Dr. Mehmet ÜNSAL Dr. Sönmez DAĞLI, Dr. Özcan CEYLAN, Dr. Özgür AKTAŞ REW 2011 ĐSTANBUL 10/06/2011

Transkript

1 TEHLĐKEL KELĐ ATIK ANALĐZĐNDE NDE LABORATUVARLARIN ROLÜ VE ÖNEMĐ Dr. Mehmet ÜNSAL Dr. Sönmez DAĞLI, Dr. Özcan CEYLAN, Dr. Özgür AKTAŞ REW 2011 ĐSTANBUL 10/06/2011

2 Atık Yönetimi Genel Esaslarına Đlişkin Yönetmelik Amaç; atıkların oluşumlarından bertaraflarına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetimlerinin sağlanmasına yönelik genel esasların belirlenmesidir.

3 ATIK YÖNETĐMĐ GENEL ESASLARINA ĐLĐŞKĐN YÖNETMELĐK (AYGEĐY) tarih ve R.G sayılı ATIK LĐSTESĐ AYGEĐY EK-IV te verilmektedir. Atık Listesi Atıkların kaynağı, oluşumları ve özelliklerine göre bir sınıflandırmadır. Atıklar 20 bölüm altında toplanmıştır. 839 atık türü 839 Atık A: Kesin tehlikeli olan atıklar M: Muhtemelen tehlikeli atıklar Muallaklı Atıklar Tehlikeli Atık 434 Tehlikesiz Atık 3

4 TEHLĐKELĐ ATIK tık Yönetimi Genel Esaslarına Đlişkin Yönetmelik göre, ehlikeli atıklar, EK IIIA da listelenen özelliklerden bir veya daha fazlasına sahip atıklardır. M) işaretli atıkların tehlikelilik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılacak çalışmalarda, EK-III A da listelenen özelliklerden H3-H8 ile H10 ve H11 ile ilgili değerlendirmeler, EK-III B de yer alan konsantrasyon

5 Tehlikeli Atık Analizinde Lab. Rolü tık Yönetimi Genel Esaslarına Đlişkin Yönetmelik çerçevesinde, tık kodu belirleme tık yapısal analizi naliz yorumlama ertaraf metodolojisi 5

6 Atık Kodu Belirleme Tehlikeli Atıkların Sınıflandırılması Liste sistemi en çok kullanılan sınıflandırma yöntemi. Orijinine/prosesine/kaynağına göre Kimyasal ve fiziksel özelliklerine göre Tehlike Özelliklerine Göre Atık Sınıflandırma Yöntemleri Bir atığın tehlikeli olup olmadığına karar vermede iki yöntem mevcut: Laboratuar testleri Tehlikeli atık listeleri US EPA (F, K, P, U kodlu) AYGEĐY (A, M kodlu) tehlikeli atık listeleri

7 Atık Kodu Belirleme AYGEĐY EK-IV: Atık Listesine göre 01 MADENLERĐN ARANMASI, ÇIKARILMASI, ĐŞLETĐLMESĐ, FĐZĐKĐ VE KĐMYASAL ĐŞLEME TABĐ TUTULMASI SIRASINDA ORTAYA ÇIKAN ATIKLAR Maden kazılarından kaynaklanan atıklar Metalik maden kazılarından kaynaklanan atıklar Metalik olmayan maden kazılarından kaynaklanan atıklar Metalik Minerallerin Fiziki ve Kimyasal Olarak Đşlenmesinden Kaynaklanan Atıklar * Sülfürlü cevherlerin işlenmesinden kaynaklanan asit üretici maden atıkları * Tehlikeli madde içeren diğer maden atıkları M ve dışındaki diğer maden atıkları * Metalik minerallerin fiziki ve kimyasal işlenmesinden kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren diğer atıklar dışındaki diğer tozumsu ve pudramsı atıklar dışındaki alüminyum oksit üretiminden çıkan kırmızı çamur Başka bir şekilde tanımlanmamış atıklar A M

8 Atık Yapısal Analizi Atıkların Fiziksel Karakterizasyonu Parametre Analiz Yöntemi ph değeri (Sulu çözelti) TS 8753 EN Katı madde miktarı (% ağırlık) Nem miktarı (% ağırlık) TS 9546 EN Đnorganik/Organik madde miktarı (% ağırlık) C de yakma (DS/EN gravimetrik) Parlama Noktası Tayini ASTM D93 Kalorifik değer ASTM D 240 Erime Noktası ASTM E537

9 Atık Organik Madde Yapısal Analizi Parametre Organik madde cinsi Analiz Yöntemi GC-MS, FTIR,GC-NPD, GC ECD, GC-HRMS, GC-FID, HPLC, TGA, DTA, GPC

10 ATIK YAPISAL ANALĐZĐ Atıkların Đnorganik Đçeriğinin Belirlenmesi Parametre Analiz Yöntemi Kalitatif analiz (Mineralojik analiz) X-ışını difraksiyonu (XRD) Kantitatif analiz X-ışını floresans (XRF) Đyon analizi ICP-MS, AAS Isıya karşı davranış TGA, DTA XRD cihazı Bileşen Değer % Na 0,063 Mg 0,632 Al 5,258 Si 16,635 P 0,124 S 6,230 K 0,187 C 70,050 Ti 0,146 Cr 0,031 Fe 0,388 Ni 0,012 As 0,010 Sr 0,093 Zr 0,029 Ba 0,111

11 ATIK YAPISAL ANALĐZĐ Atıkların Đnorganik ve Morfolojik Yapısının Tayini Parametre Morfolojik analiz (Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) ile inceleme) Analiz Yöntemi SEM-EDS yarı kantitatif analizi SEM-EDS cihazı

12 ATIK YAPISAL ANALĐZĐ Atıkların Toksik Özelliklerinin Belirlenmesi Parametre Analiz Yöntemi Toksisite ISO/EN/DIN Toksisite Toksisite Sınıf derecesi Birimi Toksik değil 0 0 Az toksik Toksik Çok toksik Oldukça toksik >100 4

13 Analiz Yorumlama Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS)

14 Analiz Yorumlama Ek-4 Atık Listesindeki atık kodu Analiz yöntemleri ve sonuçları, Bileşiklerin risk faktörleri ve durumları Tehlikeli atık eşik konsantrasyon limit değerleri

15 Bertaraf Metodolojisi;EK IIA,EKIIB Düzenli Depolama Yakma/Gazlaştırma Hammadde olarak kullanım Modifikasyon Solidifikasyon Diğerleri

16 TÜBĐTAK MAM ÇEVRE ENSTĐTÜSÜ

17 TÜBĐTAK MAM ÇEVRE ENSTĐTÜSÜ KALĐTE 2003 Ulusal Kalite Başarı Ödülü ISO 9001:2000 ISO 14001:2004 ISO laboratuvarda 150 adet parametre akredite edilmiştir. 16 Temmuz 2010 TÜRKAK Şubat 2010 Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından, EK IIIB Analizlerinde Çevre Analizleri Yeterlilik Belgesi verilmiş ilk ve tek kurumdur. 17

18 Teşekkür Ederiz. TÜBĐTAK MAM P.K. 21, GEBZE, KOCAELĐ Tel: ; Faks: ;