlemesi yapılır park, oyun alanı, yeşil saha veya başka amaçlarla kullanılır.

19 3. DÜZENLİ DEPOLAMA SAHALARININ TASARIMI 3.1. Düzenli Depolama İçin Ön Etüdler Herhangi bir şehir için alternatif depolama alanları çevre mühendisi, jeolog, inşaat mühendisi, şehircilik uzmanı, diğer bilim dallarından kişiler, defterdarlık milli emlak yetkilisi, tapu ve kadastro memurundan oluşan bir heyet tarafından araştırılmalıdır. Çeşitli parametreler göz önünde bulundurularak uygun depo yerleri seçilmelidir.

20 Depolama yerleri, jeoloji, yer altı suyu, yerüstü suyu, geoteknik, deprem mühendisliği ve diğer parametreler açısından dikkatle etüd edilmelidir. Çevresel Etki Değerlendirilmesinin yapılıp ÇED raporunun hazırlanması zorunludur. Depolama tesislerinin yerinin etrafı, iskana açılmayacak şekilde nazım imar planına ve imar uygulama planlarına yasaklama kayıtları ile işlenmelidir.

21 Düzenli depolama yerleri üzerine bina yapımına izin verilmemesi gerekir. Ancak park, mesire yerlerinde ahşap veya uygun malzemeden baraka, büfe, sundurma gibi yapılar inşa edilebilir. Patlayıcı niteliği sahip metan gazının yangın ve patlamalara sebep olabileceği unutulmamalı, tesiste ve çevrede çalışanlar bu konuda eğitilmeli, gerekli tedbirler alınmalıdır.

22 Tasarımda Dikkate Alınacak Parametreler 1. Düzenli Depolama Tasarımının Genel Ş artları 2. Düzenli Depolama İçin Uygun Araziler 3. Düzenli Depolama İçin Uygun Olmayan Yerler

23

24

25

26

27

28

29 3.2. Düzenli Depolama İçin Uygun Araziler 1. Kurak, tuzlu, susuz, çorak ve düşük verimli araziler. Hiçbir zaman 1., 2. ve 3. sınıf tarım arazileri depolama sahası olarak kullanılmamalıdır. 2. Çok az ürün veren topraklar. 3. İçinde su olmayan maden, taş, kum, çakıl ve kil ocakları. 4. Maden ocaklarının işletilmesinden sonra üzerlerinde zeminde zamanla ortaya çıkan ve üzerine inşaat yapılamayan çöküntü araziler.

30 5. Yamaçlar (yamaç eğimi 1/3'den fazla olmamalıdır.) 6. Büyük ulaşım yollarının bağlantı yerleri arasında kalan boş alanlar. 7. Yeraltı suyunu kirlenme açısından tehdit etmeyen yerler. 8. Deniz kenarında çorak, ekime elverişsiz, zaman zaman deniz altında kalabilen yerler (Tabanda ve seddede sızdırmazlık katmanları yapılması şartı ile).

31 9. Taşkın sahaları dışındaki yerler. 10. Konutlara 1 km, hava alanlarına 3 km mesafede ve daha uzakta bulunan yerler.

32 3.3. Düzenli Depolama İçin Uygun Olmayan Yerler 1. İçme suyu temin edilen veya edilecek olan havzaların içi. 2. Sel ve taşkın tehlikesi olan yerler. 3. Heyelân, toprak kayması ve çığ tehlikesi bulunan yerler. 4. Faylar gibi istenmeyen jeolojik özelliklere sahip, çatlaklı formasyonlar.

33 5. Sığ, yüksek organik maddeli, sürekli donmuş alanlar gibi zemin türleri. 6. Bataklıklar, göllenme alanları, sazlıklar, yeraltı suyu tabakalarının beslenme bölgeleri. 7. Yeraltı suyu seviyesinin yeryüzüne yakın olduğu yerler. 8. Çok eğimli araziler gibi fiziksel sınırlandırmalar.

34 9. Tabiatı koruma işlemlerinin uygulandığı bölgeler, 10. Halkın mesire ihtiyacına ayrılmış yöreler, 11. Meskûn bölgelerin depolama yerinden geçen hâkim rüzgârların altında kaldığı yerler. (İstanbul'da hâkim rüzgâr kuzeydoğudan gelen poyraz ile kuzeyden gelen yıldız, Urfa da batı ve kuzeybatıdan gelen garbî rüzgârlarıdır).

35 12. Konutlara 1000, hava alanlarına 3000 m den yakın olan yerler. Ancak depo çevresinde tepe, ağaçlar ve diğer tabii engeller varsa mahalli çevre kurulu kararı ile bu mesafenin daha az olmasına izin verilebileceği Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde kayıtlıdır.

36 3.4. Düzenli Depolama Tasarımının Genel Şartları 1. Düzenli depolama sahalarının sayısı kontrol ve ekonomi açısından az olmalıdır. Bu yüzden her köy, kasaba ve şehir için ayr ı ayrı düzenli depolama tesisi inşası yerine birbirine yakın yerleşim yerlerinin katı atıklarını yönetmek üzere katı atık birlikleri oluşturulmalı, depolama tesisi sayısı azaltılmalıdır. Daha az sayıda, fakat tasarımı, yapımı ve işletilmesi mühendislik kurallarına uygun ve özenli tesisler kullanılmalıdır.

37 2. Yeraltı sularının kirlenmesini kontrol için depolama alanı içinde ve çevresinde kontrol kuyuları açılmalıdır. 3. Depolamada heyelana yol açabilecek uygulamalardan kaçınılmalı (KemerburgazOdayeri) evlerden gelmiş katı atıklardan oluşan tabakalarının üzerinde heyelanına sebep olacak şekilde kül ve cüruf yığılmamalıdır (Ümraniye-Hekimbaşı). 4. Depolama tesislerine ulaşan dış yollar ile depo içinde son depolama noktasına kadar ulaşan bütün yollar her türlü hava şartlarında ve kış mevsiminde bile araç trafiğine elverişli olmalıdır.

38 5. Alt yapı tesisleri, su, elektrik, iletişim imkânları, atıksu ve sızıntı suyu arıtma tesisleri mevcut olmalıdır. 6. Alana trafik bağlantısı, yol ve köprü bağlantıları yük sınırları açısından uygun olmalıdır. 7. Sızıntı ve süzüntü suları ile personelin kullanımından kaynaklanan evsel nitelikli atıksular toplanıp arıtılmalıdır. 8. Depolama tesisi etrafı bir çitle çevrilmeli ve içeriye giriş kontrol altında tutulmalıdır.

39 9. Düzenli deponun tabanında a) drenaj boruları, b) kil ve/veya geomembrandan (plastik örtü, folye veya malzeme ile) oluşan sızdırmazlık tabakaları bulunmalıdır. Karstik arazide sızdırmazlık işlemlerine özen gösterilmelidir. Karstik arazide yeraltı suyunu koruma bölgesi km.ye çıkabilir. 10. Depo gazlarının derlenmesi için tabandan başlamak üzere düşey gaz derleme boruları döşenmeli, düşey ve yatay borular ile gazların uzaklaştırılmasında pasif veya aktif yöntemler kullanılmalıdır. 11. Depolama tesisi çevresinde yapılacak hendeklerle bütün alanın drenajı sağlanmalıdır. 12. Depo tesisine girişte bekçi kulübesi ve kantar bulunmalıdır.

40 13. Depo tesisi içinde, tesisin büyüklüğüne uygun şekilde işletme odası veya binası, iş makinalarına ait bir sundurma veya tamir atölyesi, garaj, personele ait tuvalet, sıcak sulu duş, soyunma dolapları ve diğer birimler bulunmalıdır. 14. Depolama tesisinde çöp dökme yerini terk eden araçların tekerlekleri tesis içinde yıkanıp temizlenmeli, hem tesis içi hem de tesis dışı yollar çöplerle ve çamurla kirlenmemelidir. 15. Eğimli arazilerde depolama halinde depolamaya düşük kotlu yerlerden, topuktan başlanmalı, dolgu eğimlerinin fazla olması gibi çöp kaymasına yol açacak uygulamalardan kaçınılmalıdır.

41 16. Çöp üzerindeki örtü tabakası suyu geçirmeyen katmanlardan oluşmalıdır. 17. Deponun üst yüzeyinin eğimi % 1 2 gibi yeterli olmalıdır. Üst yüzey eğimi ve topografyası suyu yüzeyden uzaklaştırılabilmeli, fakat erozyona sebebiyet vermemelidir. 19. Düzenli deponun dolan ve son seviyesine ulaşmış kısımlarında yeşillendirme ve ağaçlandırma yapılmalı, son kullanım amaçlarına uygun işlemler gerçekleştirilmelidir

42 Yukarıda belirtilen 3 grup parametre dikkate alınarak düzenli depolama tesisinin yeri, mutlaka beraberce yürütülen bir Fizibilite (Yapılabilirlik) ve Çevresel Etki Değerlendirmesi çalışması ile tespit edilmelidir. Belirlenen düzenli depolama yeri için Çevre ve Orman Bakanlığı nın olumlu görüşünün alınmasından sonra en uygun alan için Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre inşaat ruhsatı, daha sonra işletme ruhsatı alınmalıdır. Daha sonra yürürlükteki yönetmelik, teknik şartname ve standartlar ile mühendislik esaslar ı dikkate alınarak tasarıma geçilmelidir.

43 3.5. Düzenli Depolama Tasarımında Dikkate Alınacak Genel Hususlar Bir düzenli depolama tesisi için hazırlanacak tasarım çalışmasında ortaya konacak plan ve proje ve belgelerde, sırasıyla, 1. Saha tabanının nasıl hazırlanacağı, kazı ve dolgu işleri belirtilmeli, 2. Mevcut bitkisel üst toprak tabakası doğal şartlarda asırlar boyunca oluşabildiğinden çok değerlidir. Bu tabakanın daha sonraki peyzaj çalışmaları ile dolmuş depo kısımlarının üst tabakalarının yeşillendirilmesinde kullanılması için nerede saklanıp bekletileceği gösterilmeli,

44 3. Deponun taban ve üst örtü katmanlar ın ın malzeme özellikleri ve kalınlıkları, 4. Yağış sularına ait yüzey drenaj sistemi, sızdırmaz tabakalar; sızıntı ve süzüntü suları derleme sistemi ve arıtma tesisi, 5. Depolama alanı içinde ve çevresinde açılacak yeraltı suyu ve sızıntı suyu ile depo gazı izleme kuyu ve bacaları, 6. Aktif ve pasif gaz kontrolü sistemleri, 7. Deponun işletilmesini sağlayacak yaklaşım yollarının projeleri, tesis içinde çok kısa süreler için geçici olarak kullanılacak yolların tasarım ve yapımına ilişkin öneri ve standartlar, menfezler, yüzey drenajları,

45 8. Örtü toprağının alınacağı yerler ve örtü toprağı depoları, 9. Tümüyle katı atıkla dolup tamamlanan veya kısmî kullanımlara ulaşan bölgelerin nasıl terk edileceği, diğer parsellerle olan bağlantıları, 10. Dolmuş depo parsellerinin daha sonraki kullanım şekillerine göre nasıl yeşillendirileceğine dair detaylar, 11. Elektrik, haberleşme veya iletişim, su, doğalgaz, atıksu, ısıtma, sıcak su, güneş enerjisinden yararlanma tesisi ve benzeri altyapı tesislerine ait projeler ve planlar,

46 12. Tesis içi bekçi binası, kantar, idare binas ı, garaj, bakım ve onarım birimleri, araç tekerleklerini yıkayıp temizleme ve diğer servislere ait binaların projeleri, 13. Yukarıda belirtilen özelliklerdeki yapı, birim ve grupların niteliklerini kaybetmeden beklenen görevlerini yerine getirebilmeleri için gerek yapım, gerek daha sonraki işletme ve depoyu kısmen veya tamamen kapatma aşamalar ında dikkate alınması gereken uyarı ve önerilerin yazıldığı belgeler, 14. Tesisin inşaat ve işletilmesinde kullanılacak teknik ve idari şartnameler verilmelidir.

47 3.6. Düzenli Depolamada Dikkate Alınması Gereken Proje Kriterleri 1. Depo tabanı, tabii yeraltı suyunun maksimum seviyesinden en az 1 metre yüksekte olmalıdır (Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, KAKY). 2. KAKY ne göre Depo tabanına sıkıştırılmış kalınlığı en az 60 cm. olan kil veya aynı geçirimsizliği sağlayan doğal ya da yapay malzeme serilir. Bu malzemelerin geçirimlilik katsayısı (permeabilitesi) m/sn den büyük olamaz. Az çatlaklı kaya zeminlerde ise bu değer m/sn olarak alınır. Ancak A.B.D. nin Çevre Koruma Teşkilatına (Environmentel Protection Agency ye) göre k değeri 10 misli daha küçük, yani km/sn olmalıdır. Bu konuda Türkiye de gerçekleştirilen bir araştırmada KAKY deki k değerinin yetersiz ve az olduğu da belirlenmiştir. Bu nedenle depo tabanında kullanılacak killerde mühendislik sanatı gereği k m/sn alınmalıdır.

48 3. Depo tabanının, en az 3 metre kalınlığında doğal kil ve benzeri m/sn geçirimlilik katsayısını sağlayan bir malzeme olması durumunda, depo tabanı tekrar geçirimsizlik malzemesi ile kaplanmaz. Bu durumda geçirimlilik katsayısının sahanın her yerinde m/sn olması sağlanır (KAKY). 4. İçme ve kullanma suyu havzalarının uzun mesafeli koruma alanında inşa edilecek düzenli depo sahası tabanında, sıkıştırılmış kalınlığı 60 cm. olan kil tabakasının üzerine, kalınlığı 2 mm. olan yüksek yoğunluklu polietilen folye (HDPE) serilir. Serilecek folyenin yoğunluğu kg/m3 arasında olmak zorundadır (KAKY).

49 5. Geçirimsiz hale getirilen taban üzerine dren boruları döşenerek sızıntı suları bir noktada toplanacaktır. Hidrolik ve statik olarak hesaplanması gereken drenaj borular ın ın çap ı minimum 100 mm. ve minimum e ğimi %1 olacaktır. Dren boruları, münferit borular şeklinde, yatayda ve düşeyde kıvrım yapmadan doğrusal olarak depo sahası dışına çıkacaktır. Depo tesisi çıkışında kontrol bacaları konacaktır. Ayrıca dren boruları çevresine kum, çakıl filtre yerleştirilecek, bu filtrenin boru sırtından itibaren yüksekliği minimum 30 cm. olacaktır. 6. Toplanan sızıntı suları, yürürlükteki Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde verilen deşarj limitlerini sağlayacak şekilde arıtılacaktır.

50 7. Depolama tesisi gazları yatay ve düşey gaz toplama sistemi ile toplanacak, kontrollü olarak atmosfere verilecek veya enerji üretmek sureti ile değerlendirilecektir. 8. Depo tesisinin çevreye karşı oluşturabileceği fiziksel, biyolojik, kimyasal ve estetik yönlerden bütün olumsuz etkilerin önlenmesi amac ıyla gerekli tedbirler alınacaktır. Bu tesislerden çıkması olağan olan, başta gürültü, toz, koku, uçuşan kâğıt ve plastik artıklar olmak üzere, bütün olumsuzluklara karşı önlemler alınacaktır. 9. Depo sahasında evcil ve yabani hayvanlar ın beslenmesi yasak olup, karasinek ve diğer haşere ve farelerin üremesini önleyecek tedbirler alınacaktır.

51 10. Depolama işleminin tamamlanmas ından sonra veya dolgu işleminin sürüp gittiği s ırada şevlerde, depo sahasının görünüş olarak çevreyi rahatsız etmemesi ve arazinin tekrar kullanılabilir hale getirilmesi için yeşillendirilmesi, ağaçlandırılması, deponun en üstüne ve şevlere tarım toprağı serilmesi gerekmektedir. Bu toprağın kalınlığı dikilmek istenen bitkinin kök derinliğine göre seçilecektir. KAKY ne göre Depo kütlesi üzerine düşen yağmurun kısa sürede sahayı terk etmesi için en üst toprak tabakasın ın eğiminin %3 den büyük olması gerekir. Ancak erozyona yol açacak şekilde üst eğim fazla olmamalıdır.

52 11. Depo üzeri devamlı izlenmeli, depo içindeki organik maddelerin anaerobik olarak ayrışması, depo gazlarının çıkması ve sızıntı sularının depodan ayrılması sonunda depo üstünde zamanla oturma ve göçme olacaktır. Bu oturma ve göçmelerde depo üstünde buldozer ve greyderle tesviye veya az miktarda da olsa kazı ve düzleme yapılmayıp dolgu yapılmalı, alan üstü yeşillendirme tamamlanmalı, iyileştirme uygulanmalıdır.

53 12. Evsel ve evsel nitelikli endüstriyel katı atık ve arıtma çamurları depo tesisine inşaat ruhsatı vermeye; a) Belediye hudutları ve mücavir alan sınırları dışında kalan yerlerde mahallin en büyük mülki amiri; b) Belediye hudutları ve mücavir alanlar içinde kalan ve büyükşehir belediyesi olan yerlerde Büyükşehir Belediye Başkanlığı, diğer yerlerde belediye başkanlıkları yetkili olup bu mercilerden gerekli izinler alınmalıdır.

54 13. Depo sahası çevresinde ve içindeki sızıntı suyu ve depo gazı izleme ve ölçme kuyularında işletme planı çerçevesinde belirli aralıklarla, sızıntı suyu ve depo gazı kaçaklarına karşı depo tesisi işleten kişi ve kuruluşlar tarafından ölçümler ve kontroller yapılmalıdır. KAKY ne göre ölçüm işlemleri, depo sahası kapatıldıktan sonra 10 yıl müddetle devam edecektir.

55 3.7. Düzenli Depolamaya Kabul Edilmeyecek Atıklar 1. Tehlikeli atık sınıfına giren tüm katı atıklar. 2. Tehlikeli atık sınıfına girenlerden özellikle radyoaktif madde ve atıklar. 3. Tehlikeli atık sınıfına girenlerden hastahane, klinik ve diğer kaynaklardan gelen tıbbî atıklar. 4. Ayrışma sonucu klor ve benzeri gazlar çıkaranlar. 5. Patlayıcı maddeler. 6. Derişik baz ve asitler. 7. Sodyum klorür gibi kolay çözünür tuzlar.

56 8. Yağlar ve yağlı katı atıklar. 9. Çeşitli emülsiyonlar. 10. Çözücüler (solventler). 11. Hayvan kadavraları (cesetleri). 12. Otomobil ve benzeri araç lastikleri. 13. Her çeşit sıvılar. 14. Akıcılığı kayboluncaya kadar suyu alınmamış arıtma tesisi çamurları.

57 3.8. Bir düzenli depolama yerine ilişkin hazırlanacak tasarım çalışmasında ortaya konacak plan ve projelerde, sırasıyla, 1. Saha tabanının nasıl hazırlanacağı, muhtelif katmanların malzeme özellikleri ve kalınlıkları, yapım yöntemleri 2. Yağış sularına ait yüzey drenaj sistemi, sızdırmaz tabakalar; sızıntı ve süzüntü suları derleme sistemi ve arıtma tesisi, 3. Aktif ve pasif gaz kontrolü sistemi, 4. Deponun işletilmesini sağlayacak yaklaşım yolları, tesis içi geçici yol projeleri, menfezler, yüzey drenajları,

58 5. Örtü toprağının alınacağı yerler ve örtü toprağı depoları, 6. Tümüyle katı atıkla dolup tamamlanan veya kısmî son kullanımlarına ulaşan bölgelerinin nasıl terk edileceği, diğer parsellerle olan bağlantıları, 7. Dolmuş depo parsellerinin daha sonraki kullanım şekillerine göre nasıl yeşillendirileceğine ait detaylar, 8. Elektrik, haberleşme veya iletişim, su, doğalgaz, atıksu, ısıtma, sıcak su ve benzeri altyapı tesislerine ait projeler ve planlar, 9. Tesis içi bekçi binası, kantar, idare binası, garaj, bakım binaları, araçları ve tekerleklerini yıkayıp temizleme birimi ile diğer servislere ait binaların projeleri verilmelidir.

59 4. DÜZENLİ DEPOLAMA SAHALARI İÇİN GEREKLİ YAPILAR 1.Yeraltısuyunu ve sızıntı sularını izlemek üzere açılacak sondaj kuyuları. 2.Depo sahası etrafındaki çevresel hendek ve çit ile yüzeysel drenaj sistemi. 3.Depo tabanında oluşturulacak sızıntı ve süzüntü suyu derleme ve arıtma sistemi. 4.Tesise girişe ait yaklaşım yolları, tesis içi kalıcı ve geçici yollar; köprü ve menfezler. 5.Elektrik, su, doğalgaz, telefon, içme suyu ve atıksu sistemi ve arıtma tesisleri; diğer alt yapı tesisleri.

60 6.Girişteki kantar ve bekçi binası. 7.İdare binası. 8.Garaj ve tamir atölyesi, teknik servisler. 9.Tesis çıkışında araçları ve tekerleklerini yıkama tesisi. 10.Sızıntı ve süzüntü arıtma tesisi.

61 5. DÜZENLİ DEPOLAMA SAHALARI İÇİN GEREKLİ İŞ MAKİNALARI VE EKİPMAN Düzenli depolama sahaları için gerekli iş makinaları ve ekipman, 1.Çöplerin kısa mesafe içinde taşınmaları, ezilip, parçalanıp sıkıştırılmalarını, 2.Daha sonra üzerlerinin örtü toprağı ile örtülmesini sağlayacak nitelik ve sayıda olmalıdır. İş makinaları örtü toprağının kazılıp taşınması, depolanması, ve diğer inşaat işleri için gerekli olan yardımcı iş makinalarına ihtiyaç vardır.

62

63 Buldozer, yani çelik paletli ve ön tarafı bıçaklı traktör en yaygın şekilde kullanılan iş makinasıdır. Katı atıklar 1/3 eğimli olarak oluşturulup bu rampa üzerinde paletli traktör sıkıştırma yapmalıdır. Traktör paletleri katı atıkların üzerinde en az 4 defa gidip gelmelidir. Sıkıştırmada verimin artması için çöpler içinde eski veya hurda araç lastikleri bulunmamalıdır. Traktör bıçağının üst kısmına kaynakla bir çelik kafes ilave edilmelidir.

64 Traktörlerin lastik tekerlekli olanları da kullanılabilir. Özel çelik ağlardan oluşan lastik tekerlek fileleri. Yükleme kepçeli ve kavrama kepçeli paletli traktörler Çelik tekerlekli depolama tesisi sıkıştırıcıları (sanitary landfill compactor). Atık veya toprak taşıma paletli traktörle en fazla 100 m, lastik tekerlekli ile 200 m mesafeye kadar yapılabilir.

65 Orta ve büyük ölçekli depolama tesislerinde örtü toprağının taşınması için ayrıca paletli veya lastik tekerlekli yükleyici, damperli kamyon, skreyper gibi iş makinaları gereklidir. Depolama tesislerinde ekskavatörler, örtü toprağını sulayıp sıkıştırmak üzere tankerler, su motorları, sıkıştırmalı ve sıkıştırmasız silindirler, keçi ayağı silindirler, greyderler ve dreglayn veya kepçeli ekskavatörler kullanılır. Ayrıca su pompaları, kompresörler, jeneratörler, yangın söndürücüler gerekir.

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75 Tablo 5.1: Düzenli depolamada iş makinalarının uygunluğu İş makinasının cinsi Katı atık yayma Katı atık Örtü malz. Örtü malz. sıkıştırma kazı yayma Örtü malz. sıkıştırma Örtü malz. taşıma Paletli buldozer M İ M M İ K Paletli yükleyici İ İ M M İ K Lastik tekerlekli dozer M İ O İ İ K Lastikli tekerlekli yükleyici İ İ O İ İ K Özel sıkıştırıcı M M Z İ M K Skeyper K K İ M K M Dreglayn ekskavatör K K M O K K Tablodaki harflerin anlamı: M : Mükemmel İ : İyi O : Orta K : Kullanılamaz Z : Zayıf

76 Düzenli depolama tesisinde yukarıdakilere ek olarak Bina içi ve çöp depolama sahalarındaki yangınları önleme ve söndürme teçhizatı Radyoaktif atıkların tesise girişini engelleme amaçlı izleme Geiger cihazı da denen sayaçlar Eksiksiz kişisel iş güvenliği donanımı İlk yardım teçhizatı Seyyar kâğıt ve polietilen tutucu paravan ve panolar Seyyar trafik işaretleri Haşere ve zararlılarla mücadele ilaç ve donanımları da bulunmalıdır.

77 Yangın söndürme ekipmanı hem bina, hem de depolama sahası yangınlarını söndürecek nitelik ve kapasitede olmalıdır.

78

79

80

81

82

83

84

85

86 TEŞEKKÜR EDERİM.