Polonya Otomotiv Sektörü

Transkript

1 Polonya Otomotiv Sektörü Önemli bilgi ve veriler Otomotiv sektörü Polonya ekonomisinin önemli bir kısmını oluşturmakta olup brüt katma değerin %7,4 ünün sorumlusudur yılında Polonya otomotiv sektöründe üretim 113,1 milyar EUR ye ulaşmıştır. Polonya da otomotiv sektöründe yabancı doğrudan yatırımların (FDI) birikmiş tutarının 12 milyar EUR olduğu tahmin edilmektedir yılında binek ve ticari araç üretilmiştir. Otomotiv üretim sektörü doğrudan kişiyi istihdam etmekte olup bu rakam tüm üretim istihdamının %8,1 ini oluşturmaktadır. Nakliye ve diğer hizmetler gibi ilgili endüstrilerdeki istihdam etkili olarak hesaba katıldığında otomotiv endüstrisinde istihdam bir milyon kişiyi bulmaktadır. Otomotiv sektöründeki istihdam maliyetleri rekabetçidir ve AB ortalamasının %25,1 ila %29,3 ünü teşkil etmektedir yılında ortalama aylık maaş PLN yi bulurken binek ve ticari araç üretiminde bu rakam PLN ve parça ve bileşen üretiminde PLN dir. Otomotiv sektöründe emek etkinliği tüm işleme endüstrisiyle karşılaştırıldığında yaklaşık %30 daha yüksektir. Otomotiv sektöründe ortalama bir çalışan yılda PLN üretirken bir bütün olarak Polonya endüstrisinde bu rakam ortalama PLN dir yılında Polonya dan otomotiv sektörü ihracatı toplamda 18,6 milyar EUR olarak gerçekleşmiştir yılına kıyasla bu %1,15 artış otomotiv sektöründeki satışlardan elde edilen gelirin yaklaşık %77 sinin ihracat satışlarından sağlandığı anlamına gelmektedir. Polonya da üretilen otomobilin %98 i ihraç edilmiştir. İdari özet Polonya, Avrupa da otomotiv endüstrisinin önde gelen unsurlarından biri haline gelmiştir. Yatırımın cazip olması sayesinde lider uluslararası oyuncular binek ve ticari araçlar, otobüsler ve malların nakliyesine yönelik araçların üretim tesislerini buraya konuşlandırmıştır. Bununla birlikte Polonya da sektörel kalkınma yalnızca yabancı yatırımlardan değil aynı zamanda Polonyalı üreticilerin artan potansiyelinden kaynaklanmaktadır. Tüm dünyada hüküm süren ekonomik krize karşın Polonya otomotiv endüstrisi 2014 yılı sonunda 119 milyar PLN ye varan oldukça yüksek gelir düzeyini korumaya devam etmiştir. Yabancı yatırımcılar sektörün itici kuvveti olup sektördeki rekabetçiliği minnettarlıkla karşılamaktadır. Otomotiv sektöründeki yabancı doğrudan yatırımlar 2013 yılı sonu itibariyle 8,6 milyar EUR değerine ulaşmış olup bu rakam önceki on yılın yatırımlarının iki katından daha fazladır. Bu değer kümülatif FDI değerinin yaklaşık %5 idir. Küresel şirketler Avrupa daki yeni yatırımlarının konumu için artarak Polonya yı tercih etmektedir. Çin de artan istihdam maliyetlerinden ötürü yatırımcılar bir kez daha Orta ve Doğu Avrupa bölgesini, özellikle Polonya yı, artan verim ve vergi muafiyetleri ve hibeler gibi yatırım teşvikleri sayesinde sağlıklı bir alternatif olarak göz önünde bulundurmaktadır. Sektörel Yatırımlar Yatırımcılara göre otomotiv sektörünü özellikle cazip hale getiren etkenler şunlardır:

2 Polonya nın Avrupa nın merkezindeki uygun konumu ve yaklaşık 40 büyük otomotiv endüstrisi tesisine yakınlığı; 500 den fazla şirketin ISO/TS kalite sertifikasına sahip olduğu 900 ün üzerinde tesise sahip gelişmiş alt tedarikçi ve iş birlikçi ağı; üst düzey vasıflı iş gücünün ulaşılabilirliği; geri ödemesiz hibe ve vergi muafiyetleri de dâhil olmak üzere cazip yatırım teşvik sistemi. Polonya da otomotiv sektörü hem yeni yatırımların hem de hâlihazırda Polonya da varlıklarını sürdüren şirketler tarafından yapılan yeni yatırımların işaret ettiği üzere sektördeki en büyük oyuncular için cazip bir alternatiftir. Polonya da otomotiv sektöründe birikmiş yabancı doğrudan yatırımların yaklaşık 12 milyar EUR olduğu tahmin edilmektedir (FDI Markets a göre) yıllarında Polonya Enformasyon ve Yabancı Yatırım Ajansının desteğiyle 13 milyar EUR değerin üstündeki toplam 535 yatırım projesi gerçekleştirilmiştir. Yatırım giderlerinin sonucu olarak şirketler yeni iş yeri kurmuş ve böylece otomotiv sektöründe kişi bu iş yerlerinde istihdam edilebilmiştir. Son on yılda Ajans toplamda 4,6 milyar EUR değerin üzerinde 100 otomotiv sektörü projesini tamamlamıştır. Hâlihazırda Polonya piyasasında bulunan en büyük yatırımcılar Fiat, VW, GM, TRW, Faurecia, Toyota, Man, Kirchhoff, Ronal, Mando, Michelin, Bridgestone, Pilkington ve Valeo dur. Otomotiv Sektöründeki Önemli Oyuncular Polonya her geçen gün daha çok otomotiv endüstrisi yatırımcısı tarafından tercih edilmektedir. Orta ve Doğu Avrupa da bulunan yaklaşık 40 otomotiv tesisinden faal durumdaki 16 sı Polonya dadır ylında binek ve ticari araç üretilmiş olup geçen yıla kıyasla %0,6 artış söz konusudur yılında Września da kurulması planlanan VW Crafter üretim tesisiyle üretimi daha da artacağı öngörülmektedir (maksimum üretim kapasitesi araç olacaktır). Ayrıca Tychy, Gliwice ve Walbrzych de büyük üretim tesisleri faaliyetlerini sürdürmektedir. Toyota tesisleri kendileri, Peugeot ve Citroen için motor üretmekte; Fiat ise kendi ve Ford un ihtiyaçlarına yönelik motorlar üretmektedir. Polkowice de bulunan Volkswagen fabrikası VW, Audi, Seat ve Skoda için binek ve ticari araçlara yönelik motor üretmektedir. Walbrzych de bulunan Polonya Toyota Motor İmalathanesi kendisi, Citroen ve Peugeot için motor ve şanzıman üretmektedir. Ayrıca General Motors un en son nesil Opel Astra üretimini başlatma kararı bir diğer anılmaya değer yatırımdır. Gliwice tesisinde üretim Eylül 2015 te başlamıştır. Projenin uygulanmasıyla ilişkili yatırım giderleri yaklaşık 150 milyon EUR değere ulaşmıştır. Olgu Sunumu - Volkswagen, Września Volkswagen fabrikasını Września ya konuşlandırma kararı General Motors un 1998 yılında Gliwince de açtığı fabrikadan beri bu boyuttaki ilk sıfırdan otomotiv endüstrisi yatırımıdır. Ayrıca Avrupa da 21. yüzyılın en büyük otomotiv yatırımlarından biridir. Bu nedenle konum olarak Polonya nın seçilmesi anlamlıdır. Ayrıca bugüne kadar PAIiIZ tarafından hizmet

3 verilen en büyük projedir. Müzakere sürecinde şirkete 22 nin üzerinde sıfırdan yatırım teklifi götürülmüş olup Września tercih edilmeden önce 11 potansiyel lokasyon ziyaret edilmiştir. Tesis Września da Walbrzych SEZ de 220 hektar alanda kurulacak ve VW Crafter hafif ticari araçlar üretecektir. Yatırımın değeri 800 milyon EUR olup yaratılan iş sayısı en az 2300 ü bulacaktır. Yeni tesisin bunlarında dışında da getirileri vardır: ciddi dış etkiler; Polonyalı iş birlikçilerden gelen siparişlerde artış, emek piyasasında ciddi etki (tesiste yaratılan her bir yeni iş için her iş birlikçide 4 ila 7 yeni iş), şirket alt tedarikçileri için yeni yatırım projeleri olanağı. Avrupa İleri Otomotiv Parça ve Bileşen Üretim Merkezi Parça ve aksesuar üreticileri arasındaki rekabet büyük oranda kalite, maliyet ve zamanında ve güvenilir tedarik olmak üzere üç temel parametreyle belirlenmektedir. Bu sektördeki şirketler makinelerdeki sürekli ilerlemelerden ötürü faaliyetlerini Polonya da sürdürmekte olup knowhow ve kalite Avrupa da en rekabetçi unsurlar arasında kabul edilmektedir. Polonya daki yerel tedarikçiler zamanında tedarik sunarak lojistik harcamalarının azalmasına yardımcı olmaktadır. Neredeyse tedarikçi hâlihazırda Polonya da parça ve aksesuar üretmektedir. Sonuç olarak Polonya hem ulusal hem de uluslararası araç fabrikaları ve ikincil piyasa için otomotiv parça ve bileşenlerinin üretilmesine yönelik önde gelen lokasyonlardan biridir. 30 en büyük küresel parça ve bileşen üreticisinin 2/3 ünden fazlası hâlihazırda Polonya da kendi tesislerine sahiptir. Alt tedarikçilerin gelişen parça ve bileşen ağı araç ve motor üreten tesislerin etkili işlemesi için kilit öneme sahiptir. Otomotiv sektöründe Polonya parça ve bileşen üretiminde her geçen gün Avrupa nın lideri olarak bilinirliğini artırmaktadır yılında sektördeki en önemli gelişmeler şunlardır: Walbrzych Özel Sanayi Bölgesi alanında bulunan Walbrzych Ronal Polska tesisinin resmi açılışı. Bu yatırım 502 PLN değerinde olup 48 iş yaratılmıştır; General Motors un 2017 yılında Tychy de dizel motor üretim tesisi açacağını duyurması (3 tip 1.2 l motor üretecek). Projenin hedef yatırım değeri 300 milyon PLN tutarındadır. Środa Śląska da BASF tesisinin açılması: 150 milyon EUR yatırım 400 kişiye istihdam sağlayacaktır. Fabrikada dizel otomobiller için SCR (Selektif Katalitik Redüksiyon) katalitik konvertör ve partikül filtreleri üretilecektir; Opole Polaris Polska fabrikasında dörtlü test üretiminin başlatılması yılında üretim çıktısı araca ulaşacaktır. Yatırım projesi 100 milyon PLN değerindedir. Hedef istihdam yaklaşık 500 iş olacaktır. Nexteer Automotive Polonya, Tychy de elektrikli dümen sistemleri üretim tesisinin inşasına 335 milyon PLN nin üzerinde bir yatırım planı uygulamıştır. Valeo grubu laboratuvar ve araştırma merkezinde 115 milyon PLN değerinde bir üretim holü inşa etmiştir. Otomotiv parça ve bileşen üretimiyle uğraşan işletmeler arasında çoğunluğu Polonya sermayesi olan Lumag (kaplamalar, fren balataları ve disk fren balataları), Asmet (egzoz sistemleri), Filtron (filtreler), Groclin (ekipman) ve ZAP Sznajder, LOXA Aküleri ve

4 Autopart (aküler), Boryszew S.A. (Dış ve iç araç bileşenleri), Asmet ve GG Profits gibi şirketler ve çoğunluğu Polonya sermayesi olmayan şirketler bulunmaktadır. Çoğunluğu yabancı sermaye olan unsurlar şu alanlarda faaliyet göstermektedir: Kontrol ve fren sistemleri Brembo (Dąbrowa Górnicza, Częstochowa), Mando Corporation (Wałbrzych), Nexteer Automotive (Tychy, Gliwice), TRW (Czechowice- Dziedzice, Pruszków, Bielsko-Biała). İç donanımlar Sitech (Polkowice, Głogów), Lear (Tychy, Jarosław, Mielec, Legnica), Faurecia (Grójec, Jelcz, Wałbrzych), Johnson Controls (Świebodzin, Skarbimierz, Siemianowice Śląskie, Bieruń, Żory). Lastikler Bridgestone (Stargard Szczeciński, Poznań), GoodYear Dębica (Dębica), Michelin (Olsztyn) Aydınlatma bileşenleri ve elektronik bileşenler Sungsam-zem Polska (Ełk), Automotive Lighting (Sosnowiec), Aures (Sosnowiec), Valeo (Tychy, Chrzanów, Czechowice Dziedzice), Delphi (Gdańsk, Jeleśnia), Pol-Elektra (Łochowice). Cam Saint Gobain (Dąbrowa Górnicza, Żary, Koło), PGW Pittsburgh Glass Works (Komorniki Śląskie), Guardian (Częstochowa), Pilkington (Sandomierz, Chmielów). Aküler Exide Technologies (Poznań), Johnson Technologies (Katowice). Araştırma ve Geliştirme Polonya da otomotiv sektörü ekonomi ve yatırımlardaki en yenilikçi kollardan biri olup yeni teknolojilerin geliştirilmesi ve uygulanması için uzun vadede üretim verimliliğine katkıda bulunacaklarından araştırma ve geliştirme merkezleri gereklidir. Tahminlere göre 2013 yılında Polonya da faaliyet gösteren otomotiv sektörü şirketlerinin Ar&Ge yatırımları 4,8-6,0 milyon PLN yi bulmuş olup bu rakam gelecek yıllarda artacaktır. Piyasadaki rekabetçi bağımsız parça üreticileri gelirlerinin %8 ila %10 undan az olmamak kaydıyla tasarım çalışmalarına ve yeni teknolojilerin geliştirilmesine yatırım yapmaktadır; bu, onları böylece otomotiv sektöründeki değişiklik ve ilerlemelerin doğrudan müsebbibi haline getirmektedir. Polonya da otomotiv sektöründeki şirketler ve araştırma ve geliştirme arasındaki ilişki son yıllarda oldukça yaygın şekilde daha iyi anlaşılmaya başlamıştır. Üretim tesislerinin ardından sektör şirketleri Polonya da Ar&Ge merkezleri ve her geçen gün daha fazla SSC/BPO konumlandırmakta ve geliştirmektedir. Ar&Ge merkezleri şu araç üreticilerinin elindedir: VW Poznań, Solaris, AMZ Kutno ve Fiat Auto Polonya, Ar&Ge merkezleri şu araç ve bileşen üreticilerinin elindedir: Delphi, WABCO, TENNECO, Eaton, Valeo, TRW ve Sitech ve Faurecia, Polonya da şu şirketler tarafından BPO/SSC merkezleri açılmıştır: General Motors (Tychy) ve Toyota Motor Avrupa (Wrocław). Polonya da artan yeni araba talebi 2014 yılında Merkezi Araç Siciline yeni araç kaydedilmiştir. Bu rakam 2013 yılıyla karşılaştırıldığında %12,9 artışa tekabül etmektedir. Bu durum temelde ilk çeyrek satışlarından, Lisak formülüne uygun, yani dönüştürülebilir teslim araçlarının fiyatındaki toplam KDV indirimine olanak tanıyan istisna maddesinden kaynaklanmaktadır.

5 Şirketler nezdinde toplam KDV indirimi olasılığı dönüştürülebilir teslim araçlarına ilişkin siparişlerin olağanüstü artışına neden olmuştur. Bu durum ayrıca Polonya daki %61,3 ü şirket ve yalnızca %38,7 si bireysel müşterilerden oluşan yeni binek araç alıcıların yapısını da etkilemiştir yılında Polonya da toplam satışlarda %4,9 artışla binek ve ticari araca ulaşılması beklenmektedir. İnsan Potansiyeli Polonya da otomotiv sektörü hem alt hem de üst düzeyde çok sayıda kalifiye profesyonel erişimine sahip oldukça büyük bir potansiyele sahiptir. Makine mühendisliği okulları en yaygın tercih edilen mesleki okullar olmakla birlikte mühendislik fakülteleri üniversitelerde her geçen gün daha popüler hale gelmektedir. Geçtiğimiz yıllarda profesyonel tekniker/mekaniker unvanları yılda lise sonrası mesleki okul mezunu ve teknisyen tarafından alınmış olup motorlu araç tekniker/mekanikeri ünvanları yaklaşık mesleki okul mezunu tarafından alınmıştır. Polonya da 18 teknik devlet üniversitesi ve bir düzine özel üniversite faaliyet göstermekte ve otomotiv endüstrisiyle ilişkili uzmanlık alanlarında öğrencilere eğitim vermektedir. Polonya üniversitelerindeki öğrencilerin sayısı yaklaşık 1,5 milyon olup bunların kadarı otomotiv endüstrileriyle ilişkili mühendislik fakültelerinde eğitim almaktadır. Ayrıca STEM müfredatı alanlarına (Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik) hâlihazırda artan bir ilgi söz konusudur. Polonya da Yatırım Rekabetçiliği Küresel şirketler Avrupa daki yeni yatırımlarının konumu için her geçen gün daha çok Polonya yı tercih etmektedir. Polonya nın yatırım rekabetçiliği yatırım ortamını izleyen kuruluşlarca birçok uluslararası değerlendirmeyle doğrulanmıştır: Yabancı doğrudan yatırımlara ilişkin standart raporda; UNCTAD tarafından yayınlanan Dünya Yatırım Raporunda Polonya 13,9 milyar USD ye ulaşan yabancı doğrudan yatırımlarıyla en büyük 20 alıcı arasında yer almaktadır. Almanya-Polonya Ticaret Odası (AHK) tarafından gerçekleştirilen yoklamaya göre Polonya art arda üçüncü kez Orta ve Doğu Avrupa da en cazip lokasyona sahip olduğunu ispatlamıştır. Bloomberg 2014 değerlendirmesine göre Polonya bölgede faaliyet yürütmek için en uygun ülkedir. FDI Intelligence raporunda Polonya, Çin ve ABD den sonra tüm dünyada üretim yatırımları için en uygun lokasyon olarak gösterilmiştir. Polonya endüstrisinin rekabetçiliği, Polonya endüstrisinin yıllarında %20 nin üzerinde üretim hacminde AB deki en yüksek artışa sahip olduğunun vurgulandığı Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan 2014 Avrupa Rekabetçilik Raporunda belirtilmiştir. Diğer yandan E&Y tarafından hazırlanan 2015 Avrupa Yatırım Cazibesi Raporunda Polonya nın bir kez daha yatırım lokasyonu olarak Orta Avrupa nın en cazip ülkesi olduğunun altı çizilmiştir. Polonya da faaliyet yürütülmesine ilişkin koşulların uygunluğu ayrıca 25 alanda listelenen ülkemizin Polonya 2016 Faaliyet Yürütme değerlendirmesinde tarihinin en yüksek düzeyine

6 sahip olmasıyla da doğrulanmıştır. Cazip bir yatırım ortamı Polonya da otomotiv sektörü gelişimini etkileyen temel etkenlerden biridir. Mevcut Kamu Yardımı Alternatifleri Polonya da otomotiv sektörüne yeni yatırımlar yapan yatırımcılar kamu yardımlarından istifade edebilmektedir. Bu yardımlar devlet hibeleri şeklinde ulusal düzeyde ve özel sanayi bölgelerine yönelik yatırım teşvikleri şeklinde bölgesel düzeyde sunulmaktadır. Özel koşullarla faaliyet yürütülmesi için tahsis edilmiş ayrı alanlar olan Özel Sanayi Bölgelerinde girişimciler tam teçhizatlı bölgelerden, yasal ve idari prosedürlere yönelik desteklerden ve gelir vergisi muafiyetlerinden ve emlak vergisi muafiyetlerinden faydalanabilmektedir. Bölgesel yardımın tutarı yatırımın yapıldığı bölgeye, tahakkuk eden yatırım harcamalarının miktarına ve yardım için başvuran işletmenin boyutuna göre değişiklik arz etmektedir. Otomotiv sektörüne yatırım yapmayı planlayan girişimciler ayrıca Polonya ekonomisi için kayda değer öneme sahip yatırımlara yönelik destek programı olarak anılan devlet programından yararlanabilmektedir. Programda yeni yatırımlara finansal katkı (yatırım hibesi) ve yeni iş yaratma maliyetlerine katkı (istihdam hibesi) sunulmaktadır. Fonlar yatırımcı ve Ekonomi Bakanlığı arasında yapılan sözleşmede belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilme derecesine göre ödenmektedir. Program çerçevesinde alınabilen yardımlar diğer destek formlarıyla birleştirilebilmektedir. Ayrıca muafiyet tesis etme ve emlak vergisi oranı da dâhil olmak üzere vergi oranlarını ve bölgesel harçları belirleme yetkisine sahip olduklarından komünler de teşvik sunabilmektedir. İletişim bilgileri: Polonya Enformasyon ve Yabancı Yatırım Ajansı (PAIiIZ) Polonya, Polonya ekonomisi ve ayrıca Polonya ya yabancı yatırım akışının iyileştirilmesini amaçlayan bir yatırım teşvik ajansıdır. Adres: ul. Bagatela 12, Varşova Web sitesi: Tel.: Faks: E-posta: