İçinde hareket edilen, günlük aktivitelere sahne olan, insanı çevresinden yalıtan, sınırlandırılmış ve algılanabilir özel ortam.

Transkript

1 MİMARİ ÇEVREDE FORM VE MEKAN KAVRAMLARI MEKAN İnsanın içinde eylemlerini yerine getirdiği, onu saran ve ait olma duygusu yaratan, yatay ve düşey elemanlarla sınırlandırılmış üç boyutlu düzenlemeler. İçinde hareket edilen, günlük aktivitelere sahne olan, insanı çevresinden yalıtan, sınırlandırılmış ve algılanabilir özel ortam. MEKAN, İÇİNDE İNSAN IN VAR OLMASIYLA ANLAM KAZANIR.

2 MEKAN adı verilen özel boşluk, bir binanın en önemli öğesidir; bu boşluk binanın iç mekanı olarak tanımlanır. Mimarlığı resim ve heykel gibi sanat dallarından ayıran özel koşul, onun insanı kapsayan üç boyutlu bir alanda var olmasıdır. Resim iki boyutta var olur. Heykel üç boyutta yaşar, ancak insan bunun dışında kalır. Mimarlık ise, insanın içine girdiği, yürüdüğü, yaşadığı içi boşaltılmış büyük bir heykel gibidir.

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15 Mekanın bir iç i bir de dış ı vardır. İç ve dış arasındaki arakesit, mekanın sınırını oluşturur. Bu sınır, her zaman katı ve dolu değildir. Sınır, mekanı çevreden ya da diğer mekanlardan ayıran ya da farklılaştıran bir öğedir. Zeminde bir kot ya da doku farkı, bir mekandan bir başka mekana geçişi ya da mekan içerisindeki bir alt mekanı belirlemeyi sağlar. Bu durumda mekanın sınırı, kot ya da doku farkının oluştuğu çizgidir. SINIR, FARKLILAŞMANIN ORTAYA ÇIKTIĞI ÇİZGİ YA DA YÜZEYDİR.

16

17

18

19

20

21

22

23

24 Mimarlıkta mekan, iç mekan ve dış mekan olarak iki grupta incelenir. İÇ MEKAN; insanın içinde çeşitli gereksinmelerini karşıladığı büyük ölçüde öznelliği/mahremiyeti bulunan mekandır. DIŞ MEKAN; yapılar dışında kalan, yapı dış duvarları, yeşil doku ya da başka elemanlarla sınırlandırılmış olan açık mekandır. Dış mekanda yatay boyutlar düşey boyutlardan daha büyük, biçim ise mimari biçimlere oranla daha az geometriktir. Tavan ve duvar işlevini yerine getiren elemanlar kesin olarak tanımlanmamıştır. Günlük yaşantımızda da mekan önceden tasarlanmaksızın yaratılabilir.

25 KENTSEL MEKAN; kentin yapılarla tanımlanan, ancak yapıların dışında kalan bölümleridir. Kentte yaşayanların eylemlerini içeren, aydınlatma, havalandırma, mikroklima, ses düzeni, koruma ve sığınma olanakları gözetilen üç boyutlu düzenlemelerdir.

26 MEKAN KAVRAMI VE MEKAN KURUCU ELEMANLAR MİMARLIKTA DOĞA KOŞULLARININ EGEMEN OLDUĞU FİZİKSEL ÇEVRENİN İÇİNDEN BİR BÖLÜMÜN, GEREKSİNİM DUYULAN İŞLEVLERİ KARŞILAMAK ÜZERE BELİRLENMESİ, SINIRLANMASI, ÖRTÜLMESİ, YALITILMASI VE DÜZENLENMESİ YOLLARIYLA BİR YAPAY ÇEVRENİN OLUŞTURULMASI, AYNI ZAMANDA ÜÇ BOYUTLU BİR HACİM BOŞLUĞUNUN YARATILMASI ANLAMINA GELİR. Mimarlık yapıtı, içinde yer aldığı doğal ortamda kütlesi ile belirli bir yer işgal eder; bu sınırlandırma sonucu kütlesinin hacmi, bir yandan çevrenin değeri haline gelirken, diğer yandan kendi mekansal kimliğini oluşturur.

27 Mekan kurgusu, iki karşıt değerin (doluluklar-boşluklar) birlikteliğine dayanır. Mekandaki doluluklar, maddenin varlığına bağlı olarak görülebilen, dokunulabilen ve somut değerlerdir. Mekan kurgusundaki işlevleri doğrultusunda mekanı sınırlarlar; ayırıcı, düzenleyici, bölücü, koruyucu, güven verici ya da tam karşıtı engelleyici, kısıtlayıcı, sıkıcı ve özgürlükleri yok edici olabilirler. Boşluklar, mekan kurgusunda maddenin yer almadığı hacim kısımdır. Hareketin, işlevin, eylemin gerçekleştiği hacimlerdir. Sınırlarının tanımlanması güven duygusu uyandırır; aksi belirsizlik, güvensizlik, korku ya da mutsuzluk kaynağına dönüşebilir.

28 MİMARLIKTA MEKAN KURGUSU ELDE ETME YOLLARI YAPI KÜTLESİ İÇİNDE ÖRTÜLÜ VE ÇEVRELENMİŞ BİR YA DA BİRDEN FAZLA BOŞLUK OLUŞTURMAK (ODALAR, HOLLER, ÇOK KATLI MERKEZİ MEKANLAR)

29 YAPI BÜNYESİ İÇİNDEKİ ÖRTÜLÜ BİR BÖLÜMÜ TÜMÜYLE YA DA BELİRLİ BİR ORANDA YÜZEYSEL OLARAK AÇIK VE ÇEVRELEME (SINIRLAMA) DIŞI BIRAKMAK (AÇIK DIŞ SOFALAR, ARKADLAR)

30

31

32 YAPININ İÇİNDE YA DA DIŞINDA SADECE ÇEVRELEME YOLUYLA ÜSTÜ AÇIK, ÖRTÜLMEMİŞ BİR ALAN OLUŞTURMAK (ATRİUM, AVLU)

33

34 YAPI KÜTLESİ DIŞINDA, ÇEVRESİNİ OLUŞTURAN ALANI BAĞIMSIZ BİÇİMDE DÜZENLEMEK (DOĞAL BİTKİLER, KOT FARKLARI) YA DA YAPININ KATILIMI İLE ÇEVRELEMEK

35 BAĞIMSIZ YAPILARIN SERBESTÇE YA DA SİMETRİ KURALLARI UYARINCA BİTİŞİK YA DA AYRIK DÜZENDE YAN YANA GELEREK KÜTLELERİ ARACILIĞIYLA TOPLUMA AÇIK KAMUSAL/KENTSEL BİR MEKAN KURMAK

36

37 KENT ÖLÇEĞİNDE BİR BOŞLUĞUN MERKEZİNE ANITSAL BİR ÖĞE (DİKİLİTAŞ, HEYKEL, HAVUZ, AĞAÇ) YERLEŞTİREREK BAĞIMSIZ KENTSEL MEKAN TANIMLAMASINA ULAŞMAK

38

39