fotoğraflar: GRIDUO (Alican Aktürk & Refik Anadol)

Transkript

1 NİSAN XXI 36 YENİLEME - OFİS - İSTANBUL BOŞLUktakİ KÜTLELER İstinye'de eski bir fabrika yapısı içinde konumlanan Otis İstanbul Genel Merkezi'nin iç mekan tasarımı üzerine Şanal Mimarlık'tan Alexis Şanal, grafik uygulamaları üzerine Esen Karol, peyzaj tasarımı üzerine de Arzu Nuhoğlu projeyi nasıl ele aldıklarını paylaştılar. Hülya Ertaş Otis İstanbul Genel Merkezİ şanal mimarlık Otis İstanbul Genel Merkezi, İstinye'de eski bir fabrika binasının bir bölümü içine yerleşmiş. Nezih Eldem tasarımı fabrikanın kırma çatılı ve strüktürünü açığa vuran endüstriyel ruhu, yeni tasarımın da odağında yer alıyor. Strüktürün çıplak bırakılması, detayların vurgulanması, doğal malzemelerin kullanılması gibi ana kararlarla bu yeni ofis, içine yerleştiği eskiyle sıkı bir diyalog kuruyor. Bir boşluk olarak değerlendirilen fabrika içine eklenen dört kütlenin bir kısmı dikeyde de çalışarak mekanda egemenlik kuruyor, dikkati üzerine çekiyor. Bu fotoğraflar: GRIDUO (Alican Aktürk & Refik Anadol) kütlelerle onlardan arta kalan mekanların hem yatay hem de dikey olarak ilişkileniyor olması, yapının hacmini ortaya çıkarıyor. Programın da bu hacim hissine uygun olarak yerleştirilmiş olması, birbirleriyle daha yakın ilişki içinde çalışan departmanların yalnız yatayda değil, aynı zamanda düşeyde de bağlantılanmalarını sağlamış. Şanal Mimarlık'ın önceki projelerinden de aşina olduğumuz disiplinlerarası çalışma bu projede de mevcut. he: Otis ofisi eski bir bina içinde konumlanıyor, yeni tasarım eskiyle çok yakın ilişki halinde. Yeninin eskiyle ilişkisini kurgularken başvurduğunuz araçlar nelerdi? aş: Eskiyle iletişim kurmak için fabrikanın faydacı doğasına ve mekanlarının ekonomikliğine başvurduk. Zaten fabrikanın kendi özellikleri olan çatıdan içeri giren gün ışığı, geniş hacimler, iyi hava sirkülasyonu

2 Tipo-binalar Esen Karol Tipo-bina adını takmış olduğumuz bu bina imgeleri Otis'in "imza projesi" niteliğindeki referanslarını ziyaretçileriyle paylaşma arzusu üzerine ortaya çıktı. Hem projeye özel olmaları hem de projedeki diğer fotoğrafik imgelerle yarışa girmemeleri için imge tipinin tipografik olması kaçınılmaz gözüktü. Ayrıca grafik tasarım disiplini içinde bilindik bir yöntemin çalışılan bağlamda taze olma ihtimali vardı. Otis projesi kapsamında Otis'in kurumsal yazı karakteri Helvetica dışında karakter kullanılmaması rica ediliyordu. Helvetica gibi yüz binlerce kurum tarafından kullanılan bir karakterin kimlik ayırt edici bir özellik olarak görülmesi bana şaşırtıcı geliyor açıkçası. Bu durumla eğlenebilmek için bina imgelerini de Helvetica harfleriyle oluşturma kararı aldım. Bir de tasarımcı olarak yıllar içinde edinmiş olduğum tüm deneyimi ve hassasiyeti bir kenara bırakmaya çalışıp, sanki bu tipo-binalar, bir Otis çalışanı tarafından boş vaktinde önünde duran bilgisayarda yapılmış gibi gözüksün istedim. karşı sayfada solda: Giriş katındaki showrooma bakış sağda: İki kat boyunca uzayan sarı kütle bu sayfada altta solda: Esen Karol'un Tipo-bina grafik uygulaması ve Murat Germen'in İstanbul fotoğrafı altta sağda: Merdiven detayı en altta: Otis'in bina içindeki girişi YENİLEME - OFİS - İSTANBUL 37 XXI - NİSAN 2010 ve kuvvetli görsel iletişim bu ofisin de ana gereksinimleri arasındaydı. Başvurduğumuz ikinci araç, yapı strüktürünü tüm hataları ve ilginç yönleriyle kabul etmekti. Eskiyle yeninin birbiri içinde erimesi ve etkileşime geçmesini istedik. Bu nedenle de var olan strüktürü kapatmadık ve doğal kaplamasına müdahale etmedik. Sadece asma katın hafif çelik strüktürü eklendi, onun haricinde mevcut kabuğa hiçbir şekilde müdahale etmedik. he: Projeyi iki boyutlu düzlemler olarak değil de üç boyutlu bir boşluk olarak ele aldığınızı görüyoruz. Bu nedenle de o boşluk içindeki kütleler yalnızca yatay değil aynı zamanda düşey olarak da çalışıyor. aş: Evet. Biz bu alanı daha çok bir kentsel mekan olarak düşündük ve o kentsel mekan içinde bir meydan tanımlamaya çalıştık. Bu meydan dört kütle tarafından tanımlanıyor. Bu kütleler, gözün mekan içinde derinlemesine, yatayda ve düşeyde dolaşmasına davet ediyor, tıpkı kentlerde dolaştığımız gibi. Burada fabrikanın kendi boşluğu içine kütleleri yerleştirdik, geriye kalan alanlarıysa açık ofisler olarak düzenledik.

3 bu sayfada altta: Toplantı odası en altta: Toplantı odası ve showrooma bakış sağda ve sağda altta: Üst kattaki ofis alanları karşı sayfada solda: Sarı kütlenin kırma çatıyla ilişkisi sağda: Ofis boyunca hissedilen gün ışığının mekana yansıması NİSAN XXI 38 YENİLEME - OFİS - İSTANBUL ODAK YEŞİLLER Arzu Nuhoğlu Üç katlı ofis yerleşiminde mimari tasarımın yatay ve düşeyde mekana getirdiği hareketli ve eklemli yapılanma odak yeşillerle vurgulandı. Girişler ölçekleri farklı, formları aynı saksı grupları ile tanımlandı ve farklılık ilkesi bitki türü seçiminde de tekrarlandı. Ortak kullanım alanlarında obje etkisi veren tekil kompozisyonlar tercih edildi. Açık ofis düzeninde olan katlarda göz algısı sürekliliğini sağlayan (tek form saksı ve bitki türü) aks oluşturacak biçimde kullanıldı. Kullanıcıların belirli açılardan deneyimleyebildikleri yeşil ufuk etkisi hedeflendi. Özel çalışma mekanları içinse büyük ölçekli "tek yeşil" konsepti uygulandı. Saksı renkleri, mekan renk tercihlerini desteklerken yeşilin yarattığı kontrastlarla içeri alınan gün ışığı etkisi de optimize edildi. Endüstri üretim mekanında doğayı hatırlatan yeşil lekeler harmonisi yaratılmak istendi.

4 he: Otis ofisi boyunca bazı asansör detaylarıyla karşılaşıyoruz. aş: Müşterinin ana taleplerinden biri bu mekanda firmanın değerlerinin kendi ekiplerine ve birlikte iş yaptıkları kişilere aktarılmasıydı. Böylelikle bu mekan Otis için kendi bilgi birikimlerini ve yaptıkları işten duydukları heyecanı paylaşabilecekleri bir yer olacaktı. Yenilikçi ve öncü bir mühendislikle üretilmiş ürünleri var. Bu projede bizim de onların fabrikalarıyla ve mühendisleriyle birlikte çalışarak metal işlerin büyük bir kısmını hayata geçirme fırsatımız oldu. Bu anlamda mekanik ve çelik konusundaki bilgi birikimlerinden faydalandık. Bu da müşteri ve müşterinin ekibiyle birlikte yürüttüğümüz harika bir süreç sundu. he: Bu detayların ve onları tıpkı bir makine gibi bu eski fabrika binasının içinde görmenin de eski-yeni ilişkisini kuvvetlendirdiğini düşünüyorum. aş: Evet, proje sanki oraya aitmiş hissi veriyor. Asansör yapıyor oldukları malzemeleri kullandık ve onların da oldukça mekanik detayları vardı, tıpkı fabrikalardaki detaylar gibi. Burada Otis ile iş yapan diğer firmalar bina inşa ediyorlar, asansör değil, dolayısıyla bu detayları sunarak onların bağlama dahil olmalarını istedik. he: Otis'te çalışanların tepkisi nasıl oldu? aş: Projenin yeşil özellikleri çok önemliydi. Pasif sistemlere başvurduğumuz bu projede ofislerin %90'ı doğal ışıkla aydınlanıyor ve gün boyunca yapay aydınlatmaya gerek duyulmuyor. Mekanik sistemleri ise zonlayarak çeşitli tiplerde havalandırmalarla çok taze bir havanın ofis içinde dolaşımını çok az enerji kullanımıyla gerçekleştirdik. Kullanılan tüm malzemeler çok doğal: ahşap, çelik, alçı. Ofise yerleşmelerinin üzerinden altı ay geçti ve çalışanlar oldukça mutlu. Sanırım ofislerinin doğallığının değerini biliyorlar. he: Projelerinizin çoğunda disiplinlerarası bir çalışmaya ve farklı profesyonellerin sürece dahil olmasına özen gösteriyorsunuz. Bunun projeye nasıl bir değer kattığını düşünüyorsunuz? aş: Bence bunun değeri ölçülemez çünkü yaratıcılığın daha da artmasını sağlıyor. Bu projede görsel iletişime bir mimarın gözünden değil de bir görsel iletişim tasarımcısının bir grafik tasarımcının gözünden bakabildik. Yer yapma (placemaking) konusuna bir mimarın rolüyle değil bir peyzaj mimarı rolüyle yaklaşabildik. Bu ortamı zenginleştiriyor ve ona bir derinlik, incelik katıyor. Bu işbirliği kurulduğunda bir monologdan ziyade birçok diyalog sağlanmış oluyor. Hangi disiplinin nerede bittiğini, bir diğerinin nerede başladığını kestiremiyorsunuz. Esen Karol'un, insanların görsel iletişime nasıl yaklaştıkları konusundaki tecrübesini aktardığı buradaki çalışması oldukça ilginç. Firma değerlerinin orada ömür boyu durması gerektiği, dolayısıyla mimarlığın içine gömülmesi gerektiği fikri, geçici bir grafik uygulama mantığının zıttı. Bu açıdan her birimizin bir diğerinin bilgi birikiminden faydalanarak kendi başımıza yapabileceğimizden daha iyi bir şeyi nasıl üretebileceğimizi araştırdığımız sıkı bir işbirliği süreci yaşadık. YENİLEME - OFİS - İSTANBUL 39 XXI - NİSAN 2010 işveren: Buga Otis mimari tasarım: Şanal Mimarlık (Murat Şanal, Alexis Şanal, Joseph Cele, Begüm Avşer) grafik tasarım: Esen Karol peyzaj tasarımı: Arzu Nuhoğlu - Aygen Kancı Peyzaj Tasarım mekandaki fotoğraflar: Murat Germen (kentsel görseller), GRIDUO (asansör görselleri) inşaat mühendisliği: Erdem İnşaat Mühendisliği makine mühendisliği: Pasifik Makine Mühendisliği elektrik mühendisliği: 3A Elektrik Mühendisliği yükleniciler: Consept - TUNGA, Doruk Elektrik ve Makine, Nurus ofis mobilyaları

5 alexıs şanal 1995 yılında SCI-Arc mimarlık bölümünden, 2002 yılında MIT kent planlaması yüksek lisans programından mezun oldu. Los Angeles'ta çeşitli mimarlık ofislerinde çalıştıktan sonra 2002'de İstanbul'a taşındı ve Şanal Mimarlık'ın kurucuları arasında yer aldı. murat şanal 1993'te Yıldız Teknik Üniversitesi'nde mimarlık lisansını, 1995'te UCLA'de yüksek lisansını tamamladı. Colorado ve Los Angeles'ta mimari tasarım ofislerinde çalıştı yılında İstanbul'a döndü. 2002'den beri çalışmalarını kurucularından olduğu Şanal Mimarlık'ta sürdürüyor. NİSAN XXI 40 YENİLEME - OFİS - İSTANBUL kesit merdiven detayları toplantı odası