BÖLÜM I. AdBlue Nedir? Speed Blue Özellikleri

Transkript

1 Speed Blue R

2 BÖLÜM I AdBlue Nedir? Speed Blue Özellikleri

3 AdBlue Nedir? AdBlue, SCR sistemine sahip otomotiv, gemi ve enerji üretim tesisleri gibi yüksek güçlü dizel motorlu araçlarda kullanılan NOx gazlarının Azot ve Su buhar ına indirgeyen kimyasal bir sıvıdır. %32,5 üre ve %67,5 deiyonize sudan oluşan sulu üre çözeltisinin ticari adıdır. AdBlue VDA (Verband der Automobilindustrie) adına tescil edilmiş ticari markadır. Speed Blue ise Türkiye pazarında satışa sunulan kaliteli hammadde ve uygun proses şartlarında üretilen azot indirgeme sıvısıdır. Adblue Sıvısı ISO Kalite Standardında olmalıdır. Türkiye de geçerli standardı: TS-ISO dir. Donma derecesi -11 C dir.

4 Speed Blue Ne Amaçla Kullanılır? Speed Blue, SCR-Katalizatörlerinin (selective catalytic reduction, SCR) işlevini doğru yapması için kullanılır. SCR donanımı olan dizel yakıtlı ağır vasıtaların ürettiği zehirli gazların indirgenmesine yardımcı olur. NO x emisyonunu ortalama %90 azaltmıştır. Katalitik konvertörün kullanılmasının sebebi otomobilden çıkan zararlı gazları minimize etmek suretiyle insanı ve çevreyi korumaktadır. Motorda yanan hava yakıt karışımı, karbondioksite (CO 2 ), suya (H 2 O), karbonmonoksite (CO), azotoksite (NO X ) ve hidrokarbona (HC) dönüşür. Bunlar içerisinde CO, NO X, HC doğa ve insan sağlığı için zararlı gazlardır. İşte bu zararlı gazları zararsız hale dönüştürmek için katalitik konvertör (katalizör) kullanılır.

5 Speed Blue Egzoz Gazlarını Nasıl Temizler? Speed Blue içindeki üre, aracın üzerindeki kendi deposundan, yine araç üzerindeki katalizör içine enjekte olarak problem yaratabilecek nitrojen oksidi zararsız nitrojen ve suya ayrıştırır. Speed Blue ; motordan çıkan zehirli azot-oksit (NOx), Karbonmonoksit (CO) ve Hidrokarbonları kimyasal tepkimeyle zararsız Azot (N2), Karbondioksit ve su buharına (H2O) dönüştürür.

6 Bazı Örnekler; Speed Blue Kullanım Miktarı Mercedes Euro 4 motorlar : 1 litre Speed Blue /25 litre yakıt Ticari araclar: 1,4 litre Speed Blue /100 km' de harcanmaktadir. Euro IV motorlu Yeni Conecto otobüslerde : 1 litre Speed Blue /25 litre yakıt Genellemek istersek yakıt tüketiminin yaklaşık %5 i kadar Speed Blue kullanımı uygun olacaktır. Bu oran E6 motorlarda min %6 ya çıkar. Speed Blue, 20 L lik Bidon ve 1000 L lik IBC ler halinde satışa sunulur.

7 Speed Blue Kullanmanın Avantajları SCR teknolojisinin başlıca avantajı, aynı zamanda Hidrokarbon (HC) ve karbon monoksiti (CO) gazlarını %50-90, karbon partiküllerini de %30-50 arasında azaltırken Nitrojen Oksit (NOx) emisyonlarını %90 a kadar indirgemesidir. SCR li araçlarda %2 yakıt ekonomisi sağlar. E4, E5 ve E6 araçlarda tork optimizasyonu SCR sisteminden gelen verilere göre sağlandığından, SCR devre dışı bırakıldığında tork optimize edilmez ve yakıt ekonomisi elde edilmez. Üstelik, Seçimli Katalitik İndirgeme Sistemi (SCR) ek avantajlar da sunmaktadır. Minimum ve düşük bakım masrafları gerektirir; Aracın geri kalan parçalarını ve periyodik bakımlarını etkilemez.

8 Speed Blue Fiziksel Özellikler Tanımı : Otomotiv Üresinin ~%32.5 sulu çözeltisi Su içinde çözünürlüğü : Sınırsızdır Görüntüsü : Şeffaf / Renksiz Kokusu : Kokusuzdur Donma Noktası : ~ C Viskozite (25 C) : ca. 1.4 mpa s Isı İletkenliği (25 C) : ca W/m K Isınma Isısı (25 C) : ca kj/kg K Yüzey Gerilimi : min. 65 mn/m + = Speed Blue

9 Speed Blue Kimyasal Özellikler KAYNAK SU ÜRE Üre % ağırlıkça Alkalilik - NH3 < 0.2 % ağırlıkça Karbonat - CO2 < 0.2 % Biüre < 0.3 % Çözünmeyenler < 20 mg/kg Formaldehid < 10 mg/kg Fosfat (PO4 ) < 0.5 mg/kg Kalsiyum < 0.5 mg/kg Demir < 0.5 mg/kg Bakır < 0.2 mg/kg Çinko < 0.2 mg/kg Krom < 0.2 mg/kg Nikel < 0.2 mg/kg Magnezyum < 0.5 mg/kg Sodyum < 0.5 mg/kg Potasyum < 0.5 mg/kg Yoğunluk - 20 C g/cm3 Refraktif endeks - 20 C

10 Speed Blue Çevre Dostu Doğal İçerik Speed Blue dayanıklı, renksiz ve kokusuz bir sıvıdır. Su gibi akıcıdır ve zehirsizdir, yanıcı ve patlayıcı değildir. Zehirsiz ve dayanıklı olduğundan rahatça saklanıp nakledilebilir. Ağır hizmet taşıtlar için SCR, Avrupa Test Çevrimlerinde NOx emisyonlarını Speed Blue kullanımı ile yaklaşık %70-80 verim ile azalttığı bilinmektedir.

11 Speed Blue Depolama ve Taşıma Şartları Speed Blue nun, yalıtılmış tanklar veya plâstik kaplar içerisinde taşınması tavsiye edilir. Alaşımlı çelikler (AISI 304 ve 316), muhtelif plâstik malzeme (PE 100) ve plâstik kaplı metaller taşıma için uygun kap malzemesidir. Alaşımsız çelikler, bakır, bakır içeren alaşımlar ve çinko kaplı çelikler bu amaçla kullanılmaması tavsiye edilir. Kristal çökelek oluşumu veya Speed Blue nun hidrolizini önlemek, buharlaşma sonucu konsantrasyonun bozulmaması için normal şartlarda (25 C a kadar) depolanması tavsiye edilir. Speed Blue ortam ısısından etkilendiği için güneş altında, sıcak veya -11 C altındaki yerlerde bırakılmamalı, oda sıcaklığında (25 C) tutulması sağlanmalıdır.

12 BÖLÜM II AdBlue Pazarı Gelişimi, Geleceği ve Türkiye deki Yeri

13 Egzoz Emisyonları Türkiye 2001 yılından itibaren AB egzoz emisyon standartlarını kabul etmekte ve uygulamaktadır. Euro egzoz emisyon standartları AB de geçerli olup benzinli/dizel binek/hafif ticari/ağır dizel araçlarda egzoz dan çıkan zararlı gaz ve partiküllerin belirli zaman takvimi içerisinde kademeli olarak azaltılmasını hedeflemektedir.

14 AdBlue, Türkiye ve Avrupa Birliği Zaman Çizelgesi

15 Türkiye Ağır Vasıta Satışları ve AdBlue Kullanan Araç Sayıları (*) (*) OSD ve ODD verileri derlenerek hazırlanmış Ağır Ticari Araç Parkı

16 TÜRKİYE YILLIK EURO IV VE EURO V AĞIR VASITA PAZAR RAKKAMLARI (*) (ÇEKİCİ, KAMYON, OTOBÜS) (*) OSD Eylül 2014

17 Pazarın Mevcut Durumu ve Geleceği Hakkında: Halen pazarda 50 civarı AdBlue üreticisi mevcuttur. Ancak çok büyük kısmı, VDA lisansı olmasına karşın, Resmi otorite ve/veya VDA, TSE, özel Kalite kontrol kuruluşları vb bir kontrol sistemine tabi değildir. Pazardaki bitmiş ürünler çoğunlukla fiyat ve repütasyon kriterlerine göre pazarda yer bulmaktadır. Fiyat, önemli bir kriter olmasına karşın, doğru olmayan hammadde kullanımı, yanlış prosesler, yanlış saklama ve iletim koşullarından ötürü ciddi bir kalite sorunu vardır. Bu yüzden fiyat kriterinin yanında kaliteli ürün, yani kaliteli üretim yaptığı bilinen üretici repütasyonu, daha fazla rol oynayacak bir kriter olacağı düşünülmektedir. Tüketicide (filolar, münferit kullanım) ciddi bir bilinçsizlik vardır. Kaliteli ürün isteyen ve sorun yaşamamak için daha yüksek fiyat ödemeyi kabul eden tüketici kesimi dahi olmasına karşın, üreticilere ve iç piyasaya güvensizlik vardır. Pazarda herhangi bir üründe ÜST-ORTA-ALT segmentler olmasına karşın, ORTA segment henüz AdBlue pazarında oluşmamıştır. Pazarda ÜST segment denilebilecek çoğunlukla iyi bilinen petrol şirketlerinin ürünleri ve ALT segment denilen neredeyse diğer tüm üreticiler olmasına karşın ORTA segment üretici yok gibidir. Ancak çok hızlı artan/artacak talep, değişen motor teknolojisi, yeni uygulama alanları (Marine, tarım, askeri kullanım, vb ) ALT segmentin Pazar hakimiyetini çok geçmeden kaybedeceği ve yeni ORTA segment üreticilerin pazara gireceği ön görülmektedir.

18 Uygunsuz AdBlue Kullanımının Yarattığı Zararlar

19 AdBlue nun Yeni Kullanım Alanları Euro VI emisyona sahip 3,5 ton ve altı araçlar (binek araçlar, hafif ticariler, SUV ) Traktör gibi zirai araçlar Askeri araçlar Ticari ve Askeri Gemilerde Uluslararası Gemicilik Organizasyonu (IMO) 2016 yılında NOx emisyonlarını %80 azaltılmasını hedeflemiştir. Gemiler, emisyon kontrol bölgelerde (ECA) hedeflenen NOx değerleri için AdBlue kullanmak zorundadır. Türkiye nin çevresindeki denizlerin emisyon kontrol bölgesi ilan edilmesi söz konusudur.

20 Marine: ECA (Mevcut ve Yakında Dahil Olacak)

21 AdBlue Depolama ve Taşıma AdBlue nun, yalıtılmış tanklar veya plâstik kaplar içerisinde taşınması tavsiye edilir. Alaşımlı çelikler (AISI 304 ve 316), muhtelif plâstik malzeme (PE 100) ve plâstik kaplı metaller taşıma için uygun kap malzemesidir. Alaşımsız çelikler, bakır, bakır içeren alaşımlar ve çinko kaplı çelikler bu amaçla kullanılmaması tavsiye edilir. Kristal çökelek oluşumu veya AdBlue nun hidrolizini önlemek, buharlaşma sonucu konsantrasyonun bozulmaması için normal şartlarda (25 C a kadar) depolanması tavsiye edilir. AdBlue ortam ısısından etkilendiği için güneş altında, sıcak veya -11 C altındaki yerlerde bırakılmamalı, oda sıcaklığında (25 C) tutulması sağlanmalıdır.

22 SCR (Seçici Katalitik İndirgeme) Seçici Katalitik İndirgeme (SCR) sistemi, Euro-IV ve V (2012 den itibaren Euro-VI) normlarında hedeflenen NOx salınımını azaltmak için geliştirilmiş ve araç üreticilerinin çoğu tarafından tercih edilen sistemdir. SCR çalışma prensibi genel olarak; bir indirgeyici (AdBlue ) katalizörden egzoz gazına enjekte edilmektedir. Enjekte edilen indirgeyici tarafından oluşan amonyak (NH3) ile katalizörde azot oksitler (NOx), azot (N2) ve suya (H2O) indirgenmektedir. NH3, yüksek sıcaklıklarda hidroliz ile üreden oluşturulur.

23 AdBlue Çalışma Mekanizması Üre çözeltisi, parçalara bölünerek sıcak egzoz gaz akışına enjekte edildiği zaman damlacıklar ısıtılır ve ilk olarak su buharlaştırılır. NH3, yüksek sıcaklıklarda hidroliz ile üreden oluşturulur. NH3oluşum reaksiyonları; NOx indirgenme reaksiyonları;

24 Yanlış AdBlue Kullanımı Sonuçları-I

25 Yanlış AdBlue Kullanımı Sonuçları-II

26 Uygunsuz AdBlue nun Neden Olduğu Problemler AdBlue üretiminde mutlaka OTOMOTİV ÜRESİ kullanılmalıdır! Otomotiv üresi dışındaki ürelerde kullanılan yabancı malzemeler, kaplama malzemeleri, yabancı partiküller veya suyun şartlandırmadan üretime katılması sonucu gelen maddeler AdBlue içinde kalır ve daha sonrasında SCR de ve egzost sisteminde tıkanma, seramiklerin kaplanması vb gibi geri dönüşü zor veya imkansız ciddi maliyetler yaratır. Egzoz emisyonlarının artmasına ve OBD (On-Board Diagnostics) Sisteminde arıza kodlarının oluşmasına neden olur. Egzoz gazı içerisindeki NOx miktarını sınır değerin üzerinde tespit ettiğinde belirlenen bir oranda aracın torkunu azaltır. SCR katalizöründe ve egzoz sistemi hattında tıkanmalara sebep verebilir ve dolayısıyla yakıt tüketiminin artması, katalizör sisteminin kullanım ömrünün azalması gibi sorunları beraberinde getirir. Özellikle püskürtme sisteminde kullanılan diyafram, membran gibi kauçuk ve lastik parçalar zarar görerek sistemin tamamen kullanılmaz duruma gelmesine sebep vermektedir.

27 ÜRE KAYNAKLI SU ve ÜRE KAYNAKLI AdBlue Uygunsuzlukları Nasıl Oluşur? Kalıntı Elementleri Ürenin teknik üre olmaması, safsızlıklar, suyun saflığı, harici kirleticiler. Egzoz ve SCR sisteminde kirlilikler. Çözünmeyen Maddeler Ürenin kalitesinin yetersiz olması. Egzoz ve SCR sisteminde kirlilikler. Kırılma İndisi İçerisine girmiş olan partiküllerden ve kirliliklerden ötürü çözünmeyen iyonların fazlalığı, ek madde ilaveleri, eksik/fazla üre konsantrasyonu. Egzoz ve SCR sisteminde kirlilikler. Yoğunluk Yanlış oranda karışım, kirlilik olması yabancı maddeler, ek madde ilaveleri, eksik/fazla üre konsantrasyonu. Egzoz ve SCR sisteminde kirlilikler ve kötü performanslı AdBlue. Biüre Ürenin teknik üre olmaması. SCR seramiklerini parçalar, zarar geri dönülmezdir! Aldehit Tarımda kullanılan ürenin zaman içinde birbirine yapışarak kekleşmesini engellemek için kullanılan kaplama maddesinden kaynaklı formaldehit Oluşumu. SCR içindeki seramikleri kaplar. Fosfat Tarımsal üre kaynaklı element. Kirlilik ve SCR seramiklerinin kaplanması.

28 Speed Blue Kaynakça: Hazırlanan bu sunum ve adreslerindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır. Hazırlayan: Ar-Ge &Teknik Hizmetler Departmanı/Koçak Petrol Rev